BIZKAIKO HITZA - Berria · 2019-04-26 · BIZKAIKO HITZA FERNANDO VILLAR Igandeko bozekin...

BIZKAIKOHITZA

FERNANDO VILLAR

Igandeko bozekin Espainiako Gobernuaren norabidea baldintzatu nahi dute bertoko taldeekb Podemos izan zen nagusi 2016an Bizkaian, eta mapa politikoa aldatuko dela diote inkestek b 2-5

Batera edo besteraeragiteko deia

Mendexa Bizkaiko itsasoanhazitako lehen muskuiluak

uztailean merkaturatuko dituzte

10Hegoaldeko Tren SaihesbideaAzterketaren alegazio epea

luzatzeko eskatuko du Barakaldok

7Ostirala

2019ko apirilaren 26aX. urtea396. zenbakia

[email protected]

2 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko apirilaren 26aAstekoa

d

Espainiako Kongresurako bozakBizkaiko egoera

Aitziber Laskibar Lizarribar

Nagusitasunak

zehaztea, gal-

dutako ere-

muak berres-

kuratzea edo

irabazitakoei

ahalik eta gehiena eustea. Hori

izango da Espainiako Gorteetara-

ko hauteskundeetako lehia Biz-

kaian. 2016ko hauteskundeek

eragindako astinaldiaren ondo-

ren, aldaketak aurreikus daitezke

egungo banaketarekin. Zenbaki

dantza espero da. Elkarrekin Po-

demosek duela hiru urte lortuta-

ko nagusitasuna galduko du au-

rreikuspen guztien arabera, eta

galera horrek noren alde egingo

duen ikusteko dago.

Zalantzarik gutxien eragiten

duen iragarpena EAJren inguru-

koa da: bere gotorlekua du Biz-

kaia, eta berreskuratu egingo

duela dirudi; duela hiru urte har-

tutako kolpeari buelta emango

diola. 2016ko hauteskundeetan,

Podemosen olatuak EAJ ere iren-

tsi zuen. Bizkaian ere aurrea hartu

zion, ordezkari kopuruan eta bo-

toetan. EAJk bere gotorlekuko

nagusitasuna galdu zuen, lehen

aldiz. Elkarrekin Podemos izan

zen garaile: botoen %28,86ekin,

hiru eserleku lortu zituen. Alde

txikiarekin izan arren —botoen

%28,25ekin— bigarren geratu zi-

ren jeltzaleak, eta Bizkaiko bi

eserleku jaso zituzten Madrilen.

Babes galera handiarekin, hi-

rugarren geratu zen PSE-EE, or-

dezkari bakarrarekin eta botoen

%13,92rekin. PPk eta EH Bilduk

ere eserleku bana jaso zuten Kon-

gresuan; %12,69ren babesarekin

PPk, eta EH Bilduk, behera na-

barmen eginda, boto emaileen

%10,91ren babesarekin.

Zortzi eserleku daude jokoan

Bizkaian; Hego Euskal Herriko

lurraldeen artean, gehien: Gipuz-

koak sei ordezkari ditu, Nafarro-

ak bost, eta Arabak lau. Azken in-

kestek ziurtzat jotzen dute EAJ

izango dela nagusi, berriro, Biz-

kaian, eta zortzi eserlekuetatik

hiru eskuratuko dituela, 2016an

galdutakoa berreskuratuta.

Gizakerrek EiTBrentzat eta

GAD3 enpresak Vocento taldea-

rentzat egindako inkestak ez da-

toz bat bigarren lekua nori eman.

EiTBk kaleratutako emaitzen ara-

bera, Elkarrekin Podemosek be-

teko luke bigarren postua;

2016ko hiru eserlekuetatik baka-

rra galduko luke. Vocentoren

arabera, berriz, ordezkari baka-

rrarekin, hirugarren postuan ge-

ratuko litzateke, EH Bildu oso

gertu lukeela.

Izan ere, PSE-EE litzateke Biz-

kaian bigarren, Vocentoren ara-

bera, gorakada nabarmenarekin

—botoen %13,92 izan zituen duela

hiru urte, eta %27 ematen dizkio

orain—. EiTBk hirugarren lekuan

jarri du PSE-EE, ordezkari baka-

rrarekin.

EH Bilduri, igoera apal bat au-

rreikusi diote bi inkestek, eta bos-

garren posiziotik laugarrenera

igaro dute. Horien arabera, duen

ordezkaria mantenduko luke

Bizkaian. PP izango da bosgarren,

bi aurreikuspenen esanetan. Be-

heranzko joeran mantentzen

dute biek, eta duen eserlekua gal-

duko duela dio EiTBk; Vocento-

ren arabera, botoak gutxitu

arren, mantendu egingo luke or-

dezkaria.

Mezuei dagokienez, nork bere

jarrera defendatu eta aurkakoa

kritikatu arren, guztiak datoz bat

zerbaitetan: Espainiako Kongre-

suan eta Senatuan hartzen diren

erabakiek eragin zuzena dute Biz-

kaiko herritarrengan, eta garran-

tzitsua da han egotea. Iragarpe-

nek ez dute garaile argirik zehaz-

ten Kongresuaren osaketan, eta

euskal alderdiak gakoa izan dai-

tezke balantzak alde batera edo

bestera egin dezan.

Duela hiru urteko hauteskundeek Bizkaian eratutako mapa aldatu egingo da igandean, aurreikuspenguztien arabera. Elkarrekin Podemos izan zen nagusi 2016an, eta, inkesten arabera, EAJk nagusigoaberreskuratuko du bere gotorlekuan. Indarra hartu, eta Madrilen eragin nahi dute alderdi guztiek.

Nagusitasunak eta aulki dantza

Espainiako Kongresuko boteretsuenen artean eragitea izango da euskal alderdi txikiagoen helburu nagusia. JAVIER LIZON

ITURRIA: BERRIA

2016KO EMAITZAK

Elkarrekin-Ahal Dugu

EAJ

PSE-EE

PP

EH Bildu

179.3473

2

1

1

1

Dip. Botoak

175.296

84.425

78.965

67.653

3BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko apirilaren 26a Astekoa

zuen. Hala, PSE-EEren botoemaileen babesa eskatu zuen, ez-kerrera egiteko «bermea» beradela argudiatuta.«Nazioaniztasunarekiko eta

erabakitzeko eskubidearekikokonpromisoa» ere azaldu zuen,zehaztasun handirik eman gabe.«Gainontzeko lurraldeekiko soli-darioa izango den Espainia nazio-aniztuna» aldarrikatu zuen,«Madrilen dagoen gobernuare-

kin salerosketan» aritu gabe. Zu-zenean aipatu gabe, hala kritika-tu zuen EAJren jarduna.Inkestek Elkarrekin Podemosi

beherakada nabarmena iragar-tzen badiote ere, iritzi horiek ezditu sinistu nahi Bizkaiko zerren-daburuak. Duela hiru urtekoemaitzak errepikatu eta berrirolehen indarra izango den usteaplazaratu du, eta botoa eskatu diebizkaitarrei hala izan dadin. Sutsu

aritu da kanpainan Uriarte, etahunkituta ere bai zenbaitetan.Gogortasuna erakusten saiatu da.«Kaka zaharra den proiektu neo-liberala prestatua digute, eta gukaurre egingo diogu».PSOEk Ciudadanosekin ituna

egiteak eskuineko politikak eka-rriko lituzkeela ohartarazi, etahori saihesteko eskatu du botoa.«Duela lau urte adina arrazoidaude Podemos babesteko».

Espainiako Gobernuaren norabidean erabakigarriaizan daitekeela dio. Beherakada iragartzen badioteere, Bizkaiko lehen indar gisa ikusten du Uriartek.

Elkarrekin

Podemos.

Giltzarri izan nahi

Roberto Uriarte Kongresurako Bizkaiko zerrendaburua –ezkerrean–, alderdikideekin. ARITZ LOIOLA / FOKU

A. L. L.

Giltzarri izan daitekeela dioElkarrekin Podemosek;Espainiako gobernu be-

rria «politika aurrerakoiei» begi-ra jarri edo «eskuin muturrarenmenpe egon» baldintza dezakee-la. Espainiako alderdi handiagobaten zati izateak bere indarraareagotuko duela defendatu du,eta horrek ez duela baldintzatukoEuskal Herriari dagozkion gaie-tan euskal herritar gisa aritzea.Mezu hori zabaldu du eguno-

tan Roberto Uriartek, EspainiakoKongresurako Bizkaiko zerren-daburuak, eta, euskal herritarta-suna aipatu gabe, modu lausoa-goan aritu da Pablo Iglesias Pode-

moseko burua Bizkaira etorrita.Bilboko Otxarkoaga auzoan izanzen larunbatean, zehazki, sendo-tasun irudia emateko. «Espai-niak ez du zertan izan fatxekmenderatutako herria», esan

Hain zuzen, Espainiako Kon-gresuaren hurrengo legealdian«Euskadi ondo egoteko» modubakarra Kongresuan EAJ «sen-do» egotea dela dio; «alternatibabakarra» dela. «EAJk bakarrikdefendatzen du Euskadi han»,esan du Andoni Ortuzar EBBrenpresidenteak ere. «Eta hala izan-go da etorkizunean ere, euskaltaldea izango dugun bakarrakizango garelako». Podemos, PSEeta PP estatuko alderdi handiago-en menpe egoten direla azaldudu, eta, beraz, egiazki ez dutelaEuskal Herriaren interesen ara-bera jokatzen. EH Bilduri, berriz,ERC alderdi katalanarekin elkar-lanean aurkeztea aurpegiratu dio.Ordezkari jeltzaleek Madrila bi-daiatzen jarraituko dutela ziurta-tu du, baina «beti Euskadirabueltatzeko, hemengoak garela-ko, hemen bizi garelako eta Eus-kadi delako mugitzen gaituena».

erantzun politiko eta sozialaemateko, betiere demokraziarenbidetik, noski».Iñigo Urkullu Jaurlaritzako le-

hendakaria ere aritu da autogo-bernuari buruz kanpainan.Sa-kontzeko nahia azaldu du, etaMadrilen EAJ «sendoa» beha-rrezkoa dela adierazi du, «Estatueredu berri bat defendatzeko».«Nazio errealitatea», KontzertuEkonomikoa eta «autogobernuberezia» aitortuko duen ereduada aldarrikatu duena.

Autogobernuari heldu dio Or-tuzarrek Aberri Eguneko hitzal-dian, eta esan du «arrisku la-rrian» dagoela eta «blindatu»egin behar dela. «Hiru eskumakesaten ari dira, ez soilik ez dela au-togobernua areagotu behar, bai-zik eta suntsitu egin nahi dutela».Eta oharra igorri du: «NorbaitekEstatutu Ituna hausten badu, al-derdi honen eta herri honenerantzun sendoa jasoko du. Zile-gitasuna izango dugu egin nahizaigun erasoaren tamainako

Bizkaiko garaipena ziurtzat dute jeltzaleek, eta Madrilen izan dezaketeneraginari begira jarriak dira. Euskal herritarren interesak babestea agindu dute.

EAJ.«Euskadi Madrilendefendatzen duen bakarra»

Aitor Esteban zerrendaburua, kanpainako ekitaldi batean. LUIS. JAUREGIALTZO / FOKU

A. L. L.

Bi mezu nagusi ematen arida EAJ, bere beharra alda-rrikatzeko: batetik, esku-

ma geldiarazteko EAJ indartsuabehar dela adierazi du; bestetik,Espainiako Kongresuan «Euska-di defendatzen duen bakarra»bera dela errepikatu du Kongre-suan alderdi jeltzalearen bozera-maile den eta hala jarraitukoduen Aitor Esteban Bizkaiko ze-rrendaburuak.Gakotzat dute bere burua jel-

tzaleek. Eskumak bat eginda Es-painiako Gobernua bereganatudezakeela ohartarazi dute, bainabotoa PSOEri emateak ere ez due-la hori saihestuko; Ciudadanose-kin akordioa egiteko aukera ma-hai gainean dagoela abisu emandute. «Gaixotasun horri aurreegiteko txertorik onena EAJkdu», adierazi du Estebanek.

