2001EKO URRIA XI. ALEA

J A R D U N I A N : J OA N I T O A Z K U E

B R O S T I A L A

H A R T Z A Z U S A KO N K I A R N A S E TA M U R G I L D U E U S K A R A Z

atariko honetan idaztea zaila egitenzait, beldur pixka bat ematen dit, agianerridikulua egingo ote dudan edo. Egu-nero beldur honekin gabiltza. Kalera ir-ten eta eskaileretatik erortzen bagara,erridikulua egin otedugun ezker-eskuinbegiratzen dugu eainork ikusi ote gai-tuen. Klasean ereikasleak jende au-rreko aurkezpene-tan edo irakaslearigaldera bat egin be-har dionean, lotsahori sentitzen du;edo azterketa bate-an ere erridikuluaez egitearren ezaurkeztea ere pen-tsatu izan du unibertsitario batek bainogehiagok.Kalean praketako kremallera irekita edokomunetik buelta egin ondoren emaku-mearen gona kuleroetan zintzilik duelakonturatzean erridikulua egin duelapentsatzen du askok.Orain dela gutxi, Zestoa ez zen beste he-rri batean ezkontza aurreko agur edodespedida ugari zituzten koadrilak ikusinituen. Jatetxean afaltzen ari ginela,neska talde baten algara eta garrasiek,nire begirada beraien mahaira zuzendunuen. Tarta erotikoaz gain, hainbat opa-ri zeuden mahai gainean: buruan jartze-ko zakildun antenak, sexu arraren iru-diarekin sukaldeko mantala, plastikozkogizonezkoa…Afalondoren han ikusi nituen kalean go-ra eta kalean behera erridikulua eginez.Eta hauen moduan beste lauzpabost koa-

drila. Antzeko opariekin, baina sexua al-datuta oraingoan.Eta neure baitan pentsatzen jardun nuenea taldean erridikulurik ez ote den egi-ten. Beste gauza bat ere bai. Erridikulua

egin ala sentitu egi-ten da?Bigarrengo honekingelditu nintzen, ale-gia erridikulua ba-koitzak berak senti-tzen duela etataldean egonik desa-gertu egiten dela.Orduan nire kezkaedo burutazioa egu-nerokotasunera pa-satzea pentsatu dut.Hau da, eskailereta-tik erortzen banaiz,

ez da ezer pasatzen (bueno, ipurdikoazaparte). Denak, edo ia denak, erori garanoizbait kalean. Klasean ere, denoi iris-ten zaigu aurkezpenak egiteko ordua(batzuetan ongi, besteetan hobeto). Or-duan, erridikulua sentitzeko arrazoirikez dago.Hala ere, agian, zuk irakurle, pentsatukoduzu orri hau idazterakoan erridikuluaegiten ari naizela. Agian arrazoia izangoduzu. Hortaz bi aukera daude: bata, nikidazteari uztea eta bestea zuri ddaannbbooll iinnaldizkarian idazteko gonbita egitea. Ba-dakizu, taldean erridi-kulurik ez dugu egi-ten… edo ez dugusentitzen…

EEDDUURRNNEE KKOORRTTAA

&

argitaratzailea: Danbolin Zulo elkartea. Kultur Etxea. Gurutze z/g. 20740 Zestoa (Gipuzkoa) Telefonoa: 943 14 71 23danbolin: Jone Bergara, Edurne Korta, Olaia Salegi, Manuel Arregi, Jon Artano, Nagore Telleria, Urko Canseco,

Margari Eizagirre, Mireia Orbegozo, Joxeba Larrañaga diseinua eta maketazioa: Eneko Aristi

laguntzaileak: Lidia Aveiro, Arturo Rodriguez (argazkiak). inprimategia: Gertu (Oñati). lege gordailua: SS-1108/2000 ISSN: 1576-9429

?¿3

HHaaiinnbbeesstteekkooaa ddaa mmooddaarreenn bbootteerreeaa eezzeenn,, bbaarrrreeggaarrrriiaa eemmaatteekkoo bbeelldduurrrraaggaattiikk,,bbaarrrreeggaarrrrii iizzaatteerraa bbeehhaarrttzzeenn zzaaiittuueellaa.. Josefh Sanial-Dubay.

4 6 7 10 12 14 17 18 19II NN KK EE SS TT AA EE NN BB II DD OO AA

AA EE KK .. .. .. .. .. .. EE TT AA MM UU RR GG II LL DD UU !!

DD AA NN BB OO LL II NN -- ZZ UU LL OO

BB RR OO SS TT II AA LL AA

PP OO RR RR UU SS AA LL DD AA

JJ AA RR DD UU NN II AA NN ::JJ OO AA NN II TT OO AA ZZ KK UU EE

ZZ EE SS TT OO AA

II NN TT EE RR NN EE TT EE NN

AA GG EE NN DD AA

UU DD AA LL EE KK OO BB EE RR RR II AA KK

ZZ EE RR BB II TT ZZ UU AA KK

Lehen maris-tak ziren Zes-tuan; mojak erebai, orduan etagogorrak. Gureeskola oraingoa-rekin konparatu-ta ez da ezer.

Baztarrerabegira jarri etahorrelakoak egi-ten zizkiguten.Gu eskolan ibili

ginanian, gaine-ra, geuk erama-ten genuen maki-la eskolara.Makilakin ede-rrak ematen ziz-kigun Iretakomaistrak. Orain,beldur pixkat ba-genuen eskolakoguk, e! Ikasi ezeta... komunioaegiteko beldurraere bai. Dotrinaikasi ezina ea,hura bai beldu-rra! Apaizantza-ko beldurra...errespetua. Ehunorriko liburuaburuz ikasi be-har, bestela kala-baza eta etxera!.Eta erderaz, e?Mojak kastella-nak zeuden Mi-serikordian ta guerderaz gaizkiibiltzen ginan.Zestura joaten gi-nanian beti lotse-tan ibiltzen ginanjendireakin,haiek erderazgehiago eta gukgutxiago egitengenuela eta.

Maria TerexaEtxaniz

68 urte

Baina zei-nek merezi dukastigua? Ahaz-tuta ere bani-txion kontuhoiekin. Nikneuk ez det zi-gorrik izan;orain neuk se-me alabei pagakaskotan kendu

dizkiet. Behinbatean, semeakIpintzako arta-sorora sartu etadena txikitu zu-ten. Gero kejaetorri zitzaidaneta semeei esannien: Orain zuenpaga jaiero eman-go diozue Ipintza-ko Josepinixiri.Han joan zianbi-hiru jaitanpaga hori ema-tera. Gauzahoiek egitea be-harrezkua da.Nik ez nuen es-kolan ikasi, nireondorengoakbai. Mª LuisaOlaizola, mais-trarik onena etahark ez zigunzigorrik jartzen.Gero diferentzihaundia dagoumeak dauzkanmaistra izanedo umerik ezduen bat izan.Umeak ditue-nak errazagokonprenditzendu.

MaixabelErrazti

57 urte

Eskolakozigorrak, segunzer egoeratan.Segun eta zerarrazoirekin zi-gortzen dan.Kontua da zerzigor eta zerga-tikan jartzendan zigor hori.Gu txikitanleihotikan eska-

patzen ginan.Mahai batengainian sila ja-rri eta leiho txi-ki batetik ihesegiten genuen.Gero belarritiktiraka ekartzengintuzten.Behin Txemakgoiz guztianpertsiana jaitsi-ta eta kanpokobalkoian egote-ra behartu gin-tuen. Kristonakegiten geni-tuen, bagene-kien gaizki ariginela eta asko-tan txokorabialtzen zigun.

Roman Artano

22 urte

Gaizki, betigaizki. Bai esko-la garaian etabaita etxean ere.Beste era batzukbadaude, ezta-kit... uste dutpositiboki hitz

egin eta geroakordio bat bila-tu gehienbat. Zi-gorrarekin ez daezer lortzen.Inoiz ez da lortueta orain ere ez.Lehen gehiagozigortzen zan,orain beste kul-tura baten gau-de. Ez det esa-ten nahi danaegiten utzi be-har danik. Diszi-pina bai, bainahitz eginda. Nikikasleekin hala-xe egiten det.Lehen eskuetanjotzea izaten zenzigorretako bat.Ni, gainera, ez-kertiarrra nin-tzen eta eskubia-rekin ikasteko...eskua atzean lo-tuta eduki edoparetari begiraegon… Horrela-ko zigorrak jar-tzen zizkiguten;ordubete, bi or-du... irakasleaaspertu artehantxe!

Juan KarlosAlberdi

38 urte

Neri ez diatesekula kastigurikeman. Formala?Eskolarako gogoabehar du eta gauregun alperregiadago jendea.Errespeturik ezbadago, eskolanjai dago. Handikertendakoan libu-ruak eta leitu be-har dira. Eskolanlan asko? Gure

garaian etzan ja-tordurik eta ezer;eta gainera oinezjoan behar he-mendik Zestura,maristeta.

Bueno...Cle-risgos de San Via-tor eta haiek toki-tako errespetuazuten. Lehenengomaristak eta gerohauek.. baina era-kutsi lehengohaiek e? Gaurkohogeitalau urte-koak baino ordu-ko hamabikoakgehiago zekien.Orain, zera, ho-geitaka urte etaeskolan! Ordura-ko dirua irabazibehar da! Zigo-rra? Gaizki egitenbagenuen, bela-rritik heldu eta ai-dean gora altxatuere bai makinabat aldiz. Horiizaten zan zigo-rra; eta baita es-kuak jo ere, beha-tzak estututajarrita. Baina be-har du zerbait…bestela eztago.

Joakin Urteaga

74 urte

Gaizki, ikas-leak bere eskubi-deak dauzka. Ezdakit... ni ez nau-te zigortu. Txe-mak behin batizapla eman zion,baina neri gaizkiiruditzen zait.Ikasleekin hitze-

gin bai, baina joez. Beno, zigorbatzuekin gogo-ratzen naiz, ba li-burutegira joaneta ehun aldizkopiatu eta ho-rrelakoak jartzenzizkiguten. Horigaizki dago, tintaasko gastatzendalako... Eskola-ko gauzak besteera batera izanbehar lukete. No-la konpondu? Ba,etxerako lan gu-txiago jarrita,ikasleak gutxiagonekatu eta kasugehiago egingolukete.

Irati Aranguren

13 urte

Inkes ta : Esko la gara iko z igorrak zer i rud i t zen?

BBAALLIITTEEKKEE HHEEGGOO

HHAAIIZZEEAA IIZZAATTEEAA NNII

LLEERRRROO HHAAUUEEKK idazte-ra eraman nauen arra-zoia, badakizue, haizeaburuan eta ibili mun-duan. Saiatuko naizbertsolaritzari buruzzerbait idazten, nereezjakintasunaren ba-rruko arrazoitxoakkonponduz, zuen gus-tuko idazlan ulergarribat egiten, badago etazer idatzia.

