JulianBelokiEuskadi irratikoesataria

«Jabetu garaeuskara ezdela etxekohizkuntzabakarrik» 6-7

Gaur 30 urte egin zituen Belokik Euskadi Irratiaren lehen hitzak. MIKEL ALBISU

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

Enara Garmendia 3 Iritzia 4-5Genero indarkeria 8-9 NaroaSagarna 10 Mariela Perez 11Antioko aurreskua 1933an 12

GOIBERRI

37. zenbakia. 2012ko azaroaren 23a

GOIBERRI 03KATE MOTZEAn

«Batez ere Estatu Batuetako rocka etacountrya entzutea gustatzen zait»

Enara GarmendiaOlaberriako irakaslea

Asier Zaldua OlaberriaEnara Garmendia (Olaberria,1993) irakasle praktikak egi-ten ari da bere herriko ikaste-txean. «Umetatik oso argi izandut irakasle izan nahi nuela:panpinei eskola ematennien», aipatu du.Zaletasun bat.Denetik pixka bat: lagunekinibiltzea, irakurtzea, idaztea,hondartzara joatea...Oporretarako leku bat.Amerikako Estatu Batuak. Ur-tebete eman nuen han, Batxi-lergoko bigarren maila bertanegin bainuen. Familia batekin

bizi nintzen, Michiganen. Bisi-tan joateko gogoa dut.Liburu bat.La alfombra voladora sobreBagdad.Musika talde bat.Denetik pixka bat entzuten dut.Batez ere, Estatu Batuetakorocka eta countrya.Abesti bat.Outlandish taldearen edozein.Amets bat.Udaleku bat antolatzea.Gorroto duzuna.Gezurra.Inoiz ahaztuko ez duzun eguna.Nire zortzigarren urtebetetze

eguna. Anaiak eskua hautsizuen eta ospakizunak bertanbehera utzi behar izan genituen.Janari bat.Patata-tortilla.Edari bat.Ez dut bat bereziki gustuko.Jaso duzun oparirik bereziena.Amerikako familiak egindakoargazki-albuma. Bertan egon-dako urtebetean ateratako ar-gazkiekin osatu zuten.Goierriko txoko bat.Errekalde ingurura paseatzerajoatea gustatzen zait.Herriko alkate bazina...Ez nuke jakingo zer egin.

«Olaberriabehealdera,Errekalde ingurura,paseatzera joateagustatzen zait»

ASIER ZALDUA

GOIBERRI

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SLZuzendaria: Eskeine LegorburuKudeatzailea: Aloña LandaKoordinatzailea: Loinaz AgirreProdukzio arduraduna: Mikel AlbisuDiseinua eta banaketa:Bidera zerbitzuak. Berria TaldeaLege gordailua: SS-1638/2011

Egoitzak:Beasain:Oriamendi, 32. 20200.Urretxu: Barrenkale 13. 20700.Telefonoak:Beasain: 943-16 00 56Urretxu: 943-72 34 08

Webgunea:goiberri.hitza.infoPosta elektronikoa:goiberri@hitza.infoPublizitatea: 647 319 775 – azudaire@bidera.euBezero arreta / harpidetzak:902-82 02 01 – harpidetza@hitza.info

Diruz laguntzen duten erakundeak:Udalak: Altzaga, Arama, Itsasondo,Olaberria, Urretxu, Zerain etaZumarraga

04 GOIBERRIIRITZIA

Rufino Iraola GarmendiaIdazlea

Zaborrak gora eta zaborrakbehera

«Ez al dahobebosgarrenkontainerrakaleanipini, etajendea hezietamentaliza -tzea, bereborondatezegin dezanselekzioa?»

spalditik nen-goen usainahartuta, etaa z k e n e a nlaster ezarri-

ko dutela gure herrian ere AtezAteko bilketa-sistema. Neureerrua ere izango da puska bat,berrikuntzen aurrean uzkur an-tza naizelako, baina garbi esan-go dut dezente kezkatzennauela erabakiak. Ez zait gehie-gi gustatzen sistema berria.Halako itolarri bat ematen ditetxean bost ontzi eduki behar-ko ditudala jakiteak. Txikienakizanda ere ez al dira asko? Ezzait bururatzen non gorde,oraingoz behintzat. Bestalde,kalkuluak ez al ditugu ondoatera beharko arraina-eta noizjan-edo..., zeren hondakinmota hori egun pare batetikgora etxean eduki behar badu-gu, ez al du sortuko problema-rik? Eta txiparen hori zer? Identi-

fikazio kontuek beti aztoratuizan naute, eta honek ere bai.Badakit biltzaileen diskrezioeta profesionaltasunaz min-tzatuko zaizkidala. Mintzatzeabaina niri zaborrontzia txipare-kin ipintzen badidate, ez al dalogikoa pentsatzea ez delaizango tarifan deskontua egite-ko bakarrik. Itsasondo, Legorreta eta Zal-

dibian AAko bilketa-sistemajartzera zihoazela jakin nuene-an, ohar bat idatzi nuen pren-tsan azken galdera honekin:«Atez Atezko hondakin- bilketazergatik ez hasi Beasain,Ordizia

eta Lazkaotik, horiek baitiraGoierriko hondakin guztien%66 baino gehiago sortzendutenak?»Sasieta Mankomunitateko