«Nork nahi duzue baldintzatzeaPedro Sanchez, euskal autogo-bernuaren, Ekonomia Itunareneta euskararen etsaia den (Albert)Riverak, edo EAJk, Euskadireninteresak Madrilen ondoen etasendoen defendatzen dituen al-derdiak? Horixe da apirilaren28an Madrilen jokoan egongodena: Espainia gehiago edo Eus-kadi gehiago».

HAUTAGAIAK

Kongresurako

Roberto Uriarte.

Miren Gorrotxategi.

Amaia Archoca.

Lorena Vicioso.

Senaturako

Jose Antonio Martin.

Xabier Jimenez.

Amaia Hernandez.

HAUTAGAIAK

Kongresurako

Aitor Esteban.

Idoia Sagastizabal.

Josune Gorospe.

Jon Aiartza.

Senaturako

Nerea Ahedo.

Maria Dolores Etxano.

Imanol Landa.

d

Espainiako Kongresurako bozak

Hautagaitzak

4 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko apirilaren 26aAstekoa

d

Espainiako Kongresurako bozakHautagaitzak

BOZKATU

zorrotz Lopezek: «edo Pedro

Sanchezek gobernatzen du, edo

eskumak, eskuin muturrak bal-

dintzatuta». Hortaz, PSOE indar-

tsua nahi duela adierazi du; go-

bernatzeko ordezkari nahikoa

lortuko dituena, eta horretarako

inoren laguntzarik beharko ez

duena. Eskuak libre nahi ditu,

inoren baldintza eta presiorik

gabe gobernatzeko. Hori dela eta,

«erdibideko botoen» baliagarri-

tasuna zalantzan jarri du, eta San-

chezek gobernatzea nahi duenak

botoa zuzenean PSOEri eman

diezaiola eskatu.

Horixe esan die herritarrei

Odon Elorza Gipuzkoako zerren-

daburuak ere, EAJren eta Elka-

rrekin Posemosen boto emaileen

babesa zuzenean eskatuta: «Ga-

raipen argi bat behar dugu, ezi-

nezko egingo duena hiru esku-

mek bere planak gauzatzea; Es-

painia 40 urte atzera eramatea li-

tzateke bestela, eta Euskadi auto-

nomiarik gabe uztea».

Eta baikor da Patxi Lopez, oso.

Boto asko berreskuratuko dituela

seguru dago, eta Bizkai, Araba eta

Gipuzkoan lehen indarra izateko

aukerak ikusten ditu. «Posible

da. Lehen ere lortu genuen».

Espainiako Gobernua eskumak bereganatu ez dezan aukera bakarra PSOE indartzea dela dio,eta «bitartekariak» saihestu nahi ditu horretarako.

PSE.Beste inorenlaguntzarik behar ez izateko

Patxi Lopez zerrendaburua, Idoia Mendia alderdiko buruarekin. ARITZ LOIOLA / FOKU

A. L. L.

Gobernu sozialista nahi ba-

duzu, hartu sozialisten

botopapera, eta sartu

hautetsontzian». Patxi Lopez

PSEren Bizkaiko zerrendaburua-

ren hitzak dira, «bitartekariak»

saihesteari begira eginikoak. Gai-

nerako guztiek bezala, Lopezek

argi du igandeko hauteskundeen

emaitzen arabera bi aukeretako

bat gauzatuko dela Espainiako

Gobernuan: PSOEk jarraituko

duela gobernuburu, edo PPk bes-

tela, Ciudadanos eta Voxen la-

guntzarekin. «Hiru eskumak»

gobernura iristeak ekarriko lituz-

keen «arriskuez» ohartarazi du

PSEkoak; ongizateak eta eskubi-

deek gainbehera egingo luketela.

«Ez dago erdibiderik», esan du

dik Espainiaren lokomotor gisa

zuen plaza berreskuratu» behar

duela adierazi du, horretarako

gobernu «sendoa» behar dela

adierazita. PP da horretarako ber-

mea, Bizkaiko zerrendaburuaren

esanetan: «PSEren zerrendaburu

Patxi Lopezek izan zuen aukera

euskal abertzaletasunaren alter-

natiba izateko 2009an, baina gaur

egun iragana da. Lopez ez da erre-

ferentzia berri bat; zaharkitua

dago, iragana da», adierazi du

hautagai gazteak.

Hain zuzen, gazteen premiei

helduta, «hemen formatu diren

euskal gazteek hemen lan egiteko

Senaturako Bizkaitik PPren

zerrendaburu da Raquel Gonza-

lez, eta «inertziaz botoa EAJri

ematen diotenen» babesa eskatu

du; «kudeaketa onari buruz sal-

tzen duen irudia gezurra da».

aukera izan dezatela» eskatu du.

«Euskadik beste erreferentzia

batzuk behar ditu, erabakimen

politikoa behar du inbertsioa eta

lanpostuak sortuko dituzten

proiektuak erakartzeko».

Beste lau urtez «gorabeheretan eta beldurrean murgilduta» egotea ez delabeharrezkoa esan, eta aldaketaren aldeko apustua egiteko eskatu du PPk.

PP.«Burutazioak»alboratuko dituen aldaketa

Beatriz Fanjul Bizkaiko zerrendaburua, Pablo Casadorekin. BIZKAIKO HITZA

A. L. L.

Aldaketa aldarrikatu du

PPren Bizkaiko zerren-

daburu Beatriz Fanjulek;

«Espainian hazkundea eta ongi-

zatea sustatuko duen aldaketa

politikoaren alde egiteko» eskatu

die bizkaitarrei; ez dezatela

«etsi», ez delako beharrezkoa

beste lau urtez «gorabehera, bel-

dur eta burutazioetan murgildu-

tako gobernuaren» menpe ego-

tea. Egonkortasuna agindu du be-

rak; «inbertsioa erraztuko duen

lasaitasun politikoa».

Ekonomiari heldu, eta «Euska-

HAUTAGAIAK

Kongresurako

Patxi Lopez.

Maria Guijarro.

Carlos Garcia.

Ines Ibañez.

Senaturako

Txema Oleaga.

Idoia Agorria.

Natxo Rodriguez.

HAUTAGAIAK

Kongresurako

Beatriz Alvarez Fanjul.

Eduardo Andrade.

Aiala Egiluz.

Gonzalo Nicolas.

Senaturako

Raquel Gonzalez.

Jazael Martinez.

Mari Carmen Sanchez.

5BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko apirilaren 26a Astekoa

d

Espainiako Kongresurako bozak

Hautagaitzak

jardungo dutela hitzemanda:

«Eskuin espainolak geldituko

ditugu, eta ez diegu gobernua

osatzen utziko». Eta «euskal

herritarren interesak defenda-

tzen dituztela dioten gainerako

euskal alderdiei» konpromiso

bera hartzeko eskatu die, «iraga-

nera itzultzearekin amesten

dutenei aurre egiteko». EAJ ere

Rajoyrekin eta PPrekin «nego-

zioak egiten» aritu dela gogoratu

du. «Faxismoari aurre egitea

printzipio kontua da guretzat. Ez

da negoziagarria. Faxismoarekin

ezin da negoziatu».

«Baldintza prekarioetan bizi

eta lan egiten duten milaka herri-

tarrak» ere ekarri ditu gogora,

euren bizitza proiektuak duinta-

sunez garatzeko aukera» aldarri-

katzeko. Horretan ere eragin nahi

du EH Bilduk, eta eragin dezake-

ela uste du: «ezkerreko subira-

nistak erabakigarriak izango gara

hauteskundeen ondoren geratu-

ko den mapa politikoan, herrita-

rren bizi eta lan baldintzak hobe-

tzea lortzeko».

Koalizio abertzaleak aurrera egiteko premiaplazaratu du; «gauden moduan geratzea» apustuizan gabe, «inboluzioei» aurre egiteko beharra.

EH Bildu.Aurreraegiteko «aukerafidagarri bakarra»

Oskar Matute Kongresurako Bizkaiko zerrendaburua. MARISOL RAMIREZ / FOKU

A. L. L.

Inboluzioaren eta etsipenaren

aurrean, EH Bildu da aukera

fidagarri bakarra gure

herriak aurrera egin dezan».

Behin eta berriz errepikatu du

aurrera egin behar hori Oskar

Matute Bizkaiko zerrendabu-

ruak. «Euskal herritar guztien

ongizatea hobetzeari» begira

egin nahi du aurrera demokrazia,

askatasuna eta eskubideak oina-

rrian jarrita: «EH Bilduren bide-

ak darama pentsioak duintzera,

lan erreforma eta mozal legea

indargabetzera, politika feminis-

tak indartzera, herriaren eta

herritarren erabakitzeko eskubi-

dea aldarrikatzera eta, azken

batean, herri honetako pertsona

guztien bizitzak hobetzera».

Trifatxitoa kontzeptua hitzetik

hortzera erabili du; PPk, Ciudada-

nosek eta Voxek inboluzioa

dakartela ohartarazi du, eta aurre

egin behar zaiela. «Inboluzio

demokratikoaren arriskua begien

bistakoa da, eskuin espainolak

sekulako arriskua direlako gure

burujabetza, eskubide eta askata-

sun mugatuentzat». Gainerako

alderdiak «etsipenean» ikusten

ditu, ordea, «gauden moduan

geratzea» beste eskaintzarik ez

dutela.

Arrisku horri aurre egiteko

deia egin du Matutek, eurek hala

Ezusteko handirik ezean, eserlekurik ez dutelortuko Ciudadanos, Vox, Recortes Cero, PACMA,PCTE, PUM+J, Familia y Vida eta PASE taldeek.

Besteak.Ordezkarigabeko beste zortziA. L. L.

Bost talde nagusiez gain,

gaur arte ordezkaritzarik

ez duten beste zortzi talde

ere aurkeztu dira Espainiako

Kongresurako hauteskundeetara

Bizkaitik. Denetariko hautagai-

tzak dira, baina ezusteko handia

litzateke horietakoren batek Biz-

kaitik ordezkaritzarik lortzea.

Horien artean entzutetsuenak

Vox eta Ciudadanos dira, Espai-

niako eskuin muturra ordezkatu-

ta zalaparta handia eragiten ari

baitira. Jakin badakite oso zaila

dutela Bizkaiari dagokion aulki-

ren bat eskuratzea, baina Euskal

Herrira etorrita beste nonbait bo-

toak lor ditzaketela eta, behin bai-

no gehiago izan dira euskal lurre-

tan kanpaina egiten. Oihartzunik

handiena izan duena, berriz, Vo-

xek Bilbon egindako ekitaldia da,

kontrako protestak eragin eta lis-

kar handiak piztu zituena.

Bizkaian ez eta Euskal Herrian

ere ez, baina Espainiako lurretan

ordezkari asko espero dituzte.

Are, Kongresuan eserleku gehien

izango dituztenen artean daude:

Ciudadanos hirugarren kokatzen

dute inkestek, eta Vox bosgarren.

Espainiako Gobernua osatzeko

giltzarria izan litezke.

Bizkaian ordezkaritzarik ez du-

ten gainontzeko hautagaitzen

helburua haien aldarrikapenak

entzunaraztea da. Horien adibide

da aurrez ere zerrendak aurkeztu

dituzten animalien tratu txarren

aurkako PACMA, Recortes Cero-

Grupo Verde eta PCTE talde ko-

munista. Aurreko hauteskundee-

tara aurkeztu zen UPyD alderdiak

ez du, oraingoan, hautagaitzarik

aurkeztu. Ezta Aulki Zuriak talde-

ak eta Ongi Etorrik ere.

Horien ordez, beste hiru aukera

berri izango dira: Familia y Vida,

Partido de Accion Solidaria Euro-

pea eta Por Un Mundo Mas Justo.

