Zegama Urtekaria 20 04 Herritar adiskidea agur! · joakin barandiaran iztueta 2004-01-11 francisco...

1

Zegama Urtekaria 20 04

Olinpiar eta bisiestoa den urtea badoa eta 2005.a dagoeneko hurbil da. Urtea aitaren bateanjoaten bada ere, bere ibilbidean hainbat gorabehera uzten ditu; atsegingarriak batzuk eta negar-garriak eta kezkagarriak beste batzuk. 2004. urteak itxaropena piztu duela esango nuke gureherri, kale eta etxeetan; hori uste dut behintzat. Hainbeste amesten dugun benetako bake justu-rako lehen urratsak ematen ari direla dirudi. Jakina da bakea guztion zeregina dela eta honen-bestez hitza eta erabakia izan behar dugula. Baina egia da, indarkeria tresna eta jokabide erabil-tzen dutenek dutela bake bide honetan zeresan eta zeregin handiena; behingoz indarkeria albo-ratu eta Herriaren nahia eta esana betetzea ezinbestekoa da.

Iazko urtekariko sarreran aitortzen nizun itxaropenerako garaia zela. Orain gauza bera uste badutere, bakea iaz baino gertuago dugula, eta 2005. urtea erabakiorra izan daitekeela esango nuke.

Bestalde, Zegaman urtean zehar gertatutakoak jasotzen dituen dokumentua aurkeztera nator-kizu. Bertan, gure historia, oraina eta etorkizunerako asmoak biltzen dira, gizon-emakume, elkar-te eta erakunde ezberdinen ikuspuntutatik aitortuak. Beraz, ikuspuntu ezberdinetatik baina hel-buru bera: lanean jarraitu, asmoak errealitate bihurtzeko eta gure Zegama egokitu eta hobetzeko.

Urtekari hau egiten ilusioz beteta saiatu zareten udal langile, elkarte eta laguntzaile guztiei eske-rrik beroenak eman nahi dizkizuet. Modu berean ezin ditut ahaztu beren dirulaguntza ematenduten enpresa eta erakundeak ere. Eskerrikasko, zuen laguntzari esker dokumentu hau egiteaposible delako.

Eguberri jai alai eta jatorrak eta osasuna, zoriona eta pakea ardatz izango dituen 2005. urteaopa dizkizut Udal Korporazio guztiaren izenean.

Aizkorri mendi lerrotik herrira

Hego-haize goxoaren sentipena

San Adrianen ernaitako Oria ibaiak

Ur fresko eta gardena

Arrano Aitz eta Elor Txikik

Anai-arreba bikien kemena

Aratz, Saadar, Ameztik

Udalerriko bazterren irudimena

Zegamako Udalak opa dizu

Zoriona, pakea eta itxaropena.

JUAN INAZIO GALDOS LARREA

Alkatea

Herritar adiskidea agur!

ZEGAMAKOUDALA

2

Zegama Urtekaria20 04

ARGITARATZAILEA

Zegamako Kultura Batzordea

Urtekari hau egin ahal izateko laguntza eman diguzuen guztioi, mila esker.

Gure eskerrik beroenak

KUTXAriGIPUZKOAKO FORU ALDUNDIKO GIZARTE ETA ERAKUNDE HARREMANETARAKO DEPARTAMENTUariEUSKO JAURLARITZAko KULTURA SAILAriurte guztian zehar eman diguten laguntzengatik

Zegamako Udala

Edurne Albizu

Mª Jose Arakama

Begoña Olarte

Arantxa Gorrotxategi

Maixa Intxausti

Jose Luis Berasategi

Juan Migel Larrea

Jose Luis Arkonada

Lourdes Larrea

Igor Alustiza

Aloña Berasategi

Nagore Martin

Leire Lozano

Erkuden Muguruza

Jaione Gorrotxategi

Klaudio Gorrotxategi

Jabier Ormazabal

Bixente Dorronsoro

Belea Ehiz Elkartea

Zegamar Batasun Kasinoa

Aitxuri Herri Eskola

Tobera Musika Eskola

Orkatz Abesbatza

Elkartu Nahi TxirrindulariElkartea

Amezti Elkartea

Guraso Elkartea

Odol Emaileen Elkartea

Tartaloetxe Kultur Elkartea

Kzgunea

Linue Zegama

MKL Irratia

Jubilatuen Elkartea

Gazte Herexa Elkartea

Aitzgorri Futbol Taldea

San Martin Parrokia

Goierriko Agenda 21eko lantaldea

“Zegamarra Errealarekin.Aupa Erreala Peña”

