BERTAKO LANDAREEN BASO MINTEGIA · PDF file1 AURREKARIAK 1992. urtean nekazaritza eta...

BERTAKO LANDAREEN

BASO MINTEGIA

(INGURUGIRO GAIETARAKO IKASTEGIA)

2009-2010 KANPANIA

1

�

AURREKARIAK

1992. urtean nekazaritza eta basozaintza arloko prestakun-

tza-programak abian jarri zituenetik, bertako landareen

ugalketa eta hazkuntzara bideratutako mintegi txiki batzuk

izan ditu Ingurugiro Gaietarako Ikastegiak. Ehari-Gobeo

nahiz Abetxukoko lur eremu txikiak hartu ziren hasieran;

gaur egun, berriz, Olarizutik gertuko lur sail handiago

batean dago kokatua, Olarizuko Baratzeetan, non, zuhaitz

mintegiaz gain, bestelako lekurik ere bai baitago

ingurumenaren inguruko hezkuntza eta zabalkunde

jardueretarako, batez ere nekazaritza eta basozaintzaren

arlokoak; hain zuzen ere: baratza ekologikoak, fruitu-

arbola sailak, etab.

Mintegiek, hasiera batean nekazaritza nahiz basozaintzaren

arloko prestakuntza programetako praktikaldiak egiteko

baziren ere, ingurumenaren arloko hezkuntza eta

zabalkunde jarduerak egiteko ere balio dute gaur egun,

hala nola bisitaldi gidatuak, lorezaintza lantegiak, landatze

kanpainak eta beste.

MINTEGIAREN HELBURUAK

Xede bikoitza du bertako zuhaitzen mintegiak: alde

batetik, xede didaktikoa, herritarren partehartzea eta

sentsibilizazioa lortzea ingurumena babestu eta hobetze

bidean, eta, bestetik, berriz, hornitze helburua, hots,

ingurumena babestu eta hobetzeko baliatu ahal izango

diren landareak haztea.

Bertako landareen mintegiak, hortaz, hainbat helburu ditu,

honela laburbil baitaitezke:

· Bertako landareak ugaldu eta landatzearen inguruko

gaien ikaskuntza, nekazaritza eta basozaintzarako

prestakuntza programen baitan.

· Herritarren partehartzea eta sentsibilizazioa sustatzea,

basoak onik zaindu eta hobetzeari dagokionez.

· Herritarren ingurumenari buruzko kontzientziazioa

sustatzea, landaketa partikular txikietan bertako

landareak erabil ditzaten, espezie interesgarriak diren

aldetik.

· Udalerriko hainbat eremu ingurumena aintzat harturik

egokitu eta berriztatzeko lanak errazteko landareak

hornitzea, bereziki Gasteizko Eraztun Berdea delakoa

gauzatzeko egiten ari direnetarako.

MINTEGIKO BALIABIDE ETA METODOAK

Mintegiak, zeinek 3.610 m2

luze-zabal baititu, hauek

hartzen ditu bere baitan:

· Mintegia / negutegia: 620 m2

· Itzalpea: 290 m2

· Baratze-alorra: 500 m2

· Sustrai hutseko landaketetarako lursaila: 2.200 m2

Landareen ugalketarako baliatzen den teknikari

dagokionez, esan beharra dago modu ekologiko eta

eramangarrian egiten dela; ez da erabiltze ongarri

kimikorik, ezta sintesiko produktu fitosanitariorik ere.

Gainera, hazten diren landare gehienak Ingurugiro

Gaietarako Ikastegiko langileek Araban bildutako bertako

landare-materialak (fruituak, haziak eta aldaxkak) baliatuz

lortu dira. Horrek guztiak izaera propioa ematen dio

mintegiari. Gero, espeziearen arabera ernetze tratamendu

jakinak bideratu ondoren, jendaurrera ateratzen da material

hori, bai sustrai biluziekin, bai sustraiak kiribildu nahiz

kizkurtzearen kontrako sistemak dituzten hainbat

neurritako ontzietan (150, 210, 300, 400, 429 eta 2000

zm3) edo lorontzietan (1700, 3000 y 5000 zm

3).

2

LANDAREAK BANATZEKO KANPAINA

Ingurugiro Gaietarako Ikastegiaren bertako zuhaitzen

mintegiak landareak banatzeko kanpaina egiten du urtero.

Hain zuzen ere, dohainik ematen zaizkie landareak hala

eskatzen duten erakunde, elkarte, talde nahiz pertsona

guztiei.

Ez da, inolaz ere, hornikuntzarako landare banaketa

masiboa, baizik eta gauza mugatua eta neurtua, zeinen

helburua landatze hutsaz haraindi baitoa.

Hauek dira ekimenarekin lortu nahi diren helburuak:

· Bertako landare espezie nagusien ezagutzaren bitartez

(identifikatzea, garrantzia eta baliagarritasuna)

ingurumenarekiko begirunea sustatzea.