Baditugu herrianbertsolari batzuk, halanola Pello Lilibe, Olal-de, Uztapide II.a eta,nola ez, Manuel Uzta-pide zena aipatu gabeezin utzi, ezin utzi,bueno ezin kendu bu-rutik gure herriko ber-tsolaririk onena, du-darik gabe.Bertsolarietan handie-na, gizonetan gizone-na, estimazio handikoherriko seme kuttun,ez zuen parekorik or-duan. Zenbat plazaegin ote zituen garaihartan, Lasarte, Basa-rri zena... lagun zitue-la. Orain dela gutxiamaitu dut ManuelLasarteren Uztapidegogoan liburua. Hun-kitu ere bai, garai har-tan jendeak bertsoare-kiko harremanazenbat estimatzenzuen ikusirik. Lagu-nartea osatzeko, edo-zein bazkari, afari,omenaldi... egitekobertsolariak behar iza-ten zituzten. Hura iza-ten zen jendearen go-zamena, orain futboladugun moduan. Ha-maika saio egingozuen bertsolariak en-tzulearen gozamene-rako, hamaika, hama-bi ere esan beharkogenuke, motz gera-tzen baita hamaika.Egunean hiru ......

Sinpatikoak izan behar dugula: kontuak esan, parre egin e.a. Baina beti ho-rrela izatea zaila da, bestelakoak ere gertatzen zaizkigu:

Festetan, jendea gainezka etortzen ikusten genuen. Gure belarriak handik etahemendik buila entzuten ari ziren bitartean, kopeta izerditan blai, betiko artaldea

barraren alboan dantzan, gurimesede baino kalte gehiagoegiten , eta zurrunbilo horre-tan, honela dio batek:

–Hi, kabreauta al hago???Barran barrutik gabiltza-

nok, badakigu txukunak izanbehar dugula: edalontzi gar-biak atera, esku garbiak eduki

eta arropa kuriosoa eraman. Baina bestelakoak ere suertatzen zaizkigu:Bezero bati kafea zerbitu eta azukrea kafean kutxarilarekin nahasten ari zela, plas-

ta-plasta, kafearen erdia tazatik azpiko platertxora bota zuen. Hala ere, ez pentsa ka-fearen erdia bakarrik edan zuenik. Kikarakoa edan ondoren, platertxoa hartu eta...

–Iiilluuggff!!!!Platertxoko kafea ere barrura.Barran barrutik gabiltzanok, badakigu pazientzia izan behar dugula: behar adi-

na denbora hartu, haserretu gabe ibili, bezeroak mimatu e.a. Baina beti zaila da,bestelakoak ere gertatzen zaizkigu:

Arratsalde partean egunero etortzen zen kafea hartzera. Beti bezala, edukaziooso gutxirekin eta ahots agintariarekin...

–Hi, kafia!!! Baña fuerte-fuertia!!! Orain kafe txarra ateratzen dezue!!Nire laguna saiatzen zen kafeterako kargatzailea tope betetzen, eta ttanttaka-

ttanttaka, kafea ahal zen fuerteena ateratzen. Baina ondoren, betiko komentarioaentzun behar izaten zuen, kafezaleak barran gainean lagatako txanpon eta pezetak,bai pezetak, kontatzen zituen bitartean:

–Hau kafia al dek, ba!!!! Jendeai honea ez etortzeko esango ziot!!!Laguna mutututa geratzen zen, nahiz eta kafezaleak utzitako txanponekin kafea

ordaintzeko ere ez iritxi, behin baino gehiagotan. Besterik gabe, kafea amaitutako-an tabernatik ateratzen zen gure kafezalea. Hala eta guztiz ere, ez pentsa hurrengoegunean etorri gabe geratuko zenik. Hurrengo egunean, berriro ere han agertzenzen, betiko moduan eta bere ahots petral harekin:

–Hi kafia!!! Baña fuerte-fuertia!!!Egunero errepikatzen zen egoera hura, egunero ensaiatzen diren antzezlanak

bezala, eszena hura ere 24 orduoro bizitzen zen. Halako egun batean ordea, denaaldatu zen. Gure kafezalea tabernan sartu zenean, nire lagun ta-bernaria, mahaietako aulki batean eseri, hankak luzatu, eta eskuaksabel gainean gurutzatuta, brontzezko estatua balitz bezala geratuzen. Kafezalea barran zegoen zutik, baina barraren barruan inorez. Une berezia huraxe, denak geldik, denbora bakarrik mugitzenzen, hura ere mantso. Isiltasuna nabarmena, ia-ia entzuteko mo-dukoa. Kafezaleak kafe fuertea hartu nahi, eta zerbitzariak, harentxanponak kontatzeko gogorik batere ez. Azkenean kafezaleakmartxa tabernatik. Brontzezko estatua parrez hasi zen...

–Izorrai!!!Baina argi dago, tabernariak pazientzia galtzen duenean, beze-

roak ere galtzen dituela.Bezeroak, barraren barruan zerbitzari sinpatikoa, txukuna eta

pazientziaduna eskertzen duen gisara, zerbitzariok ere, barraren aurrean, bezerosinpatikoak, txukunak eta pazientziadunak eskertzen ditugula, jakinarazi nahi ni-zueke.

JESUS MARI ARAKISTAIN TXIXU

JJ oo ss ee bb aa AA ll bb ee rr dd ii

BBAARRRRAANN BBAARRRRUUTTIIKK GABILTZANOK, BADAKIGUenbidoa II....... saio egindako garaiakere izaten zituzten; goizean,eguerdian eta afalostean,baita arratsalde erdian eretabernaren batean jendeakeskatzen bazien. Orain zer?Egin genuen aproba. Moller-gi tabernan hasi ginen ber-tso poteoa egiteko asmotan,soinu jole eta guzti. Eta zer?Hamarretik bi bertsoak en-tzuten, beste guztiak elkarrigaldezka: Zertan ari ditukhoiek? Badago gustatzenzaion jendea ere gure he-rrian, mordoxka bat gainera.Baita pixkat saiatuta bertso-tan egitera iristeko ahalme-na dutenak ere, izenik aipa-tu gabe. Bertso eskola batere badugu, oraindik izenikez duena, baina bertso esko-la deitzen diogu, ze bertsotanbertsotan... Aurreko asteartebatean egin genuen lehen-dabiziko aldiz bertsotan, ira-kaslerik gabe. Lau bat lagunedo bildu eta abilidade li-brean gaiak jarrita edo jarrigabe saio koxkor bat egiterairitsi ginen.

Aizarnazabalen landu ohidut bat-batekotasuna gehien,hangoeskolan.. Lauzpabostlagun bildu eta rriki-rraka jar-duten dugu bertsotan, ba-tzuetan nahiko ondo, beste-tan nahiko gaizki. Bertsoguztiak onak balira ez genu-ke ona zer den estimatukoeta bertso txarra desastretzatjoko genuke.

Ez dakit gus-tuko izan ditu-zun lerro hauekirakurle, edo as-pergarri eginzaizkizun, bainahor dago ahale-gina. Saiatukogara hitzaren ki-rol nazionala gu-re herrian bul-tzatzen, bestela ez dago ezereta. Amaitzea erabaki dutluzatu ez nadin, bertsotara-ko horrelako etorria edukikobanu... auskalo ze oilarrekkantatuko lukeen nire ezta-rritik.

E N B I D O A I :OSKAR ALBERDI

PPablo Iba-rren aldekolantaldeaosatu dute

bere senideek. Pablo Ibar, He-riotz Zigorraren Aurka taldeairailean sortu zen heriotz zigo-rraren aurka egiteko asmoare-kin. Xede horrekin aurkeztuzuen bere burua lantaldeak Do-nostian egindako aurkezpenekitaldian. Heriotzaren korrido-rean dagoen Pablo Ibarri lagun-tzea ere helburu du taldeak etagaztearen sendia hemengoaizanda, laguntza eske Euskal

Herrira jotzea pentsatu dute. Taldeko bozeramaile Javier ...

...Gonzalezekadierazi zuenez “Iba-rren familiak Florida-ko fiskaltza presiona-tu nahi du, bidezkoepaiketa lortu eta de-fentsa aurrera erama-teko dirua biltzeko”.Horretarako euskalerakundeetara joko

dute eta zozketak zein diru bilketakegingo dituzte. Taldeak Amnesty In-ternacional, Intolerantziaren AurkakoMugimendua eta Ramon Rubila Fun-dazioaren babesa du. Halaber, hain-bat alderdi politikoren oniritzia erebadauka. Zumaiako alkatea eta Do-nostiako Udaleko ordezkari batezgain, EAJ, EA, PSE, PP eta EBko kide-ak ere lagun izan dituzte lehen urra-tsetan.Pablo Ibar Urtain boxeolari ezaguna-ren iloba da. Heriotz zigorra 2000koabuztuan ezarri zioten, 1994an gizonbat eta bi emakume hil izana egotzita.Broward konderriko fiskalaren arabe-ra, Ibar eta Seth Peñalverrek CasimirSucharski hil zuten, haren etxera sar-tu ondoren eta baita bertan zeuden bimodelo ere. Gertaera grabatuta dagobaina erasotzaileek aurpegiak estalitadituzte. Pablo Ibarren defentsarako,sortu berri den taldeak abokatua or-daintzeko dirua bildu nahi du eta le-hen bilketa ere egin dute Aizarnaza-balen, San Migeletan jokatu denpilota partidan.

behin oilo zaharbat zela eta egundoko iskanbila sor-tu omen zen Iraetan.Okerra beti egon ohi da zain eta oilozahar bati harri bat bota omen zionmutiko batek.Hala, oilo hori zapo gelditu omenzen. Txokolate baserriko zaharraomen zen oilo horren jabea eta huraezagututa nork esan oiloa hil zute-nik?Hara eta hona pasian zebilen LuisBeltxarekin topo egin zuen nonbaitmutikoak, eta ez arduratzeko esanomen zion, berak konponduko zuelaharriarekin egindako okerra. Luisbere baratzera joan, oiloa ondo-ondo

Vicente Larrea eskultoreak,egin duen eskulturarik handiena jarridute Euskalduna Jauregiaren atarian, Bil-bon. Gai honek, besterik gabe, ez du Zes-toarekin harreman berezirik. Baina lauasteburutan Sorazu Luzuriagan fundizio-an lanean jardun dutenek, ongi baino ho-beto dakite aipamen honen zergatia. Ber-tan egindako saldaz bete baitituzteLarreak aurrez prestaturiko moldeak.Abandoibarra ontzioletako langileei es-kainitako 70 tonako eskultura honek Do-decathlos du izena eta Herculesek jainko-en begirunea lortzeko igaro behar izanzituen frogak adierazten ditu.

lumatu eta afari ederra egiteko as-moz tabernara eraman zuen, Man-txurianera.Tabernariarekin tratua egin zuen Bel-txak: batek oiloa jarriko zuen eta hu-ra goxo-goxo prestatu besteak. Afal-tzen hastera zihoazela hara nonazaltzen den Txokolate Zaharra taber-nan. Luis Beltxak azkar eta dotoreesan omen zion:–Hi, Zaharra, oilo bat zaukau afaltzeko,afariko gastuak ordaintzen badituk, nikoiloa jarriko diat!Afaldu, purua erre kopatxo bat har-tu eta kontu kontari ari zirela zerokurrituko Beltxari festa gehiago jar-tzeko eta, egia esatea erabakitzen ezdu, ba.

I r a e t a n g e r t a t u a , J o a k i n e k k o n t a t u a

danbolinzuloDodecathlos

–Ba al dakik oiloa hire oilategikoa zala?–Ez, hori ez dek egia, goizean zenbatudizkiat eta denak zeudean! –zaharrarenerantzuna.Beltzak Mantxuriari esan omen zion:–Zer egingo diagu ba, nik behintzat ezzeukat konfesatu beharrik.Hala, gau hura pa-sa omen zen, bai-ta Txokolate Za-harrak,badaezpada,oiloak konta-tu ere. Hurren-go eguerdian ezomen zen giroIraetako kalean.

