1

Txakurraren aukeraketa arreta handiz egin behar da.

Merkatuaren azterketa

Merkatua ezagutzeko, denbora eta harremanak garrantzitsuak dira oso. H o r i e k d i t u z u n e a n , ekoizleak beraiek dira t x a k u r r a k e s k a i n t z e n dituztenak eta lana errazten dute. Are gehiago ezagunak bagara eta zer bilatzen dugun ezagutzen badute. Kasu horretan, eskuartean g u r e t z a t e g o k i a i z a n daitekeen zerbait eskaini egingo digute. Pentsatu behar da, behin maila batean gaudela, txakur

txarrik ez dagoela, ezkontza egokiak egitea da kontua.

Hezitzaileak urduriak edo l a s a i a k , b e r r i a k e d o e s p e r i m e n t a t u a k , m a i t a g a r r i a k e d o espartanoak, teknikoak edo zakarrak, denbora asko dutenak edo beti presaka ibiltzen diren horietakoak izan daitezke. Hezitzaile batzuk gogorrak dira oso animaliekin, beste batzuk, ordea, animalia behin ere ukitu gabe hezitzeko gauza d i r a , e g o n b a d a u d e hezitzai le espresiboak, keinu ugari egiten dutenak eta beste batzuk, eskultura

e g i p z i a r r a k b a i n o estatikoagoak. Denentzat dago zakur egoki bat, denentzat dago izaera horrekin bat egin dezakeen animalia eta denek izan dezakete haien izaerarekin bat egiten duen zaku-izaera osagarria. Horregatik diogu ez dagoela zakur txarrik, ezkontza egokiak egitea dela kontua.

E d o z e i n k a s u t a n k o m e n i g a r r i a d a merkatuaren azterketa lana egitea eta horretarako, hainbat gai hartuko dugu kontuan.

Contrescarpe afijo ezaguna kudeatzen duen Michellle Marrecen etxean ateratako argazkia

BURAN BELTZAas

tear

tea,

201

0 ir

aila

07

2

Lehenengo eta behin zakur-ekoizlea ezagutu behar dugu. Gauza jakina da denek afijoa dutela eta ondorioz, ez zaigu zaila suertatuko bere produktuak ezagutzea. Jakin behar dugu, ekoizle bakoitzak baduela amesten duen zakur bat, zakur tipo bat, eta horren bila ari da frogak egi ten odol- lerro homogeneo xamarrak sortuz. Beraz, bere produktua zein den ezagutuz zeren bila ari den jakingo dugu eta guk bilatzen dugunarekin bat ote datorren aztertuko dugu.

Mondioring, ring, agility, RCI, Campagne… programa ezagunak dira guztiontzat. Programa horien bitartez, animaliak aukeratu eta genetikoki hobetzen dira. Gauza desberdinak eskatzen zaizkie eta eskari horietan oinarrituz animaliak genetikoki modulatu egiten ditugu,

beraz, nagusiki arrazak hobetzeko pentsatutako programak dira. Azpimarratu behar da programak egiten duela zakurra, programak dituen oztopo eta zailtasunak gero eta errazago gainditzeko lan egiten dute zakur-ekoizleek eta hezitzaileek, beraz , gure txakurkumearen aurrekoek zer lan tipo egin duten oso kontuan hartzekoa da, portaera horiek genetikoki transmititzen direlako.

“Garrantzitsua da jakitea zakur ekoizleek zakur tipo bat buruan dutela lan egiten dutela. Bilatzen duten animaliak gure nahiekin bat egiten badu aukera egokia izateko bidean egongo gara”

Merkatua ezagutzeko aholkuakB

UR

AN

BELTZA

2010

irai

la 7

Bi de la Cité des FoucaultLinea beretik datozen zakur guztiak bezala azkarra zenoso bai fisikoki baita psikikoki ere.

3

“Txakurra aukeratu behar dugun egunean garrantzi handikoa izango da bere erantzunaren tinkotasuna aurkezten zaizkion estimuluen aurrean. Zapia emanda bere atzetik joan behar du etengabe eta kontzentrazio handiz eta behin harrapatuta hozka egiteko modua ere aztertu egingo dugu.”

Argazkian Danba de Contrescarpe

Azterketa lana zakur-ekoizlea ardatz hartu beharrean zakurra bera ardatz hartuta egin dezakegu. Animalia nolakoa den aztertuko dugu, zein iren bertuteak eta zein hutsuneak eta hori bezain garrantzitsua den transmisioa ziurtatuko dugu. Hau da, begiz jota dugun zakurrak bere bertuteak egoki transmititzen ote dituen aztertuko dugu. Horretarako, izan dituen umaldietan zakurrik lanean aro ote den edo ez, maila onean ari ote diren, aitaren bertuteak agerikoak diren etab.