· Herritarren partehartzea sustatzea, ingurumena onik

zaindu eta hobetzearen alorrean, bertako landareak

baliatuz landaketa txikiak egiteko nahiz lorategiak

apaintzeko.

· Landareak modu ekologikoan landatu eta hazteko

teknikei buruzko oinarrizko ikaskuntza bultzatzea.

Landarea aukeratzen dute interesatuek lehenik eta behin,

eta ondoren eskari orria betetzen. Ingurugiro Gaietarako

Ikastegiak aholkularitza eskaintzen du erabili daitezkeen

bertako espezie botanikoei buruz, horien ezaugarriei buruz

nahiz landatu nahi diren ingururako egokitasunaz; gainera,

hazkuntza ekologikoari eta landatze teknikei buruzko

azalpenak ere ematen dira.

Azkenik, aukeratutako espezieak ematen zaizkio

eskatzaileari, ezaugarri nagusiak jasotzen dituen

identifikazio txartel batekin batera; orobat ematen zaio

ugalketarako baliatutako materialaren identifikazio

egiaztagiria ere.

2010eko urtarrilaren 11tik martxoaren 18ra arte iraungo du

kanpainak. Olarizuko Baratzeetan egongo gara, astelehen

eta ostegunetan 16:00etatik 17:30etara, eta astearte,

asteazken eta ostiraletan 11:00etatik 12:30etara.

Alferrik itxaron beharrik ez izateko, hitzordua aldez

aurretik eskatzea gomendatzen dizuegu. Horretarako

honako telefono honetara deitu ahal duzu: 945 162 696.

Aurkezten dugun “Bertako landareen baso mintegia”ren

urteroko argitalpen eguneratuak landareak aukeratu, eskatu

eta jasotzeko orduan lagungarri izan nahi du.

3

LANDAREAK

ESKURATZEKO

BALDINTZAK

ESKARIA

Landarea eskatzeko, inprimakian argi eta garbi adierazi

behar dira datu hauek: Eskaria egiten duen pertsona edo

erakundearen izen osoa, helbidea, probintzia eta telefonoa,

eta landareak zertarako erabiliko dituen. Ingurugiro

Gaietarako Ikastegiaren egoitzan (Olarizuko Baratzeetan)

entregatu behar dira eskariak.

Espezieak izendatzeko, nahiz euskarazko nahiz

gaztelaniazko izenak erabil daitezke, edo izen zientifikoak.

Dena dela, izen zientifikoak erabiltzea komeni da,

nahasketarik gerta ez dadin. Ondoko laukitxoan, espezie

bakoitzetik zenbat ale nahi den adierazi behar da.

Espezie gehienak lorontzietan edo basogintzako

edukiontziko gelaxka berezietan hazi dira. Horrela, sistema

ekologikoa erabiltzen dugu. Izan ere, ontzia berrerabil

daiteke hurrengo landaketetan.

ENTREGATZEA

Oro har, bestela adierazi ezean, landareak eskaera egin

bezain laster entregatuko ditugu.

Gaur egun, espezie batzuetatik, ale kopuru mugatu bat

besterik ez dugu ekoizten. Lehenbailehen jaso ezazu

landarea.

ARGIBIDEAK ESKATZEKO

Argibide zehatzagoak nahi izanez gero, jarri gurekin

harremanetan:

Ingurugiro Gaietarako Ikastegia

Vitoria-Gasteizko Udala

Olarizuko etxaldea, z/g

01006 VITORIA/GASTEIZ

Telefonoa: 945.162.696

Faxa: 945.162.695

OHAR TEKNIKOAK

ESPEZIEA

Espezie gehienetarako euskarazko, gaztelaniazko eta

latinezko izen onartuak jaso ditugu.

HAZIAREN JATORRIA

Hazi sorta edo —aldaxka izanez gero— landare ama non

jaso den adierazten du.

HABITATA, EKOLOGIA

Espezie bakoitzak botanikaren eta kulturaren aldetik dituen

ezaugarri nagusiak azaltzen ditu, eta landarea

apainketarako nahiz lorategietarako egokia bihurtzen duten

berezitasunak ere.

ADINA

Landarea zenbat denboraz bizi izan den adierazten du,

sortuz geroztik igarotako denboraldiak zenbatuta.

Izerdialdi terminoa erabiltzen dugu haziaren bidez

lortutako landarearen urte kopurua adierazteko. Landarea

aldaxka landatuta lortu badugu, adina adierazteko aldaxka

hitza ipiniko dugu. Adibide gisa, erlazio hauek ezarri

ditugu: [izerdialdi 1 = urte bat]; [2 aldaxka = 2 urte].

