Ortzadar 070112

8
ortzadar Larunbata, 2012ko urtarrilaren 7a. 242 zenbakia noticiasdegipuzkoa.com euskal kulturaren kolore guztiak EUSKARAZ RAPEATZEN Errimaz errima, hip-hopan aritzen diren euskal taldeak sendotuz doaz -- 4-5. orrialdeak -- -- 6. orrialdea -- ITZALPEKO HITZAK Ataramiñe editorialak argira darama euskal presoen literatura

description

Euskera eta kultura

Transcript of Ortzadar 070112

ortzadarLarunbata, 2012ko urtarrilaren 7a. 242 zenbakia noticiasdegipuzkoa.com

euskal kulturaren kolore guztiak

EUSKARAZRAPEATZEN

Errimaz errima,hip-hopan aritzen

diren euskal taldeaksendotuz doaz

-- 4-5. orrialdeak --

-- 6. orrialdea --

ITZALPEKOHITZAK

Ataramiñe editorialakargira darama euskal

presoen literatura

02 // Ortzadar Larunbata, 2012ko urtarrilaren 7a

LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA ·MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA ·ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK ·

literatura

Egitasmoak erreferentziazko obrak euskaratzea du xede. ORTZADAR

DABI PIEDRA

DONOSTIA

H

Bertoko nahiz atzerriko liburu klasikoakeuskaraz berrargitaratzen hasi daGaltzagorri elkartea. Haur nahiz nerabeeizuzenduta, Klis-klasikoak bildumakolehenengo lau obrak kalean dira jada

Ume etagazteentzakoliteraturaklasikoa,eskura

dina da eta, alde horretatik, behar desberdinakdituzte”, azaldu digu Ibon Egañak. Itzulpenakberrikusi, esamolde batzuk gaur eguneko euska-rara moldatu eta, kasu batzuetan, irudiak gehitudizkiete. Azal gogorreko liburuak dira denak,Antton Olariaga, Elena Odriozola eta ConcettaProbanzaren diseinuarekin, baina beti formatuenaniztasuna errespetatuz, “logoa da liburu sortaidentifikatzen duena”, dio.

Liburu bakoitzak hitzaurre laburra ere badauka,“gaur egunetik atzera egindako begirada da, libu-rua bere garaian kokatzeko lagungarria”, Ega-ñaren esanetan. Euskal literaturaren kasuan,autoreak berak dira hitzaurrearen egileak eta,itzulpenetan ere, obra ondo ezagutzen dutenidazleak arduratzen dira. Pinotxoren abenturaklanaren kasuan, esaterako, Patxi Zubizarretakegin du hitzaurrea.

LITERATURA UNIBERTSALA Oraingoz, lau izenbu-ru argitaratu dituzte Klis-klasikoak bilduman etahurrengoak prestatzeko lanean dabiltza. Galtza-gorri elkartearen asmoari jarraituz, lehenengosortan literatura unibertsaleko itzulpenak etaeuskarazko klasikoak uztartu dituzte, hauexekdira dagoeneko kalean dauden liburuak:

● Pinotxoren abenturak, Carlo Collodik 1883anidatzia, Agustina Pontestaren 1987ko itzulpene-tik abiatuta, Koldo Bigurik eta Garazi Goi-koetxeak egindako moldaketa da, Jokin Mitxele-naren ilustrazioekin. “Ikono fundazionala daPinotxo haur literaturan”, dio Ibon Egañak.

● Txan fantasma, Mariasun Landaren eleberria,estrainekoz 1984an argitaratua. Hau ere aintzin-daria, kasu honetan euskarazko haur literaturamodernoarena, aditu askoren ustez.

● Maria Goikoak batbirulau, 1984 eta 1986 arteanargitaratutako lau atal dira; orain, liburu baka-rrean batuta datoz. Aho-korapiloak, kontakizu-nak, kantak, asmakizunak, txisteak eta abar,Anjel Lertxundik kontatuta eta Antton Olaria-garen marrazkiez hornituak. Hizkuntzarekinjolas egiteko liburua dela argitu du Galtzagorrik.

● Indianoa, 12 urtetik gorakoentzako komikia,abentura klasikoen isla eta 80ko hamarkadakoeuskal komikigintzako harribitxia, garai hartan“euskal komikia sortzeko egindako ahaleginarenemaitza bat berreskuratu nahi genuen”, dio Ega-

ñak. Gregorio Muroren gidoia eta FranciscoFructuosoren irudiak ditu.

H UTSUNE bat betetzera dator Klis-klasikoak izeneko bilduma berria,Donostiako Galtzagorri elkartearenesku. Izan ere, haur eta gazte litera-

turako klasikoak aurkitzeko zailtasunak egotendira sarri, zer esanik ez atzerriko hizkuntzeneuskarazko bertsioak irakurri nahi izanez gero.Galtzagorri elkarteko Ibon Egañak azaldu digu-nez, “haur eta gazte euskaldunek ez dute nazioar-teko klasiko asko euskaraz irakurtzerik, eta erda-raz irakurri behar dituzte; garai batean eginda-ko itzulpen asko, bestalde, ez daude eskura gaurkoirakurleentzat”. Jatorriz euskaraz idatzi zirenklasiko batzuk ere agortuta daude edota ez dauka-te merezi bezalako ediziorik.

Nazioarteko zein euskarazko erreferentziazkoobrak ume eta gazteei eskura jartzea da helburunagusia. Euskarazko liburu klasikoen kasuan,gainera, Ibon Egañak azpimarratu du “gure tra-dizioko altxor hori berreskuratzea” ere buruandarabiltela; “azken finean, kalitatezko liburuakgazteen eskura jarriz, haien irakurle-formazioaaberastu nahi dugu eta literatura zaletasuna piz-tu”, gaineratu du.