Gaur egun hiru talde dabiltza Zes-toan aek-ko klaseetan. Guztiekin

hitz egin ez badugu ere lehenengomailan aurten hasi diren batzukinegon gara. Hona hemen esan digute-na.

Rakel naiz, zumaiarra eta Zestoan bizinaiz. Hogeita zazpi urte dauzkat eta eus-kara ikasi nahi dut. Zestoan euskara askohitz egiten delako eta nahi dudalako.

Noelia naiz, zumaiarra, Zestoan bizinaiz. Hogeita zortzi urte dauzkat eta eus-

kara ikasteko izena eman dut nigatik etaumeagatik.

Junior naiz eta euskara ikasten arinaiz Euskal Herrian bizitzeko.

Ni Luis naiz eta euskara ikastera etorrinaiz, baina batez ere aditzak. Uf! Horioso zaila da. Ulertu bai baina ondo hitzegitea zaila da.

Emiliano naiz eta euskara ikasten arinaiz lanerako behar dudalako, euskarajakiteko eta hitz egiteko. Ulertu dena egi-ten dut, baina hitz egin....

Ni Juan naiz eta euskara ikasi nahidut, euskaraz hitz egiteko.

Ni Eva naiz eta euskara ikastera etor-tzen naiz lanerako behar dudalako eta

euskaraz hitz egiten jakiteko.Iñaki naiz zestoarra eta Zestoan bizi

naiz. Hogeita hemezortzi urte dauzkat,mekanikoa naiz. Euskara ikasten ari naiz,nahi dudalako eta umeekin hitz egiteko.

Hauek dira aurtengo ikasturteaneuskara ikastera animatu direnetakobatzuk. Eta gutxi bada ere, gutxi horieuskaraz erantzun nahi izan dute.Guk jakina euskara ikasteko zein arra-zoi dituzten galdetu diegu. Lehenen-go eta behin, beren aurkezpena egindute batzuk, horixe baita lehenengoegunetan egiten ikasi dutena. Urteamaierarako euskara ulertu eta batezere pixka bat hitz egitera iritsi nahidute. Erosketak euskaraz egin, etxekonotatxoak euskaraz jarri, elkarrizketamotzak ulertu eta euskaraz egitekogai izan, postalak idazten ikasi... Tar-tean orduak, zenbakiak, egunak, kan-tak, aditzak eta abar ikasiko dituzte.Jakin-min handia dute eta inportante-ena denek gogo ikaragarria dutela la-nerako.

Euskara ikasteaz gain, klaseetanondo pasatzeko nahia azaldu digute,egunaren amaieran nahikoa gogorrabaita euskarako klaseetara joatea. Mo-mentuz gustura daudela esan diguteeta gogoz ekin diotela ikasturteari.

Aek.....eta murgildu!

aurtengo aek eguneko ekitaldinagusienak hiru gunetan bana-

tuko dira: Foruen Plaza –Plaza nagu-sia, alegia–, barnetegi aurrea eta, az-kenik, kiroldegia. Lehenbiziko bietanmusika emanaldiak nagusituko badi-ra, beste molde bateko ekintzak leku-tuko dira kiroldegian. Izan ere, puz-garriak jarriko dira goiz-goizetik,etxeko txikienen gozamenerako. Ezhori bakarrik, bertan izango da Erissmago sonatua ere, eguerdiko12:00etan hasita. Gazte, heldu nahizzahar, guztien arreta erakarriko duartistak, urriaren 28rako prestatuadaukan magiaz betetako erakustal-diaren bitartez. 14:30ean izango dabazkaria, eta 17:00etan herri kirolak.Bada non aukeratua, bai horixe!

Zanpantzarrak eta txaranga ardu-

ratuko dira gure herri honetan aspal-dian ezagutu ez bezalako eguna esna-tzeaz, goizeko 10:00etan ekingo dioteeta euren lanari. Harrera ekitaldia,berriz, Herriko Plazan izango daeguerdiko 12:00etatik aurrera. Zestoa-ko Bertso Eskolako zein ItxaropenaDantza Taldeko kideek hartuko duteparte ekitaldi horretan. Eguerdia hel-du bitartean, aurtengo Amabirjinetanentzun ahal izan genituen Bigira tal-deko lagunek hartuko dute zanpan-tzarren eta txarangaren lekua.

Behin 2001. urteko aek egunari ha-siera ofiziala emanda, milaka euskal-zale zein festazalek beteko dituztegure herriko kale xumeak, perkusio

saio potente-potente batek animatukoduelarik berez gehiegi animatu beha-rrik izango ez duen giroa. Ez da, ez,giro izango! Ez da gutxiagorako, bai-na egun horretan Zestoara etorrikodiren euskal musika taldeak ere ezbaitira nolanahikoak. Esaterako, Mu-ganix, Morau, Adunia Folk, Dr. Des-lay eta Etzakit taldeen kontzertu banaentzun, ikusi eta gozatu ahalko dutearratsaldeko 15:00etatik aurrera He-rriko Plazan gelditzea erabakitzendutenek.

Aukeratu beharra egongo da nahi-taez. Halaxe diogu, barnetegi aurreanjoko duten taldeak ezin ezagunagoakbaitira gure artean: Harlax, Ken 7, Idibihotz, EH sukarra... eta Eztanda. Az-ken talde hau da, hain zuzen ere,egun hau oinarritzat hartuz Jon Maiabertsolariak idatzitako aek ta murgilduabestiari doinua ipini diona. Taldehauek guztiek jende asko jarriko dutesaltoka, asko eta asko etorriko diraeuskal musikagintzan halako ospeaerdietsitako taldeak bertatik ikustera.Horretara datozenak zein festazaleamorratuak izan, batzuk zein besteekguztiek izango dute, besteak beste,berezitasun bat: euskalzaletasuna,euskararen normalkuntza prozesuanaurrerapauso bat gehiago egitekonahia. ...

a e ke g u n a

L e h e n u r r a t s a k . 1 9 6 0 ko h a m a r k a d a

euskal Herriko pertsona helduakeuskalduntzeko eta alfabetatze-

ko mugimenduaren hasiera 1960kohamarkadaren erdi aldera kokatu ohida, Rikardo Arregiren gidaritzapeansortua, Euskaltzaindiaren babesean.

Zestoan mugimendu hau noiz hasizen zehaztea nahiko zaila gertatu zai-gu, agiri idatzirik ez baitugu aurkitu.Hala ere, batari eta besteari galdetuzzerbait lortu dugu. Hasiera hartakoberriak Agustin Gaztañagak eta IñakiAzkunek eman dizkigute.

Kontakizun horien arabera, badi-rudi Zestoan euskarako lehen klaseakJesus Gaztañagak, orduan Aizarnanapaiz zegoenak, eman zituela 1966-67inguruan edo. Ikasleen artean, beste-ak beste, Agustin Gaztañaga eta JoxeSagarzazu zeuden. Garai hartan Eus-kaltzaindiko lehendakari zen ManuelLekuona etorri omen zen ikasle izanzirenei agiri edo titulua ematera.

Zerbait geroago Jose Luis Etxebe-rriak eman zituen alfabetatze klaseakZentroan. Ondoren Iñaki Azkune ibilizen langintza berean, pare bat urtez1969-1970 aldera.

Zalantzarik gabe, garai zailak zi-ren, giro politikoak ere ez zuen erraz-tasun handirik ematen. Bestalde, le-hen urratsak zirenez material etametodologia falta ere nabariak ziren,baina abertzale euskaltzaleen ahalegi-na eta gogoa ez zen gutxiago izan.

1 9 7 0 e ko h a m a r k a d a . A E K r e n s o r r e r a

helduen euskararen irakaskuntza-ren lehen oinarri finkoak hamar-

kada honetan ezarri zirela esan deza-

kegu. Ikastolak sendotzen zihoazenheinean, euskara ikasteko edota alfa-betatzeko beharra gero eta jendegehiagok ikusten zuen. Franco ere ha-markada honetan hil zen (1975) etaondorengo urteetan behar eta grinahori areagotzen joan zen, euskaraikasteko eta hobetzeko gogo bereziasortu zen. Bestalde, Euskaltzaindiakgarai honetan sortu zuen “D” titulua,oraingo EGAren aurrekoa.

Urolaldeari eta Zestoari dagokio-nez, Euskal Herriko beste hainbat le-

kutan bezala joan zen aurreratzen.Bailara mailako antolaketa eta zereginhonetan Ikastolako irakasleek izanzuten garrantzia aipagarria da. Ha-markada honetako bigarren erdiangau eskolako irakasle gehienak Ikas-tolako irakasle ere baziren. Heldueneuskalduntze eta alfabetatzeak Uro-laldean ikaslerik gehiena izan duenaroa ere hauxe izan zen, Franco hileta hurrengo urteak, alegia.

Zestoan Jesus Gaztañaga, Jose LuisEtxeberria eta Iñaki Azkuneren ondo-ren 70eko hamarkadan Manuel Arregiibili zen euskarako zenbait klase ema-ten bai Zentro handian eta baita Zentrotxikian ere (Idiazpin). Agustin Gazta-ñaga ere ibili zen zenbait klase ema-ten, 1975 inguruan.

Material faltaz eta metodologiairizpide orokorrik gabe jarraitzen ba-zen ere, arlo honetan lehen urratsakematen hasi ziren. Kontuan hartu be-har da Euskara batuaren Arantzazukobiltzar aipagarri hura 1968an egin ze-la eta hizkuntza batasun bidean jar-tzeko lehen urratsak soilik eman zire-la.

Horrela, pixkanaka-pixkanakahainbat herritako jendea elkartzen ha-si zen, elkarlanaren bidez eta elkarri

lagunduz gauzak hobeto egin asmoz.Orduan sortu zen Urolako Gau Esko-len Elkartea. Azkoitia, Azpeitia etaZestoako gau eskolek osatzen zuten.Hiru herrien artean egitarau bateratubat antolatu zen, matrikulazio eta ma-terial irizpide berdinekin eta esandaiteke garai honetan hasi zela plaza-ratzen nolabaiteko antolakuntza mi-nimo batekin helduen euskalduntzeaeta alfabetatzea. Esan beharrik ez da-go Urolaldean alfabetatzeak euskal-duntzeak baino eragin handiagoazuela. Aurreko esperientzietan ez be-zala, urte batzuen buruan ikasleeimatrikula kobratzen hasi zitzaien, osogutxi bazen ere. Hortik aparte gastueiaurre egiteko dirutzarik gehiena bai-larako udalek, kooperatibek eta en-presek ematen zuten. Franco hil on-doren horretarako aukerak zabaltzenjoan ziren. Mankomunitateak ere es-kaintzen zuen bere laguntza eta babe-sa..

Hamarkada honetan Zestoako etaUrolako ordezkariak Gipuzkoako bes-te herrietakoekin harremanetan jarriziren eta elkartze horretatik sortu zenGipuzkoako Gau Eskolen Elkartea.1974-75 ikasturtea jotzen da Gipuzko-ako Gau Eskola Elkartearen sorreraurtea.

Goierrin (Ordizian, Lazkaon…)egiten ziren bilera gehienak. Han bil-tzen zen jendearen helburu nagusiak,euskara irakasteko materiala sortzeaeta Gipuzkoako gau eskolak koordi-natzea zen. Horrez gain, gau eskole-tako ikasle, irakasle eta herritarren-tzat hizkuntzari eta kultura gaieiburuzko hitzaldiak ere antolatzen zi-ren, Gipuzkoa mailan koordinaturik.