NOLA LANDATU DEN

Espezie bakoitza landatzeko zein prozedura erabili den

adierazten du:

[BE] Basogintzako edukiontzia: gelaxka kopuru jakin bat

duen azpila. Sustraiei kizkurtzea eragotzi, eta berez punta

galtzea eragiten die. Basogintzako zuhaitzak ekoizteko

erabiltzen da. Hainbat modelo dago; sustrai lurraren

bolumenean edo edukiontziaren edukieran dago aldea.

Edukiera hori zentimetro kubikoetan eman dugu: [BE –

300] / [BE – 400] / [BE – 429].

[L] Plastikozko lorontzia: zuhaixka espezieak landatzeko

banakako edukiontzia. Oinarrizko 2 modelo dago,

edukieraren arabera: [L – 1700] / [L – 3500].

[SB] Sustrai biluzia lurrean bertan landatutako landareak.

Sustraia agerian dutela aterako ditugu.

LUZERA

Landare espezie horrek batez beste duen garaiera

adierazten du, zentimetrotan.

UNITATEAK

Eskuragarri dagoen ale kopurua.

KOKAGUNEAREN MAPA

Izartxo baten bidez, zein landare multzo identifikatutatik

datorren adierazten du, hau da, haziaren edo landare

amaren jatorria.

2009/2010 kanpaina - Koniferoak

Gasteizko Udaleko Ingurugiro Gaietarako Ikastegiaren Bertako Baso Landareen Katalogoa 4

�

�

�

�

�

�

��

5 izerdialdi

� ��

Ipar ipurua

Enebro común

Juniperus communisBE - 180

��

Okako trokartea-Araba

Zuhaixka betiberdea. Edozein lur

motatan hazten da, baita

elikagarri gutxikoetan ere. Goi

mendietako eta mendi ertainetako

espeziea dugu.

Fruitu beltz urdinxka, ginebra

distilatzeko erabilia. 15 cm 10

��

3 izerdialdi

� ��

Hego ipurua

Enebro de la miera

Juniperus oxycedrusBE - 180

��

��

� ��

Okako trokartea-Araba

Zuhaixka hostoiraunkorra.

Guardasolaren itxurako adaburua

du. Lehortasun edafiko handiko

lur pobre eta elkorretan hazten

da, udalerriko mendebaldean.

Inausketari ondo eusten dionez,

lorategietarako erabil daiteke. 10 cm 100

��

4 izerdialdi

� ��

Pinu gorria

Pino silvestre

Pinus sylvestrisBE - 3500

��

��

� ��

Mioma – Araba

Askorik eskatzen ez duen zuhaitza. Aitzindaria da lurrak

kolonizatzen, eta oso baliagarria lurra higaduratik babesteko. Enborraren goialdean izokin koloreko azala izateak itxura

deigarria ematen dionez, apaingarritarako balio du. 15 cm 95

��

3 izerdialdi

� ��

Hagina

Tejo

Taxus baccataBE - 400

��

��

� ��

Gasteiz ��Araba

Adaburu zabaleko eta adar ugariko zuhaitza.

Lur harkaiztsuetako ospelalde freskoetan hazten da. Udalerriko mendietan

han-hemenka aurkituko duzu, eta ale asko dago parke nahiz

lorategietan. 5 cm 20

��

5 izerdialdi

� ��

Hagina

Tejo

Taxus baccataBE - 400

��

��

� ��

Gasteiz ��Araba





2009/2010 kanpaina - Koniferoak


��

5 izerdialdi

� ��

Hagina

Tejo

Taxus baccataL - 3000

��

��

� ��

Gasteiz ��Araba





2009/2010 kanpaina - Hostozabalak


��

Izerdialdi bat

� ��

Astigarra

Arce campestre

Acer campestreBE - 400

��

Urizaharra - Araba

Edozein substratutan hazten da zuhaitz hau; baina, betiere,

hobeto lur fresko eta hezeetan. Lorezaintzan erabili ohi da, udazkenean hosto gorrixkak

dituelako eta landare hesi biziak eratzeko mozketei ondo eusten

dielako. 10 cm 180

��

2 izerdialdi

� ��

Astigarra

Arce campestre


��

Urizaharra - Araba




dielako. 15 cm 420

��

6 izerdialdi

� ��

Astigarra

Arce campestre


��

Urizaharra - Araba




dielako. 70 cm 60

��

13 izerdialdi

� ��

Astigarra

Arce campestre

Acer campestreSustrai Biluzia

��

Urizaharra - Araba




dielako. 250 cm 25

��

13 izerdialdi

� ��

Astigar zuria

Falso plátano

Acer pseudoplatanusSustrai Biluzia

��

Subilana Gasteiz - Araba

Lur fresko eta sakonetako

zuhaitza.

Udalerrian, haran barreneko baso

mistoetan aurkituko dugu,

han-hemenka.

