OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA

NEKAZARITZA ETA ABERE-HAZKUNTZAKO ENPRESEN

KUDEAKETA ETA ANTOLAMENDUKO GOI-MAILAKO TEKNIKARIA

2

Aurkibidea 1. Tituluaren identifikazioa........................................................................................ 4 1.1. Izena.................................................................................................................... 4 1.2. Maila. 1.3. Heziketa-zikloaren iraupena. .............................................................................. 4 2. Erreferentea (lanbide-perfila). ............................................................................... 4 2.1. Gaitasun orokorra. .............................................................................................. 4 2.1.1. Lanbide-gaitasunak. .......................................................................... 4 2.1.2. Erantzukizuna eta autonomia. ........................................................... 5 2.2. Lanbide-burutzapenak eta lanbide-portaerak. .................................................... 5 2.3. Produkzio-prozesuko kokapena. ......................................................................... 7 3. Irakaskuntzak. ........................................................................................................ 8 3.1. Heziketa-zikloaren helburu orokorrak. ............................................................... 8 3.2. Lanbide-moduluak. ............................................................................................. 9 1. Lanbide moduloa: Nekazaritza-enpresen antolamendua eta kudeaketa . 9 2. Lanbide moduloa: Nekazaritza produkzioa ............................................ 15 3. Lanbide moduloa: Abere hazkuntza ....................................................... 20 4. Lanbide moduloa: Nekazaritza-empresen mekanizazioa eta Instalazioak ................................................................................................. 23 5. Lanbide moduloa: Fitopatologia ............................................................. 29 6. Lanbide moduloa: Landarezaintzaren kudeaketa eta antolamendua....... 33 7. Lanbide moduloa: Lan giroko harremanak ............................................. 36 8. Lanbide moduloa: Lan prestakuntza eta orientabidea ............................ 40 9. Lanbide moduloa: Hizkuntza teknikoa ................................................... 44 10. Lanbide moduloa: Kalitatea eta etengabeko hobekuntza ...................... 46 11. Lanbide moduloa: Lantokiko prestakuntza ........................................... 47 3.3. Heziketa-zikloaren sekuentziazioa eta denboralizazioa. .................................... 51 3.3.1. Iraupenak. .......................................................................................... 51 3.3.2. Sekuentziazioa. ................................................................................. 52 4. Irakasleak. .............................................................................................................. 52 4.1. “Nekazaritza eta abere-hazkuntzako enpresen kudeaketa eta antolamendua”

heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ................................................................................................... 52

4.2. Titulazioen baliokidetasunak irakaskuntzan aritzeko. ........................................ 53 5. Irakaskuntzak emateko gutxieneko baldintzak. ..................................................... 53 5.1. Espazioak. ........................................................................................................... 53 6. Sarbideak eta/edo ibilbideak. ................................................................................. 54

3

6.1 Oinarrizko Lanbide Heziketa............................................................................... 54 6.2. Unibertsitate-ikasketetarako sarbidea. ................................................................ 54 7. Konbalidazioak eta korrespondentziak. ................................................................. 54 7.1. Lanerako Lanbide Heziketarekin konbalida daitezkeen lanbide-moduluak. ...... 54 7.2. Lan-praktikarekin korrespondentzia izan dezaketen lanbide-moduluak. ........... 55

4

1. Tituluaren identifikazioa 1.1. Izena: "Nekazaritza eta abere-hazkuntzako enpresen kudeaketa eta antolamendua". 1.2. Maila: Goi-mailako Berariazko Lanbide Heziketa. 1.3. Iraupena: 2.000 ordu. 2. Erreferentea (lanbide-perfila) 2.1. Gaitasun orokorra Teknikari honi dagokion produkzio-sistemako lanbide-kualifikaziorako eskakizun orokorrak ondokoak dira: • Nekazaritza eta abere-hazkuntzako enpresa bat kudeatzea, natur ingurunea babesteko

eta ekonomikoki errentagarria den kalitatezko produkzioko helburuak lortzeko beharrezkoak diren eta eskura dauden giza baliabideak eta baliabide materialak eta lanak programatuz eta antolatuz.

Teknikari honek, beti, arkitekto, ingeniari edo lizentziatuen eta/edo arkitekto tekniko, ingeniari tekniko edo diplomatuen ikuskaritza orokorpean jardungo du. 2.1.1. Lanbide-gaitasunak • Jarduera-planei, jarduerei, laborantza-sekuentziei eta abere-hazkuntzaren aprobetxamenduaren

garapenari buruzko informazio teknikoa eta planteatzen diren arazoak aztertu eta baloratzea, neurri egokiak hartu eta helburuak betetzeko.

• Europako Elkartearen nekazaritzari buruzko politikari eta honek Estatuko eta Autonomia Erkidegoetako nekazaritza-politiketan duen eraginari dagozkien dokumentazioa eta arauak etengabe aztertu eta eguneratzea.

• Dagokion mailan nekazaritza eta abere-hazkuntzako ustiapen bat kudeatu, administratu eta planifikatzea, prozedurak bereganatuz, jarduerak programatuz, jarraibideak eginez, eta eskura dauden baliabideak antolatuz eta banatuz.

• Gertatzen diren eta ustiapen/enpresan eragina izan dezaketen berrikuntzetan eguneratuta egoteko, nekazaritza-ikerketaz arduratzen diren erakunde eta organismoekin harremanetan izatea.

• Inguruneari, meteorologiari eta ingurumenari dagozkien egoera txarretan, laboreak, abereak eta orokorrean produkzioa prestatzeko erabaki egokiak azkar hartzea.

• Nekazaritza eta abere-hazkuntzako ustiapen batean "logistika" kudeatzea, erosketak, lantegia, biltegiak eta produktu eta zerbitzuen salmenta antolatuz eta kontrolatuz.

• Nekazaritza eta abere-hazkuntzako ustiapeneko traktore, lanabes, nekazaritza-makina eta instalazioen erabilera, funtzionamendua eta martxan jartzea ikuskatzea.

• Nekazaritzako produkzioan erabiltzen diren traktoreen, lanabesen eta makina eta instalazioen mantentzea antolatu eta ikuskatzea, fabrikatzaileak ezarritako gomendioei jarraituz, produkzio-zikloarekiko bateragarria den modu batean.

• Osasunaren eta natur ingurunearen babeserako neurriak antolatu eta kontrolatzea eta segurtasun- eta higiene-arauak betetzea.

• Produktuak merkaturatzea, merkatu desberdinei, prezioei eta banaketari buruzko informazioa bilduz. • Lanbide-aholkularitzako lanak egiten dituzten erakunde edo elkarteekin harremanetan egotea, gerta

daitezkeen eta ustiapenean/enpresan eragina izan dezaketen nekazaritza-abaguneko egoeretan eguneratuta egoteko.

• Landa-garapeneko jarduerak programatu eta burutzea. • Bere lanbidearekin erlazionatutako produkzio-tekniketan, lan-antolamenduan eta alderdi

ekonomikoetan izandako aldaketen ondorioz sortutako lan-egoera berrietara egokitzea. • Enpresa/ustiapenaren eta produkzio-prozesuaren ikuspegi orokor eta integratzailea izatea, bertan

inplikatutako alderdi tekniko, antolamendu-alderdi, alderdi ekonomiko eta giza alderdiekin loturik.

5

• Bere talde funtzionaleko kideekin etengabeko harremanak izatea. Horretarako, taldeari esleitu zaizkion helburuak lortzen lagunduko du eta gainontzekoen lana errespetatuko du, zeregin kolektiboen antolamenduan eta garapenean aktiboki parte hartuko du eta azaltzen diren zailtasunak gainditzeko lankidetzan jardungo du, betiere taldekideen eta bere ardurapean dauden langileen ideiekiko jarrera tolerantea azalduz.

• Ezarritako arauen eta planen esparruan, bere edo bere menpekoen burutzapenei dagozkien arazoak ebatzi eta erabakiak hartzea, izan daitezkeen ondorioek segurtasun-, antolamendu- eta ekonomia-baldintza normalak alteratzen dituztenean hartutako erabakia bere goragoko maila dutenei kontsultatuz.

• Beheragoko maila duen teknikari-talde baten lana banatu, koordinatu eta hala badagokio ikuskatzea, ezarritako segurtasun-, kalitate- eta ekonomia-irizpideak betetzen dituztela egiaztatuz.

• Kontingentzien aurrean erantzutea, izan daitezkeen irtenbideak planteatuz eta lana burutzean sortutako arazoak edo gorabeherak konponduz.

2.1.2. Erantzukizuna eta autonomia Teknikari honi, goragoko maila duten teknikariek esleitutako funtzioen eta helburuen esparruan eta dagozkion lanerako arloetan, oro har, ondoko autonomia-gaitasunak eskatuko zaizkio: • Luze-zabaleko laboreak edo labore trinkoak dituzten ustiapenak, abere-hazkuntzako ustiapenak, eta

nekazaritza eta abere-hazkuntzako sektorerako zerbitzu-enpresak planifikatu eta kudeatzea. • Nekazaritza-sektorearekin loturiko zerbitzu-enpresak edo merkaturatze-enpresak antolatu eta

kudeatzea, enpresa-erregimenean nahiz kooperatiba-erregimenean. • Burututako lanaren errendimenduak kontrolatzea. • Produkzio-baliabideak identifikatu eta antolatzea. • Makineria-parkeen mantentzea eta kudeaketa planifikatzea. • Lanak programatu, antolatu eta banatzea, dauden baliabideak optimizatuz. • Ikuskapen egokiarekin, agente kaltegarrien aurkako borroka tradizional eta borroka integratuko planak

landu eta exekutatzea. • Ikuskaritzapean, abereen saneamendu-planak eta abereen hobekuntza genetikoko planak landu eta

exekutatzea. • Lortutako informazio teknikoa eta datuak aztertu eta lantzea. • Instalazioak, ekipoak eta makinak prestatu eta mantentzeko eragiketak ikuskatzea. • Landa-garapeneko jarduerak antolatzea. • Bere gaitasun-eremuan produkzio-baliabideak erosteko eragiketak eta produktuak merkaturatzeko

eragiketak negoziatzea. • Laneko segurtasun- eta higiene-baldintzak eta segurtasun- eta higiene-arauak betetzen diren ala ez

ikuskatu eta kontrolatzea. • Estatuko eta Europako Elkarteko nekazaritzari buruzko legeria eta politika aztertzea. • Enpresaren baliabideak antolatzea, kudeaketa tekniko-ekonomikoko tresna egokiak aplikatuz. 2.2. Lanbide-burutzapenak eta lanbide-portaerak Ondokoak dira profesionalak burutu eta/edo azaldu behar dituen burutzapen eta portaera esanguratsuenak: 1. Nekazaritza-enpresa bat antolatu eta kudeatzea. • Helburuak ezartzeko behar den informazioa lortu, baloratu eta antolatzea, prozedura eta teknika

egokiak aplikatuz. • Ezarritako helburuen eta eskura dauden baliabideen arabera, jarduera-plan orokorra zehaztea. • Baliabide material eta ekonomikoak eta giza baliabideak antolatu eta kudeatzea, beren esleipena

enpresaren helburu orokorren arabera optimizatuz. • Jarduerak eta kudeaketa tekniko-ekonomikoa garatzeko beharrezkoa den dokumentazioa kudeatu eta

antolatzea.

6

• Pertsonentzako eta lanerako segurtasun- eta higiene-neurrien aplikazioa ikuskatu eta kontrolatzea, indarrean dagoen araudiaren arabera.

• Ezarritako helburuen arabera, produktuak eta zerbitzuak merkaturatzeko sustapen-ekintzak kudeatu eta kontrolatzea.

• Inguruneko ingurumen-baliabideak kontuan hartuz, landa-garapeneko jarduerak sustatu eta antolatzea. 2. Enpresaren nekazaritza-produkzioa programatu eta kontrolatzea. • Laborantza-alternatiba ezartzea, beren produkzioa optimizatzeko beharrezkoak diren baliabideen

beharrak zehaztuz. • Lurra prestatu eta egokitzeko lanak antolatu eta ikuskatzea. • Garai bakoitzeko lan-egutegia ezarri eta ezarritako laboreei dagozkien lanak antolatu eta ikuskatzea. • Nekazaritzako produkzio-planean ezarritako helburuen eta jardueren arabera, baliabide materialak eta

giza baliabideak koordinatu eta kontrolatzea. • Uzta jaso eta biltegiratzeko plana ezartzen eta kudeatzen da, kasu bakoitzean erabili behar diren

garraiabideak ebaluatuz eta kontrolatuz. • Produkzioa antolatu eta kontrolatzeko beharrezkoa den informazioa eta dokumentazioa eta produkzio-

lanetan eta -sistemetan hobekuntzak egiteko proposamena kudeatzen dira. • Beharrezkoak diren baliabide material eta giza baliabideekin negutegi, tunel eta lur-estalkien

instalazioa eta mantentzea antolatu eta kudeatzea. 3. Enpresaren abere-hazkuntzako produkzioa programatu eta kontrolatzea • Haziko diren abere-espezieak eta -arrazak zehaztea, produkzio-baliabideak edo -faktoreak eta

enpresaren helburuak kontuan hartuz. • Abere-hazkuntza arrazionaleko eragiketak antolatzen eta ikuskatzen dira, espeziea eta arraza eta hauek

hazteko sistema kontuan hartuz. • Baliabide materialak eta giza baliabideak abere-hazkuntzako produkzio-planean ezarritako helburu eta

jardueren arabera koordinatu eta kontrolatzea. • Produktuak jaso, garraiatu eta biltegiratzeko plana ezartzen eta kudeatzen da, kasu bakoitzean erabili

behar diren garraiabideak ebaluatuz eta kontrolatuz. 4. Nekazaritza-enpresa baten instalazio, makina eta ekipoen mantentzea, konponketa

eta funtzionamendua antolatu eta kontrolatzea. • Instalazioen, makineriaren, ekipoen eta tresnen funtzionamendu zuzena kontrolatu eta egiaztatzea, bai

eta ustiapen-baliabideen erabilera zuzena ere. • Ustiapeneko ekipamenduaren matxurak, konponketak eta martxan jartzeak kontrolatu eta ebaluatzea,

beren garrantzia eta dagozkien esku-hartzeen kostuak zehaztuz. • Instalazioen, makinen eta traktoreen eguneroko eta urtaroetako mantentzea programatzea, produkzio-

planaren arabera eta lanean segurtasuna kontrolatuz. • Instalazio, makineria eta ekipoak prestatu eta mantentzeko lanak ikuskatzea, agertzen diren

gorabeherei erantzunez. • Eskura dauden baliabideak eta egin beharreko eragiketak kontuan hartuz, nekazaritza-lantegi baten

instalazioa eta mantentzea planifikatu, antolatu eta kudeatzea. • Jadanik erabilgarriak ez diren makinak, ekipoak eta tresnak (amortizatuak) ordezteko eta enpresaren

premia berriei erantzuteko erosketa-plan bat egitea. • Burutu beharreko zereginetarako eta produktuak garraiatzeko makina, ekipo eta instalazioen garraioa

eta banaketa antolatu eta ikuskatzea. 5. Osasuna babesteko neurriak planifikatu eta kontrolatzea, segurtasun- eta higiene-

arauak betetzen diren ala ez egiaztatuz • Agente kaltegarrien eta espezie baliagarrien ziklo biologikoen inbentarioa eta kontrola burutzeko

protokoloak egitea.

7

• Laboreetan edo abereetan eragina duten agente kaltegarriak edo kalteak antzemateko neurriak ezartzea, beren garapen-maila eta garrantzia baloratuz.

• Labore eta abereetako agente kaltegarrien aurkako borroka integratu eta tratamendurako programa ezartzea, osasunerako produktu-mota egokiak, beren dosiak eta aplikazio-metodoak finkatuz.

• Osasun-produktuen manipulazio eta tratamenduko eragiketak ikuskatzea, segurtasun- eta higiene-arauak behar bezala betetzen direla egiaztatuz.

• Beste pertsona batzuei eta produktore-elkarteei osasun-produktuen manipulazioari eta tratamenduei buruzko informazioa eta ezagutzak eskaini eta irakastea.

6. Mintegiko landareen ugalketa-, hedapen- eta produkzio-prozesuak programatu eta

antolatzea. • Mintegien proiektu bat lantzeko beharrezkoa den informazioa bildu eta prozesatzea, baliabide egokiak

erabiliz. • Mintegi eta negutegietan landareak ugaldu, hedatu eta produzitzeko lanak/eragiketak antolatu eta

ikuskatzea. • Material begetala eta landareen hedapenean erabiltzen diren bestelako baliabideak hornitzeko lanak

antolatu eta ikuskatzea, laborantza-teknika espezifikoak aplikatuz. • Mintegi bateko laboreen garapenari dagozkion lanak planifikatu eta antolatzea. • Landarea errotik ateratzeko, sailkatzeko “mintegian landatzeko”, manipulatzeko eta merkaturatzeko

lanak planifikatzea, prozedura eta teknika egokiak aplikatuz. 2.3. Produkzio-prozesuko kokapena Lanbide- eta lan-ingurunea Teknikari honek bere lan-jarduera garatuko du helburutzat lehorreko eta ureztatutako luze-zabaleko laboreetako produkzioa edota lurrari lotutako abere-hazkuntza (luze-zabaleko abere-hazkuntza) edo abere-hazkuntza trinkoa duten nekazaritza-ustiapenetan eta nekazaritza-zerbitzuen, abere-hazkuntzako zerbitzuen eta/edo baso-zerbitzuen sektorean. Bere jarduera ondoko eremuetan garatu ahal izango du nagusiki: • Lehorreko eta ureztatutako laboreen produkzioan erabilitako nekazaritza-ustiapenak. • Abere-hazkuntzako eta nekazaritzako ustiapenak • Nekazaritza-mekanizazioko zerbitzu-enpresak. • Nekazaritza-produkzioko kooperatiba/elkarteak. • Babes fitosanitarioko zerbitzu-enpresak. • Zona ureztagarrietako ureztaketa- eta zerbitzu-komunitateak. • Nekazaritza-produktuak biltegiratu eta merkaturatzeko kooperatiba eta zentroak. • Nekazaritzan eta/edo abere-hazkuntzan aplikatutako ikerketa-zentroak. Orokorrean, ustiategi handi edo ertainak izaten dira, eta bertan bere erantzukizunak produkzioa kontrolatzera eta ustiapena antolatu eta kudeatzera iristen dira. • Ingurune funtzionala eta teknologikoa Lanbide-irudi honek bere jarduera burutuko du tamaina erdiko nekazaritza-ustiapen baten buru gisa eta tamaina handiko nekazaritza eta abere-hazkuntzako ustiapenetako arduradun gisa jardun ahal izango du; horrez gain, besterentzako zerbitzu-enpresak eta kooperatiba-zentroak zuzendu ahal izango ditu.

8

Mekanizazio-zerbitzuetako enpresatan sar daiteke eta, era berean, nekazaritza-ustiapenetan erabiltzen diren makinen mantentze eta konponketarako lantegietan arduradun gisa lan egin dezake. Horrez gain, ondokoei loturiko teknika eta ezagutza teknologikoak dituzten neurri handiko ustiapenetan eta produkzio-kooperatibetan ere gara dezake bere jarduera: • Landa-lanak. • Makineriaren eta ekipoen kontrola eta mantentzea. • Abereen elikadura, aukeraketa eta ugalketa. • Ustiapenen antolamendua eta kudeaketa. • Agente kaltegarrien kontrola eta fitosanitarioen aplikazioa. • Merkaturatze-teknikak. Teknologia ezagutzek luze-zabaleko nekazaritzaren eta abere-hazkuntzaren nahiz nekazaritza eta abere-hazkuntza trinkoaren eta hauekin erlazionatutako zerbitzuen produkzio-esparru desberdinak barne hartzen dituzte, bai eta luze-zabaleko nekazaritzan sar daitezkeen zuhaitz-espezieen eta belarkara-espezieen produkzioa ere. • Lanbideak, ereduzko lanposturik garrantzitsuenak Lanbide-orientazioko helburua izanik, ondoren, tituluaren perfilean definitutako lanbide-gaitasuna eskuratu ondoren bete daitezkeen lanbideak eta lanpostuak aipatzen dira adibide gisa: • Nekazaritza-ustiategiko gerente. • Nekazaritza-ustiategiaren jabe. • Nekazaritza-makina eta -ekipoen arduradun. • Intseminazio artifizialaren kontrol-arduradun. • Aplikatzaile profesionala. • Landa-lantegiko buru. • Ureztapeneko langile-buru. • Nekazaritza-produktuen biltegiko buru. • Produkzio-kooperatibetako, transformazioko nekazaritza-elkarteetako (TNE) edo beste produktore-

elkarte batzuetako gerente. • Natur ingurunearen kontrol-arduraduna. Egin ditzakeen espezializazioak: Teknikari honek, adierazi diren lanbide/lanpostuetan hastean, egokitzapen/prestakuntza-aldi bat behar du eskatzen zaion espezializazioa lortzeko. 3. Irakaskuntzak 3.1. Heziketa-zikloaren helburu orokorrak I. Nekazaritza eta abere-hazkuntzako enpresaren produkzio-prozesuen exekuzioan eta kontrolean

erabilitako dokumentazio teknikoa interpretatu eta aztertzea. II. Nekazaritza eta abere-hazkuntzako produkzioaren teknikak eta teknologiak baloratzea,

desbideratzeak antzemanez eta aurreikusitako helburuak lortzeko alternatibak proposatuz. III. Nekazaritza eta abere-hazkuntzako enpresan erabilitako prozesuak aztertzea, beren arteko

mendetasuna eta sekuentziazioa ulertuz, beren exekuzioan inplikatutako ekipo, material, giza baliabide eta produktuekin erlazionatuz eta beren garrantzi ekonomikoa ebaluatuz.

9

IV. Kalitatezko irizpideak interpretatu, aztertu eta produkzio-prozesuei aplikatzea, hala badagokie, beren eraginak neurri tekniko egokiekin gutxituz.

V. Nekazaritza eta abere-hazkuntzako enpresari dagozkion arauak eta erregulazioak eta produktu kutsatzaileekin beharrezkoak diren prebentziozko eta kontroleko sistemak eta tratamenduak aztertzea.

VI. Agente kaltegarrien aurkako tratamenduetan hartu behar diren neurriak eta aplikatu behar diren metodoak baloratzea, errentagarritasuna eta natur inguruneak jasango duen eragina gutxitzeko baliabideak aztertuz.

VII. Nekazaritza eta abere-hazkuntzako produktuak merkaturatzeko estrategiak eta aukerak baloratzea, merkatuko egoera zehatzetara ondoen egokitzen diren ekintzak aintzat hartuz.

VIII. Beste enpresa batzuekin elkartutako erakundeekiko lankidetza eta partaidetza-ekintzak baloratzea. IX. Hornikuntzari, lanketari, kalitateari, ingurumenari eta merkaturatzeari buruzko dokumentazio

teknikoa landu eta datuak prozesatzea, bere lanbide-jarduerari aplikatutako ekipo eta programa informatikoak erabiliz.

X. Eragiketa mekanizatuak eta instalazioen funtzionamendua aztertzea eta beren funtzionamendua programatu, ikuskatu eta ebaluatzea, ekipo berrien aukeraketa eta jadanik daudenak nekazaritza eta abere-hazkuntzako enpresaren produkzio-planari behar bezala egokitzeko hobekuntzak proposatuz.