Horrela bada, 4 eta 16 urte bitarteko gaztetxoakburuan, Klis-klasikoak bilduma abian jarri duGaltzagorrik. Klasikoak berreskuratzeko lanhorretan, lehenengo harria ipini dute dagoeneko,lau izenburuko sorta argitaratuta: Carlo Collodi-ren Pinotxoren abenturak, Mariasun LandarenTxan fantasma, Anjel Lertxundi eta Antton Ola-riagaren Maria Goikoak batbirulau eta Indianoakomiki-liburua. Lehenengo lau izenburuok iku-sita, berehala jabetu gaitezke bildumaren aniz-tasunaz, bai jatorrian baita estiloan ere.

EDIZIO ZAINDUA Ohikoa izaten da klasikoen bil-dumetan jatorrizko obraren moldaketa edo labur-penak argitaratzea, umeei edo ikasleei lana erraz-teko. Klis-klasikoak proiektuan, aldiz, beste bidebatetik jo du Galtzagorrik, “klasiko egokiak bai,baina egokituak ez direla esaten dugu, jatorrizkotestuak osorik eta bere horretan argitaratukoditugu-eta”, dio Ibon Egañak, “klasikoen balioliterarioa eta indarra mantentzeko beharrezkoada hori”. Itxurari ere garrantzia ematen diote,edizio zainduari esker. “Liburu bakoitza desber-

N

LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA ·MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA ·ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK ·

saski-naski

Gu ere zentsuratzaile?

N IRE herrian bada Garmendia Otaolaizeneko kale bat; bertako bizilaguneigaldetuz gero, inork ez luke jakingoizenaren jatorria zein den, baina

garai batean gizon inportantea izan zen AntonioGarmendia de Otaola S.J. Josulagun beasaindarhorrek idatzi zuen frankismo gordinenean zen-tsuraren eta intolerantziaren biblia: Lecturasbuenas y malas a la luz del dogma y la moral,bera oso irakurle fina zela erakusten duen arren.Frankismoak zerbait ona utzi bazigun euskal-dunoi, haren espiritu miserable eta zikiratzai-letik ihes egiteko gogoa da: haren kristautasunhipokritak urrundu gintuen elizkoikeriatik,haren uniformetasun estuak egin zituen askoeuskaltzale, haren klasismo zekenak amestua-razi mundu berdinago bat. Edo hala pentsatunahi izan dut nik behintzat. Joan den astean kon-trako adibide batekin egin bainuen topo.

Kontua da, Espainiako saltegi-kate inportantebatek bere apaletan zeukala liburu bat, homo-sexualitatea gaixotasuntzat jotzen duena etahura nola sendatu erakutsi. Edo halako zerbait(ez ditut xehetasunak gogoratzen, eta gainera ezdiet propagandarik egin nahi, ez saltokiari, ezliburuari). Ideia nazkagarriak, inondik ere, sexu-

aukera librearen kontrakoak eta gizartearen zatihandi bat estigmatizatu egiten dutenak. Nor-mala iruditu zitzaidan, beraz, hainbat jendehaserretzea eta liburu horren kontra agertzea.Ez zitzaidan hain normala iruditu horren ondo-rena: kanpaina publiko bat antolatu baitzen den-da-kate horrek delako liburua salmentatik erre-tira zezan; sare sozialetan zabaldu zen eskarihori, eta nire lagun askok (pertsona jantzi, sen-tibera eta zentzudunak) egin zuten harekin bat.Hortik dator nire kezka.

Liburu batekin (berdin kanta, antzezlan edo filmbatekin) ados ez zaudenean, edozein dela erehorretarako arrazoia, hainbat gauza egin deza-kezu: ikusi ez, kontrako propaganda egin, jen-deari eskatu ez joateko, baita boikota aldarri-katu ere... Horiek guztiak dira onargarri; bainaerretiratzeko eskatzea obra horren existentziaezabatzea da, egilea ostrazismora kondenatzeaeta publikoari bere iritzia izateko eskubideaukatzea: jendea umetzat hartzea eta norbereburua inkisidoretzat.

Baten batek esan lezake: baina liburu horifaxista, homofoboa, ez-dakit-zer da. Berdin diozer den, erantzungo nioke: askatasunaren alde

XABIER MENDIGUREN ELIZEGI

Frankismoakzerbait ona utzi

baziguneuskaldunoi,haren espiritumiserable eta

zirikatzailetik ihesegiteko gogoa da

IRITZIA

ZALDI EROA

1. TwistHarkaitz Cano. Susa.

2. Narrazio guztiakJoseba Sarrionandia. Elkar.

3. Igelak benetan hiltzendiraIñaki Irasizabal Izagirre. Elkar.

4. Pozoia koroariToti Martinez de Lezea. Erein.

5. Neure buruaren aldeKoldo Zuazo. Alberdania.

6. Erregearen egunaAbdela Taia. Alberdania.SA

LDU

ENA

K

Fikzioa

ERAKUSLEIHOA

1. Xabier Lete. (Auto)biografiabatInazio Mugika. Alberdania.

2. Euskal Herria eta utopiaPako Aristi. Elkar.

3. Hitzezko txalupakJosu Martinez eta Alfonso Etxegarai. Elkar.

4. Landakanda. PanderoarenerregeaBatzuen artean. Euskal Herriko Trikitixa elkartea.

5. 1512. Euskal lurralde eta...Mikel Sorauren et al. Txertoa-Nabarralde.

6. Moroak gara behelaino...Joseba Sarrionandia. Pamiela.

Ez Fikzioa

LIBURU DENDAK: Elkar, Casa del Libro (Bilbo), Auzolan (Iruñea)

SAIAKERA

‘Auzolana-ren kultura’

Jasone Mitxeltorena.Txalaparta. 494 orr.22 euro.