Urte askoan, itzala emateko

zuhaitz gisa landu izan da. 250 cm 25



��

2 izerdialdi

� ��

Gurbitza

Madroño

Arbutus unedoBE - 429

��

Oka - Araba

Beti berde irauten duen zuhaixka da, enbor laburra du eta adababuru biribildua.

Hostoak lantza-formakoak dira eta ertz zerratuak dituzte.

Puxika-formako fruituak ematen ditu. Mamia jan daiteke.

10 cm 100

��

Izerdialdi bat

� ��

Azeri-mahatsa

Gayuba

Arctostaphyllos uva-ursiL – 1700

��

Saraso - Trebiño, Burgos

Tapiz modukoa eratzen duen mulu

herrestaria. Ezin egokiagoa da lubeta

eta ezpondetarako. Argia maite du,

eta edozein substratutan hazten da.

Udalerriko mendi mazela eta gain

eguzkitsuetan hazten da.

Baia gorriek eta hosto distiratsuek

edertasun handia ematen diote.5 cm 44

��

2 izerdialdi

� ��

Urkia

Abedul

Betula pendulaBE - 400

��

Gasteizko mendatea - Araba

Oso zuhaitz erakargarria, dituen

enbor hauskaragatik eta gerba

zintzilikariengatik.

Hezeak diren lur hareatsuetan eta

silizeoetan hazten da, Gasteizko

Mendietako harritza eta

labakietan. 40 cm 35

��

Izerdialdi bat

� ��

Gaztainondoa

Castaño

Castanea sativaBE - 429

��

Etxaguen - Araba

Lur silizeotako zuhaitz galanta;

klima epela eta hezea duten

Gasteizko zonetan dago.

Iberiar Penintsulara fruituaren —

gaztainaren— nutrizio

balioagatik ekarri zuten.

15 cm 400

��

4 izerdialdi

� ��

Gaztainondoa

Castaño


��

Etxaguen - Araba







50 cm 40

��

6 izerdialdi

� ��

Gaztainondoa

Castaño


��

Etxaguen - Araba







80 cm 100



��

13 izerdialdi

� ��

Almeza

Almez

Celtis australisSustrai Biluzia

��

Jaén

Lorezaintzarako zuhaitz oso

egokia, bere tamainagatik eta

bizialdi luzeagatik. Udalerriko

parke eta lorategietan ikus

dezakegu.

Klima gozoko eremuetan bizi da,

substratua edozein dela ere. 150 cm 32

��

Aldaxka bat

� ��

Estrepa zuria

Jara blanca

Cistus albidusBE - 400

��

Arrato mendilerroa - Araba

Arrosa-purpura koloreko lore

handiak eta ikusgarriak dituen

mulu tentea.

Gasteizen, hego-mendebaldeko

hereneko mazela lehor eta

eguzkitsuak hartzen ditu, kare

ugariko substratuen gainean. 15 cm 60

��

Aldaxka bat

� ��

Estrepa zuria

Jara blanca

Cistus albidusL - 1700

��


Arrosa-purpura koloreko lore

handiak eta ikusgarriak dituen

mulu tentea.

Gasteizen, hego-mendebaldeko

hereneko mazela lehor eta

eguzkitsuak hartzen ditu, kare

ugariko substratuen gainean. 25 cm 95

��

2 izerdialdi

� ��

Zuhandorra

Cornejo

Cornus sanguineaBE - 400

��

Olarizu - Araba

Enbor eta adar gorrixkak dituen

zuhaixka. Neguan, hostoak erori

ondoren, errazago antzematen

zaio.

Oso arrunta udalerrian, bide

bazterretako eta hesietako

landaretzetan. 20 cm 105

��

2 izerdialdi

� ��

Zuhandorra

Cornejo

Cornus sanguineaL - 1700

��

Troconiz - Araba




zaio.




��

3 izerdialdi

� ��

Zuhandorra

Cornejo

Cornus sanguineaL - 1700

��

Troconiz - Araba




zaio.






��

11 izerdialdi

� ��

Zuhandorra

Cornejo

Cornus sanguineaSustrai Biluzia

��

Troconiz - Araba




zaio.




��

Izerdialdi bat

� ��

Hurritza

Avellano

Corylus avellanaBE – 400

��

Monasterioguren-Araba

Zuhaixka adarkatua. Zuhaitz

hostogalkorren gerizpean hazten

da.

Estimatua da lorezaintzan,

neguan dituen gerba

zintzilikariengatik.

15 cm 270

��

4 izerdialdi

� ��

Iparraldeko elorri zuria

Espino albar

Crataegus monogynaBE - 400

��

Monasterioguren - Araba

Udalerriko hesi eta ezpondetako

ohizko zuhaixka.

Edozein lur motatan hazten da.

Oso loturik dago apainketarekin,

bere lore zuriengatik eta fruitu

gorri eta globo itxurakoengatik.