Francoren garaian eta hura hil on-dorengo lehen urteetan euskal era-kunderik ez zegoen, elkarte ofizialaksortzea oso zaila zen eta helduen alfa-betatzeko lehen urteetan bezala, Eus-kaltzaindiko Jagon sailak eman zionbere babesa Gau Eskolen Elkarteariere. Gipuzkoako Diputazioan Euskal-tzaindiak bere bulegoan lekutxo bategin zion Elkarteari eta pertsona batliberatzea ere lortu zen. Horrela,Goierrin egindako bilera haiek berenfruitua eman zuten eta Joxe ManuelOdriozola hasi zen liberatu bezala Gi-puzkoako gau eskolak koordinatzen.

Gure bailaran ere infraegitura pix-kanaka moldatzen joan zen. Horrela,

H e l d u e n a l fa b e t a t z e a Z e s t o a n3 0 u r t e b a i n o g e h i a g o h i s t o r i a l a b u r r a

Urolaldeko gau eskolek izan zuten le-henengo egoitza ofiziala AzpeitikoEnparan kalean kokatu zen, garai ba-teko sindikatu zaharrarenak izandakolokaletan.

Apunte eta zirriborro itxurakozenbait materialen ondotik Euskaldun-tzen eta Alfabetatzen metodoak zirengau eskoletan erabilienak. GeroxeagoJalgi hadi euskara ikasteko metodoaagertu zen.

Gipuzkoa mailan lortu zen nola-baiteko koordinazioari esker, Urolal-dean eta Zestoan ere euskararen ira-kaskuntzak gora egin zuen. Lehenaipatu bezala, antolakuntza eta admi-nistrazioa bailara mailan antolatzenziren. 1970eko hamarkadaren azken

urteetan Urolako gau eskoletan 350ikasle matrikulatzera iritsi ziren, ho-rietatik 70-80 inguru Zestoan.

Gure herrian hasierako urteetanklaseak Zentroan ematen ziren, bainagero gela gehiago behar zirenez, SanJose Ikastetxe zaharrean 1970eko bi-garren erdian. Euskalduntze eta alfa-betatze mailak ematen ziren eta ira-kasle bezala Joxe Mari Aranberri,Manuel Arregi, Gotzon Lizaso, XabierZubizarreta… ibili ziren.

Hamarkadaren amaiera alderaIkastolako eta beste zenbait ikastetxe-tako irakasleez gain bestelako zenbaitjende ere hasi zen irakasle lanetan, le-hen urteetako ikasle izandakoak erebai tartean.

Urte hauetan Gipuzkoako Gau Es-kolen Elkarteko ordezkariak eta Biz-kaikoak elkartzen hasi ziren. Aipaga-rriak dira Arrasaten egiten zirenbilerak. Horrela sortu zen gaur egun-go AEK. Izen hori bizkaitarrak erabilizuten hasieran, 1976an, eta Gipuzkoa-ko Gau Eskolekin 1979an bat egin zu-ten. Hori jotzen da AEKren sorreraurte bezala. Beraz Urolaldeko gau es-kolak eta Zestoakoak ere bai, jakina,AEKren sorreran parte hartu zuten.

1980ko hamarkada hasieran ira-kasle berriak sortzen hasi ziren etaIkastolako irakasleak zeregin hau uz-ten joan ziren. Horrelaxe hasi zirengau eskoletako eta euskaltegietakobenetako profesionalak sortzen.

Urola bailaran lehen Korrikarenantolaketaren ardura 70eko belaunal-dikoen esku izan bazen ere, handikaurrerakoak irakasle profesionalagoenesku joan izan dira, beste hainbat etahainbat herritarren laguntzaz, jakina.

1 9 8 0 ko h a m a r k a d a

hamarkada honetan AEK sendo-tuz eta hedatuz joan zen, Urolal-

dean Ikastolako irakasleen belaunal-diak beste talde bati egin zion leku:Mari Jose Etxaide, Mari KarmenUranga, Joxe Gaztañaga, Ixiar Lazka-no, Joxe Manuel Uranga, Marian Kor-ta… izan ziren irakasle. Garai hone-tan San Jose Ikastetxe zaharrean ezezik Arroan Behean ere eman zituzten

euskarako klaseak.AEK mailan koordinatzaile peda-

gogikoa martxan jartzea aurrerapausonabarmena izan zen. Koordinazioaasko zehaztu zen. Gipuzkoa mailakojardunaldiak ere egin izan ziren Zes-toan, Artetxe hotelean egindakoa,adibidez. Garai honetan hasi zirenHABErekiko harremanak ere, sarritanez oso gozoak, gainera.

Pare bat urteko etenaldiaren ondo-ren, udalaren ekimenez, berriro alfa-betatze eta euskalduntze klaseei ekinzitzaien 1987an. AEKren babeseanKontxi Iruretagoina izan zen garaihonetako arduraduna.

Horrela bada, 1989 ingurura artejarraitu zuen AEKk Zestoan. Orduanetenaldi bat gertatu zen Zestoako hel-duen alfabetatze eta euskalduntzeeginkizunetan. Giroa hoztu egin zennonbait, eta matrikulazio eskasarenondorioz, bertan behera gelditu zireneuskarako klaseak.

1 9 9 0 ko h a m a r k a d a

1992an ekin zitzaion berriro euska-rako klaseak emateari. Oraingoan

Azpeitiko Udal Euskaltegiak hartuzuen lan hau bere gain. HABE etaUdalaren laguntzarekin Ane Irure ibi-li zen klaseak ematen 1996ra arte.1997. urtean, berriz, AEKrekin sinatuzuen hitzarmena udalak eta 2000. ur-tera arte urtez urte berritzen joan zi-ren kontratuak. Aurten AEK-k etaudalak bi urterako hitzarmena sinatudute eta beraz 2003. urtera arte AE-Kren esku geratuko da Zestoako alfa-betatze eta euskalduntze lana.

Azken aldi honetako koordinazioaeta ardura Margari Eizagirreren gainjoan da.

.

GUNE NAGUSIAK

HHeerrrriikkoo PPllaazzaa::11:00: Bigira12:00: Harrera ekitaldia. Bertso

Eskolaren eta Itxaropena Dantza Talde-aren erakustaldia.

13:00: Aduna folk taldea14:00: Morau.15:00: Muganix.17:00: Dr. Deslay.18:30: Etzakit.BBaarrnneetteeggii aauurrrreeaa::14:00: Harlax.15:00: Ken 7.16:00: Idi bihotz.17:00: EH sukarra.18:00: Eztanda.KKiirroollddeeggiiaa ::Puzgarriak goizetik.12:00: Eriss magoa.14:30: Bazkaria.17:00: Herri kirolak.

Horrez gain ffrroonnttooii zzaahhaarrrree--aa nn Artisau Erakusketa egongo da ikus-gai eta egun guztian zehar txaranga,zanpantzarrak eta trikitilariak ibilikodira hheerrrriikkoo kkaalleeeettaann zehar.

AIZARNAKO ETXELUZEN JAIO ETA

ORAIN AMILLUBIKO INDAR-ETXEAN

NOLATAN BIZI DEN GALDETU DIO-GUNEAN BERE BIZITZAREN LABUR-PENTXO BAT EGITEN HASI ZAIGU.Ni, berez, indar-etxe honetara

1960an etorri nintzen, zentralaren ardura har-tuta. Baina aurrez zazpi urtean ibilia nintzenarratsaldetan etorriz, nire aurretik zentralarenardura zuen Bittorri laguntzen. Indar-etxe hauUriarte Zubimendi enpresarena zen eta he-mendik Beduako iraulika fabrikara botatzengenuen argindarra.

BERAZ, JUANITOK BERROGEITA BAT URTE DITU GARAI

BATEAN URIARTERENA ETA DUELA ZENBAIT URTE BERAK

EROSI ZUEN ETXE HONETAN BIZITZEN. ALBOKO AMI-LLUBI BASERRIAN ARREBA BIZI DU EZKONDUTA ETA HO-RREK ERE ERAGINA IZANGO ZUEN UROLA ERTZEAN SUS-TRAIAK BOTATZEKO. BAINA AIZARNA ERE, EZ DU

AHAZTUA, EZ DIO INOIZ UKO EGIN AIZARNAR JATO-RRIARI ETA ORAINDIK ERE HARA BUELTAKA IBILI OHI DA.HASIERAKO KONTAKIZUNARI JARRAITUZ, BESTE XEHETA-SUN BATZUK BOTA DIZKIGU. 1970eko hamarkadahasieran Beduako fabrika ez zebilen oso on-do ere, eta, gainera, autopista egiteko fabrikabota egin zuten. Orduan paroan gelditu nin-tzen. 1973an autopista martxan jarri zutenean,Elgoibarko peajean lana eskaini zidaten, ge-roago Arroara etorriko nintzela aginduz. Bai-na hemen ganaduak ere banituen eta autopis-tako lanari uko egitea erabaki zuen.Lanerako beste eskaintza batzuk ere izan ni-tuen: trenbiderako, papelerarako… Jendeakesaten zidan nik ez neukala paroan egoterik.Halaxe, iluntze batean joan nintzen udaletxe-ra eta Zubiak, laguna nuen, esan zidan: “Hilehenago ere agoazil ibili haiz Aizarnan etahemen orain agoazil falta zegok; etorri hadi”.

JHala, uniformerik eta ezer gabe, hurrengoegunetik hasi nintzen agoazil lanak egiten.

HORRELA BADA, AGOAZIL LANAK LEHENAGO ERE EGI-NAK ZITUEN. Amillubira erabat etorri nintzenarte, agoazil lanak egiten nituen 1957 eta 1960bitartean: kaleak garbitu, udaleko oharrak en-tregatu, tabernariei fielatoa kobratu… Ente-rratze lanak ere egiten nituen, baina horiaparte zen, kanposantuaren ardura elizarenabaitzen orduan. Garai hartan Lobatok sekreta-rioak ordena eman zidan egunero buelta batemateko udaletxetik Aizarnako enkargurik baote zegoen ikusteko. Hutsa ematen zidatenlan hargatik, hogei duro edo hileko. Ibilbidehori bizikletaz egiten nuen: Aizarnatik honajaitsi, gero aiuntamentura joan Aizarnako en-karguak jasotzera eta ondoren gora berriz.

HAINBESTE ERATAKO LANAK EGINEZ BASERRITAR KOX-KOR SAMARRA IZAN OTE DEN SUSMOA AGERTU DIOGU-NEAN, BEREHALA ADIERAZI DIGU KONTRAKOA: Baserri-tar bezala beti segi izan diot. Aizarnan betieduki izan ditut behiak eta hemen ere badi-tut. Orain ere nekazaritzan nabil:segadorarekin jorna belarra ebaki,patata atera eta baratzeko lanak erebai, gero Zestoara eramateko; Mian-txanera eramaten ditugu barazkiak.