Ez dugu ama ahaztu behar. Izan ere, ziur aski gure gizarte matxistak eraginda gehiegizko garrantzia eman zaio arrari, edo bestela esanda, gutxiegi eskaini zaio amari nahiz eta transmititzeko orduan garrantzia berezia izan ekarpen genetikoaz gain bi hilabete ematen

dituelako txakurrekin etengabe esperientziak transmititzen. Beraz, hori ere aztertuko dugu, emeak zer produktu eskaintzen duen, alegia.

Orientabide bereziki interesgarria da umaldiaren errepikapena. Izan ere, inork ez du errepikatzen gaizki atera den zerbait, beraz, bigarren edo hirugarren aldia dela jakiteak pista eman diezaguke eta gainera, ar eta eme horiek ematen duten produktua ezagutzeko aukera dugu baldin eta umaldi errepikatua bada.Azkenik, galdetu behar da lotsarik gabe. Zakurrak maite dituztenek haiei buruz hitz egitea maite dute. Galdetzearen arazo bakarra izaten da iturri onak bilatzea ez dela erraza izaten askotan.

Zakurra bilaketaren ardatza

BU

RA

N BELTZA

2010

irai

la 7

4

BU

RA

N BELTZA

2010

irai

la 7

Egunean bertan nola jokatu

Azte rke ta egok i eg in badugu buruan garbi izan behar dugu zer aurkituko dugun animaliak frogatzera joaten garen egunean. Kontuan hartu behar d u g u , b e s t a l d e , o s o aldakorra izan daitekeela t x a k u r r e n t o n u a e t a horregatik komenigarria da a s t e b u r u a e m a t e a animaliak hainbat aldiz frogatu ahal izateko.

G u r e k a s u a n l e h e n frogaldia iristen garen unean egiten dugu. Bertan aurre aukeraketa bat egiten dugu gehienez 3 hautatuz. 2. aukeraketan bat kentzen dugu e ta azkenekoan hautatu egiten dugu. Hau logikoa denez, ez da protokolo bat besterik, baldintzak aldatzen diren neurrian aukeraketa ere aldatzen da. Txakurkume guztiak ikusteko aukerarik

e z b a d u g u , b a k a r r a gelditzen bada, iristen garenean jan ber r iak badaude (kasu guztietan jan baino lehen frogatu behar dira eta gero nola jaten duten ikusi behar dugu, janaria denei batera e m a n d a ) a u r r e z aukeratutakoaz gain zakur-ekoizleak beste zerbait erakusten badizu… Jarrera

irekiekin joan behar dugu a u k e r a t z e r a . Z a k u r ekoizlea ongi hautatzea e z i n b e s t e k o a d a konfiantzaz egiteko lan hau.

“Begiradek, ihesi nahiek, bakarrik egon nahiak... elementu horiek agertzen ote diren eta zer intentsitatez agertzen diren aztertuko dugu kasu guztietan”

Denak bateraBehin bakarka aztertu ditugunean denak batera aztertzea komenigarria da argi ikusten baita zein den bakoitzak jokatzen duen rola taldean eta ondorioz, zakurrekiko harremanen berri eman diezaguke.

5

Nola egingo dugu azterketa?Txakurkumeak banan banan aterako ditugu jan baino lehen dagoeneko esan dugun bezala. Makil labur batean, soka bat jarriko dugu eta horren muturrean zapi bat. Zapia ehizi bat balitz bezala mugituko dugu esker-eskuin ab iadura an ima l i a ren g a i t a s u n fi s i k o e t a r a egokituz. Txakurkumeak zapiaren atzetik alai joan behar du, etengabe, behin ere despistatu gabe nahiz eta ezagutzen ez duen jende artean egin edo erlatiboki urrun zaratak egiten diren. Azkar mugitu b e h a r d u , s e g u r u , kontzentraturik, inguruan egon daitezkeen oztopoak g a i n d i t z e k o j o e r a nabarmena erakutsi behar

d u . B e h i n h a r r a p a t u duenean gauza izan behar du bere p i suar i ahoz he l t zeko, hor re ta rako airean altxatuko dugu. Zapiari hobeki heltzeko hankak erabi l tzen ote dituen behatuko dugu, h o r r e l a b a l i t z h o b e , gainera, zapia askatu gabe hankak erabiliz bere azpian sartu nahiko balu are indar gehiago transmitituko luke. Kasu askotan, horrela dagoela besoetan hartuta ere ezin izango diogu zapia ahotik kendu eta beste bat atera beharko dugu duena askatu eta zapi berrira joan dad in . Txakurkumeak deskribatu dugun portaera agertuko balu atsedena e m a n o n d o r e n f r o g a e r r e p i k a t u k o g e n u k e

umaldiko bere kideak ere b e r a r e k i n a r i d i r e l a k o n t z e n t r a z i o m a i l a manten tzen o te duen j a k i t e k o . M a n t e n d u beharko luke. Azkenik, esan o so prak t i ka ona e ta g o m e n d a g a r r i a d e l a txakurkumea bakarr ik dagoelarik ezagutzen ez duen zakur heldu bat ateratzea bere portaera zein z e n e z a g u t z e k o . T x a k u r k u m e a k n a t u r a l t a s u n e z e t a beldurrik gabe hurbildu b e h a r k o l u k e z a k u r he lduarengana. Zakur egoki batek deskribatu dugun portaera eduki behar du , hor re la bada , ez pentsatu bi aldiz itxi tratua eta etxera animaliarekin.