XI. Nekazaritza eta abere-hazkuntzako enpresan pertsona, ekipo, produktu eta instalazioei dagozkien segurtasun eta higieneko beharrak eta arriskuak aztertzea eta hauen prebentzioa antolatzea, ingurumena babestea ahalbidetuko duten arau eta neurri zuzenak aplikatuz.

XII. Makina, ekipo eta instalazioen oinarrizko mantentze- eta konponketa-lanak aztertzea eta nekazaritza-lantegi baten instalazioa baldintza tekniko eta kudeaketa-baldintza egokietan antolatzea, dagokion araudia aplikatuz, bereziki segurtasunari eta higieneari dagokiena.

XIII. Nekazaritza eta abere-hazkuntzako jarduera arautzen eta baldintzatzen duen legezko ekonomiako eta antolamenduko esparrua ulertzea, lan-harremanetatik ondorioztatzen diren eta lan-munduratzearen mekanismoak ahalbidetzen dituzten eskubideak eta betebeharrak identifikatuz.

XIV. Beste profesional batzuk hobeto informatu eta orientatzeko dokumentazio teknikoa aztertu, egokitu eta, hala badagokio, sortzea.

XV. Ezagutzea, nork bere kabuz ikastea, eboluzioa eta norberaren lanbide-gaitasunak bizitza aktiboan zehar etengabe gertatuko diren teknologia- eta antolamendu-aldaketetara moldatzea ahalbidetzen duten lanbidearekin erlazionatutako informazio-iturri desberdinak modu kritikoan aukeratu eta baloratzea.

3.2. Lanbide-moduluak 1. lanbide-modulua. NEKAZARITZA-ENPRESEN ANTOLAMENDUA ETA

KUDEAKETA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Azterketa tekniko-ekonomikoak egitean beharrezkoa den informazioa lortu eta baloratzeko prozedura

eta teknika egokiak aplikatzea eskura dauden jardueren eta baliabideen arabera. 2. Sektoreko enpresa bat martxan jarri eta antolatzeko prozedurak aztertzea, indarrean dagoen legeriaren

arabera. 3. Enpresaren jardueren eta kudeaketa tekniko-ekonomikoaren garapenari buruzko oinarrizko

administrazio-prozedurak aztertzea. 4. Produktuak edo zerbitzuak sustatu, erosi eta merkaturatzean baliabideen antolamendua eta kudeaketa

aztertzea. 5. Enpresan arriskuaren prebentzioari eta lan-prozedura eta -metodoei buruzko segurtasun- eta higiene-

neurriak aztertzea. 6. Landa-garapeneko jarduera desberdinak sustatu eta antolatzeko ekintza desberdinak aztertzea. b) Ebaluazio-irizpideak

10

1. Azterketa tekniko-ekonomikoak egitean beharrezkoa den informazioa lortu eta baloratzeko prozedura eta teknika egokiak aplikatzean, eskura dauden jardueren eta baliabideen arabera, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lehen mailako eta bigarren mailako iturriaren kontzeptua azaltzea eta horien bitartez informazioa

lortzeko prozedurak zehaztea. • Aztertzeko eta erabakiak hartzeko datuak jasotzeko metodoa aukeratu eta teknikak deskribatzea. • Produkzio-sektorean eragina duten aldagai ekonomikoak identifikatzea. • Jarduera-plan orokor bat zehazteko behar den informazioa adieraztea, bai eta horiek lantzeko

irizpideak eta prozedurak ere. • Nekazaritza-enpresa bat osatzeko behar diren lege-baldintzak eta indarrean dagoen araudia

identifikatzea. • Dokumentuentzako eguneratutako eta ondo antolatutako artxibo bat prestatzea. • Diagnostikoaren eta kudeaketa-aholkuaren txostenak egitea, ondorioak eta izan daitezkeen

desbideratzeak barne hartuz. • Sektoreko enpresa baten ezarpen-azterketari buruzko behar bezala karakterizatutako suposizio

praktiko batetik abiatuz: • Azterketarako beharrezkoak eta esanguratsuak diren aldagaiak zehaztea. • Informazio-iturriak eta lortzeko prozedurak identifikatu eta aukeratzea. • Informazio-premiei egokitzen zaien datu-bilketarako formatu bat lantzea. • Jasotako informazioa interpretatzea, teknika egokiak aplikatuz. • Beharrezkotzat hartzen diren baliabideak identifikatzea, ezarpen-azterketa batean. • Nekazaritza-enpresa bat sortzeko bideragarritasuna ebaluatzea. • Lana prestatu eta aurkezteko informatika-aplikazio egokiak erabiltzea. • Enpresarako informazio eta aplikazio berriak bilatzeko jarrera positiboa erakustea. 2. Sektoreko enpresa bat martxan jarri eta antolatzeko prozedurak aztertzean, indarrean dagoen legeriaren arabera, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Enpresen eta nekazaritza-elkarteen forma juridiko desberdinak eta hauek martxan jartzeko gutxieneko

lege-baldintzak bereiztea. • Organizazio bat eraginkorra izatea zehaztuko duten faktore eta elementu desberdinak deskribatzea. • Enpresaren barruan aurrekontuen funtzioa identifikatzea. • Produkzio-sistema eta -orientabideen ezaugarri nagusiak deskribatzea. • Enpresa baten eremu funtzionalak eta beraien arteko erlazio funtzionala deskribatzea. • Beren tramitazio-prozesua deskribatzea. • Behar bezala karakterizatutako sektoreko enpresa bat martxan jarri eta antolatzeko suposizio praktiko

batean: • Zehaztutako suposizioan aplika daitekeen eta indarrean dagoen legeria identifikatu eta interpretatzea. • Eskatutako dokumentazioaren izapideak egiteko erakunde ofizialak identifikatu eta haren lorpena

kudeatzea. • Eskatutako dokumentazioa behar bezala bete eta bere izapideak egiteko prozesua deskribatzea. • Makinen, ekipoen, lanabesen eta instalazioen premiak zehaztu eta justifikatzea. • Proposatutako antolamendua ebaluatu eta egin daitezkeen hobekuntzak proposatzea.

3. Enpresaren jardueren eta kudeaketa tekniko-ekonomikoaren garapenari buruzko oinarrizko administrazio-prozedurak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Enpresa bati dagozkion estatuko, autonomia-erkidegoko eta herriko zergen, zeharkakoen eta zuzenen,

ezaugarriak deskribatzea. • Enpresa baten jarduerei aplika dakiekeen zerga-erregimena • Indarrean dagoen araudiaren arabera, enpresak derrigorrez beteta izan behar dituen liburuen eta

dokumentuen zerrenda egitea. • Kudeaketa tekniko-ekonomikoa garatzeko oinarrizko informatika-aplikazioak deskribatzea.

11

• Sektorean ohikoenak diren finantzaketa-iturri eta -moduak deskribatzea. • Sektoreko enpresa batean sarrien gertatzen diren kontabilitate-gertakariak identifikatzea. • Sektoreko organoei igortzen zaizkien datu tekniko-ekonomikoen erregistroetako dokumentuen

zerrenda egitea. • Enpresari, bere produkzio-jardueraren arabera eta aukeratutako forma juridikoan dagokion zerga-

egutegia zehaztea. • Behar bezala karakterizatutako nekazaritza-sektoreko enpresa baten jarduera-programari buruzko

suposizio praktiko batean: • Programatutako helburuak identifikatzea. • Proposatutako jarduera-programa baten faseak deskribatzea. • Produkzio-orientabide egokiena deskribatzea. • Programa burutzeko behar diren baliabide materialak eta giza baliabideak zehaztea. • Kudeaketa integraleko programa egokiena azaltzea. • Jarduera bakoitzeko eska daitezkeen laguntza eta subentzioak zehaztea. • Programatutako jarduera bakoitzaren diru-sarreren eta gastuen aurrekontua kalkulatzea. • Finantzaketa-premiak eta mota egokiena kalkulatzea. • Beharrezkoa den laguntza teknikoa zehaztea. • Inbertsio-plana zehaztea. • Erabaki egokiak proposatzea, enpresaren dimentsio egokiena definituz, berau zehazten duten

aldagaien arabera. • Datu jakin batzuetatik abiatutako suposizio praktiko batean: • Lan-kontratuen mota desberdinak aipatzea. • Nekazaritza-sektorean eragina duten hitzarmenak zehaztea. • Altak, bajak eta Gizarte Segurantzaren likidazioak betetzea. • Enplegu-eskaintzak betetzea. • Kudeaketa tekniko-ekonomikoaren kontabilitate-datuak eta kudeaketa-organoaren orientabide

teknikoekin, suposizio praktiko batean: • Kontabilitate-plan orokorreko arauen arabera, oinarrizko kontabilitate-prozesua zehaztea. • Marjina gordinen araberako kontabilitate-suposizio praktiko bat burutzea. • Desbideratzeak aztertzea. • Irtenbide egokienak proposatzea. • • Dokumentuak betetzeko eta beharrezkoak diren kalkulu guztiak egiteko orduan, zorroztasunez,

ordenaz eta zehaztasunez aritzea. 4. Produktuak edo zerbitzuak sustatu, erosi eta merkaturatzean baliabideen antolamendua eta kudeaketa aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Sektorean erabiltzen diren sustapen-baliabide desberdinak identifikatu eta deskribatzea. • Sektorean eskaintza eta eskaera osatzen dituzten aldagai nagusiak eta informazio-iturriak

deskribatzea. • Bezero eta hornitzaileekin kudeatzeko eta negoziatzeko tekniken oinarrizko printzipioak azaltzea. • Enpresak beste pertsona batzuei eskaintzeko dituen zerbitzu desberdinen kudeaketa- eta antolamendu-

prozedurak deskribatzea. • Nekazaritza-produktuen normalizazioa eta tipifikazioa deskribatzea. • Merkataritza-sare berrien kudeaketa ezartzen duten kanpoko eta barneko alderdi garrantzitsuenak

identifikatzea. • Enpresaren sustapen- eta merkaturatze-ekintza desberdinetatik abiatuz: • Produktuaren edo zerbitzuaren sustapen-ekintza desberdinen kostuak zehaztea. • Merkaturatutako produktu edo zerbitzuen etekina • Entregatzeko edo burutzeko epeak. • Kalitate-arauak • Ordainketa-baldintzak. • Enpresarentzako interesak • Merkatuak eragindako premien aurrean berrikuntzaren aldeko izpiritua eta gaitasuna erakustea.

12

5. Enpresan arriskuaren prebentzioari eta lan-prozedura eta -metodoei buruzko segurtasun- eta higiene-neurriak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Nekazaritza-jarduera nagusiei aplikatzen zaizkien segurtasun- eta higiene-neurriak azaltzea. • Babes pertsonaleko ekipo desberdinak ureztapen-faktoreekin erlazionatzea. • Lokaletan eta instalazioetan, ekipoetan eta makinarian, produktuak manipulatzean eta lan-ekipo

pertsonaletan aplikatu behar den segurtasun- eta higiene-araudia deskribatzea. • Ingurumenaren gaineko eraginaren ebaluazioan esku hartzen duten parametro nagusiak deskribatzea. • Enpresaren jardueretan sortutako hondakin-produktuen ondorio kaltegarriak deskribatzea. • Ingurumenarekin erlazionatutako Europako Elkartearen laguntzak identifikatzea. • Lehen sorospeneko teknikei eta oinarrizko osasun-neurriei buruzko planak landu eta entseatzea. • Enpresaren jardueraren ondoriozko hondakinak birziklatzeko planak egitea. • Ustezko arrisku-egoeretan babesteko eta lehen sorospenetako materiala erabiltzea. • Ingurumenaren zaintza eta hondakinen birziklatzearekiko interesa erakustea. • Lanean segurtasun- eta higiene-neurriak errespetatzeak duen garrantziari buruz ohartzea. 6. Landa-garapeneko jarduera desberdinak sustatu eta antolatzeko ekintza desberdinak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Landa-garapeneko jarduera desberdinak deskribatzea, bere ezaugarri orokorrak eta halakoak

eskaintzen dituzten erakundeak identifikatuz. • Ingurumen-baliabideak babesteko jarduera nagusiak adieraztea. • Landa-inguruneko beste gizarte- eta kultur agente batzuekin laguntza ezartzeko irizpideak

deskribatzea. • Landa-garapenerako baliabideen modalitate desberdinei buruzko informazioa biltzea, eragin-zonen

testuinguru desberdinetan izan dezaketen aplikazioarekin erlazionatuz. • Landa-garapeneko programetan baliabideak aukeratzeko irizpideak lantzea. • Lurralde edo zona baten landa-garapenerako plan estrategiko baten kasuan: • Helburu egokiak identifikatu eta aukeratzea. • Metodoak eta baliabideak zehaztea. • Animazio-teknika egokiak aplikatzea. • Jardun behar duten agenteak zehaztea. • Ebaluazio-irizpideak eta -jarduerak ezartzea. • Landa-ingurunearekiko interesa eta errespetua adieraztea. c) Edukiak I. multzoa: NEKAZARITZA-ENPRESA BATEN BIDERAGARRITASUNA ETA

MARTXAN JARTZEKO AUKERA AZTERTZEA Prozedurazkoak: • Informazio-Iturrien identifikazioa eta aukeraketa. • Datuak biltzeko informazioaren premiei egokitutako formatu bat osatzea. • Argi eta garbi karakterizatuta dagoen eta adierazgarria den merkatu-segmentu bat aukeratzea. • Merkatuen ikerketan estatistika aplikatzea. • Jasotako informazioaren tratamenduan aplikazio informatikoak erabiltzea. • Jasotako informazioa interpretatzea. • Enpresa baten diagnostikoari eta kudeaketa-aholkuari buruzko txostenak egitea. • Enpresaren bideragarritasuna ebaluatzea. • Enpresaren ezaugarriei egokitutako forma juridikoa aukeratzea. • Enpresa martxan jartzeko eskatzen den dokumentazioa betetzea. • Makineria-, ekipo- eta instalazio-premiak zehaztu eta justifikatzea. • Enpresaren antolamendua eta eremu funtzionalak ezartzea. • Baliabideen arabera, sustapen-teknikak zehaztea.

13

• Proposatutako antolamendua ebaluatzea, egin daitezkeen hobekuntzak gehituz. • Laguntzen eta subentzioen eskaera-orriak betetzea. • Publizitate-ekintzaren helburuak eta baliabideak zehaztea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Informazioa lortzeko lehen eta bigarren mailako iturriak. • Aztertzeko eta ondoren erabakiak hartzeko datuak biltzeko teknikak. • Nekazaritza-sektorean aplikatzeko aldagai ekonomikoak. • Jarduera-plan orokorra: berau lantzeko irizpideak eta prozedurak. • Nekazaritza-enpresa bat osatzeko beharrezkoak diren araudia eta lege-baldintzak. • Nekazaritza-enpresa bat ezartzeko beharrezkoak diren baliabideak. • Ingurunea, lehiakideak eta izan daitekeen eskaria. • Enpresen forma juridikoak eta nekazaritza-elkarteak, hauek martxan jartzeko gutxieneko lege-

baldintzak. • Lurraren edukitze-erregimena. Aplika daitekeen legeria. • Antolamendu eraginkorra adierazten duten faktoreak eta elementuak. • Produkzio-sistemak; ezaugarriak eta orientabideak. • Enpresa baten eremu funtzionalak eta elkarren arteko erlazioa. • Dokumentazioaren izapideak egiteko eta kudeatzeko eta nekazaritza-enpresa osatu eta martxan

jartzeko erakunde ofizialak. • Sektoreko enpresa bat martxan jartzeko eta antolatzeko izapideak egiteko prozesua. • Kreditu-erakundeak eta beren eragiketak. • Europako Elkartearen nekazaritzari buruzko politika. • Nekazaritza-sektorean aplika daitekeen Europako Elkarteko, Estatuko eta Autonomia Erkidegoko

legeria. • Nekazaritza-enpresaren plangintza. Jarrerazkoak: • Informazioa bilatu eta tratatzean autonomiaz jokatzea. • Prozesuak garatzean motibazioa eta ekimena izatea. • Nekazaritza-enpresa berritzearen eta aplikatzeko aukera berriak ikertzearen aldeko jarrera izatea. • Enpresari dagozkion lege-xedapenak eta hitzarmenak betetzea.

II. multzoa: NEKAZARITZA-ENPRESA KUDEATU ETA MERKATURATZEA Prozedurazkoak: • Programatutako hainbat jardueretan diru-sarreren eta gastuen aurrekontua kalkulatzea. • Finantzaketa-premiak kalkulatzea eta arau egokiak aukeratzea. • Gizarte Segurantzaren altak, bajak eta likidazioak betetzea. • Enplegu-eskaintzak betetzea. • Marjina gordinen araberako kontabilitate-suposizio bat burutzea. • Kontabilitate-suposizioetan izan daitezkeen desbideratzeei buruzko irtenbideak proposatzea. • Emaitzak interpretatu eta aztertzea: erabakiak hartzea. • Merkataritzako zerga- eta lan-legeriaren arabera, enpresari eskatutako liburuak eta dokumentuak

sailkatzea. • Nekazaritza-enpresa baten zerga-egutegia egitea. • Nekazaritza-enpresa sustatu eta merkaturatzeko ekintza desberdinen interesen eta etekinen kostuak

kalkulatzea. • Produktuak edo zerbitzuak sustatu eta merkaturatzeko jardueretan entregatzeko edo exekutatzeko

epeak eta baldintzak, kalitate-arauak eta ordainketa-baldintzak zehaztea. • Bezeroari arreta eta saldu ondorengo zerbitzua eskaintzeko programa lantzea. • Enpresak kudeatzeko eta informazioa tratatzeko informatika-programak erabiltzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Administrazio-dokumentazioa. Inprimakiak eta formularioak kudeatzea. • Kontabilitate-plan orokorra. Kontabilitate-liburuak. Derrigorrezkotasuna eta erregistroa.

14

• Nekazaritza-enpresa baten kontabilitate-gertakariak. • Galeren eta irabazien ondarea, balantzeak eta kontuak. • Nekazaritza-enpresa bati dagozkion estatuko, autonomia-erkidegoko eta herriko zerga zuzenak eta

zeharkakoak. • Nekazaritza-enpresaren jarduerei aplika dakiekeen zerga-erregimena. • Nekazaritza-enpresa baten zerga-egutegia. • Kostu finkoak eta aldakorrak, kostu zuzenak eta zeharkakoak. • Nekazaritza-enpresa baten finantzaketa-iturriak eta -formak. • Nekazaritza-enpresa bat kudeatzeko jarduera-programa baten helburuak, faseak, orientabidea eta

baliabideak. • Nekazaritza-enpresari gehien komeni zaizkion inbertsio-planak, eta neurriak. • Lan-harremana: kontratazioa eta hitzarmenak. • Gizarte Segurantza eta beste prestazio batzuk. • Nekazaritza-enpresaren berezko lan-kontratuak eta -hitzarmenak. • Nekazaritza- eta ustiapen-aseguruak. • Nekazaritza-enpresarentzako banku-zerbitzuak. • Ondasun mugikorren eta ez-mugikorren salerosketa eta alokairua. • Amortizazioak: tasak. • Izakinen inbentarioa eta balorazioa. • Nekazaritza-sektoreko eskaintza eta eskaria. • Nekazaritza-enpresaren sustapena. • Bezeroekin eta hornitzaileekin negoziatu eta kudeatzeko teknikak. • Nekazaritza-produktuen normalizazioa eta tipifikazioa. • Nekazaritza-eremuko merkataritza-sareak. • Errentagarritasun ekonomiko eta finantzarioa. • Inbertsioen analisia: kontuan hartu beharreko faktoreak. Jarrerazkoak: • Dokumentuak ordenan eta zorroztasunez betetzea. • Taldean lan egiteko jarrera ona. • Nekazaritza-enpresan aplikatzekoak diren kudeatzeko eta merkaturatzeko metodo eta sistema

berriekiko interesa izatea. III. multzoa: LANDA-GARAPENA ETA SEGURTASUN ETA HIGIENEA

NEKAZARITZA-ENPRESAN Prozedurazkoak: • Nekazaritza-enpresan aplikatzeko lehen sorospeneko plan bat egitea, lan-istripuen prebentziorako

neurriak eta oinarrizko osasun-neurriak hartzea. • Nekazaritza-jarduerak eragindako hondakinak birziklatzeko plan bat diseinatzea. • Nekazaritza-enpresako jarduera guztietan segurtasun- eta higiene-araudia aplikatzea. • Landa-garapenerako baliabide-motei buruzko informazioa biltzea. • Landa-garapeneko programetan baliabideak aukeratzeko irizpideak lantzea. • Landa-ingurunearen berezko baliabideak ustiatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Nekazaritza-enpresako segurtasunari eta higieneari buruzko araudia. • Nekazaritza-enpresaren jarduera desberdinetako lanbide-arriskuak. • Babes pertsonaleko ekipoak eta hauei loturiko arrisku-faktoreak. • Nekazaritza-enpresan aplikatzeko den ingurumenari buruzko araudia. • Ingurumenaren gaineko eragina ebaluatzeko metodoak • Delitu ekologikoa. • Enpresaren jardueran eragindako hondakin-produktuen eragin kaltegarriak. • Natur ingurunearen zaintzarekin erlazionatutako laguntzak eta subentzioak. • Landa-garapeneko eta ingurumena babesteko jarduerak. • Landa-ingurunearen gizarte- eta kultur agenteak.

15

• Landa-ingurunea berritu eta berregokitzeko programak. • Landa-turismoa. • Landa-garapena Europako Elkartearen esparruan. • Landa-ingurunea suspertzeko teknikak. • Landa-zonak garatzeko plan estrategikoak eta administrazio publikoekin dituzten erlazioak. Jarrerazkoak: • Ingurumenaren eta landa-ingurunearen zaintzarekiko konpromisoa. • Lanean segurtasun- eta higiene-neurriak betetzearen garrantziari buruz ohartzea. 2. lanbide-modulua. NEKAZARITZA-PRODUKZIOA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Laborantza-alternatiba desberdinak eta zuhaitz eta zuhaixken landaketa iraunkorrak teknikoki aztertu

eta produkzio-baliabideak ebaluatzea. 2. Lurra edo laborantza-baliabidea prestatzeko lanak egiteko baliabideak antolatzea, lur-eremuaren

ezaugarriak kontuan hartuz eta beharrezkoak diren lanak antolatuz. 3. Ezarritako laboreen egoera begetatiboa eta landatzeko lur-eremuaren edo ingurunearen baldintzak

aztertzea, laborantzaren unerik kritikoenetan aldizkako kontrol bat eginez. 4. Enpresaren baliabideak koordinatu eta kontrolatzea ahalbidetzen duten produkzio-planean ezarritako

jarduerak aztertzea. 5. Nekazaritza-produkzioa bildu eta biltegiratzeko garraiabide desberdinak ebaluatzea, erabakietan

irizpide ekonomikoak erabiliz. 6. Informazio- eta dokumentazio-sistemak aztertzea, produkzio-metodoak ebaluatuz. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Laborantza-alternatiba desberdinak eta zuhaitz- eta zuhaixka-sail iraunkorrak teknikoki aztertu eta produkzio-baliabideak ebaluatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Hektareatan neurtutako labore eta azalerei buruzko datu zehatzen suposizio praktiko batean,

belarkara-haztegien alternatibak lantzea, negutegikoa, lur-lantze trinkoa, ureztapen bidezko luze-zabaleko lur-lantzea eta lehorrekoa.

