URTEKARIA 2016Lore MaquetaciÑn 1 09/12/16 21:36 Página...

URTEKARIA 2016Lore_MaquetaciÑn 1 09/12/16 21:36 Página 1

Lege Gordailua: BI-2906-03Egoitza nagusia:

Arretxinaga etorbidea, 1 - Markina-Xemein Telefonoa: 94-684 44 36

Mutriku. Barrenkale, 19- behea. 943-60 34 68E-posta: [email protected]

Webgunea: www.lea-artibaietamutriku.hitza.eusZuzendaria: Larraitz Ibaibarriaga Etxaburu.

Kudeatzailea: Ama Lur Bedialauneta Ibaibarriaga. Publizitatea: Maribi Fernandez Zabala 600 57 14 26.

[email protected]: 11barri / Lore Bengoetxea Ibazeta

Argazkiak: Lea-Artibai eta Mutrikuko HITZA | Berriatuko Udala | Amaia Egia | Lide Ferreira [Irutxuloko Hitza] | McOnak | Ahaztuen Oroimena Elkartea | Eguzki talde ekologista |

Alejandra Goikoetxea | Ibai Muñiz | Juan Mari Onaindia | Araitz Bedialauneta Ikazuriagagoitia | Bizkaiko Foru Aldundia | Markina-Xemeingo Herri Biblioteka | Geoparkea | Zeresana |

Aurrera Mendi Taldea | Lekeitioko ikasleak | Jon Bernardez | Jon Andoni Arrizabalaga |

Euskadiko Automobilismo Elkartea [EAF] | Euskaltzaindia.Diseinua eta maketazioa: 11BARRI-Eli Azpiazu Armaolea.

ERREDAKZIOAMutriku-Ondarroa-Gizaburuaga

Nerea Bedialauneta Alkorta 607 49 01 63 [email protected]; [email protected] - Lekeitio - Markina - Xemein

Eider Mugartegi Urizarbarrena 607 49 01 60 [email protected]; [email protected]

Aulesti - Berriatua - Ziortza BolibarAsier Alkorta Bengoetxea

607 49 01 67 / [email protected] - Amoroto - Ispaster - Mendexa

Aintzina Monasterio Maguregi 647 35 53 32 /[email protected]

Hitza-k Bai Euskarari

burua: indarkeria sexistari lotu-riko galdetegia osatzea.

Ikusi dugun lehen iragarkiatelebistarako egindakoa da; lak-tosarik gabeko esne batena.Emakume pila bat daude pantai-lan, gazteak eta adin ertaineko-ak; irribartsu daude; umeenzainketan, lanpostuetan, eroske-tetan, kirola egiten..., guztia irri-barrea galdu barik. Superwo-manak. Ohiko esterotipoetatikihes egitea izango zen, beharba-da, egileen nahia, baina betikokontuetan jausi dira.

Hurrengoak ernegatu eginnau. Argazki/koadroak era errazbatean eskegitzeko balio duenitsasteko zinta batena da.Pantailaren ezkerreko aldean, 30urte inguruko emakume bat,ultze bat paretean sartu ezinik;eskuman, beste emakume bat, 6

bat urteko semea ondoan duela;bien artean ari dira zinta «magi-koa» ipintzen. No comment.

Lehen ariketa amaitu dugu.Atsedenaldi labur bat egin etagero, gela bakarrean bildu garaguztiok. Pausoak emateaz hitzegin dugu, eta datorren urterabegirako konpromisoak zehazte-ko premia azaleratu dugu. Izanere, asko daukagu egiteko. Ko-munikabideok asko egin dezake-gu. Asko, pausoak banan-banan,baina irmo emanez. Eta zuk ereasko egin dezakezu.

Publizitate edota komunika-zio sexista bat ikusten [email protected] bidal dezakezu zurekexa. Hori bideratzea izan daite-ke lehen pausoa, Berdintasuneza, izan ere, ez da berez sortzen,egin egiten dugu.

2016AN HITZA DIRUZ LAGUNDU DUTEN UDALAK:

,Aurkezpena

Azaroaren 16a, 11:30, Bilbo.Aurrean daugakun pantai-la itzali dute. Hari begira

egon gara ariketak iraun duenbitartean. Emakunderen publi-zitate eta komunikazio ez sexis-taren kode deontologikoa sinatudugun publizitate agentziak etakomunikabideak gaude bildutaEuskadiko Artxibo Historikoan.Otsailaren 26an Begira aholkubatzordeak sustaturiko doku-mentua sinatu genuenon hiru-garren bilera da gaurkoa.

Talde bitan banatu gaituzte,publizitatekoak aldameneko ge-lara joan dira, komunikabidee-tan argitaratu/emititu ditugu-nak aztertzera; komunikabideokiragarkiak ditugu aztergai. Hel-

Begiratu eta ikusi

LARRAITZIBAIBARRIAGA ETXABURU

LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKOHITZAREN ZUZENDARIA

Lea-Artibaialdeko Hedabideak S.L.ko kideaketa Lea-Artibai eta Mutrikuko beste 65 eragile

2016URTEKARIA Euskara. 04

Ekonomia. 05

Kirola. 06

Kultura. 07

Politika. 08

2016 Zenbakietan. 09

2016, hilez hil.Urtarrila. 12Otsaila. 16Martxoa. 20Apirila. 24Maiatza. 28Ekaina. 32Uztaila. 36Abuztua. 40Iraila. 42Urria. 46Azaroa. 50Abendua. 54

Amoroto, Aulesti, Berriatua, Etxebarria, Gizaburuaga, Ispaster, Lekeitio, Markina-Xemein, Munitibar, Mutriku, Ondarroa eta Ziortza-Bolibar.

www.lea-artibaietamutriku.hitza.eusLea-Artibai eta Mutrikuko Hitza (orrialdea)@leakohitza

J A RRA I GA I T ZAZU SAR EAN E R E :

› ››//3

. Aurkibidea

Hitza app Argazki galeriak


Euskara

Ziortza-Bolibar Uemako kide egin zen ZIORTZA-BOLIBAR //Ziortza-Bolibarko Uda-lak Udalerri Euskaldunen Mankomunitate-ko kide izatea erabaki zuen apirilaren 18koosoko bilkuran. Ziortza-Bolibarrek 426 bizi-lagun dauzka, eta %90 da euskalduna. Agin-tean den EH Bilduko lau ordezkariek Ueman

sartzearen aldeko bozka eman zuten, etaEAJren hiru zinegotziak, ostera, abstenituegin ziren. Maiatzaren 28an Uemako udale-rrietako ordezkariek Leitzan (Nafarroan)egin zuten batzar Nagusian erabaki zutenZiortza-Bolibar Ueman sartzea.

Andres Urrutia,beste lau urtezeuskaltzainburu ONDARROA //Hizkuntza Aka-demiaren osoko bilkurak Eus-kaltzaindiaren Zuzendari-tzan jarritako konfiantza be-rreitsu zuen Bilbon egindakobatzarrean, eta, horrenbestez,euskaltzainek Andres Urrutiaberretsi zuten euskaltzainbu-ru. Urrutia 2004tik dago kar-guan.

Hiru udalek .eus domeinua aktibatu duteLEA-ARTIBAI ETA MUTRIKU //Otsailean hartutako erabakiari ja-rraiki, Markina-Xemeingo Udalak .eus domeinua aktibatuzuen, “domeinu horrek euskararen aldeko apustuan duen ga-rrantziaz ohartuta”. Markina-Xemeinekin batera, beste udale-rri birek ere emana dute pausoa: Aulestik eta Mutrikuk.

Enpresak, euskara planetan murgilduta LEA-ARTIBAI //Elhuyrrek aipamen berezia egin zion Berria-tuko Cikautxo enpresari, lantegian euskara plana ezartzenegiten duen lanarengatik -argazkian-. Bestalde, EtxebarrikoEikak euskara biziberritzen egindako lana aurkeztu zuen Hi-tzargiak ekitaldian, Donostia 2016 ekimenaren baitan.

4// 2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA

AKARREGI HAGIN KLINIKA


5//Ekonomia

Bi lagun hil ziren portuko izotz fabrikaren leherketanONDARROA //Bi ondarrutar (J.E. eta A.B.) hilziren martxoaren 14an Egidazu Kaian dago-en Santa Klara izotz fabrikan gertatutako le-herketan, amoniako isuriagatik. Gehiengosindikalak deituta, lan istripua salatu zutenmartxoaren 16an, Ondarroako kaleetan. Sin-

dikatuetako ordezkariekin eta izotz fabrikanhildako bi herritarren senideekin batera,ehunka herritar batu zituen deialdiak. Eraberean, jarraipen zabala eduki zuen sindika-tuek deitutako bi orduko lanuzteak, eta he-rriko saltokiek bat egin zuten lanuzteagaz.

Goi-prestakuntzaduten profesionalak,lanerako bidean LEA-ARTIBAI //Mexiko, Indiaeta Turkiatik etorritako ikas-leak elkarregaz bizi izan diraLea Artibai ikastetxearenegoitzan, TEP proiektuarenbaitan. Bederatzi urtean gu-txienez 180 unibertsitate-titu-ludunen enplegatzeko auke-rak hobetzea da helburua.

Roal CBkoek hitzarmena ezartzea lortu zuten BERRIATUA //Berriatuko Gardotza Industrigunean dagoen RoalCB enpresako langileek Kimiketako hitzarmena ezartzea lortuzuten, eta, horrenbestez, 800 euroko soldata edukitzetik, 1.300euroko soldata gordina kobratzera pasa ziren. “Borrokatuz”lortutako hitzarmena zela esan zuten.

Diruaren banaketa justuagoa exijitu zuten LEA-ARTIBAI //LAB sindikatua Gernika-Lumoko Ogasunarenaurrean batu zen. “Ogasuna ere gaur egungo pobreziarenerantzule da”, adierazi zuen. Indarrean dagoen legeak gizar-te eredu injustua bultzatzen duela adierazi zuen, eta dirua-ren banaketa sozialagoa eta orekatuagoa exijitu zuen.

TMA-ko langileenkontrako epaiketasalatu zutenETXEBARRIA //Talleres Meca-nicos Arakistain enpresakolangileek 2013an egindakomobilizazioen harira, enpre-sako arduradunak salaketapenalak jarri zituen, eta mobi-lizazioak deitu zituzten.

Cikautxok lantegiberria ireki zuenErrumanian BERRIATUA //Lantegi be-rrirako inbertsioa 8 milioieurokoa izan zen, eta jaria-kinak eroateko produk-tuak fabrikatuko dira, au-tomobilgintzaren sektore-rako.

Ekonomia


Kirola

Ondarroa Arraun Elkartea TKE ligara igo zen ONDARROA //Antiguako Ama trainerukoarraunlariek inoizko emaitzarik onenak lor-tu zituzten. KAE liga irabazi eta igoera fase-an TKE ligan lehiatzeko txartela lortu zuten,Ares talde galiziarragaz batera. “Gorengomailara bueltatzea lortu dugu azkenean.

Aurten erakutsi dugun maila ez sinistekomodukoa izan da. Gazteekin eta herriko ha-rrobiagaz gogor ibili gara beharrean, eta mo-mentu txarrak egon badira ere, hobetzenjoan dira”, adierazi zuen Gorka Elordi Onda-rroa Arraun Elkarteko presidenteak.

Eskualdeak taldeaeduki zuen BasqueExpedition Race-nLEA-ARTIBAI //Berriatua,Etxebarria, Markina-Xemeineta Ondarroako lau kirolarikGetxon lehiatutako BasqueExpedition Race iraupen lu-zeko abenturazko proban par-te hartu zuten, taldean. Men-di bizikleta, trekking-a, kayaketa orientazioa izan ziren di-ziplina nagusiak.

Eskualdeko triatleten lana saritu zuten LEA-ARTIBAI //Euskal Herriko Triatloiaren V. Galan, 2015 den-boraldian triatloi eta duatloi zirkuituetan garaipena lortu zute-nak saritu zituzten. Beste sari batzuen artean, Euskal HerrikoTriatloi Zirkuituari zegokionez, Koaxiko Nagore Elu eta ArantzaBurgoa eta Garraitzeko Paul Goitia saritu zituzten.

Xistera proiektua aurkeztu zuten LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKU //Euskal Herriko Xistera KlubenKirol Kluba aurkeztu zuten urtarrilaren 9an, Markina-Xe-meingo Uni frontoian, erakunde, klub eta zaleen aurrean.Klubak indartu, berriak sortu eta txapelketa indartsuak an-tolatzeko asmoa erakutsi zuen proiektu berriak.



7//Kultura

Kulturgileak Durangoko plazara atera zirenLEA-ARTIBAI ETA MUTRIKU //Lea-Artibai etaMutrikuko idazle eta musikagileen lan opa-roak lekua izan zuen Durangoko azokan.Bertoko idazleek idatzitako hamazazpi libu-ru plazaratu zituzten argitaletxeek, nobela,ipuin, saiakera, historia eta komiki artean.

Batzuk, gainera, liburu bat baino gehiagore-kin azaldu ziren, Miren Agur Meabe lekeitia-rra, adibidez. Diskoei dagokienez, Keu Agi-rretxea (Ondarroa), Solte (Munitibar) etaTxuma Murugarrenen (Mutriku) azken la-nak eskuratzeko era egon zen.

Literaturaren amuarihaginka egitekogonbiteaONDARROA //Euskal sorkun-tza protagonista izan zen, On-darroan, urriaren 27tik azaro-aren 1era, Literatur Amuakjaialdian. Literatura ardatzahartuta egiten den jaialdiakbosgarren urtea bete zuen, etahainbat diziplinari egin zi-tzaion leku.

Herri arrantzaleen abestiak, disko bakarrean LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKU //Mutriku, Ondarroa, Lekeitio etaDebako 420 ahotsak batuta, diskoa plazaratu zuten. Ramon Pe-rez Laspeñas musikariak proiekturako propio sortutako orkes-tazioarekin, filmeetako soinu banda antzerakoa osatu zuenAxular Arizmendi musikari eta ekoizle mutrikuarrak.

Peru Abarka lehiaketako lana aurkeztu zutenMARKINA-XEMEIN //Peru Abarka lehiaketaren album berriaaurkeztu zuten Markina-Xemeingo udaletxean. Beroki go-rria izeneko lana Patxi Zubizarretak idatzi eta Yolanda Mos-querak ilustratu zuen. Zubizarretaren lanak 36ko gerranSouthamptonera bidali zituzten umeak ditu protagonista.

Augustin Zubikarainobela beka, KatixaAgirreren lanarentzatONDARROA //Katixa Agirregasteiztarraren Amek ez duteidazten nobela proiektuakirabazi zuen OndarroakoUdalak eta Elkar argitaletxeakantolatzen duten AugustinZubikarai saria.

Lizardi Saria, Nerea Arrien lekeitiarrarentzat LEKEITIO //Nerea Arrienekirabazi zuen ZarauzkoUdalak antolatzen duenLizardi Saria. Aurkeztuta-ko hamalau lanetatikArrienenPentsatzeko Txo-koanagusitu zen.