Elkarlana, euskalizaeraren ondareaAuzolana antzinako garaie-tatik iritsi zaigun lan-siste-ma da, komunitate batekokideen arteko elkarlaneanoinarrituta dagoena. Lan-sistema baino, herriak eki-teko, antolatzeko eta bereburua eratzeko duen moduada. Azterketa historikoareneta hausnarketaren bidez,liburu honek gure herrianauzolana zer izan den eta zerden azaldu nahi du. Euskalherri-izaeraren ondare gisa,duen balioa aitortu nahi dio,erlikia historikotzat hartubeharrean, orainaren lanabe-sa eta etorkizunaren giltzadela frogatuz.

ELEBERRIA

‘Egarriegunakportual-dean’Koldo Izagirre. Susa.142 orr. 17,50 euro.

1977ko gazteriarenegarria asetuz

Egarri egunak, bai, 1977kouda hartakoak: asean gozatunahi ditu gazteria matxinatubatek askatasuna, maitasu-na, berdintasuna, edertasu-na... Irudiak, ideiak, errefe-rentziazko mundu estetikoeta politiko bortitz bat osa-tuz luzatzen da nobelarenharia. Zehatz eta malguidatzia, kontagaia ez ezikkontagailua bera bihurtu dunarratzaileak irakurketarenakuilugarri, dastatzekomateria gordin bezain samu-rra, protagonista bezalaantikonformista den hizkeranarratiboan.

HAURLITERATURA

‘Ume iku-sezin harri-garria’Ana RequenaMaza. Ibaizabal.115 orr. 11 euro.

Ikusezin bihur-tzearen ajeakImajinatzen dituzu ikusezinbihurtzen zaituzten botabatzuk? Federikok halako-xeak aurkitu zituen eta pro-batzea erabaki zuen... Edo,zehazkiago esateko, botekaurkitu zuten bera. Haiekjantzira, azkenean, bereamets guztiak bete ahalizango ditu, adibidez, super-heroi bihurtzea. Baina, kon-tuz: ikusezin izatea arrisku-tsua gerta daiteke eta. Fede-rikok zailtasun handiei aurreeman beharko die ea egiazkiheroi izateko jaioa den, alaalderantziz, kezko ume batbestetik ez den jakiteko.Ipuin hau zortzi urtetik gora-ko haurrei zuzenduta dago.

baldin bagaude (eta horren barruan dago,lehen-lehenik, adierazpen-askatasuna), zen-tsuraren aurka egon behar dugu; eta horrekesan nahi du gure ideien aurka doazen obrakez debekatzea. Oroimen ahula dugu askotan;horregatik gogorarazi behar da Egin eta Egun-karia itxi egin zituztela, baita Egin irratia etaArdi Beltza aldizkaria ere, Espainiako gober-nuari atsegin ez zitzaizkiolako, erabaki horrihalako jantzi juridikoa eman zioten arren.Gogoratu, halaber, euskal musikari askoriEspainian egin dizkieten mehatxu, boikot, sus-pensioak.

Eraso espainolista gogor haren garaian kazeta-ri katalan bat etorri zitzaigun, kulturaren mun-duak giro hura nola bizi zuen galdezka; Madril-go aurreiritziekin zetorren: haiek biktimak, guintoleranteak; euskalgintzatik gauzak nola ikus-ten ziren azaltzen saiatu nintzen; Elkar dendabatera eraman nuen (talde hau ere razziarenpean baitzegoen), eta erakutsi, apal mordoabetez, euskaldunak herri gisa txirtxilatu nahigintuzkeen faxista-saldoaren liburuak: Ussia,Ezkerra, Juaristi, San Sebastian, Gorriaran...“Eta liburu hauek salgai dituzue?” galdetuzidan. Bistakoa da erantzuna, eta zergatia.

03Ortzadar //Larunbata, 2012ko urtarrilaren 7a

Editorial Iparraguirre S.A.

Zuzendaria: Iñigo Camino

Ardura: Iñaki Mendizabal Elordi ([email protected])

Koordinazio lana: Amaia Santana ([email protected])

Diseinua: Jesús Santamaría

Maketazioa: Naroa Etxebarria

Portadako argazkia: Naroa Etxebarria

Larunbata, 2012ko urtarrilaren 7a04 // Ortzadar

LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA ·MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA ·ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK ·

BB RONXEN, New Yorken sortu zen hip-hop mugimendua. 70ko hamarkadanKool Herk izeneko DJ jamaikarrakbeat edo erritmo kolpeak sartu zituen

ordura arteko jazz, funky, afrobeat eta reggaekantuetan dantza modu berriak sortuz. Harenildotik jarraitu zuten DJak hizlariak ziren, jen-dea berotzea zuten xede, poemak errezitatuzedo bat-batean sortuz; eta entzuleek erantzunegiten zieten haien hitz jarioei, rap-aren lehenaztarnak ziren. Bien bitartean, AEBetan kaosazen nagusi urte haietan, apartheida gorenean,ghetto ilunak, sutan ziren hiriak. 80kohamarkadan rap-a bihurtu zen kaos hori sala-tzeko, handik ihes egiteko eta sistemaren aurkaegiteko arma; halaber, kritikaz, aldarrikape-nez, baina beti justizia eta elkartasun izpiezbetetako hitzak ziren euren balak. 80kohamarkada amaieran musikaren industriansartzen hasi zen hip-hopa, generoaren etorkizu-nari buruzko duda-mudek eragindako gora-behera handiz bazen ere. Hala, pixkanaka,nazioartera jauzi egin zuen, Niggas with atti-tudes edo Public Enemy bezalako taldeak erre-ferente bilakatu zirelarik.