• Zuhaitz- eta zuhaixka-sail eta belarkara-haztegi iraunkorren suposizio praktiko batean, azalera emanez, dagokion azterketa ekonomikoa egitea, ondokoak kalkulatuz:

• Ezarpenaren gastuak. • Diru-sarrerak gastuak baino handiagoak izan arte igarotzen den denbora. • Beharrezkoak diren laborantza-baliabideak eta lan-eskua. • Lugorri eta laboreentzako dirulaguntzak sintetizatzea, administrazio desberdinen legeriaren arabera. • Negutegietako lur-lantzeari, aire libreko lur-lantze trinkoari, ureztapen bidezko luze-zabaleko lur-

lantzeari eta luze-zabaleko lehorreko lur-lantzeari buruzko azterketa ekonomikoak egitea, suposizio guztietan marjina garbia zehaztuz.

• Suposizio praktiko batean, laboreen azalera eta banaketa jakinik, ondokoak kalkulatzea (lurra jadanik prestatuta dago):

• Beharrezkoa den lan-eskua. • Traktorean, makineriarekin eta lanabesekin igarotako ordu-kopurua. • Ustiapena burutu ahal izateko behar den kapitala. • Merkatuko eskaeran eta prezioetan oinarritutako laborantza-alternatiba bat nola egiten den azaltzea. • Ustiapen zehatz batean produkzio-baliabideen aprobetxamendua kalkulatzea eta, baliabide horien

errentagarritasun hobea lotzeko, aldaketa egokiak sartzea.

16

2. Lurra edo laborantza-baliabidea prestatzeko lanak egiteko baliabideak antolatzea, lur-eremuaren ezaugarriak kontuan hartuz eta beharrezkoak diren lanak antolatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lurzoruen ezaugarri fisiko, kimiko eta biologikoak azaltzea. • Lurzoruak erein eta landatzeko prestatzeko lanak deskribatzea. • Substratu-mota desberdinen ezaugarriak deskribatzea. • Lur-eremua edo substratuak prestatzeko baliabide mekanikoak identifikatu eta deskribatzea. • Ereiteko eta/edo prestatutako lurzoru edo substratu batek bildu behar dituen ezaugarriak deskribatzea. • Terrazak, eustormak, drainatze-obrak, ureztapen-instalazioak, etab. eraikitzearen kostua kalkulatzea,

inbertsioak aprobetxatutako azaleraren arabera justifikatuz. • Ereiteko edo landatzeko den lurzoru edo substratu baten osasun-baldintzak azaltzea. • Suposizio praktiko batean, lurzoruaren azalera eta baldintzak jakinik: • Lurra prestatzeko traktore eta lanabes egokiak aukeratzea. • Traktorearekin eta lanabesekin igarotako ordu-kopurua kalkulatzea. • Lan-eskuaren ordu-kopurua kalkulatzea.

3. Ezarritako laboreen egoera begetatiboa eta landatzeko lur-eremuaren edo ingurunearen baldintzak aztertzea, laborantzaren unerik kritikoenetan aldizkako kontrol bat eginez, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ezarritako laboreen une kritikoak deskribatzea, une horietan laboreak behatu eta beharrezkoak diren

lan/eragiketekin kontrolatzeko. • Urte bateko, bi urteko eta etengabeko laboreen ziklo begetatiboak azaltzea. • Labore desberdinen behar hidrikoak eta elikadura-beharrak eta produkzioekin duten erlazioa azaltzea. • Ustiapen zehatz batean, lan-egutegia lantzea, egoeraren balorazio bat eginez. • Labore eta lur landuetan izan daitezkeen gabeziak azaltzea, neurri zuzentzaileak ere aipatuz. • Suposizio praktiko batean, ustiapen baten azalera eta laboreak jakinik, ondokoen premiak kalkulatzea: • Ereiteko hazia. • Ongarriak. • Produktu fitosanitarioak. • Beharrezkoa den biltegi-bolumena.

4. Enpresaren baliabideak koordinatu eta kontrolatzea ahalbidetzen duten produkzio-planean ezarritako jarduerak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu : • Enpresa baten nekazaritzako produkzio-planean ezartzen diren jarduera nagusiak deskribatzea. • Nekazaritza-produkzioan esku hartzen duten kapital desberdinak azaltzea. • Traktoreak, makineria eta lanabesak eta, hala badagokio, ureztapen-ekipamendua aukeratzea,

nekazaritzako produkzio-planean agertzen diren helburuen arabera. • Nekazaritza-lanetan kontuan hartu behar diren segurtasun eta higieneko arauak deskribatzea. • Nekazaritza-enpresan erabiltzen diren traktore, makineria, ekipo, lanabes, eta negutegien

kontserbazioa eta mantentzea azaltzea. • Langileen eta materialen kontrol-fitxak identifikatzea, nola erabiltzen diren azalduz. • Ustiapen batean beharrezkoa den nabearen azalera kalkulatzea, dituen baliabide mekanikoen arabera. • Ustiapenaren errentagarritasuna handitzeko ezarri behar diren negutegi eta tunelen azalera estalia

baloratzea. • Inbertsioak egiteko laguntza publikoak deskribatzea. • Labore nagusien merkatuko antolamendu komunari buruzko oinarrizko araudia azaltzea.

5. Nekazaritza-produkzioa bildu eta biltegiratzeko garraiabide desberdinak ebaluatzean, erabakietan irizpide ekonomikoak erabiliz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

17

• Labore desberdinen uzta bildu aurretik aztertzeko beharrezkoak diren laginak hartzeko teknikak azaltzea.

• Uzta bildu aurreko nekazaritza-produktuen laginen parametro desberdinak kalkulatzea. • Uzta biltzeko data produktuaren osaerarekin erlazionatzea (hezetasuna, azukrea, koipea, garraztasuna,

proteina eta merkatuko eskaera. • Nekazaritza-produktu desberdinak garraiatu, biltegiratu eta kontserbatzeko prozedurak zehaztea. • Nekazaritza-produktuen uzta biltzean eta garraiatzean kontuan hartu behar diren zaintzak

deskribatzea. • Nekazaritza-produktuak kontserbatzeko sistemak zehazteko irizpideak deskribatzea. • Produktu zehatz bat saldu edo biltegiratzea komeni den ala ez baloratzea. • Eduki tekniko eta ekonomikoen arabera, nekazaritza-produktuentzako garraiabideak aukeratzea. • Nekazaritza-produktu desberdinak merkaturatzeko sistemak azaltzea. • Produktuen kalitate-arauak azaltzea. • Produktuak kontserbatzeko lokalek bete behar dituzten baldintzei buruz indarrean dagoen legeria

azaltzea. 6. Informazio- eta dokumentazio-sistemak aztertzea, produkzio-metodoak ebaluatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

• Informazio teknikoa lortzeko sistemak identifikatzea. • Dokumentuak antolatu eta sailkatzeko metodoak deskribatzea. • Dokumentazioa bildu, kodetu eta artxibatzeko moduak azaltzea. • Behar bezala identifikatutako ustiapen bateko laboreen suposizio praktiko batean: • Lortutako produktuen kostuak. • Hektarea bakoitzeko errendimenduak. • Beharrezkoak diren produkzio-baliabideak. • Suposizio praktiko batean, datuak jakinik, egoera aztertu eta ondokoei buruzko proposamenak egitea: • Produkzio-sistemak aldatzea. • Kostuak murriztea. • Kalitatea hobetzea. • Lan-baldintzak hobetzea. • Europako Elkartearen jarraibideen edukia eta ustiapen jakin batean hauen aplikazioak izan dezakeen

ondorioa deskribatzea. c) Edukiak I. multzoa: FITOTEKNIA Prozedurazkoak: • Ereintza-geruza edo landaketa-geruza (zorua edo substratua) prestatzeko lanak programatzea. • Laborantza-lanetan makinekin igarotako ordu-kopurua eta beharrezkoa den lan-eskua kalkulatzea. • Laborantza-orrien bidez, zona geografiko jakin bati egokitutako laborantza-alternatibak ezartzea, ziklo

begetatibo desberdinetako espezieen ezarpena kontuan hartuz. • Zonako berezko espezieetan txertaketak, haziak sartzea eta inausketak egitea. • Labore jakin batean erabili behar diren ongarrien eta produktu fitosanitarioen dosiak kalkulatzea. • Negutegiko laborantza baten plangintza. • Labore baten uzta biltzeko une egokia zehaztea, lortu nahi diren kalitatezko parametroen arabera. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Labore begetaletan lurrak duen eragina. Lurraren propietate fisiko, kimiko eta biologikoak. Lur-

eremuak lehenera itzultzea. Substratu-motak. • Klima. Tenperaturak begetaletan duen eragina. Fotosintesia: argiztapenaren garrantzia. Landarea eta

ura. • Ureztapenaren garrantzia. Ureztapen-metodoak. Programaketa. Balantze hidrikoak. Drainatze-

sistemak. Landareren aukeraketa. • Material begetalaren osasun-ebaluazioa. Ereiteko edo landatzeko espezieak. Polinizatzaileak.

18

• Lur landu baten diseinua: lurraren prestaketak. Dentsitatea eta landare-tartea. • Txertoen eta txertaken ezaugarriak. Aukeraketa-irizpideak. • Inausketa. Adarkadura-motak. Inausketa-sistemak. • Laborantza begetalean erabiltzen diren produktu kimikoak. Fitosanitarioak, herbizidak,

fitoerregulatzaileak, ongarri organikoak eta mineralak. Laboreen beharrak. Erabili behar diren dosiak. • Laboreen babes-beharra. Babes-motak. • Nekazaritza biologikoaren oinarriak. • Hazitegiak. Eskaini behar dituzten ingurumen-baldintzak. Motak. • Lur-estalkia, mikrotunelak eta tunelak. • Negutegiak: beren erabileraren helburua, propietateak, beren eraikuntzan erabilitako materialak.

Negutegien ingurumen-kontrola. • Laborantza hidroponikoa. • Haize-babesa. Beharra, motak eta ezaugarriak. • Laboreen alternantzia- eta txandaketa-beharra. • Laborantza-orriak. • Urte bateko, bi urteko eta etengabeko laboreak. • Laborantza begetalean erabili behar den makineria espezifikoa. Traktoreak. Ereiteko makinak eta

landatzeko makinak. Ongarria banatzeko makinak. Tratamendu-makinak. Uzta biltzeko eta aukeratzeko makinak.

• Makineriaren mantentzeko errendimenduak eta eragiketak. • Uzta biltzeko unean labore desberdinek bete behar dituzten parametroak. • Laborantza desberdinetan erabiltzen diren uzta bildu eta garraiatzeko metodoak. Kontuan hartu behar

diren irizpide ekonomikoak. • Nekazaritza-produktu desberdinetan erabiltzen diren kontserbazio-sistemak. Barazkiak, zituak,

fruituak, landare industrialak. • Ganbara eta biltegietan giroa kontrolatzeko mekanismoak. • Produktuen manipulazioa. Ontzietan sartzea. • Produktu begetalei aplikatu behar zaien kalitateari buruzko araudia. • Nekazaritzako produktuen kalitatea kontrolatzeko sistemak. • Nekazaritzako sistemak merkaturatzeko sistemak.

Jarrerazkoak: • Gaizki aukeratutako edo gaizki egindako laborantza-lanek ingurumenean izan dezaketen eraginaz

ohartzea. • Nekazaritzako produktuak oker erabiltzeak gizakien osasunean duen eragina aintzat hartzea. • Tratamenduei, biltegiratzeari, merkaturatzeari, etab. buruz indarrean dagoen araudia betetzea.

II. multzoa: LABOREAK Prozedurazkoak: • Aukeratutako laboreen arabera, ustiapen jakin batean lan-egutegi bat egitea. • Belarkara-haztegien alternatibak lantzea, negutegian, lur-lantze trinkoan, ureztapen bidezko luze-

zabaleko lur-lantzean eta lehorreko lur-lantzean, labore eta azalerei buruzko datu zehatzetatik abiatuz. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Ezarritako laboreen une kritikoak. Kontrolatzeko lanak eta eragiketak. • Laboreen premia hidrikoak eta elikagai-premiak. • Negutegiko laboreak: prestatzeko lanak. Erein eta landatzea. Alternatiba. Laborantza-eragiketak.

Ureztapenak. Substratuak. Motak eta ezaugarriak. Ongarriztapena. Merkatuko espezieak eta barietateak. Izurriak, gaixotasunak eta belar gaiztoak. Uzta-bilketa. Laborearen zikloko unerik kritikoenak.

• Belarkara-haztegiak: prestatzeko lanak. Erein eta landatzea. Laborantza-alternatibak. Laborantza-eragiketak. Ongarriztapena. Merkatuko espezieak eta barietateak. Izurriak, gaixotasunak eta belar gaiztoak. Uzta-bilketa. Laborearen zikloko unerik kritikoenak.

• Fruta-arbolen laborantza: prestatzeko lanak. Landaketa. Laborantza-eragiketak. Inausketa. Txertaketa. Merkatuko espezieak eta barietateak. Ongarriztapena. Izurriak, gaixotasunak eta belar gaiztoak. Uzta-bilketa.

19

Jarrerazkoak: • Laborantza-teknika berriekiko interesa. • Errentagarriagoak diren edo ingurumenarentzat hain kaltegarriak ez diren laborantza-alternatibak

biltzeko ekimena izatea. • Bizitza profesionalean zehar prestatzen jarraitzearen aldeko jarrera erakustea. III. multzoa: NEKAZARITZAKO PRODUKZIOAREN KUDEAKETA ETA

ANTOLAMENDUA Prozedurazkoak: • Zuhaitz- eta zuhaixka-sailetako eta lur landu iraunkorretako ezarpen-gastuak kalkulatzea. • Zuhaitz- eta zuhaixka-sailetan eta lur landu iraunkorretan diru-sarrerak gastuak baino handiagoak izan

arte igarotzen den denbora kalkulatzea. • Zuhaitz- eta zuhaixka-sailetan eta lur landu iraunkorretan beharrezkoak diren laborantza-baliabideak

eta lan-eskua kalkulatzea. • Negutegiko laborantzetan, aire zabaleko lur-lantze trinkoetan, ureztapen bidezko luze-zabaleko lur-

lantzeetan eta lehorreko luze-zabaleko lur-lantzeetan marjina garbia zehaztea. • Nekazaritzako produkzio jakin batean lan-eskua, mekanizazio-orduak eta beharrezkoa den kapitala

kalkulatzea. • Nekazaritzako produkzio batean baliabideen erabileraren eraginkortasuna zehaztea eta optimizazio

ekonomikoa lortzeko beharrezkoak diren zuzenketak sartzea. • Ustiatutako azaleraren arabera, terrazen, eustormen, drainatze-obren eta ureztapen-instalazioen

eraikuntza-kostua kalkulatu eta justifikatzea. • Ustiapenean errentagarritasuna hobetzeko, ezarri behar diren negutegi eta tunelen azalera estalia

zehaztea. • Produktu jakin bat saldu edo biltegiratzea komeni den ala ez erabakitzea. • Irizpide tekniko-ekonomikoei jarraituz, nekazaritzako produktuentzako garraiabideak aukeratzea. • Ustiapen batean beharrezkoak diren produkzio-kostuak, unitate bakoitzeko errendimendua eta batez

besteko errendimendua kalkulatzea. • Ustiapen bateko nekazaritza-produkzioa aztertzea eta, irizpide tekniko-ekonomikoei eta lan-baldintzei

buruzko irizpideei jarraituz, produkzio-sistemen aldaketak proposatzea. • Laborantza adierazgarrienen azterketa tekniko-ekonomikoak. • Dokumentazioa bildu, kodetu eta artxibatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Nekazaritzako produkzioari dagokion Europako Batasuneko legeria. EENP delakoa. • Administrazioak nekazaritza-sektoreari emandako laguntzak. Hobariak. Dirulaguntzak. • Ikuspegi tekniko-ekonomikoetatik baloratutako laborantza-alternatibak. • Nekazaritzako produkzioan esku hartzen duten kapitalak. • Nekazaritza-laborantzei dagozkien kostuak eta diru-sarrerak. • Adierazle ekonomikoak: marjina gordina, marjina garbia eta unitate bakoitzeko prezioa. • Ezarpen-gastuak laborantza iraunkorretan. • Nekazaritzako hobekuntzen eta inbertsioen aurrekontuak. • Lan-eskuaren errendimenduak eta nekazaritza-lanak. • Nekazaritzako produkzioaren biltegiratze- eta merkaturatze-kostuak. • Nekazaritzako inbertsioen finantzaketa eta errentagarritasuna. • Labore nagusien merkatuko antolamendu komunari buruzko oinarrizko araudia. • Informazio teknikoa lortzeko sistemak. • Dokumentuak antolatu eta sailkatzeko metodoak. Jarrerazkoak: • Azterketa tekniko-ekonomikoa zorroztasunez egitea. • Enpresetako lan-egutegia egitean autonomiaz jokatzea. • Gizarte- eta komunikazio-harreman egokia eta errespetuzkoa izatea.

20

3. lanbide-modulua ABERE-HAZKUNTZA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Aldez aurretik finkatutako baliabide eta helburuen arabera, enpresako abere-hazkuntzaren

orientabidea aztertzea. 2. Enpresaren baliabideak kontuan hartuz, abere-hazkuntza programatu eta kontrolatzea. 3. Abere-hazkuntzaren planeko baliabide materialak eta giza materialak antolatu eta ebaluatzea. 4. Irizpide tekniko-ekonomikoak erabiliz, abere-produktuen merkaturatzea programatu eta antolatzea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Aldez aurretik finkatutako baliabide eta helburuen arabera, enpresako abere-hazkuntzaren orientabidea aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Arraza desberdinen produkzio-ezaugarri nagusiak eta ingurunean nola moldatzen diren deskribatzea. • Abere-produktuen merkatuko antolamendu komun desberdinei buruzko araudia eta abere-hazkuntzari

buruzko oinarrizko lege-xedapenak azaltzea. • Abere-hazkuntzako azpisektore desberdinen egoera, ezaugarriak eta aukerak deskribatzea. • Enpresa baten abere-hazkuntzako suposizio praktiko batean: • Norberaren, besteen edo komunitatearen lur-eremua izatearen arabera, larratze-plana ezartzea. • Hazteko abere-espezie eta -arraza egokienak proposatzea. • Beharrezkoak diren baliabide materialak eta giza baliabideak zehaztea. • Gomendagarria den animalia-kopurua zehaztea. 2. Enpresaren baliabideak kontuan hartuz, abere-hazkuntza programatu eta kontrolatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Enpresa baten produkzio-programan ezartzen diren jarduera nagusiak deskribatzea. • Abere-hazkuntzako azpisektore desberdinen egoera eta aukerak deskribatzea. • Enpresa bateko produkzio-programa baten suposizio praktiko batean: • Ustiatu behar diren abere-espeziea eta -arraza eta animalia-kopurua proposatzea. • Beharrezkoak diren baliabide materialak eta giza baliabideak zehaztea. • Elikadura osagarria eskura dauden baliabideekin programatzea. • Ugalketa modu eta data interesgarrienetan programatzea. • Abereak aukeratu eta hobetzeko irizpideak ezartzea. • Osasun-egutegi baterako neurri profilaktikoak eta higiene-neurriak proposatzea. • Abere-hazkuntzari dagozkion erabilera-lanak programatzea. • Abere-hazkuntzako produkzio-planean agertzen diren helburuen arabera, makineria eta instalazioak

aukeratzea. • Instalazioen eta makineriaren kontrol-fitxak egin eta kasu bakoitzean beren erabilera azaltzea. 3. Abere-hazkuntzaren planeko baliabide materialak eta giza materialak antolatu eta ebaluatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Abere-hazkuntzako azpisektore desberdinen egoera aztertzea, horietako bakoitzaren merkatuko

antolamendu komuna deskribatuz. • Ustiapen jakin batean lan-egutegia egitea, ezarritako helburuen eta eskura dauden baliabideen arabera. • Abere-hazkuntzako enpresa baten suposizio praktiko batean: • Adierazle tekniko-ekonomikoen bidez, produkzio-aparatuaren abiapuntuko egoera aztertzea. • Aukera-kostuen arabera, produktuak (input-ak) erosteko egutegi bat ezartzea. • Lan-eskuaren eta makineriaren jarduera-sekuentzia bat programatzea, bai eta abere-hazkuntzako

instalazioak okupatu eta husteko osasun-denboren sekuentzia bat ere.

21

• Ondokoak kontrolatzeko egoera-orriak egitea: ∗ Lehengaien eta produktuen kontsumoa: ∗ Abere-hazkuntzako produkzioak. ∗ Baliabideen errendimendua eta lan-eskuaren produktibitatea. ∗ Laneko segurtasun-arauak.

• Hobekuntzen egutegia ezartzea. • Inbertsio-planak, finantzaketa-planak eta diruzaintzako aurreikuspen-planak proposatzea. • Egindako hobekuntzak ebaluatzea. • Lanean produktibitatea hobetzeko metodo desberdinak deskribatzea. • Produktu nagusien kalitatezko arauak azaltzea. • Europako Elkartearen arauen edukia eta hauen aplikazioak izan dezakeen eragina deskribatzea. • Produktibitatearen hobekuntzan inbertsioak egiteko laguntza publikoak deskribatzea. 4. Irizpide tekniko-ekonomikoak erabiliz, abere-produktuen merkaturatzea programatu eta antolatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Espainiako eta Europako Elkarteko abere-merkatuen egitura aztertzea. • Abere-produktu baten merkaturatze-suposizio praktiko batean: • Produkzioaren egitura deskribatzea. • Merkaturatzeko zirkuitu eta modu egokiena ebaluatzea. • Hala badagokio, garraiabide egokiena aukeratzea. • Produktua bere kalitatearen arabera baloratzea. • Kontratazio-guneen eta dagozkien merkataritza-irudien eta merkaturatze-sistemen funtzioak

deskribatzea. • Esnearen kalitate-parametroak deskribatzea, indarrean dagoen araudian ezarritako mugak adieraziz. • Abere-produktu desberdinak kontserbatu eta garraiatzeko higiene- eta osasun-baldintzak deskribatzea. • Produzitzaile-taldeei eta abere-produktuen merkaturatzearen hobekuntzei buruzko lege-araudia

azaltzea. c) Edukiak I. multzoa: ENPRESAKO ABERE-UNITATEAREN PROGRAMAKETA ETA

HAZKUNTZA Prozedurazkoak: • Larratze-plana ezartzea: zelai berri bat ezartzean nahasketa eta dosi egokia aukeratzea. Zelai bat

ustiatzeko une egokiena identifikatzea. Zelaien beharrak kalkulatu eta ongarria botatzea. Lurren analisiak interpretatzea. Bazkak kontserbatzeko beharrezkoak diren lan desberdinak egitea.

• Abere-espezieak eta -arrazak proposatzea. • Eskura dauden baliabideen arabera animalien kopurua kalkulatzea. • Elikadura programatzea: animaliaren elikadura-beharrak zehaztea. Ordenagailu bidez anoa osoak eta

orekatuak kalkulatzea. Elikagai kontzentratuak eta bolumenekoak banatzea. • "Ustiapeneko ugaltzailea" antolatu eta kontrolatzea: argiztapen artifiziala aplikatu eta, ondoren,

ernaldiaren diagnostikoa egitea. Erditzea eta erditu ondorena kontrolatzea. • Laneko planean ezarritako osasun-programa betetzen dela egiaztatzea: animaliekin lan egitean izan

daitezkeen arriskuak identifikatzea. Ustiapeneko osasun-plana exekutatu eta kontrolatzea. CMT metodoaren bidez errapeko mina kontrolatzea. Osasun-jarraipen eta -kontroleko fitxak egitea.