Politika

Kartzeletako egoera kezkaz jarraitu zuten LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKU //Euskal presoenegoerak kezka eragin du 2016an, eta mobili-zazioak bata bestearen atzetik etorri dira.Hartu Trena izan da esanguratsuenetakoa.Ekimena Lea-Artibai eta Mutrikura etorrizen urtearen lehen zatian, atxikimenduenbila. Horrez gain, euskal preso politikoakpreso dituzten Espainiako eta Portugalgo es-petxeeetara martxak ere egin zituzten otsai-lean, besteak beste. Larriki gaixorik dauden hamar lagun dau-

de espetxean, euretako bat, Ibon Iparragirreondarrutarra. «Osasun eskubidea berez za-palduta badago, larriki gaixorik dauden pre-soen kasuan zapalketa hori areagotu egitenda, eta euren gaixotasunak aurrera egitendu», adierazi zuen Urtza Alkorta Sarekideak.Ibon Iparragirre ondarrutarrak HIESA du, C-3 estadioan. Haren ama Angelita Burgoak sa-latu zuenez, kartzelak eragin negatiboa duIparragirreren kasuan.

Arantza Zulueta, isolamenduanEkainean, EH Bilduk Arantza Zuluetaren etaAlfonso Zenon abokatuaren agerraldia eska-

tu zuen Legegbiltzarreko Giza Eskubideen,Berdintasunaren eta Herritarren Partaide-tzaren Batzordean. Zulueta Puerto III-kokartzelan dago, jaioterritik 1.000 kilometro-ra, eta, hortaz, EH Bilduk agerraldia bideo-konferentziaz egin zezala eskatu zuen. EHBilduk «Zulueta pairatzen ari den tratu kru-del eta gizagabea» saltu nahi izan zuen. Zu-luetak hiru urte daramatza isolamendu ego-eran, kartzelaratu zutenetik, eta egoera horiaurten ere behin eta berriz salatu dute harenlagunek eta senideek. 2016an, Aingeru Cardañok (Munitibar),

Eneko Etxaburuk (Ondarroa), Andoni Lari-zek (Ziortza-Bolibar) eta Andoni Gabiola To-ñua-k (Lekeitio) kartzelatik irten zuten.

Bertokoen kontrakoepaiketak albisteizan zirenLEA-ARTIBAI ETA MUTRIKU//Akordiora helduta, kartzelasaihestu zuten 04/08 auzikoezker abertzaleko 35 inputa-tuek, tartean, Mikel Etxaburuondarrutarrak. Urtarrilaren13an jakin zen albistea, etaepaitegietatik Lea-Artibai etaMutrikuko bizilagunekin lo-tuta 2016an etorriko ziren al-bisteetatik lehenengoa izanzen. Apirilean, Auztegi Gore-nak Iñaki Goioaga (Muniti-bar) senataria auzipetu zuen,«ETAren aginduetara aritzenzen abokatu taldekoa» zelairitzita. Kartzela saihesteko,6.000 euroko bermea ezarrizion, pasaportea kendu, etahil bakoitzeko 1ean eta 15ean,etxetik hurreren duen auzite-gira deklaratzera joan beharzela ebatzi zuen. Beste aldebatetik, Auzitegi NazionalakTetxu Meabe Derteano lekei-tiarra epaitu eta absolbituzuen, azaroan. Jabi GoitiaKabi-ren heriotzaren urtemu-ga ekitaldia antolatzea egoz-ten zion.



9//2016 zenbakitan

2� Langabetuak

1.312]Lea-Artibai eta Mutriku.2016ko azarora arte, Lea-Arti-bai eta Mutrikuko langabetukopurua. 2015ean baino 211 gu-txiago.]Herri handienetan.Ondarroan, 438 langabe; Le-keition, 300; Markina-Xemei-nen, 185 eta Mutrikun, 231.]Langabezia beheruntz.2009an, 1.214 langabetu zeu-den; 2010ean, 1.364; 2011n, 1.447;2012an, 1.710; 2013an, 1.836;2014an, 1.742; eta 2015ean, 1.523.Ehunekotan, Ondarroan dau-de langabetu gehien, %10,88,eta Gizaburuagan gutxien,%0,98. ]Inflexio puntua 2007tik2008ra. 2008an, langabeziakgoranzko joera hartu zuen; eta2013an, beheranzkoa. Behe-ranzko joerari eusten dio.

] HERRIZ HERRI. AZAROAREN 30ERA ARTE

HERRIAK Jaiotzak Heriotzak Errolda Amoroto 3 2 425Aulesti 7 6 659Berriatua 11 9 1.257Etxebarria 5 8 751Gizaburuaga 1 4 215Ispaster 3 3 725Lekeitio 36 51 7.321Markina-Xemein 45 41 4.986Mendexa 2 2 454Munitibar 4 5 474Mutriku 45 33 5.379Ondarroa 62 85 8.679Ziortza-Bolibar 2 7 426GUZTIRA 226 256 31.751

2� Biztanleak

31.751]Lea-Artibai eta Mutrikun.Horretxenbeste biztanle dau-de berton erroldatuta. Gehia-go dira hil direnak jaio direnakbaino: 226 lagun jaio dira, eta256 hil.


Asteburuetako lana//Astegunean modura, asteburuan ere, informazioa,argazki galeriak eta bideoak jasotzeaz gain, Interne-teko jarioa ere bermatzen da.

Hitzak berrikuntzaetengabeanjarraitzen du

Berrikuntzak//2016an HITZA APP sortu genuen. Orain, 2017an,APPa goitik behera berrituko dugu. Horrela, albiste-ak, publizitatea, unean uneko jakinarazpenak, agen-da eta beste hainbat aukera eskainiko ditugu.

//Argazki galerien biltegi berria sortu da (Flickr).Webgunetik sarrera zuzena jarri da erraz ikusi ahalizateko.

Webguneetako datuak

• Lea-Artibai eta Mutriku: Iazko datuekin alderatuz, Lea-Artibai eta Mutrikuko Hitzaren webguneak (www.lea-artibaietamutriku.hitza.eus) %42-ko gorakada eduki du. • 2017an webguneetan ere atal berriak estreinatu, web-guneen itxura aldatu eta beste hainbat hobekuntza egin-go ditugu.

Harpidedunak ezinbestekoak zarete gure, denon proiektu honek aurrera egin dezan; Lea-Artibaik eta Mutrikuk egu-nero eta euskaraz informazioa jasotzen jarrai dezaten. Eskerrak eman nahi dizkizuegu harpidedunoi, eta harpide-dun egitera animatu oraindik harpidedun ez zaretenoi.

%42


Eragileen konpromisoa2016an, eskualdeko eragileek HITZAri bul-tzada ematen jarraitu dute. Gainera, Ci-kautxo, Danobat eta Kide enpresek,Okamika industrialdeak, Uhagon kul-turguneak, Ipargorri elkarteak eta EA al-derdi politikoak Hitza diruz laguntzekokonpromisoa hartu dute.

Ipargorri Elkartea


URTARRILA 2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA >

345 mendizale batu ziren ermiten ibilbidean BERRIATUA //Urtero legez, urte berriko lehe-nengo domekan, mendizaleek hitzordu be-rezia eduki zuten Berriatuan. Ume, gaztezein heldu, ermiten ibilaldia egiteko batu zi-ren. Erantzun zabala lortu zuen deialdiak,345 lagun batu ziren-eta; haietatik 100 baino

gehiago, berriatuarrak. Haizea bidelagunizan bazuten ere, ateri joan zen eguna. Geroeta jende gehiago batzen du Berriatuko er-miten ibilaldiak. 2015eko deialdian lortu zenparte hartzerik altuena. 400 lagun elkartuziren orduko deialdi hartan.

Mikel UrdangarinekIkusgarriko saioagazhasi zuen biraLEKEITIO //Lekeitioko Zine-mazale Elkarteak 2016an peli-kulak eman eta kultur ekime-nak antolatzeko konpromisoahartu zuen, eta horren haritik,Mikel Urdangarinen kontzer-tua prestatu zuen, Ikusgarriaretoan. Zornotzako abesla-riak era horretara ekin zion2016ko birari.

Hamar mendi igotzeko erronka ONDARROA //2015ean Kalamendira egunero baietz kanpainaarrakastasuaren ostean, Udaleko Kirol Batzordeak 100 onda-rrutarrek baietz 10 mendi igo ekimena jarri zuten martxan.2016an zailtasun desberdineko 25 mendiko zerrenda egin zu-ten, eta haien artean hamar aukeratzeko gonbitea egin.

Bertsozaleen galdu ezinezko hitzordua ONDARROA //Bertso eskolak eta udalak antolatutako ekital-dian, bertsozaleek Beikozini aretoa bete zuten, Beñat Gazte-lumendi, Alaia Martin, Eneko Abasolo Abarkaseta Jone Uria-ren saioa ikusteko. Bide batez, Ahuakemonala lehiaketako sa-ria eman zuten: Beñat Goya lezotarra izan zen irabazlea.

12


LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA - 2016 URTEKARIA Urtarrila 13

Eguzkik Gabonetanhondakin gehiegisortu izana salatu zuenLEA-ARTIBAI//Azken urteetanGabonak “neurririk gabe kon-tsumitzeko” ospakizunak di-rela esateaz gain, kontsumoez arduratsu horrek hondakinasko eragiten dituela salatuzuen Lea-Artibaiko Eguzkik.Herritar batzuk hondakinaksailkatzen eta birziklatzenahalegintzen direla esanzuen, baina beste askok zaborguztia nahastuta botatzen du-tela. Horrela ba, Eguzkikoekkaleetan ikusten den irudia“negargarria” dela adierazizuten. Errealitate horren au-rrean, gogoeta egiteko eskatuzieten herritarrei. Gutxiagokontsumitzeko eta ondoriozhondakin gutxiago eragitekogomendioa egin zuten. “Sor-tzen ditugun hondakinak be-rrerabili eta birziklatu eginbehar dira. Bestela, jai dauka-gu”, nabarmendu zuten.

Aurkitu zuten 36ko gerrako babeslekua, barrutik.

36ko gerrako babesleku batagertu zen Urberuagan MARKINA-XEMEIN //

Errepidea hobetzeko lanakegitean azalduzen, baina berriroestali zuten

Urberuaga auzoan, BI-633errepideko lanetan, LaFrancesa ondoko zuloarenestaldura kendu eta 36kogerrako babesleku bat azal-du zen.

ADES espeleologia talde-koek aurkitu zuten, etaAhaztuen Oroimena 1936elkarteari jakitera eman.Elkartea hasita zegoen

memoriaren espazioenzerrendan sartzeko propo-samena aztertzen, bainazuloa berriz estali zutelakonturatu ziren. “Aldundi-arena den lan publikohorrek memoriaren onda-rea izendatu beharko litza-tekeen toki hau berriroestali eta bat-batean desa-gerrarazi egin du”, salatuzuten.

1936ko urrian egindakoaBabeslekua 1936ko urria-ren 20tik azaroaren 14raegin zuten. Izan ere,1936ko urriaren 4an, ingu-ruan frentea egonkortuzenean, gudari eta milizia-noz bete ziren Urberuaga-

ko bainuetxea eta ingurukohotelak. Kuartel nagusiabihurtu zen gunea, etaagintaritza zein funtziona-mendua bermatuko zuenpertsonalaz gain, aldioro,hiru batailoi kokatu ziren.La Francesa deituriko erai-kinaren alboan, bainuetxe-aren aurrealdean, errekaeta bidearen bestaldean,harkaitzean landatutakotunel erako babeslekuaegin zuten. Bainuetxearenatzealdean, beste babesle-ku bat ere egin zuten, eta II.Mundu Gerran, bainuetxeaeta ingurua Frantziatikihes egindakoen kontzen-trazio esparru izan zen.

› › › ›

20201616URTEon bat opadautsuegu!

//


››› //

Kanposantuaren ordutegia mugatu zutenMUTRIKU //Kanposantuko zenbait hilobitan kalteak eragin zi-tuztela eta, udalak hilerria ireki eta ixteko ordutegia mugatzeaerabaki zuen. “Hilerria herritik urrun geratzen da, eta kalteakergin nahi dituztenek horretarako aukera edukitzen dute, jen-dearengandik ezkutuan”, adierazi zuen Jose Angel Lizardi al-kateak. Horrenbestez, hilerria 11:00etatik 18:00etara zabaltzeaerabaki zuten; udan, 19:00ak arte.

Iñigo Andonegi, bertsopaperetan onenaMUTRIKU //Urtarrilaren 16an, Mutrikuko Bertso Eskolak 27.Okelar anaiak bertsopaper sariak banatu zituen. Helduen kate-gorian, Iñigo Andonegik irabazi zuen, eta gazteenean, Aner Pe-ritzek. Hamazazpi lan aurkeztu zituzten, kalitate onekoak, an-tolatzaileek adierazi zutenez.

Ondarea ezagutzera emateko panelakMUTRIKU //Euskal Kostaldeko Geoparkearen Interpretazioplanaren baitan, udalak panel informatiboak jarri zituen, he-rritarrei zein bisitariei herriaren historia, monumentuen ga-rrantzia eta bertoko kultura eta ohituren berri emateko hel-buruarekin. Mutriku, euskal itsasoaren talaia izenburupean,hamairu panel jarri zituzten eraikin, kale eta gune garrantzi-tsuenetan, euskaraz, gaztelaniaz, ingelesez eta frantsesez.

Perkusio ikastaro arrakastatsuaMARKINA-XEMEIN //Urtarrilaren 23an, dozena bat lagun batuziren Uhagon kulturgunean Esti Arriola berriatuarraren etaMiren Urresti ondarrutarraren azalpenak entzun eta perku-sioaz gehiago jakiteko. Hiru ordutan, Ondarroako Andraban-dak utzitako danborrei ematen ibili ziren.

2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZAUrtarrila14


15//Urtarrila›

Esku pilota taldeak Serafin Ibarra omendu zuenMARKINA-XEMEIN //Urtarrilaren 17an, Sera-fin Ibarra Markina-Xemeingo Esku PilotakoTaldeko kide eta urte askoan pilota irakasleizan dena omendu zuten Uni frontoian.Besarkada eta esker onak jaso zituen, etaberari egokitu zitzaion Binakako Txapel-

ketako partida nagusiko txanpona jaurti-tzea. Unian, Bengoetxea VI-Untoria etaAltuna III-Merino II.aren arteko lehia estuaikusteko aukera egon zen. Altuna III. etaMerino II. izan ziren irabazle, 20-22ko mar-kagailuagaz.

Ondarroa-Lekeitioitsasabazterra, itsashaztegietarako egokiLEA-ARTIBAI //Ondarroa etaLekeitio arteko itsasbazterraitsas haztegietarako intereseremu izendatu zuen EuskoJaurlaritzak, hiru espezierenhazkuntza estentsiborako po-ligonoa ezartzeko helburua-gaz. Lekeitio eta Ondarroa ar-teko itsasbazterraren barrual-deko uretan kokatutakoeremuak 556,5 hektarea ditu,eta intereseko eremuan, mus-kuilua, ostra eta itsas trikuahazi ahalko dira, merkatari-tzaren ikuspuntutik intereshandiena duten espezieak di-rela eta. Ekonomiaren Gara-pen eta Lehiakortasunekosailaburuak egindako izenda-pena 2014-2020 aldirako Eus-kadiko akuikulturaren gara-penerako plan estrategikoa-ren baitan sartzen da.

Andoni Garciaren lana, dFerianONDARROA //Andoni Garcia Alkorta diseina-tzaile ondarrutarrak egindako diseinua au-keratu zuten Donostiako dFeria 22. Arte es-zenikoen azoka irudikatzeko. Garciak 1.100euro eskuratu zituen.

Lekeitiarren musika, kanporaLEKEITIO //Urtarrilean, McOnak talde lekei-tiarrak kontzertuak eskaini zituen Oviedon(Asturias) eta Vigon (Galizia), Galarrenalana aurkezteko. Beste bi emanaldi ere pres-tatu zituzten, Euskal Herrian.

LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA - 2016 URTEKARIA


OTSAILA 2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA >

Artibai Mendigoizale taldeak 70 urte bete zituenMARKINA-XEMEIN //Artibai Mendigoizaletaldeak 2016an ekintza bereziak egingo zi-tuela aurreratu zuen, 70 urte betetzen zitue-la eta. Kalamuan orientazio mahaia jartze-kotan zirela aurreratu zuten, Alpinoren so-rrerako lehen irteera haraxe izan zela

gogoratuaz, eta udazkenean jardunaldi mi-kologikoak egingo zituztela. Betiko modura,inguruko mendi taldeekin irteera batera-tuak egingo zituztela esan zuten, eta ume etagaztetxoei zuzendutako irteerak ere bai,mendizaletasuna sustatzeko asmoz.

Turismo Mahaiakherriko planoakaleratu zuen MARKINA-XEMEIN //TurismoMahaiak lehen proiektua ka-leratu zuen, herriko planoa,turistei zein bisitariei begira.Herritik mugitzeko informa-zioa falta zelako erabaki zenplanoa ateratzea. Ibilbideproposamenak eta zerbitzueiburuzko informazioa ere jasozuten planoan.

Josu Arrizabalaga alkateak dimititu egin zuen ONDARROA //Josu Arrizabalaga Ondarroako alkateak dimisioaaurkeztu zuen, “arrazoi pertsonalengatik”. Ostean, alkate be-rria izendatzeko prozesua zabaldu zen, herri batzarren bidez.Erabakia hartu bitartean, Zunbeltz Bedialaunetak hartu zuenkargua, eta hura aukeratu zuten, azken buruan, alkate.

Arraina herrian bertan erosteko aukeraBERRIATUA//Udalaren ekimenez, arraindegi ibiltaria etor-tzen hasi zen, martitzen eta barikuetan. Arraina benta amai-tu eta jarraian eroango dute, 09:00ak aldera, eta 13:00ak arteegongo da erosteko aukera. Jon Arriola alkatea pozik azalduzen lehen egunetan eduki zuen erantzunagaz.

16


LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA - 2016 URTEKARIA Otsaila 17

Inauteriak antzarbarik egitea erabakizuen udalakMARKINA-XEMEIN //2016koaratusteetan, antzar jokorikez egitea erabaki zuten, kulturbatzordean lehenengo, eta jaibatzordean gero. Hiru arrazoieman zituzten: antzar jokoaanimalienganako tratu txa-rrak sustatzen dituen jokoaizatea, azken urteetan ikuslekopuruak beheruntz egiteaeta azken urteotako antola-tzaileek antzar jokoa antola-tzeari uzteko erabakia hartutaedukitzea. Antzar jokoa, oilojokoa eta oilar jokoa Landeta-tik ekarritako jokoak dira.Markina izan zen antzar jokoaantolatzen hasi zen Bizkaikolehen herria. Antzar jokoa egi-ten den beste herri batzuetanmodura, azken urteotan ezta-baida eragin du aratuste igan-dean Markina-Xemeinen eginizan den zaldi gaineko jokoak.Mantentzearen aldekoen etakontrakoen iritziak kaleanegon dira.

Letraukuako babes ofizialeko etxeak.

Duindduzek etxebizitzen %40hutsik dagoela esan zuen LEKEITIO //

Azterketa eginzuten kalerik kaleetxe huts kopuru zehatzajakiteko

Lekeitioko Duindduz! taldeeragilea etxebizitzen ara-zoa kaleratzen hasi zen,eta, horren baitan, herrianzenbat etxe dauden hutsikaztertu zuten, kalerik kaleeta auzorik auzo.

Lekeitioko etxeen %40hutsik dagoela azpimarra-tu zuen Duindduzek. Eu-ren esanetan, gainera, kale

eta auzune batzuetan,gehiago dira hutsik daudenetxeak beteta daudenakbaino. “Gure ustez, horrekondorio argi bat erakustendigu: etxebizitza bat eduki-tzeko eskubidea denokdugula onartzen badugu,ONUk eta Giza EskubideKartak aitortzen dutenmoduan, konponbidea e-txe hutsen erabileratik eto-rriko dela”, adierazi zuten.

Espekulazioaren ondorioakDuindduzen ustez, arazoa-ren muina da etxebizitza bi-zitzeko tresna bat izan be-harrean merkatuaren ba-rruan espekulatzeko tresna

izan dela. “Horren eragi-nez, gure herrian etxebizi-tza asko eraiki dira, bainapopulazioa ez da hazi; etaetxeak ez daude eskuraga-rriago. Ostera, gure herriangero eta etxebizitza hutsgehiago egotea ekarri du”,nabarmendu zuten.

Etxebizitza hutsarendefinizioa“Etxebizitza politika era-ginkorrak” dituzten esta-tuetan oinarrituta, Duin-dduzekoek horrela definituzuten etxe huts bat: urteandauden opor (28) + asteburuegunen (52 x 2) erdia bainogutxiago (70) erabiltzendena.

› › › › //


Ondarrutarren elkartasuna saritu zutenONDARROA //Euskadiko Fibrosi Kistikoaren elkarteko zuzenda-ritzak Ondarroako herria saritzea erabaki zuen, “fibrosi kistikoadutenen etorkizun oparoago bat lortzeko borrokan emandakoetengabeko babesagatik”. Sariak gaixotasuna dutenen eskubi-deen defentsan, zabalkundean eta babesean laguntzen dutenpertsona edota erakundeen lana ezagutzera ematea aitortzendu. Elkarteak estreinako egiten zuen mota honetako aitortza.

Gaztetxea bultzatzeko ahaleginean tinkoMUTRIKU //Gazte asanbladako kideek Gaztetxea biziberritunahian hasitako bidetik, otsailean, Santa eskea, film emanaldia,dokumentala, solasaldia eta kontzertua prestatu zituzten. “Ilu-sioa eta eskura ditugun baliabideak erabilita, geuk eta geuretzatantolatutako egitarau anitza eskaini nahi dugu”, adierazi zuten.

Inude eta artzainez betetako bazterrakLEKEITIO//Otsailaren 20an, inude eta artzainek doinuz eta ko-lorez jantzi zuten Lekeitio. Urtero modura, kalejira alaia eginzuten, Aittitta Makurraren doinuek lagunduta. Trinketetik ir-tenda, Paskual Abaroa, Tala, Arranegi eta Independentziaplazako ibilbidea egin zuten, hasteko. Plazan, saioa eskainizuten, eta handik, Eskolapera joan ziren. Hantxe amaitu zi-tuzten egun horretarako prestatutako ekimenak.

Radixuk 48 ordutan jarraian emititu zuenONDARROA //Urtero modura, Radixu irratiak 48 orduko eten-gabeko emisioa antolatu zuen, kasu horretan testuinguru be-rezi batean, 25. urteurreneko ekitaldien baitan. Era horretara,urte hauetan guztietan irrati librean ibilitakoak programetanparte hartzera gonbidatu zituzten.

2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZAOtsaila› › › 18//


19//Otsaila›

Galarrena taberna bat baino gehiago dela esan zutenLEKEITIO //Otsailetik aurrera, Galarrenanekimenez betetako egitaraua egongo zelaaurreratu zuten. Egitarau zabal horregaz,Galarrena taberna bat baino askoz gehiagodela berretsi nahi izan zuen GalarrenaElkarteak, eta herritarrentzat ateak zabalik

edukitzeaz gain, herriari ekarpen kultural,sozial zein politikoa egiteko helburua duelanabarmendu zuen. “Helburua herritarei gaiezberdinen inguruan harremantzeko espa-zioak erraztea da”, gogoratu zuten Galarre-na Elkartekoek.

Udalak ortu publikogehiago jarri zituenherritarren eskuraMARKINA-XEMEIN //Barroeta-ko ortuetara herritar gehiagohurreratzeko helburuagaz,ortu publikoen hirugarren fa-sea jarri zuen martxan Marki-na-Xemeingo Udalak. Izenaemateko baldintza bakarrazen Markina-Xemeinen errol-datuta egotea eta beste lursailpropio edo publikorik ez edu-kitzea. Ortua bost urterakoeman zuten, eta norberakkontsumitzeko ortuariakereiteko baino ezin zen erabi-li. “Horregatik, galarazotadago ortu horietako produk-tuak saltzea”, azaldu zuenudalak. Barroetako ortu pu-blikoen proiektua 2012. urte-an jarri zuten martxan, etaeduki zuen onespena kon-tuan hartuta etorri ziren bestefase biak.

Informatzeko bide berriakISPASTER // Udala helbide elektronikoareneta WhatsApp aplikazioaren bitartez zabal-tzen hasi zen iragarki tauletan jartzen zueninformazioa. Horretarako, udaletxean izenaeman beharra zegoen.

Gimnasioko ateak, zabalikGIZABURUAGA //Egin berri, udal gimnasioadoan probatzeko aukera eman zuten. Insta-lazioetan sartzeko 35 giltza banatu zituzten.Martxotik aurrera erabiltzaileek kuotak or-daindu beharko zituztela aurreratu zuten.



MARTXOA 2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA >

Artedrama topaketa, antzerkigintzaren arnasguneAULESTI //Hamaikagarrenez egin zuten Au-lestin Artedrama, eta, beste urte batez, jen-detza batu zen. Antzerki ikastaroak zeinemanaldiak arrakastasuak izan zirela adie-razi zuten antolatzaileek, eta edukitakoemaitzagaz pozik zeudela gehitu. «Herrita-

rrentzat ere esperientzia aberasgarria izatenda. Herriak zuzenean parte hartzen du, eta,oro har, parte hartzaile guztien artean ososaltsa polita sortzen da; aste kultural bat sor-tzen da Aulestin, eta antzerkigintzarako ar-nasgune bihurtzen da», esan zuten.

Gazte Asanbladak X. Kalamura igoeraantolatu zuen ETXEBARRIA //Iban Murua el-goibartarra mutiletan eta Ga-razi San Pedro atxondoarranesketan izan ziren garaileKalamua igoeraren hamarga-rren urtean. Euriari eta hotza-ri aurre eginez, hogei lagunekeman zuten izena 5 kilometroeta 600 metroko maldakoproba egiteko.

Haur liburuak erabiltzen ikasi zuten gurasoek MARKINA-XEMEIN //Yolanda Arrieta idazleagaz kontu-kontariibili ziren gurasoak Herri Bibliotekan. Umeekin liburuak ira-kurtzean zelan jardun eta zer egin azaldu zien Etxebarriko idaz-leak. Haur literaturaren ahozko baliabideak ezagutu zituztenmodu praktikoan, jokoaren eta irudimenaren bitartez.

Pertsonaia ezagunetan inspiratuta BERRIATUA //Udalak eta liburutegiak antolatuta, BerriatukoI. ipuin eta marrazki lehiaketa martxan jarri zuten, 8 urtetikgorakoentzat, herriko pertsonai ezagun eta historikoen in-guruko ipuinak sortu eta literatur sorkuntzari bidea zabaldunahian. 2016ko pertsonaia Kaxero Gaupasero izan da.

20


LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA - 2016 URTEKARIA Martxoa 21

Aldundiak etxekohondakin txikiak jasoeta berrerabiliko dituMUNITIBAR //Munitibarrenhondakin hauek jasotzeko hi-tzarmena sinatu zuen aldun-diak: arropak, oinetakoak,osagaiak, liburuak , jostai-luak, batzarreko produktuaketa aparailu elektriko eta elek-troniko txikiak. Konpromiso-ak 25 urte iraungo ditu, eta bil-ketak hilabetean behin egin-go dira, herriko plazanjarritako edukiontzian. Al-dundiak martxoan emanzuen hitzarmenaren berri, etairaunkortasunaren aldekoapusuta egiten dutela adiera-zi zuen. Zerbitzuaren inguru-ko zalantzak argitzeko, telefo-no bat ( 902 540 154 ) eta helbi-de elektroniko bat([email protected]) ipini zuten eskura. Al-dundiak, Muntibarregaz eze-ze, Busturigaz eta Eagaz eresinatu zuen akordioa.

Etxetik irten beharra eduki zuten batzuk.

176 etxebizitza hustu zituztenlur jausien arriskuengatik ONDARROA //

Alokabidek bulegoa zabalduzuen, bizilagunen premiei urgentziazerantzuteko

Kamiñalderako bideko lurjausiak sortutako arriskuazela eta, San Ignazio kaleko176 etxebizitza hustu eginbehar izan zituzten.

Fernando Azpiri EuskalGeologoen Elkargo Ofizia-leko kideak esan zuenez,Ondarroan gertatutakoairaulketa bat da. “Hemenzaudenean konturatzen

zara arazoa ze dimentsiota-koa den. Mendigune harri-tsu bat da hemen daukagu-na, eta apurketa bertikalbat gertatu da. Lurra des-konpresioagatik mugitzenhasi da, apurketaren alderaari da jausten”, adierazizuen. Ondorioz, goiko par-tetik pisua kentzeko laneiekin zieten.

Kalea, zarratutaSan Ignazioko bizilagunensegurtasuna bermatzeko,martxoaren 8an hustu zi-tuzten 84 etxebizitzei beste92 gehitu zitzaizkien han-dik gutxira. Geologoek lurjausia zabaldu egin zitekee-la eta mendia gainera etor-

tzeko aukerak gehitzenzihoazela ikusi zuten, eta,beraz, Zamora taberna pa-retik Kamiñazpiko biribil-gunerainoko atari guztieta-ko bizilagunek utzi beharizan zuten etxea. Merkata-riek ere lokalak utzi beharizan zituzten, eta herrikobeste leku batzuetara le-kualdatu. Krisi mahaiamartxan jarri zen, eta Alo-kabideren bulego bat zabal-du udaletxean, etxebizitzautzi beharrean izan zirenenpremiei urgentziaz eran-tzuteko. Lea-Artibaiko etaMutrikuko alkateek hutsikzeuden etxebizitzak uzteaeskatu zieten herritarrei.

› › › › //


Bertsolari gazteek ez zuten aurrera eginLEA-ARTIBAI //XXIV bertsolari gazteen BBK sariketako lauga-rren kanporaketan, Hego Uribe izan zen nagusi, 427 puntugaz,Lea-Artibaiko gazteen kontrako lehian. Eskualdeko taldea sari-ketatik kanpo geratu zen 410,5 puntu lortuta. Lehenengo, 18urte artekoak aritu ziren bertsotan, eta ondoren, 19 eta 24 urteartekoak. Kanporaketa Markina-Xemeingo Lea Artibai ikaste-txean jokatu zen, eta ikasle eta irakasleak izan zituen entzule.

Koloneko minbiziaren aurka, sukaldetikMUTRIKU //Minbiziaren aurkako elkarteak antolatuta, kolonekominbiziari aurre egiteko jardunaldi mediko-gastronomikoaegin zen Etxekalte elkarte gastronomikoan. Joxean ElizmendiDonostiako Illarra jatetxeko sukaldaria gonbidatu zuten, etaesan zuen produktu freskoak osasuna zaintzeko gakoak direla.

Geoparkea, ekimenen epizentroanMUTRIKU //Geoparkeen Europako Sarea osatzen duten 69 ge-oparkeetako ordezkariak batu ziren Europako Geoparkeensarearen 37. koordinazio batzarrean. Mutrikun, Nautilusikasgune geologikoa, eliza eta Bentalekua museoa ikusi zituz-ten. Beste alde batetik, Geoparkeak hitzarmena sinatu zuenAranzadi Zientzia Elkartearekin -argazkian - , Ornitho.euszientzia plataforma sustatzeko helburuarekin.