presidenteak erantzun zidan.Funtsean hauxe zioen: bidera-garritasun-estudio guztiakoraindik amaitzeko daude, etahoriek amaitutakoan ikusikoda. Hiru herri horietakoak, bai,eginak daude, eta onartuak;horregatik ipini da horietanmartxan. Sasieta Mankomunitatea 22

herrik osatzen badute, zergatikez da guztietan batera amaitubideragarritasun-estudioa? Ezdut konprenitzen estudio osoaamaitu baino lehen zergatik ja-rri nahi izan den martxan kasikherririk txikienetan sistema be-rria. Eta oraindik estudioaamaitzeko dagoen herri horie-tan bideragarria ez dela ondo-rioztatzen bada? Eta... Sistemaberrian sartzen direnen kostuazeinek finantzatu behar du,Mankomunitateak ala herri ba-koitzak?Gauzak ondo egiteko, ez al

dute 22 herrietako hiritarrek,bozketa bidez, eman behar be-ren iritzia, eta ateratzen denaaurrera eraman. Hori da demo-kratikoa, Mankomunitatean si-nesten badugu.Badira datu batzuk onartze-

ko zail antzak. Sortzen denhondakinaren %80 birzikla-tzea asko iruditzen zait. Biltzendenaren %80 ere ez da gutxi;izen ere, ez al dago arriskurik,Antzuolan bezala, hondakin

asko “desagertzeko?” Bestetik,AA garestia ote den irudipenadaukat. Badut datu bat: Berga-ra, Antzuola eta Oñatin, AAmartxan jartzeko, Ingurumene-ko aurrekontua % 65,58 igodute.Errauskailua oso txarra dela

entzun dugu beti. Bada, ez diohorrelakorik Juan Carlos Aldun-tzinek, Ingurumeneko Foru Di-putatu ohiak: «La incinadorano es mala en sí, pero obstacu-liza el objetivo principal, el reci-claje.» Gauza guztiak bere to-kian. Beste gauza bat ere bada

konprenitzen zaila: Foru Aldun-diak zergatik ez du eramatendebatea Batzar Nagusietara,eta hantxe erabaki Gipuzkoakoeremu demokratiko handiene-an?

Eta... birziklatzea zer da?Ontzi batzuetan etxeko zikinakbanatzea? Horren erraza ote?Ez dut esango gaizki dagoenik,baina aurre selekzioa baino ezda. Benetako selekzioa honda-kin-plantetan egin beharko da.Eta gero, birziklatzeko, kanporabidali, agian oso urrutira. Ho-rrek ez al du kostu handia izan-go?, eta gasolio-erreketa ga-lanta! Badut beste datu bat ere: di-

rudienez, selekzio-plantaradoan beiraren %30 atzera bo-tatzen da; baita birziklatzera bi-daltzen denaren %20 ere. Agidenean, konpostajeari gagoz-kiolarik, tonako 400 euro kos-tatzen da, eta saldu 30 euro in-guruan. Bestalde, konpost-plantara iristen den janarifresko zein kuzinatuaren %75atzera bota behar izaten omenda. Merezi al %25ekin laneanaritzeak? Ez al da alfer-gastu handie-

gia? Izan daiteke politikoki zu-zena, baina ekologiari egiten alzaio uste adinako mesederik?Ez al da hobe bosgarren kontai-nerra kalean ipini, eta jendeahezi eta mentalizatzea, bereborondatez egin dezan selek-zioa?. Hori da iraultza, hori dafruituak lortzea.

A

GOIBERRI 05IRITZIA

Bazen ordua. Beharrak, krisiak eta diru faltak egin du akuilulana. Dirua zegoenean, laguntzak erruz eman ohi ziren, zertarako,zeinentzat eta zein helbururekin begiratu gabe. Herriaren irudi, edoafizioaren aitzakia pean, hau denona da esanez, asko arrazoitugabe, diru asko xahutu da. Kirol kazetari bezala, ez naiz ni izango, kirolak bultzada eta lagun-tzarik ez duela behar esango duena. Are gehiago, askotan derrigo-rrezkoa da, bereziki sarrera gutxiago dituzten kiroletan. Hala ere,denak bere neurria du. Saskibaloiean hiru talde ditugu ACBn, horibai, bakoitzak bere Foru Aldundiari direnak eta gehiago eskatu etagero. Hauek kendutakoan, estutasuna eta kaka larria. Futbolean

ere beste horrenbeste, bakoitzak duen zelaiarekin nahikoa ez, etaberria egin behar. Baina talde profesionalek ez, denon artean eginbehar ditugu, gizartearentzat ezinbestekoak omen direlako.

Beste kirol apalagoetan sartzera ez noa, esan nezake, zertan arigara, gure taldea bultzatuz uztaila heltzen denean, inork ezagu-

Ez dago eztabaidarik Igor. Agerikoa da. Egoera ekonomikoaoraingoa baino hobea zenean oso gutxi ziren kirol talde profesio-nalek diru laguntzak jasotzearena gaizki ikusi eta esatera ausar-tzen zirenak. Beharbada, asko izango ziren ondo ikusten ez zute-nak, baina zenbait kirol erakunde gizartean oso errotuta daudela-ko edo, apenas ausartzen zen inor kritika egitera.

Egungo egoera gordinak, ordea, zentzuz jokatzea eskatzen du.Irabazteak, besteen gaindi nabarmentzeak, halako prestigio bateman ohi badu ere, azken finean, beste ezaugarri batzuk dira gizar-te baten balioa neurtzen dutenak. Espainiaren kasua da esaten arinaizenaren adibide garbia.