ERRETIROA HARTU AURREKO AZKEN LA-NEAN JUANITO ZESTOAKO KALEAN EZAGUTU

GENUEN; OFIZIALKI AGOAZILA BAZEN ERE,BESTELAKO MAKINA LAN EGIN BEHAR IZATEN

ZUEN. Indar-etxea itxi zenean, 1973an, Zestoakoudalean hasi nintzen lanean, 1993an erretiroahartu nuen arte. Denetik egitea tokatu zitzai-dan: agoazil, enterratze lanak, sereno, ur-sarea-ren konponketan… Udaletxean ez zegoanorain hainbat jende eta klase askotako lanaktokatzen zitzaizkigun. Azken hiru urteak egin

uanito Azkue Irastorza , Aizarnako Etzeluzen jaioa 1928an. Zes-toar askok agoazi l edo sereno uniformearekin gogoratzen dugu Juani -to, eta baita bere Vespa motorraren gainean ere, batera eta bestera,udaleko agiriak banatzen kalez kale eta auzoz auzo.Gaur egun Amil lubiko indar-etxean biz i da, erret iroa hartuta, bainaez lanetik erret iratua, nekazaritzan eta baratze lanetan gogor segi -tzen baitu Amil lubi baserrian biz i den koinatuari laguntzen.Urolaren ertzean oso txukun prestatu duen etxean hartu gaitu Juani -tok eta hantxe aritu gara jardunian Imanol Etxabe, Juanitoren lan-kide izandakoa, eta hirurok mokadutxo bat eginez.Bere biz imodua eta biz i tzaren berri eman digu Juanitok, bere hizkeragozoan, hainbat pasadizo, gertaera eta ir i tz i emanez.

““bizikleta berean bi lagun jaisten ginen Aizarnatik”

nituen agoazil bezala soilik.EZ AHAZTEKO MODUKO PASARTERIK ERE BADU KON-

TATZEKO JUANITOK: Urik ez Aizarnan eta hangenbiltzan behin Santa Engrazi aldean aitzu-rrean. Guardia Zibilak gu ikusi eta pentsatudute, nonbait, zerbait gordetzen ari ginelaedo… Beherago, Aizarna aldera, han edukigintuzten eskuak jasota eta hankak zabaldu-ta. Lanera joan eta hala ibili behar gero!

ALDE BATETIK BESTERA IBILTZEKO IBILGAILUAK ERE,ORAINDIK GORDETA DITU… Hasieran bizikletazibiltzen nintzen, Orbea bat nuen, Uriarte en-presako gerente Luis Otañok emandakoa, be-rak erabiltzen zuena, hain zuzen. Hasieranzentralera bizikleta berean bi lagun jaisten gi-nen Aizarnatik, Ibarreko Boni eta biok, huraaurrean manejatzen eta ni atzean. Gorakoanberriz, oinez joaten ginen bizikleta eskutanhartuta Autzo gainera arte. Gero bizikletatikmotorrera pasa nintzen, hiru motor izan ditut.

BERE INGURUKO HISTORIAZ ERE KEZKATUTA IBILI

IZAN DA BETI JUANITO: Gure Aizarnako etxeakUnzeta palazio du izenaeta hor inguruan ibiliakizango ziren Iraetako du-kea edo dena delakoa etaGranadakoa ere bai, segu-ru asko. Etxe horrek ezdauka ezer berezirik, bai-na zergatik ote du izenhori? Gauza garbirik ez

dago, baina bai Granadak eta bai Altzolara-sek Aizarnan etxeak omen zituzten.

BERE AFIZIOEN BERRI ERE EMAN DIGU. Kantuanegiteko afizioa betidanik izan dut, elizako ko-roan kantatu nuen urte askotan. Elizako kon-tuak aipatuta, mutil koskorretan elizako orga-noaren hauspoari haizea ematen ere ibiltzea

arnako Etzeluzen jaioa 1928an. Zes-ormearekin gogoratzen dugu Juani -n gainean ere, batera eta bestera,le eta auzoz auzo.

n biz i da, erret iroa hartuta, bainaan eta baratze lanetan gogor segi - den koinatuari laguntzen.atu duen etxean hartu gaitu Juani -

an Imanol Etxabe, Juanitoren lan-dutxo bat eginez.r i eman digu Juanitok, bere hizkeraa eta ir i tz i emanez.

berean bi lagun izarnatik”

tokatu zitzaigun, organoak behar zuen haizeahauspo baten bidez ematen zitzaion.

SERENO IBILI ZENEAN BERRIZ, HERRIKO SARRERA-IR-TEERAK KONTROLATU, ESTAZIOKO PARKEKO GAUETAKO

EGONALDIEI ZEHARKA BEGIRATU… ETA HORRELAKOAK

BAI, BAINA HORTIK GORAKO LANIK APENAS EGITEN ZU-TEN. GAIZKILEEK EZ ZUTEN IZANGO ZESTOAKO SERE-NOEN BELDUR HANDIRIK. Gau batez Xiriya etabiok hor harrapatu genituen bilagun lapurretan, eskola berriaegiten ari ziren obran, detenitueta udaletxera ekarri genituen.Izenak hartu eta alde egitekoesan genien. Baina bai zera! Gauberean Arteaga aldean berriz la-purretan hasi ziren, kotxeren ba-tetik irratia harrapatzen edo…

AIZARNARREN ETA ZESTOARREN ARTE-KO IKA-MIKAZ ERE GALDETU DIOGU. BE-RA BEHINTZAT, EZ OMEN ZEN SEKULA LIS-KAR HORIEN ZALE IZAN; DENEKIN ONDO

KONPONTZEN ZEN NONBAIT. Lehenagogehiago ziren kontu horiek, oraininork ez dio kasurik egiten gauzahorri. Garai batean bai, orduanpike handia zegoen aizarnarren eta zestoarrenartean. Hori gero kiroletan eta apustuetan na-barmentzen zen. Behin, gogoan dut Don Eme-terioren garaian, orain Eliz-Ondo zinema da-goen lekuan frontoia zegoenean, nola jokatuzen txapelketa bat, duela berrogei urte bainogehiago. Pilota partidu batean Aizarnatik Ju-lian Puertokoa eta Intziña ziren eta ZestoatikKarmelo eta Florentino Exkerra. Aizarnatikjarraitzaile asko joan ziren eta ikaragarriaizan zen, aizarnarrek irabazi zuten 22-20. Horibaino lehengo ere izugarria omen zen aizar-narren eta zestoarren arteko pikea edo lehia.Nik aitari entzun nion, nola palanka-apustubat jokatu zen, Aizarna Zestoaren aurka.Akuako Zelaikoa omen zen zestoarren ordez-kari eta Aizarnako Alkatekoa bestea. Okerrenbat izan eta urtebete inguru auzitan pasaomen zuten, batak besteari lapurra deituomen ziolako. Lapurra ez laburra deitu ziolaesaten omen zuen besteak.

Apaizen batek ere esan omen zuen behin,“Zestuarrak aizarnarren ume batzuk zerate.”Zestoarrei gaizki iruditu nonbait eta Xapate-roko Paskaxio atera omen zitzaion apaizarierantzuna emanez: “Aizarnarrak goratu beharbadituzu, goratu; baina zestuarrak beheratugabe”.

LERRO HAUEXEK ATERA DITUGU AMILLUBIKO INDAR-ETXEAN UDAKO ARRATSALDE BATEZ EGIN GENUEN SOLA-SALDITIK. GAUZA ASKO GERATU DIRA GORDETA, BAINA

NAHIKOA, GARAI BATEKO KONTUAK BERRITZEKO.

MMAANNUUEELL AARRRREEGGII

datu bitxia iruditu zitzai-dan herritarrak Turismo Bu-

legora hur-biltzea, betiere bertakoinformazio-aren bilazihoazela.ZestoarrakZestoariburuz ez aldaki badanahikoa?TurismoBulegora jo

beharra ere!Aurreko alean atera zen informaziohorren azken bi lerroek honakoazioten: "Askotan kanpokoahobea dela pentsatzen du-gun arren, etxe inguruanere txoko ugari izaten daikusi eta ezagutzeko!". Baihorixe! Herritarrak bere he-rriaz gozatu beharko luke,baina horretarako ezagutuere egin behar da.Bainuetxea, Irikaitz, Ekain,Lili palazioa... entzun, as-kotan entzun dituguhitz hauek, baina zergehiago dakigu haueiburuz?Urrian Turismo Bulegoa irekitaez dagoenez eta etxetik mugitze-ko gogorik ez dudanez teknolo-gia berrietan fede pittin bat jarrieta Interneten nabigatzea erabakidut. Segidan pare bat orduz nabi-gatu ondoren Zestoari buruz aur-kitu ditudan kontuak dituzue:Inondik ere internauta iaioa eznaizenez, bilatzaile bakarra erabili duteta pare bat hiru bat hitz jarrita egindut bilaketa osoa. www.google.combilatzailea erabili dut eta sartu ditu-dan hitzak "Zestoa" (euskaraz sartu

dut hitza, baina gaztelerazko, frantsesezko eta ingelesezko orrietaraere eraman nau), "Balneario de Cestona" eta "Ekain cave" izandira. Ibilian-ibilian informazio xelebrea ere atera zait. Konturatugabe Euskotreneko orrialdera sartu naiz eta Zestoatik autobu-

sak zein ordutan pasatzen diren irakurri dut. Eta gogoratzenBainuetxe ondoko errepidean gertatu zen gasoil isurketa? Bada,hango berri ere noiznahi ageri da. Horrelako informazioarekinordea, herria gehiago ezagutzeko aukerarik ez dudala-eta funda-

mentuzko informazioa bila-tzea erabaki nuen, baita topatuere! Webgune askotan infor-mazio oso zehatza dator: ba-tzuetan bainuetxeari buruzkoasoilik dator, beste bateanEkaingo kobari buruzkoa, bai-na Udaletxeak daukan guneansartu naiz eta informazioanahiko osatua duela irudituzait. Iragana eta oraina uztar-tzen dira webgune honetan.Zestoako herriaren historia ira-kurgai dago eta kultur onda-rea nabarmentzen du. Segida-ko hitz hauei buruz jakin nahi

baduzu sartu www.gipuzkoa.net/zestoa/hizkuntz.htm helbidean: burdino-lak, auzoak, bainuetxea, Lili palazioa, Irikaitz, Ekain, eliza, portikoak, Udale-txea... Richard Ford, Francisco de Paula y Madrazo, Azorín eta Pio Baroja erehor dira. Bidaiari eta idazleen titulupean ageri dira hauek eta arrazoi baten-gatik edo bestearengatik Zestoa ezagutu zutenak dira. Gehienek bainuetxeak

zestoa internet.endanbolinen aurreko aleak zestoako turismo bulegoak udan izan

duen harreraren berri jaso zuen. uztaila eta abuztua bitartean turista ugari hurbildu omen zen.

kanpotarrak asko, noski, baina herritarrek ere sarritan jo omen zuten udaletxe azpiko gelara.

nafarroako informazioa eta landa turismoko gidaren bila zebiltzan batzuk, baina herrian bertan

ibilbideak egiteko informazioaren bila ere asko ziren.