Garraitz irla birsortzeko proiektua martxanLEKEITIO // Foru Aldundiagaz eta Atabaka elkarteagaz harre-manetan jarrita, Lekeitioko Udalak Garraitz irla ikuspegi na-turaletik birsortzeko proiektuari ekin zion. Horren baitan,martxoaren 21ean, Basoen Nazioarteko Eguna zela eta, herri-ko ikastetxeekin, zuhaitzak landatu zituzten.

2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZAMartxoa› › › 22//


23//Martxoa›

Emakumeen Nazioarteko Egunean, aldarria kaleraLEA-ARTIBAI ETA MUTRIKU// Emakumeeneskubideen defentsan oraindik ere zereginugari daudela aldarrikatu zuten Emakume-en Nazio-arteko Egunaren harira. Andrezein gizon, gazte zein heldu, berdintasunalortzeko bidean Martxoaren 8a bakarrik ez,

urteko 365 egunetan zeregin horretan guz-tiek jardun behar zutela nabarmenduzuten. Emakumeen eskubideen defentsanegindako lorpenak eta aurrera begira dau-den egitekoak gogoratu zituzten, eta hez-kuntzak daukan garrantzia mabarmendu.

Gudari batengorpuzkiak berreskuratu zituztenETXEBARRIA //36ko Gerrakogudari baten hezkurdura be-rreskuratu zuten Etxebarrian,Zelaietaburuko gainean. Hil-dakoa, dirudienez, Eusko Gu-darostea taldeko kidea zen.Gorpuzkia hobitik ateratzekolanak Pako Etxeberria antro-pologo forentseak zuzendu-tako Aranzadi Zientzia Elkar-teko teknikari talde batekegin zituen, eta laguntzenegon ziren ikerketa bera sus-tatu zuten Ahaztuen Oroime-na 1936 elkarteko kideak ere.Gunea erresistentzia eremuaizan zen, eta jasotako testi-gantzek egin zuten posibleaurkikuntza. Euskal Herrikohainbat ordezkari politiko etaEtxebarriko alkate JesusIriondo eta hainbat zinegotziere hantxe izan ziren.

Argazkigintzaz jakitekoMENDEXA//Mendexa giroan izenburupean,doako argazkilaritza ikastaroa antolatu zu-ten, gazte eta nagusiei zuzenduta, teknikaklasikoak zein berriak erabilita, hau da, ka-mera analogiko zein digitalagaz.

Zahar-berriaren plazaONDARROA //Udalak, Ondar-uhin turismoelkartearen laguntzagaz, lehenengo ZaharBerri azoka antolatu zuen. Gaur egun orain-dik lantzen diren garai bateko ogibideakplazara ekarri nahi izan zituzten.



APIRILA 2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA >

Berdel Egunean jendez bete ziren moila inguruak MUTRIKU //Urtero modura, jendeak ez zuenhutsik egin, eta eguraldi ona lagun, jendeasko batu zen 21. Berdel Egunean. Eguerdi-tik aurrera, batez ere, mugimendu handianabaritu zen, bai antolatutako ekimenetan,bai tabernetan. Moila inguruan, 18:00etan

hasi zen pintxo dastaketa herrikoia, eta, or-durako, berdel usaina nagusi zen. Hasierangiroa lasaia bazen ere, pixkanaka, berdelpintxoak probatzeko ilara luzeak sortu ziren.Beti-betiko pintxoak zein pintxo berritzaile-ak gustura jan zituzten moilara joan zirenek.

Leagiko abenturaparkea diru laguntzabarik geratu zen MENDEXA //Udalak EuskoJaurlaritzaren diru laguntzajasotzea espero zuen Leagikoabentura parkea egin ahal iza-teko, eta behin diru hori jaso-ta, Bizkaiko Foru Aldundiariere eskaria egitea, baina dirulaguntza ez zen etorri, eta2016an ezin izan zutenproiektua aurrera eroan.

Lapurretetako materiala atzeman zutenMUTRIKU //Ertzaintzak Debabarrenean egindako lapurretakomaterial ugari berreskuratu zuen. Mendaroko txokolate enpre-sa batean egindako lapurretako bi ustezko egileen atxiloketariesker, Debabarreneko hainbat lapurreta argitu ahal izan zituz-ten, tartean Mutrikukoak.

Gazteek Zeresana Eguna ospatu zuten LEKEITIO//Apirilaren 23an, Lekeitioko 220 bat gaztek Zeresa-na Eguna ospatu zuten. Zeresana Eguna Zeresana proiektukomunikatiboari hego berriak emateko egun modura auke-ratu zuten. Tresna erreferente bilakatzeko gogoz sortu zu-ten, entretenitu, informatu eta hezteko helburuz.

24


LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA - 2016 URTEKARIA Apirila 25

Aldundiak 54.000euro eman zizkionmuseoariZIORTZA-BOLIBAR //BizkaikoForu Aldundiak 54.000 euroeman zizkion Simon Bolivarmuseoari, 2016ko ekimenakaurrera ateratzen laguntzeko.Diru laguntza ondorengo eki-menak sustatzeko eman zion:Museoen Nazioarteko Eguna,Simon Bolivarren jaiotzarenurteurrena, Ondarearen Eu-ropako Jardunaldia eta aldibaterako erakusketa. Erakus-keta hori Ziortza-Bolibarkoargazkiekin eta argitaratu ga-beko testuekin prestatuko zu-tela aurreratu zuten, Jon Bil-baoren funtsari esker. Bestelau museori ere eman ziondiru laguntza. Ekarpen nagu-siena Bilboko Artelan Berregi-nen museoak eta Bilboko Eus-kal Museoak jaso zuten:1.249.000 euro. Bietan %50-eko partaidetza dauka Bizkai-ko Foru Aldundiak.

Ondarroan, Herrialde Katalanetako Perkusio Taldea eta Big Banda eta Alemaniako banda egon ziren.

Donostia 2016 Lea-Artibai eta Mutrikura ere heldu zen LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKU //

Kultur izendapenakdenean edukizuen eragina

Donostia Europako KulturHiriburu izanik, kultur jar-duera asko eta asko EuskalHerrira zabaltzea erabakizuten antolatzaileek, eta,hartara, Lea-Artibai etaMutrikurako ere eskaintzazabala prestatu zuten.

Donostia 2016 EuropakoKultur Hiriburuaren 2016Bidea egitasmoaren baitan,Debatik Markina-Xemein-

era egin zen etapak mendi-zale ugari batu zituen, etaparte hartzaileek, naturazezeze, kulturaz ere gozatze-ko aukera eduki zutenbidean zein bide amaieranantolatu ziren ekimenenbidez.

Proiektu gehiagoEra berean, Europa bat-ba-tean eta Emusik proiektua-rekin bat egin zuen Marki-na-Xemeinek. Europakoinprobisatzailerik onenakegon ziren Markina-Xemei-nen. Bestalde, Emusik mu-sika jaladiaren baitan,munduko 200 musikarikasteburu osoa Markina-Xe-meinen igaro zuten, eta

kontzertuak eman. EmusikEuropako Musika EskolenElkarteak antolatutakojaialdia Donostian izangodela aprobetxatuta, 2016komaiatzaren 6an eta 7an,5.000 musikari gazte bainogehiago batu ziren Donos-tian, Euskal Herriko bestehainbat musikarigaz bateraaritzeko. Mutrikuarrek erepartaidetza zuzena izan zu-ten Donostian egin zenkontzertu erraldoian, baieta herrian eskaini zutenkontzertuan ere. Beste aldebatetik, Herrialde Katala-netako Perkusio Taldea etaBig Banda eta Alemaniakobanda egon ziren Ondarro-an maiatzaren 6an.

› › › › //


Turismo datuak hobetzeko bidean jarri zirenLEKEITIO //Aste Santuko turismo datuak 2015. urtean moduramantendu arren, hobetzeko ahalegina egin nahi zuela esanzuen udalak. Horretarako, turismoan zeresana daukaten eragi-leekin jarraipen mahaiak deituko zituela iragarri zuen, halanola, ostalari, ostatuetako nagusi, merkatari eta ekintza enpre-sekin. 2016ko Aste Santuan 810 bisitari joan ziren Lekeitioko tu-rismo bulegora. Atzerritar kopurua murriztu egin zen.

700 lagunetik gora batu ziren Boga! martxanONDARROA // 742 mendizale batu zituen Aurrera Mendi Taldeaketa Zubi Zahar herri ikastolak elkarlanean antolatutako kiroljarduerak. 24 kilometroko martxa motzean parte hartu zuengehiengoak (354 lagun), eta 54 kilometroko martxa luzean eta 11kilometroko txikian, 208 eta 180 lagunek, hurrenez hurren.

LOMCEren aurka mobilizatu zirenLEKEITIO //LOMCEren aurka egiteko, giza katea, argazki erral-doia eta elkarretaratzea egin zituzten Lekeitioko ikasleek, eta“euskal hezkuntza propio eta duin baten alde” egiteko antola-tutako ekintzetan parte hartzeko deia egin zieten herrikoikasle, irakasle, guraso eta gainerako herritarrei. “Lekeitiokoikasleok ez gaude prest etengabe inposatutako lege arrotzakjasateko”, adierazi zuten.

Amangomunazgotik irtetea erabaki zutenAMOROTO //Udalak Lea-Artibai Amankomunazgotik irteteaerabaki zuen, arrazoi ekonomikoengatik. “AmorotorentzatLea ibarreko Mankomunitatean eta Lea-Artibai Amankomu-nazgoan, bietan, egotea gastu handia da”, zehaztu zuen Zior-tza Ikaran alkateak. Hainbat zerbitzuri eutsi zioten.

2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZAApirila› › › 26//


27//Apirila›

Nekazal eta Kontserbazaleen urteroko hitzordua BERRIATUA //San Gregorio jaietarako moto-rrak berotzen hasi ziren berriatuarrak neka-zal eta kontserbazaleen urteroko hitzor-duan. 26 ekoizle batu ziren, Berriatu,Markina-Xemein, Aulesti, Gizaburuaga,Lekeitio, Mendexa eta Ondarroa produk-

tuak eskura jartzeko. Arrain kontserbak,gozoak, ogiak, ahatekiak, gazta, ortuariak,txakolina eta sagardoa eskaini zituzten.Berriatuko Guraso Elkarteak eta Ibilaldiakere mahaia jarri zuten, eta Tarine udalmusika eskolak azoka girotu zuen.

Beste gudari birengorpuzkiakaurkitu zituztenETXEBARRIA //Ahaztuen Oroi-mena 1936 eta Aranzadi Zien-tzia elkarteetako kideek gu-dari biren goruzkinak hobitikatera zituzten, EtxebarrikoZelaietaburun. Hobiak atera-tzeko lanez gain, “haien bo-rrokaren oroimenean, haienduintasuna goraipatuz” ome-naldia egin zitzaien inguruhaietan burrukatu zuten gu-dariei eta borrokalari anti-frankista guztiei. “80 urte iga-ro arren, herritarren memo-riari esker, egia azaleratu ohida. Ez errepresioak, ez dikta-dura luzeak ez zuten lortumendian hobietan lurperatu-tako gudariak baztertutaahazturan galtzea”. Testigan-tzen bidez izan zuen elkarte-ak Zelaietaburun gertatuta-koaren berri.

2016 Bizkaia saria jaso zutenBERRIATUA //Kautenik enpresak 2016 ONBizkaia nazioarteratze proiektu saria lortuzuen. Azpikontratzailea izatetik autogintza-ko enpresa nagusiei zuzenean saltzera etamerkatuan leku bat izatera pasa da.

Irakurzaleen topaguneLEKEITIO //Maiatzaren 7an, Euskadiko Sola-saldi Dialogikoen V. Topaketa egin zen. Za-rautz, Gasteiz, Galdakao, Lekeitio eta Marki-na-Xemeingo irakurle taldeek irakurketasolasaldien esperientziaz jardun zuten.



MAIATZA 2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA >

Bizkaiko Dantzari Egunak 75 talde batu zituen LEKEITIO //Maiatzaren 15ean, Bizkaiko Dan-tzari Eguna izan zen Lekeition. Bizkaiko 75taldek parte hartu zuten, 3.000 dantzari bai-no gehiagok. Dantzari guztiak Ateatik Inde-pendentzia plazara joan ziren, batzuk Goikokaletik eta besteak Eskolapetik zehar; ondo-

ren, alardea egin zuten plazan, eta arratsal-dean, erromeria egon zen Luhartz taldeare-kin. Aurretik, maiatzaren 7an, Erroak ikus-kizuna izan zen. Ondarroa, Markina-Xe-mein, Mendexa eta Lekeitioko taldeekeskualdeko dantzak dantzatu zituzten.

Hondartzen erabileraren araudiaonartu zutenMENDEXA //Hondartzen era-bilera arautzeko Udal Orde-nantza onartu zuten, Karras-pio eta Karraspio Txikirenerabiltzaileek zentzuz erabili,eta bizkidetza eta ingurume-na errespetatu dezaten. Arau-diak zaintza eta sorospen zer-bitzuak, garbiketa eta bainubaldintzak zehazten ditu.

Mugarriak ezagutzeko ibilaldiak egin ziren ISPASTER //Hiru ibilaldi prestatu zituzten herriko mugarriakezagutzeko: maiatzaren 8an eta 22an eta ekainaren 12an. Argaz-kian, maiatzaren 8ko txangoan parte hartu zutenak ageri dira.20 bat lagun batu ziren 15 bat kilometroko ibilbidea egiteko, he-rriko lau mugarrietatik.

Mendi ibilaldiak 11 urte egin zituenETXEBARRIA //ETX kultur elkarteak XI. Mendi Ibilaldia anto-latu zuen. Urtero modura, parte hartzaileak Etxebarria ingu-ruan ibili ziren, eta bi ibilbide eduki zituzten aukeran: 6 or-dutan egiteko moduko 24 kilometroko luzea eta 3 ordutanegin daitekeen 7 kilometro eta erdiko ibilbide laburra.

28


LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA - 2016 URTEKARIA Maiatza 29

Amankomunazgoaklau milioi euro gordezituen 2016rako LEA-ARTIBAI //Gehiengoarenadostasunarekin, Lea-ArtibaiAmankomunazgoak ia laumilioi euroko aurrekontuaonartu zuen 2016ko ekitaldi-rako. Rakel Elu amankomu-nazgoko lehendakariak esanzuenez, Gizarte Kutxan jai-tsiera nabarmena egon da la-guntzetan, gizarte zebitzuenatalean, eta udal guztiek diruabueltatu behar izan dute UdalKutxara. Sarrera gutxiagoedukitzeak eragin zuzenaeduki du aurrekontuetan, etaudal batzuek arazoak edukizituzten, baina gehienetanzerbitzu guztiak berdin man-tentzea onartu zuten. Bestealde batetik, lanegileen solda-ta %1 igotzea erabaki zuten.Eluk gogoratu zuenez, mar-txan dauden zerbitzuak etaprogramak aurrera eroateazen helburua.

Espeleologo bat, Atxurrako kobazuloan.

Atxurran 14.000 urteko margoak aurkitu zituzten BERRIATUA //

Garai hartako 70 margo baino gehiago aurkitu zituztenkobazuloan

Orain dela 14.000 eta12.000 urte inguruko mar-goak eta grabatuak topatuzituzten Berriatuko Atxu-rra kobazuloan, Santima-miñeko kobako pinturengaraikoak, hain zuzen.