Futbol zein saskibaloi selekzioak, Rafa Nadal, Alberto Contador,Fernando Alonso... Kirol arloan gutxi dira aspaldian Espainia be-zain beste nabarmendu direnak. Futbol selekzioa esaterako, mar-ka guztiak hausten ari da. Irabazi ez ezik, goraipatzeko moduko jo-koaren jabe da. Mundu mailako ospea eman dio ordezkatzen duenherrialdeari, baina herrialde horrek berak duen arazo ekonomikoa

ere, mundu mailan da ezaguna. Herriko neska- mutikoak futbol fe-deratuan aritzeagatik ordaintzen ari dira. Gurasoek hartu beharizan dute euren umeek partidetara eramatearen ardura dirurik ezdagoelako. Hori hala izanik, nor kexatuko da dirutza irabazten aridiren jokalarien taldeak laguntza publikorik gabe geratu direlako?Lehentasunak finkatzeko garaia da. Premiazko beharretara bide-ratu behar dira laguntzak, eta elitezko kirola, bere horretan, ez dabeharrezkoa.

bateta

bat

Asteko irudia

Igor Sarriegi

Jon Balentziaga

Josu Maroto

Artur MasAtzo zen Santa Zeziliaeguna, eta musikarieninguruan marrazten hasinaizenean, azken aldianahoz-aho dabilen Artur Massartu da binetan xirulajotzen. Igandean jakingodugu gehiengoa lortuko duenKataluniakoahuteskundeetan. Eta geronork jakin ipuina nolaamaituko den...

tzen ez dituen kirolariak ekartzeko. Zertarako, eta lotsaren arrasto-rik ez duten gutxi batzuk gure larrutik bizitzeko .Kirola bultzatzea ongi dago, baina talde profesionalek, enpresaprofesionalek bezala, bere etekina atera behar dute, eta gero etor-kizuna prestatu behar dute. Bakoitzak bere erantzukizuna izan be-har du. Ez da posible, dagoenean bon-bon eta ez dagoenean… de-non artean .

06 GOIBERRIELKARRIZKETA

«24 orduko euskarazkohitz jarioa oparitu duEuskadi Irratiak»

Julian BelokiEuskadi Irratiko esataria

MIKEL ALBISU

GOIBERRI 07ELKARRIZKETA

Loinaz Agirre LegazpiDuela 30 urte, gaurko egunez,azaroaren 23an, eguerdiko12:00etan esan zituen JulianBelokik (Legazpi, 1956) lehe-nengo hitzak Euskadi Irratian.Aurretik, Herri Irratian aritu zen.Dena den, txikitatik izan zuenharremana ahozko komunika-zioarekin: Arantzazun egin zi-tuen ikasketak Belokik, Gan-diagaren ikaslea izan zen eta«berehala jarri gintuzten pulpi-totik zerbait esaten. Lektoreofiziala ere izan nintzen», dioTelleriartekoak. Nola gogoratzen duzu 1982koazaroaren 23a? Gure seinaleei ofizialtasunaeman nahi zitzaien, ordurakogutxi asko, probatan, musikasartzen ari ginen eta. Azaroaren23an, eguerdiko 12etan, minutuerdiko halako iragarki institu-zional bat egin genuen, etaahotsa jartzea egokitu zitzai-dan. Agur Jaunak kantua erabiligenuen, momentu hartan, ins-tituzionalena bera iruditu zi-tzaigulako. Eusko Jaurlaritzakhedabide publikoak sortzen zi-tuela, euskararen alde, EuskalHerriaren alde... minutu erdianhori esan eta hortik aurrera mu-sika sartzen hasi ginen. Euskadi Irratira iritsi aurretik,ba al zenuen esperientziarikirratigintzan? Herri Irratitik nentorren, 1978anHerri Irratian hasi nintzen. HerriIrratiak halako aldaketa bategin zuen urte hartan: bere au-tonomiaren alde egin eta loral-di bat izan zuen. Juan Lekuonakdeitu ninduen, 1978ko irailean,euskarazko edukiei indargehiago emateko. Hasieran ko-laborazio gisa hasi nintzen, etagero 6 orduak euskaraz proiek-tua etorri zen, Jaurlaritzarenbabesarekin... Arratsaldeko6etatik gaueko 12etara euskarahutsean egiten genuen. 6 orduhorietan, euskarazko lehenda-biziko informatiboak egitenhasi ginen. 1982an Euskadi Irra-tia sortzeko deia egin zuten.Herri Irratian genbiltzan jendebatek Euskadi Irratirako pau-

hitz egiteko baietz esatea. Jen-deak lotsa hori ere galdu du, etaasko jabetu gara hizkuntza ho-nekin ere plazan egon behardela, ez dela etxeko hizkuntzabakarrik. Zer ekarri dio Euskadi Irratiakeuskarari eta Euskal Herriari? Euskadi Irratiak euskaldungo-ak ordura arte izan gabeko hitzjarioa eman zion, egun osokoa,eta gainera etxe guztietara iris-ten ginen. Hitz jario hori da Eus-kadi Irratiak Euskal Herriarieman dion oparirik onena; egu-nero-egunero etxean daukazu,piztea bakarrik da lana. Euskadi Irratiaren zuzendariere izan zinen 1991tik 1999ra.Zein izaten zenuen buruhauste-rik handiena? 24 orduei eustea eta gauza be-rriak egitea. Gure medio honibatzuetan kosta egiten zaiobere burua berritzea. Informa-tiboetan gero eta autonomiagehiagorekin aritzen saiatu gi-nen, gero eta gai gehiago geukateraz... Horrek esan nahi dusendotu egin ginela garai har-tan. Bi leku aldaketa egitea ereegokitu zitzaidan. Andia kaleautzi, Larramendira joan, Larra-mendi utzi eta Miramonera