OONNIINNTTZZAA IIRRUURREETTAA

dut google.com bilatzailean. Ekainkoba ingelesez idatzi dut, batik bathitzkuntza arrotzean, ia mundu guz-tiak ulertzeko moduan, Ekaini buruzzer dagoen jakiteko asmoz. Bada, egiaesan, webgune ederrenetakoa(www.muse.or.jp/spain/Eng/Bas-que/Ekain/Ekain1.html) bide honeta-tik aurkitu dut. Webgunea japonia-rrek egina dela dirudi, informazioaingelesez eta japonieraz dagoelako.Dena dela, ez dakit zergatik Ekaingokobari buruzko atalean testua ez den

irakurtzen. Hori bai,Ekaingo kobaren ma-

patxo bat dagolau zona

marka-tzen

ditu eta horietako hirutan klikatuz ge-ro (EK 1, EK 2 eta EK 3) argazki zora-garriak ikusi ahal izango ditugu. Ba-koitzaren gaineran klikatuz gerohandiagoak agertzen dira gainera.Benetako kobako argazkien lilura pa-sata erreplikaren bila abiatu naiz etabaita aurkitu ere. Webgune honetanerreplikaren kokagunea agertzen daeta baita eraikina nolakoa izango denere. Horrez gain, barruko erreplikarenmaketa zatiak ikus daitezke. Jakina,benetako kobako marrazkien argaz-kiak ere badira. Helbide honetara zu-zenean sartu naizenez ez naiz kontu-ratu www.sastarrain.com helbideanari nintzela nagibatzen! Sastarrain ba-serri eskolarena da webgune hau etamusika eta guzti agurtuko zaituzte.Frantsesez bilaketa egitea ere pentsatudut erreplikaren barruko kontuak aldehorretan egiten ari direla jakinda, bai-na Euskaltel-en presioa (prezioa ote?)sorbalda gainean sentitu dut eta des-konektatzea erabaki dut.

herrian eragitenzuen giroa nabar-

mentzen zuten.Francisco de Paulay Madrazok esatebaterako, Gipuzko-ako hiru bainuetxe-

en artean (besteakAretxabaletakoa eta

Santa Ageda ziren)Zestoakoa hobestenzuen, kutsu aristokrati-koa zuelako. Hori guz-tia iraganari dagokio-nez. Baina ba al

zenekiten Zestoako aro-tzak, harakinak, arkitek-toak, ileapandegiak, ta-

bernak, bankuak eta gainerako guztiak interneten daudela? Agianherritarrok nekezago erabiliko ditugu, baina ziur kanpokoarentzat lagunga-rria dela mota honetako informazioa. (Dena den, Udaletxearen webgune ho-nek astinaldi bat behar du datu batzuk zaharkituta geratu baitira).Udaletxeko webgunetik kanpora abiatzen bazarete herriko hotelak ere Inter-neten daudela ohartuko zarete. Espainiako hotel guztien berri ematen duenwebgune batean (http://interhotel.com/spain/es/localidades/461.html ), Zes-toako hiru hotelak agertzen dira: Arozena Hotela, Artetxe Hotela eta Zestoa-ko Bainuetxeko Hotela. Hiruren berri duzue helbide horretan, baina jakina,Bainuetxearen informazioa helbide gehiagotan agertzen da. Hotelak berakbadu webgune propioa (www.balneariocestona.com) eta lo egiteko prezioezgain sendaiturriei buruzko informazioa eta gainerako osasun programa guz-tien berri duzue. Azken urte hauetan bainuetxera bai kafea hartzera eta baitabertako ur zorrotadak eta sauna probatzera joaten direnak gero eta gehiagodira, baina oraindik izango dira bateren batzuk Bainuetxeko zerbitzuen berriez dutenak. Aukera polita da horretarako Internet.Alferrean egoteari utzi eta ipurdia mugitzeko asmoa izanez gero, Internetenaurkituko duzu aukera. www.geocities.com/cantabriq/imagenes/ibilal-diak.html helbidean sartu gara eta hara non Zestoa inguruan egin daitezke-en bost ibilaldiren berri ematen zaigun. Bidaurretako galtzada, Santa Engra-zi, Lili-Eskapaio, Arroa-Igartza-Arroa eta Iraeta-Ibañarrieta-Iraeta. Ibilaldibakoitza nondik nora egin behar den azaltzen zaigu eta ibilbide bakoitzarenperfila ere agertzen da. Ibilaldi guztiak biltzen dituen mapa ere badago.Agian ibilbideakezagunak egingozaizkizue, bainaba al zenekitenbide hori egitera-koan zenbaterai-noko aldapa igo-tzen zenuten?Eta nabigatzenaritu naizenbi ordu ho-riek amai-tzen ari zi-rela"Ekain ca-ve" termi-noa sartu

HErrianerebada

lamentuen horma FrontoiZaharrean, eta hantxezetzan esaldia. BBrroossttii AAllaa,,AAmmeerriiccaannooss aassiinnooss..Norbaitek bazuen hangoazzeresanik.

New Yorken eta Washingtonen izan-dako atentaduen ondoren, Afganis-tanera begira jarrita gaude azken hi-

labete pasean. Bonbak eta entzuten ez direnleherketak. Biharamonean agertzen diren misi-lak eta tarteka erakusten dituzten zaurituak.Gerra imajinatzen ikasten hasita gaude. Urru-tikoa zaigu gehienoi Afganistango lurra, bainabadira Zestoan hura oso gertukoa dutenak.Pakistandarrak. Saudi Arabiarekin batera tali-banen agintea onartu izan duen lur bakarrene-takoak. Bederatzi ari dira Zestoan lanean, etaberaekin hitz egin nahi izan dugu Askatasuniraunkorra operazioaren atarian.

“A merikarrentzako argazkirik ez” esatendute erdi brometan. Ezagun duteez direla gutaz fido. Erantzunak

erdizka ematen dituzte. Komeni ez zaieneanedo erantzun nahi ez dutenean, galdera ez du-tela ulertzen esaten dute. Begirazunak, ahope-an urduz, Pakistango lau hizkuntza ofizialeta-ko batean esandako hitzak, isilaldiak etaerlojuaren aitzakia. Pare bat lagunekin hitzegin nahi dugula esanda, bederatzi lagunekhartu gaituzte, mesfidantzaz. Tariq Alik eginditu bozemaile lanak, berak hitz egiten omendu gazteleraz ondoen. Tarteka Nasir Bashirrekere erantzunen bat ematen du, motz baina ar-gi.

dd- Nola bizi duzue Afganistanen gertatzenari dena? Handik gerra hotsa besterik ez datoreta zuen familiak Pakistanen, oso gertu daude.

tt- Lasai gaude. Gu beti lasai gaude, gerra-ren aurrean lasai gaude eta gure lurretan denabeti bezala dago. Beste arazo batzuen aurrean,ordea, ez gaude hain lasai, lanaren aurrean...baina gerraren aurrean lasai gaude.

dd- Pakistanek Afganistanen aldean egonbeharko al luke?

tt- Egin behar dutena ez da Afganistan bon-bardatu. Irailaren 11ko atentatuen errudunak

Bros

ti A

la

AAKK--4477 KKAALLAASSHHNNIIKKOOVV ffuussiillaa

Erasorako fusila; 78 herrialde-etan erabiltzen da. •Zeregin

nagusia, arerioaren infanteriasuntsitzea.

•Mikhail Ka-lashnikov-ek

diseinatu zuen1947an Sobiet

Batasunean.•Aire konpri-

mituarekinfuntzionatzen

du eta m43kartutxoan oi-

narritzen da.•Prezioa:

60.000 pezeta.AARROO MMUUSSUULLMMAANNeekkoo 11442233.. uurrtteeaa == KKRRIISSTTOO oonnddoorreennggoo 22000011..uurrtteeaa

TTAALLIIBBAANNEENN TTRROOPPAAKK

bilatu eta zigortu egin behar dituzte, baina ezAfganistan bonbardatu. Han beraien arteanborrokan ari dira, baina Afganistangoak ez di-ra inorekin sartzen. Ez dute ezer egin, Ben La-den errefuxiatu besterik ez dute egin. Egunerobost palestinar hiltzen dituzte eta hortaz ez duinork ezer esaten, Palestinak ez duelako inda-rrik. Israelek bai.

dd- Zergatik du Ben Ladenek hainbeste ja-rraitzaile eta Al Kaedak,ustez atentaduak egindituen taldeak, halako babesa? Herri musul-manengatik asko egin al du?

tt- Jendeak ez du ideia zipitzik. Ben Lade-nek ez du ezer behar jendea hiltzeko, ezta dro-gak saltzeko ere. Dirua soberan dauka nahiduen edozer egiteko.

dd- Kashmir (Katxe-mira) aspaldidanik arida independentziarenalde. Nola ikusten du-zue Indiarekiko harre-mana?

tt- Aspaldidanik aridira independentziaeskatzen, baina Indialurralde handia eta in-dartsua da eta ez duutzi nahi. Kashmiranmusulman ugari dau-de eta Pakistanekin el-kartu nahi dute. Pakis-tanek beti izan duKashmiraren laguntzagerrarako.

dd- Talibanen erregi-mena zer moduzkoairuditzen zaizue?

nn- Oso ona. Erlijioaldetik oso ona. Gureerlijioak ez du esateninor hil behar denik,denok bakean eta on-do bizi behar dugulaesaten du.

dd- Emakumeek ezin dute eskolara joan,ezin dute lanik egin, tapatuta joan beharra du-

te...tt- Nork esaten

du ez direnik esko-lara joaten? Afga-nistanen azken 50urtean gerran aridira eta ez dute ezeskolarik, ez errepi-derik, ez ospitale-rik, ez dute ezer.

dd- Ohitu al zare-te hemengo ema-kumeak aurpegiaagerian dutelaikusten?

tt- Etorri nintze-nean ez nekien er-deraz, eta hemengokultura erabat arro-tza egin zitzaidaneta ez zitzaidangustatu. Denbora-rekin bai, ohituegin naiz, baina ha-sieran harritu egi-ten ninduen asko.

nn- Hemen ema-kumeak oso askebizi dira. ......

enbidoa III. Manikeismoa da gaur egungo mundua-ren egoera hobekien adierazten duen hitza. Manik sor-turiko doktrina honen arabera mundu-ikuskera ongia-ren eta gaizkiaren artean banaturik legoke. Etaharrezkero, neurri batean, gutxiago ala gehiago, denokgara manikeoak. Historiari begiratu bat ematea nahi-koa da aipatzen dudana frogatzeko. Eta nahi izan ezke-ro, gainera, Biblia bertatik has gaitezke ongiaren etagaizkiaren arteko talka hori ikusten. Adan eta Ebakezin hobeto adierazten baitute goian aipatu mundu-ikuskera hori. Gero beltzen eta zurien artekoa etorrizen. Erroma zibilizatuaren eta herri barbaroen arte-koa. Mairuen eta kristauen artekoa. Indio eta bakeroenartekoa. Nazi eta juduen artekoa. Gorri-komunista etafrankistena. Eta horrela, gaur egungo biolento eta de-mokrata garbien arteraino.Ongia eta gaizkia bata bestearen aurka beti. Jakina,gaiztoaren papera ere beti herri(tar) zapalduoi edobaztertuei egokitu izan zaigu/zaie. Marka da gurea ge-ro!Dena dela, manikeismo horren bertsio berria (eta honaheldu nahi nuen) lehengo irailaren 11n estreinatu zu-ten. Zalantzarik gabe. Eta esango dizuet: talibanak ezditut batere gogoko eta musulmanak, oro har, gutxiezagutzen ditut, nahiz eta Pariseko kartzelak musulma-nez eta afrikarrez beteak ezagutu ditudan. Ez naiz au-sartzen iritzi jakin bat ematen. Zer esango dizuet, ba.Gu bezalakoak dira, baina diferenteak. Haiek guregatikgauza bera esango dute. Ez dut dudarik, baina iritzi ho-rrek (aurreiritzia?) edota uste horrek ez narama, eztahurrik ere, EEBBak santutzera. Santu izatetik urrun bai-tago. Hiroshima eta Nagasaki bakarrik ekarriko ditutgogora. Motz gelditzen naizela jakin arren.Ez dut nazioarteko analistaren papera bete nahi. Motzaizan arren (ez axolagabea ordea) argi eta garbi baitagonagusiak hezitako zakurrak berak egiten diola koskEEBBei. Izan ere, nork sortu, finantzatu eta bultzatu di-tu talibanak? Zer helbururekin? Tontoak bai, bainatonto-tontoak ere...Baina jakina, eta hemen dago la madre del cordero,ongia zibilizazioak osatzen du (garai batean Erromakbezala), demokraziaren inperioak, estatubatuarren ......