• Hazkuntza-lan orokorrak (jeztea, erditzea, etab.) programatzea. • Hazkuntzan hobe daitezkeen puntuak aztertzea, dagozkien zuzenketak egiteko. • Hondakinak identifikatu, tratatu, biltegiratu eta ezabatu edo birziklatzea. • Produkzio-planaren helburuen arabera, makineria eta instalazioak aukeratzea. • Instalazioak eta makineria kontrolatzeko fitxak egitea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Bazkak kontserbatzea: bazkako espezie eta barietate garrantzitsuenak. Belarra ontzea: definizioa,

abantailak eta eragozpenak. Belar ondu baten ezaugarriak. Siloratzea: definizioa, abantailak eta

22

eragozpenak, siloratze on baten ezaugarriak. Bazkak biltzeko ekipo eta makinak. Silo-motak: lubakia, dorrea, bolak eta aire zabalekoa.

• Zelaiak: erregulazioa eta funtzionamendua. Abereen karga. Larratze-motak. Zelaien hobekuntza. • Etxe-abereen anatomia eta fisiologia. Lokomozio-aparatua, zirkulazio-aparatua, liseri-aparatua eta

ugalketa-aparatua. Hormona- eta nerbio-sistemak. • Elikadura: berehalako printzipioak, karbohidratoak, proteinak, koipeak, mineralak, bitaminak eta ura. • Bolumeneko elikagaien eta elikagai kontzentratuen motak. Etxeko espezie desberdinen elikadura-

premiak. Anoa osoen kalkulua. Unifeed elikadura delakoa. • Animalien ugalketa: emeen eta arren ugal-organoak. Espezie desberdinen ziklo sexuala eta bere

hormonen mekanismoa. Intseminazio artifiziala eta enbrioien transferentzia. Ugalketa-parametroak. Aukeraketa eta hobekuntza.

• Animalien osasuna. Higienearen eta profilaxiaren kontzeptua. Txertoen prebentziozko egutegia. Gaixotasun nagusiak, arrazoiak, sintomak eta borrokatzeko metodoak.

• Erabilera. Xakitu, adarrak moztu, antzutu eta zikiratzeko eragiketak eta teknikak. Identifikatzeko sistemak. Ekipoak eta tresnak.

• Jeztea: errapearen morfologia. Esnearen eiekzioa. Oritza eta bere ezaugarriak. Jezteko instalazioak eta ekipoak, beren kontrola. Hozte-tanga. Jezteko sistemak. Errapeko mina, zehaztu, prebenitu eta kontrolatzeko teknikak.

• Abere-hazkuntzako instalazioak. Ukuiluratze askea eta ukuiluratze finkoa. Elikatzaileak eta behatzaileak. Minden zuloa eta gorpuen hobia.

Jarrerazkoak: • Hazi behar diren arrazak planifikatzeko erabakiak hartzean autonomiaz jokatzea. • Burutu behar diren ekintzetan ordenaz eta sistematikoki aritzea. • Abere-hazkuntzako ohiko lanetaz arduratzen diren pertsonen koordinazioak duen garrantziaz ohartzea. • Ustiapenerako laneko egutegi bat egitean autonomiaz aritzea. • Animalien hondakinak, azpiproduktuak eta gorpuak ezabatzean ingurumena babesteko arauak

betetzea. • Animaliak hazi eta instalazioak erabiltzean higiene-arauak betetzea. • Abere-produktu desberdinen higiene- eta osasun-baldintza desberdinei dagokienez, norberaren

osasuna eta besteena kontuan hartzea. II. multzoa: ABERE-HAZKUNTZAKO ENPRESEN KUDEAKETA TEKNIKO-

EKONOMIKOA ETA MERKATURATZEA Prozedurazkoak: • Hobekuntza-proiektuak egin eta ebaluatzea. • Izakinen mailaren eta baldintzatzaile ekonomikoen arabera, materialen hornikuntzarako programa bat

lantzea. • Nekazaritzari buruzko Europako Elkartearen Politikari dagozkion arauek lortu nahi diren

produktuetan duten eragina zehaztea. • Produkzio-programan ezarritako jarduera nagusiak programatzean izandako akatsak sistematikoki

zuzentzea. • Abere-hazkuntzako azpisektoreak aztertzea. • Abere-hazkuntzako enpresa baten egoera aztertzea. • Ezarritako helburuen eta eskura dauden baliabideen arabera, ustiapen baten laneko egutegia egitea. • Amaierako abere-produktuak merkaturatzeko bideak aztertu eta onenak aukeratzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Abere-hazkuntzako enpresaren jardueren planifikazioari buruzko irizpide orokorrak: garatu behar

diren jarduerak. merkatua eta produkziorako eta ondasunak erosteko une egokia. Eragiketen egutegia. • Abere-hazkuntzako produkzioaren azpisektoreak: erroldak, produkzioak, prezioak eta produkzio-

egitura. Etorkizunerako aukerak. Nekazaritzari buruzko Europako Elkartearen Politika. Esnearen, haragiaren eta arrautzen merkatuko erakunde komunak (OCH direlakoak)

• Abere-hazkuntzako egoera aztertzea. Produkzio-egitura. Produkzioaren adierazle tekniko-ekonomikoak.

23

• Hobekuntza-proiektuak: hobekuntzen helburua. Produktibitatea hobetzeko metodoak. Aukeraketa, maneiua, elikadura eta higienea. Dirulaguntzak jasotzen dituzten laboreak. Inbertsio-plana. Laguntza publikoa eta finantzaketa.

• Abereen eta abere-produktuen merkaturatzea eta kalitate-arauak. Normalizazioaren eta merkaturatzearen kontzeptua. Asoziazionismoa merkaturatzean. Prezioak, kostuak eta merkataritza-marjinak. Eskaintza eta eskaria. Esnearen kalitate-arauak.

• Lege-araudia: kalitate-izendapena. Jatorri-izendapenak. Kalitate kontrolatua. Abereak garraiatu eta hartzean bete beharreko osasun- eta ongizate-neurriei buruzko araudia. Gizentzeko produktuen eta antzekoen erabilerari buruzko araudia. Osasun-legeria.

Jarrerazkoak: • Europako Elkartearen arauek eragindako egoera berrien aurrean eta banaketa- eta merkaturatze-

zirkuituen egituran izandako aldaketaren aurrean malgutasunez jokatzea. • Produktibitatea hobetzeko, teknika eta metodo berriak erabiltzen hasteko ekimena izatea. 4. lanbide-modulua: NEKAZARITZA-ENPRESEN MEKANIZAZIOA ETA

INSTALAZIOAK a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Nekazaritza-enpresa bateko instalazioen, ekipoen eta makinen egoera eta funtzionamendu onak

aztertzea. 2. Produkzio-planaren arabera, makinen, ekipoen eta instalazioen eragiketak eta funtzionamendua

programatzea. 3. Makinak, ekipoak eta instalazioak behar adinako segurtasun-baldintzetan erabiltzea. 4. Nekazaritza-ustiapen bateko ekipoen, instalazioen eta makinen multzoa mantentzeko planak egitea,

dauden baliabideak optimizatuz. 5. Nekazaritza-lantegi baten instalazioa eta kudeaketa antolatzea, mantentze- eta konponketa-premien

arabera eta eskatutako segurtasun- eta higiene-bermeekin. 6. Errentagarritasunaren eta produkzio-planaren arabera, nekazaritza-ustiapen bateko makineria, ekipoak

eta instalazioak erosteko, berritzeko edo botatzeko planak egitea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Nekazaritza-enpresa bateko instalazioen, ekipoen eta makinen egoera eta funtzionamendu onak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Nekazaritzako instalazioen eta makineriaren motak eta osagaiak deskribatzea. • Laneko planaren arabera, nekazaritzako instalazioen eta makinen egoera eta funtzionamendu onen

ezaugarriak azaltzea. • Ekipoen erregulazio- eta kontrol-gailuak deskribatzea. • Egin behar den lanaren eta ekipoaren ezaugarrien arabera, ekipo baten funtzionamendua eta bere balio

zuzenak kontrolatzeko parametro teknikoak azaltzea. • Emaitzen arabera ekipoen funtzionamendu zuzena baloratuko duten irizpide tekniko-ekonomikoak

zehaztea. • Instalazioen lana eta hau behar bezala kontrolatzeko ekipoak erregistratzeko dokumentazioa

diseinatzea. • Euskarri informatikoa erabiltzea, azterketetan lortutako informazioa erregistratzea, tratatu eta

baloratzeko. • Ekipoen funtzionamenduan anomaliak eragiten dituzten arrazoiak aztertzea, erabilera okerra dela,

erregulazio arduragabea dela, mantentze desegokia dela, narriadura, zaharkitzapena edo bestelakoak direla, etab., izan daitezkeen soluzioak adieraziz.

• Lan-egoera erreal bateko makina, ekipo edo instalazio batean oinarrituz: • Bere erregulazio- eta kontrol-elementuak identifikatzea.

24

• Behar bezala funtzionatzeko, aldaera teknikoen balio egokia zehaztea. • Ekipoaren osagaietan egoera- eta funtzionamendu-anomaliak identifikatzea. • Denboraldi jakin batean lan-aldaeren balioak erregistratzea, laneko egunkariak eta ikuskapen- eta

kontrol-taulak erabiliz. • Euskarri informatikoen laguntzarekin egindako lanaren emaitzak kalkulatzea. • Funtzionamendu eta emaitza anomaloen arrazoiak zehaztea. • Egin daitezkeen zuzenketak eta hobekuntzak zehaztea. • Lanaren funtzionamenduaren eta emaitzen maila egokia baloratzea. • Enpresako gainerako kideak bertako instalazioak, ekipoak eta makineria egoera onean mantentzeko

premiaz ohartaraztea. • Instalazio, ekipo eta makineria bakoitzari dagozkion segurtasun- eta higiene-arauak eta legeak

betearaztea. 2. Produkzio-planaren arabera, makinen, ekipoen eta instalazioen eragiketak eta funtzionamendua programatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Eragiketa mekanizagarriak, hauek burutzeko une egokia eta dagoen denbora, bai eta eragiketa

bakoitzari dagokion lan-kantitatea ere deskribatzea. • Lan-eragiketa bakoitza bera burutzeko behar diren ekipoekin erlazionatzea. • Sekuentzialki egin behar diren eragiketak deskribatzea, beren burutzapenerako mugak finkatuz. • Eskatutako lan-errendimenduak lortzeko ekipoen lan-aldaerak azaltzea. • Lan-eragiketen programaketan eragina duten eta arrazoizko higiene- eta segurtasun-maila bat

zaintzeko balio duten prozedurak deskribatzea. • Makinen lan-gaitasunak kalkulatzea, funtzionamendu-aldaeren arabera, geldialdiak eta lan-

eraginkortasunak kontuan hartuz. • Lehengaiak, uztak, ekipoak eta langileak garraiatzeko eragiketen baldintzak eta ezaugarriak azaltzea,

bereziki bide publikoetatik egiten direnean eta ondokoak kontuan hartuz: • Garraioaren ibilbidea eta maiztasuna • Zamaren pisua eta neurriak. • Zirkulazio-araudia betetzen den ala ez. • Garraioen eta zama-lanen prozedura seguruak. • Behar bezala karakterizatutako nekazaritza-ustiapen batean: • Lan-eragiketa mekanizatuak zehaztea. • Haiek burutzeko makinak, ekipoak eta instalazioak eta beren ezaugarriak deskribatzea. • Eragiketa bakoitza burutzeko beharrezkoa den denbora kalkulatzea. • Lan mekanizatuaren kostuak kalkulatzea. • Lan-programa, bide-araudia eta segurtasun-baldintzak behar bezala betetzeko garraio-prozedurak eta -

eragiketak adieraztea. • Ondoren interpretatzeko programatutako informazio guztia grafikoki eta erraz ulertzeko moduan

erregistratzea. • Eragiketen burutzapena une egokia zehaztuz antolatzea. • Natur ingurunea behar bezala mantentzeko lanetan makineria eta ekipoen aldi bateko erabilera

zuzenak duen garrantzia jakinaraztea. • Produkzio-planak aldatzea, teknologia berrietara egokituz. 3. Makinak, ekipoak eta instalazioak behar adinako segurtasun-baldintzetan erabiltzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ekipoak eragiteko mekanismoak azaltzea. • Burutu behar den eragiketaren zirkunstantzien arabera, lan-aldaerak deskribatzea. • Nekazaritzako makinak, ekipoak eta instalazioak erabiltzean oinarrizko segurtasun-arauak azaltzea. • Makinak, traktoreak eta ekipoak eragiteko oinarrizko trebetasun-mailak menperatzea. • Nekazaritzako makina, ekipo edo instalazio bat erabiltzeko kasu praktiko batean: • Ekipoa erabili aurretik egoera onean eta behar bezala prestatuta dagoena egiaztatzea. • Ekipoaren eragintzak eta bere funtzioak identifikatzea. • Makina, ekipoa edo instalazioa behar bezala erabiltzea.

25

• Oinarrizko segurtasun- eta higiene-arauak aplikatzea. • Instalazioak, ekipoak eta makineria erabiltzean, segurtasun- eta higiene-arauak eta indarrean dagoen

legeria betearaztea. 4. Nekazaritza-ustiapen bateko ekipoen, instalazioen eta makinen multzoa mantentzeko planak egitean, dauden baliabideak optimizatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Makineria eta instalazioen mantentze-eragiketa nagusiak eta beren maiztasuna deskribatzea,

eskatutako argibide teknikoak kontuan hartuz. • Mantentze-eragiketetan beharrezkoak diren ekipoak eta erremintak deskribatzea. • Nekazaritza-ekipoen mantentzean erabiltzen diren inplementuen, ordezko piezen eta materialen

ezaugarri garrantzitsuenak azaltzea. • Ingurumena zainduz hondakinak tratatzean segurtasun- eta higiene-arauak behar bezala aplikatzeko

mantentze-eragiketetan bete behar diren baldintzak eta prozedurak zehaztea. • Mantentze-eragiketak kontrolatu eta ikuskatzeko mantentzearen eta gorabeheren egunkariak lantzea. • Burutu behar diren zereginak eta beharrezkoak diren inplementuak antolatu eta aurreikusteko

mantentzeari (egunerokoa eta urtaro bakoitzekoa) buruzko programak lantzea. • Behar bezala zehaztutako nekazaritza-ustiapen bateko instalazio eta ekipo mekanikoetan oinarrituz: • Mantentze-eragiketak eta beren aldizkakotasuna zehaztea. • Zehaztutako mantentze-eragiketak burutzeko ekipoak identifikatzea. • Mantentze-eragiketen plan osoa egitea. • Ezarritako planaren arabera, ordezko piezak, inplementuak eta materialak hornitzeko uneak eta

kantitateak kalkulatzea. • Mantentze-programa azkar interpretatzeko grafikoki diseinatzea. • Burututako eragiketak erregistratzeko mantentzearen eta gorabeheren egunkariak diseinatzea. • Mantentze-zereginetan segurtasun- eta higiene-arauak egiaztatzea. • Mantentze-kostuak kalkulatzea. • Ordezko piezen eta mantentzeko beste material batzuen erosketa kudeatzea. • Mantentze-teknika eta -metodo berriengatik interesatu eta aldizkari teknikoak begiratzea. 5. Nekazaritza-lantegi baten instalazioa eta kudeaketa antolatzean, mantentze- eta konponketa-premien arabera eta eskatutako segurtasun- eta higiene-bermeekin, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lantegiko ekipoak hornitzeko eta funtzionarazteko eta konponketa- eta mantentze-eragiketak egiteko,

beharrezkoa den dokumentazio teknikoa deskribatzea. • Nekazaritzako makina eta ekipoen diagnosi- eta konponketa-teknika nagusiak azaltzea. • Matxurak diagnostikatu eta konpontzeko, neurtzeko eta probatzeko ekipoen zerrenda egin eta

deskribatzea. • Nekazaritzako lantegi batean egin behar diren eskuzko soldadura- eta mekanizazio-eragiketen

ezaugarri nagusiak deskribatzea. • Konponketa- eta mantentze-eragiketetarako prozedura, metodo eta denborak, orientabide gisa,

deskribatzea. • Amaitutako konponketetan beharrezkoak diren egiaztapenak azaltzea. • Nekazaritza-ustiapena eta -makineria konpondu eta mantentzeko lantegiko ekipoak deskribatzea. • Lantegiko eragiketak burutzeko behar diren inplementuak, ordezko piezak eta materialak eta hauek

biltegiratzeko baldintzak deskribatzea. • Ekipoak, ordezko piezak eta materialak behar bezala kokatzeko, lantegi bateko zona eta espazio

nagusiak zehaztea. • Nekazaritzako lantegian segurtasun- eta higiene-maila egokiak betetzeko, lanerako eta babes

pertsonalerako baldintzak deskribatzea. • Ingurumena errespetatzen duten nekazaritzako lantegiko hondakinak biltegiratu eta ezabatzeko

sistemak deskribatzea. • Konponketa-aurrekontuak egitea.

26

• Mantentze- eta konponketa-premien arabera, lantegiko makineriaren, tresneriaren, ordezko piezen eta mantentze-materialaren erosketa baloratu eta kudeatzea.

• Behar bezala karakterizatutako makineria-parke bat konpondu eta mantentzeko nekazaritzako lantegi baten suposizioan:

• Konpondu eta mantentzeko beharrezkoak diren ekipo eta materialen zerrenda egitea. • Lantegi bateko zonak banatzea eta ekipoak antolatzea, ordezko piezen eta materialen biltegiratzea

barne. • Konponketa-aginduak, lan-parteak, diagnosi-taulak eta lantegiko lana behar bezala antolatzeko

beharrezkoa den dokumentazio teknikoa diseinatzea. • Lan-prozedurak eta -arauak finkatzea, segurtasun- eta higiene-arauak betetzen direla egiaztatuz. • Lantegiko lana banatzea. • Lantegiko lanaren kalitatea kontrolatu eta egiaztatzea. • Ohikoenak diren konponketen kostuak kalkulatzea. • Nekazaritza-lantegiko hondakinen tratamenduari buruzko arau eta teknika berriekiko interesa

adieraztea. 6. Errentagarritasunaren eta produkzio-planaren arabera, nekazaritza-ustiapen bateko makineria, ekipoak eta instalazioak erosteko, berritzeko edo botatzeko planak egitean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Nekazaritza-ustiapen batean, bere produkzio-planaren arabera, beharrezkoak diren ekipoak eta

makinak deskribatzea. • Ekipoen dimentsio eta ezaugarri teknikoak aztertzea, ondokoak kontuan hartuz: • Produkzio-plan batean aurreikusitako eragiketetarako eskatzen diren lan-gaitasunak. • Mekanizazio-aukeretan eragina duten ustiapenaren eta bere zonaren ezaugarriak. • Erosketa, alokairu edo jabego banatuko aukera desberdinetarako ordutegi-kostuak eta produkzio-atal

bakoitzeko kostuak. • Erosi behar diren ekipoei eta makinei buruzko dokumentazio teknikoa eta merkataritza-

dokumentazioa aztertzea. • Une egokian makinak eta ekipoak erosi, berritu edo baztertzeko irizpide tekniko-ekonomikoak

deskribatzea. • Erabilera- eta errentagarritasun-mailaren arabera, jadanik badiren ekipoak, lanabesak eta instalazioak

planari nola egokitzen zaizkion aztertzea. • Erabilera-mailaren, indar handi, ertain eta baxuaren eskariaren eta errentagarritasunaren arabera,

traktoreak eta trakzio-ekipoak nola egokitzen diren aztertzea. • Nekazaritza-makineriako parke baten nekazaritza-ustiapenari hobeto egokitzeko bertan egindako

hobekuntzak azaltzea: • Beharrezkoak diren ekipoak, lanabesak, makinak eta instalazioak identifikatzea. • Traktoreen eta trakzio-elementuen premiak zehaztea. • Beren dimentsio eta ezaugarri tekniko egokiak xehetasunez deskribatzea. • Behar bezala karakterizatutako produkzio-plan bat duen ustiapen batean: • Alokatu, banatu edo bakarka eduki nahi diren ekipoak ezartzea. • Produkzio-planaren arabera erosteko une egokia programatzea. • Ekipo bat erosteko merkataritza-eskaintzak baloratzea. • Makineria-parkea erabili, berritu edo erosteko hobekuntzak proposatzea. • Nekazaritza-ustiapen batean ekipoak eta instalazioak erosteko baldintza-pleguak aurkeztea. • Ustiapenean erabilgarriak diren ekipoen eta instalazioen berriztapenekiko interesa izatea. c) Edukiak I. multzoa: NEKAZARITZA-INSTALAZIOEN FUNTZIONAMENDUA,

PROGRAMAKETA, ERABILERA ETA MANTENTZEA Prozedurazkoak: • Ustiapen-kasu batean eragina minimizatzeko hartu behar diren neurri egokiak barne hartzen dituzten

txostenak egitea.

27

• Instalazioak oinarrizko trebetasun-maila batekin erabiltzea, bere elementu desberdinak martxan jarriz eta bere funtzionamendurako eskatzen diren elementuak egokituz eta aldatuz.

• Lan-aldaeren baloreak erregistratzea, horretarako dokumentazio egokia erabiliz. • Ustiapena behar bezala kontrolatzeko instalazioen eta ekipoen lana erregistratzeko dokumentazioa

diseinatzea. • Ikuskapenetan lortutako informazioa erregistratzeko euskarri informatikoa erabiltzea, bere

tratamendua eta balorazioa erraztuz. • Instalazioetan anomaliak eragiten dituzten arrazoiak aztertzea (erabilera okerrak, erregulazio

arduragabeak, mantentze desegokia, zaharkituta geratzea, etab.), izan daitezkeen irtenbideak adieraziz. • Funtzionamendu-baldintzen eta eragiketa jakin bat burutzeko behar den denboraren arabera,

instalazioen lan-gaitasunak kalkulatzea. • Informatika-ekipoen laguntzarekin lanaren emaitzak kalkulatzea. • Grafikoki irudikatutako mantentze-programak (egunerokoak eta garai bakoitzekoak) egitea,

eragiketen plana eginez, beharrezkoak diren ekipoak identifikatuz eta beharrezkoak diren hornidurak kalkulatuz.

• Burututako eragiketak adieraziko dituzten mantentzearen eta gorabeheren egunkariak diseinatzea. • Instalazioak erosi, alokatu edo banatuta erabiltzeko planak egitea, ustiapenaren produkzio-planaren

zein instalazio behar diren ezarriz. • Instalazio berrien erosketa programatzea, ustiapenaren eboluzio ekonomikoa kontuan hartuz. • Ekipo berriak erosteko merkataritza-eskaintzak baloratzea. • Instalazioak erabiltzean segurtasun pertsonaleko neurriak aplikatzea, beren erabileran aurreikus

daitezkeen arriskuak baloratuz. • Erabili behar dituen instalazioei dagozkien jantziak eta babes-elementuak erabiltzea. • Ingurumenari kalterik eragin ez diezaioten, hondakinak ezabatzea. • Erabilera-zirkunstantzien arabera, instalazioen errendimendua baloratzea. • Nekazaritzako instalazioetan ohikoenak diren arrisku-faktoreak in situ aztertu eta ondorioak

antzematea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Nekazaritzako instalazio-motak: animalientzako alojamenduak eta instalazioak, produkzio

begetalerako instalazioak, biltegiratze-instalazioak, elikagaien prestaketa eta banaketa, uztak biltegiratu eta kontserbatzeko instalazioak, fruituak, barazkiak eta baso-produktuak. Bestelako instalazioak eta tresneriak.