15 cm 20

��

2 izerdialdi

� ��

Basaerramua

Bonetero

Evonymus europaeusL - 1700

��

Valluerca - Araba

6 metro luze har dezakeen

zuhaixka da. Adartxo leunak ditu,

karratu-formako sekzioa dutenak.

Hostoak parez pare ditu eta

loreak multzoetan bilduak. Ia

lurralde osoan dago zabalduta,

mendi garaienetan izan ezik. 20 cm 5

��

5 izerdialdi

� ��

Pagoa

Haya

Fagus sylvaticaBE - 400

��

Okia - Araba

Zuhaitz galanta. Gasteizko

Mendietako mazela eta

gailurretako laiotz freskoetan

hazten da, elikagai ugari dituen

laiotz fresko eta sakonetan.

Klima suabea eta hezea behar du,

lehorterik eta izotz berantik gabe.40 cm 90

��

5 izerdialdi

� ��

Pagoa

Haya

Fagus sylvaticaBE - 3500

��

Okia - Araba

Zuhaitz galanta. Gasteizko

Mendietako mazela eta

gailurretako laiotz freskoetan

hazten da, elikagai ugari dituen

laiotz fresko eta sakonetan.

Klima suabea eta hezea behar du,

lehorterik eta izotz berantik gabe.70 cm 150



��

2 izerdialdi

� ��

Lizar hostotxikia

Fresno de Castilla

Fraxinus angustifoliaBE - 400

��

Gobeo – Araba

Tamaina ertaineko zuhaitza.

Neguaren amaieran izaten du

bere loraldia.

Udalerrian, mediterranear klima

duten ibarren behealdean eta

ibaiertzetan hazten da.

40 cm 1230

��

4 izerdialdi

� ��

Lizar hostotxikia

Fresno de Castilla

Fraxinus angustifoliaBE - 3500

��

Gobeo – Araba



bere loraldia.




100 cm 850

��

14 izerdialdi

� ��

Lizar hostotxikia

Fresno de Castilla

Fraxinus angustifoliaSustrai Biluzia

��

Gobeo – Araba



bere loraldia.




410 cm 20

��

2 izerdialdi

� ��

Lizar arrunta

Fresno de Bizkaia

Fraxinus excelsiorBE - 400

��

Luku - Araba

Enbor zuzeneko zuhaitz sendoa.

Euskal mitologian, baserrien

babesle moduan ageri zaigu.

Lur aberats, fresko eta sakonetan

hazten da. Berehala zabaltzen da

bere kabuz hazten uzten zaien

lurraldean barrena. 25 cm 1330

��

4 izerdialdi

� ��

Lizar arrunta

Fresno de Bizkaia

Fraxinus excelsiorBE - 3500

��

Luku - Araba

Enbor zuzeneko zuhaitz sendoa.

Euskal mitologian, baserrien

babesle moduan ageri zaigu.

Lur aberats, fresko eta sakonetan

hazten da. Berehala zabaltzen da

bere kabuz hazten uzten zaien

lurraldean barrena. 110 cm 150

��

2 izerdialdi

� ��

Gorostia

Acebo

Ilex aquifoliumL - 1700

��

Legutio - Araba

Zuhaixka edo zuhaitz txikia da,

dioikoa, adar asko dituena. 10

metro luze har dezake. Hosto

zurrun eta larrukarak ditu eta lore

zuri edo arrosak. Ipar aldeko

lurralde-erdian dago zabaldua,

basoetan eta bere ordezkatze-

komunitateetan. 15 cm 185



��

Izerdialdi bat

� ��

Intxaurrondoa

Nogal

Juglans regiaBE - 400

��

Opakua - Araba

Tamaina ertaineko zuhaitza. Ondo eusten dio udako eguzkiari.

Udalerriko baratze partikularretan eta errepide

bazterretan landatzen da, ematen duen itzalagatik eta fruituen

—intxaurren— elikadura balioagatik. 15 cm 200

��

2 izerdialdi

� ��

Intxaurrondoa

Nogal


��

Opakua - Araba





��

3 izerdialdi

� ��

Intxaurrondoa

Nogal


��

Opakua - Araba





��

Aldaxka bat

� ��

Astaizpilikua

Espliego / lavanda

Lavandula latifoliaBE - 400

��

Badaia mendilerroa - Araba

Mulu usaintsua. Hosto iraunkorrak eta zurezko zurtoina

ditu. Kareharrizko lurretan eta harritza

eguzkitsuetan hazten da. Loreek buruxkaren itxura dute,

eta, burualdean, purpura koloreko korola. 10 cm 200

��

Izerdialdi bat

� ��

Arbustu arrunta

Aligustre

Ligustrum vulgareL – 1700

��

Troconiz - Araba

Tamaina ertaineko zuhaixka. Adar ugari du, eta hotz biziei

aurre egiteko gai da. Edozein lur motatan hazten da,

baina batez ere kareharrizkoetan eta freskoetan.