Besteak beste, 14 panele-tan, garai hartako 70 margobaino gehiago aurkituzituzten, bai eta material

arkeologikoa gordetzenduten ikutu bariko hainbatlur ere. Bizkaiko ForuAldundiko Euskara etaKultura diputatu LoreaBilbaok esan zuenez,Bizkaian, Gipuzkoan etaAraban grabatu gehien gor-deatzen dituen kobaAtxurra izan ahal da.

Atxurraren balioazDiego Garate Bizkaiko Ar-keologia Museoko arkeolo-goak aurkikuntzaren ga-rrantzia azaltzeko adibidebat eman zuen: “Bestehainbat altxorren artean,Europa mailan lantzaz egi-niko marka gehien dituenbisontea gordetzen du”.

Gainera, aurkikuntzak“orain garena ulertzeko”eta paleolitikoko arte parie-tala ezagutzeko erabakiga-rria dela nabarmendu zuenBilbaok. 2015eko irailean egin zu-

ten aurkikuntza Ades espe-leologia taldeko Iñaki In-txaurbek eta Diego Garatearkeologoak, ohiko ikuska-tzaile lanak egiten ari zire-la. Aurkikuntza gehiagoegongo zirela aurreikustenzuten, koba oso luzea dela-ko. Margoetan irudi hauek

daude: zaldiak, bisonteak,ahuntzak, oreinak eta uro-ak, eta grabatuaren tekni-kaz eginak dira ia guztiak.

› › › › //


Zientzia, teknologia eta berrikuntza sarekoakMARKINA-XEMEIN //Leartiker zentro teknologikoa Zientzia,Teknologia eta Berrikuntzaren Euskal Sareko kide bihurtu zen,Euskadiko I+G+Bko zentro garrantzitsuenak batzen dituen sa-reko kide. Zentro teknologikoak hogei urte bete ditu. Lea Arti-bai ikastetxeko hezkuntza planaren euskarri bezala jaio zen, etaerreferentziazko Zentro Teknologikoa bihurtu da Polimeroeneta Elikagaien Teknologian.

Kalatxorien populazioa zaintzeari ekin zioten LEKEITIO //Maiatzetik uztailera, kalatxorien populazioa kontro-latzeko kanpaina egin zuen udalak. Habiak aurkitu eta arrau-tzak kendu zituzten, kalatxoriek sasoi horretan jartzen dituzte-lako arrautzak. Udalak enpresa bat hartu zuen lana egiteko, bai-na herritarren laguntza ere eskatu zuen habiak lokalizatzeko.

Borrokaren informazio panela jarri zutenETXEBARRIA //Ahaztuen Oroimena elkarteak panela ipinizuen Egixarren, oroimen historikoa gordetzeko beste ahale-gin baten. 1936ko urriaren 21eko borrokan miliziano eta guda-riek Onuntzezabal inguruan zeuden Nafar Brigaden aurkaegindako ofentsibaren inguruko informazioa batzen du.Maiatzaren 15ean jarri zuten, eta, aurretik, gudari eta milizia-noen bidea egiteko aukera egon zen, bisita gidatuan.

Baserria eta kalea batu zituen Okela EgunakMARKINA-XEMEIN //Baserriko lana jendeaurrera atera zutenbeste behin ere Markina-Xemeinen antolatu zuten Baserri-Okela Egunaren baitan. Udalak eta Jai Batzordeak Musika es-kolaren, tabernarien eta inguruko baserritarren laguntzaeduki zuten. 2016an lorezaintza tailerra ere prestatu zuten.

2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZAMaiatza› › › 30//


31//Maiatza›

Antxoa Egunak ehunka lagun batu zituen ONDARROA // Ondarroa antxoazaleen topa-leku bihurtu zen beste urte batez, eta badira16. Hainbat elkarte gastronomikoren etakuadrillen laguntzarekin prestatutako pin-txoak banatu zituzten alde zaharrean batu-takoen artean, jai giroan. Antolatzaileek

Radixu Irratiari eman zioten XVI. AntxoaEguneko Zilarrezko Antxoa, irrati libreak 25urte bete zituen urtean. “Herriaren alde lanhandia egiten dute, eta egokia iruditu zaiguomenaldi txikia egitea”, adierazi zutenantolatzaileek.

256 kaxa bete material bidali zituzten SiriaraMUTRIKU //Zabiel EskulanTaldeak Siriako errefuxiatueibidaltzeko 256 kaxa bete ma-terial jaso zituzten bilketa so-lidarioan: 71 kaxa garbitasu-neko produktuekin, 48 kaxabarruko arropa eta osagarrie-kin, 40 kaxa haurrentzako jo-las eta eskola materialarekineta 54 kaxa bestelako mate-rialarekin. Eskulan taldeakEibarren dagoen elkartearenlaguntzarekin bidali zuenarropa, eta maiatzean jasota-ko materiala SOS Refugiadosen Red taldearekin bidali zu-ten. Zabiel Eskulan Taldeaklanean jardun zuten bolunta-rioei, materiala ekarri zuteneieta diruz lagundu zutenei es-kerrak eman zizkieten. Dirulaguntza jasotzen jarraitukodutela aurreratu zuten.

Eskolan izena ematea, saritutaBERRIATUA //Udalak 2016-2017 ikasturteanumeak Berriatuko haurreskolan matrikula-tzen zituzten familiei diru laguntza emanzien, herriko zerbitzu publikoa indartu etafamiliei kostu ekonomikoa gutxitzearren.

Iparra eta Hegoa, bat egindaLEKEITIO //Iparraldeko Haizeak jaiak giroederra ekarri zuen. 30 postu inguru jarri zi-tuzten plazako azokan, gehienak Iparralde-tik etorritako ekoizleenak. Beti Gazte kua-drilla izan zen gisatu txapelketako irabazle.



EKAINA 2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA >

Gure Esku Dagok herri galdeketa egin zuenISPASTER //“Nahi al duzu Euskal Estatu so-berano bateko herritarra izan?” galderarierantzun zioten ispastertarrek ekainaren5ean, Gure Esku Dagok antolatutako ekime-nean. Zenbaketa osoa eginda, 351 baiezko(%93,10), 10 ezezko (%2,65), 2 baliogabe

(%0,53) eta 14 boto zuri (%3,71) jaso zituzten.Pozez hartu zuten emaitza Ispasterko GureEsku Dagoko kideek; pozez eta emozioz. Es-kerrak eman zizkieten burubelarri laneanjardun zutenei eta ispastertar guztiei, partehartzeagatik eta emandako erantzunagatik.

Josetxo Flores`Kaskas`zenaomendu zuten MUTRIKU //Josetxo FloresKaskas zena omendu zutenkultur eragileek. Zinema, ar-gazkigintza, antzerkia, pintu-ra, musika, literatura, kazeta-ritza eta beste hainbat kulturdiziplinatan murgilduta ibilizen Flores, eta denak hartu zi-tuzten aintzakotzat omenal-dia prestatzean.

160 ume batu ziren Umeen euskal jaian MUTRIKU //Gure Ametsa dantza taldeak antolatuta, 35. Umeeneuskal jaia egin zuten. Mutrikuarrekin batera, Durangoko Tron-perri, Zarauzko Jalgi eta Añorga dantza taldea atera ziren herri-ko txokoak dantzaz eta kolorez betetzera. Hasiberriak “urduribaina gogotsu” zeudela esan zuten antolatzaileek.

Barnetegixe erakustera eman zuten ONDARROA //Hiru gaztek Ondarroako Txomin Agirre 34 oku-patzea erabaki zuten 2011ko irailean, eta geroztik, bestehainbatek bide bera jarraitu zuten. Beheko solairuko aretonagusiak herriaren erabilerarako uztea erabaki zuten, eta ateirekien jardunaldia antolatu zuten erakustera emateko.

32


LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA - 2016 URTEKARIA Ekaina 33

36ko testigantzakkatalogatzen hasi zirenLEA-ARTIBAI //BadiharduguEuskara Elkarteak eta Ahaz-tuen Oroimenak 1936 Marki-naldeko frentea kultur elkar-teak elkarlanean jarduteko hi-tzarmena sinatu zuten.2008-2009tik Ahaztuen Oroi-mena elkarteak 36ko gerrakotestigantzak jasotzeko egindituen 110 elkarrizketa kata-logatu eta webgunean jaso di-tuzte. Elkarteak hainbatentestigantzak jaso ditu azkenurteotan, helburu honekin:frankismoaren biktimek ja-sandako kalteak ikertu etaerrekonozimenduaren bidezjustizia egiten ahalegintzeko,ahaztuen memoria eta tokiantokiko historia berreskuratze-ko eta zabaltzeko eta 36ko ge-rrak sortu zuen sufrimendua-ren inguruko gogoeta eragite-ko asmoz sortu zen AhaztuenOroimena elkarteak.

Enpresa Berrien IV. Azoka Lekeition egin zen. Argazkian, saridunak.

Ekintzaileen lana kaleratu zuenEnpresa Berrien IV. AzokakLEA-ARTIBAI //

Hamairu enpresahasi berrien lanaezagutze aukeraegon zen

Lea-Artibaiko hamairuenpresa berri ezagutzeraeman ziren LekeitiokoEnpresa Berrien IV. Azo-kan; lehen pausoak ematenhasiak batzuk eta urtegutxi batzuk daramatzate-nak besteak.

Lea-Artibai GarapenAgentziak eta AzaroFundazioak antolatutakoEkintzaileen Egunaren bai-

tan antolatu zen ekimena,Eskolalpean. Han zeudenMarkina-Xemeingo Ikuargazki estudioa, Gizabu-ruagako Andiko-Motor, Le-keitioko Garaipen podolo-gia, Oinatzak albaitari kon-tsulta eta Kalamux haur etanerabeen psikologia zen-troa, guztiak lan merka-tuan hasi berri.

Proiektu berriakAurrera begira dituztenproiektuak aurkeztu zituz-ten Ispasterko Eze Barrizarenergia berriztagarrien en-presak, Gizaburuagako Ixi-woodek eta MunitibarkoLurdes Makailauak, Marki-na-Xemeingo Dei Ene bar-

ne diseinuak eta Meabeokindegi eta gozotegiak, etaLekeitioko Kadhim den-dak, Campos Optikak etaTraola produkzioak. MirenAgur Meaberen Itsas Laba-rreko Etxea lanaren filmaprestatzen ari zela aurrera-tu zuen, esate baterako,Traolako Xabier Villalbak,eta 2017an betaurrekoenkatalogo berria kaleratukozuela aitatu zuten Ixiwoo-dek. Eze Barrizarrek, berriz,Ispasterren gauzatutakoproiektua azaldu eta egitas-mo berriak kaleratu zituen.Bide batez, enpresa proiek-tu lehiaketaren sariak ba-natu zituzten.

› › › › //


Gaikako hondakinen bilketa aztertu zutenLEA IBARRA //Mankomunazgoak antolatuta, errefusa zelan sail-katzen duten ikusteko saioak egin zituzten Munitibar, Gizabu-ruaga, Aulesti, Mendexa eta Amoroton. Hondakinak zein neu-rritan sailkatzen diren ikusteko prestatu zituzten saioak. Herribakoitzean errefusaren edukiontzietan biltzen diren hondak-nak herriko plazara atera eta teknikariek sailkatu egiten zituz-ten, “benetan zer berziklatzen den jakiteko”.

Hondartza denontzat programa, aurreratutaLEKEITIO //Erabiltzaileek egindako eskaerei esker, foru aldun-diaren eta Bidaideak elkartearen Hondartza denontzat progra-ma astebete aurreratu zuten Lekeition. Lorpena garrantzitsuaizanda ere, uztailetik aurrera ematen diren zerbitzuok ekaina-ren 1etik hastea eskatu zuten.

14.500 euro batu zituzten jaialdi solidarioanLEKEITIO //Elkartasun uholdea eragin zuen Maialen Aulestiaumearen aldeko egunak Lekeition. 14.500 euro inguru batuzituzten, haurraren bizi kalitatea hobetzen laguntzeko. El-kartasun egunaren antolatzaileek egindako deiari erantzu-nez, mahonezko zapia lepoan ipinita irten zuten kalera lekei-tiarrek, elkartasun keinu gisa. Aringa-aringa solidarioa, esku-lan tailerra eta zozketa antolatu zituzten, besteak beste.

Larruskain berreskuratzeko ekimenaONDARROA //Udalak Larruskainen daukan hamazazpi hekta-reatako baso naturala berreskuratu eta soberan dagoen kon-posta lur eremu horretan erabiltzeko asmoa agertu zuen. Es-kualdeko ordezkari politikoak Larruskainen egon ziren On-darroako Udalak duen lur saila ikuskatzen.

2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZAEkaina› › › 34//


35//Ekaina›

Santiago Bidea egiten dutenentzat aterpetxeaMUNITIBAR //Munitibarrek dituen zerbitzuaukerak zabaltzeko asmoarekin, Santiagobidea egiten dutenentzako aterpetxea eraikizuen udalak. Plazan dago, Lea tabernarenondoan. Hamar erromesentzako lekuadago, eta egonaldia 15 erotan ezarri dute,

gosaria barne. “Tabernaren inguruan pla-zan izaten den bizitasuna eta mugimenduaindartu nahi izan dugu, azken urteotanhandituz doan Santiago Bideko erromesenjoan-etorria aprobetxatuz”, adierazi zuenMunitibarko Udalak.

Agirre lehendakaria ezagutzera eman zuten LEA-ARTIBAI //Jose AntonioAgirre lehendakaria Berlinenbizi izan zela 75 urte bete dire-la eta, hainbat ekitaldi antola-tu zituzten. Euskal erbesteakarte eta diziplina desberdine-tan izan duten itzala eta ga-rrantzia aztertu zuten argital-pen, hitzaldi eta bestelakoekintzen bidez. Iñaki Goioga-na historialariak, Mikel An-ton Eusko Jaurlaritzako Eu-ropako Gaien Zuzendariak,biak lekeitarrak, eta KirmenUribe ondarrutarrak partehartu zuten. Unai Lauzirikalekeitiarra Leipzigeko uniber-tsitateko euskara eta euskalkultura irakurle eta BerlingoEuskal Etxeko proiektu zu-zendariak zuzentzen du Agi-rre in Berlin 1941-2016 proiek-tua.

Lonja berriaz berbetanONDARROA //Ondarroa 2020 hausnarketaprozesuaren baitan, Arrantza foroa udale-txean batu zen. Lan mahaian arrantza sekto-rearen erronken inguruan zer egin daiteke-en berba egiteko batzartu ziren.

215 animalia batu zituztenETXEBARRIA//Ekainaren 11n, Etxebarriko 31ganaduzaleen animaliak jari zituzten ikus-gai Ganadu Azokan; zaldiak, behorrak, asto-ak, poniak, behiak, txahalak, ardiak, ahun-tzak, oiloak eta untxiak batu zituzten.



UZTAILA 2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA >

Olatu plantak munduko errekorra ezarri du MUTRIKU //2011n jarri zen abian Mutrikukoolatuen energia planta, eta 2016ra bitarteanekoizpen elektrikoaren munduko errekorraezarri du: 1,3 milioi kWh ekoitzi ditu, eta lor-tutako elektrizitate hori banaketa sare oro-korrera bideratu du zuzenean. “Beste tekno-

logia batzuekin alderatuta itsas ekoizpenhori txikia bada ere, orain arte ez da lortu ho-rrelako elektrizitate kopuru bat olatuen bi-dezko elektrizitatea sortzen duten besteplanta batzuetan”, azaldu zuten urteurrenekitaldian, uztailaren 18an.