• Nekazaritzako instalazioen osagaiak. • Instalazioak erregulatu eta kontrolatzeko gailuen funtzionamendua eta aplikazioak. • Ekipoen funtzionamendu zuzenerako ezarri behar diren parametro teknikoak. • Instalazioak erabiltzeko irizpide tekniko-ekonomikoak. • Jarraibide teknikoen arabera burutu behar diren mantentze-eragiketa nagusiak. • Nekazaritzako instalazioetan ohikoenak diren garbitzeko, desinfektatzeko, egokitzeko eta parasitoak

hiltzeko ekipo eta produktuak. • Nekazaritzako instalazioen erabilerak ingurumenean duen eragina. • Instalazioetan ohikoenak diren arrisku-faktoreak eta -egoerak, arrazoien analisia eta ondorioak

antzematea. • Babes pertsonalerako jantzien eta elementuen ezaugarriak eta erabilera. • Instalazioen segurtasun-gailuak. Jarrerazkoak: • Instalazioetan mantentze zuzenaren eta behar bezalako produkzio-eraginkortasuna lortzearen arteko

erlazioaz ohartzea. • Natur ingurunea errespetatzea, ustiapeneko jarduerak kalte ahalik eta txikiena eragiteko moduan

programatuz eta sortutako hondakinak ezabatzen saiatuz. • Legeria eta segurtasun- eta higiene-arauak zorroztasunez betetzea. • Aurrerapen teknologikoekiko interesa izatea, bereziki natur ingurunearekiko errespetu handiagoa

dutenenekiko. II. multzoa: NEKAZARITZA-MAKINERIAREN FUNTZIONAMENDUA,

PROGRAMAKETA, ERABILERA ETA MANTENTZEA

28

Prozedurazkoak: • Makineria oinarrizko trebetasun-mailarekin erabiltzea. • Makineriaren funtzionamendu zuzenerako teknika-aldaeren balio egokia zehaztea. • Makinerian anomaliak eragiten dituzten arrazoiak (erabilera okerra, mantentze eskasa, erregulaziorik

eza, gehiegi erabiltzea, etab.) aztertzea, agertzen diren arazoentzako soluzioak planteatuz. • Zeregin mekanizatu bat burutzeko behar den denbora kalkulatzea, erabilera-baldintza desberdinak

kontuan hartuz. • Ustiapen bateko makineriaren erabilera programatzea, euskarri grafikoak erabiliz eta ustiapeneko

produkzio-planaren arabera. • Makineria mantentzeko programak egitea, une oro ekipoek kontuan hartuko dituen eta beharrezko

hornidurak aurreikusiko dituen eragiketa-plan baten bidez, grafikoki adieraziz. • Mantentze-orriak diseinatzea. • Nekazaritza- eta abere-hazkuntzako ustiapen bateko garraioa antolatzea (produktuak eta hornidurak),

bertako makineriaren erabilera optimizatuz. • Makineria-parkea berritzeko planak egitea, bertan ekipo berriak banatu, alokatu edo erostearen

komenigarritasuna neurtuz, aldez aurretik finkatutako produkzio-plana kontuan hartuz. • Ustiapenaren egoera ekonomikoaren arabera, makineria berriaren erosketa programatzea. • Ekipoak erosi edo alokatzeko merkataritza-eskaintza baloratzea. • Makineria erabiltzean segurtasun pertsonaleko neurriak aplikatzea. • Erabiltzen den makineriarekin bat datozen jantziak eta babes-elementuak erabiltzea. • Makineriaren erabilerak eragindako hondakinen bilketa kudeatzea, legeria betez eta natur ingurunean

ahalik eta eragin txikiena izaten saiatuz. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Nekazaritzako makineria-motak: traktorea, luze-zabaleko ustiapenetarako makineria,

baratzezaintzarako eta mintegietarako makineria, nekazaritza- eta abere-hazkuntzako ustiapeneko makineria, baso-lanetako makineria eta lorazaintzako makineria.

• Nekazaritzako makineriaren osagaiak. • Nekazaritzako makineriaren segurtasun-gailuak. • Nekazaritzako makineria erregulatu eta kontrolatzeko gailuen funtzionamendua eta aplikazioak. • Makineriaren erabilerak ingurumenean duen eragina. • Burututako ingurumenean ahalik eta eragin txikiena eragin dezan, nekazaritzako makineriaren

funtzionamendu zuzenerako ezarri behar diren parametro teknikoak. • Nekazaritzako makineriaren erabilerari dagozkion irizpide tekniko-ekonomikoak. • Fabrikatzailearen jarraibideen arabera, makineriaren mantentze-lan nagusiak. • Nekazaritzako makineriaren mantentzean erabiltzen diren osagarri, ordezko pieza eta materialen

ezaugarri garrantzitsuenak. • Nekazaritzako makineriaren erabileran ohikoenak diren arrisku-faktore eta -egoerak, arrazoien

analisia eta ondorioak antzematea. • Babes pertsonaleko jantzien eta elementuen ezaugarriak eta erabilera. Jarrerazkoak: • Natur ingurunea errespetatzea, egindako lanek ingurunean ahalik eta eragin txikiena izan dezaten,

makineriaren erabilera programatuz. • Legeria eta laneko garraioari nahiz segurtasun eta higieneari buruzko arauak zorrozki betetzea. • Kostuak txikitzen eta makineriak ingurumenean duen eragina gutxitzen lagunduko duten aurrerapen

teknologikoekiko eta makineria berriarekiko interesa izatea. III. multzoa: NEKAZARITZA-USTIAPENEKO LANTEGIAREN

ANTOLAMENDUA ETA KUDEAKETA Prozedurazkoak: • Behar bezala karakterizatutako ustiapen bateko konponketa eta mantentzerako behar diren ekipo eta

materialen zerrenda egitea.

29

• Lantegi bateko zonak banatu eta ekipoak antolatzea, mantentzeko ordezko pieza eta materialen eta hondakinen biltegiratzea barne.

• Lantegiko makineria, tresneria, ordezko piezak eta mantentzeko materiala erosteko eskaintzak baloratu eta kudeatzea, mantentze- eta konponketa-premien arabera.

• Mantentze- eta konponketa-aurrekontuak egitea. • Lantegiko lana behar bezala antolatzeko beharrezkoak diren konponketa-aginduak, laneko txostenak,

diagnosi-taulak eta dokumentazio teknikoa diseinatzea. • Nekazaritza-lantegiko lana antolatu, banatu eta kontrolatzea, segurtasun- eta higiene-arauak betetzen

direla ziurtatuz. • Ohikoenak diren mantentze- eta konponketa-kostuak kalkulatzea. • Lantegiko lanaren kalitatea egiaztatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lantegiko ekipoen hornikuntza eta funtzionamendurako beharrezkoa den dokumentazio teknikoa eta

konponketa- eta mantentze-lanen burutzapena. • Nekazaritzako makina eta ekipoen diagnosi- eta konponketa-teknika nagusiak. • Matxurak diagnostikatu eta konpontzeko neurketarako eta probarako ekipoak. • Nekazaritzako lantegi batean burutu behar diren eskuzko mekanizazio-lanen ezaugarri nagusiak. • Konponketa- eta mantentze-lanetarako prozedurak, metodoak eta gutxi gorabeherako denborak. • Amaitutako konponketetan egin behar diren egiaztapenak. • Nekazaritza-ustiapenaren eta -makineriaren konponketa eta mantentzerako lantegiko ekipoak. • Lantegiko eragiketak burutzeko beharrezkoak diren inplementuak, ordezko piezak eta materialak eta

hauek biltegiratzeko baldintzak. • Ekipoak, ordezko piezak eta materialak behar bezala kokatzeko lantegi bateko zona eta espazio

nagusiak. • Nekazaritza-lantegian segurtasun- eta higiene-maila egokiak betetzeko laneko eta babes pertsonaleko

baldintzak. • Ingurumena errespetatzen duten nekazaritza-lantegiko hondakinak biltegiratu eta ezabatzeko sistemak. Jarrerazkoak: • Kalitatearekiko konpromisoa, lana garatzean. 5. lanbide-modulua FITOPATOLOGIA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Agente kaltegarriak identifikatu eta kontrolatzeko metodoak eta teknikak aztertzea. 2. Landatutako landareen agente kaltegarrien laginak hartzeko teknikak, bidaltzeko teknikak eta

laborategian aztertzeko teknikak aztertzea. 3. Landatutako landareak babesteko erabiltzen diren produktu kimikoak aztertzea. 4. Behar diren baliabideak erabiliz, agente kaltegarriekiko babeserako eta borroka integralerako neurriak

programatu eta antolatzea. 5. Osasun-produktuak manipulatzean, segurtasun- eta higiene-arauak aztertzea, produktuen toxikotasuna

beren prebentziozko neurriekin erlazionatuz. 6. Osasun-produktuen bidezko manipulazioari eta tratamenduari buruzko komunikazio- eta informazio-

teknika desberdinak eraginkortasunez erabiltzea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Agente kaltegarriak identifikatu eta kontrolatzeko metodoak eta teknikak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Izurriak, gaixotasunak, belar gaiztoak, parasitoak eta agente kaltegarriak kontrolatzeko erabiltzen

diren identifikazio-metodoak deskribatzea.

30

• Laboreen eta abereen osasun-egoera jarraitu eta kontrolatzeko aplikatzen diren irizpideak azaltzea. • Kontrol-puntuen atalase-mota desberdinak zenbatu eta kalkulatzeko prozedura desberdinak

identifikatzea. • Interes fitosanitarioko espezie komunen ezaugarri morfologikoak eta ziklo biologikoak deskribatzea. • Agente kaltegarriak identifikatu eta kontrolatzeko kasu praktiko batean: • Behar den kontroleko tresneria aukeratu eta prest izatea. • Agente kaltegarrien mota desberdinak identifikatzea. • Osasun-egoeraren beharrezko informazioa aukeratzea. • Zenbatzeko eta kontrolatzeko teknikak eta sistemak ezartzea. • Agente kaltegarrien eboluzioa grafikoki irudikatzea. • Behatutako fenologiaren eta sintomatologiaren arabera, kaltearen eragilea zehaztea. • Zonan landatutako landareen etsaiak zenbatu eta kontrolatzeko protokoloak egitea. 2. Landatutako landareen agente kaltegarrien laginak hartzeko teknikak, bidaltzeko teknikak eta laborategian aztertzeko teknikak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Landareak eta osasun-produktuak aztertzeko laginak hartzeko teknikak eta prozedurak azaltzea. • Agente kaltegarrien laginak hartzeko behar den materiala identifikatu eta deskribatzea. • Transmisoreak, agente kaltegarriak eta fauna baliagarria harrapatzeko plana azaldu eta antolatzea. • Behar bezala zehaztutako laginak hartzeko kasu praktiko batean: • Hartu behar diren lagin-motak eta horretarako metodoak aukeratzea. • Laginaren arabera erabil daitekeen identifikazio-mota aukeratzea. • Dokumentua laginaren datu identifikatzailearekin betetzea, laborategi espezializatura bidaltzeko. • Laginak hartzeko puntu kritikoak identifikatzea. 3. Landatutako landareak babesteko erabiltzen diren produktu kimikoak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Osasun-produktuen mota desberdinak deskribatzea, beren toxikotasunaren, talde kimikoaren, ekintza-

moduaren eta tratatu behar diren agente kaltegarrien arabera. • Borroka integratuan erabilitako osasun-produktuen osaera eta adierazpenak azaltzea, horietako

bakoitzarentzako aplikazio-mekanismo espezifikoena adieraziz. • Osasun-produktuen aplikazioen eta zerbitzuen baldintzak eta ezaugarriak deskribatzea.

4. Behar diren baliabideak erabiliz, agente kaltegarriekiko babeserako eta borroka integralerako neurriak programatu eta antolatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Zona batean jarraitu behar den borroka integratuko estrategia eta laboreen osasun-maila egokia

mantentzeko behar diren jarduerak sekuentzialki programatu eta antolatzea. • Tratamendurako ekipoen eta makinen osagaiak, erregulazioa eta prozedurak deskribatzea. • Borroka integratuko plan baten programaketa eta antolamenduari buruzko suposizio praktiko batean: • Dokumentazio tekniko egokia lantzea. • Hala badagokio, laborean eragina duten agente kaltegarriak begiz ezagutzea. • Adierazitako egoera fenologikoaren arabera, produktu egokienak, aplikatzeko unea eta segurtasun-

epea zehaztea. • Tratamenduaren iraupenaren arabera, fauna baliagarriak jasandako eragina ebaluatzea. • Tratamenduaren kostua kalkulatzea. • Aukeratutako tratamenduan erabiltzeko, fabrikatzailearen argibideei jarraituz, ekipoak eta makinak

programatzea. • Tratamenduak eta beren eraginak erregistratzeko euskarri egokia lantzea. • Hiri- eta landa-espazioetan agente kaltegarrien aurkako kontrol- eta borroka-planen eta programen

ezaugarri nagusiak deskribatzea.

31

5. Osasun-produktuak manipulatzean, segurtasun- eta higiene-arauak aztertzean, produktuen toxikotasuna beren prebentziozko neurriekin erlazionatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Produktuen toxikotasun edo arriskugarritasunari buruzko informazioa erlazionatzea. • Jarduera-ekintzei eta irizpide ekologiko eta osasun publikoari buruzko irizpideei dagokienez, osasun-

produktuen kategoria toxikologikoak bereiztea eta beren zirkunstantzia arriskugarriak adieraztea. • Produktu manipulatu edo kontsumituei buruzko eta produktuen biltegiratzeari buruzko araudi

toxikologikoa deskribatzea. • Osasun-produktuen manipulazioan eta biltegiratzean eta beren tratamendu edo aplikazioetan bete

behar diren segurtasun- eta higiene-baldintzak deskribatzea. • Osasun-produktu toxikoen erregistro-liburuaren balorazio-teknikak azaltzea. • Toxikapen kasuetan, laguntza-gune ofizialak noiz eta nola erabili behar diren deskribatzea. • Aplikatu behar diren lehen sorospeneko teknika nagusiak deskribatzea. 6. Osasun-produktuen bidezko manipulazioari eta tratamenduari buruzko komunikazio- eta informazio-teknika desberdinak eraginkortasunez erabiltzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Osasun-produktuen manipulazioari eta hauen bidezko tratamenduei buruzko fitxak eta informaziorako

beste dokumentu batzuk egitea, interesa pizteko moduan. • Arazo fitosanitarioei buruzko komunikazio-prozesuaren etapa desberdinak deskribatzea. • Informazio osagarria transmititzeko baliabideak aukeratzea. • Osasun-produktuen manipulazio txarraren ondoriozko toxikapenaren edo istripuaren ezaugarri

nagusiak azaltzea. c) Edukiak I. multzoa: AGENTE KALTEGARRI ETA BALIAGARRIEN IDENTIFIKAZIOA

ETA LAGINKETA Prozedurazkoak: • Agente kaltegarri eta onuragarrien inbentarioa egitea. • Agente kaltegarriek eragindako sintomak eta kalteak ezagutzea. • Landa-fitxetako datuen bitartez agente kaltegarrien eta baliagarrien portaera "in situ" jarraitzea. • Kontrol-puntuak seinaleztatzea. • Laginketa-metodoa aukeratzea. • Laginketa egiteko unea eta modua aukeratzea. • Lagin egokiak hartzea eta, ondoren, tratatu eta laborategira bidaltzea. • Kontrolen eta analisien emaitzak baloratzea. • Txostenak egiteko lortutako informazioa prozesatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Agente kaltegarriak eta baliagarriak identifikatzeko teknikak. • Agente kaltegarriak eta onuragarriak. Sailkapena. Ezaugarriak. Ziklo biologikoak. • Agente kaltegarriek laboreetan eragindako kalteen sintomatologia. • Laginketa-teknikak. Populazioen zenbaketa. Metodoak. • Laginak aztertzeko, tratatu eta bidaltzeko teknikak. • Analisien emaitzak. Interpretazioa.

Jarrerazkoak: • Agente kaltegarriak eta baliagarriak eta biek laborean duten egoera ezagutzean zehaztasunak duen

garrantzia baloratzea. • Agente kaltegarri eta onuragarrien laginak hartzean eta kontrolatzean burutu behar diren ekintzetan

ordenarekin eta sistematikoki jokatzea.

32

• Landatutako landareentzat arriskutsuak eta onuragarriak izan daitezkeen espezieen inbentarioa egitean zorroztasunez aritzea.

• Agente kaltegarriei eta baliagarriei buruzko fitxa teknikoak eguneratzeko ekimena izatea. • Txostenak zehaztasunez eta ordenaz egitea. II. multzoa: AGENTE KALTEGARRIEN AURKAKO BORROKA-METODOAK Prozedurazkoak: • Laboreen agente kaltegarrien aurkako borroka-metodo desberdinetan erabilitako prozedurak

ebaluatzea. • Agente kaltegarrien aurka eraginkorrena den eta ingurunea gehien errespetatzen duen borroka-mota

aukeratzea. • Ezarritako irizpideen arabera, tratamendu bat egiteko une egokiena zehaztea. • Lortutako emaitzak aztertu eta baloratzea. • Lortutako informazioa prozesatzea, ondoren txostenak egitekoa. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Landatutako landareen agente kaltegarrien aurka borrokatzeko zeharkako metodoak. Zaintza-neurriak.

Neurri genetikoak. • Landatutako landareen agente kaltegarrien aurka borrokatzeko metodo zuzenak. Borroka biologikoa.

Borroka kimikoa. • Borroka integratua laboreen babesean. • Borroka-metodoak nekazaritza ekologikoan. Jarrerazkoak: • Borroka-metodo bakoitzean eman behar diren urrats desberdinak zorroztasunez programatzea. • Laboreen babesari buruzko metodo berriei dagokienez, aurrerapen teknologikoekiko interesa izatea. • Borroka-metodo bat aplikatu ondoren lortutako emaitzak zorroztasunez baloratzea. • Txostenak egitean zehaztasunez eta ordenaz jokatzea. III. multzoa: PRODUKTU FITOSANITARIOAK ETA TRATAMENDUETARAKO

MAKINERIA Prozedurazkoak: • Materia aktibo bat aukeratzea, eraginkortasun ahalik eta handieneko duten eta ingurunea eta fauna

osagarria gehien errespetatzeko irizpideak aplikatuz. • Erabili behar den merkataritza-produktuaren dosia kalkulatzea. • Tratamendu bakoitzarentzat egokiena den makineria-mota aukeratzea. • Aplikazio zuzena lortzeko xedez, ingurumen-baldintzak egiaztatzea. • Tratamenduetarako makineria erregulatzeko prozesua egiaztatzea. • Produktuaren aplikazio zuzena ikuskatzea. • Emaitzak baloratzea. • Tratamenduaren kostu ekonomikoa kalkulatzea. • Tratamenduak ingurunean duen eragina ebaluatzea. • Lortutako informazioa prozesatzea, ondoren txostenak egiteko. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Produktu kimikoak. Orokortasunak. Materia aktiboak. • Sailkapenak. Bakterizidak. Fungizidak. Herbizidak. Akarizidak. Intsektizidak. • Formulazioak prestatzeko prozedurak eta teknikak. • Aplikatzeko ekipoak. Ezaugarriak. Helburua. Aplikazioak. • Tratamendurako ekipoak. Erregulazioa. • Produktu fitosanitarioak. Aplikazioa.

Jarrerazkoak:

33

• Produktu bat erabiltzea komeni den ala ez erabakitzean autonomiaz aritzea. • Tratamendurako ekipoak erregulatzean akatsak zuzentzeko ekimena izatea. • Tratamendu fitosanitarioak burutzen dituzten langileen arteko koordinazioaren garrantziaz ohartzea. • Tokian bertan eraginkortasunaren, kostuen eta eraginaren emaitzak zorroztasunez baloratzea. • Txostenak argi eta txukun egitea. • Erabilgarriak izan daitezkeen produktu berrien agerpenari dagokionez, eguneratzeko interesa izatea. IV. multzoa: SEGURTASUNA ETA HIGIENEA Prozedurazkoak: • Produktu fitosanitarioen kategoria toxikologikoak identifikatzea. • Norbera babesteko ekipoak aztertzea. • Tratamendu bakoitzaren aurretik, iraun bitartean eta ondoren, segurtasun-neurriak betetzen direla

kontrolatzea. • Istripu-kasuetan, lehen sorospeneko jarduerak eta osasun-zentroetarako garraioak planifikatzea. • Produktu fitosanitarioak eta norbera babesteko ekipoak behar bezala erabiltzen direla ikuskatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Produktu fitosanitarioen sailkapen toxikologikoa. • Produktu fitosanitarioek pertsonei eta ingurumenean eragindako kalteak. • Osasun-produktuak fabrikatu eta erabiltzeko teknikari eta osasunari buruzko erregelamendua. • Osasun-produktuak erosi, biltegiratu eta erabiltzean bete behar diren segurtasun-arauak. • Lege-araudia: ingurumenaren babesa. Landatutako landareetan hondakinen presentzia mugatzea.

Edukiontziak eta ontziak suntsitzea. • Toxikapenak. Sintomak eta hartu beharreko neurriak.

Jarrerazkoak: • Produktu fitosanitarioak biltegiratu eta erabiltzean kontuz aritzea. • Tratamendu bat aplikatu aurretik, bitartean eta ondoren segurtasun- eta babes-arauak betetzea. • Ingurumena babesteko arauak betetzea. • Produktu fitosanitarioek eragindako kalteen prebentziozko metodo berriak ezagutzearen aldeko jarrera

izatea. • Istripu-kasuetan burutu behar diren jarduerak egoerak eskatzen duen azkartasunarekin burutzeko

ekimena izatea. 6. lanbide-modulua: LANDAREZAINTZAREN KUDEAKETA ETA

ANTOLAMENDUA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Landarezaintzarako mintegi baten proiektua lantzean esku hartzen duten prozesuak aztertzea. 2. Mintegi bateko landareak ugaltzeko teknikak aztertzea, hori burutzeko prozesuak zehaztuz. 3. Mintegiko laboreak eta bertako instalazioak mantentzeko eragiketak planifikatzea, garapenari,

kalitateari eta osasunari dagokienez optimizazioa lortzeko. 4. Landarea prestatu eta ondoren merkaturatzeko, mintegi bateko jarduerak antolatzea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Landarezaintzarako mintegi baten proiektua lantzean esku hartzen duten prozesuak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Merkatu-azterketa bat zehazteko informazio zehatza aukeratzea, hura lantzeko irizpideak eta

prozedurak adieraziz.

34

• Zona batean instalatuko den mintegi-mota zehazteko erabakiak hartzean eragina duten aldaerak identifikatzea.

• Mintegi baten kokapen-zona zehazten duten ezaugarri nagusiak deskribatzea (topografikoak, edafologikoak, ura, klimatologia, sarbideak, garraioa).