HAUTAGAIAK

Kongresurako

Oskar Matute.

Idurre Bideguren.

Andoni Rojo.

Idoia Aginako.

Senaturako

Arantza Gutierrez.

Joseba Gezuraga.

Maria Jesus Etxeandia.

IA GAIA AAAUTUTO HA

et

otrebb

araRESURAKIA

6 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko apirilaren 26aIritzia

RPARAJETIKIgor Elordui Etxebarria

Gernika eta

beste su batzuk

Behin eta berriro gogo-ratu behar dugu, urte-ro behin, gutxien-gu-txienik; horixe, behin-

tzat, zor diegu ordukoei; horixe,behintzat, badagokigu ondoren-gooi: gaurko egunez, 1937an,duela 82 urte, Alemania naziarenKondor Legioko hegazkinek, Ita-liako abiazio faxistaren hegazkinitaliarrek lagunduta, Gernikabonbardatu eta suntsitu zuten;eta hala egin zuten, egin ere,Francoren aginduz. Aurretik, etagero ere bai , egin zituzten herrixehearen kontrako bonbardake-ta masiboak: Durangon, Elo-rrion, Otxandion... Baina Gerni-ka euskal askatasunaren eta au-

togobernuaren ikurra zen. Bon-bak jaurti zituzten astelehen ba-tez, alegia, azoka egun batez; etabonbak bota ostean ihesi zihoa-zenak metrailatu zituzten aireko-etatik. Bi mila pertsona inguru hilzituzten eta Gernika erabat bi-rrindu. Zibilen aurka ordura arteinoiz egindako aire-erasorik han-diena. Eskerrak George Steer ka-zetaria han zela, hari esker mun-duak jakin baitzuen Gernikan ja-zotako basakeria, eta, hartara,Picassok, hunkituta, Guernicamargotuko zuen.Baina historia gogoratzeaz

gain, azaletik bada ere, zilegi daakordatzea Alemaniako Gober-nuak bere garaian aitortu zuela

egindako ankerkeria, eta baitabarkamena eskatu ere eraginda-ko sarraskiagatik. Eta, ostera, Es-painiako Gobernuak sekula ezduela orduan Frankistek zabal-dutako bertsioa gezurtatu, ez, ja-kina, ezelango barkamenik eska-tu. Zeren eta, zilegi bezain egokiada ahotara ekartzea, frankistekAgirre Lehendakariak gezurrazioela erantzun zutela, Gernikaez zutela bonbardatu eta Gerni-kako sua gorriekeragin zutelazabaldu zutela. Eta gaur arte. Zi-legia, egokia eta aipagarria da,beraz, oroitaraztea, EspainiakoGobernurako hauteskunde oro-korren atarian, ez dutela inolakobarkamenik, damurik edota ai-tortzarik eskatu, azaldu edotaegin, ez PSOE agintean dela, ezPP agintean dela, ez Juan Carlos Ierrege dela, ez Felipe VI erregedela.Kontrara. Ez dut fribolizatu

gura, baina, azkenean, Gernika-

koa eta 80 urte geroago, lehengolepotik burua neofrankistek. Al-tsasun, Errenterian... beraieksortzen dituzten suak beste inorksortuak direla esaten segitzendute. Hauteskundeetan, eta bes-tela ere, darabilten mezu nazio-nalista espainiarzalea elikatzekolagungarri zaielako, noski. Eta,George Steer baten faltan, Ma-drilgo sasi-kazetariz baliatzendira haien gezurrak airatzeko,haien biktimismoa eta balentriakhauspotzeko, eta Euskal Herrianeragiten duten mina eta sortzenduten herra ezkutatzeko. Gauzajakina da hori. Txarrena zer den?Gaurkoa bezalako egun batean,eta zilegi, egoki eta aipagarria iza-teaz gain, hauteskundeen ingu-rumarian, aproposa izanagatikere, euskal herritarron zenbaitordezkari instituzional eta politi-koen isiltasuna Francoren oinor-deko instituzional zein ideologi-koen aurrean.

Gaurko egunez,1937an, Alemanianaziaren Kondor

Legioko hegazkinekGernika bonbardatuzuten Francoren

aginduz. (...). Ez dutebarkamenik eskatu,damurik azaldu, ezPSOE agintean dela,ez PP agintean dela,ez Juan Carlos I ez

Felipe VI errege direla

Gure gurasoak bainookerrago bizikogaren lehen

belaunaldia garelabarneratzen amaitu

dugu, zergatiagaldetu eta bekokia

zimurtu gabe

Ofentsiba neoliberalaren aurkagazte ‘think tank’ herritarra

Mikel Ruiz Oar-Arteta

Eragineko kidea

Maiatzaren1ekoegun sei-nalaturaheltzenari garela,

artikulu hau idaztean ondokogaldera etorri zaigu burura: Nolaizan liteke gazteriak bizi dugunaurrekaririk gabeko prekarizazioeta txirotze prozesu honen aurre-an horrelako pasibitate eta frus-trazioz jokatzea?Nola? Erantzuna (edo behin-

tzat zati bat) nahiko erreza da:think tanksdeitzen dira.Think tankdelakoak pentsa-

menduaren laborategiak, iritzipublikoaren gestoreak, mota ez-berdinetako hegemonien admi-nistratzaileak dira. Enpresari, po-litiko, oligarka, kazetari eta batezere diru mordoz elikatutako en-granaje ez hain konplexuak, bai-na sekulako efikaziarekin iritzipublikoa kontrolatzeko gaitasu-na dutenak.Hauek dira hamar urteko epe-

an telebistan mileuristendrama-ren inguruko saioak ikustean ha-

serrea eta indignazioa sortzetik,gaur egun normaltasuna eta etsi-pena sortzea lortu dutenak. EgunEAEn (el Oasis Vascodelakoa)gazteon bataz besteko soldata850 euro miserablekoa da, etainor gutxik estutzen ditu ukabi-lak onartezina den egoera honenaurrean.Egoera hau hamar urteko bon-

bardaketa mediatiko eta sozialkonstante baten ondorioa da: «eslo que hay», «es lo que toca»,«zure adinarekin zer esperoduzu ba?». Hori gutxi balitz, ElPaiseta La Razónbezalako ko-munikabideek langileriaren txi-rotzearen normalizazioa eta ho-nen izaera cool-a saldu nahi izandigute («treinteenagers», «fri-ganismo», «irribarren bidez or-daintzea, zergatik ez?»...). Etahorrela, «gure gurasoak bainookerrago biziko garen lehen be-launaldia» garela barneratzenamaitu dugu, zergatia galdetu etabekokia zimurtu gabe. A priori inozoa eta irensteko

zaila dirudien kapitalaren ofen-tsiba neoliberala, baina epe ertai-nean egoera honetan gauden ha-marnaka mila gazteri begiradaaltxatzea eragoztea lortzen duenonespen eta frustrazio sentimen-dua sortzen duena. Gutxitan en-

tzungo duzu gazte baten ahotikpobrezia egoeran dagoela, bainagurasoen koltxoia kenduta da-tuek argi uzten dute bizi proiektusinpleena ere aurrera ateratzekoautonomia edo gaitasun eza na-gusi dela, txiroa dela.«Eta honen aurrean zer?» da

burura etorri beharko litzaiguke-en galdera. Honen aurrean irten-bide bat eta bakarra kontzien-tziazioa eta antolakuntza da, nos-ki. Baina honen hastapenakfuntsezko beste elementu bat du,langileriaren txirotze eta prekari-zazioari aurre egingo dion gaztethink tankherritar bat. Ahaldun-tzearen maila basikoenetik hasi-ta, aberatsak gero eta aberatsago

diren bitartean, 10 urtetan gazte-on soldatek %20,5 behera egindutela esaten duten Eusko Jaur-laritzaren datu lotsagarriei «noes lo que hay» argi erantzungodien olatua. Lan eskubide eta eskubide so-

zialen galeraren atzean, gero etalotsagabekeria handiagoz, egoerahonetaz etekin izugarria atera-tzen ari diren enpresari dirudu-nak daudela argi utziko duengazte think tankherritarra. Frus-traziotik ofentsibara.Oinarrizko «No es lo que hay»

batetik hasi eta gazte langileenkontzientziazioa bilatuko duengazte think tankbat. Hori baitakapitalak martxan jarritako la-purreta izugarri honen aurreangazte langileak, klase bezala, an-tolatzeko ezinbesteko premisa.Zerumuga askatzaile bat irudika-tu nahi dugunok lortu behar du-gun oinarrizko premisa. Kaleak, ikastetxeak, lanto-

kiak… edozein iritziren gainetikegia den diskurtso batekin busti-tzeko gaia da: txirotze, prekariza-zio eta lan eskubide eta eskubidesozialen galeraren atzean klasesozial baten garaipena dago, etaklase hori ez da inondik inora eregurea. Partidari buelta ematekogaraia da.

BIZKAIKO HITZAk irakurleen

eskutitzak plazaratzen ditu.

Gutunek ez dituzte 1.400 karak-

tere baino gehiago izan behar,

tarteak barne, eta BIZKAIKO

HITZAk mozteko eskubidea

izango du. Helbide honetara

bidali behar dira, izen-abizenak

eta herria adierazita: Bizkaiko

Hitza, Uribitarte kalea 18, 3-C,

48001 Bilbo. Eskutitzak Internet

bidez bidaltzeko:

[email protected].

%

Bi ertzain ikertzenari dira atxilotu baterasotzeagatik

GETXO bIazko maiatzean atxilo-tu zuten 42 urteko emakume batjotzea egotzita, bi ertzain ikertzenari da Getxoko epaitegia. Super-merkatu bateko atarian atxikizuen Ertzaintzak emakumea. Li-mosna eske zegoen pertsona batidentifikatzera joan ziren ertzai-nak, hari laguntzera hurbildu zenandrea, eta ez identifikatzea ego-tzita atxilotu zuten. Bi ertzaineknola jotzen duten erakusten duenbideoa zabaldu du Vocento talde-ak. Bi ertzainek otsailean dekla-ratu zuten epaitegian.

Gizon bat atxilotudute Bermeonbikotea jotzeagatik

BERMEO bErtzaintzak gizon batatxilotu du Bermeon, genero in-darkeriagatik. Emakumeak sala-tu duenez, etxera joan zenean ji-poitu egin zuen bikotekide due-nak. Tratu txar psikologikoak eresalatu ditu andreak.