Euskal Herrian, Negu Gorriak taldea izan zengenero honekin jolasean hasi ziren leheneta-koak; adibidetzat, 1990ean kaleratu zuten BertsoHop singlea. Aipatutako Public Enemy bezala-ko taldeen eta AEBetako zapalduen borrokahorren eragin handia zutela onartzen zuten Fer-min Muguruza eta taldekideek; formula horre-tan topatu zuten euren aldarrikapenerako bideberri bat. Are gehiago, eurek sortutako EsanOzenki zigiluari izena jarri zion kantua etaletra, “Esan ozenki, euskalduna nahiz eta harronago”, James Brownen esaldi baten euskal-duntzetik dator, “Say it loud, I’m black and I’mproud” (Esan ozenki, beltza nahiz eta harronago).

Hip-hop gordina euskaraz egiten lehenak aldiz,Selektah Kolektiboa izan ziren; euskal rapean

mugarri izan zen 1999an Esan Ozenkiren esku-tik kaleratu zuten diskoa eta Euskal Herrikoegoera politikoa, euskararen bazterketa eta hip-hop kulturaren aldarrikapenari buruz mintzoziren abestiotan. UPN alderdia, kazetariak etapoliziak ere ez ziren haien hitz zorrotzetatiklibratu.

Ordutik hona, ezin esan daiteke hip-hop-akEuskal Herrian eztandarik egin duenik, bainabai Bronx-eko gerlari haiek egin modura, geroeta zirrikitu gehiago betetzen dituztela euskalrap taldeek, sugar haien txinpartak gero etaugariagoak direla. Eta momentuz asko ez direnarren, edonola ere gehiegi dira denak zerrendabatean jartzeko; Euskal Herrian sortutako tal-de horietako batzuk dira M.A.K. (Lapurdi),Goienetxe Anaiak (Nafarroa), Indarrap (Ara-ba), Norte Apache, 121 Krew eta Revolta Per-manent (Bizkaia) edo Bad Sound System(Gipuzkoa). Dena den, euskal rap ekoizpena ezdago alderatzerik Espainiar edo Frantziar esta-tuetan izan den gorakadarekin. Taldeek beraiekonartzen dute Euskal Herrian rap-a integratu-ta egotetik urrun dagoela, Euskal Herriko kul-tura musikala, momentuz, bestelakoa delako.Goienetxe Anaiak taldeko Ekaitz Astiz ZKH-ekdioenez, “mugimendua badago, baina ez nukeesango Euskal Herrian rap eszena bat bada-goenik; gaztelerazko rap-ak jarraitzaileak badi-tuen bezala, oraindik ez dago euskal-rap-zaleadeitu dakiokeen jenderik”.

ERRIMAK EUSKARAZ Euskara erabiltzeak bereabantailak eta desabantailak ditu. Revolta Per-manenteko Iker Villak dioenez, eurei ateakireki dizkie euskarak: “Gazteleraz hasi ginen,baina euskarara pasa ginen unean gertatu zi-tzaigun nolabaiteko eztanda; gazteleraz hain-beste talde egonik, zaila da hor desberdintzea,alderantziz gertatzen da euskararekin”. Asti-zen ustez, “kontzertuak ditugu euskaraz egitendugulako, baina Euskal Herrian soilik. Nire-tzat ez du inoiz zentzurik izan Andaluzian rap-

musika

OLATZ PRAT

Euskal Herriko hip-hop taldeek Bronxeko kideen oihartzunadina ez badute ere, gero eta zirrikitu gehiago betetzen aridira euskal musika eszenan euren errima aldarrikatzaileekin

Ametsaketa aldarriakeuskarazrapeatuz

Revolta Permanent gazteleraz hasi zen ‘rapeatzen’, baina euskara

a euskaraz egiteak, azken finean gure lanarenmuina hitzak direlako, eta Euskal Herritikkanpora ez direlako ulertzen”. Euskal rap-akbizia Euskal Herrian duela dio, “noski hemengutxi garenez, zabalik ditugu ateak”.

Euskal hip-hop-aren zabalkuntzan dihardutetalde eta kolektibo desberdinek. 100% Gourmetosatzen duten musikari, teknikari, DJ etaMCek, adibidez, indarrak bateratu eta graba-zio estudio bat zabaltzea erabaki zuten. “Donos-tialdeko hainbat lagun elkartu ginen, bakarkaez baigeneukan baliabide askorik eta estudioazabaldu genuen”, azaltzen du Telmo Trenorkideak. Ohiko estudioetan ez bezala, 100%Gourmeteko soinu teknikariek eskarmentuadute hip-hopean eta, beraz, genero horretakograbazioetarako, beste estudioek ematea zaila-goa den ukitua ematen dietela diote.

Beste edozein musika mota bezala, euskal rap-a zabaltzeko, hura entzunarazi behar da, kon-tzertuak joz eta diskoak grabatuz. Bide horre-tatik, euskal rap-aren diskografiaren zerrendaloditzen doa pixkanaka. Pasa den Euskal Libu-ru eta Diskoaren Durangoko Azokan aurkeztuzuen 121 Krew taldeak lan berria, Hiriaren Tau-padak, 10 abestiz osatutako diskoa. 100% Gour-

05Ortzadar \\

LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA ·MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA ·ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK ·

musika

Donostialdeko 100% Gourmet kolektiboa euskal hip-hopa zabaltzen ari da. 100% GOURMET TALDEA

egiteko, modu horretan errazago hurbilduko dabeharbada rap-era”, dio Villak.