Patrice Foucault hezitzaile frantsesarekin Buran de la Cité des Foucault aukeraketa lanetan

BU

RA

N BELTZA

2010

irai

la 7

6

“Aukeraketa lana zeregin kolektiboa da. Horrela, eginez gero, animalia on bat aukeratzeko zereginetan arrakasta bermatuko dugu.”

Lehenengo eta behin, esan behar dugu animaliaren aukeraketa ez dela izan behar pertsona bakar baten lana. Gure aburuz ez ginateke ongi ariko gero bere nagusia izango denak bakarrik, bestelako aholkularitzarik gabe aukeratuko balu eta era berean, taldeburuak animalia inposatzea ere ez da bide egokia. Aukeraketak ekintza kolektiboa behar du izan. Gure kasuan bakoitzak bere funtzioa du aukeraketa lanean. Taldeburuak, normalean esperientzia duen pertsona izanik merkatuaren azterketa egingo du bi elementu kontuan hartuz: alde batetik, nagusia izango dena nolakoa den, bere gustuak zein diren, zein bere doaiak eta mugak, zein bere esperientzia eta bestetik, zakur-sortzaile bakoitzak izan ohi dituen produktuak. Ona

eta egokia da taldeburuak lehen galbahea pasatzea. Eskaintza taldean aztertzea oso praktika egokia da, bestalde. Dauden aukera desberdinak denon artean aztertzea lagungarria izan daiteke aukeraketa egokia egiteko.

Bukatzeko esango dugu aukeraketa egunean bertan hartu behar dela erabakir ik garrantzitsuena txakurkume-talde batean izaera oso desberdinak aurki ditzakegulako. Une horretarako oso praktika gomendagarria da gutxienez 3 pertsona bertaratzea, taldeburua, esperientzia handiko taldekide bat eta nagusia izango dena. Hiruen baiezkoa lortzen duen animaliak berme handia duela uste dugu.

Nork aukeratu?

BU

RA

N BELTZA

2010

irai

la 7

7

Zapiari batere kasurik egiten ez dionean.

Zapiari tarteka bakarrik kasu egiten badio. Maiz, zerbait egiten dute zapiaren atzetik baina, berehala gelditzen dira han eta hemen dauden usainetan, zaratatxoak entzuten edo beste edozein gauzari erreparatzen zapia bere muturraren aurrean dantzan ari den bitartean.

Txakurkume egokiak kontzentrazioz lan egin behar du.

Edozein gauzari erabat izutzen duen beldurra adierazten badio. Gauza berrien aurrean prebentzioz jokatzen dute maiz txakurrek eta hori ohikoa da. Ezezagunaren aurrean poliki hurbiltzea, zaunka egitea etab ohikoa da baina edozein kasutan hurbiltzeko joera izan behar du, korrika ihes egiten badu automatikoki baztertuko dugu.

Fisikoki arazoren bat ikusten badugu.

Hartzen dugunean pixa egitea ez da seinale egokia izaten baina, era berean, ez da determinantea. 2. eta 3. frogaldietan arreta berezia jarriko diogu baldin eta froga orokorrean aparta izan bada.

Zakur-ekoizleak frogarako baldintza zentzugabeak jartzen dituenean, isilik egin beharra, berak bakarrik egin beharra, leku jakin batean egin beharra edo zentzugabea izan daitekeen beste edozein baldintza.

Horrelako aukeraketa bat egin badugu eta animaliaren portaera egokia izan bada lasai egon gaitezke, izan ere, animalia egoki bat daramazue. Hala ere, hutsune genetikoren bat soma dezakezue jada etxean dagoela albaitariak azterketa egiten dionean. Beraz, ongi lotu behar da kontu hau. Hau da, zaku-ekoizleari leporatutako moduko hutsunea aurkituko balitzaio animaliari bueltatua izango da. Bestalde, 10 eguneko epean portaera aldaketa nabarmenik balego edo ekoizleari leporatzeko moduko gaixotasunik baleuka berdin jokatuko da. Beraz, iritsi bezain pronto taldeko albaitariak aztertu behar du animaliaren osasunaren inguruan batere dudarik izan ez dezagun.

Noiz baztertuko dugu animalia?B

UR

AN

BELTZA

2010

irai

la 7

Bakar du Val des Hurlevents

8

BURAN BELTZAwww.buranbeltza.wordpress.com

BU

RA

N BELTZA

2010

irai

la 7