Natalia Salazar Orbe Barakaldo

Hegoaldeko Tren Saihesbidearentrazatuari buruzko azterketa in-formatiboari alegazioak egitekoepea luzatzeko eskatuko dio Ba-rakaldoko Udalak EspainiakoSustapen Ministerioari. 30 egu-neko epea zegoen aurreikusita,baina 90era arte luzatzeko eska-tzea onartu dute, PSE-EE, EH Bil-du eta Irabaziren aldeko botoakizan dituen mozioaren bidez. EAJeta PP alderdiak abstenitu egindira. Udalean ordezkaritza dutenhiru arlderdiren ekimenez eginbeharko dio eskaera Amaia delCampo alkateak (EAJ) SustapenMinisterioari. Eskaera aho batezonartzea nahi zuten sustatzaile-ek, baina ezinezkoa izan da.Barakaldo Naturala platafor-

maren eskutik eraman zuten mo-zioa osoko bilkurara, joan den as-tean. Azpiegiturak eta hura erai-kitzeak inguruan eragin handienizango duen herria da Barakaldo.Hala ekarri zuen gogora bilkuran

plataformako kide Begoña Rodri-guez Sanchezek. «Uste dugu be-harrezkoa dela txosten honenahalik eta azterketarik zehatzena,Barakaldoren interesak ahalik etahoberena defendatzeko». Bestal-de, trazatuak kaltea ekarriko dienbizilagunei informazio guztia etazehatza helarazteari beharrezkoiritzi dio. Desjabetzeak izan ditugogoan. «Hasieratik herritarrekeuren eskubideak gauzatu eta de-fendatzeko aukera izan dezatennahi dugu. Ez ditugu ikusi nahiprezio doi bat negoziatu edo auzi-tara jo beharrean».Jeltzaleek garrantzia kendu

diote eskaera babestu ez izanari.Oposizioko alderdiek galdetu dio-te 2015ean eskatu bazuen zergatikorain ez duen egiten gauza bera.Jonan Uria zinegotziak azaldu duegoera ez dela bera: «2015. urteanonartu zuten Hegoaldeko TrenSaihesbidearen azterketa infor-matiboa. Ordura arte, udal gober-nu honek ez zuen informaziorikazpiegitura horri buruz». Tekni-

kariei galdetu zieten, eta alegaziosendorik egiteko datu nahikorikez zutela erantzun zieten. «Ho-rregatik zegoen justifikatuta, or-duan, epea luzatzeko eskaera».Gaur egun egoera bestelakoa

dela deritzo. Proiektuari buruzkoinformazio zabala dagoela esandu. Bestalde, desjabetzeek kalte-tuei beharrezko informazioaemateko egin dieten eskaerareninguruan, Uriak esan du oraingozbehin-behinean onartuta dagoenazterketa informatibo baten bi al-ternatiba besterik ez daudela ma-hai gainean. «Ministerioak onar-tzen duenaren arabera, ikusikodugu nortzuk diren kaltetuak».Hala ere, balizko kaltetuekin ha-rremanetan jarri direla azaldu du.

Konpromisoa, lortutaPSE-EEk aurreratu du jada Espai-niako Sustapen Ministerioak har-tu duela alegazioen epea 90 egu-netara luzatzeko konpromisoa.Izan ere, hark du HegoaldekoTren Saihesbidearen eskumena.

Eusko Jaurlaritzaren esku dago,berriz, azterketa informatiboakgauzatzea, eraikuntza proiektuaidaztea eta esleipenak, obrarenjarraipena eta kontrola egitea.Alba Delgado PSE-EEko ordez-

kariak uste du udalak aho batez

egin beharko lukeela alegazio epea

luzatzeko eskaera, herritar kalte-

tuentzat beharrezkoa dela iritzita.

«Horregatik aurkeztu dugu mo-

zio hau: EH Bildu eta Irabazirekin

batera osoko bilkura deitzera be-

hartzeko. Jasota gera dadin gure

herritar gehienen iritzia».

Barakaldo Naturalaren propo-samena babesteaz gain, EH Bildu-ko ordezkari Maria Solarrek hi-tzartzea baliatu du saihesbidea-ren trazatua errefusatzeko,Gorostizan, bereziki, ingurumeninpaktu handia izango duelako.«Ez dugu nahi diru publikogehiago bideratzea ekonomikokieta sozialki defizitarioak diren az-piegituretarako. Sustapen Minis-terioaren eta Jaurlaritzarenproiektua geldiarazteko eskatzen

dugu, eta alternatiba posibleeiburuzko eztabaida zabaltzeko.Herritar kaltetuen artean eztabai-da soziala irekitzeko eskatzendugu, alternatibarik onena zeinden erabaki dezaten». Desjabe-tuko dituzten etxebizitzekin zeregingo duen azaltzeko eskatu dio,gainera, Amaia del Campo alka-teari.Irabazi alderdiak ere ez ditu

gustuko saihesbidearen proposa-menak. «Ez dakigu zein denagresiboagoa, biaduktua edo tu-nel faltsua», adierazi du Eder Al-varez zinegotziak, eta BarakaldoNaturalak egindako proposame-nak kontuan hartzeko eskatu du.Bestalde, PSE-EEk Sustapen Mi-nisterioak alegazioak egitekoepea luzatuko duela komunika-bideen bidez iragarri izana kriti-katu du. «BOEn argitaratzen du-tenean ikusiko dugu», esan du.Ez da izan Espainiako Gober-

nuaren asmoa zalantzan jarriduen alderdi bakarra. EAJk erehala jarri du. Hauteskundeei be-gira egindako iragarpentzat jo du. Azkenik, PP alderdiaren ustez,

udal gobernuaren egitekoetatikkanpo dago Barakaldo Naturalakalegazio epea luzatzeko egin dueneskaera. Mozioaren bozketanabstenitu egin dira, baina esandute egoki deritzotela herritarrekalegazioak aurkezteari.

Proiektua eta aukerakArantxa Tapia Eusko Jaurlaritza-ko Ekonomiaren Garapen eta Az-piegituretako sailburuak saihes-bidearen lehenengo fasearen az-terketa informatiboa aurkeztuzuen Eusko Legebiltzarrean, joanden otsailean. Bi alternatiba au-rreikusten zituen: batean, 124metro luze den zubia proposatudute, Castaños errekaren gaine-an; besteak, berriz, trazatua lurazpitik egitea aurreikusten du.Barakaldo Naturalak alternati-

bak aurkeztu dizkie bi proposa-men horiei. Errekatxo bailara etanekazari auzoak bere horretan,ukitu gabe, uzten dituzten alter-natibak direla argitu dute. Propo-samenok bideragarritasun tekni-ko eta sozioekonomikoa dutelaazaldu dute. «Aldirietako lineaklurperatzean dautza. Alternati-bok portuko merkantzien tren bi-dezko garraioaren ahalmena are-agotuko dute, tren guztiak herri-guneetatik pasatzea saihestendute, eta administrazioak proiek-tu oro justifikatzeko argudiatzenduen europar korridoreekiko el-karreragina bermatzen dute».Plataformak uste du Eusko

Jaurlaritzak alternatiba horiek ja-sotzerik bazuela azterketa infor-matibo berrian.

Tren saihesbidearen alegazio epealuzatzeko eskatuko du BarakaldokPSE-EE, EH Bildu eta Irabaziren babesarekin egin du aurrera mozioak bDesjabetzeak ereaurreikusi dituzte bBarakaldo Naturalak ibilbidearen alternatibak proposatu ditu

Bilboko portutik ateratzen diren salgaiek ibilbidea herriguneetatik egin behar ez izateko irtenbidea izan nahi du Hegoaldeko Tren Saihesbideak. M. RAMIREZ / FOKU

7BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko apirilaren 26a Gaiak

Peru Azpillaga Diez

1990eko hamarkadaren amaie-

ran, Basauriko gazte talde batek

sumatu zuen kultur jarduera

ezberdinak eta alternatiboak

garatzeko beharra zegoela

herrian. Basauriko Gazte Asan-

bladako kideak ziren, eta bestela-

ko eskaintza bat egiteko toki bat

behar zuten; buruan zuten

proiektu berritzailea errealitate

bilakatuko zuen espazioa. 1998an

Basauriko beste eraikin batzuk

okupatzen saiatu ondoren, Ariz-

ko ikastola izandako eraikina

okupatzea lortu zuten, 1999ko

maiatzean.

Hogei urte igaro dira geroztik,

eta gaztetxeak tinko jarraitzen du

—Arrigorriagako gaztetxearekin

batera, eskualdeko bakarra da—.

Denboraren poderioz, buruan

zuten proiektua mamituz joan

dira, eta, ibilbidean gorabeherak

izan badira ere, herriko gazteei

egiten zieten eskaintza zabalduz

eta osatuz joan dira pixkanaka.

Hain zuzen, Gazte Asanbladako

kideen helburua argia zen hasie-

ratik: «Proiektu kultural alterna-

tibo eta autogestionatu bat era-

tzea».

Gaztetxeko kideek azaldu du-

tenez, hasieran, haien asmoa zen,

oro har, kontzertuak, ikus-en-

tzunekoak eta hitzaldiak egitea,

eta hainbat tailer sortzea. Hogei

urte lanean eman ostean, ordea,

proiektua hazi egin da, eta hain-

bat gune eratu dituzte: batetik, li-

burutegia, teteria, sukaldea, ro-

kodromoa eta gimnasioa; beste-

tik, Txarraskate gela, serigrafia

gela eta kopistegia, grabaketa es-

tudioa, entsegu gelak eta kon-

tzertu gela.

Txarraska gaztetxea 1999an

inauguratu zuten, eta gaztetxeko

kideek urteurren jaialdia antolatu

zuten martxoaren azkenengo eta

apirilaren lehenengo asteburue-

tan.

Ixteko mehatxuakHogei urteko ibilbidean, baina,

oztopoak ere izan dira. Hain zu-

zen ere, Txarraska gaztetxearen

lehen urtean bertan, husteko le-

hen mehatxuak izan zituzten:

«Herriaren erantzuna izugarria

izan zen, eta, azkenean, Basauri-

ko Udalak eraikina utzi zigun,

akordio baten bitartez, 1999ko

maiatzean. Hitzarmenaren ara-

bera, ezin genuen ukitu eraikina-

ren kanpoko itxura, eta sarrera

eta beheko solairua besterik ezin

genuen erabili».

Hala ere, gaztetxeko kideak ja-

kitun daude Txarraska dagoen

lursailean zenbait proiektu abian

jartzeko proposamenak daudela

udaletxeko mahaiaren gainean:

«Hasieran, hotel bat eraiki nahi

zuten bertan; gero, 2005ean eta

2006an, garaiko udal gobernu

taldeak enpresentzako gune bat

egiteko proiektua aurkeztu zuen,

eta, 2009-2010 ikasturtean, arte

garaikideko museo bat eraikitze-

ko proiektua zabaldu zuten PSEk

eta PPk», jakinarazi dute.

«Azken kasu bietan, udalare-

kin negoziazioetan ibili ginen, eta

erabaki genuen berriro ere kalera

ateratzea. Batez ere, manifesta-

zioak eta protestak hasi genituen

museoaren proiektuaren hari-

ra», azaldu dute. Negoziazio ho-

rietan guztietan gainditu ezineko

«marra gorria» autogestioa izan

dela diote, eta arazoak izan dituz-

ten guztietan herriaren «babe-

sa» sentitu dutela.

Hogei urteko jardunaBasauriko Txarraska gaztetxeak hogei urte bete ditu b Hego Uribekogaztetxerik zaharrena da b Ekintza andana eskaintzen dituzte

Txarraska gaztetxeko kide batzuk, hogei urteko jarduna ospatzen. GEURIA

8 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko apirilaren 26aGaiak

Barna enpresakegindako isurketaksalatu dituzte

MUNDAKA bEguzkik salatu du

Mundakako Barna enpresak be-

rriro ere isurketa kutsagarri «na-

barmena» egin duela. Elkarte

ekologistak joan den otsailean sa-

latu zuen arrain irinak fabrika-

tzen dituen enpresa horren ka-

sua, ur zikinak zuzen-zuzenean

itsasora botatzen dituelako.

BildumazaleenXVII. azoka izangoda asteburuan

MUNGIA bBitxikiak Bildumaza-

leen Alkarteak antolatuko du

azoka, eta jostailuak, antzinako

bitxiak, kromoak, biniloak, mi-

neralak eta beste hainbat gauza

ikusi eta banatzeko aukera egon-

go da. Bihar eta etzi izango da, eta

udal kiroldegia izango da gune

nagusia.

Isurketa kutsagarria Mundakan. EGUZKI

Nazioartekosokatira kongresuaizango da Getxon

GETXO bMunduko lurreko So-

katira Txapelketa Getxon izango

da, 2020ko irailean. Hori presta-

tzeko, Nazioarteko Sokatira Fe-

derazioak kongresua egingo du

asteburu honetan. Besteak beste,

parte hartuko duten 22 herrial-

deetako ordezkariek espazio eta

baliabideak bisitatuko dituzte.

1.239ADIDASEK IREKIKO DUEN DEN-

DAREN METRO KOADROAK

Alemaniako Adidas enpresak Eus-

kal Herrian duen dendarik handie-

na irekiko du Barakaldoko Mega-

park gune komertzialean. Outlet

formatua izango du, eta ekainaren

6an irekiko dute. Bertan, batik bat,

Adidas eta Reebok markako arro-

pa salduko da.