• Behar bezala karakterizatutako mintegi-mota bat aukeratzeko suposizio praktiko batean oinarrituz, ondokoak zehaztea:

• Produzitu daitezkeen espezieak eta barietateak aukeratzea. • Zonatan banatzea. • Azpiegitura-premiak. • Baliabide materialen eta giza baliabideen premiak kalkulatzea. • Exekuzio-faseak. • Instalatuko den zonako paisaiarekin bat datorren proiektu batekiko sentsibilitatea erakustea. 2. Mintegi bateko landareak ugaltzeko teknikak aztertzean, hori burutzeko prozesuak zehaztuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Espezie desberdinen arabera, ugalketa-sistemak deskribatzea. • Ugaldu behar diren espezieen arabera, material begetal egokiena deskribatzea. • Material begetala jaso, prestatu eta kontserbatzeko metodoak deskribatzea. • Mintegi bateko landareen ugalketa burutzeko behar diren faseak eta baliabideak deskribatzea. • Espezie desberdinen arabera, ugalketa-sistemak aukeratzea. • Ugalduko diren espezieen arabera, material begetal egokiena aukeratzea. • Material begetalaren bilketa, prestaketa eta kontserbazioa antolatzea. • Mintegi bateko landareen ugalketa burutzeko behar diren faseak eta baliabideak planifikatzea. • Ugalketa-materiala aukeratzeko eta biltzeko prozesuak burutuko diren ingurune begetala

errespetatzea. • Material begetala biltzeko lanetan nahiz desinfekziorako produktu toxikoak erabiltzean, segurtasun-

eta higiene-neurriak betetzea. • Ugalketa-prozesuetan erabilitako produktuak, erremintak eta makineria zaindu, kontserbatu eta

biltegiratzea. 3. Mintegiko laboreak eta bertako instalazioak mantentzeko eragiketak planifikatzean, garapenari, kalitateari eta osasunari dagokienez optimizazioa lortzeko, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Laborantzetako ongarri-motak eta beren aplikazioa deskribatzea. • Landare bakoitzak dituen ureztapen-premiak eta ureztapen-mota desberdinak deskribatzea. • Landareen etsaiak deskribatzea: laboreetako izurriak, gaixotasunak eta belar gaiztoak. • Instalazioen eta makineriaren erabilera, kontrola eta kontserbazioa deskribatzea. • Erakuntza-inausketa, udako kimaketa, zurkaitzak jartzea eta xehaketa deskribatzea. • Mintegi bateko labore desberdinen ongarriztapen-egutegi bat eta hauek aplikatzeko modua prestatzea. • Mintegi bateko laboreen ureztapen-dosiak eta -maiztasuna ezartzea. • Laboreetako izurriak, gaixotasunak eta belar gaiztoak kontrolatzeko prebentziozko eta borrokako plan

bat egitea. • Instalazioak eta makineria erabili, kontrolatu eta kontserbatzeko plan bat ezartzea. • Erakuntza-inausketarekin, udako kimaketarekin, zurkaitzak jartzearekin eta xehaketarekin

erlazionatutako laborantza-eragiketak zehaztea. • Produktu toxikoak nahiz landareak mantendu eta babesteko erabiltzen diren erreminta eta makinak

erabiltzean segurtasun- eta higiene-arauak betetzea. 4. Landarea prestatu eta ondoren merkaturatzeko, mintegi bateko jarduerak antolatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Landareak sailkatzeko ezaugarri eta irizpide nagusiak azaltzea. • Landareak aukeratzeko ezarritako kalitate-arauak aipatzea. • Eskariak antolatzeko eta landarea prestatzeko prozedurak zehaztea.

35

• Landareak saldu, kargatu eta garraiatzeko plan bat egitea. • Produktuak biltzean burutzen diren eragiketetan segurtasun- eta higiene-arauak betetzea. • Produktuen salmentan aplika daitezkeen komunikazio- eta negoziazio-teknikak deskribatzea. • Mozkin-marjinak kalkulatzea. • Salmentan sortutako dokumentazioa betetzea. • Produktuak aurkeztean garbitasuna zaintzea. c) Edukiak I. multzoa: MINTEGIAREN PROIEKTUA ETA HONEN BURUTZAPENA Prozedurazkoak: • Merkatu-azterketa bat egitea, hura lantzeko irizpideak eta prozedurak adieraziz. • Material begetala aukeratu, bildu eta garraiatzea. • Azpiegitura-premiak zehaztea. • Behar diren baliabide materialak eta giza baliabideak kalkulatzea. • Finantzaketa-premiak kalkulatzea. • Mintegia, azterketaren eta atzemandako premien arabera burutzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Zona batean instalatuko den mintegi-mota zehazteko erabakiak hartzean eragina duten aldagaiak. • Mintegi bat kokatzeko zona aukeratu eta aztertzeko irizpideak (orientabidea, neurriak, sarbidea, ur-

eskuragarritasuna, argia, lurraren ezaugarri topografikoak eta edafologikoak). • Dokumentazio teknikoa, grafikoa eta egituren kalkuluari buruzkoa. • Azterketa ekonomikoa eta bideragarritasunaren azterketa. • Zonatan banatzea. Zona bakoitzaren zehaztapena eta ezaugarriak. • Burutzapen-prozesuak eta -faseak. Jarrerazkoak: • Ugalketa-materiala aukeratu eta biltzeko prozesuak burutuko diren zonako ingurune begetala

errespetatzea. • Material begetala biltzeko lanetan nahiz desinfektatzeko produktu toxikoak erabiltzean segurtasun- eta

higiene-arauak betetzea. II. multzoa: MINTEGIKO LANAK, ANTOLAMENDUA ETA BEHARREZKO

BALIABIDEAK Prozedurazkoak: • Mintegi bateko landareak ugaltzeko behar diren materialak, lanak eta baliabideak planifikatzea. • Mintegi bateko landareak ugaltzeko lan-egutegi bat egitea. • Mintegi bateko landareak ugaltzeko lanak antolatzea. • Espezie desberdinen arabera, ugalketa-sistemak aukeratzea. • Ugalduko diren espezieen arabera, material begetal egokiena aukeratzea. • Material begetalaren bilketa, prestaketa eta kontserbazioa antolatzea. • Mintegi bateko labore desberdinak ongarritzeko eta hauek aplikatzeko egutegi bat egitea. • Mintegi bateko laboreen ureztapen-dosiak eta -maiztasuna ezartzea. • Laboreetako izurriak, gaixotasunak eta belar gaiztoak kontrolatzeko prebentziozko eta borrokako plan

bat egitea. • Instalazioak eta makineria erabili, kontrolatu eta kontserbatzeko planak ezartzea. • Erakuntza-inausketekin, udako kimaketekin, zurkaitzak jartzearekin eta xehaketekin erlazionatutako

laborantza-eragiketak zehaztea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Ugalketa- eta hedapen-materialak: • Bilketa-garaia.

36

• Material begetala aukeratu, bildu eta garraiatzeko prozedurak. • Beharrezkoak diren materialak eta baliabideak. • Material begetalaren osasuna. • Bildutako materiala kontserbatzeko baldintzak. • Ugalketa eta hedapen espezifikoko lanak planifikatzea: • Ugalketa begetatiboa. Sistemen ezaugarriak. • Ugalketa sexuala. • "In vitro" erako ugalketa. Ezaugarriak. • Mintegian hazteko teknikak: • Aire zabaleko laborantza tradizionala: lurra eta landarea prestatzea. Landatzea. Laboreak zaintzea.

Ateratzea. Landarea prestatzea. • Zurezko espezieen edukiontzietako laborantza: sistemak. Materialak eta baliabideak. Ureztapenak.

Fertirrigazioa. Laboreen zaintzak. • Barneko landareen laborantza: laborantza-teknikak. Materialak eta baliabideak. • Urteko landareak eta landare bizikorrak: materialak eta baliabideak. Laborantza-teknikak. Lanen

plangintza eta antolamendua. • Basoko landareak: ezaugarriak. Sustrai hutseko produkzioa eta ontziratutako produkzioa. Beste

sistema batzuk. Laboreak maneiatzeko modua. Jarrerazkoak: • Produktu toxikoak erabiltzean nahiz landareak mantendu eta babesteko erabiltzen diren erreminta eta

makinak erabiltzean segurtasun- eta higiene-arauak betetzea. III. multzoa: MINTEGIKO PRODUKTUEN MERKATURATZEA Prozedurazkoak: • Eskariak antolatu eta landarea prestatu eta aurkeztea. • Landareak saldu, kargatu eta garraiatzeko plan bat egitea. • Landareak aukeratzean kalitate-arauak aplikatzea. • Komunikatzeko, negoziatzeko eta salmenta ixteko teknikak erabiltzea. • Negoziazio-marjinak eta -mugak kalkulatzea. • Fakturak egitea. • Saldutako produktuak kobratzeko kudeaketa-teknikak aplikatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Landarea atera, sailkatu eta babesteko metodoak, gero saltzeko. • Produktua aurkezteko teknikak. • Kalitate-arauak, osasun-pasaportea. • Landareen salmenta antolatzeko planak. • Salmenta negoziatu eta ixteko teknikak. • Fakturatzeko, kobratzeko eta kontabilitatea idazteko teknikak. • Ondorengo lanbide-gaitasunekin zerikusia duten lanbideak: lanpostuak, lan-baldintzak, sarbiderako

betebehar berezienak. • Esperientzia profesionala eta etengabeko hobekuntza: lan-sustapeneko ibilbideak, ohiko birziklatzea,

ematen dituzten erakundeak, ikasketekin zerikusia duten unibertsitateko eta unibertsitateaz kanpoko ikasketak.

Jarrerazkoak: • Produktuak biltzean egiten diren eragiketetan segurtasun- eta higiene-arauak betetzea. • Produktuen garbitasunaz eta aurkezpen txukunaz zorroztasunez arduratzea. • Lankide, bezero, hornitzaile, eta abarrekin harreman ona, komunikatiboa eta errespetuzkoa izatea. 7. lanbide-modulua: LAN-GIROKO HARREMANAK (LGH) a) Amaierako gaitasunak

37

Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Lanbide-irudiari lotutako lan-jarduerak garatzean sortzen diren komunikazio-prozesuak aztertzea. 2. Lan-jardueren garapenean eta ingurunean sortzen diren gatazka esanguratsuak saihestu eta, hala

badagokio, dagokion mailan ebazteko prozedurak ezartzea. 3. Dagokion mailako lanbide-jarduerak garatzeko garaian, erabakiak hartzeko prozesuan eragina duten

aldagai esanguratsuak aztertzea. 4. Dagokion mailako lanbide-jarduerak normaltasunez garatzean sortzen diren egoera desberdinei

dagokienez, gidaritza-estilo egokiak aztertzea. 5. Bileretan parte hartzea, horiek gidatu eta moderatuta eta/edo, betiere, beraiek garatzen eta helburuak

lortzen aktiboki lagunduta. 6. Lan-ingurunean, motibaziorako elementuak, prozesuak eta/edo teknikak aztertzea, lan-giroa

hobetzeko eta enpresaren helburuekiko konpromisoa areagotzeko. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Lanbide-irudiari lotutako lan-jarduerak garatzean sortzen diren komunikazio-prozesuak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Komunikazio-prozesuan parte hartzen duten elementuak deskribatzea. • Enpresa bateko giza taldearen egitura formalean nahiz informalean dauden komunikazio-sareak

azaltzea. • Komunikazioa zein testuingurutan sortzen den identifikatzea, komunikazio horretan parte hartzen

dutenen gaitasun funtzionalak eta ezaugarri indibidualak adierazita. • Komunikazio eraginkorra lortzeko komunikazio-mota eta komunikazio-estrategia egokienak

aurkitzea, horiek zuzentzen direneko solaskideen arabera, hori guztia suposiziopean. • Komunikazio-estilo desberdinak erabiltzea, horiek ingurunearen egoera eta ezaugarri, mezu, solaskide

eta abarretara egokituta. • Mezua ulertzea oztopatzen duten interferentzia posibleak ebaluatzea, horiek sortarazten dituzten

arrazoiak aurkituta. • Komunikazio-prozesuan hurbilerraz izatea, harreman-mugak argi eta garbi finkatzea eta informazioa

ematean neurrigabekeria saihestea. 2. Lan-jardueren garapenean eta ingurunean sortzen diren gatazka esanguratsuak saihestu eta, hala badagokio, dagokion mailan ebazteko prozedurak ezartzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lan-eremuko gatazka nagusiak sortarazten dituzten faktoreak eta/edo elementuak azaltzea. • Negoziazioaren kontzeptua eta elementuak definitzea. • Lan-eremuan esanguratsuak diren frustrazio-portaera sintomatikoak sailkatzea. • Ekipoak edo enpresak osatzen dituzten kideen portaeren aurrean izaten diren jarrerazko erantzunak

erlazionatzea, balore-iritziak eta gatazkak saihestuta. • Negoziazio-egoera batean azal daitezkeen portaera-mota desberdinak eta horien eraginkortasuna eta

estrategiak identifikatzea. • Negoziazio-estrategiak enpresaren eremuan sortzen diren ohiko gatazka-egoerekin erlazionatzea. • Negoziazio-prozesu posibleak diseinatzea, informazioa jasotzeko, indar-harremanak aztertzeko eta

akordio posibleak aurreikusteko faseak kontuan hartuta, guztia suposiziopean. 3. Dagokion mailako lanbide-jarduerak garatzeko garaian, erabakiak hartzeko

prozesuan eragina duten aldagai esanguratsuak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

• Erabakiak hartzeko prozesua azaltzea, haren garapen-faseak adierazita. • Suposizioetan, arazo baten arrazoi edo jatorri nagusia identifikatzea. • Suposiziopean, ezar daitezkeen konponbideak deskribatutako arazoekin erlazionatzea.

38

• Arazoetarako konponbide egokiak aukeratzea, horiek erabakiak hartzeko prozesuarekin lotuta. • Erabakien emaitzak eta horiek lan-jarduera garatzean duten eragina ebaluatzea. • Gainerakoen iritziak errespetatu eta kontuan hartzea, norberaren iritzien aurkakoak izan arren. 4. Dagokion mailako lanbide-jarduerak normaltasunez garatzean sortzen diren egoera

desberdinei dagokienez, gidaritza-estilo egokiak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

• Aginte-estiloak deskribatzea, ezaugarri eta jokabide esanguratsuenak adieraziz. • Enpresa baten antolamenduan erdi-mailako agintariaren funtzioak, eskumenak eta

mugak azaltzea. • Aginte-estilo desberdinak ikasle bakoitzaren estiloarekin alderatzea. • Aginte-estilo bat norberaren ezaugarrien araberako hautaketa justifikatzea. • Lidergo-estiloak suposizio batean deskribatuta aurki daitezkeen egoera desberdinekin

erlazionatzea. • Suposizioetan lan-egoeretako lidergo-estilo desberdinen eraginkortasuna ebaluatzea. • Lidergoa erabiltzeko norberaren jarrerak eta komunikazio-estiloa egokitzeari

dagokionez, autoebaluazioa egitea. 5. Bileretan parte hartzean, horiek gidatu eta moderatuta eta/edo, betiere, beraiek

garatzen eta helburuak lortzen aktiboki lagunduta, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

• Bilera-mota desberdinak azaltzea, beren funtzioak, garapenaren etapak eta prozesu formala adieraziz. • Bilerak planifikatzeko metodoak deskribatzea, kasu simulatuen bitartez bilera baten helburuak,

dokumentazioak, gai-zerrenda, bertaratuak eta deialdia definituz. • Lan-taldeek bakarkako lanarekin alderatuta dituzten abantailak aipatzea. • Talde-bileretan lortu nahi diren helbururik garrantzitsuenak azaltzea. • Partaideen tipologia identifikatzea, moderatzaileak eduki beharko dituen oinarrizko ezaugarriak

ondorioztatuz. • Bilerak gidatu edo/eta moderatzea, bilerako kideen parte-hartzea lortuz, guztien artean denbora berdin

banatuz. • Bileretan aurreikusitako helburuen araberako emaitzak lortzea. • Emaitzak dokumentu-euskarrian edo horren ordezko tresnan formalizatzea. • Parte-hartzea errespetatzea eta bilerako partaideen iritziak kontuan hartzea, jarrera moralistak,

babesleak edo deskalifikaziozkoak saihestuz. 6. Lan-ingurunean, motibaziorako elementuak, prozesuak eta/edo teknikak aztertzean,

lan-giroa hobetzeko eta enpresaren helburuekiko konpromisoa areagotzeko, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

• Lan-ingurunean motibazioa zehaztea, arlo honetako teoria garrantzitsuenak azalduz. • Lan-jarduera burutu bitartean motibazio-teknikak aplikatuz lor daitezkeen oinarrizko hobekuntzak

azaltzea. • Simulazio-suposizioetan emandako egoeretarako egokiak diren motibazio-teknikak identifikatzea. • Suposizio simulatuetan motibazio-teknikak edo/eta elementuak finkatzea. • Suposizio simulatuetan motibazio-elementuak aplikatzeko teknikak lantzean izan litezkeen kostuak

eta onurak baloratzea. • Motibazio-elementuak edo/eta teknikak aplikatzearen emaitzak ebaluatzea. c) Edukiak I. multzoa: KOMUNIKAZIOA ERAKUNDEETAN Prozedurazkoak:

39

• Lan-jardueran edo eremuan egoera desberdinei egokitutako komunikazio-mota eta estrategiak aukeratzea.

• Komunikazio-estilo desberdinak erabiltzea, ingurune, mezu, solaskide eta abarren zirkunstantzia eta ezaugarriei egokituz.

• Mezu bat ulertzea eragozten duten balizko interferentziak ebaluatzea eta hauek eragiten dituzten arrazoiak ondorioztatzea.

• Bere jardueraren eremuan gatazkak konpontzeko estilo eta estrategia batzuk erabiltzea. • Enpresan sor daitezkeen gatazka-egoera desberdinei dagokienez negoziazio-estrategia

desberdinak finkatzea. • Negoziazio-prozesuak diseinatzea, informazio-bilketa, indar-erlazioaren ebaluazioa eta

balizko akordioen aurreikuspenaren faseak kontuan hartuta. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Komunikazio-prozesuak: elementuak. • Komunikazio-motak. • Komunikazio-sare formalak eta informalak lan-taldeetan. • Egitura formala eta informala enpresako giza taldeetan. • Nortasunaren teoria: oinarrizko kontzeptuak eta oinarrizko tipologiak. • Enpresako talde-gatazkak: lehiakortasuna, frustrazioa eta bere ondorioak lanean. • Negoziazioa, kontzeptua eta esku hartzen duten elementuak. Jarrerazkoak: • Komunikazio-prozesuetan eskuragarritasun, egokitasun eta errespetua erakutsiz

jokatzea. II. multzoa: ENPRESAKO ERDI-MAILAKO AGINTEA: AGINTEA ETA

LIDERGOA. ERABAKIAK HARTZEA. MOTIBAZIOA LANEAN. Prozedurazkoak: • Lan-inguruneko giza arazoen arrazoiak eta soluziobide-saioak ikertzea. • Erabaki posibleak hartzea, dauden baliabideak eta jasotako informazioak erabiliz. • Erabakiak hartzeko beharra eta hauen emaitzak ebaluatzea. • Hartutako erabakia kontrolatu eta bere jarraipena egitea. • Enpresako erdi-mailako agintariaren funtzioak identifikatzea. • “Lidergo-estiloa” kontzeptua interpretatzea. • Lidergo-estilo desberdinak jokabidearen iguripenen arabera erabiltzea. • Lortutako emaitzak erabilitako lidergo-estiloaren arabera ebaluatzea. • Norberaren lidergo-estiloa ezaugarri pertsonalen arabera identifikatzea. • Lanean motibatzeko teknikak identifikatzea. • Motibatzeko teknikak aukeratzea. • Motibatzeko teknikak aplikatzearen emaitzak ebaluatzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Erabakiak hartzeko prozesua eta bere faseak. • Erabakiak hartzeko estiloak. • Agintea eta lidergoa. Lidergo-estilo desberdinei buruzko teoriak, beren ezaugarriak eta

eraginkortasuna. • Enpresako erdi-mailako agintaria: eskumenak eta mugak. Enpresako organigraman

duen kokapena. • Jokabidearen motibazioari buruzko teoriak. • Lanerako motibazioak enpresa-erakundeetan duen garrantzia. Jarrerazkoak: • Bere funtzioak betetzean eta dagozkion lanak egitean, norbanako eta talde, taldekide eta

erakundearekiko errespetuz jokatzea. • Bakarka eta taldean lan egiteko gaitasuna autoebaluatzea.

40

• Lanbidea garatzeko alderdi motibagarriak baloratzea. III. multzoa: LAN-BILERAK Prozedurazkoak: • Bilera-mota desberdinen plangintza: helburuak. Bertaratuak. Deialdia. Gai-zerrenda. Dokumentazio

osagarria. • Bilera bateko partaideen tipologia eta hauei dagokienez moderatzaileak eduki behar duen jokabiderik

egokiena. • Zereginaren inguruan antolatutako taldeek izaten dituzten talde-prozesuaren faseak eta horietako

bakoitzean gidariaren jokabide dinamizatzaile egokienak zeintzuk diren identifikatzea. • Bilerak eramatea eta moderatzea. • Emaitzak aurreikusitako helburuen arabera lortzea. • Bileretako akordioak dokumentuetan formalizatzea. • Negoziazio-bileren plangintza estrategikoa egitea. • Negoziazio-bileretako kudeaketa taktikoa egitea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lan-bilerak: helburuak. Sailkapena. Garapen-etapak. • Taldeko lana: abantailak eta eragozpenak bakarkako lanarekin alderatuta. • Taldeen egitura formala eta informala. Talde-prozesua. • Bileren plangintza: helburuak. Bertaratuak. Deialdia. Gai-zerrenda. Dokumentazio osagarria eta abar. • Negoziazioa: Plan estrategikoa eta kudeaketa taktikoa. Jarrerazkoak: • Bileretan parte hartzea, gainerako parte-hartzaileak eta beren iritziak errespetatuz. • Talde-lanaren abantailak eta eragozpenak baloratzea. • Negoziazio-prozesuan betiere adostasuna helburutzat izatea. 8. lanbide-modulua: LAN-PRESTAKUNTZA ETA ORIENTABIDEA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Prebentzio- eta/edo babes-ekintzak zehaztea, titulazioan aipatzen diren ekintzek sortzen dituzten

arrisku-faktoreak eta osasunarentzako eta ingurumenarentzako ondorioak txikiagotuz. • Egoera simulatuetan, istripuaren lekuan oinarrizko osasun-neurriak berehala aplikatzea. • Lan-kontratazioaren modalitateak eta norberaren konturako langile gisa lan-munduratzeko prozedurak

aztertzea. • Lanbide-ibilbideak ezartzea, norberaren gaitasunak eta interesak identifikatuz eta eskueran dagoen

informazio publikoa erabiliz. • Lanaren lege-esparrua interpretatzea eta lan-harremanetatik ondorioztatzen diren eskubideak eta

betebeharrak bereiztea. • Estatuko eta EAEko egitura sozioekonomikoa identifikatzea, titulazioak aipatzen duen produkzio-

sektorearen neurria, osaera eta aurreikusitako bilakaera bereziki aztertuz. • Sektoreko enpresa esanguratsu baten oinarrizko antolamendu-egitura identifikatzea. • Sektoreko ereduzko enpresa baten memoria ekonomikoaren parametro azpimarragarriak

interpretatzea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Prebentzio- eta/edo babes-ekintzak zehaztu eta titulazioan aipatzen diren ekintzek sortzen dituzten arrisku-faktoreak eta osasunarentzako eta ingurumenarentzako ondorioak txikiagotzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

41

• Sektorean garatzen diren industria-prozesuetatik eratortzen diren ingurumenarentzako ondorioak azaltzea.