soa egin genuen, Jose MariOtermin zuzendari genuela. Aldaketa handia izan al zen? Guretzat aldaketa izan zen, 6ordutan egiten ari ginena, egunguztian egin behar baitzen Eus-kadi Irratian. Abantaila bat ba-zuen Euskadi Irratiak: irrati be-rria zen, eta alderdi teknikotikgozamena zen. Herri Irratiakzeukan arazoetako bat zen,gauzak zahartzen ari zitzaizkie-la. Gauzek funtzionatzen zuten,baina batzuetan erdizka. Ez zi-ren garai errazak; ekonomianere, orain bezala, larria zen ego-era, eta inbertsio berriak egiteakonplikatua zen. Bat-bateanirrati berri batekin topo egin ge-nuen Andia kaleko 13an. Bainabeste guztia eginkizun zegoen:fonoteka osatzea, nolako pro-gramazioa egin behar genuenerabakitzea, euskarekiko kez-ka, geure burua ezagutzeraematea... Urte hauetan, aurrerapen tek-nologiko handiak izan dira. 6 orduak egiten hasi ginenean,guretzat asmakizunik handie-na teletipoa izan zen. Orduraarte ez zegoen teletiporik. Tele-tipoa erdaraz bakarrik zegoen,teletipoari tira egin, moztu eta

bat-batean itzultzen genuen.Bat-bateko itzultzaile ofiziora-ko ere asko ikasten zen gurean.Orain, berriz, irratian zuzeneanaireratzen duguna gero Nahie-ran eskaintzen ari gara Interne-tez, norberak egokien datorkio-nean entzun dezan...Euskara hutsean lan egin beharizateak zailtasunik ba al zuen? Zaila izan zen, programazioabete behar zen, eta geuk gau-zak kontatzeaz gain elkarrizke-ta bidez nork kontatua ere be-har genuen. Harripeetan begiraibiltzen ginen, gaiak aukeratueta ea euskaldunik bazen gal-dezka. Askotan jendea ez zego-en prest jendaurrean euskarazhitz egiteko. Hori asko aldatuda, zorionez. Gaur egun ateasko jo ditzakezu eta beti nor-bait aurkituko duzu prest. Garaihartan jende askori kosta egi-ten zitzaion irratian euskaraz

etorri. Beste aldi garrantzitsubat ere izan zuen garai hark: di-gitalizazioa. 1996an Miramo-nera etorri ginenean, soinuengestioa erabat digitalizatu ge-nuen. Orain hain arrunta denhori momentu hartan abenturabat zen, oraindik merkatuan ezzegoen zerbait. Lan bikainaegin zuen orain jubilatzeradoan Xabier Laskibarrek, tekni-ka arduradunak.Urte askoren ondoren, EuskadiIrratian zure ahotsa berriz en-tzuteko aukera dugu. Zure aho-tsa nabermendu izan dute beti. Ez dakit, egunak izaten dira. Niofiziora iritsi nintzenean, aho-tsarena elementu inportanteazen. Orduan, oraindik, Fragakegin zuen Estatuto de Radiote-levision hartan, lokutorearen fi-gura existitu egiten zen lokuto-re soil bezala; orain hizlari erre-daktoreak gara. Gogoratzendut Inazio Arregi, Eusko Irratikozuzendari izana, Vaticano Irra-tian nazioarteko informazio sailbaten arduradun zela, hara bi-sitan joan nintzen batean nolalokutoreek beste batek eman-dako testua hartu eta pasilloanzeuden mahaitxo batzuetanensaiatu egiten zuten. Bere ofi-zioa esatea zen. Ni garai hartansartutakoa naiz eta ahotsakgarrantzi handia zuen. Orainere bai, baina orain lehentasu-na dauka kazetari ona izateak,animatzaile ona izateak... Goierritar asko aritu izan zare-te eta zabiltzate. Legazpiarrak bakarrik, nireakorduan, Gartziatarrak, Joxe-rra batik bat, baina baita Alber-to ere eta orain Juan, Pello Za-baleta, Tere Beloki, Beatriz Za-baleta, Marian Beitiala rrangoi-tia, Iñaki Guridi, Alberto Gartzia,Ane Santesteban, ni neu..., ho-rrela bat batean gogoan ditu-danak, hemen ibili izan direnaketa bagabiltzanak. Aldikakosolaskide eta laguntzaileak ereizan dira, baina kontratupeanlan egin izan duten goierritarrenkontuak ateratzen hasita, be-rrogeiren bateko zerrenda errazosatuko genuke.