Astizek pixka bat urrunago begiratuz, ideiainteresgarria bota du, “Odei Barroso bezala–bertsolari aritzeaz gain, 2zio rap taldeko abes-laria ere bada–, neu ere bertso mundutik nator.Bertsolariok ohituta gaude euskaraz errima-tzera eta, beraz, bertsotik etor liteke rap-aEuskal Herrira”. Momentuz argi du zein denhip-hopak zabaltzera egiteko bidea: “Hip-hop-aegiten dugunok gero eta rap hobea eskaintzeaeta jendea erakartzea. Dena den oso mediati-zatuak gaude eta modak asko nabaritzen diraherri honetan; eta Euskal Herrian rap-a ez dagomodan”.

Modan egoteko ordea, rap komertziala eginbeharko lukete, baina joko horretan sartzea ezdator euren printzipioekin bat. Izan ere, letrenoinarri dira aldarrikapenak, sistema osoarenkomertzialtasun horren aurkakoak askotan,iraultzaren aldekoa, eta borrokarako konpro-misoaren aldekoak sarri: Argi diote 2zio tal-dekoek Pausuz pausu abestian: “Kontuan har-tu oinarriak, elkartu herriak, mugimenduberriak ditu geroaren uztarriak, berdin segitu,elkarlanak bide onean jarriko gaitu”.

ara jotzea erabaki zuen beste taldeen artean ezberdintzearren. REVOLTA PERMANENT TALDEA

met kolektiboko Unai CuadradoYanuk ere duela gutxi argitaratudu lan berria, Sexo, mentiras, y cin-tas de vídeo deitua, Mateo Casano-vah, Iparraldean jaiotako MC-arekin batera. Bestetik, azken hila-beteak grabatzen igaro ostean, labe-tik ateratzear du Goienetxe Anaiaktaldeak Anai Nagusia lana. Hil hone-tan ere grabatuko dute euren lehendiskoa Revolta Permanent-ekoek. Bes-tetik, nobedade diskografikorik ez dutenarren, Irungo Mosku auzoan Selekta Ste-pik, Mastak eta Kenitrak sortutako BadSound System kolektiboa ere zeharo aktibodago euskal rap-aren zabalkuntza lan horretan.Izan ere, joan den udazkenean Japoniarainoeraman zituzten euren doinu eta errimak.

KONPROMISOAREN BIDETIK Hip-hop-a genero txi-ki eta jarraitzaileetan murritza izan arren, Tre-norren ustez ere euskal hip-hop-a gorantz doa,“gaztetxo asko ari da honetara zaletzen, ikusibesterik ez dago kontzertuetan entzule zaha-rrenek 25 urte inguru dituztela”. Rap-a jendegehiagorengana iristeko asmoz, Revolta Per-manenteko kideek rap-a beste soinuekin nahas-teko hautua egin dute, “jendeari deigarriagoa

“Bertsolariokohituta gaudeeuskaraz errimatzera,beraz, bertsotik etorliteke rap-a EuskalHerrira”, dioGoienetxeAnaietakobatek

‘RAPHERRIA’, EUSKAL RAP BILDUMA INFO7-REN ESKUTIK

Berriki garatu den Euskal Liburu etaDiskoaren Durangoko Azokan, EuskalHerri osoko 17 hip-hop talderen abes-tiz osatutako bilduma aurkeztu zuenInfo7 irratiak. Aritz Usandizagaren pro-posamenari jarraituz, RapHerria ize-na daraman disko horretan parte har-tu dute Norte Apache, MAK, BadSound System + Asmathic Lion, LaChula Potra, 121 Krew, Indarrap, ThowMC eta beste hainbat talde etabakarlarik. Sei abesti berri entzun dai-tezke bertan. “Rap musika, gure herri-ko musika berria dela esan liteke; ber-tako herritarren kezkak helaraztekoaukera ematen duen tresna berri bat,rap doinuez jantzitako tresna. Eta tres-na horri oihartzun eman asmoz datorInfozazpi irratia, gure herria rap-a egi-ten duen herria ere badelako”, azal-du dute irratiko arduradunek. CarlosOsinaga Txap aritu da soinu molda-ketetan eta Ritxi Aizpuruk lagundudu ekoizpen lanetan.

Larunbata, 2012ko urtarrilaren 7a

LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA ·MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA ·ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK ·

literatura

Koaderno eta liburuezgain, musika CD bat etaumeentzako mahai-jokobat ere argitaratu dira.

IZARO AULESTIARTE

‘Ataramiñe’11’ argitalpenak 24 euskal idazlepresoren sormen lanak biltzen ditu. Adibidebat baino ez da. Finean, espetxea etaliteraturaren arteko harremanak ez baituetenik; kartzelak berezkoa baitu idazketa

AA TARAMIÑE elkarteak hamargarre-nez aurkeztu ditu euskal preso etaiheslari politikoen idazki edo sormenlanekin osatutako koadernoak. Ipui-

nak, saiakera laburrak, kronikak, poesia,bertsoak, irudiak… dakartza bilduma berriak.Ez da, haatik, elkartearen aurtengo argitalpenbakarra; Ibon Muñoa preso eibartarrarenAmetsen txokoan bizi naiz poema liburua, Bor-xa Urberuaga preso ohiaren Espetxetik at komi-kia zein Mikel Antzaren Bakarmortuko kroni-kak ere plazaratu ditu.

Koaderno literarioen lehen aleak 2002an ikusizuen argia. Ataramiñeko editore taldeko MitxelSarasketak –bera ere kartzelako literaturaegindakoa da–, azaldu bezala, Jon Etxeandiakplanteatu zuen elkarte autonomo bat sortzea.“2001ean Amnistiaren Aldeko MugimenduakEtxeandiaren Kartzelako lanak liburua argi-taratu zuen. Hurrengo urterako, bueltak ema-ten jardun, presoen idatziak eta argitaratzeaproposatu, eta literatura koadernoaren ideiajarri zuen mahai gainean. Horren inguruansortu zen Ataramiñe, eta 2002an argitaratuzen lehen alea”.