Beko Bentak irabazizuen BerdeguneenVII. Lehiaketa MARKINA.XEMEIN //Ekozaintaldeak antolatuta, Berdegu-neen VII. Lehiaketa egin zen.Beko Bentako lorategiak ero-an zuen lehenengo saria, 400eurokoa; bigarrena Azpikoe-rrotakoentzat izan zen, 300eurokoa; eta hirugarrena, Ide-rraga Etxano auzoarentzat,200 eurokoa.

Errefuxatuei laguntzeko taldea sortu zuten ONDARROA //Herritar talde batek indarrak batu, eta errefuxa-tuei laguntzeko taldea sortu zuen Ondarroan, egoeraz kezkatu-ta. Taldea osatzeko hasiera puntua Etxelilan emandako hitzaldibaten ostean sortu zen, Oihana Goikoetxeak emandako hitzal-diaren osteko mahai-inguruan, hain zuzen ere.

Bigarren horma irudia inauguratu zutenMUTRIKU //Mutrikuko Arte Eskolak Plaza Txikiaren ondokotunelean egindako horma irudia inauguratu zuen Jose AngelLizardi alkateak. 2017an beste proiektu bat egiteko asmoaerakutsi zuten. “Gogoa badagoenez, beste lan bat egiten aha-leginduko gara, toki egokia aurkituz gero”, esan zuten.

36


LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA - 2016 URTEKARIA Uztaila 37

75 autok parte hartuzuten hamalaugarrenrallysprinteanLEA-ARTIBAI //Enrique Barre-netxea Arandok eta AnartzOnaindiak irabazi zuten Ha-maika Eskuderiak antolatuta-ko XIV. San Miguel Rallys-printa. Denboragaz neurtuta-ko lehen eta hirugarrentarteetan 7 minutu baino gu-txiago egitea lortu zuten Mi-tsubishi EVO IX autoagaz.Aingeru Castrok eta Alaitz Ur-kiolak eta Iban Tarsiciok etaIñigo Peñak osatu zuten po-diuma, eta Lea-Artibaiko pi-lotu eta kopilotuek ere mailaona erakutsi zuten. Horrela,Garikoitz Lopezek eta UrkoPagoagak laugarren egin zu-ten. Citroen Saxo VTS-agazsailkapenean gorantz egitealortu zuten Etxebarriko pilo-tuak eta Markina-Xemeingokopilotuak. 75 autok partehartu zuten San MiguelRallysprintean.

Antzerki jaialdiko ikuskizun bat, Eskolapean.

Antzerki jaialdiak partehartzeko gonbitea egin zuenLEKEITIO //

Lekeitiokokaleak eta plazak emozioz eta harriduraz beteziren

Umorez, kolorez, malaba-rez, akobraziaz eta emoziozbete ziren, beste behin,Lekeitioko kaleak eta pla-zak. Hainbat herrialdetakoartistek ikuskizun ikusga-rriekin harritu eta txundituzituzten ume, gazte etanagusiak. Basurama kolek-tiboaren Zaborra puztuproiektuarekin hasi zenKaleka 27. Lekeitioko

Nazioarteko Kale AntzerkiJaialdia. Plastikozko erai-kuntza bat sortu zuten-proiektuan parte hartunahi zuten adin guztietakolaguntzaileekin batera.Izan ere, filosofia horrekinetorri zen jaialdia: kaleantzerkiarekin lotura sen-doa mantenduz, artistenlanekin harremana sortueta sorkuntza eremu ezber-dinetako kolektiboek espa-zio publikoetan esku-har-tze akzioak proposatzendituen lanak sustatzea.

Parte hartzea bultzatuzKale ikuskizunekin goza-tzeaz gain, artistekin lanegiteko aukera ere eduki

zuten herritarrek, egitas-moetan eta tailerretan par-te hartuta. Basuramarenburbuia erraldoia sortzenlaguntzeko, esate baterako,plastikozko poltsak eroanbehar ziren kultur etxera.Hori izan zen uztailaren6an eta 7an eraikiko zenburbuila sortzeko materia-la. Parte hartzaileek sorkun-

tza fase guztiak ezagutuahal izan zituzten. Horre-kin batera, antzerkiarekinlotutako tailerrak eta ikus-kizunak izan ziren aukeran,bai eta azken lau urteetansaritutako lanen aukerake-taren emanaldia Uribarrenparkean ere.

› › › › //


Arnasa elkartearen jai solidarioa egin zutenONDARROA //Arnasa Gipuzkoako Fibrosi Kistikoaren Elkartea-ren jai solidarioa egin zuten, fibrosi kistikoa duten pertsoneneta haien familien alde. Jende asko batu zen Musika Plazan etafrontoian egindako ekimenetan, eta batutako dirua arnas fisio-terapiara bideratuko zela adierazi zuen Leire Mitxelena Arnasaelkarteko presidenteak eta Noemi Uribe elkarteko ordezkari on-darrutarrak. Bide batez, jasotako bultzada eskertu zuten.

Euskal ezkontzak 40 urte bete zituen LEKEITIO //Gora Buru Kultur Elkartearen Euskal Ezkontzak 40urte bete zituen, uztailaren 23an. Horrela, Lekeitioko kaleetanantzinako erako ezkontza plazaratu zuten. Aurretik, Xabier Er-kizia soinu artistak Idi-Burdiaren Oihartzuna izenaren pean,hitzaldia antolatu zuen kultur etxeko Azkue aretoan.

Zerutxu dantza taldeak 50 urte bete zituenMARKINA-XEMEIN//Zerutxu dantza taldeak 50 urte bete zitue-la eta, ikuskizuna antolatu zuten frontoian. Harmailak jendezbeterik, ume, gazte, nagusi, guraso eta erakundeen laguntzaeskertu zuten, lehengoena eta oraingoena. Gainera, dantzataldearen sorreran esku hartu zutenak gogoratu zituzten, etaaipamen berezia egin zieten Felipe Amutxastegi, Pili Garitao-naindia, Imanol Aretxabaleta eta Arantza Arrizabalagari.

Materialen aurrerapenei buruz berbetanMARKINA-XEMEIN //Ia 100 profesionalek parte hartu zuten Le-artikerrek antolatuta bi egunetan egin zen Materialen Zien-tzia eta Teknologia Kongresuan. Euskara hutsean egin zenjardunaldiaren maila zientifiko handia nabarmendu zuenBatzorde Zientifikoak. Ekimenak 70 ekarpen batu zituen.

2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZAUztaila› › › 38//


39//Uztaila›

Goiko Portaleko iturria lehengoratu zutenMARKINA-XEMEIN //Udalak Goiko Portalekoiturria lehengoratu zuen. Mikel LertxundiBerriatuko eskultoreak zuzenduta, iturria-ren gaineko Pragako Ume Jesusen irudiakendu eta lekuz aldatu zuten, garabi bateklagunduta, eta, ondoren, hasieran zeukan

itxurako perinola jarri zioten gainean,Lertxundik egindakoa. Pragako Jesusen iru-dia, ostera, Karmeldarren elizaren ondoandagoen berdegunera eroan zuten, eta kare-harrizko bi metroko altuerako idulki batengainean ipini zuten, iturrira begira.

Azpiegitura obretako diru laguntza hartu zutenLEA-ARTIBAI //7.500 biztanle-tik beherako 73 udalerrik jasozituzten azpiegitura obrakegiteko Bizkaiko Foru Aldun-diaren diru laguntzak, hainzuzen ere, bi milioi euro.Amoroto, Aulesti, Mendexa,Etxebarria, Gizaburuaga, Is-paster, Ziortza-Bolibar, Mu-nitibar, Lekeitio eta Berria-tuak jaso zituzten diru lagun-tzok. 1.200 biztanle bainogutxiago dituzten udalerriekgehienez 30.000 euro jaso zi-tuzten; 1.200 eta 7.500 biztan-le artean dituztenek, ostera,gehienez 100.000 euro jasozitzaketen. Horrela, Lea-Artibaiko zortziudalerrik 28.429,82 euroko la-guntza jaso zuten; Lekeitiok33.295,87 euro eta Berriatuak6.451,95 euro.

Bide zabalagoa eta seguruagoaMARKINA-XEMEIN //Udalak Barinaga auzokoAsabel eta Oregi Barri baserrietara doan bi-dea zabaldu eta segurtasun hesiak jarri zi-tuen, hango baserritarren eskariz eta aldun-diak auzokoen eskaria atzera bota zuela eta.

Xemein gauaren argitanMARKINA-XEMEIN //Arrakastatsua izan zenXemein Abesbatzak zelaian prestatutakoXemeingo Gaua. 1.500 lagun batu ziren ur-teroko hitzorduan, eta Abarka antzerki tal-dearen umore puntuaz ere gozatu zuten.



ABUZTUA 2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA >

Hondartzako zubia mugituta dagoela ikusi zuten ONDARROA //Udalak plaiko zubia itxi zuen,egitura mugituta duelako, eta, ondorioz,“herritarren segurtasuna bermatzeko”. On-darroako Udaleko teknikariek txosten tekni-koa prestatu eta Bizkaiko Ondare Zerbitzua-ri helarazi zioten, hark baitauka konpontze-

ko eskumena, eta, bide batez, bertatik berta-ra ikuskatzera etortzeko eskatu. Bizkaiko Ba-tzar Nagusiek Ondarroako zubi birakariabirgaitzeko eta etorkizunean zubiaren “arta-pen egoera bermatzeko” eskaria egin ziotenBizkaiko Foru Aldundiari.

‘Saltillo’ren bisitakikusmin handiaeragin zuen MUTRIKU //EHUko Saltillo es-kola ontzia Mutrikun lehorre-ratu zen. Portugaleteko Nau-tika eta Makinetako Goi Esko-la Teknikoko hamalau ikaslehamazazpi eguneko bidaiaegiten ari ziren euskal kostal-dearen barrena, eta Mutriku-ko portuan azkenetako gel-dialdia egin zuten.

Kirolariek sariak ekarri zituzten herrira MARKINA-XEMEIN//Zorion Kareaga suhiltzaileak -argazkian- zi-larrezko domina irabazi zuen Los Corrales de Buelnako (Kanta-bria, Espainia) Suhiltzaile, polizia eta larrialdi zerbitzuen txa-pelketan. Esku Pelota taldeko Aimar Ibarlozak Zumaiako 45. Di-nastia Eskuz binakako txapelketa irabazi zuen gazte mailan.

Balkoirik politenak aukeratu zituzten LEKEITIO //Alde zaharreko Paskual Abaroa 8ak eta Carlos So-lano kaleko laugarren solairuko 4B atariak irabazi zuten VI.Balkoi Lehiaketa. 200 euroko sari bakarra egon arren, epai-mahaiak bitan zatitzea erabaki zuen. Dirua herriko komer-tzioetan gastatu behar zuten.

40


LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA - 2016 URTEKARIA Abuztua 41

Xemeingo plaza etaprobalekua konpondu zituztenMARKINA-XEMEIN //Eraikina-ren egoera ikusita, Markina-Xemeingo Udalak Xemeingoudaletxe zaharraren teilatuakonpondu, erakinaren barrahustu eta inguruko txabolaeta eraikinak bota zituen, SanMiguel jaietarako dena prestuzteko. Horrez gain, eraikina-ren aurreko plaza eta probale-kua ere konpondu zituzten,eta, aldi berean, saneamendusarea eraberritu. Behar hauekguztiek 107.322 euroko kostuaeduki zuten. Beste alde bate-tik, lanak hasiaz batera, etor-kizunera begira jarri ziren.Izan ere, aurreratu zutenez,herriko eragileekin bateraerabaki nahi zuten udaletxezaharraren erabilera. Xe-meingo udaletxea izan zenak100 urte baino gehiago ditu,eta udaletxeaz gain, eskolakere jaso zituen.

Ondarroako portuan, lanean.

Portuko dike txikia handiagazparekatzeko lanak hasi zituzten ONDARROA //

Hormigoizko 600bloke bota zituzten dikeberrituaren atzean

Eusko Jaurlaritzak dikeasendotzeko lanak hasizituen Ondarroako por-tuan. Hiru zeregin hartuzituzten: alde batetik, diketxikia handiagaz pareka-tzea; bestetik, sendotu zendikearen parean hormigoiblokeak jartzea, olatu hor-man; eta, azkenik, ontzite-gi alboko eraikinaren teila-tua konpontzea.

“Larrialdi bidea” erabilita,hilabete gutxian lana egin-da edukitzea aurreikustenzuten. Izan ere, dikearenlehen zatia konpontzeabeharrezkoa zela esan zuenJaurlaritzak, eta neguahasi aurretik azpiegitura“ahalik eta baldintza one-netan egotea” nahi zutelanabarmendu zuen.

170 metro dikeAbuztuan, dike txika han-diagaz parekatzeari ekinzioten. Horrela, altuera txi-kiagoa duen dike zatiaribeste 1,5 metroko altueradaukan hormigoizko hor-ma gehitu zioten. Guztira,170 bat metro dike luzatu zi-

tuzten, olatuek gainez egi-ten zutenean kalterik egonez zezan. “Neguan izan ge-nituen azken ekaitzek hain-bat kalte eragin zituzteneuskal portuetan, eta, horidela eta, dike guztietandauden hormen garaia igo-tzea erabaki dugu”, adiera-zi zuen Almudena Ruiz deAngulo Eusko Jaurlaritza-ko Garraio Azpiegitura Zu-zendariak.

Era berean, 20 tonako600 hormigoi bloke bota zi-tuzten, hau da, 12.000 tonabloke, sendotu zuten dikezatia babesteko. Bloke ho-riek Zaldupe kiroldegi atze-ko aparkaleku atzean eginzituzten.

› › › › //


IRAILA 2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA >

‘Antxustegi’ kultur ondare izendatzeko eskatu zutenONDARROA //SOS Antxustegi plataformakokideek auzi eskea aurkeztu zuten EuskadikoAdministrazio Auzitegian, Antxustegi atu-nontzia kultur ondare izendatu zezatela es-katuz. Plataformako kideek bide hori hartze-ra behartuta zeudela esan zuten, “nahitaez”.

Antxustegitarrek argi utzi nahi izan zutenahalegin horien guztien atzean ez dagoelainteres ekonomikorik. “Ontzia bizirik man-tentzea nahi dugu, besterik barik”, adierazizuten. Hainbat adituren txostenek ontzia-ren balio historikoa nabarmendu zuten.

Geoparkeak, EHUkoudako ikastaroetakomintzagai MUTRIKU //Euskal KostaldekoGeoparkea presente egon zenEHUren 35. uda ikastaroetan.Mendiak eta geologia: paisaiamenditsuen eta alpinismoa-ren gaineko begirada desber-din bat izenagaz, Geoparkeakikastaroa eman zuen, etamendi paisaia ezagunenak sa-kon ezagutzeko gakoak eman.

Ondarroa-Lekeitio lasterketa estreinatu zutenLEA-ARTIBAI //Lekeitioko Tximista atletismo taldeak antolatu-ta, Ondarru-Lekitto kostaldeko lasterketa lehiatu zuten iraila-ren 24an; gutxi gorabehera, 15,5 kilometroko proba. 162 lagunekparte hartu zuten; 72, Lea-Artibaikoak bertokoak; eta Nere Arre-gi eta Aitor Mimenza izan ziren irabazleak.