• Bere lan-esparruan ohikoenak diren arrisku-egoera eta/edo -faktoreak identifikatzea. • Sektorean ohikoak diren gaixotasun profesionalak, osasunari egindako kalteak eta/edo lan-istripuak

deskribatzea. • Aipatu diren lan-jardueren burutzapenean sortzen diren ohiko gaixotasun profesionalak, osasunari

egindako kalteak eta lan-istripuak sailkatzea. • Prebentzio- eta/edo babes-jarduneko teknika orokorrak bere lan-esparruan ohikoak diren arrisku-

egoera eta/edo -faktoreekin erlazionatzea. • Bere lan-esparruan ohikoenak diren arriskuei dagozkien prebentzio- eta/edo babes-jarduerak

proposatzea. • Lehen laguntzetarako botikina egoera egokian edukitzea. • Enpresaren barruan eta kanpoan segurtasunaren alorrean eskumena duten organoak identifikatzea. • Ohiko prebentzio- eta/edo babes-elementuak egiaztatzea, ezarrita dauden arauak kontuan izanik. • Lana burutzerakoan ingurumenari egindako kalteak saihestu edo txikiagotzeko har daitezkeen

neurriak proposatzea. 2. Egoera simulatuetan, istripuaren lekuan oinarrizko osasun-neurriak berehala aplikatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lanbidearen burutzapenean ohikoak diren lesio eta/edo istripuen aurrean jarduteko prozesua edo

protokoloa azaltzea. • Lesioak bizitzarentzat duten arriskuaren arabera sailkatzea. • Lesionatu bat baino gehiago dagoenean edo pertsona batek lesio bat baino gehiago duenean, esku-

hartzean lehentasuna nork duen identifikatzea. Hau egiteko irizpidea honakoa izango da: lehendabizi bizitzarentzat arrisku handiena duen lesioari arreta eskaintzea.

• Aurreko kasuan agertzen diren lesioen arabera aplikatu behar diren neurrien sekuentzia identifikatzea. • Osasun-teknikak gauzatzea (erreanimazioa, inmobilizazioa, eramatea...), ezarrita dauden protokoloak

aplikatuz. • Bidezko organismoetara deitzea zaurituta dauden pertsonak eraman eta zaintzeko. • Istripuren bat egonez gero, azkar eta eraginkortasunez jardutea. 3. Lan-kontratazioaren modalitateak eta norberaren konturako langile gisa lan-munduratzeko prozedurak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

• Norberaren konturako langile gisa jarduteko eratze-prozesuan inplikatuta dauden erakundeak

adieraztea, burutu behar diren tramiteak azalduz. • Norberaren konturako langile gisa zergei eta Gizarte Segurantzari dagokionez dauden betebeharrak

deskribatzea. • Bere produkzio-sektorean (indarrean dagoen legeriaren arabera) dauden lan-kontrataziorako

modalitate desberdinak identifikatzea • Kontratazio-modalitate desberdinak konparatzea, bakoitzaren ezaugarriak adieraziz (iraupena, soldata

edo beste edozein aldagai azpimarragarri kontuan izanik). • Sektorean normalki egiten diren kontratuak formalizatzea, dagozkien eredu ofizialetan. • Norberaren konturako langile gisa jartzearen ondoriozko zergei eta Gizarte Segurantzari loturiko

betebeharrei buruzko dokumentazioa betetzea inprimaki ofizialetan. • Langile autonomo gisa jartzeko egon daitezkeen finantzaketa-iturriak, dirulaguntzak eta/edo bestelako

abantailak ezagutzea. • Norberaren konturako langile gisa jartzeko beharrezko dokumentazioa betetzea inprimaki ofizialetan. • Norberaren konturako lana eta besteren konturako lana alderatzea, lan-munduratzeko modu posible

gisa. 4. Lanbide-ibilbideak ezartzean, norberaren gaitasunak eta interesak identifikatuz eta eskueran dagoen informazio publikoa erabiliz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

42

• Lortutako gaitasun, jarrera eta ezagutzetatik eratortzen den lanbide-balioa identifikatzea. • Bere esparruan dagoen lan-eskariaren baldintzak interpretatzea, lortutako lanbide-balioarekin

erlazionatuz. • Lan-munduratzeko aukerak izan ditzakeen zonako prestakuntza-eskaintzari eta enpresa-ehunari

buruzko informazio-iturriak erabiltzea, enplegu-eskaintzarekiko dituen iguripenei lotuta enpresaren datuak eta informazioa lortuz.

• Prestakuntza-premia osagarriak ondorioztatzea, dituen enplegu-aukerak zabaltzeko eta/edo behin enplegua lortu ondoren aberastasun profesionala lortzeko.

• Prestakuntza-ibilbideak ezartzea antzemandako beharren arabera. • Enplegua lortzeko teknikak prestatzea eta, horretarako elkarrizketak egitea, testak betetzea eta abarri

buruzko simulazioak egingo dira. • Enplegu batean aurkezteko eta/edo eskaria egiteko dokumentuak lantzea. 5. Lanaren lege-esparrua interpretatzean eta lan-harremanetatik ondorioztatzen diren eskubideak eta betebeharrak bereiztean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lan-zuzenbidearen oinarrizko iturriak azaltzea (Konstituzioa, Langileen Estatutua, Europako

Batasunaren Arteztarauak, Hitzarmen Kolektiboa eta abar), dagozkion eskubideak eta betebeharrak bereiziz.

• Negoziazio kolektiboko prozesu bat, suposiziopean, deskribatzea, negoziatu ohi diren aldagai garrantzitsuenak adieraziz: soldatak, segurtasuna eta higienea, produktibitatea eta abar.

• Besteren konturako langileentzako Gizarte Segurantzari eta INEMi (edo bere funtzioak bere gain hartzen dituen EAEko organismoari) lotutako prestazioak eta betebeharrak identifikatzea, suposizio desberdinen arabera.

• Besteren konturako langile batentzako soldata-agiriak formalizatzea, suposizio desberdinetan oinarrituz.

• Hartzekoen likidazio batean agertzen diren kontzeptu desberdinak interpretatzea. • Suposizio desberdinetan oinarrituz hartzekoen likidazioak kalkulatzea. • Inprimaki ofizialetan errenta-aitorpen sinpleak betetzea, lortutako errendimendu desberdinak

identifikatuz eta zerga-zorra kalkulatuz. 6. Estatuko eta EAEko egitura sozioekonomikoa identifikatzean, titulazioak aipatzen duen produkzio-sektorearen neurria, osaera eta aurreikusitako bilakaera bereziki aztertuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Magnitude makroekonomiko nagusiak (BPG...) interpretatzea eta hauen artean dauden erlazioak

azaltzea. • Produkzio-sektore desberdinak sailkatzea, bai eta hauek euskal ekonomian duten garrantzi erlatiboa

ere. • Bere produkzio-sektorearen egituraketa deskribatzea, hau da, bere tamaina, enpresen tamaina, kopurua

eta mota, populazio aktiboa, okupazio-tasa eta abar, ezaugarri bereizgarriren bat ote dagoen adieraziz. • EAEko sektorearen informazioa eta egituraketa Estatuko gainontzekoarekin erlazionatzea, lan-

munduratze posible baterako zonei buruzko datuak lortzeko moduan. • Sektorean aurreikusten den eboluzioa, hazkundea, egon daitezkeen aldaketa teknologikoak eta abar

adieraztea. 7. Sektoreko enpresa esanguratsu baten oinarrizko antolamendu-egitura identifikatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Sektoreko kudeaketa-eredu esanguratsuaren deskribapena egitea. • Sektoreko enpresa esanguratsu baten funtzio-arloen azalpena egitea. • Sektoreko enpresa baten oinarrizko organigrama interpretatzea, azpian dauden aginte- eta

komunikazio-erlazioak eta abar azalduz. • Suposizio baten pean, enpresa baten egituran bere lanbideari loturiko funtzioak kokatzea. • Bere lanbideari datxezkion jardueren garapen normalean enpresa bateko funtzio-arlo desberdinekin

sor daitezkeen erlazioak adieraztea.

43

• Bere jarduerak burutzerakoan enpresako beste sekzio batzuekin sortzen diren koordinazio-beharrak azaltzea.

8. Sektoreko ereduzko enpresa baten memoria ekonomikoaren parametro azpimarragarriak interpretatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Sektoreko enpresa bateko balantze baten eta galdu-irabazien kontu baten partida nagusiak azaltzea. • Aztergai dugun sektoreko enpresa baten suposizio batean finantza-egoera zehazten duten oinarrizko

ratioak (finantza-autonomia, kaudimena...) kalkulatu eta interpretatzea. • Sektoreko enpresa baten oinarrizko aurrekontuen egituraren eta hauek barne hartzen dituzten

kontzeptuen deskribapena egitea. • Sektoreko enpresa baten oinarrizko aurrekontuak interpretatzea. • Aurrekontuak lantzerakoan laguntzea. • Egon daitezkeen finantzaketa-bideak bereiztea (autofinantzaketa, leasing...). c) Edukiak I. multzoa: SEGURTASUNA ETA OSASUNA Prozedurazkoak: • Segurtasun eta higienearen alorrean eskuduntza duten organismoak identifikatzea. • Arriskuen prebentzioa: prozedurak. • Lehen laguntzetarako botikina edukitzea. • Lesioen arriskuaren arabera esku hartzea: lehentasunak identifikatzea eta aplikatu beharreko neurriak

sekuentziatzea. • Osasun-teknikak gauzatzea. • Zaurituen ebakuazioa eta laguntza: antolaketa. • Lanbide-jardueraren ondorioz ingurumenari eragiten zaizkion kalteak gutxitzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lanbide-gaixotasunak, osasunari egindako kalteak eta lan-istripuak: arriskuaren araberako sailkapena. • Lesioak: bizitzarentzat duten arriskuaren araberako sailkapena. • Lehen laguntzak. • Ingurumena eta industria- edo zerbitzu-prozesuak. • Lanean babes- eta/edo prebentzio-teknikak. Jarrerazkoak: • Ingurumen-kontingentzietarako erantzunak emateko ekimena. • Talde-lanean jardutea istripuen eta osasunari egindako beste kalte batzuen prebentzioan lorpenak

izateko. • Lanbidearen burutzapenean arduraz jokatzea ingurumena babesteko. • Egon daitezkeen istripuen aurrean erantzun azkarra eta eraginkorra ematea. • Segurtasun- eta higiene-arauak errespetatu eta betetzea. • Prebentzioa osasunarentzako kalteak saihesteko baliabiderik eraginkorrena bezala baloratzea. II. multzoa: LAN-ESPARRUA Prozedurazkoak: • Eskuratutako gaitasun, ezagutza eta jarreretatik eratorritako balio profesionala identifikatzea. • Bere eremuko lan-eskariaren eskakizunak interpretatzea eta prestakuntza-beharrak ezagutzea. • Enplegua lortzeko teknikak eta dokumentuak prestatu eta lantzea. • Enpresa-ehunari eta prestakuntza-ahalbideei buruzko informazio-iturriak erabiltzea. • Bere hasierako prestakuntzaren prestakuntza-ibilbide osagarriak ezartzea. • Dagozkion eredu ofizialetako kontratu-modalitate desberdinak formalizatu eta alderatzea, horien

ezaugarrien arabera.

44

• Interpretazioa, kalkulua eta formalizazioa: hartzekoen likidazioa. Oinarrizko alokairuaren ordainagiria.

• Inprimakiak betetzea eta inplikatutako erakundeen zerrenda: norberaren konturako langile gisa ezarri eta funtzionatzea.

• Norberaren kontura ezartzeko finantzaketa-iturriak, dirulaguntzak eta/edo abantailak ezagutzea. • Norberaren konturako lana eta besteren konturakoa elkarrekin alderatzea. • Beste pertsonekiko eta erakundeekiko lan-munduratzetik eratortzen diren betebeharrak eta eskubideak

interpretatu eta betetzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lan-zuzenbidearen oinarrizko iturriak: konstituzioa, arteztarau komunitarioak, langileen estatutua eta

hitzarmen kolektiboa. • Kontratazio-modalitateak, indarrean dagoen legeriaren arabera. • Betebehar fiskalak eta gizarte-segurantzakoak norberaren konturako lanean. • Negoziazio kolektiboa. • Gizarte-segurantzaren eta INEMen sariak eta haiekiko betebeharrak norberaren konturako lanean. Jarrerazkoak: • Beste pertsonekiko eta erakundeekiko lan-munduratzetik eratortzen diren betebeharrak betetzea. • Lan-harremana erregulatzen duten arauak errespetatzea. • Behin enplegua lortu ondoren, prestakuntza osagarriaren eta/edo etengabekoaren beharra bere egitea. • Lanarekiko konpromisoa. III. multzoa: EKONOMIA-ESPARRUA Prozedurazkoak: • EAEn eta Estatuaren gainerakoan dagokion sektorea aztertu eta alderatzea. • Dagokion sektorean aurreikusitako eboluzioa balioestea. • Enpresa-egitura eta garatu beharreko jarduerei lotutako funtzioen kokapena interpretatzea. • Oinarrizko organigramak lantzea. • Lanbide-jarduera garatzean enpresaren beste sekzioekin koordinatzeko beharra antzematea. • Aurrekontuak lantzen laguntzea. • Sektoreko ereduzko enpresa baten oinarrizko ekonomia- eta finantza-ratioak kalkulatu eta

interpretatzea. • Lanbide-jardueren garapenari buruzko oinarrizko aurrekontuak interpretatzea.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Magnitude makroekonomiko nagusiak eta horien arteko erlazioa. • Produkzio-sektoreak eta horien ekarpena Euskal Herriko eta Estatuaren gainerako ekonomian. • Titulazioari dagokion produkzio-sektorea: konfigurazioa eta aurreikusitako eboluzioa. • Dagokion sektoreko ereduzko enpresa baten funtzio-arloak eta horien arteko erlazioak. • Sektorearen kudeaketa-eredu adierazgarria. • Balantzearen galera- eta irabazi-kontuaren partida nagusiak sektoreko ereduzko enpresa batean. • Enpresa baten oinarrizko aurrekontuak: egitura eta kontzeptuak. • Finantzaketa-motak: oinarrizko eskemak.

Jarrerazkoak: • Laneko bileretan bat etortzeko konpromisoa eta interesa. • Enpresaren beste sekzioek garatzen duten lanarekiko errespetua. • Bestelako sailekin koordinatzeko beharra bere egitea. 9. lanbide-modulua. HIZKUNTZA TEKNIKOA a) Amaierako gaitasunak

45

Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Aukeratutako hizkuntzan idatzitako sektoreko informazio berezia interpretatzea, ekintza eta/edo

zeregin egokiak aurrera eramateko oinarrizko datuak aztertuz. 2. Aukeratutako hizkuntzan idatzitako testu eta dokumentu profesionaletatik ateratako funtsezko

informazioa ama-hizkuntzara itzultzea, informazio hori behar bezala erabiltzeko eta/edo jakinarazteko asmoz.

3. Aukeratutako hizkuntzan, titulu honi lotutako lanbide-sektorearen berezko jarduerarekin zerikusia duten oinarrizko testu teknikoak idaztea.

4. Aukeratutako hizkuntzan ahozko mezuak sortzea, lanbide-komunikazioko berariazko egoerei aurre egin ahal izateko.

b) Ebaluazio-irizpideak 1. Aukeratutako hizkuntzan idatzitako sektoreko informazio berezia interpretatzean, ekintza eta/edo zeregin egokiak aurrera eramateko oinarrizko datuak aztertuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Aukeratutako hizkuntzari dagokion herrialderen bateko argitalpen profesional batean sektoreko

terminologia berezia identifikatzea. • Aukeratutako hizkuntzan idatzitako sektoreko informazio-testu baten datu garrantzitsuenak hautatzea. • Testuen interpretazioan, aukeratutako hizkuntzan idatzitako hiztegi teknologikoak eraginkortasunez

erabiltzea. 2. Aukeratutako hizkuntzan idatzitako testu eta dokumentu profesionaletatik ateratako funtsezko informazioa ama-hizkuntzara itzultzean, informazio hori behar bezala erabiltzeko eta/edo jakinarazteko asmoz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Aukeratutako hizkuntzaren eta ikaslearen hizkuntzaren arteko korrelazio semantikoak identifikatzea. • Aukeratutako hizkuntzan idatzitako lanbide-sektoreari buruzko informazio-testu baten datu

garrantzitsuenak itzultzea, kontsultarako beharrezko materialaren laguntzarekin. 3. Aukeratutako hizkuntzan, titulu honi lotutako lanbide-sektorearen berezko jarduerarekin zerikusia duten oinarrizko testu teknikoak idaztean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

• Merkataritzako korrespondentzian erabili ohi diren estilo-formulak aipatzea. • Prentsan irakurritako lan-eskaintza batetik abiatuta, lan-eskaera bat lantzea. • Aukeratutako hizkuntzan "curriculum vitae" laburra idaztea. • Lanbide-sektoreari buruzko ereduzko dokumentuak betetzea. • Merkataritzako gutun bat idaztea agindu zehatzetan oinarrituz, alderdi formalak aplikatuz eta

sektorean aurrez ezarritako estilo-formulak erabiliz. • Komunikazio-helburu espezifikoa eta hartzaileak ulertzeko moduko testu-antolamendu egokia izango

duen txostena egitea.

4. Aukeratutako hizkuntzan ahozko mezuak sortzean, lanbide-komunikazioko berariazko egoerei aurre egin ahal izateko, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ahozko oinarrizko adierazpena lortzeko egitura linguistikoak eta beharrezko hiztegia ezagutzea. • Aukeratutako hizkuntzan audio- edo bideo-testu motz bat ahoz laburtzea. • Simulatutako telefono-deiak egitea bere burua identifikatuz, pertsona egokiarengatik galdetuz, datu

zehatzei buruzko informazioa eskatuz eta, jasotako aginduetan oinarrituz, egin diezazkioketen galderei modu argian eta errazean erantzunez.

• Elkarrizketa edo bilera profesional batean egindako galderei egitura errazeko esaldiekin erantzutea.

46

• Elkarrizketa edo bilera profesional batean galdera errazak egitea. • Lanbidearen edo sektorearen berezko zehazpen teknikoak eta/edo komertzialak ahoz adieraztea. c) Edukiak Prozedurazkoak: • Lanbidearen berezko ahozko eta idatzizko informazioetan datu garrantzitsuak hautatzea. • Testu profesionalak (liburuak, dokumentuak, eskuliburuak, aginduak…) interpretatzea. • Ahozko eta idatzizko informazioak ama-hizkuntzara itzultzea. • Lanbide-sektorearen berezko “ereduzko” dokumentuak betetzea. • Lanbide-jarduerarekin lotutako testuak (dokumentuak, txostenak, planak…) lantzea. • Sektorearen berezko mezu eta zehazpen teknikoak/komertzialak ahoz adieraztea. • Gai profesionalei buruzko solasetan, elkarrizketetan, bileretan… parte hartzea. • Kontsultarako baliabideak (hiztegiak, liburuak…) erabiltzea. Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lanbide-sektorearen berezko hiztegia eta terminologia. • Lanbide-jardunean erabiltzen diren ahozko komunikazioan ezarritako formulak (hasierako eta

amaierako agurrak, kortesia-trataerak…). • Lanbide-jardunean erabiltzen diren idatzizko komunikazioan ezarritako formulak (gutunen

goiburukoak, informatika-sistemetarako sarbidea, protokoloak…). • Komunikazio-egoeraren berezko portaerak. • Bibliografia. Testu profesionalak. Hiztegi teknikoak. Kontsultarako bestelako baliabideak. Kontsulta-

eta erabilera-teknikak. Jarrerazkoak: • Hizkuntza zehaztasunez erabiltzea. • Atzerriko hizkuntzaren berezko ohiturak, jarraibideak eta protokoloak errespetatu eta jarraitzea. • Informazioa interpretatu, adierazi edo itzultzeko autonomia. • Komunikazio-mota desberdinetan (presentziala, idatzizkoa…) solaskideekin tolerantzia eta errespetua

izatea. • Hizkuntza garatu eta sendotzen aurrera egiteko interesa. 10. lanbide-modulua. KALITATEA ETA ETENGABEKO HOBEKUNTZA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • 1. “Kalitatearen” kontzeptua, esanahia eta bilakaera historikoa aztertzea, tituluari dagokion lanbide-

sektore edo -eremuari dagokionez bereziki. • 2. Kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak eta hauen funtzioak eta alderdirik bereizgarrienak

aztertzea, lanbide-jarduera edo -burutzapenari lotuz. • 3. Lanbide-eremu edo -sektoreari lotutako prozesu edo funtzio esanguratsuetan kalitatea etengabe

hobetzeko proiektu edo ekintzetan parte hartzea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. “Kalitatearen” kontzeptua, esanahia eta bilakaera historikoa aztertzean (tituluari dagokion lanbide-sektore edo -eremuari dagokionez bereziki), ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Kalitatearen kontzeptuaren bilakaera historikoa aztertzea, tituluari dagozkion jarduera esanguratsuei

eta sektoreari lotuta.

47

• Erabateko Kalitateko eredu baten oinarrizko funtsak eta printzipioak identifikatzea. • Europako Erabateko Kalitateko ereduaren bereizgarriak diren funtsezko alderdi eta elementuak

identifikatzea.

2. Kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak eta hauen funtzioak eta alderdirik bereizgarrienak aztertzean (lanbide-jarduera edo -burutzapenari lotuz), ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Bere lanbide-eremuari dagokionez, kalitatea ziurtatzearen helburuak identifikatzea, arauen beharrak

ondorioztatuz. • Kalitatea ziurtatzeko arauen (Europakoak bereziki) edukia interpretatzea. • Prozesuetan kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak bere lanbide-eremuko jarduerarik

esanguratsuenekin lotzea. 3. Lanbide-eremu edo -sektoreari lotutako prozesu edo funtzio esanguratsuetan kalitatea etengabe hobetzeko proiektu edo ekintzetan parte hartzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Suposizio erreal edo simulatuetan: • Esku-hartze eta hobekuntzarako aukera-arloak identifikatzea. • Oinarrizko kalitate-erremintak erabiltzea. • Lanbide-harremanen hobekuntzan eta jardueren garapenean inplikatzeko azturak hartzea. • Etengabeko hobekuntzan oinarritutako soluzioetan esku hartzea. • Etengabeko hobekuntzan oinarritutako eta bere lanbide-eremu edo -sektoreari lotutako soluzio edo

planak ezartzearen emaitzak ebaluatzea. c) Edukiak • “Kalitatearen” kontzeptuaren bilakaera historikoa aztertzea, tituluari dagozkion jarduera esanguratsuei

eta sektoreari lotuta. • Erabateko Kalitateko eredu baten oinarrizko funtsak eta printzipioak identifikatzea. • Europako Erabateko Kalitateko ereduaren bereizgarriak diren funtsezko alderdiak eta elementuak

identifikatzea. • Bere lanbide-eremuari dagokionez, kalitatea ziurtatzearen helburuak identifikatzea, arauen beharrak

ondorioztatuz. • Kalitatea ziurtatzeko arauak (Europakoak bereziki) interpretatzea. • Kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak eta Automozioa sektoreko prozesu eta jarduerarik

esanguratsuenekiko loturak identifikatzea. • Tituluari dagokion lanbide-gaitasunaren prozesu edo jarduera esanguratsu baten edo batzuen

datuetatik eta gainerako aldagai deskribatzaileetatik abiatuta eta guztia sektoreko balizko enpresa batean kokatuta:

• Esku-hartze eta hobekuntzarako aukera-arloak identifikatzea. • Oinarrizko kalitate-erremintak erabiltzea. • Harremanetan eta jardueren garapenean hobekuntza pertsonaleko jarrerak eta azturak hartu eta

ezartzea. • Bere mailan, etengabeko hobekuntzan oinarritutako soluzioetan esku hartzea. • Etengabeko hobekuntzan oinarritutako eta bere lanbide-eremuari lotutako soluzio edo planak

ezartzearen emaitzak ebaluatzea. 11. lanbide-modulua LANTOKIKO PRESTAKUNTZA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu behar ditu:

48

1. Nekazaritza eta abere-hazkuntzako enpresen produkzio-prozesuen antolamenduan parte hartzea. 2. Produkzio-prozesuetan kontrol-eragiketetan laguntzea, emaitzak eta desbideratzeen arrazoiak izan

daitezkeenak frogatuz. 3. Enpresak ingurumena babesteko hartu dituen neurriak aplikatzen eta kontrolatzen laguntzea. 4. Laneko segurtasun eta higieneari buruz hartutako neurriak aplikatzen eta kontrolatzen laguntzea, aldez

aurretik finkatutako prozedurak eta ingurumenaren babesa kontuan hartuz. 5. Lan-giroko harremanak eta lan-gatazkak konpontzeko erabilitako metodoak ebaluatzea. 6. Produkzio-planean ezarritako baldintzen arabera, makinak, ekipoak eta instalazioak prestatzeko

erabilera- eta mantentze-programaren ikuskapenean parte hartzea. 7. Makina, ekipo eta instalazio berrien erosketa-premia ebaluatzea, bai eta jadanik daudenen

egokitzapena ere, produkzio-plana behar bezala aplikatzeko. 8. Landatutako landareen etsaien aurkako kontrola eta borroka antolatzen laguntzea. 9. Abereen hazkuntzako eragiketak eta profilaxia kontrolatzea. 10. Enpresako abere-espezieen elikadura, ugalketa eta aukeraketa programatzea. b) Ebaluazio-irizpideak 1. Nekazaritza eta abere-hazkuntzako enpresen produkzio-prozesuen antolamenduan parte hartzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Planteatutako helburuak betetzeko, materialak, langileak, produkzio-baliabideak eta lan-erritmoak

kalkulatzea. • Hornikuntza- eta bidalketa-lanetan laguntzea, sarrera- eta irteera-partiden egokitasuna eta merkatuko

eskaerei egokitzen zaizkien ala ez baloratuz. • Zereginak langileen artean banatzeak produkzio-lanen eraginkortasunean nola laguntzen duen

antzematea. • Produkzio-baliabideak nekazaritza eta abere-hazkuntzako enpresan aurreikusitako helburuekiko

koherenteak direla baloratzea. • Laneko argibideen transmisioan modua, argitasuna eta zehaztasuna baloratzea. • Produkzio-prozesuan zehar jaso beharreko informazioaren kantitatea eta kalitatea ebaluatzea, bai eta

horretarako erabilitako moduak ere.

2. Produkzio-prozesuetan kontrol-eragiketetan laguntzean, emaitzak eta desbideratzeen arrazoiak izan daitezkeenak frogatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Produkzio-prozesua aztertzea, kontrol-beharrak horiek burutzeko baliabideekin lotuz. • Produkzio-prozesuan kontroletik kanpo dauden parametroak baloratzea, beren arrazoiekin

erlazionatuz, beren ondorioei buruzko aurreikuspenak eginez eta neurri zuzentzaileak pentsatu eta proposatuz.

• Lortutako emaitzak baloratu eta espero direnekin konparatzea eta, hala badagokio, aplikatutako neurri zuzentzaileekin baloratzea.

• Eragiketa desberdinei loturiko segurtasun-neurriak identifikatzea, beren helburuarekin eta lanean duten eraginarekin erlazionatuz.

• Lan-giroa eta honetan ondokoak bezalako zenbait faktorek duten eragina baloratzea: lan-taldeak, erantzukizun-maila, autonomia-maila, monotonia, motibazioak.

• Produkzio-prozesuetan aurreikusitako egutegia zein mailatan betetzen den baieztatzea. • Produkzio-prozesuan kalitatearen balorazioan parte hartzea, emaitzen ebaluazioa, izan daitezkeen

arrazoiak eta neurri zuzentzaileak erlazionatuz. • Kalitatearen kontrolarekin erlazionatutako zereginen esleipenean parte hartzea. 3. Enpresak ingurumena babesteko hartu dituen neurriak aplikatzen eta kontrolatzen laguntzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

• Produkzio-prozesuek eta produktuen egokitze-prozesuek planteatzen dituzten arazoak aztertu eta

baloratzea, ingurumenari eta horiek kontrolatzeko hartutako neurriei dagokienez. • Lanen antolamenduan, zereginen esleipen eta azalpenean eta hondakinen eta isurkinen bilketa,

tratamendu eta hustuketan parte hartzea.

49

• Ingurumen-baliabideak babesteko jarduera nagusiak deskribatzea. • Ingurumenari buruzko araudia zein mailatan betetzen den baloratzea. 4. Laneko segurtasun eta higieneari buruz hartutako neurriak aplikatzen eta kontrolatzen laguntzean, aldez aurretik finkatutako prozedurak eta ingurumenaren babesa kontuan hartuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Nekazaritza eta abere-hazkuntzako enpresetan higieneari buruzko araudi orokorra eta barne-araudia

errespetatu eta betetzen dela kontrolatzea. • Ekipo eta instalazioentzako ezarritako babes-elementuen egoera ona dela egiaztatzea. • Behaketa zuzenaren edo jasotako informazioaren azterketa bidez, instalazio eta ekipoen higiene-

egoera ikuskatzea. • Produktuak kutsatu edo alteratzeko arriskuak ahalik eta txikienak izan daitezen, eska daitezkeen

norberaren segurtasun- eta higiene-mailak betetzeko jarrera eta neurri zuzentzaileak hartzean, hobekuntzak egin, kontrolatu eta proposatzea.

• Materialen eta produktuen manipulazioak, prozesuen exekuzioak eta ekipo eta instalazioen erabilerak ingurumenaren segurtasun eta babeserako dituzten arriskuak eta ondorioak identifikatu eta baloratzea.

• Nekazaritza eta abere-hazkuntzako enpresaren segurtasun- eta larrialdi-planetan ezarritako neurriak errespetatu eta betetzen direla kontrolatzea.

• Lan-egoera desberdinetan segurtasunerako arriskuak ahalik eta gehien gutxitzera bideratutako babes pertsonaleko neurriak eta prebentziozko portaerak behar bezala erabiltzen direla egiaztatzea.

5. Lan-giroko harremanak eta lan-gatazkak konpontzeko erabilitako metodoak ebaluatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Nekazaritza eta abere-hazkuntzako enpresaren antolamendu-egitura eta "rolen" banaketa aztertzea. • Aginte-ordezkaritzak eta maila desberdinetako autonomia identifikatu eta kontrastatzea. • Buruzagitza-ereduak eta epe luzera nahiz laburrera helburuen lorpenean duten eragina identifikatu eta

kontrastatzea. • Prozesuetarako beharrezkoa den informazioa ahoz eta idatziz jakinaraztearen egokitasuna eta

emaitzak baloratzea eta honen hobekuntzan laguntzea. • Lan-harremanetako arazoak identifikatu eta kalifikatzea eta inplikatuek emandako irtenbideak

kontrastatzea. • Talde-bilerak eta/edo -eztabaidak baloratzea, aplikatutako teknikak identifikatuz eta hobetzen edo

eraginkorragoak diren beste batzuk bilatzen lagunduz. • Lanpostu desberdinek berezko dituzten motibazioak identifikatzea eta hobekuntzen edo egokitzapenen

planteamenduan laguntzea. 6. Produkzio-planean ezarritako baldintzen arabera, makinak, ekipoak eta instalazioak prestatzeko erabilera- eta mantentze-programaren ikuskapenean parte hartzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Mekanizatutako eragiketak, beharrezkoak diren makinak, ekipoak eta instalazioak eta beren

mantentzerako eragiketak identifikatzea. • Eragiketa mekanizatuen programa interpretatu eta hauek burutzeko une egokia eta dagoen denbora

adieraztea. • Eragiketa bakoitzean produkzioaren helburuarekin bat datozen lan-errendimendua eta -kalitatea

ziurtatuko duten lan-aldagaiak zehaztea. • Lanaren abiadura • Ekipoaren erregulazioa. • Kalitate-irizpideak. • Lan-gaitasunak eta -errendimenduak. • Mekanizatutako eragiketen garapena baloratu eta beren emaitzak kalkulatzea (lan-gaitasuna,

errendimendua eta kalitatea), informazio guztia tratatzeko euskarri informatiko baten laguntzarekin. • Normalak ez diren jokabide edo emaitzak antzematea eta lan mekanizatuaren emaitza teknikoak

hobetuko dituzten eragiketen programaketan eta garapenean aldaketak proposatzea.

50

• Mantentze-eragiketetarako beharrezkoak diren inplementuak, ordezko piezak eta materialak aurreikustea.

• Mantentze-eragiketetarako ikuskapen tekniko-ekonomiko baterako mantentze- eta konponketa-txostenak egitea.

• Mantentze-eragiketak burutu aurretik, bitartean eta ondoren eskatu behar diren segurtasun- eta higiene-arauak ezartzea.

7. Makina, ekipo eta instalazio berrien erosketa-premia ebaluatzean, bai eta jadanik daudenen egokitzapena ere, produkzio-plana behar bezala aplikatzeko, ikasleak ondoko gaitasuna lortu beharko du: • Ezarritako produkzio-helburuentzako beharrezkoak diren makinak, ekipoak eta instalazioak

identifikatzea. • Eragiketa bakoitzerako izan daitezkeen mekanizazio-alternatibak ezartzea: • Eskuragarri dauden teknologiak. • Dauden ekipoen neurriak eta aukerak. • Giza baliabideen premiak (lan-eskua, prestakuntza-kantitatea eta kalitatea). • Izan daitezkeen alternatibak baloratu eta emaitza tekniko-ekonomiko onenak eskaintzen dituena

proposatzea. • Dauden makina, ekipo eta instalazioak ezarritako produkzio-planari nola egokitzen zaizkion

ebaluatzea, beren erabilera-mailaren eta errentagarritasunaren arabera. • Ezarritako produkzio-planaren errendimendu tekniko-ekonomikoak handituko dituzten esleitutako

makineria-parkeetan eta instalazioetan hobekuntzak proposatzea. • 8. Landatutako landareen etsaien aurkako kontrola eta borroka antolatzen laguntzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

• Landatutako landareen etsaien aurkako kontrol- eta borroka-lanak programatzean parte hartzea. • Landako datuak hartzeko egoera-orriak eta fitxak lantzea. • Landatutako landareen etsaiak identifikatzea. • Agente kaltegarriek eragindako kalteak baloratzea, aztertuz eta antzeko egoerekin konparatuz. • Atalaseak aztertu eta finkatzea, kasu bakoitzari egokituz. • Kasu bakoitzean erabilitako metodo, neurri edo produktuak izandako eragina baloratzea, bai eta

pertsonengan nahiz ingurumenean gomendatutako dosiak ere. • Erabilitako metodo, neurri edo produktuarekin lortutako emaitzak aztertu eta baloratzea. • Osasun-baliabideak eta -produktuak erostean laguntzea. • Metodo edo neurri bat burutzeko eta gainerako langileekin koordinatzeko aginduak interpretatu, bete

eta izapideak egitea. 9. Abereen hazkuntzako eragiketak eta profilaxia kontrolatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Abere-hazkuntzako enpresaren eragiketa desberdinetan lanaren eta lan-taldeen errendimenduak

kontrolatzea. • Ondokoak maneiatzeko eragiketak kontrolatzea: • Abere-taldea produkzio-faseen arabera antolatzea. • Elikadura. • Ugalketa. • Abereen artean neurri profilaktikoak eta sendagaien banaketa kontrolatzea. • Enpresako abere-espezieen kumeen artean bilakaera-adierazleak kontrolatzea. 10. Enpresako abere-espezieen elikadura, ugalketa eta aukeraketa programatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Enpresaren bazka-baliabideen eta abereen premien arabera, elikadura programatzea.

51

• Enpresaren helburuen eta merkatuaren garaiko egoeraren arabera, ugalketa programatzea. • Lortu nahi diren helburuen arabera, abereen aukeraketa programatu eta kontrolatzea. c) Edukiak Ikastetxeak “lan-egoeretan” kokatutako jarduera gisa finkatuko ditu edukiak, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak argitaratutako Lantokiko prestakuntza lanbide-modulua diseinatzeko curriculum-esparruaren arabera. 3.3. Heziketa-zikloaren sekuentziazioa eta denboralizazioa 3.3.1. Iraupenak Lanbide-modulua Oinarrizko

iraupena Iraupen finkoa

• Nekazaritza-enpresen antolamendua eta kudeaketa 94 ordu 105 ordu • Nekazaritza-produkzioa 275 ordu 325 ordu • Abere-hazkuntza 275 ordu 320 ordu • Nekazaritza-enpresen mekanizazioa eta instalazioak 180 ordu 220 ordu • Fitopatologia 160 ordu 190 ordu • Landarezaintzaren kudeaketa eta antolamendua 180 ordu 220 ordu • Lan-giroko harremanak (LGH) 60 ordu 60 ordu • Lan-prestakuntza eta -orientabidea (LPO) 60 ordu 60 ordu • Hizkuntza teknikoa 40 ordu 60 ordu • Kalitatea eta etengabeko hobekuntza (KEH) 40 ordu 40 ordu • Lantokiko prestakuntza (LP) 336 ordu 400 ordu GUZTIRA 1.700 ordu 2.000 ordu 1. Ikastetxe bakoitzak curriculum-proiektua bere gizarte- eta ekonomia-ingurunera eta

ikasleen ezaugarrietara egokitzeko, ikastetxeek beren esku izango dute guztizko ordutegiaren %15 ─kasu honetan 300 ordu─ eta ordu-kopuru hau lanbide-modulu desberdinetan banatu ahal izango dute, baldin eta irakaskuntza desberdinak eskaintza oso baten parte badira.

Horrenbestez, modulu bakoitzerako ezarritako oinarrizko iraupena errespetatu egin

beharko da eta aurrerago azalduko diren irizpideen arabera gehitu ahal izango da. 2. Irakaskuntzak eskaintza partzial bateko parte badira, iraupen finkoa ezarri da modulu

bakoitzerako eta ezin izango da aldatu. 3. Moduluen behin betiko iraupenek, hau da, ikastetxeak berak esleitu behar duen

denbora banatu ondoren, heziketa-zikloak irauten dituen 2.000 orduak osatu beharko dituzte guztira.

4. Ikastetxeetako curriculum-proiektu desberdinetan oreka egokia gordetzeko asmoz,

eskaintza osoko modalitatea jarraitzen duten irakaskuntzek ondoko zehaztapena errespetatu beharko dute: lanbide-moduluek ezin izango dute oinarrizko iraupena 64 ordu baino gehiagotan gehitu, Nekazaritza-produkzioa, Abere-hazkuntza, Nekazaritza-enpresen mekanizazioa eta instalazioak, Fitopatologia eta Landarezaintzaren kudeaketa eta antolamendua moduluak izan ezik, hauek, bidezko hartzen bada, 96 ordutan gehitu ahal izango dira-eta.

52

5. Ikastetxean bertan garatu beharreko Lantokiko prestakuntza lanbide-moduluko fase

desberdinen iraupenek ez dute ikastetxeak modulu honetarako ezartzen duen behin betiko iraupenaren %10 gainditu behar.

3.3.2. Sekuentziazioa Heziketa-zikloaren sekuentziazioan 1. Eskaintza osoan: • Lantokiko prestakuntza moduluaren iraupenaren %65 gaitasun-atalei loturiko modulu

guztien irakaskuntzak amaitu ondoren eman beharko da. • Ikastetxe bakoitzak heziketa-ziklo honi hasiera emateko aukeratzen dituen moduluak

kontuan izan gabe, modulu horien artean honako hauek egon beharko dute: Nekazaritza-produkzioa eta Abere-hazkuntza.

2. Eskaintza partzialean: • Lantokiko prestakuntza modulua heziketa-zikloa osatzen duten gainerako moduluak

egiaztatu direnean (ondorio horretarako finkatutako bide desberdinen bidez) soilik eman beharko da.

4. Irakasleak 4.1. “Nekazaritza eta abere-hazkuntzako enpresen kudeaketa eta antolamendua” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntza-atribuzioa duten irakasleen espezialitateak a) Lanbide Heziketako irakasle teknikoen kidegoan “Nekazaritzako produkzio-lanak eta -ekipoak” espezialitatea duten irakasleek ondoko lanbide-modulu hauek irakats ditzakete: • Nekazaritza-enpresen mekanizazioa eta instalazioak. • Landarezaintzaren kudeaketa eta antolamendua. b) Bigarren Irakaskuntzako irakasleen kidegoan “Nekazaritzako produkzio-prozesuak” espezialitatea duten irakasleek ondoko lanbide-modulu hauek irakats ditzakete: • Nekazaritza-enpresen antolamendua eta kudeaketa. • Nekazaritza-produkzioa. • Abere-hazkuntza. • Fitopatologia. c) Bigarren Irakaskuntzako irakasleen kidegoan “Euskal hizkuntza eta literatura”, “Alemana”, “Frantsesa”, “Ingelesa”, “Italiera” edo “Portugesa” espezialitatea duten irakasleek ondoko modulu hauek irakats ditzakete, hautatutako hizkuntzaren arabera: • Hizkuntza teknikoa.

53

d) Bigarren Irakaskuntzako irakasleen kidegoan “Lan-prestakuntza eta -orientabidea” espezialitatea duten irakasleek ondoko modulu hauek irakats ditzakete: • Lan-giroko harremanak. • Lan-prestakuntza eta -orientabidea. • Kalitatea eta etengabeko hobekuntza. e) Heziketa-ziklo bereko beste lanbide-moduluren bat irakasten duten a) eta b) ataletan adierazitako espezialitatea duten irakasleek ondoko modulua ere irakats dezakete: • Lantokiko prestakuntza. 4.2. Titulazioen baliokidetasunak irakaskuntzan aritzeko 4.2.1. "Nekazaritzako produkzio-prozesuak" espezialitateari dagozkion lanbide-moduluak irakasteko, doktore-, ingeniari-, arkitekto- edo lizentziatu-tituluen eta ondoko tituluen arteko baliokidetasuna ezartzen da irakaskuntzan aritzeko: • Nekazaritza-ingeniari teknikoa (espezialitate guztiak). • Baso-ingeniari teknikoa (espezialitate guztiak). 4.2.2. “Lan-prestakuntza eta -orientabidea” espezialitateari dagozkion lanbide-moduluak irakasteko, doktore-, ingeniari-, arkitekto- edo lizentziatu-tituluen eta ondoko tituluen arteko baliokidetasuna ezartzen da irakaskuntzan aritzeko: • Enpresa-zientzietan diplomatua. • Lan-harremanetan diplomatua. • Gizarte-lanean diplomatua. • Gizarte-hezkuntzan diplomatua. • Administrazio eta kudeaketa publikoan diplomatua. 5. Irakaskuntza hauek emateko gutxieneko baldintzak 5.1. Espazioak Apirilaren 30eko 777/1998 Errege Dekretuko 19. artikuluaren arabera, “Nekazaritza eta abere-hazkuntzako kudeaketa eta antolamenduko” goi-mailako Lanbide Heziketako heziketa-zikloak ondoren adierazitako gutxieneko espazioak eskatzen ditu dekretu honek definitzen dituen irakaskuntzak emateko. Prestakuntza-azalera Azalera

20 ikasle (m2) Erabilera-maila

(%) Gela balioanitza ........................................................................ 40 30 Analisi-laborategia ................................................................... 60 15 Nekazaritza-lantegia ................................................................. 120 15 Abereen egonlekuak (1) ........................................................... 750 15 • Finka: laboreen azalera (1) ............................................ 5 ha 25 • Espazio honek ez du nahitaez ikastetxean kokatuta egon behar.

54

“Erabilera-mailak” ikasle-talde batek oinarrizko irakaskuntzak irakasteko espazioa zenbat orduz okupatzea aurreikusten den adierazten du; alabaina irakaskuntza hauen guztizko iraupenarekiko ehunekoetan adierazten da. Horrenbestez, ikastetxeek curriculumaren guztizkoa ezartzeko definitzen dutenerako orientagarria da. “Erabilera-mailak” onartutako marjinan, heziketa-ziklo bereko edo beste ziklo batzuetako edo beste hezkuntza-etapa batzuetako beste ikasle-talde batzuek okupatu ahal izango dituzte ezarritako prestakuntza-espazioak. Dena dela, prestakuntza-espazioei lotutako ikaskuntza-jarduerak (erabilera-mailak adierazitako okupazioarekin) antzeko beste prestakuntza-jarduera batzuetarako erabilitako azaleretan ere burutu ahal izango dira. Identifikatutako prestakuntza-espazio desberdinak ez dira zertan itxitura bidez bereizi behar. 6. Sarbideak eta/edo ibilbideak Heziketa-ziklo honetan onartua izateko, batxilergoko ondoko modalitate hauek izango dute lehentasuna: • Natur eta osasun-zientziak. • Teknologia. 6.1. Oinarrizko Lanbide Heziketa Heziketa-ziklo honetan lantzen den Berariazko Lanbide Heziketaren oinarri den Oinarrizko Lanbide Heziketa osatzen duten edukiak batxilergoko ondoko jakintzagaietan aurki ditzakegu: • Biologia. • Lurrari eta natur inguruneari buruzko zientziak. Gainera, eskaeren kopuruak eskainitako ikaspostuena gaindituz gero, Lurrari eta natur inguruneari buruzko zientziak jakintzagaia onarpenerako kontuan hartuko da. 6.2. Unibertsitate-ikasketetarako sarbidea: • Nekazaritza-ingeniari teknikoa bere espezialitate guztietan. • Baso-ingeniari teknikoa bere espezialitate guztietan. • Industria-ingeniari teknikoa bere espezialitate guztietan. • Herri-lanetako ingeniari teknikoa bere espezialitate guztietan. • Topografia-ingeniari teknikoa. 7. Konbalidazioak eta korrespondentzia 7.1. Lanerako Lanbide Heziketarekin konbalida daitezkeen lanbide-moduluak • Nekazaritza-enpresen antolamendua eta kudeaketa. • Nekazaritza-enpresen mekanizazioa eta instalazioa. • Fitopatologia. • Landarezaintzaren kudeaketa eta antolamendua.

55

• Hizkuntza teknikoa. 7.2. Lan-praktikarekin korrespondentzia izan dezaketen lanbide-moduluak • Nekazaritza-enpresen mekanizazioa eta instalazioa. • Fitopatologia. • Landarezaintzaren kudeaketa eta antolamendua. • Hizkuntza teknikoa. • Lantokiko prestakuntza. • Lan-prestakuntza eta -orientabidea.