Lorategietan asko erabiltzen da, hesiak egiteko. 5 cm 155

��

2 izerdialdi

� ��

Arbustu arrunta

Aligustre

Ligustrum vulgareL – 1700

��

Troconiz - Araba

Tamaina ertaineko zuhaixka. Adar ugari du, eta hotz biziei

aurre egiteko gai da. Edozein lur motatan hazten da,

baina batez ere kareharrizkoetan eta freskoetan.

Lorategietan asko erabiltzen da, hesiak egiteko. 10 cm 90



��

14 izerdialdi

� ��

Sagarmina

Manzano silvestre

Malus sylvestrisSustrai Biluzia

��

Aberasturi - Araba

Zuhaixka handia. Elur koloreko

lore ikusgarriak ditu. Horiek

mamitzean, sagar txiki jangarriak

sortuko ditu.

Lur silizeo eta freskoetan

hazten da.

310 cm 10

��

7 aldaxka

� ��

Makala

Chopo

Populus nigraSustrai Biluzia

��

Mendixur - Araba

Zuhaitz sendoa. Urbazterrak

babesteko eta zaintzeko

erabiltzen da.

Klima hotzak eta kontinentalak

ongi irauten ditu, hezetasun

freatiko altua duten lur arinetan.

Ezin du itzalpea jasan. 350 cm 185

��

2 izerdialdi

� ��

Basagereziondoa

Cerezo silvestre

Prunus aviumBE - 400

��

Espejo - Araba

Zuhaitz handia. Landatutako gereziondo gehienak zuhaitz

horretatik sortuak dira. Lorea eta hostoa biak batera hazten dira, eta horrek itxura

nabarmena ematen dio. Edozein lur motatan hazten da,

betiere freskoak badira. 10 cm 90

��

12 izerdialdi

� ��

Basagereziondoa

Cerezo silvestre

Prunus aviumSustrai Biluzia

��

Espejo - Araba

Zuhaitz handia. Landatutako gereziondo gehienak zuhaitz

horretatik sortuak dira. Lorea eta hostoa biak batera hazten dira, eta horrek itxura

nabarmena ematen dio. Edozein lur motatan hazten da,

betiere freskoak badira. 300 cm 8

��

2 izerdialdi

� ��

Aranondoa

Ciruelo

Prunus domesticaBE – 400

��

Albaina - Araba

Basa zuhaixka txikia, adarrak

arantzez beterik dituena.

Mugetako eta urbazterretako

hesietan hazten da.

Udalerriko herri askotan fruitu

arbola moduan landatzen dituzte.

Edozein lurretan eta klimatan

hazten da. 30 cm 620

��

12 izerdialdi

� ��

Aranondoa

Ciruelo

Prunus domesticaSustrai Biluzia

��

Albaina - Araba

Basa zuhaixka txikia, adarrak

arantzez beterik dituena.

Mugetako eta urbazterretako

hesietan hazten da.

Udalerriko herri askotan fruitu

arbola moduan landatzen dituzte.

Edozein lurretan eta klimatan




��

Izerdialdi bat

� ��

Elorri beltza

Endrino

Prunus spinosaBE - 400

��

Olarizu - Araba

Tamaina ertaineko zuhaixka. Lur

mota guztietan, eta harritza eta

kaskailuetan hazten da.

Hesiak egiteko erabiltzen da. Izan

ere, inausketa ongi jasaten du eta

erraz jaiotzen da berriz zainetatik.

10 cm 360

��

2 izerdialdi

� ��

Elorri beltza

Endrino

Prunus spinosaBE - 400

��

Olarizu - Araba







40 cm 1050

��

2 izerdialdi

� ��

Elorri beltza

Endrino

Prunus spinosaL - 1700

��

Olarizu - Araba







20 cm 570

��

3 izerdialdi

� ��

Elorri beltza

Endrino

Prunus spinosaL - 1700

��

Olarizu - Araba







40 cm 190

��

Izerdialdi bat

� ��

Erkametza

Quejigo

Quercus fagineaBE – 400

��

Armentia - Araba

Tamaina ertaineko eta adaburu

biribilduko zuhaitza. Tenperatura

eta hezetasun aldaketa handiei

eusteko gai da.

Udalerriko buztinezko edo

kareharrizko muino eta mazeletan


��

4 izerdialdi

� ��

Erkametza

Quejigo

Quercus fagineaBE – 3500

��

Armentia - Araba




eusteko gai da.






��

6 izerdialdi

� ��

Erkametza

Quejigo

Quercus fagineaBE - 3500

��

Armentia - Araba




eusteko gai da.




��

11 izerdialdi

� ��

Erkametza

Quejigo

Quercus fagineaSustrai Biluzia

��

Armentia - Araba




eusteko gai da.