Peru Azpillaga Diez

Bizkaiko kostaldean hazitako le-

henengo muskuiluak uztailean

iritsiko dira Euskal Herriko plaza

eta merkatuetara. Neguari arazo-

rik gabe aurre egin ostean, sal-

mentarako prest daude Matxitxa-

ko Moluskoak enpresa publiko-

pribatuaren itsaskiak.

Mendexako itsas poligonoa Le-

keitio eta Ondarroa artean dago;

han hazitako muskuiluak Gali-

ziatik ekartzen direnak baino txi-

kiagoak dira, eta oskolaren kolo-

rea argiagoa dute. Zaporea, be-

rriz, bizia da, itsas zabalean

hazitako itsaskiek izan ohi dutena

bezalakoa. Aurreikusitakoaren

arabera, uztailetik abendura

ehun tona muskuilu inguru ko-

mertzializatuko ditu enpresak;

hau da, hilean hamabost eta ho-

gei tona bitartean.

Eusko Jaurlaritzak sortu zuen

Mendexako itsas poligonoa, 2017.

urtearen amaieran, 2014-2020

Akuikulturarako Plan Estrategi-

koaren barruan. Itsas hazkuntza-

rako 556 hektareako zona bat

identifikatu eta gero, Eusko Jaur-

laritzak 290 hektarea balizatu zi-

tuen. Baimen eta tramite guztiak

igarota, muskuiluak ekoizten

hasi zen Matxitxako Moluskoak

enpresa, joan den urteko udan,

Angulas Aguinaga, Rinamar eta

beste konpainia batzuei aurrea

hartu ostean.

Batik bat, arrantzaren sektore-

ko hainbat agentek osatzen dute

Matxitxako Moluskoak enpresa:

Arrankobak, Itsaskordak, Lekei-

tio eta Ondarroako arrantza ko-

fradiek eta Gipuzkoako kofradien

federazioak, baina baita Azti zen-

tro teknologikoak ere. Bestalde,

Jaurlaritzak aurreikusten duena-

ren arabera, poligonoa handitu

egingo da datozen urteetan, en-

presa gehiago bertaratu daitezen.

Muskuiluak merkatura iriste-

ko aste gutxi falta direla, Matxi-

txako enpresakoak pozik agertu

dira martxan jarritako proiek-

tuak utzitako emaitzekin. Izan

ere, azpiegiturak ez du kalterik

izan neguan, eta jakinarazi dute

marea gogorrak izan diren egu-

netan ere ez dutela izan galerarik.

‘Long line’ soka sistemaMendexako muskuiluak long line

deituriko sistema baten bidez

hazi dituzte. Aztik garatu du, itsas

zabalean itsaskiak hazteko. Ho-

rretarako, sokak murgildu dituz-

te itsasoan, 40 metroko sakone-

ran. Hogei hilabetez, Mediterra-

neoko muskuiluak —Mytilus

galloprovincialis— soka horietan

handituko dira. Hala, Aztik gara-

tutako sistemak ez dio kalterik

egiten ingurumenari.

Gainera, produkzio baldintzei

esker, muskuiluak bizirik har dai-

tezke; hortaz, ez dute araztegi ba-

tetik igaro behar —beste kasu ba-

tzuetan bezala—. Horregatik, Ma-

txitxako Moluskoak ziurtagiri

ekologiko bat lortzeko tramiteak

egiten ari da. Halaber, oraingoz

hamabi soka jarri dituzte, baina

etorkizunean berrogei inguru iza-

tea da enpresaren asmoa.

Bizkaiko kostaldean hazi dituzten lehenengomuskuiluak heltzear diraMendexako itsas poligonoan hazi ditu Matxitxako Moluskoakenpresak b Uztailetik abendura ehun tona inguru ekoiztea espero dute

Mendexan dago Eusko Jaurlaritzak eraikitako itsas poligonoa. AZTI

10 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko apirilaren 26aGaiak

Mendexako muskuiluak‘long line’ deiturikosistema erabiliz hazidituzte, itsas zabaleanhainbat soka murgilduz

Natalia Salazar Orbe Bilbo

Hamabost urte bete ditu BilbokoItsasadarra Itsas Museoak. Eus-kalduna ontziolak zeuden lekuankokatuta egin duen ibilbideari etaerronka berriei buruz mintzatuda hango zuzendari Jon Ruigo-mez (Bilbo, 1973).Aldaketaz betetako urtea iraga-

rri duzue. Beharrezkoak ziren

museoa biziberritzeko?

Pertsonak izango bagina, 15 urteigarota, nerabeak izango ginate-ke. Beste erakunde batzuekin al-deratuta, oso gazteak gara. 2017.urtean plan estrategiko bat onar-tu genuen fundazioko patrona-tuaren barruan. Horren arabera,eraldaketa bat proposatu genuen,eta onartu egin zen. Eraldaketa ezzen beharrezkoa. Berau burutunahi izan genuen, besterik ez.Zailtasun ekonomikoak izan di-

tuela kontuan hartuta, zer egoe-

ratan dago museoa gaur egun?

Gure egoera beti izan da osasun-tsua. Kultur arloan, beti daude es-tutasunez bizi izan ditugun unebatzuk, baina uste dut beti izandugula egoera osasuntsua. Etaorain, plan estrategiko berriaonartu zenetik, are hobea da. Osoegoera politean gaude. Eraldake-ta sakona egiten ari gara, eta geroeta hobeto gaude.Zer-nolako aldaketak jarri ditu-

zue martxan?

2017an, plan estrategiko batonartu zen. Iaz, bi proiektu handigauzatu genituen: bata, Port Cen-ter deritzona. Horretan, Bilbokoportua ulertzeko leku berezi batosatu genuen erakusketa iraun-korraren barruan. Kontuan hartubehar baita zer-nolako garrantziaduen portuak egun. Museoan betiaipatu da historikoki izan duengarrantzia, baina egungo garran-tziari erreparatzen diogu hemen.Oso proiektu indartsua da. Portu-ko enpresen babesa ere badu.Bestalde, 2018an, Erain proiektuazabaldu genuen. Betidanik izandugun asmo bat berreskuratu ge-nuen: aroztegi tailer bat eduki-tzea gurean. Hori ere oso proiektugarrantzitsua da. Batetik, onda-rea zaharberritzen dugu. Beste-tik, nolabaiteko komunitatea sor-tzen dugu gure inguruan. Hain-bat pertsona datoz proiektuanparte hartzera, eta hori oso ga-rrantzitsua da. Horiek dira eginditugun proiektu nagusiak. Aur-ten, berriz, eraldaketa txiki askoegiten ari gara. Esaterako, espazioberriak zabaldu; lehen dendazena erabilera anitzerako aretobihurtu dugu, hor erakusketak,jarduerak edota hitzaldiak egite-ko. Eta museoaren sarrera etagela didaktikoa handitu ditugu.

Aldaketa txiki horiek museoa

herritarrengana gerturatzeko

modu bat dira, ala diru iturria?

Guretzat oso garrantzitsua da in-guruan dugun komunitatearen-tzako gertu agertzea. Port Cente-rren eta Erainen pertsonen gertu-tasuna lortzen dugu. Hori gakoada. Gure inguruan dagoen komu-nitatearentzako proiektu batgara. Beraz, oso garrantzitsuakdira aldaketa horiek guztiak jen-dearengandik hurbil egoteko egi-tea. Aretoak betidanik alokatu di-tugu eta ekitaldiak ere antolatuditugu. Baina gure misioa ez dahori; gure misioa burutzeko ba-liabide bat besterik ez dira horiek.Aldaketak ez dira egin horretara-ko. Erakusketa hobetzea eta ger-tutasuna areagotzea da xedea.Erain proiektuak hainbat alor

lantzen ditu.

Oso proiektu zabala da. Erakus-

keta iraunkorrean, XX. mendekoBizkaiko erriberako zurgintza jo-rratzen dugu. XX. mendeko aro-tzak oraindik bizi dira, eta eurenezagutza jasotzeko gai garela ba-liatu dugu proiekturako. Bestal-de, tailer batean zurgintza horilantzen dute. Ikasleak eta bolun-tarioak elkartzen dira hor. Bisitariak erakusketa ikusten

du, azaltzen diogu zer den erribe-

rako zurgintza hau, gero tailerre-

an sartzen da, eta, azkenik, kanpo-

an ditugun dikeetara aterata, za-

harberritzen ari garen Antxustegi

itsasontzia ikus dezake. Ibilbide

osatua egiten du dena ulertzeko.

Bermeoko Kortazar aroztegiakutzi zigun bere tresneria guztiaerakusketarako. Ondare oso ga-rrantzitsua da, hainbat hamarka-datan lanean aritako arotzak utzi-tako tresneria guztia baita. Treba-kuntzan Lanbide Heziketaren

egur modulu bat darabilgu. Egu-rra lantzen dute erriberako zur-gintzaren eran. Gazteak etortzendira, batez ere etorkinak, treba-kuntza jasotzera. Berrikuntza so-ziala eta kulturen arteko eta be-launaldien arteko elkarrizketaematen dira gurean. Itsasoan zeinontzioletan aritako jende nagusiaaritzen da-eta boluntario mo-duan. Gazte etorkinekin harre-man estua lortzen dute. Oso abe-rasgarria da denentzat. Zenbat bisitari izaten dituzue?

Urtean 55.000 inguru. Bi urtetan100.000tik gora izan genituen,erakargarritasun handiagoa izanzuten erakusketa batzuk izan ge-nituelako, baina, batez beste,55.000 inguru ditugu urtean. Ko-puru duina da. Urte askotan izangara hirugarren museoa. Gure-tzat, bisitarien zenbatekoa bainogarrantzitsuagoa da jardueren

kalitatea. Dena den, zenbaki po-toloa da. Zer-nola emango diozue muse-

oari iragarri duzuen itsas posi-

zionamendu handiagoa?

Askoz gehiago hurbilduko garaeuskal kostaldera eta, batez ere,Bizkaiko golkora. Horretarako,diskurtsoan ez dugu bakarrik hitzegingo Bilboko historiari buruz;kostalde osora zabalduko dugu,hango ondarea eta itsas kulturajorratuz.Zer tresna jarri duzue martxan

museoko egonaldia luzatzeko

eta bisitariak itzultzeko?

Lehengo proiektu guztiak gauza-tzen jarraituko dugu. Bestalde,ondarea apur bat gehiago nabar-menduko dugu, teknologiarekinuztartuta. Ondarea balioan jar-tzeko teknologia erabiltzea for-mula egokia da. Industria eta historia ondarea

behar bezala babesten dira?

Ondarean daude gure historia,

memoria, izaera... Benetan babes-

tu beharko genuke hobeto eta

gehiago. Museoan hiru dike dau-

de. Bik 150 urte bete zituzten iaz,

baina askoz sustrai sakonagoak

dituzte. Izan ere, Bilbon ontzigin-

tza benetan izan da garrantzitsua

Abandon, Deustun, Zorrotzan...

Bilbo merkataritzagatik izan zen

garrantzitsua lehenengo, eta gero

ontzigintzagatik. Horrek garran-

tzi handia dauka. Gaur egun, Bilbo

oso polito dago, baina, haren izae-

ra eta nortasuna mantentzeko,

ondarea mantendu behar da. Ai-

patutakoa adibide bat baino ez da;

asko daude. Sentsibilitate handi-

xeagoa izan beharko genuke.

Itsasadarrarekiko lotura galtzen

ari al da hiria?