Ordutik, euskal errepresaliatuen arteanliteratura sustatu eta haien idatziak, ahalden neurrian, jaso, bildu eta zabaltzekoxedez ari da elkartea. Koadernoak dituardatz nagusi, baina bilduma horienhamar aleak ez ezik, hamahiru liburu,musika CD bat eta umeentzako mahai-joko bat ere plazaratu ditu urteotan.

“Presoek asko idazten dute, eta guretzat lanhoriek garrantzia berezia dute –dioSarasketak–. Askatasunaren alde borro-katzeagatik daude kartzelan; mundu hau uler-tzeko kartzelako ikuspegia argigarria da oso,kartzela gure munduaren barruan dagoelako.Komunikazio asmoa ere badago, lekukotasunajasotzea, espetxeak presoen idatzietatik eza-gutzea… Identifikazio bat dago elkartearen etapresoen kolektiboaren artean. Elkarteko kideia guztiak preso ohiak gara”.

EZOHIKO ARGITALETXEA “Arrazoi batengatik edobeste batengatik argitaletxeek argitaratu nahiez dituzten obrak” kaleratzen dituztela azaldudu editoreak. “Gure irizpidea da presoen lanakargitaletxe normaletan argitaratu behar dire-la. Ez dugu txoko edo gettho bat sortu nahi; pre-soen lanak modu naturalean gizarteratu behardirela uste dugu eta, bestetik, liburuen onera-ko ere, onuragarria iruditzen zaigu euren libu-ruak horretan diharduten argitaletxeek argi-taratzea. Ataramiñe, berez, ez da ohiko argita-letxe bat; lan bat bidaltzen digutenean, argita-letxe normalekin harremanetan jartzen ditu-gu egileak”, erantsi du.

Bada, bestelako argitaletxeek ere presoen hain-bat lan plazaratu dituzte aurten. Besteak bes-te, Txalapartak Batzorde Ikusezina izenez sina-tuta dagoen Heldu da matxinada argitaratu du,bi preso politikok euskaratuta. Elkarrek kale-ratutako Hitzezko Txalupak lanean euskaldeportatu politiko batek parte hartu du, etaSusak, bestalde, Joseba Sarrionandiaren Kar-tzelako poemak lanaren edizio berritua ateradu –1992an kaleratu zen lehen aldiz; bost urtekoespetxealdian (1980-1985) idatzitako eta ihesegin ondorengo piezak jaso zituen bertan egi-leak–.

Etxepare, Iparragirre, Lauaxeta… euskal lite-raturaren erreferente diren hainbatek ere

giltzapean, edo giltzapeaz, egindako lanetanutzi zuen nork bere garai eta bizipenen arras-toa. Poesia edo kopla idatziaren ibilbide histo-rikoan antzeko adibide ugari aipa litezke. Bai-na bestelako genero eta garaietan ere izan da,eta izango da, espetxea eta literaturaren artekoerreferentziarik, hala nola Sarrionandia beraedota Jokin Urain –bost libururekin obrarikzabalena duen euskal idazle presoa–.

“Kartzelan itxi, zapaldu, mugatu, isolatu etabakartzen zaituztenean… idazteko motibazioakomunikazioa izan daiteke, pentsatzea, egoe-rari aurre egitea, buruaren orekari eustea,kartzelako lekukotasuna ematea, ikastea,borrokatzea, zerbait egitea, bizitzea… presoa-ren beharrak ugariak dira; eta behar horiekasetzeko bitartekoak, oso urriak. Idaztea lotu-ra bat da zure buruarekin eta zure mundua-rekin”, dio Sarasketak.

Bide horretan, genero epistolarra gailentzendela dio: “Preso guztiek idatziko dute, eta mun-du osoan argitaratu dira presoen gutun sailak.Bestela, ez dut uste kartzelako lanetan idazke-ra propiorik dagoenik”. Hori bai, motibazioa,gaia nahiz estiloa bata zein bestea izan, argidu: “Idazteak kartzelan behar bati erantzutendio askotan. Presoak dauden bitartean presoekidatzitako literatura egongo da”.

Itzaleansortutakoletrak, argitara

06 // Ortzadar Larunbata, 2012ko urtarrilaren 7a

Ataramiñeko koaderno literarioen lehen alea 2002an kaleratu zen.

“KARTZELAN IDAZTEA OZTOPO PROBA BAT DA”

Kartzelak berak zailtzen duedizio prozesua. “Harremananormalean gutunez egiten da;presoen familien bitartez eregehienetan –dio Sarasketak–.Horrek esan nahi du denboraasko behar dela, batzuetangauzak galtzen dira bidean,bestetan bueltatu egiten dituz-te, zentsura pasa beharra dute…oztopo proba bat izaten da.Presoak ahalegin handia egi-ten du, baina kanpotik ereesfortzu handia egin behar iza-ten da”.

Goiko irudian, Iruñeako oinplano-eskema ageri da.Berdez harresia adierazten da eta gorriz, oinezkopasagunea. PEDRO PEGENAUTE ETA JOSE MANUEL CUTILLAS

LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA ·MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA ·ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK · ZIENTZIA · DANTZA · IRITZIA · KRITIKA · LITERATURA · ANTZERKIA · ARTEA · ZINEMA · MUSIKA · DISEINUA · PUBLIZITATEA · ARKITEKTURA · INTERNET · KOMIKIA · BIDAIAK ·

arkitektura

Iruñeako oinezko pasabidea ENOR arkitektura sarian finalista izan da, baita Construmat, FAD nahiz APLUS sarien aur-tengo edizioetan ere. Obra honetan, Carlos Pereda, Pedro Perez eta Ignacio Olite izan dira elkarlanean.