��

13 izerdialdi

� ��

Erkametza

Quejigo

Quercus fagineaSustrai Biluzia

��

Armentia - Araba




eusteko gai da.



hazten da. 210 cm 1

��

Izerdialdi bat

� ��

Artea

Encina carrasca

Quercus i. rotundifoliaBE – 400

��

Oto Goien - Araba

Adaburu itxia eta biribildua baitu, zuhaitz estimatua da

lorategietarako. Edozein lur motatara egokitzen

da, baita lur lur geruza mehenetara ere. Ongi eusten dio udako lehorte handiei eta hotz

kontinental gogorrei. 5 cm 480

��

2 izerdialdi

� ��

Artea

Encina carrasca


��

Oto Goien - Araba





��

4 izerdialdi

� ��

Artea

Encina carrasca


��

Oto Goien - Araba







��

4 izerdialdi

� ��

Artea

Encina carrasca


��

Oto Goien - Araba





��

12 izerdialdi

� ��

Ametza

Marojo

Quercus pyrenaicaSustrai Biluzia

��

Axpuru - Araba

Tamaina ertaineko zuhaitza. Hostoak zerra itxurakoak ditu oso, eta atzealdea ile zurixkez

beterik. Sustrai sistemaren trinkotasunari esker, espezie honek higaduratik

babesten ditu udalerriko lur hareatsuak. 190 cm 13

��

Izerdialdi bat

� ��

Haritz kanduduna

Roble pedunculado

Quercus roburBE – 400

��

Legutio - Araba

Zuhaitz sendoa da, eta hotzari

ongi eusten dio. Klima hezea

behar du, eta lur silizeoak, tarteka

urez beteak.

Udalerrian, oso tartekatuta

dauden zuhaizti txikietan baino

ez dago, gaur egun. 15 cm 3900

��

2 izerdialdi

� ��

Haritz kanduduna

Roble pedunculado

Quercus roburBE – 429

��

Legutio - Araba




urez beteak.




��

3 izerdialdi

� ��

Haritz kanduduna

Roble pedunculado

Quercus roburBE - 3500

��

Gopegi - Araba




urez beteak.




��

6 izerdialdi

� ��

Haritz kanduduna

Roble pedunculado

Quercus roburBE - 3500

��

Legutio - Araba




urez beteak.






��

13 izerdialdi

� ��

Haritz kanduduna

Roble pedunculado

Quercus roburSustrai Biluzia

��

Legutio - Araba




urez beteak.




��

Izerdialdi bat

� ��

Arkakaratsa

Rosal silvestre

Rosa caninaL – 1700

��

Monasterioguren-Araba

Garaiera txikiko eta arantzez

beteriko zuhaixka. Harritza, uhar

eta hartxingadietako kareharrizko

substratuetan hazten da.

Bizileku egokia du udalerriko

leku eguzkitsu eta beroetan.

15 cm 56

��

Aldaxka bat

� ��

Erromeroa

Romero

Rosmarinus officinalisBE - 400

��

Biasteri - Araba

Tamaina ertaineko zuhaixka. Erabat adarkaturik oinaldetik

gora. Leku lehor eta eguzkitsuetan hazten da.

Usain gozoa du urte osoan. Aipatzekoak dira zuhaixka honek

dituen lore ubel, ugari eta iraunkorrak. 15 cm 300

��

2 izerdialdi

� ��

Erratza

Rusco

Ruscus aculeatusL - 1700

��

Zuatzu Gasteiz - Araba

Metro bat luze har dezakeen sasia

da. Bere zurtoinak zurrunak dira,

berde ilun kolorekoak. Arabako

ia lurralde osoan dago zabalduta,

zonalde idorretan izan ezik.

Erratzak egiteko erabili izan da

edo diuretiko moduan. 5 cm 110

��

2 aldaxka

� ��

Sahats iluna

Salguero negro

Salix atrocinereaL - 3000

��

Zurbao - Araba

Garaiera txikiko zuhaitza. Oso aproposa urbazterrak babesteko eta zaintzeko. Udako eguzkiari

ongi eusten dio, baina hezetasun freatiko handiko lurra behar du.

Ibai-erreken ondoan eta urak hartutako baso argiguneetan


��

Aldaxka bat

� ��

Asta-kamamila

Santolina

Santolina chamaecyparisusBE - 400

��


Mulu usaintsua. Zurtoin berdeak

eta lore-buru horiak ditu.

Udalerriko lurraldearen

mendebaldeko herenean hazten

da, ezponda eguzkitsuetan eta

kareharrizko belardi elkorretan.