«Herri Irratiangenbiltzan jendebatek EuskadiIrratirako pausoaegin genuen»

«Gaur egun beti aurkituko duzu norbaiteuskaraz hitz egiteko prest»

«Ni ofiziora iritsinintzenean,ahotsarenaelementuinportantea zen»

08 GOIBERRIASTEKO GAIA

Emakumeenganako Indarkeriaren Aurkako Eguna da igandean, eta eskualdekoAsmube, Eraldatzen eta Kimetz emakume elkarteetako kideak hilabeteakdaramatzate genero indarkeria prebenitzeko zein lan egin dezaketen aztertzen.

Asier Zaldua GoierriEmakumeenganako indarke-riaren inguruan eskualdekoemakume elkarteek zein lanegin dezaketen aztertzen aridira Asmube, Eraldatzen etaKimetz elkarteak. Ia urtebetedaramate lan hori nola eginaztertzen. Beasaingo, Ordiziako eta

Urretxuko eta Zumarragakoelkarteetako ordezkarien iri-tziz, emakumeen aurkako in-darkeria saihesteko beharrez-koa da prestakuntza. Hala, 25lagun inguru dira hiru elkarte-en lankidetzatik antolatutako

jardunaldietan parte hartzenari direnak. Urrian izan zutenjardunaldiko lehen saioa, etadatorren urteko urtarrilarenbukaerara arte iraungo du. Ordiziako Kimetz elkarteko

Belen Balerdik dio jardunaldie-tan ikasten ari direna «erabilga-rria» eta oso garrantzitsua dela.«Gaia oso delikatua da eta tai-lerra oso ondo datorkigu indar-keria jasan duen emakumerenbat gerturatzen zaigunerako».Goierri garaiko Eraldatzen elkar-teko Nilda Gorveinek elkarteekindarkeria jasaten dutenen etainstituzioen arteko bitartekari

lana egin dezaketela uste du.«Batzuk ez dira Gizarte Zerbi-tzuetara joatera ausartzen»,eta elkarteek bide hori egitekolaguntza eskaini nahi dute.Izan ere, Goierrin ere badau-

de tratu txarrak jasaten dituz-ten emakumeak. Eskualdekokasuen datu zehatzik ez duteelkarteek, «baina gu ez garagainontzekoen ezberdinak»,zehaztu du Balerdik. «Duelagutxi bizilagun bat etorri zi-tzaigun, baina seguru kasugehiago ere badaudela. Denaden, guregana gerturatzea ereoso zaila egiten zaie».

Beasaingo Asmube elkarte-ko Maria Jesus Auzmendik gaihau «ezkutukoa» dela gehitudu. «Badakigu gertatzen dela,baina... Indarkeria hau beste-lakoen oso ezberdina da, etaaskotan ezkutuan gelditzenda». Horregatik, eta kasu ho-riek guztiak ezkututik atera-tzeko salaketa jartzeak duengarrantzia azpimarratu dute:«Susmoa dagoenean salatuegin behar da. Baina, eurenondoan ere egon behar da, etaune horietan babesa eman».Balerdiren ustez gizartea

eta instituzioak ez daude

Indarkeriarik ez

GOIBERRI 09ASTEKO GAIA

nahikoa inplikatuta gai hone-kin. Hori dela eta, aurten Kime-tzekoek deklarazio instituzio-nala ez irakurtzea erabakidute. «Hor esaten dena, geroez da betetzen».

Instituzioen inplikazioa ereeskatu du Kimetzeko ordezka-riak. «Egia bada arazoa benetanlarria dela uste dutela, gehiagoegin dezatela, ikastetxeei gaihau lantzeko bitarteko gehiagoeskainiz, adibidez. Kanpainakurte osokoak izan behar dira». Auzmendi ere bat dator Ba-

lerdirekin. «Emakumeek zerga-tik ez dute salaketarik jartzen?Babesik sentitzen ez dutelako».Gorveinek dio legeak baliabideasko eskaintzea aurreikustenduela, baina benetako orduanez dagoela baliabiderik. Institu-zioen eta emakumeen artekoelkarlana ez dela behar bezainona ere badio: «Guk, adibi-dez, –Zumarragako–udalarenbatzordeetan parte hartzen ge-nuen, eta deitzeari utzi zioten.Kimetzek bere udalaren –Ordi-zia–babes handiagoa duela ereiruditzen zait, eta gizarteak ba-

tasunik nabaritzen ez badu, bo-rrokak indarra galtzen du».

Gizartearen paperaHala ere, zenbait gauza lortudituzte. «Goierri garaian in-

darkeria kasuetarako protoko-loa sinatu dugu, ZumarraganBerdintasun saila dugu (nahizeta aurrekontua garai batekolaurdena den), mankomunita-teak berdintasun teknikariadu... Nire ustez, horretan guz-tian Eraldatzenek zeresanhandia izan du. Are gehiago,gure elkartea sortu aurretik, ezzen tratu txarrez hitz egiten»,azaldu du Gorveinek.Gizarteari dagokionez, herri-

tarrek gehiago egin behar dute-la uste dute hiru elkarteetako ki-deek. «Dena ezin da instituzio-en eta elkarteen esku utzi».Balerdiren ustez, «isiltasunakkonplize egiten gaitu. Indarke-riaren aurkako kontzentrazioe-tara, adibidez, oso jende gutxietortzen da», eta jendea norbe-raren inguruan kasuren batematen denean bakarrik mobi-lizatzen da».