Itsasadarra Bilboren bizkarrezu-rra da. Beti izango da. Baina egiada itsasadar horretan sortu zelaBilbo: portua izan zen hiria bainolehenago. Gero merkataritza zen-tro bat izan zen, itsasotik atera-tzen genituelako Bizkaiko burdi-na eta Gaztelako artilea Europaiparraldera bidean. Eta ontzigin-tza gauzatu zen itsasontziak be-har zirelako merkataritza horre-tarako. Beraz, gure historia erabatlotuta dago itsasoarekin. Manten-du beharko genuke memoriahori. Etorkizunean ere itsasoakberebiziko garrantzia izango du. Zer etorkizun iragartzen diozu

museoari?

Etorkizun oparoa izango du. Bil-bon eta Bizkaian euskaldunokizan dugun itsasoarekiko harre-mana erabatekoa izan da. Herrimoduan egin ditugun enpresarikhandienek itsasoarekin loturaizan dute. Erabateko zentzuadauka Itsas Museoak ondarea etakultura hori jorratzeko.

«Erakusketa hobetzeaeta gertutasunaareagotzea da xedea»

Jon Ruigomez b Bilboko Itsasadarra Itsas Museoko zuzendaria

Etorkizun «oparoa» iragarri dio Ruigomezek Itsas Museoari. Hiri izanaurretik Bilbo portua izan zela gogorarazita, azpimarratu du ondareamantendu behar dela hiriburuaren izaerari eta nortasunari eusteko.

ARITZ LOIOLA / FOKU

11BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko apirilaren 26a Berbetan

12 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko apirilaren 26aProposamena

Zihara Jainaga Larrinaga

Herrian dagoenkultur eskain-tza osatzekoasmoarekinsortu zen MAZBasauri festi-

bala. Hasieran, musika taldeenkontzertuetan soilik oinarritzenzen jaialdia, baina, urteak pasatuahala, tamaina handitu du, etabestelako esparruetara hedatuda: haurrentzako tailerrak etazine emankizunak ere egiten di-tuzte egun. Gaur abiatuko da zor-tzigarren edizioa, eta euskal mu-

sikak irekiko du gaur gaueanjaialdia. Anari bakarlari azkoitia-rra izango da Sozial antzokikooholtzara igotzen lehena, hainzuzen. Haren atzetik, ChristinaRosenvinge pop-rock abeslari es-painiarraren txanda izango da.21:30ean irekiko dituzte antzoki-ko ateak, eta handik ordu erdirahasiko da lehen emanaldia. 2012. urtean sortu zen MAZ Ba-

sauri, muga estilistikorik gabekojaialdia. Horren erakusgarri diraegun hauetarako antolatu dituz-ten emanaldiak. Bihar, adibidez,Sozial antzokian izango dira Mur-sego folk eta pop abeslari eibarta-

rra eta Toundra rock instrumen-tala egiten duen talde madrilda-rra. Maiatzaren 3an, bestalde, soi-nu indieagoak entzungo dira Ba-sauriko oholtzan. Viva SueciaMurtziako (Espainia) taldeareneta Amor Bizarro galiziarrentxanda izango da. Azken egune-an, maiatzaren 4an, Hakima Flissibilbotar abeslaria entzuteko para-da izango dute jaialdira biltzen di-renek, eta Iruñeko Iseo & Dodo-sound taldeak bestelako doinuakeramango ditu. Pozik daude antolatzaileak egi-

tarau «heterogeneoa» egitea lor-tu dutelako. Ibai Villapun jaialdia-

ren zuzendariaren arabera, egita-rauak erakusten du arriskatzenbadakitela, baina, betiere, orekabat mantenduz. «Guretzat, ga-rrantzitsua da artistak publikoaerakartzeko gaitasuna izatea, bai-na horrek ez du proposamenenkalitatearen kontra joan behar».Komertzialegiak izan gabe, gu-txieneko kalitate baremoak man-tenduta, Basaurira publikoa era-kartzeko ahalmena duten artistakaukeratzen saiatzen dira. «Ardu-ratsuak izateak lagundu du jaial-diaren izen ona mantentzen». Euskal musika taldeei balioa

emateaz gain, proiektu berriei ere

lekua egiten saiatzen dira jaial-dian. Horretarako, musika lehia-keta bat antolatzen dute, eta ga-raileak hurrengo urteko edizioankontzertua eskaintzeko aukeralortzen du. The Owl Project izanzen, hain zuzen, joan den urtekogarailea. Hori horrela, datorrenlarunbatean, maiatzaren 3an,Markina-Xemeingo taldea ikus-teko aukera egongo da Sozial an-tzokiko indie gauean.

Guztientzako eskaintzaSozial antzokian egiten diren or-dainpeko kontzertuak eta kalekodoako emanaldiak uztartzen ditu

Gaur hasiko da MAZ Basauri jaialdiaren zortzigarren aldia. Datozen bi asteburuetan hainbat musikaestiloz gozatzeko aukera egongo da. Kontzertuez gain, zine produkzioak eta haurrentzako eskaintzaere prestatu dituzte. Herriko kulturaren osagarri moduan sortu zena, festibal entzutetsu bilakatu da.

Jaialdi herrikoia, handien pare

Tokiko bertako zein kanpoko taldeen kontzertuak hartuko ditu Basaurik datozen bi asteburuetan. DAVID MARS

13Proposamena

MAZ Basaurik. Jaialdiak irauten

duen egunetan, antzokiko eserle-

kuak kendu egiten dituzte, eta,

horrela, pista bat bilakatzen da.

Doako kontzertuak, bestalde, Ba-

sozelaiko Zortziko plazan izaten

dira egun batez. Bihar izango da

egun hori. 18:00etan hasita, Vol-

tium trash-metal taldea, Agian

rock-metal taldea eta Haxotz

rock taldea, denak ere bizkaita-

rrak, ariko dira, hurrenez hurren.

Eguerdian, DJ saioez gozatzeko

aukera ere egongo da.

Horrez gain, etxeko txikienen-

tzako ekintzak antolatzen ditu

Basauriko jaialdiak. «Haurrak

jaialdira biltzeko beharra ikusi

genuen», azaldu du Villapunek.

Egitarauan haurrentzako erre-

pertorioa duen talderik ez izan

arren, egitarau orokorra Txiki

MAZ egitasmoarekin osatzen

dute. Bigarren ediziotik aurrera

hasi ziren jaialdiko lehen larun-

batean Txiki MAZ antolatzen.

Hori horrela, bihar, 12:30ean ha-

sita, Zortziko plazan haurrentza-

ko tailerrak egongo dira: aurpe-

giak rock izarren gisara margo-

tzeko edota tatuajeak egiteko

aukera izango dute, besteak bes-

te. Horrez gain, Ciscar DJak musi-

ka jarri eta Txiki MAZ Rock Band

taldeak kontzertua emango du.

Villapunek nabarmendu du hau-

rrek ez ezik familia guztiak ere

gozatzen duela Txiki MAZ gune-

an.

Kontzertuez besteJaialdiko protagonista musika

izanik, beste arte batzuek ere iza-

ten dute lekua. Zine MAZ egitas-

moak musikarekin nolabaiteko

erlazioa duten pelikula eta doku-

mentalak proiektatzen ditu jaial-

dian. Hiru proiekzio antolatu di-

tuzte zortzigarren ediziorako.

Hortaz, jaialdia ez da kontzertue-

kin amaituko. Maiatzaren 2, 9 eta

16an bina emanaldi egingo dituz-

te Sozial antzokian, 20:00etan le-

hena eta 22:00etan bigarrena.

Mujeres de Coque Malla, Coque

Malla artista madrildarraren Mu-

jeresdiskoan oinarritutako doku-

mentala, Climax beldurrezko

film dramatiko frantsesa eta Mi-

kel Urdangarin musikariaren in-

guruko Oier Aranzabal zinemagi-

le euskaldunaren Margolariado-

kumentala izan dira

aurtengo ediziorako au-

keratu dituzten lanak.

Jaialdia nabarmen

hazi dela aitortu du Villa-

punek. «Azken bi urtee-

tan, Sozial antzokian egi-

ten diren kontzertuen

erdietan sarrerak agortu

dira, egunero 700 lagun

inguru bilduz». Iaz izan

zen sarrera salmenten errekorra,

eta lehenengo edizio hartatik

eboluzioa ikusten dela nabar-

mendu du. «Azken finean, hori

ere bilakaera naturala da». Hala-

ber, inozko bonurik gehien saldu

dituzte aurtengo ediziorako.

Jaialdiaren ondorioz, Basaurira

inoiz joan gabeko jende askok he-

rria ezagutu dutela azpimarratu

du.

Udalak ikerketarik egin ez badu

ere, Villapunek azpimarratu du

kalean antolatzen diren musika

emanaldi zein haurren eskain-

tzak herriko ostalariei mesede

egiten diela. Jaialdiak herriko

ekonomian eragina duela azpi-

marratu du. «Aurrekontuaren

zati handi bat Basaurin edo es-

kualdean gelditzen da». Bestalde,

azken urteetan Iberian Festival

Awards eta Espainiako Fest sarie-

tan izendatua izateak nazioartean

oihartzuna izan du, antolatzaile-

en arabera. «Basauriren izena na-

zioartean zabaltzen lagundu du».

Etorkizunera begira, osasuntsu

ikusten du jaialdia Villapunek.

Aitortu du gero eta gogorragoa

dela MAZ Basauri jaialdiak duen

aurrekontu murritzarekin aurre

egin ahal izatea: «Egoera

latza da». Baina urtez urte mirari

txikiak eginez bizirik irauten

dutela adierazi du. «Guk dugun

onena da badakigula non gauden

eta zeintzuk diren gure auke-

rak».

Sarrerak Sozial antzokiko

leihatiletan zein Kutxabanken es-

kuratu daitezke. Aldez aurretik

erosita, egun bakarreko txartelak

11 euro balio du, eta lau eguneko

bonuak, berriz, 30 euro. Eguneko

sarrera unean bertan erosita, be-

rriz, 14 euro balio du. Informazio

gehiago www.mazbasauri.com

orrialdean.

Jaialdiko egitarauaren barruan, umeentzako ekintzak egongo dira bihar eguerdian Zortziko plazan . DAVID MARS

EGITARAUA

MAZ BASAURI

SOZIAL ANTZOKIAN

Gaur

21:30. Ateak irekitzea.

22:00. Anari.

23:20. Christina Rosenvinge.

Bihar


22:00. Mursego.

23:05. Toundra.

Maiatzak 3, ostirala


21:30. The Owl Project.

22:30. Triangulo de Amor Bizarro.

23:50. Viva Suecia.

Maiatzak 4, larunbata


21:30. Hakima Flissi.

23:05. Iseo & Dodosound.

ZORTZIKO PLAZAN

Doako sarrera.

Bihar

18:00. Voltium.

19:00. Agian.

20:00. Haxotz.

TXIKI MAZ

ZORTZIKO PLAZAN

Bihar

12:30. Play N’Kids-en eskutik, mu-

sikarekin erlazionatutako tatuaje,

makillaje eta pintura tailerrak fami-

lia guztiarentzat, Ciscar DJaren

musikak lagunduta.

13:30. Txiki MAZ Rock Band-en

emanaldia.

ZINE MAZ

SOZIAL ANTZOKIAN

Maiatzak 2, 9, eta 16an

20:00etan eta 22:00etan.

Mujeres, de Coque Malla, Climax

eta Margolaria filmen emanaldiak.

Sarrera: 4,5 euro.

BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko apirilaren 26a

Iberian Festival Awards etaFest sarietan izendatua izateaknazioartean oihartzuna izandu, antolatzaileen arabera

Euskal musika taldeei balioaemateaz gain, proiektu berrieiere lekua egiten saiatzen diraMAZ Basauri jaialdian

MUSIKA

ABADIÑOGarilak 26.

bBihar, 23:00etan, Traña plazan.

ABADIÑO Jaizale txistulari taldea.

b Igandean, 12:45ean, elizan.

ABADIÑOBSB.

bAsteartean, 20:00etan,

Traña plazan.

ABADIÑOGozategi.


Traña plazan.