Artelan kultur elkartea omendu zuten ONDARROA //Zubi Zahar herri ikastolak antolatuta, Txapelaburun eta ibili Ondarrun jaia egin zuten. Antolatzaileek eus-kal txapela soinean jaztera gonbidatu zituzten ondarruta-rrak. 2016an, Artelan kultur taldea izan zen omendua, “urteaskoan herritarrentzako beharrean egon direlako”.

42


LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA - 2016 URTEKARIA Iraila 43

Eguzkik Mijoan ur zikinen sarea ipintzeko eskatu zuenMUTRIKU //Eguzki talde eko-logistak Mijoan ur zikinen sa-rea ipintzeko eskatzen duenmozioa sartu zuen MutrikukoUdalean, Eusko JaurlaritzariMijoan ur zikinen sarea egite-ko eskatzeko. Eguzkik urteasko daramatza Mijoa erreka-ren egoera txarra salatzen.“Oso haserre eta nekatutagaude. Erreka horren egoeragero eta txarragoa dela irudi-tzen zaigu, eta erakundeek ezdute arazoa konpontzeko ezeregiten. Edozelako isurketakgertatzen dira erreka horre-tan, batzuk nahi barik eta bes-te asko nahita”, esan zuten.Isurketa jarraien ondorioz,Mijoako ekosistema ezin delabiziberritu esan zuen. Erreka-ko kiratsak eta usain txarrakSan Jeronimo, Pikupe eta Sa-turrrarango bizilaglunak erekaltetzen dituela esan zuten.

Kaltetu bat, etxebizitzako atarian.

San Ignaziokoek larrialdi egoera mantentzea nahi zutenONDARROA //

Larritasun mailajaisteak obragarestitzeaekarriko zukeelaohartu zuten

Kamiñaldeko mendi maga-laren egoeraren inguruanlanean ari den lan taldearilarrialdi egoera mantentze-ko eskatu zioten Ondarro-ako San Ignazio kaleko 40-46 atarietako bizilagunek.

Lanak nola ordaindu azter-tzen ari ziren politikarieklanak larrialdikoak izenda-tzetik urgentziazkoak izen-

datzera jauzia emangozutela aurreikusi zuten.Erabaki politiko horrenjatorria ekonomikoa delaesan zuten. “Lanak urgen-tziazkoak izanda, berez,merkeagoak izaten dira”,esan zuten.

Lanak eteteko arriskuaKaltetuen iritziz, egoera al-datuz gero, lanak merketuordez garestitu egin ahaldira. Erabaki hori hartuzgero, gainera, lanak geldi-tzeko beldur zirela adierazizuten. “Lanak gelditzekoarriskua dago, eta ez dakiguberriro noiz hasiko lirateke-en. Orain arte mendian la-nean ari diren enpresak eta

langileak etxera bidaliko li-tuzkete, eta lanak eten, ur-gentziazko lanak egitekodirua udalaren esku jarri ar-tean”. Argi utzi zutenez,arrisku maila jaisteak eurenetxeen gaineko arriskuahanditu egingo zukeen, eta,ondorioz, egin beharrekolanak luzatu. “Lanak etete-ak edo luzatzeak familionarazoak areagotuko lituzke,gainera. Besteak beste, or-dezko etxeetan bizitzeakdakarzkigun gastuak pila-tuko lirateke. Izan ere, gureetxebizitzen hipotekezgain, ordezko etxebizitzenalokairu gastuak ordaindubeharko ditugu”.

› › › › //


Portu inguruak arrantzale gaztez bete zirenONDARROA //Arrigorri itsas arrantza elkarteak antolatuta,XVIII. Umeen Arrantza Lehiaketa egin zen Ondarroako Artibaiibaiaren bueltan. Eguraldi txarraren ondorioz, beti modurafrontoian batu ordez, Kalare Deuna kofradian batzeko deia eginzuten goizean antolatzaileek, eta, txistularien atzetik kalejiranjoan ostean, Artibai ibaiaren bueltan aritu ziren arrantzan. 4tik14 urtera arteko 287 gaztetxo batu ziren.

Kafeatzeko aparkalekua, lau hilabetez itxitaONDARROA //Foru Aldundiak eta Ur Partzuergoak egin behar zi-tuzten lanak zirela eta, Kafeatze pasealekuko aparkalekua itxiegin zuten. Alameda aldeko aparkalekuak hustu zituzten, ezNasa kaleruntz daudenak. Bizkaiko Foru Aldundiak eta Bizkai-ko Ur Partzuergoak ekaitzetarako andela egokitu zuten.

Eraikinak birgaitzeko ikastaroa gazteentzatLEA-ARTIBAI //Leartibai Garapen Agentziak Txertatu Merka-tuan programa jarri zuen abian Lea-Artibai eskualdean, 16tik30 urtera arteko gazteentzat. Programa horretan parte har-tzen zutenek eraikuntzagaz harremana duten gremioen la-nak ikasteko aukera eduki zuten, eta ikastaroa amaitzean, ba-tzuei bi hilabeteko lan kontratua sinatzeko aukera eman zi-tzaien, ikasitakoa praktikan jartzeko.

98 lagunek egin zuten Markina-MarkinaMARKINA-XEMEIN //Artibai Mendigoizale Taldearen 70. ur-teurrenaren baitan, iraupen luzeko martxa antolatu zuten. 98lagunek egin zituzten Arabako Markinatik Markina-Xemei-nera arteko 64 kilometroak. Emakume bat izan zen heltzen le-hena, 9 ordu eta 9 minutu eginda.

2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZAIraila› › › 44//


45//Iraila›

Hiribilduaren sorrera gogora ekarri zuten jai giroanONDARROA //Denboran atzera eginda,bufoiek, zaldunek, eskaleek, fraideek etabeste garai batetako artisau, tabernari etamerkatariek hartu zituzten Ondarroakokaleak, 1327ko irailaren 27an Maria Diaz deHaro Bizkaiko andereak Ondarroaren hiri-

bilduaren sorrerako hiri-gutuna sinatuzuela gogoratzeko. Egun garrantzitsu huraospatzeko, Ondarroa Erdi Arora itzuli zen.Egun guztian, jaia eta algara izan zirennagusi Erdi Aroa gogorarazteko eran apain-dutako kaleetan.

Gaztelekua berrirozabaldu zuten,jaialdi eta guztiONDARROA //Gaztelekuak be-rriro ateak zabaldu zituen.Iniziatiba berriak lau hilabe-teko iraupena izan zuen, etahausnarketa eta funtziona-mendu berria Gaztelekukoerabiltzaileekin batera ados-tu zuten. “Azken ikasturteanzabaldutako hausnarketarenostean, Gaztelekuaren fun-tzionamendua hobetzeko al-daketak adostu zituen Hez-kuntza Batzordeak. Hori delaeta, irailetik abendura bitar-tean, gai zehatz baten inguru-ko asteburuak antolatukodira proba modura, Barnete-giko lagunekin batera”, adie-razi zuten udal ordezkariek.Abenduan balorazioa egin etaerabilera berria eta aurrerabegirako helburuak zehazte-kotan geratu ziren.

BI-2224 errepidea, asfaltatuta LEA-ARTIBAI//Munitibar eta Ziortza-Bolibarudalerriak lotzen dituen BI-2224 errepideaasfaltatu zuten, eta beharrak seinale bidezadierazi zituzten. Lanek iraun bitartean, be-harginak ibili ziren zirkulazioa bideratzen.

Oibarko Amaren Eguna gogoanGIZABURUAGA //Herriko jai nagusien ba-rruan, irailaren 9an, gizaburuagatarrek Oi-barko Amaren Eguna ospatu zuten. Herrita-rrez gain, alboko herrietako hainbat herrita-tik joan ziren erromeriara.



URRIA 2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA >

Herritarren parte hartzean oinarritutako etorkizuna BERRIATUA //Berriatuarren etorkizuna be-rriatuarrek eurek definitu behar dutela uler-turik, ekintza plana egiteko deia egin zuenudalak. Komunitatean sinisten dutela etahori lortzeko herritarren sareak finkatzeaezinbestekoa dela esan zuen udalak. “Berria-

tua jende eta elkarte askogaz osatutako he-rria da. Eta, hain zuzen ere, haiek dira jar-duera eta ekintza asko eginez herria egitendutenak”. Horrela, ekintza plana elkarte, tal-de eta norbanakoekin egin nahi izan zuten,ideia desberdinak elkarrekin trukatuaz.

Umedunen familiakdiruz laguntzeaerabaki zuten MENDEXA //16 urtera artekoumedunak diruz laguntzeaerabaki zuen udalak. Familiabakoitzari 100 euroko diru la-guntza eman zioten, seme-alabek ikasturtean dituztengastuetan laguntzeko. Umeazein guraso bat edo biak Men-dexan erroldatuta egotea es-katzen zuten.

Lea ibarreko umeak, elkarrekin jolasten LEA IBARRA //Urriaren 30ean, Lea Ibarreko Umeen Eguna ospa-tu zuten, Aulestin, Amorotoko, Aulestiko, Gizaburuagako,Mendexako, Munitibarko eta Aulestiko bertako umeak batuta.Jolasak, lorezaintza tailerra, ginkana, dragoi puzgarria, muralerraldoiaren pintaketa eta txokolate jana antolatu zituzten.

Ibilaldi inklusiboa arrakastatsua izan zenONDARROA //Ondarroako Gizarte Ongizate Batzordeak bul-tzatutako sentsibilizazio kanpaina bereziaren barruan etaKarenka Guraso Elkartearen eskutik, mendi irteera inklusi-bo arrakastatsua egin zuten, “Ondarroan bestelako beharrakdituzten umeak daudela ikusarazteko”.

46


LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA - 2016 URTEKARIA Urria 47

San Ignazio 48, 50 eta 52 atarietakoak,etxera bueltanONDARROA //Ia zazpi hilabeteetxebizitzetatik kanpora egonostean, San Ignazio kaleko 48,50 eta 52 atarietako bizilagu-nak bueltatu ahal izan ziren.Era berean, atariotako saltokieta garajeak ere erabilgarri ja-rri zituzten. Mendiaren egoe-ra egonkorra zela kontuanhartuta erabaki zuten udalaketa mendian beharran ari zentalde teknikoak hiru atarieta-ko bizilagunei etxeetara buel-tatzeko aukera ematea. Albis-teak onak izan arren, beste 84familia etxebizitzetatik kanpozeudela gogorarazi zuten. “Bi-zilagun guztiek etxera buelta-tzeko aukera eduki arte, beha-rrean jarraitu behar dugu”,adierazi zuen Zunbeltz Bedia-launeta alkateak. Era berean,mendian egiten ari diren la-nek martxa onean jarraitzenzutela nabarmendu zuen.

39. Euskal zine bilerako saridunak.

Kontxu Odriozola aktorea izanzuten gogoan zinemazaleek LEKEITIO //

Natxo Leuzaketa Koldo Garciakeroan zituztenurrezko antzarrak

Emakumezkoak eta zine-magintza gai hartuta,Kontxu Odriozola aktoreaomendu eta emakumezko-ek ikus-entzunekoetandaukaten lekua landuzuten 39. Euskal ZineBileran. Natxo Leuzaren N’Diawaldy Bouly lanakeskuratu zuen profesionalmailako film onenarensaria, eta Maite Bidarten

Karta Astralak, amateursailekoa.

Dirua, MauritaniaraEkoizpen onenaren sariaere eskuratu zuen Leunzak,eta adierazi zuenez, iraba-zitako diru guztia filmekoprotagonistentzat izan zen,“Mauritaniako herri batekobizilagunentzat”. Amateurmailako Ekoizpenarensaria, berriz, Joxean CoyaAyudanentzat izan zen,Korronteari aurre. Euskalbalezaleak Islandian lana-rengatik. Bigarren sari batere lortu zuen Koldo Garciaeta Maite Bidarten KartaAstralak Amateur mailakoGidoi saria. Profesional

mailakoa, ostera, BegoñaVicariorentzat izan zen,Beti bezperako koplak fil-magatik. Zuzendarita one-narentzako saria Jose LuisEbodinos DonostiakoZinemaldiko zuzendariakeroan zuen. FelipeUgarteren Hasierak irabazizuen amateur mailakozuzendari onenaren saria,eta profesionaletan JorgeGil Munarriz nagusitu zenXinta dantza izeneko lana-gaz. Gazte 22 saria EnekoZuberogoitia lekeitiarra-rentzat izan zen, 280º fil-magatik, eta Antzar Morea,Beti Bezperako koplak fil-marentzat.

› › › › //


Kulturarako eta aisialdirako espazio berriakZIORTZA-BOLIBAR //Udal gobernuaren erronka nagusietako batinauguratu zuten, Kulturgunea. Alberto Garro Ziortza-Bolibar-ko alkatearen berbetan, liburutegi bat edukitzeko eta kulturekitaldiak egiteko espazio baten beharra zeukaten. Inaugurazioekitaldian, liburutegiaren funtzionamendua eta erabilera siste-ma azaldu zuen. Kulturguneagaz batera, Beko Zubiko parkeaere aurkeztu zuten.

Tokiko jakintza tokiko garapenera bideratuzLEA-ARTIBAI //Udalbiltzaren Ikerbiltza proiektua martxan jarrizuten. Egitasmoa garatzeko, bertoko ikasle, irakasle, aditu etagizarte eragileen arteko elkarlana bultzatu zuten. Era horretara,hezkuntza munduan sortzen den ezagutza herritarren eta jen-dartearen garapenari begira jartzea hartu zuten helburutzat.

Gripearen kontrako txertaketari ekin ziotenLEA-ARTIBAI ETA MUTRIKU //Osakidetzak Gripearen kontrakotxertaketa kanpaina martxan jarri zuen, Gripea ez dezazulalagun izan lelopean. Kanpaina 65 urtetik gorakoei, gaixotasunkronikoren bat zeukatenei, haurdun zeuden emakumeei etaosasun-arloko beharginei zuzenduta zegoen. 1.200.000 euro-ko inbertsioa egin zuten, eta 380.00 txerto prestatu zituzten.Txertaketa tasan %65era heltzea zen helburua.

Menpekotasuna duten senideak zaintzenLEA-ARTIBAI //Bizkaiko beste hainbat herritan modura, Zain-duz programa martxan jarri zuten Lea-Artibain. Programakhamar urte egin zituen, eta aurreko urteetan modura, menpe-kotasunen bat duten pertsonen zaintzaileei zuzendutako es-kaintza zabala prestatu zuten.

2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZAUrria› › › 48//


49//Urria›

Urriko azoka, eskualdeko udalen babesagaz LEA-ARTIBAI //Urriko Azoka Nagusian,Euskal Herriko III. Biga Txapelketa jokatuzen, estreinako. Hartara, Iparraldeko etaHegoaldeko 21 baserritik etorritako 70 bigakparte hartu zuten. Aurreko lehiaketa biakIparraldean jokatu ostean, Markina-

Xemeinera ekarri zuten hirugarrena.Nekazaritza, artisautza eta baserri tresnenaukera zabala ere aurkitu ahal izan zutenUrriko Azokara joandakoek. 2016. urtean,gainera, Lea-Artibaiko 11 udalerrik UrrikoAzoka bermatzea hitzartu zuten.