ULA IRURETAGOIENA

Arkitektoaren lana hiri-bilbean, medikuak giza-gorputzeko kirurgia-operazio batean egiten duenjarduerarekin konparatu daiteke maiz. Iruñeako

burguen harresia eta Zabalgune modernoarenartean ibilbide-jarraitutasuna bermatzeko eginikoarkitektura-lana da jarrera horren adibide

HH IRIAREN historia zatika eraiki izanda. Hiri-zati bakoitzak dagokiongaraiko ezaugarri propioak gorde-tzen ditu eta historiako arrasto

hauek gaur egun ere kasu gehienetan argisomatzen dira gure hirietan. Dela kaleen zaba-lera eta trazadura, dela eraikinen arkitektura,liburu batean bezalaxe, kapituluka (aro histo-rikoka) irakurri daitezke hiriaren atalak arre-ta jartzen badugu.

Iruñean bazen aspalditik aro diferentetakoharresiak lotuko zituen bide bat eraikitzekobeharra. Labriteko baluarte eta San Bartolo-meko gotorlekua ildaska batek banatu izan ditu,eta hutsune hau etendura bat izan da orain arte,irakurketa jarraitua saihesten zuenak. Bi muga-rri historiko hauek josteko linea bat marraztudu arkitekto garaikideak, historiaz jantzitakotestuinguruan isiltasunez ageri nahi duen esku-hartzearen bidez, hain zuzen ere. Hiri-zatienartean, pasabidea linea zuzen, delikatu eta gar-bia da oinezkoen irisgarritasuna baimentzenduena.

Hiri-paisaiaren ikuspegitik pasaguneak era-gindako eraldaketa dotorea azpimarragarriaizateaz gain, bere sostengu sistemak ere badubalio berritzailea. Ia 74 metrotako tarteaestaltzen du (!) eta egituraren arintasuna harri-garria da. Pasabideak hartzen duen Y-formandago gakoa, linea zuzen batekin alderatuz, egon-kortasuna handitzen baita trikimailu horrekin.Jakina da arkua tarte luzeak estaltzeko forma-rik egokiena dela, eta Y-forma arku baten for-mara gerturatzen da, baina linealtasunarenitxura galdu gabe. Sortutako egoera honek gai-nera, abantaila handiak ahalbidetzen ditu. Aldebatetik, eskailera bat egokitzea posible da, fun-tzionaltasuna hobetuz, eta formaren optimiza-zioak egitura metalikoaren sekzioak nabarmentxikitzen ditu, ekonomikoki errentagarriagoaeginez.

Pasabidea modu xumean txertatzen da hirian,historiaren irudia errespetatuz; horretarakoingeniaritza-lan boteretsuaz baliatzen da. Pasa-bidea osatzeko xehetasunak ongi pentsatutadaude, gehiegikeriarik gabe; horretarakosoluzio burutsuak garatu dira teknikoki. Sinple-tasun sofistikatuaren eredua aurkitu dezakegu,beraz, Iruñeako historiari gainjarria.

Arkitekturaren jostun lanetan Pereda Pérezarquitectos (Carlos Pereda eta Oscar Pérez)Ignacio Oliterekin elkarlanean izan ditugu. Iru-ñean finkaturik, ibilbide profesional arrakas-tatsuaz gozatzen dute eta arkitekturako ira-kaskuntzan ere ibiliak dira. Informazio gehia-go: www.peredaperez.com.

Historia josten

07Ortzadar //Larunbata, 2012ko urtarrilaren 7a

IRUÑEA

E

08 // Ortzadar Larunbata, 2012ko urtarrilaren 7aazkena

JALGI HADIDANTZARA

www.aikotaldea.com

Freud dantzaria

Pablitoren hogei mila makilakEtxeko ataritik pasatzen diren erromesei makilak oparitu dizkie AzketakoPablito Sanzek azken hiru hamarkadetan. Horixe omen da bizitza: bidera

atera eta besteei laguntza txiki bat eskaintzea

UU RTEAN zortziehun edo mila makiloparitzen ditu Pablitok Azketan(Nafarroa). Guztira, hogei edo hogei-ta bost mila inguru, 80ko hamarka-

daren hasieran ekin zionetik. “Nik ikustennuen erromesak makil kaskarrekin pasatzenzirela, edonon hartutakoak”, azaltzen du.“Egun batean, Belate inguruan, hurritza maki-lak bildu nituen, gogorrak eta arinak direlako,etxera ekarri nituen nire Seat 127an eta erro-mesei oparitzen hasi nintzen”.

Aldapa gora iristen dira ibiltariak bere etxe ata-rira. Han egoten da Pablito, zain, egun onakemateko: “Orain jendeak ez du besteekin hitzegin nahi. Ez dago ohiturarik, konfiantza gal-du egin da. Eta hitz egitea garrantzitsua da”.

Hizketan gelditzen direnei makila oparitu etaerabiltzen erakusten die: “Santiago bidean ezja-kintasun handia dago. Batzuek ez dakite motxi-la ere eramaten. Eta askok makil laburrak dara-matzate. Nola agertzen da Santiago apostoluairudietan? Makil luze batekin, bera bainogaraiagoa den makil batekin! Erromesa bainoarra bat altuagoa izan behar du. Ez da bastoibat, ez da makulu bat. Eta heltzen jakin beharda. Lautadan, sorbaldaren altueran heldu beharzaio makilari. Igoeratan, bularraren parean.Jaitsieratan, gorago, buruaren altueran. Etapausoa ere egokitu behar da. Begira, begira niknola egiten dudan”. Eta koreografia errepika-tzen du Pablitok: “Hasteko, makila lurrean.Aurrerantz mugitzen dut, pauso bat, bi, hirueta laugarrenean berriz lurra jo. Bat, bi, hiru,pum. Bat, bi, hiru, pum. Eta adi bizkarrezu-rrari: beti zuzen. Asko makurtuta doaz etabizkarreko minak, belaunekoak, gorputz oso-koak izaten dituzte”.