BALMASEDATwelve Strings.

bGaur, 21:00etan, Maiken Brewery

garagardotegian.

BARAKALDOBajo Axpe.

bGaur, 20:00etan, El Tubon.

BARAKALDOSoldier

eta Estampida.

bGaur, 20:00etan, Edaskan.

BARAKALDOBob Dylan.

bGaur, 21:00etan, Bizkaia Arenan.

BARAKALDOGuida.

bGaur, 21:00etan, Mendigon.

BARAKALDOTxo Barcenas.

bGaur, 22:00etan, Pause & Playn.

BARAKALDODinamita.

bBihar, 20:00etan, El Tubon.

BARAKALDOAlyanza

eta Bloody Brotherhood.

bBihar, 21:00etan, Edaskan.

BARAKALDOGeneral Lee.

bBihar, 22:00etan, Mendigon.

BARAKALDOBebe.

bBihar, 22:00etan, Herriko plazan.

BARAKALDOBlack Boys

on Moped.

bAstelehenean, 21:00etan, El Tubon.

BASAURIMAZ jaialdia:

Christina Rosenvinge eta Anari.

bGaur, 21:30ean, Social antzokian.


Haxotz, Agian eta Voltium.

bBihar, 18:00etan, Basozelaiko

Zortziko plazan.


Toundra eta Mursego.

bBihar, 21:30ean, Social antzokian.

BERMEOTooth, Tano eta Urlik.

bBihar, 22:00etan, Nuntxakun.

BERMEOThe Floors

eta Black Boys on Moped.

b Igandean, 13:30ean,

Beleza Malandran.

BERMEOA Giant Dog.

bAsteazkenean, 21:00etan,

Beleza Malandran.

BILBOMcEnroe.

bGaur, 19:00etan, Fnac-en.

BILBOBilboko Orkestra Sinfoni-

koa: Gustav Mahlerren 5. sinfonia,

Eliahu Inbalek zuzenduta.

bGaur, 19:30ean, Euskalduna

jauregian.

BILBOSapo y el Sello.

bGaur, 21:00etan, La Rockolan.

BILBOTxus Romano,

Maria Dolores Pradera gogoan.

bGaur, 21:00etan, Satelite T-n.

BILBO Iberia Sumergida.

bGaur, 21:30ean, Azkenan.

BILBO Jimmy Barnatan & The

Cocooners.

bGaur, 21:30ean, La Nuben.

BILBOPeon Kurtz.

bGaur, 22:00etan, Ambigun.

BILBOLos Autenticos Decadentes.

bGaur, 22:00etan, Kafe Antzokian.

BILBOMicroondas with Kid Cala

eta Theincult.

bGaur, 00:00etan, Muellen.

BILBOKwartz eta Josechu Souldier.

bGaur, 01:00ean, Kafe Antzokian.

BILBOBoopers.

bGaur, 01:00ean, Kremlinen.

BILBORafa Aceves Trio.

bBihar, 12:30ean, La Riberan.

BILBOFake Teddy

eta Albinos Congo.

bBihar, 20:00etan, Muellen.

BILBO Jesucristo Superstar Vol. 2.

bBihar, 20:00etan, igandean,

19:00etan, eta astelehenean

eta asteartean, 20:00etan,

Campos Eliseos antzokian.

BILBOCafe Quijano.

bBihar, 20:00etan, Euskaldunan.

BILBOBalarrasa, Txerrikumeak

eta Jasan.

bBihar, 20:00etan, Shaken.

BILBOFe de Ratas eta Faltons.

bBihar, 20:00etan, Satelite T-n.

BILBOLytos eta Rafa Espino.

bBihar, 20:30ean, Cotton Cluben.

BILBOArtaza Combat eta

John Dealer & The Coconuts.

bBihar, 20:30ean, Deustuko

Gazte Lokalean.

BILBOMelo Moreno.

bBihar, 21:00etan, Azkenan.

BILBOMoregun de Cual.

bBihar, 22:00etan, Ambigun.

BILBOEva Serra.

bBihar, 22:00etan, Via de Fugan.

BILBOSmile.

bBihar, 22:00etan, Kafe Antzokian.

BILBOAlain Electronische

eta David Landeta DJ Set.

bBihar, 00:00etan, Muellen.

BILBOFrog Project.

bBihar, 01:00ean, Kremlinen.

BILBOCrazy Jazzers.

b Igandean, 12:30ean, La Riberan.

BILBOGorka Naste.

b Igandean, 13:30ean, Satelite T-n.

BILBOBlack Boys on Moped

eta The Floors.

b Igandean, 19:00etan, Shaken.

BILBO Oteloopera, Berlingo

Filarmonikatik zuzenean, Sonya

Yoncheva eta Luca Salsirekin.

b Igandean, 19:00etan,

Guggenheim museoan.

BILBOSaint Vitus eta Dopelord.


Kafe Antzokian.

BILBOAsomvel.


Itsas Museoan.

BILBOElena Setien.

bAsteartean, 19:00etan, Fnac-en.

BILBO13 Cicada eta Orbain Unit.

bAsteartean, 20:00etan, Muellen.

BILBOProk.


Santana 27n.

BILBOKetama eta Sonakay.


Euskalduna jauregian.

BILBOThe Brontes.

bAsteartean, 21:00etan, Shaken.

BILBOHeavy Feather.

bAsteartean, 21:00etan, La Nuben.

BILBOAntonio Vega Gogoan:

Rafa Aceves, Miguel Moyano,

Jorge Gross, Peri Ibañez, Nacho

Beltran & gonbidatu bereziak.


Kafe Antzokian.

BILBOPeon Kurtz.

bAsteartean, 02:00etan, Kremlinen.

BILBOBilboko Orkestra Sinfonikoa.

bOstegunean eta ostiralean,

19:30ean, Euskalduna jauregian.

BILBOLeo Minax Cuarteto.

bOstegunean, 20:00etan,

Conde Duque hotelean.

BILBOTxelikatessen.


Hika Ateneoan.

BILBOSindicato Vertical

eta Minbizia.

bOstegunean, 20:00etan, Muellen.

BILBOLil’ Jimmy Reed.

bOstegunean, 21:00etan, Azkenan.

BILBOMitad Doble eta 7 Kale.

bOstegunean, 21:00etan, Shaken.

BILBOMoonshine Wagon.

bOstegunean, 21:30ean,

Kafe Antzokian.

DIMABullets of Misery, Fetitxe

eta Crucifucked.

bAsteartean, 21:00etan, Abaron.

ELORRIOLos Vinagres.

bGaur, 22:30ean, Arriola antzokian.

ERANDIOLa Mara.

bGaur, 23:00etan, Xcaret Goikoan.

GERNIKA-LUMOTiparrakers.

bBihar, 22:00etan, Aterpen.

GERNIKA-LUMOMaren.

bBihar, 22:30ean, Astran.

GERNIKA-LUMOTriple Zero Band

eta River Oaks District Band.


Lorategietako jaietan.

Ondarroa b Redstone Replay jaialdia

Dozena bat musikari, bina kantarekinRedstone Soluk udazkeneko musika ziklotik, Redstone Replay udaberriko egun bakarreko jaialdira. Hamabi

musikari igoko dira bihar, Ondarroan, Beikoziniko agertoki dotorera: Rafa Rueda —argazkian—, Petti, Joseba

Irazoki, Keu Agirretxea, Jon Basaguren, Joseba B. Lenoir, Mice, Jon Gurrutxaga & Urbil Artola, Naroa, Larry Bird

eta Klag Klub. Bakoitzak pare bat kanta joko du jaialdian, 18:30ean hasita. MARISOL RAMIREZ / FOKU

14 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko apirilaren 26aAgenda

GETXOCharles McPherson

Quartet.


Andres Isasi musika eskolan.

LARRABETZURafa Rueda.

b Igandean, 18:30ean, Hori Bai

gaztetxean.

MUNGIARadio Guerrilla.

bBihar, 22:30ean, Zubikoan.

ONDARROARedstone Replay

Fest: Rafa Rueda, Joseba Irazoki,

Keu Agirretxea, Jon Basaguren,

Petti, Joseba B. Lenoir, Mice, Jon

Gurrutxaga & Urbil Artola, Naroa,

Larry Bird eta Klag Klub.

bBihar, 18:30ean, Beikozinin.

PLENTZIABusker Juice.


Bahia de Plentzia hotelean.

PORTUGALETEBones of Minerva,

Entropia eta BWSR.

bGaur, 21:30ean, Grooven.

SANTURTZIPaco DJ.bGaur, 19:00etan,

Jose Mendizabal plazan.

SANTURTZICriatura.bGaur, 22:00etan, La Kelo

gaztetxean.

SANTURTZILaiotz.bGaur, 23:00etan, Arrantza

portuan.

SANTURTZIRool DJ: Galo’s festa.bBihar, 19:30ean, Jose Mendizabal

plazan.

SANTURTZILos Conejos, Managaitz eta Un Dia de Furia.

bBihar, 20:00etan, La Kelo

gaztetxean.

SANTURTZILos Toreros Muertos.

bBihar, 23:00etan, Arrantza

portuan.

SANTURTZIGalea Taldea.b Igandean, 18:00etan,

Parke Nagusiko kioskoan.

SANTURTZIOihan Vega DJ.b Igandean, 19:00etan,

Juan Jose Mendizabal plazan.

SANTURTZIUnion Musical

Vizcaina.

b Igandean, 19:30ean, Arrantza

portuan.

SESTAOLa Piti por Rumbas.

bGaur, 21:00etan, Andaluziako

Etxean.

SOPELAAesthetic, Empire of

Disease eta Gorrotun Hazixak.

bBihar, 20:30ean, Plaza Beltzan.

SOPELAThe Northangirres eta

Indy Tumbita&The Voodoo Bandits.

bBihar, 22:00etan, Gardokiko

Atalaian.

TRAPAGARANLarrutan, Niketz,

Las Sexpeares, Jettisons eta Sholl.

bBihar, 19:00etan, Matafest

jaialdian.

ANTZERKIA

ABADIÑOGorka Aginagalde:

El txou de Patxi.

bAsteartean, 18:30ean eta

20:30ean, Errota kultur etxean.

ABADIÑOSincronacidas:

OhLimpiadas.


Traña plazan.

AULESTIRubik: Babesleku arro-tzak eta animalia bakartien hotsak.

bGaur, 22:00etan, frontoian.

AULESTIXake: Mami Lebrun.

bBihar, 22:00etan, frontoian.

BARAKALDORafael Alvarez ‘El

Brujo’: Autobiografía de un yogui.

bBihar, 20:30ean, Barakaldo

antzokian.

BARAKALDOMalas Compañias:

Zirkoa barakaldotarren memorian.


Barakaldo antzokian.

BILBO Juan Amodeo: La máquina

del tiempo.

bGaur, 21:00etan, Campos Eliseos

antzokian.

BILBOVenga Monjas: Da Suisa.

bGaur, 21:00etan, Shaken.

BILBOAcercate Teatro: Dalias.

bBihar, 20:00etan, eta igandean,

19:00etan, Haceria Arteak aretoan.

BILBOLet’s Dance: Oliver Twist.


Campos Eliseos antzokian.

BILBOBego Alabazan:

Naturaren magia.


Zorrotzako liburutegian.

BILBOCirco de los Horrores:

Apocalipsis.


20:30ean, Bilbo Arenan.

BILBOLas Fellini.

bOstegunean, 22:30ean, Badulaken.

ELORRIOBilbo 700: Lyceum Club.

bBihar, 19:30ean, Arriola antzokian.

ERANDIOEmakumeak Eszenan:

Sol Magunaren Sí, hombreee...

eta Gemma Martinezen Terapia

de grupobakarrizketak.

bBihar, 20:00etan, Josu Murueta

kultur etxean.