Ekimenak antolatuzituzten bertokoondarea balioetsizLEA-ARTIBAI //Etxetik kanpo:migrazioak eta kultur onda-rea izenpean aurkeztu zituz-ten XVI. Ondareari buruzkoEuropako Jardunaldiak. 300ekintza baino gehiago antola-tu zituzten, Bizkaiko 63 uda-letan, Aulesti, Lekeitio, Mar-kina-Xemein eta Ziortza-Boli-bar, tartean. Aulestin hitzaldibi (Lau indiano eta jesuita bateta Ameriketan pelotari) etaikus-entzunezko bat (Kridxe-dak) prestatu zituzten. Lekei-tion portua bisitatu zuten,Zita enperatrizaren garaikoLekeitiogaz gogoratu eta Vic-tor San Miguel misiolariarengainean berba egin. Markina-Xemeinen zesta-punta hartuzuten berbagai, eta Ziortza-Bolibarren bisita gidatuakprestatzeaz gain, zesta puntaerakustaldia egin zuten.

Angelman sindromea gogoanMUTRIKU //150 lagun batu ziren, Mutrikun,Angelman sindromearen Elkartearen alde-ko “zumba” jaialdi solidarioan. Ekimenare-kin batu zuten diru guztia, 1.300 euro, gaixo-tasuna ikertzera bideratu zuten.

Hirigintza arauak, eztabaidagai MENDEXA //Hirigintza arauak berritu aurre-tik, Mendexako udal ordezkariak herritarre-kin batzartu ziren, urriaren 20an. Batzarre-an, mendexarren iritziak eta proposamenakbertatik bertara ezagutu ahal izan zituzten.



AZAROA 2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA >

Kresala, 50 urte euskal kultura zabaltzenONDARROA //Kresala Kultur Elkarteak egita-rau zabala prestatu zuten abenduaren 20an50 urte bete behar zituela eta. Besteak beste,erakusketa, hitzaldia, bertso saioa eta jaial-dia antolatu zituzten, 50 urteotako ibilbide-aren inguruko ospakizunak ondarrutarrekin

partekatzeko. Era berean, kultur elkartearenhistoria jasotzen duen liburua eta DVDa aur-keztu zuten. “Kresalaren izatea eta bilakaerajaso ditugu. Horregaz batera, azken 50 urteo-tako Ondarroaren izatea ere jasotzen du do-kumentalak”, azaldu zuten.

Mediku eta pediatraerdaldunak daudelasalatu zutenLEA-ARTIBAI ETA MUTRIKU //Lekeitio, Markina-Xemein,Munitibar, Ondarroa eta Mu-trikuko osasun zentroetanmediku eta pediatra erdaldu-nak daudela salatu zuen Ue-mak. Udalerri EuskaldunenMankomunitateak euskarazez dakiten mediku eta pedia-tren zerrenda osatu zuen.

Denda solidarioa zabaldu zuten berriro MARKINA-XEMEIN //Mundu Zabal gobernuz kanpoko erakunde-ak denda solidarioa zabaldu zuen Markina-Xemeingo komen-tuko erakustaretoan. Produktu berriak zein bigarren eskukoakegon ziren abendu amaiera arte. Arropak, zapatak eta etxerakogauzak jarri zituzten aukeran, besteak beste.

Katu Baltza euritan busti-busti egin zen LEKEITIO//Ume, gazte zein nagusiak Eskolapeko Limoneroe-tan batu ziren azaroaren 5ean. Euskal Mitologiari keinu egi-ten dion jaiegunean ez zen katu beltzik eta sorginik faltaizan. Goizean ez modura, arratsaldean etenaldia eskainizuen euriak, eta antolatutako ekimenak egin ahal izan ziren.

50


LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA - 2016 URTEKARIA Azaroa 51

Musika Bandak bazkide kanpainahasi zuenMUTRIKU //Mutrikuko MusikaBandaren bazkide izateko au-kera zabaldu zuten. “Herrita-rren artean musika zaletasu-na bultzatzeko asmoarekinabiatu dugu bazkide kanpai-na”, adierazi zuten. Beste urtebatez, musikarekin gozatzekoproposamena egin zieten he-rritarrei, eta banda diruz la-guntzen zutenek hainbatabantaila izango zituztela az-pimarratu zuten. Besteak bes-te, udaberriko eta Santa Zezi-liako kontzertu berezietangrabatutako hiru cd-z osatu-tako sorta jaso zuten oparibazkide egiten zirenek. Ho-rrez gain, Donostiako KursaalJauregian edo Bilboko Eus-kalduna jauregian egitekoazen goi mailako kontzertu ba-terako zein beste ekitaldi ba-tzuetarako sarreren zozketanparte hartu ahal izan zuten.

Miren Urresti, Maria Dolores Etxano, Rakel Elu, Zunbeltz Bedialauneta eta Ibai Muñiz, Ondarroako bileran.

Organiko osoa birziklatzekobidea hartu zuen Lea-Artibaik LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKU//

Mutrikun zabororganikoa etaerrefusa jasotzekosistema, martxan

Organiko osoa birziklatze-ko “apustu sendoa” eginnahi dutela adierazi zutenLea-Artibai Amankomu-nazgoan. Mutrikun, birzi-klatu ezin diren hondaki-netako edukiontzi grisa ipi-niko zutela iragarri zuten.

Ondarroan, txipa duen5. edukiontzia bideragarri-tzat jo zuten, Arrasatenesperentzia horretatik lor-tutako emaitzak aintzako-

tzat hartuta. Izan ere,gipuzkoarrek txipa duen 5.edukiontzi organiko ma-rroiagaz %80 jasotzera aile-gatu direla ikusi dute. Markina-Xemeinen, Onda-rroan, Berriatuan etaZiortza-Bolibarren auzo etaauto konpostagaz jarraitueta 5. kontenedorea ontzathartu dute udalek. Ispas-terren eta Etxebarrian,auzo eta auto konpostagazjarraitzea erabaki zuen, etaLekeitiok ere konpostagazjarraitzea onartu zuen. LeaIbarran auzo eta auto kon-posta daukate martxan, etaherri guztietan 5. edukion-tzi marroia jartzeko asmoa

agertu zuten. Lea-Artibai-ko AmankomunazgoakBizkaiko Foru Aldundiagazegindako batzarrean, Berri-atuko Milloi auzoan kon-post planta egokitzea pro-posatu zuten.

Mutrikuko erabakiaMutrikun, Debarekin bate-ra, materia organikoarengaikako bilketa egitea era-baki zuten. Horrenbestez,birziklatu ezin diren hon-dakinetarako edukiontzigrisa edukiko duten Deba-barreneko Mankomunita-teko lehen udalerriak izan-go dira.

› › › › //


Erromesen dirua, Gizarte ZerbitzuetaraMARKINA-XEMEIN //Done Jakue Bideko erromesek Markina-Xe-meingo aterpetxean utzitako borondatea Gizarte Zerbitzuetarabideratu zuen Markina-Xemeingo Udalak, “beharrizan handie-na dutenei laguntzeko helburuagaz”. 2016an, apiriletik urriraarte egon zen zabalik. Bizkairako Done Jakue Bidearen Boron-datezko Zaintzaileen Elkarteak emandako datuen arabera,6.572 erromes igaro ziren, eta 10.000 euro utzi zituzten.

Omenaldia egin zieten Barinagako gudarieiMARKINA-XEMEIN //Timoteo Arrastoa eta Bitor Urretabizkaiagudarien senideek Ahaztuen Oroimena elkarteak antolatutakoekitaldian parte hartu eta herritarren berotasuna jaso zuten Ba-rinagako elizpean. 1936ko azaroaren 21ean, Maxen zehar erre-konozimendua egiten ari zirela zauritu eta hil ziren.

Boga Boga berriro martxan jarri zutenONDARROA //Boga Boga Emakumion Elkartea martxan jarrizen berriro. Taldeko kideek nabarmendu zutenez, Ondarroa-ko emakumeek “emakume izateko era berriak ezagutzeko au-kera” izan dute elkarteen bidez. Naroa Argoitiak hartu zuentaldea dinamizatzeko ardura. “Askok diotenez, emakume iza-tea era zabalago batean ulertzeko aukera izan dute, eta per-tsona modura askeago izateko ikuspegia ireki die”.

Premia dutenentzako elikagaiak batzenISPASTER //Premiadunen pertsonentzat elikagaiak eta arro-pak bildu zituzten. 2015ean egindako deialdian lortutakoerantzuna kontuan hartuta, 2016an ere eskaera egitea pentsa-tu zuten. Aurreko urteagaz alderatuta, ez zuten jostailurikbatu, jatekoa baizik, eta Lekeitioko Dominikei eroan zieten.

2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZAAzaroa› › › 52//


53//Azaroa›

Beharra daukat proiektuari atxikipena eman zioten MUTRIKU //Crohn gaitza edo hesteetakohantura dutenek sarri komun baten beharlarria izaten dutela eta, Mutrikuko UdalakBeharra daukat egitasmoarekin bat egiteaerabaki zuen, eta udal hornikuntzetakokomunak beharra dutenen eskura ipini.

Udalak aurreratu zuenez, herriko elkartee-kin batzekoa zen, egitasmoa ahalik etagehien ezagutzera eman eta atxikimen-duak biltzeko. Proiektua maiatzean abiatuzen Donostia mailan, eta Mutrikukoa bategiten duen hirugarren udala izan zen.

Mendieta ontziolaegonkortzekolanekin hasi zirenLEKEITIO //Lekeitioko Udale-ko Bulego teknikoak Mendie-ta ontziola jausteko arriskuanzegoela esan zuen, eta egon-kortzeko lanak egin behar zi-rela hainbat arinen monu-mentua ez galtzeko. “Ontzio-laren egoera txar-txarra da;edozein unetan erortzekoarriskuan dago”, nabarmen-du zuten. Egoerari aurre egi-teko, Lekeitioko Udalak, Biz-kaiko Foru Aldundiaren la-guntzagaz, lanak egitekozerbitzua kontratatu zuen,bai eta egurrezko egituretanaditua zen arkitekto bat ere,proiektua eta lanak jarraitze-ko. Hasierako fasean 35.000euro inbertitu zituzten, eta2017ko aurrekontuetan be-rreskuratzeko proiektua jaso-tzea proposatu zuten.

Sexualitateaz jardun zutenMENDEXA //Udaleko Berdintasun Batzorde-ak eta Goi alde 3. Adina Elkarteak elkarlane-an antolatuta, 50 urte eta gero ere gure gorpu-tza maitatuz izeneko tailerra egin zuten,udaletxean.

Argazki zaharrak batzen MUNITIBAR //Ondare Batzordeak udalerrikoargazki zaharrak batzeari ekin zion, geroraargitaratzeko asmoagaz, eta herritarren la-guntzagaz. Udaberrian egin zuten lehendeialdia eta udazkenean bigarrena.



ABENDUA 2016 URTEKARIA - LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA >

Euskararen Eguna herriz herri ospatu zuten LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKU //Ospakizun etaaldarri eguna izan zen abenduaren 3a,Euskararen Nazioarteko Eguna. Bertso saio,magia ikuskizun, ipuin, kalejira, kantu dadantza artean etorri zen egun berezia.Markina-Xemeinen bertso paper lehiaketa-

ren sari banaketa egin zuten; MunitibarrenProbatu eta gozatu! Jolastu euskaraz! ikus-kizunean murgildu ahal izan ziren gazte-txoak, eta Ondarroan danborradak hartuzituen kaleak, Hondar Ahua guraso elkarte-aren eskutik.

Elikagai bankuakGabon aurrekokanpaina abiatu zuen MUTRIKU //Elikagai bankuakGabon aurreko bilketa kan-paina egin zuen, “gutxien du-tenek Gabon duinak eta zo-riontsuak igarotzeko” helbu-ruarekin. Jatekoak herrikohemeretzi saltokitan jarri zi-tuzten otarretan utzi behar zi-ren, eta itsulapikoetan diruauzteko aukera ere eman zen.

Lea Ibarreko briska txapelketak, 21 urteLEA IBARRA //19 bikotek parte hartu zuten Lea ibarreko 21. briskatxapelketan, Gizaburuagan; 32 andrazkok eta 26 gizonezkok.Argazkian, Agurtzane Gojenola Gizaburuagako zinegotzia, Gre-gorio Okamika, Paulo Okamika eta Jabier Goikoetxea irabazle-ak eta Juan Miguel Arostegi Gizaburuagako alkatea.

‘Munitibar’ liburua aurkeztu zuten AULESTI //Jose Luis Muñoyerro Munitibar liburua aurkeztuzuen Jabier Aranguena Artako-k, Aulestiko liburutegian.Muñoyerrok 1966tik 1976ra El Correo Español egunkarian ar-gitaratutako 160 bat kroniken bilduma egin zuen Arangue-nak, “garai hartako bizimoduaren erradiografia”.

54


LEA-ARTIBAI ETA MUTRIKUKO HITZA - 2016 URTEKARIA Abendua 55

Luis Baraizarrakarmeldarraomendu zuten MARKINA-XEMEIN //Luis Ba-raizarra Markina-Xemeingokarmeldarra omendu zutenMeñakan, haren jaioterrian.Meñakako Udalbatzak onar-tuta, Baraizarraren izena ero-ango du Meñakako Udal libu-rutegiak. Espainiako ItzulpenOnenaren Sari Nazionalaeman eta ordu batzuk geroagokendu ziotenSanta Teresa Je-susena, idazlan guztiak libu-rua aurkeztu zuen udaletxe-an. Julen Urkiza idazle kar-meldarrak Baraizarrekegindako beharra goraipatuzuen, Karmel aldizkarian etabeste hainbat lanetan eginda-ko ahalegina gogora ekarrita.Andres Urrutia euskaltzain-buruak hiztegigintzan Barai-zarrak egindako lan isila ai-tortu eta Santa Teresa Jesuse-na idazlan guztiak liburukoolerki bat irakurri zuen.

Arrantzaleak, Ondarroako portuan, antxoa deskargatzen.

Hurrengo urteetan antxoa askoegongo dela aurreikusi zutenLEA-ARTIBAI ETA MUTRIKU //

Antxoa gaztearenbiomasa 370.000tonatakoa deladio Aztik

Bizkaiko Golkoan antxoagaztearen biomasa370.000 tonatan zenbatetsizuen AZTIk. Juvena 2016kanpaina zientifikoarenbarruan egin zuten azter-keta, iraileko datuekin.

Neurketa 2003an hasi-tako denbora-serieko lau-garren handiena izan zen.2017ko antxoaren arran-tzaldiari zegokionez, bai-kor agertu ziren, hurrengo

urteetarako bilketa handiaedo ertain-handia aurrei-kusten zuten eta. Antxoagazteen bataz besteko neu-rria ze-haztu zuten: zazpibat zentimetro.

GomendioakLortutako datuekin batera,arrantzatu daitekeen an-txoa kopuruaren ingurukoarriskuen gaineko gomen-dioak helarazi zizkietenarrantza alorreko aginta-riei. Kanpainaren helburuazera izan zen: antxoa gazte-en ugaritasuna eta banake-ta zehaztea, haien egoeraikertzeta eta biziraupenarieragiten dioten inguru-

men-faktoreak aztertzea.Aztik zehaztu zuenez, ku-deaketa jasangarri batenbidez bakarrik berma dai-teke antxoaren biziraupe-na eta arrantza motahorrek arrantza sektoreanzein kontserben eta elika-gaien sektorean sortzenduen jarduera ekonomiko-aren etorkizuna.

Aztiko ikerlariek itsasekosistemaren datu oroko-rrak batu zituzten, eragitendioten prozesuak ulertzekohelburuagaz. Azken urteo-tan, Bizkaiko Golkoko itsasharrapari handiek espazio-an duten banaketa ebalua-tu zuten.

› › › › //


URTEKARIA 2016Lore MaquetaciÑn 1 09/12/16 21:36 Página...

Documents

Transcript of URTEKARIA 2016Lore MaquetaciÑn 1 09/12/16 21:36 Página...