Hori ikusita, Eraldatzenek hi-lean behineko elkarretaratze-ak egiteari utzi zion. «Gizarteaez dago nahikoa kontzientzia-tuta: gehiago inplikatu beharda eta kontzentrazioetan par-

te hartu. Gizarteak erasotzaile-ak baztertu egin behar ditu,hori bakarrik baita eraginkorra.Baina, zoritxarrez, gizarteak ezdio ezer leporatzen erasotzai-leari», dio Gorveinek.Gazteen artean ikusten di-

tuzten jarrerek ere kezkatzendituzte elkarteetako ordezka-riak, tratu txartzat hartu dai-tezkeen jarrerak normaltzathartzen baitituzte. Hori delaeta, eurei zuzendutako ekital-diak ere antolatzen dituzte el-karteek. Hiru talde hauetako kideek

emakume elkarteek gai hone-tan zeresan handia dutelauste dute, eta iaz erabaki zu-ten jardunaldia egitea. Aurtenbigarren zatia ari dira osatzen;Beasain, Ordizia, Urretxu etaZumarragako Udalen, Foru Al-dundiaren, Emakunderen etaKutxaren laguntza dute.

Eraldatzen elkartearenelkarretaratzeak, Urretxukoeta Zumarragako

Areizaga-Kalebarren plazan.GOTZON ARANBURU

EKITALDIAK Emakumeen Aurkako Nazioarte-ko Egunaren harira, hainbat ekin-tza antolatu dituzte datozen egu-netarako. Honako hauek dirahainbat udalek eta emakume el-kartek antolatutako ekintzak:Gaur, ostirala. - Goierri garaiko Beldur Barik to-paketa egingo dute Urretxuko La-beaga aretoan, 18:30ean hasita.- Ordizian giza katea 11:15ean, Al-tamira auzoan hasita. 11:30eanelkartuko dira Plaza Nagusian.18:30ean, indarkeriari buruzhausnartzeko tailerra Farapi elkar-tearen eskutik, Barrenan. Bihar, larunbata. - Emakumeen aurkako indarkeria-ren inguruko informazio banaketaUrretxu-Zumarragako Areizaga-Kalebarren plazan, 11:00etatik12:00etara. Ondoren manifesta-zioa, Eraldatzenek antolatuta. - Legorretan autodefentsa ikasta-

roa, 10:00etatik 14:00etara, kul-tur etxean. - Gabirian, autodefentsa ikastaroa10:00etatik 12:00etara, eskolanJ.M. Paternainen eskutik. Etzi, igandea. - Elkarretaratzea egingo dute Or-dizian, 19:00etan, Plaza Nagu-sian. Amaia Apaolazak eta Mari-sol Caberok hainbat testu irakurri-ko dituzte eta Ordiziako dantzataldeak saioa egingo du. Etzidamu, astelehena. - Elkarretaratzea Urretxu-Zuma-rragakoAreizaga-Kalebarren pla-zan, 19:00etan. Ezkio-Itsaso,Urretxu, eta Zumarragako Udalekantolatuta.- Ordizian, haurrentzako ipuinkontaketa Mertxe Aizpuruarekin,17:30ean, liburutegian.asteartean. - Formakuntza tailerra Zaldibian,18:30ean, kultur etxean.

«Indarkeria haubestelakoen osoezberdina da,etaaskotan ezkutuangeratzen da»Maria Jesus AuzmendiAsmube elkarteko kidea

«Gizarteakerasotzaileakbaztertu egin beharditu, hori bakarrikda eraginkorra»Nilda GorveinEraldatzen elkarteko kidea

«Ikastetxeei gaihau lantzekobitarteko gehiagoeskaini beharzaizkie»Belen BalerdiKimetz elkarteko kidea

10 GOIBERRIGAZTEAK

«Bideak nola egin ikastea izan da gehiengustatu zaidana»

Ane Arrieta OrmaiztegiNaroa Sagarnak (Ormaiztegi,1989) ikasketak amaitu berriditu, eta ez nolanahi gainera:karrerako notarik onenaren sa-ria lortu du.Zer ikasi duzu?Bide, Portu eta Ubideen inge-neritza ikasi dut. Lehen hiru ur-teak Donostian egin nituenObra publikoetako ingeneritzateknikoa ikasten.Gero Madrile-ra joan nintzen, eta bertan

amaitu nituen ikasketak. Karre-rako azken bost hilabeteetanTxekian egon naiz Erasmus be-karekin.Ikasketak bikain amaitu dituzu,gainera.Diploma al mérito académicodeitzen dioten saria eman di-date. Karrerako notarik onenaateratzen duenari ematen dio-te urtero. Madrilgo UniversidadAlfonso X. El Sabio unibertsita-tean amaitu ditut ikasketak etabertan eman didate saria.Eta gustura ikasi duzu?Bai, oso gustura ibili naiz karre-ran, asko gustatu zait. Gehien-

Bideak nola egin ikastea izanda gehien gustatu zaidana. Ikasitakoa praktikan jartzekoaukerarik izan al duzu?Bai, praktiketan Zumarragakobide berriaren proiektuan ibilinaiz, Zarauzko Amenabar en-presan, eta oso gustura.Gogor eta asko ikasi beharko dakarrerako notarik onena atera-tzeko, ezta?Bai, ordu asko eskaini dizkietikasketei, eta pisuan ere ikaste-

ko giro egokia izan dut. Zortehandia izan dut pisukide denakere ikasle onak zirelako etaproiektua ere beraiekin egindut. Adibidez, pisukide izan dutAtaungo Ioritz Zurutuza, etahonek batxilergoko notarikonena atera zuen.Eta, orain, zer egiteko asmoaduzu?Lidergo masterra eta MBA+Emasterra egiteko izen emannuen. Oraindik baieztapen ofi-zialik iritsi ez bazaigu ere, ez daegingo master hau, finantziazioarazoak daudelako. Banco Po-pularrak laguntzen zuen diruz,baina krisiagatik edo, azkeneanez dirudi egingo denik. Agian ur-tarrilean edo...Eta bitartean?Alemana ikasten hasi naiz etaingelerako Advance titulua ate-ratzeko prestatzen ari naiz. Ai-tarekin ere ari naiz lanean.