Barakaldo b Musika

Bob Dylan, etenik gabeBob Dylan musikari estatubatuarrak 1988. urtean hasi zuen Neverending

Tour bira, eta, oraingoz, ez du amaiera egunik. Atzo, Iruñean izan zen, ga-

rai bateko kantak eta berriak tartekatuz, eta, gaur, Barakaldon ariko da,

21:00etan hasita, BECeko Bizkaia aretoan. JUAN CARLOS RUIZ / FOKU

GATIKADani Rivas: TOK.

Trastorno Obsesivo Kompulsivo.

bGaur, 20:30ean, frontoian.

GERNIKA-LUMOMoon:

La muerte de los otros.

bBihar, 20:30ean, Lizeo antzokian.

GETXOTxiki: 40 urte eta aldapan

behera niek.

bGaur, 18:00etan, Txorimalo

gaztetxean.

MUSKIZEne Kantak: Satorjator.

bBihar, 18:30ean, Meatzari

aretoan.

SANTURTZIArden: Shakespeareen Berlín.

bGaur, 20:30ean, Serantes

kultur aretoan.

ZORNOTZAMarcel Gros:

Universario.

bGaur, 20:15ean, Zornotza

aretoan.

DANTZA

BARAKALDODoos Colectivo

& Eva Guerrero: Gorpuztu.

bGaur, 20:30ean, Barakaldo

antzokian.

BARAKALDOOrganik & Alaiak:

Sareak. Auzoa ehunduz.


Herriko plazan.

BERRIZAukeran: Biz Hitza.

bBihar, 20:00etan, kultur etxean.

BILBOAdriana Bilbao: Burdina,

Beñat Axiarirekin.

bAstelehenean, 12:00etan,

Itsas Museoan.

GATIKA Intxurtxu taldea.

bGaur, 18:30ean, plazan.

GERNIKA-LUMORoss: Guernica

Dunkerque.

bBihar, 23:15ean, Astran.

GETXODantzaren Nazioarteko

Eguneko emanaldiak.

bBihar, 12:00etan eta 19:00etan,

San Nikolas plazan.

SANTURTZIDantza taldeen kalejira, eta 12:00etan, alardea.


Gernika parketik Parke Nagusira.

BERTSOLARITZA

ABADIÑOBertso triki-poteoa.

b Igandean, 12:30ean, Matienako

Traña plazan hasita.

LEKEITIOBertso afaria:

Miren Amuriza eta Unai Iturriaga.

bBihar, iluntzean, Galarrenan.

HITZALDIAK

LEKEITIOMiren Agur Meabe,

Sonia Gonzalez eta Ainhoa Elordi:

Lekeitioko emakume idazleak.

bGaur, 18:30ean, Barandiaran

aretoan.

ONDARROAJuan Arizaga Martinez:

Las gaviotas de Ondarroa.

bAstelehenean, 18:30ean,

Beikozinin.

IKUS-ENTZUNEZKOAK

DURANGOKirolene Film Fest.

bDatorren asteazkenetik ostiralera,

San Agustin kulturgunean.

ERAKUSKETAK

BILBOZumeta.

bMaiatzaren 11ra arte,

Juan Manuel Lumbreras galerian.

BILBO Jenny Holzer:

Zera deskribaezina.

b Irailaren 8ra arte, Guggenheimen.

DURANGOAzucena Fernandez

Artetxe: Argiak eta itzalak.

bApirilaren 28ra arte,

Arte eta Historia museoan.

BESTELAKOAK

BARAKALDOAuzoan Artez

bitartekaritza jardunaldiak.


10:00etatik 18:30era, Barakaldo

antzokian.

BASAURITxiki MAZ. Play’n’Kidsen

tatuaje, makillaje eta pintura taile-

rrak, eta Txiki MAZ Rock Banda.

bBihar, 12:30ean, Basozelain.

BERRIZEneko Haritza kontalaria.

bBihar, 12:15ean, kultur etxean.

GERNIKA-LUMO29.950 Gaba,

memoria eta sormen gaua: dantza,

bideo-sorkuntza, musika, hitzal-

diak, dastaketa, muralak, erakus-

keta... Lobak elkartearen eskutik.

bBihar, 21:00etan, Astran.

MARKINA-XEMEINHodei magoa:

Tutti-Magia.

bBihar, 18:00etan, Uhagonen.

MUNGIABildumazaleen Feria.

bBihar, 10:00etan, egun osoan,

eta igandean, goizez, kiroldegian,

udaletxean eta Agirre jauregian.

ONDARROAUnanue udal musika

eskolaren ipuin musikala.

bAstelehenean, 17:00etan,

Kofradia Zaharrean.

ZAMUDIOLur Usabiaga kontalaria.

bBihar, 11:30ean, liburutegian.

15BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko apirilaren 26a Agenda

Uxue Gutierrez Lorenzo

Zientifikoki aztertu-

ta, izar bat da eguz-

kia; argitsua, beroa

eta eguzki sistema-

ren ardatza. Ilar-

gia, ostera, satelite bat da; hotza,

kraterrez betea eta Lurraren

inguruan biraka dabilena. Batak,

egun-argia ahalbidetzen du; eta

bestea gauaren iluntasunarekin

batera agertzen da zeru zabale-

an. Bi astroak elkarrekin harre-

manetan daude, eta astrologia ez

da izan euren inguruan aztertzen

aritu den bakarra. Luze jardun

dira erlijio, kultura eta gizarte

ezberdinak astroen loturaz.

Eguzkiari, batik bat, jainko iza-

era aitortu zaio, eta, garaiaren eta

tokiaren arabera, deitura ezber-

dinak egokitu izan zaizkio: Utu,

justiziaren jainkoa zen Mesopota-

mian, Ra Zeruaren jainkoa Egip-

ton, eta Helios deitzen zioten Gre-

ziar inperioan. Eguzkia gurtu

dute zibilizazio ezberdinek, eta,

oro har, gizonezko gisa sailkatu

dute. Kristautasunak berak ere,

ospakizunerako baliatu du eguz-

kiaren ikurra: erromatarrek ne-

guko solstizioa ospatzen zuten

eran, Eguberri gisa igaro da eguna

kristau ohituretara.

Ilargia, ostera, uste modernoa-

goetan hasten da agertzen, eta

andrazko itxura du haren irudi-

kapenak. Satelitearen izaera zi-

klikoa dela medio, emakumeen

hilekoarekin edo emankortasu-

narekin lotuta dagoela esaten da.

Are gehiago, ilbeteak gizakia zo-

ratzeko ahalmena duela ere esan

izan da.

Siniskeriak bezalaxe, ipuin eta

kondairetako protagonista ere

izan dira eguzkia eta ilargia maiz,

euren arteko harremana ardatz

hartuta. Beste kultura batzuetan

ez bezala, euskal mitologian an-

dre-gizonak omen dira eguzkia

eta ilargia. Neba-arreba zein la-

gun gisa irudikatu dira beste kul-

tura batzuetan. Hain zuzen, ez-

kontideen arteko liskar bat du

abiapuntu hurrengo kontakizu-

nak, egunaren eta gauaren arteko

bereizketa azaldu nahian. Ilargia,

eguzkia eta mundua kondaira

bildu du Juan Mari Etxebarria

Ayestak Gorbeialdea: mito, ipuin

eta esaundak liburuan.

Martxoko ilberriko arrats batez

han zebiltzan josta-jostari ilargia

eta eguzkia senar-emazteak, egu-

nero lez. Iluntzen hasi zen, eta,

eguzkia sartzear zela, hala esan

zion eguzkiak ilargiari, harrotuta:

«Ikusten al duzu mundua geroz

eta ederrago?». Baiezkoa eran-

tzun zion emazteak. Eguzkiak,

orduan, bere gain hartu zuen

mundu eder horren meritu guz-

tia; dena bere beroari eta argita-

sunari esker zela esanez. Ilargiak,

ordea, irmoki erantzun zion se-

narraren baieztapenari. «Eta nire

gaueroko ihintza, zer? Horrek ez

al du balio?», galdegin zion, hase-

rretzen hasia. Hori entzunda,

eguzki handiustea sutan jarri zen.

Besoetako izpiekin bere barneko

txingar gori eskukada bat atera,

eta indarrez jaurti zion ilargiari,

zuzenean aurpegira. Erabat kis-

kali zuen, bekokitik kokotserai-

no. Esaten denez, gaur-gaurkoz,

ilargi betea dagoenean behatuta,

oraindik ere erreduren arrastoak

ikus daitezke.

Ezetz harrapatuIlargia, izututa, korrika hasi zen

eguzkiarengandik ihes egin

nahian. Eguzkia, aldiz, amore

eman beharrean, haren atzetik

abiatu zen. Etengabe segitu zion,

jan egarriz kasik, eta ura

odol bihurtu zen arte.

Alde batetik bestera ko-

rrika eta korrika zebilen

eguzkia, emaztea harra-

patu nahian. Ilberrian,

hilgoran, hilberan eta il-

betean ere bai, garai guz-

tietan jarraitu zion. Ilar-

gia arnasestuka eta leher

eginda zebilen ordurako,

inoiz bizi bako estual-

dian. Bere buruari ani-

moak ematea erabaki

zuen: «Edozein unetan

eguzki kokolo hori gainera etorri-

ko zait, baina ez nau hain erraz

atzemango».

Horrela, egunak joan egunak

etorri, 28 egun pasatu zituen

eguzkiak ilargiaren atzetik. 28.

egunean, eguzkia ilargia harrapa-

tzear zela, gorde egin zen sateli-

tea. Eguzkiak aurrea hartu zion

orduan, eta harro zihoan hurren-

go egunetan atzetik segika zuela

ilargia, bere buruari behin eta be-

rriz gauza bera errepikatzen ziola:

«Non sartu ote da andre madari-

katu hau?».

Dagoeneko ezin zuen atzera

egin eguzkiak, eta geroz eta azka-

rrago korrika egiten hasi zen, ilar-

gia atzetik harrapatzeko asmoz.

Ziztu bizian zihoan eguzkia, gero

eta azkarrago, tximista baino az-

karrago. Beste 28 egun behar izan

zituen ilargiarenganaino iristeko;

eta, hala ere, haren parera iristea

lortu zuenean, ezkutatu egin zen

ilargia berriz ere.

Gaur eguneraino iraun du ha-

rrapaketak. Hor segitzen dute

biek, bata bestearen atzetik.

Orain eguzkiak bere izpiekin be-

rotzen du lurra egunez, eta ilar-

giak, ostera, ihintzaren freskota-

suna igortzen du gauero.

Gorbeia inguruan eta udaberri parteanjazo zen hurrengo pasartea. Beste lurraldebatzuetan ez bezala, Euskal Herrian senar-emazte dira eguzkia eta ilargia. Aspaldi,martxoko hilberrian, bata bestearenatzetik ibiltzen hasi ziren andre-gizonak.

Gau eta egunelkarri segika

IBONELORRI.EUS

BIZKAIKO HITZAOSTIRALA, 2019ko apirilaren 26a

Zuzendaria: Aitziber Laskibar Lizarribar. Argitaratzailea: Bizkaiko Hedabideak SM.Lege gordailua: SS-1515-2010 ISSN: 2173-1721

www.bizkaia.hitza.eus [email protected]

sHALA BAZAN EDO EZ BAZAN...

Besoetako izpiekin barnekotxingar gori eskukada batatera, eta indarrez jaurti zionilargiari, zuzenean aurpegira

28 egun igaro zituen eguzkiakilargiaren atzetik. 28.enean,eguzkia ilargia harrapatzearzela, gorde egin zen satelitea

Orain, eguzkiak bere izpiekinberotzen du lurra, eta ilargiak,ostera, ihintzaren freskotasunaigortzen du gauero

BIZKAIKO HITZA - Berria · 2019-04-26 · BIZKAIKO HITZA FERNANDO VILLAR Igandeko bozekin...

Documents

Transcript of BIZKAIKO HITZA - Berria · 2019-04-26 · BIZKAIKO HITZA FERNANDO VILLAR Igandeko bozekin...