UUHH--6600 ““AAPPAATTXXEE”” hheelliikkoopptteerrooaaErasorako helikopteroa. Zeregin nagusia lu-rreko ibilgailu eta tropak suntsitzea. •30mmkokanoia, pilotuaren buruaren mugimenduakjarraituz egiten du tiro. •Kohete-jaurtigailua,

ez-gidatua. •Hellfire misilak.Gerra-gurdien aurkako ko-heteak, laserrez gidatuak.•Prezioa: 2.700 milio pezeta.

EESSTTAATTUU BBAATTUUEENN TTRROOPPAAKK

EGUNERO IRAKURTZEN DUTE INTERNETEN URDUZ BEREN EGUNKARIA PAKISTANGO PERIODIKOEK ZER KONTATUKO. FAMILIAREKIN PARE BAT ASTEAN

BEHIN HITZ EGITEN DUTE TELEFONOZ. ISLAMABADETIK OSO GERTU DAGOEN HERRI BATETIK ETORRIAK DIRA GUJRAT

PROBINTZIAN DAGO BEREN SORTERRIA, CHINDALA HTHIRIF. AFGANISTANDIK ALDE EGINDA MILIOI ETA ERDI LAGUN

DAUDE PAKISTANEN, BAINA BEREN HERRIXKARA EZ DIRELA IRITSI DIOTE, EKIALDEAN ETA MUGA NAGUSITIK HEGOAL-DERAGO GELDITZEN DELAKO. ZESTOAN LANEAN ARI DIREN PAKISTANDARRAK FAMILIA BEREKOAK DIRA DENAK. OSA-BA ETORRI ZEN LEHENDABIZI, 90EAN, ETA GERO GAINONTZEKOAK ETORTZEN JOAN DIRA PIXKANAKA. LAUTIK SEI UR-TERA BITARTE DARAMATE HEMEN. ERRIOXAN NEKAZARITZAN ARITU ZIREN LEHENDABIZI, ORAIN HEMEN FUNDIZIOAN.GAZTEAK DIRA OSO. OSABAK BERROGEIREN BAT, GAINONTZEKOEK HOGEITA HAMARRIK ERE EZ. TARIQ ALI-K 24URTE DITU, EZKONDUTA DAGO ETA HIRU SEME ALABEN AITA DA. LAU URTE DARAMATZA HEMEN. BERE LEHENGUSUA

BERRIZ, NASIR BASHIR HIRUTAN IZAN DA HAN SEI URTEAN. BEDERATZITIK BOST ARI DIRA FUNDIZIOAN, BESTE LAU-RAK ZERBAIT BILATZEKOTAN DIRA. AZKOITIAN BIZI DIRA. DENAK ETXE BEREAN. ARROA GOIAN OSTATUAN ERE DEN-BORALDI BAT EGIN DUTE, ETA ZESTOAN EZ DIRA GELDITU, EZ DUTELAKO ALOKAIRUAN ETXERIK TOPATU.

“MARROKIAK BAINO LANGILEAGOAK DIRA” DIOTE BEREN LANKIDEEK. BISTAN DA. HAIEI EZ OMEN DIETE KONTRATURIK BERRITU ETA HAUEI BAI.ITXIAK ETA OSO BEREAK DIRELA ERE GAINERATU DUTE. BETI BERAIEN ALKONDARA LUZE HORIEKIN ETORTZEN DIRELA

ETA BERERA EGOTEN DIRELA. ORAINGOZ EZ DUTE PAKISTANA ITZULTZEKO ASMORIK.

...... dd- Emazteaketa familia ekartzeaburuan al duzue?

tt- Ez, kulturaoso ezberdina dagurea, gure emazte-ak gainera beloare-kin ibiltzen dira etakontraste handiegialitzateke. Gogorre-gia egingo litzaieke.Batzuk ordea hasidira emazteak ekar-tzen eta igual egu-nen batean gureakere etorriko dira.

dd- Hemengo jendeak nola hartu zaituzte?tt- Kalean denek begiratu egiten digute, eta

ez gaude oso eroso. Logroñon lasaiago ibil-

tzen ginen. dd- Zer da gogorre-

na egin zaizuena?Erlijioaren gaia.

Errioxan musulmanasko dago eta mezkitabat egitekotan gara.Marrokiak ere han as-ko daude.

dd- Gustura bizi alzarete hemen? Fundi-zioko lana ez al daoso gogorra?

tt- Argi dago gurilan onik ez digutela

emango, besteek nahi ez dutena hartu behar-ko dugu. Gustura bizi al garen? Lana egin be-har denean lan egin behar da.

NNAAGGOORREE TTEELLLLEERRIIAA

...... aurpegi kolpatu eta minduak. Gaizkia, berriz,musulmanak. Musulman bizartsu eta zikinak. Fedeare-kin fanatizaturik dauden horiek. Eliza katolikoaren suinkisitoriala ahaztua nonbait. Ez da ordea pale egitekooldua. Mahomak eta mendiak talka egiten dute. Horibistan da. Eta talka horren dardarak gureganaino hel-duko dira. Eta demokraziak irabaziko du beste behin.Eta lehen kristautu egin gintuzten bezala, orain globa-lizatu egingo gaituzte. Globalizazioa inperialismoa esa-teko hitz akulturatua izan arren. Globalizazio hitzarenatzean inperialismo berrituaren aurpegia baino ez da-go. Pentsamendu bakarraren uniformizazioa. Semanti-ka kontua, alegia. Ona dago esan beharrean Ez dagotxarra esatea bezalaxe , hain zuzen ere.Ixo! Dena dago pronto. Argiak itzali dira eta aretoa be-teta dago. Filma hastera doa. Denok dakigu zein dengaiztoa eta zein den ona. Pantailan 50 izarreko bande-ra estatubatuarra agertu da eta erdian letra larriz JUS-TIZIA AMAIGABEA ipintzen du. Film entretenigarriairagarri dute. Erreala oso, benetakoa. Duda bakar batdut uneon. Filma ikusiz palomitak jan ala ez.

mmiikkeell iibbaarrgguurreenn

1000 km 2000 km 3000 km0 km

OOSSAAGGAAIIAAKK

22 piper pikillo, 300 gharagi xehatu, 100 gurdaiazpiko, 10 txan-pinoi, tipula erdi bat,bi baratxuri, bi koilara-kada irin, basoka bat es-ne, 50 g gurin.SSAALLTTSSAA EEGGIITTEEKKOO

OOSSAAGGAAIIAAKK

Hiru piper pikillo, bikoilarakada tomate,tipula bat, porru baten al-de zuria, bi baratxuri, basokada bat ur.

PPRREESSTTAAEERRAA.Saltsa prestatzeko kazuela bateanolioa, tipula, porrua eta baratxuri txi-kitua jarriko ditugu. Pixka batean su-

tan eduki ondoren, ura, piperrak etatomatea gehituko dizkiogu. Edukisu motelean, eta gero, guztia txiki-tu eta txinoan pasa.Beste kazuela batean oliotan, bara-txuria, tipula eta txanpiñoiak txiki-tuta jarriko ditugu. Ondoren, na-hastu haragi xehatua etaurdaiazpikoa. Sutan denbora bat

eduki ondoren nahastugurina, irina, esnea etagatz pixka bat etahozten utzi.Piperrak bete eta sal-tsan jarri. 15 minutuzsu motelean berotu eta

mahaira!

On egin... go al din!

Nolagaixotzengara?(CUÍDATE COMPA,

Eneko Landaburu)Askotan gure gizartean erakusten dena ze-

ra da: gaixotasunaren iturria mikrobioak edoondo ez dauden geneak direla. Ondorioz,gaixotasunaren aurrean zer eginik ez dugulairuditzen zaigu; jarrera honek, bakterio, biruseta gaixotasun genetikoekin lotuta daudennegozioei laguntzen die (txertoak, antibioti-koak, ingeniaritza genetikoa...).

Gaixotasunak, gure hanka sartzeez ohartueta horietatik ikasteko aukera ematen digu.Baina ez dugu hanka sartze horien errudunsentitu behar. Hanka sartzeetatik ikasten ezduenak, oker jarraituko du.

Gure gorputzak tratu txarrak jaso ditzake.Batzuetan bat-batean ero-ri eta besoa hautsi dugu-la, edo lurrikara bat izandela, edo auto istripubat...

Beste batzuetan, bizigaren gizarte honetanikusten edo jasaten du-gun tratuak, lurreko on-dasunen banaketa dese-gokiak, esplotazioekonomikoak, zapalketapolitikoak... gosea, gabe-

zia, tortura, espetxea eta gerra dakarte. Ho-rren guztiaren eraginez jende asko gaixotueta hiltzen da.

Bestalde, hor daude naturari egiten zaiz-kion erasoak, edo sortzen den kutsadura (na-turaren parte bat gara), geure ezjakintasunaeta informazio eza…Baita gizarte honetan na-hasmena sortzen diguten hainbat komunika-bide, heziketa-mota eta guk geuk geure bu-ruan ditugun oroimen txarrak.

Gaixotasunaren jatorri anitza onartuta da-go medikuntzan, baina eguneroko jarduneanmikrobioetan eta herentzian arreta gehiagojartzen da.

Ondo elikatzen bazara, behar duzun atse-dena hartzen baduzu, zure gorputza ondo

desintoxikatuta ba-dago, pentsamendubaketsu eta baikorrabaldin baduzu, osa-sun arloan heredatu-tako altxorrari etekinhobea aterako diozu,eta zure gorputzakhobeto gainditukoditu mikrobioen era-soak.

ITZIAR LARRAÑAGA

Izaskun Lertxundi Piper beteak

SSAARRBBIIDDEEAAKK EERRRRAAZZTTUUZZ. Gipuzkoako Foru Aldundiak Zestoakohainbat lekutarako sarbideak errazteko planak bideratzeko Gi-zartekintza Departamentuari diru laguntza ematea erabaki du.Proiektu honetan, Zestoaz gain, Beasain, Elgoibar eta Errente-

riak parte hartuko dute. Sarbideak erraztekoplana aurrera eramateko kontratazioa eta jarraipena GipuzkoakoForu Aldundiaren esku dago da eta lau herrietako aurrekontua34.208.880 pezetakoa (205.599,51 euro) da.

ur RRIIAA

26 OOSSTTIIRRAALLAA

Bertso afaria izango da Arroagoiko Herri Etxean JonMaia, Amets Arzallus eta Oskar Alberdirekin, 21:00etan.

29 AASSTTEELLEEHHEENNAA

Gernikako azoka ikustera egun pasa Jubilatu etaPentsiodunen elkartekoek.

az AARROOAA

10 LLAARRUUNNBBAATTAA

Txotxongilo emanaldia izango da Arroagoikofrontoi nagusian arratsaldeko 18:00etan

11 IIGGAANNDDEEAA

San Juango egoiliarren eskualdeko irtenaldia El-goibarra. •San Martin jaiak Lasaon.

15 OOSSTTEEGGUUNNAA

Hitzaldia Jubilatu eta Pentsiodunen etxeak antola-turik Kultur Etxean. Gaia: Bihotz osasuntsua.