BIDAIAKOADERNOA

“Orain jendeak ez dubesteekin hitz egin

nahi. Ez dagoohiturarik,

konfiantza galduegin da”, dio Pablitok

Xehetasunik txikiena ere zaintzen du Pablitok.Erromesaren altuera kalkulatzen du eta eskua-ri ere erreparatzen dio, lodiera egokiko maki-la aukeratzeko. Eskuak helduko duen zatia lixa-tu egiten du leun-leun utzi arte.

Pablitok dio sari handia jasotzen duela lanhonen truke: esker ona. Santiagora iritsi etaapostoluaren irudia besarkatzerakoan, beragogoan izan dezatela eskatzen die erromesei.Eta mundu osoko kartak jasotzen ditu, askotanhiru hitz soilekin iristen direnak (“Pablito.Azketa. Nafarroa”). Opari mordoa jaso ditu:“Mundu osoko kristoak, arrosarioak, dominak,labanak, banderak, futbolarien kamisetak,harribitixiak… Museo bat jarri nezake”.

Erreportaje, liburu, dokumental, gida eta blogugaritan aipatzen dute. Batzuek diote Pablito-ren egongelan pianoa jotzen bukatu zutela,musikak erromes mordoa erakarri zuela etxebarrura, eta makilen gizonak denontzat kafeaeta merienda prestatu zituela. Beste batzuekerrezeloz jaso zuten etxera sartzeko gonbiteaeta, bertan, hasieran harritu eta gero hunkituegiten duen zerbait topatu zuten: Pablitorensamurtasuna, eskuzabaltasuna, abegikortasu-na.

Kafea, hizketa, makil bat: “Bizitza hori beste-rik ez da”, esaten du Pablitok. “Beste guztiakonplikazioak dira. Dirua, adibidez. Nik ez dutnahi diruak menperatu nazan. Gaur bertan,gosaltzen ari nintzela, bi erromesek atea jo dute.Gosaria utzi eta haiekin egon naiz hizketan,makil bana oparitu diet, fruta pixka bat eman.Eta kito. Ongiarekin gozatzen dut nik. Gaizta-keriak ez dit ezer ematen”.

E USKAL herritarron gehiengoa bal-din bada, dantzari eta erromerieiesker da. Azken ikerlanen ondorioz,badakigu 30 urtetik gorako euskal-

dunen gurasoen %83k erromeria edo dan-tzaldi batetan hasi zutela beraien bikote harre-mana. Geure gurasoentzat eta, dantzatzea,bikoteka dantzatzea izan da batez ere. Jai egu-netako erromerira begira bizi giñen euskal-dunak sasoi batean: “Orduan ez egoan ez tele-bisiñorik, ez ziñerik, ez futbolik gaurkomoduen, dantzea zan gure entretenimendueta deportea”, entzun dogu baten baiño sarria-go gure zaharrengandik. Eta geuk ere (neurekintakoak esan gure dot), oindiño, dantzanegin dogu neskatan joateko, erromeri, dan-tzaldi eta guatekeetan (leku itxitan egiten gen-duzan gazte dantzaldiak).

Dantza gizarteratzeko bide baliotsua izan datestuinguru honetan, eta milagro be ez da,gure aurretik dantza maisuen lana aprezia-tua izatea. Dantzan jakitea habilidade sozialbat zan neska eta emakumeen aurrean; gor-teiatzeko bidean lagungarri. Eta aitortubehar da, dantzak elkar ezagutzeko ere balioduela. Neuri behinik behin, baten baiñosarriago pasatu jat emakume batekin dan-tzan egin, eta oño, ain gusture elkarregazdantzan ein, ba ze, bata bestearentzako egin-da gagozala pentsatzeraino... Eta bestera bebai, elkarregaz dantzan baino deman gagoza-nean. Edo baten baino sarriago entzuneko“dantzan torpea zan baina mutil noblea”…

Gaur egun, dantzak bere betebeharra ego-kitu du, eta dantzaldi ibiltarira eta errome-rietara hurbiltzen garenok, dantzatzekogogoagaitik egiten dugu, lagun artean ere, bai-na harremana zentzu zabalago batean uler-tuta. Baina, edozein kasutan, bikoteka dan-tzan egiteko lagune behar da, eta dantzarakoeskatzen diogunean norbaiti, nola edo halaharreman berri bat hasten ari gara, etahorrek, ematen du, batzuei nagia ematen die-la eta beste batzuei bildurra. Adituek diotegero eta bakarzaleagoa bihurtzen ari dela guregizartea, eta agian horregatik gure plazatakodantzak ere hori isolatzen dute. Zergaitik, iru-diz korroan eta taldean bai, baina azkenfinean, bakarka egiten diren dantzok dutearrakasta plazetan? Fandangoa edo jotea be,abadeek debekatutako deabruaren bikotedantza izatetik, borobillean banaka dantza-tzen da inguru askotan.

“Zein izen dok, orduen, eure eritzien dan-tzaren funtziño nagusie?”, galdetu neuntsonAsier Garcia ikerlari handiari bere lan batenaurkezpenaren ondoren. “Ba… –denborabatez pentsetan gelditu zan antiparrok eskue-tan hartute–, zebolletea arrimetea, dudabarik”. Eta geu be, erregular, Freuden eragi-ñez be izen lei, edo zahartzaroan kontuek, bai-ña, bat gatoz Asierregaz.

ANDERIZAGIRRE

anderiza.com

S A B I N B I K A N D I B E L A N D I A