Naroa Sagarnak saria jaso du Madrilen,Bide, Portu eta Ubideen ingenieritzaikasketako notarik onena lortu duelako.

«Ordu asko eskainidizkiet ikasketeieta pisuan ereikasteko giroegokia izan dut»

GOIBERRI

GOIBERRI 11MUNDUTARRAK GOIERRIN

Babeslea

Mariela, geldi egoten ez den kubatarra Zortzi urte eta erdi darama Lazkaonbizitzen. Sukaldari ikasi zuen Kuban,eta zerbitzari lan egiten du tabernan.

Aimar Maiz Lazkao Pertsona estimatua da bezero-en artean Lazkaoko AlbokakoMariela zerbitzaria. Goxoa tra-tuan, irribarrea beti ezpainean,eta kubatarrengandik bestela-korik pentsa dezakeenaren-tzat, azkarra eta saiatua lane-an. Mariela Perez Sarria da,duela zortzi urte eta erditikgoierritar bat gehiago. «Ia-iaGoierri osoa ezagutu dut», diobarrez, eta beti euskaraz. Santa Clara hirikoa da

(217.000 biztanle), Villa Claraprobintziaren hiriburua. Kubairla luzexkaren erdian dago,mendebalerantz. 1689an sor-tua, komertzio eta komunikaziogunea da Santa Clara, errepi-deen eta trenbideen bideguru-

tze. Euskal Herrira iritsi eta be-rehala gidabaimena atera zuenMarielak. «Gero Maizpidenegon nintzen, sei hilabete. Eus-kara ikastea zaila izan zen».Ondo moldatzen da, hala ere. Urte erdian soilik ikastearen

arrazoia «gauzak azkar egitea»gustatzen zaiolako izan daite-ke. «Kubatarrak lasaiagoakdira, bai, esaten den bezala. Niez; ni, kontrakoa», dio barrez. Gastronomia ikasi zuen sor-

lekuan. Sukaldari ikasketetan«denbora gutxi» igaro zuen,«bi urte, eta kito». Euskal He-rrian eta Kuban janaria «era-bat» desberdina dela dio. «Hantxerria eta oilaskoa asko jatenda. Eta saltsa. Mina ez. Hemen,dena haragia da! Txuleta, adi-bidez...», dio, okela mota horimiretsiz. «Jada hemengo jana-ria nahiago dut. Euskaldunagehiago naiz dagoeneko».

Izaeraz ere bestelakoak Izateko eran ere kubatarrak etaeuskaldunak asko aldentzendira elkarrengandik: «Kubata-rrak alaiak gara. Beste ohiturabatzuk ditugu, dantza gehia-

go... Beti alai dabil. Gehiagokanporatzen du sentitzen due-na. Euskaldunari gehiago kos-tatzen zaio». Goierriko bizimodutik gehie-

na «poteoa» gustatzen zaio,«kaleko giroa». «Jendea osojatorra da. Gustura bizi naiz he-men, ia-ia hemengoa naiz».Kubara oporretan joateko as-moa baizik ez du. «Hango go-bernua gogorra da. Bizimodua,zaila eta garestia. Janaria etaarropa oso garesti daude. Pen-tsa, hilean 20 euro kobratzendu kubatarrak, eta txerriki kiloahemen baino garestiago dago.Mirariak egin behar. Baina, halaere, beti alai!».

«Kuban bizimoduazaila eta garestiada. Mirariak eginbeharra dago. Bainahala ere, beti alai»

Euskaldunduta eta goierritartuta dago guztiz Mariela Perez kubatarra. Argazkian, lan egiten duen Alboka tabernako barran. AIMAR MAIZ

12 GOIBERRIGARAI BATEAN

Miriam Luki ZumarragaArgazkiko irudia eta urtero, uz-tailaren 2an, Antioko baseliza-ren zelaitxoan errepikatzen den

irudia ez dira oso ezberdinak.Goikoa ere uztailaren 2koa da,baina 1933. urtekoa.

Aurreskuan ari da dantzaribat baselizaren alboan. Dan-tzari lagunak zapiekin heldutadaude, eta bakoitzaren arteanemakume bana dago, dantza-

riek ateratakoak. Egun ere Irrin-tziko dantzariek emakumeakateratzen dituzte dantzara.

Gutxi aldatu dira dantzarien

jantziak, aurreskuaren aurretikegun hartan ere meza emangozuten eta ez da aldatu herrita-rrengan Antioko jaiak sortzenduen ikusmira. Aldatu da base-liza bera eta aldatzen ari da er-mitaren ingurua, azkenaldianinoiz baino gehiago.