23 OOSSTTIIRRAALLAA

Santa Zezilia kontzertua eskainiko du Musika Es-kolak Kultur Etxean.

27 LLAARRUUNNBBAATTAA

Milagrosa eguna ospatuko dute San Juan egoitzan.Bazkaria izango dute eta ondoren aspalditik jokatzen ari di-

a g e n d a u r r i a a z a r o a

udalekoberriak

ren punttu partiden finala jokatuko da.•Elizako erretaulazaharberrituen aurkezpena, arrtsaldeko 19:30etan: Mezanagusia Uriarte Gotzain jauna buru dela eta ondoren, Pa-rrokiko abesbatzaren kontzertua.

29 OOSSTTIIRRAALLAA

Euroaren erabilerari buruzko jardunaldia KulturEtxean, Jubilatu eta Pentsiodunen etxeak antolaturik; arra-tsaldeko 19:00etan.

•Iaz bezala, aurten ere josteko ikastaroa lanean hasia dadagoenekoz. Bertan bainika, punto de cruz eta borda-

tuak egiten ikasteko aukera izango dute herriko edozein gi-zon eta emakumek. Ikastaroa astelehenero izango da.15:00ak eta 18:00ak bitartean. Animatzen bazara, agertuKultur Etxeko beheko aretora astelehenez.

•Azaroaren 11n, urteroko Behobia-Donostia korrikal-dia egingo da. Joan nahi duenarentzat autobusa

izango da.

•Kiroldegiaren oharra. Santa Inesetako pilota txapelke-tarako izena emateko epea irekita dago. Finala Santa

Inesetan jokatuko den arren, txapelketa laster hasiko da.

•Jubilatu Etxeko tabernan hasi dira lanean arduradunberriak. Plater konbinatuak, hanburgesak, sandwichak

eta eguneko menua emateko asmoa dute. Berezitasunen ar-tean Andaluziako pintxo morunoak etaMontillako ardoa izango dituzte.

OOSSAAMMEENN PPRROOIIEEKKTTUUAA. Proiektu hau, Zestoa, Zu-maia, Azkoitia eta Azpeitiko buruko gaixotasu-nak dituzten pertsonentzako eguneko zentroa daeta hainbat zerbitzu eskeintzen ditu: heziketaeta okupazional arloa; garapen pertsonala etaharremanetarako teknikak; eguneroko gauzeta-rako laguntza; aisialdia eta denbora librea; janarizerbitzua; familiei atentzioa eta aholkularitza...Zentroaren inagurazioa urriaren 10ean izan ba-zen ere azaroan jarriko da martxan eta 22 pertso-narentzat lekua izango du. Goizeko 10:00etatik

arratsaldeko 17:00ak arte Azpeitiako Jesus eta Maria komentuko beheko solairuan kokatuko da. Informazio gehiago, Zes-toako Gizarte Zerbitzuetan.

EETTXXEEBBIIZZIITTZZAA BBEERRRRIIAAKK. Herrian poliki-polikietxebizitza berriak eraikitzen ari dira. “GuztiokBat” Arean 21 etxebizitza, 45 garaje eta hainbattraste-leku eta merkataritza lokaleraikiko dituzte. Etxebizitza hauekZestoako Promoziak, S.L. promoto-rak sustatuko ditu eta Jose CarlosAnasagas-ti Ormae-txea izan-go daarkitektoarduradu-na .

EEUURROO PPRROOIIEEKKTTUUAA.Eusko Jaurlaritzaketa EAEko hiru Foru Aldundiek, ONCErekin elkarla-nean, euroa erabiltzeko arazo gehien izan dezaketenpertsonentzako ikastaroak antolatu dituzte. Adinekopertsonei eta bakarrik, gaixorik edota ezindurik bizidirenei begira antolatu dira ikastaro horiek. Tokian to-kiko premiak ikusi ondoren, horretarako berezikiprestatutako boluntarioek emango dituzte ikastaroakgizarte zentroetan, zahar etxeetan, egoitzetan…Informazio gehiago nahi duenak, jo beza udaleko Gi-zarte Zerbitzuetara.

TTXXAAKKUURRRRAAKK SSOOKKAATTIIKK,, MMEESSEEDDEEZZ. Zestoako udalean txakurrek sor-tutako kalteen inguruan hainbat kexa jaso direnez, aurrerantzean he-rriko kaleetan txakurrak lotuta eraman beharko dira, animalien era-soak galarazteko

994433 114477 001100665566 778844 886677994433 114477 113322994433 114477 112233994433 114477 006622665566 778844 886699994433 114477 991111994433 114477 009911994433 114477 001199994433 114488 111155994433 114488 006699994433 114477 000011994433 114477 662211994433 115511 331133994433 881111 336688994433 114400 440022994433 881166 550000994433 881155 550055994433 114477 994422994433 885511 000000

994433 114477 223311994433 114477 000066994433 881133 229977994433 222222 222222994433 881133 884499994433 446644 662222111122

994433 114477 113333994433 881122 663322994433 881144 445588

994433 114477 997777994433 115511 224466994433 881100 221100994433 115500 222288

990022 554433 221100994433 881111 115599990022 110011 221100994433 885522 558877

660077 118866 000066667700 443311 990066

994433 886600 002222

994433 114400 444411

994433 886611 110044

romanaapategiertxinromana

zerbitzuakEERRAAKKUUNNDDEE EEDDOO TTOOKKII PPUUBBLLIIKKOOAAKK

udaletxea udaltzaingoa

gizarte zerbitzuak kultur etxea liburutegia

hilerrietako zerbitzua asteburuetanmusika eskola

jubilatu eta pentsiodunen elkartea san juan egoitza

sastarrain baserri eskolagizakia helburu

parrokia postetxea

suhiltzaileak zerga bulegoa

inem urkome

lapatx zabortegiakiroldegia ertzaintza

OOSSAASSUUNNAA

anbulategiafarmazia

gurutze gorria anbulantzia

dya anbulantzia

larrialdiak KKOOMMUUNNIIKKAABBIIDDEEAAKK

DV berriemailea Arrate Irratia berriemailea

Loiola Irratia IIKKAASSTTEETTXXEEAAKK

Zestoako herri eskola ikasberri ikastola

iraurgiurola ikastola

GGAARRRRAAIIOOAAKK

eusko tren la Guipuzcoana

pesa piper u. elkartea

TTAAXXIIAAKK

patxi Arregi "lopene" joxe mª Olaizola (uztapide)

FFAARRMMAAZZIIAAKK

urriaren 29tik azaroaren 4eramutiozabal (zumaia) alai, z/g.

azaroaren 5etik 11rafuldain (getaria) elkano kalea, 1

azaroaren 12tik 18raotaño (zumaia) E. Gurrutxaga Enp.

OOKKIINNDDEEGGIIEENN TTXXAANNDDAAKK

urriak 28azaroak 4

azaroak 11azaroak 18

autobusakJJOOAATTEEKKOO

zestoa-donostia astegunak:

larunbatak:igandeak eta jaiegunak:

oharrak:

zestoa-azpeitia astegunak:

asteburua eta jaiegunak:

zestoa-zarautzastegunak:

asteburua eta jaiegunak:

zestoa-zumaia astegunak:

asteburua eta jaiegunak:

oharra:

zestoa-zumarraga astegunak:

asteburua eta jaiegunak:

zestoa-bilbo-leioa astegunak:

IITTZZUULLTTZZEEKKOO

donostia-zestoa enpresa: astegunak:

larunbatak: igandeak eta jaiegunak:

oharrak:

azpeitia-zestoa astegunak:

asteburua eta jaiegunak:

zarautz-zestoa astegunak:

asteburu eta jaiegunak:

zumaia-zestoa astegunak:

asteburu eta jaiegunak:

oharra:

zumarraga-zestoa astegunak:

asteburu eta jaiegunak:

leioa-bilbo-zestoa astegunak:

la guipuzcoana77::0022((11))//88::0000((11))//88::2200((33))//99::1122((11))//1100::1122//1133::2222((11))//1144::1122((11))//1155::2222//1166::2222//1188::5577((22))//1199::5577((22))88::0000//1100::1122//1133::5522//1155::2222//1166::2222//1199::2277

1155::2222//1199::2277((11)) “este”tik pasatzen da. ((22)) sarrera amaratik. ((33))eskola egunetan.

eusko tren66::1155//66::4455//77::1155//88::1155//99::1155//1100::1155//1111::1155//1122::1155//1133::1155//1144::1155//1155::1155//1166::1155//1177::1155//1188::1155//1199::1155//2200::1155//2222::115566::5500//77::3300//88::3300//1100::3300//1111::1100//1122::3300//1133::1100//1144::3300//1166::3300//1177::1100//1188::3300//1199::3300//2211::3300la guipuzcoana66::5500//88::3355// 1100::5500//1133::3355//1155::2200//1188::22001155::5500//1188::2200//2200::2200euskotren66::4400//77::2200//88::2255//99::2200((11))//1100::2200//1111::2200//1122::2200//1133::2200//1144::2200//1155::2200//1166::2200//1177::2200//1188::2200//1199::2200//2200::2200//2211::220077::3355//99::3355((11))//1100::3355//1111::5555//1122::3355//1133::5555//1144::3355//1166::3355//1177::5555//1188::3355//2200::3355//2211::3355//2222::1155((11)) Aizarnazabaletik pasatzen da.

euskotren66::4455//88::1155// 11::1155//1122::1155//1144::1155//1166::1155//1188::1155//1199::115577::3300//88::3300//1100::3300//1122::3300// 1144::3300//1166::3300//1188::3300//1199::3300piper unibertsitarien elkargoa66::2255//77::1100//1133::1100

la guipuzcoana77::5500//88::5500//1111::0055//1122::0055//1133::0055((11))//1144::0055((11))//1155::0055//1177::3300//1188::3300((11))//1199::3300((11))//2200::0000((33))//2200::330088::5500//1122::1155//1144::3300//1166::0000//1188::0000//2200::00001188::0000//2200::0000((11)) eskola egunetan “este”tik pasatzen da. ((33)) eskola egunetan.

eusko tren66::3300//77::1100//88::1155//99::1100//1100::1100//1111::1100//1122::1100//1133::1100//1144::1100//1155::1100//1166::1100//1177::1100//1188::1100// 1199::1100//2200::1100//2211::110077::2255//99::2255//1100::2255//1111::4455//1122::2255//1133::4455//1144::2255//1166::2255//1177::4455//1188::2255//2200::2255// 2211::2255//2222::0055la guipuzcoana77::1155//99::0000// 1111::1155//1144::0000//1166::0000//1188::44551166::3300//1199::0000//2211::0000euskotren66::0000//66::3300//77::0000//88::0000//99::0000//1100::0000//1111::0000//1122::0000//1133::0000((11))//1144::0000//1155::0000//1166::0000//1177::0000//1188::0000//1199::0000//2200::0000//2222::000066::3355//77::1155//88::1155//1100::1155//1100::5555//1122::1155//1122::5555((11))//1144::1155//1166::1155//1166::5555//1188::1155//1166::5555//1188::1155//1199::1155//2211::1155((11)) aizarnazabaletik pasatzen da.

euskotren77::3355//99::3300//1111::3300//1133::3300//1144::3300//1155::3300//1177::3300//1199::3300//2200::330088::4455//99::4455//1111::4455//1133::4455// 1155::4455//1177::4455//1199::4455//2200::4455piper unibertsitarien elkargoa1122::5555//1144::0000// 1188::0000//1199::0000//2200::0000