IZAKI BIZIDUNAKZELULEA Izaki bizidun guztiak zelula izeneko egitura mikroskopiko batzuez osatuta dagoz. Nutrizinoa=Bizitzeko behar dabezan,ura eta elikagaiak sortzen dabez ingurutik. Erlazinoa=Inguruan gertatzen diran aldaketei antzemoten deutsie. Ugalketea=Ugalketearen bidez,zatitu egiten dira.

ZELULAREN ATALAK Mintza:Zelulea inguratzen dauan geruzea da. Nukleoa: Zelularen garuna da. Organuluak:Era askotakoak dagoz,elikagaiak digeritzen dabez,eta beste batzuk,hondakinak botatzen dabez. Zitoplasmea:Mintzaren eta nuklleoaren artean dagoan sustantzia da. Landara zeluletan,zelula hormea:Landara zelula askok klorofila sustantzia bat daukie zitoplasman. Klorofilea:Klorofileari esker landarak colore berdea daukie. ANIMALIEN ERREINUA LANDAREN ERREINUA

ZELULA BAKARRETIK MILAKA MILOI ZELULARA Lurreko izaki bizidun guztiok oinarrizko osaga berbera daukagu:zelulea.Zelula bakarrez osatuta dagoan organismoei zelulabakarrak deitzen jake.Eta bi baino geihago osatuta dagoan organismoei zelulaniztunak daukie izena. ORGANISMO ZELULABAKARRA Mikroskopio bidez baino ezin daitekez ikusi,hainbat formatakoak izan daitekez(luzangak edo biribilak)hainbat ingurutan bizi daitekez uretan edo lehorrean.Batzuk mogidu egiten dira,flagelo izeneko egitura luzanga batzuen bidez eta organismo zelula bakarrak dira(bakterioak eta hainbat onndo nahiz alga mota.)

ALGEK

BAKTERIOAK

ONDDOAK

ORGANISMO ZELULA NIZTUNAK Organismo zelulaniztun begi hutsez ikusinak dira.Mikroskopioak edo lupak erabili beharra dago baina beste batzuk inongo tresnarik erabili barik ikusi daitekez. ELEFANTEA TXIMELETA

IZAKI ZELULANIZTUNEN ANTOLAKETEA Izaki bizidun zelulaniztunetan ehunak,organoak,sistemak eta aparatuak sortzen dabez. Hainbat motatako zelulek ehunak sortzen dabez,muskulu ehuna,nerbio ehuna,ehun epiteliala eta hazur ehuna.Muskulu zelulek muskulu ehuna sortzen dabe.Mogimenduaz arduratzen dan ehuna. Nerbio ehuna estimuluak jazoteak eta horrei erantzuteaz arduratzen deutsan ehuna.Ehun epiteliala organismoen gainazala estaltzeaz arduratzen deutsan dan ehuna.Hazur ehuna eskeletoari sendotasuna emoten deutsan ehuna.Mota guztietako ehunek organoak sortzen dabez.Funtsino berbera beteteko batera behar egiten daben organoak aparatuak eta sistemak osotzen dabez.

IZAKI BIZIDUN SAILKAPENA Bost taltetan banatzen dira:animalien erreinua,landaren,ondooen erreinua,protistoen erreinua eta moniroen erreinua. ANIMALIEN ERREINUA Animaliak izaki bizidun zelulaniztunak dira,beste izaki bizidun batzuez elikatzen dira.Animali ornodunak eta ornobakoak bereizten dira: Ornodunak:Bost taldetan banatzen dira:arrainak,anfibioak,narraztiak,hegaztiak eta ugaztunak. Eta ornobakoak:astropodoak,moluskoak,ekinodermatuak,anelidoak,knidarioak eta poriferoak.

ORNOBAKOA

ORNODUNA

LANDAREN ERREINUA

Landarak izaki bizidun zelulaniztunak dira,euren elikagaia sortzeko ahalmena daukie,eta,mogitzeko ahalmena ere badaukien arren,ezinezkoa jake lekuz aldatzea,lurzoroari lotuta bizi diralako.Landara fanerogamoak eta kriptogamoek bereizten dira: Fanerogamoek:Gora daukiezan landarak edo landara fanerogamoak hazien bidez ugaltzen dira. Kriptogamoek:Lorarik ez daukiezan landarek edo landara kriptogamoek deitzen dira. KRIPTOGAMOAK FANEROGAMOEK

ONDOOEN ERREINUA Onddoak izaki bizidun zelulabakarrak zein zelulaniztunak dira,veste izaki bizidunen hondakinez elikatzen dira eta,mogitzeko ahalmena badaukien arren,ezinezkoa jake lekuz aldatzea,lurzoriari lotuta bizi diralako. Zelulabakarrak(legamiak adibidez) Zelulaniztunak:(perretxikoak adibidez)

LEGAMIAK

PERRETXIKOAK

PROTISTOEN ERREINUA Protistoen erreinua izaki zelulabakarrez nahiz zelulaniztunez osatuta dago.Elikatzeko moduaren arabera,algak eta protozoak bereizten dira. Algek:elikagaia sortzeko ahalmena daukie. Protozoek:beste izaki bizidun batzuez elikagatzen dira.

PROTOZOAK

ALGEK

MONEROEN ERREINUA Moneroak izaki bizidun zelulabakarrak dira,eta lurreko ia inguru guztietan bizi dira.Bakterioak sartzen dira erreinu horren barruan,eta planetako izaki bizidun ugarienak dira. BAKTERIOAK