Dantzari bat emakumeak biribilera atera eta gero, aurreskua dantzatzen, uztailaren 2ko jaian, 1933an, Antioko baselizan. I.O/GUREGIPUZKOA

Antiokanpokoaurreskua

GOIBERRI 13IBILBIDEA

Lehen errepidean Beste ezein errepide baino lehenago,Aizkorri eta Aratz artetik galtzadadoa, Lizarraten ‘ordainleku’ eta guzti.

Aimar Maiz Aratz-Aizkorri Etengabeko joan-etorriarenemariak ondu du San Adrianenhistoria. Antzinatetik, Altzania-

ko mendi multzoa zeharkatze-ko errepideak bizitu zuen goimendia, mila metro garai pasa-txoren koskan, gailurrean atse-denleku-ordainleku eta guztigainera, Lizarrateren babese-an. Goierriko txoko magikoeta-ko bat da San Adrian ingurua —

Sandrati deitua bertakoek, Li-zarrate pasabidea ere bai—,Aratz-Aizkorri parke naturala-ren bihotzean.

Ia goraino autoan joaten de-nak Aldaolan (747m) utzi be-har du ibilgailua. Aterpetxeare-kin (890m) topo egingo du ibil-tariak berehala. Garai batekomikelete etxe berregokitua da.Izan ere, mugan egoteak bal-dintzatu du parajearen garran-

tzia geopolitikoa, batik bat Gi-puzkoa eta Araba Nafarroatikerauzi zituztenez geroztik.Egia esan, mapak sortu au-

rretik ere berebiziko funtzioazuen Sandratik. Muga fisikoazen —izan da beti—, goi mendi-ko klimaren erasanetatik ba-besteko toki bakarra inguruan.

Lau mila urte Aterpetxetik begiz parez pareikusten da kobazuloa. Aldapaleunean garai bateko galtzadazatiak daude, orain dela den-bora gutxi berreginak batzuk. Eskuinerantz desbiratuta,

merezi du Sancti Spirituko ba-

selizara (960m) hurbiltzea.Fraide tenplarioen egoitza zelaadierazten du elizako harri ba-tean landutako gurutzeak. Frai-deen bolalekutik —bidean da-goen ordeka—, jarraituko dugu. Sandratiko koban (1.021m),

orain ermita eta harri-hormabatzuk besterik ez daudenarren, lau mila urteko historiadago. Brontze Arotik gaurdai-no, etengabeko aztarna arkeo-logikoak topatu dituzte: bizito-kia, gotorleku militarra, gazte-

lua, sutegia, ukuiluak... Baitahilerria ere. Benetako herriazen. Tunelean gora pasa, etaErdi Aroko galtzadari segiz Az-karatzako iturrira (1.054m) iri-tsiko gara. Handik, ibiltariak au-kera dezake nora jo: Aratzera,Arabara, Urbiara, Aizkorrira...

Sandratiko leize-begitik ikuspegia galtzadara eta bailarara. Aztarna zaharren gordailu da. G. ARANBURU

San Adrian Luzera: 5,160 kilometro Denbora: 1 h, 40 min. Altuera max: 1.054 metro.Desnibela: 307 metro.Zailtasuna: Erraza

HelmugaIrteera

Sancti Espiritu

Eleganteegunarekin hasikodituzte festakOrmaizteginSan Andres festak Elegante egunarekin hasiko dituzte bihar Or-maiztegin. Eguerdian, 14:00etan, Eleganteen bazkaria egingo dute

OGAk antolatuta, Zubipe kiroldegian. Bazkalondoren, mahai joko-ak egingo dituzte; 16:00etan mus txapelketa jokatuko dute eta17:30ean, jolas didaktikoak egingo dituzte Zumalakarregi museo-ak antolatuta, Haurren Eskubideen Nazioarteko eguna ospatzeko.Igandean, berriz, 13:30ean, Urmaiz eta Zeba abesbatzen kontzer-tua egingo dute Ander Deunaren elizan; eta 18:00etan, rokodro-moa Zubipe kiroldegian, eskalada taldeak antolatuta.Bihar, hilak 24, 14:00etan Ormaiztegiko Zubipe kiroldegian.

KantuafariaMutiloanKultur Astea amaitzeko kantuafaria egingo dute bihar, hilak24, 21:00etan, Txerri-Gorri el-kartean. Kuxkuxtu taldeak alai-tuko du afaria.Bihar, hilak 24, 21:00etan,Mutiloako Txerri-gorrin.

ArtisaugaztarendastatzeaLizarrustinArtzaintzaren iragana eta orai-na lelopean, Ramon Lizeagagaztagilearekin artisau gaztadesberdinen dastatze gidatuaegingo dute azaroaren 25ean,Ataunen, Lizarrustiko parke-txean, goizeko 11:00etan hasi-ta. Ordu eta erdi inguruko irau-pena izango du saioak. Izenaaurrez ematea komeni da: ba-randiaran@gipuzkoamendiz-mendi.net posta elektronikoanedo 943 67 06 31 - 943 78 03 35telefonoetan. Etzi, hilak 25, Ataungo Liza-rrustiko parketxean. 7€ (hau-rrek 3€)

ALE

XA

REIZ

AG

A

GO

IBER

RI

14 GOIBERRIASTEBURURA BEGIRA

LIER

NIE

LORT

ZA

GOIBERRI 15PUBLIZITATEA