20 cm 333



��

5 izerdialdi

� ��

Hostazuria

Mostajo

Sorbus ariaL - 1700

��

Murua - Araba

Tamaina ertaineko zuhaitza. Apaingarritarako landatzen da, hosto zuriak eta fruitu gorriak

dituelako. Kareharrizko lurretan hazten da,

mendiko harritzetan adibidez. Aldapa handiko mazelak finkatu

egiten ditu. 50 cm 44

��

14 izerdialdi

� ��

Hostazuria

Mostajo

Sorbus ariaSustrai Biluzia

��

Murua - Araba

Tamaina ertaineko zuhaitza. Apaingarritarako landatzen da, hosto zuriak eta fruitu gorriak

dituelako. Kareharrizko lurretan hazten da,

mendiko harritzetan adibidez. Aldapa handiko mazelak finkatu

egiten ditu. 250 cm 4

��

Izerdialdi bat

� ��

Otsalizarra

Serbal de cazadores

Sorbus aucupariaBE – 400

��

Armentia - Araba

Garaiera txikiko zuhaitza.

Lorategietan landatzen dute,

horixka koloreko fruitu nabariak

baititu. Lur silizeoak eta klima

hezeko inguruneak ditu nahiago.

Garrantzi handia du faunarentzat,

fruitu ugari duelako. 5 cm 400

��

2 izerdialdi

� ��

Otsalizarra

Serbal de cazadores

Sorbus aucupariaBE – 400

��

Armentia - Araba

Garaiera txikiko zuhaitza.

Lorategietan landatzen dute,

horixka koloreko fruitu nabariak

baititu. Lur silizeoak eta klima

hezeko inguruneak ditu nahiago.

Garrantzi handia du faunarentzat,

fruitu ugari duelako. 50 cm 410

��

5 izerdialdi

� ��

Otsalizarra

Serbal de cazadores

Sorbus aucupariaBE - 3500

��

Berretin - Araba

Garaiera txikiko zuhaitza. Lorategietan landatzen dute,

horixka koloreko fruitu nabariak baititu.

Lur silizeoak eta klima hezeko inguruneak ditu nahiago.

Garrantzi handia du faunarentzat, fruitu ugari duelako. 50 cm 60

��

5 izerdialdi

� ��

Otsalizarra

Serbal de cazadores

Sorbus aucupariaBE - 3500

��

Berretin - Araba







��

12 izerdialdi

� ��

Otsalizarra

Serbal de cazadores

Sorbus aucupariaSustrai Biluzia

��

Berretin - Araba





��

Izerdialdi bat

� ��

Isatsa

Retama

Spartium junceumL - 1700

��

Gardelegi - Araba

Tamaina ertaineko zuhaixka.

Lehorteari ongi eusten dio eta oso

aproposa da lur lehor, mortu eta

alferretarako.

Lore horiak ditu, usain gozokoak,

eta horregatik oso egokia da

apainketarako. 30 cm 77

��

13 izerdialdi

� ��

Zumar hostozabala

Olmo de montaña

Ulmus glabraSustrai Biluzia

��

Orbaitzeta – Nafarroa

Zuhaitz handia. Mendialdeetan

izaten da, nahiz eta Gasteizen

haran sakonetan ere baden.

Lur sakon eta emankorrak ditu

gogoko, eta oso ondo eusten dio

hotzari.

320 cm 48

��

Izerdialdi bat

� ��

Andura

Morrionera

Viburnum lantanaL - 1700

��

Urrunaga - Araba

Tamaina ertaineko zuhaixka. Arrautza forma du. Kareharrizko

lurretako landare hesi eta basoetan hazten da.

Edertasun handia dario, lore zuri eta usaintsuak baititu. Fruitua gorria da hasieran; eta beltza,

heltzean. 10 cm 84

��

2 izerdialdi

� ��

Andura

Morrionera


��

Urrunaga - Araba




heltzean. 20 cm 49

��

3 izerdialdi

� ��

Andura

Morrionera


��

Urrunaga - Araba




heltzean. 20 cm 60



��

3 izerdialdi

� ��

Gaukarra

Mundillo

Viburnum opulusL – 1700

��

Salburua - Araba


hezeetan edo aldi baterako urez

estalietan hazten da.

Oso fruitu ikusgarriak, globo

itxurakoak, zintzilikariak eta

kolore gorri bizikoak.

20 cm 60

��

5 izerdialdi

� ��

Gaukarra

Mundillo

Viburnum opulusL – 3000

��

Salburua - Araba


hezeetan edo aldi baterako urez

estalietan hazten da.

Oso fruitu ikusgarriak, globo

itxurakoak, zintzilikariak eta

kolore gorri bizikoak.

40 cm 13

BERTAKO LANDAREEN BASO MINTEGIA · PDF file1 AURREKARIAK 1992. urtean nekazaritza eta...

Documents

Transcript of BERTAKO LANDAREEN BASO MINTEGIA · PDF file1 AURREKARIAK 1992. urtean nekazaritza eta...