Jose Andres Ormazabal

Jose Mari Arakama

Jose Mari Azurmendi

Jose Mari Garcia

Juan Zabaleta

Juan Mari Etxaide

Pako Larrarte

Jose Inazio Agirre

Mikel Azurmendi

Jesus Mujika

Andres Zabaleta

Julian Etxaide

Heraclio Rey

Iñaki Irastorza

Juantxo Ibarburu

Antton Aramendia

Bernardo Azurmendi

Julian Iraola

Juanjo Aizpeolea

Santiago Berasategi

Jose Antonio Azurmendi

Jesus Mari Oiarbide

Eduardo Irastorza

Iñaki Otaegi

Axier Errasti

Ander Arizkorreta

Mitxel Arizkorreta

Adrian Berasategi

Jose Mari Carrillo

Ruper Altzelai

Enrike San Jose

Jose Azurmendi

Ramon Arrieta

Juan Apaolaza

Mª Jesus Mendizabal

Maite Txoperena

Aitor Perez

Nikolas Zabaleta

Julian Beloki

Manex Aranburu

Maitere Zabaleta

AURKIBIDEA

Alkatearen agurra ........………….......... 1

Agenda ..........................…………….... 3

Nire mutiko denborako Zegama............... 4

Aspaldiko kontuak ...............……......... 6

Udal-hauteskundeen 25. urteurrena…… 7

Udala…………………………………… 27

Industrialdea martxan ......................... 36

Maite Txoperena. Ekintzailea .................. 37

Belea Ehiz eta Arrantza Elkartea ............. 39

Kasino Elkartea ........………………....... 39

Zegama: Lehena eta oraina ..……....… 40

Aitxuri Herri Eskola .........................….. 42

Tobera Musika Eskola ..........………...... 44

Orkatz Abesbatza ....................……..…. 46

Aitor Perez Arrieta ........................…… 47

Elkartu Nahi Txirrindulari Elkartea …… 47

Amezti Elkartea ........…………………… 48

Guraso Elkartea ....................…………. 49

Odol Emaileen Elkartea. .....…………. 49

Joxe Azurmendi………………………... 50

Ramon Arrieta…………………………. 53

Tartaloetxe Kultur Elkartea …………… 56

KZ gunea ..………............................... 58

Linue Zegama ..………........................... 59

MKL Irratia ............................……….... 59

Ofizio baten desagertzea

Juan Apaolaza…………………………... 60

Mº Jesus Mendizabal.........…………… 62

Jubilatuen Elkartea ...………….....…… 65

San Bartolomeak ………………........ 66

Gazte Herexa Elkartea ...............……... 71

Aizkorri Futbol Taldea. ............…........... 71

San Martinak ....................................... 72

Erlezain eguna .................................... 76

Tradizioak ..............................………... 78

San Martin Parrokia ................…........ 79

Zentro meteorologikoa abian ...……… 80

Gure Txoko taberna ...………………… 80

Zegamarrak Errealarekin .................…… 81

Aizkorriko Lagunen Elkartea ..........……. 82

Iker Zubeldia ..................................……. 84

Xabier Azurmendi .........................……. 84

Tomas Alustiza ..............................……. 84

Zegamako kamioneroak ………………… 85

Aitor Zabaleta ……………………………... 114

Xabier Arakama. ...…………….....…..... 114

Zegamarrak Santa Barbarara erromes.… 114

Ba al zenekien? …......…..…...………… 115

Adrian Berasategi..…………….....…..... 116

Gabon eta urte berri gozo ................. 121

Atzoko Zegama ……………...……....… 122

Zegamako Urtekaria 2004

© Zegamako Udala

Lege-gordailua: SS-1324/99

Zegamako Udalak ez du bere gain hartzen Urtekarian adierazitako esanen eta iritzien erantzukizunik. Halaber, adierazi, argitaratutakoargazkiak Elkarte bakoitzak Udalari utzitakoak direla.

EGILEAK ETA KOLABORATZAILEAK

3


EGOI TELLERIA EZAMA 2004-03-20

ENEKO OLARTE AZURMENDI 2004-05-20

ANDER ARRIZABALAGA BEGIRISTAIN 2004-06-21

UNAI TELLERIA ETXEBERRIA 2004-06-23

AINHOA ARAKAMA ZEBERIO 2004-07-16

OLAIA AIZPEOLEA GORROTXATEGI 2004-07-28

MAIALEN ERRASTI ARAKAMA 2004-08-26

AIMAR ARRONDO LARREA 2004-09-02

JUNE ORMAZABAL APALATEGI 2004-09-24

UNAI BARANDIARAN MUGIKA 2004-10-11

LOREA BERASATEGI AGIRRE 2004-10-11

IRANTZU URBIZU LASA 2004-10-28

Agenda

Idazkaritza 943 801 115Faxa 943 800 073Bake Epaitegia 943 801 115Kultura, Euskera eta Ongizate saila 943 801 351Web orria: www.zegama.netE-mail: [email protected] mendi maratoiaren web orria: www.zegama-aizkorri.com

Aitxuri Herri Eskola: 943 800 042Tobera Musika Eskola: 943 801 570Osasun Zentroa: 943 801 306/943 027 700Eguneko Zentroa: 943 801 610Udal Liburutegia 943 802 137Turismo Bulegoa: 943 802 187Ostatua: 943 801 051San Adriango Aterpetxea: 943 582 076Sasieta Mankomunitatea: 943 161 590/ 943 161 555Ertzaintza: 943 088 800Zumarragako Ospitala: 943 035 000Beasaingo Anbulategia: 943 027 700/943 027 701Beasaingo Larrialdiak: 943 461 111/943 880 967Gurutze Gorria: 943 161 516/943 162 150Ur Zerbitzuak: 902 302 222RENFE (Beasain): 902 240 202SOS Deiak, Suhiltzaileak: 112Taxia (Arantza Ormazabal): 645 006 737Goierrialdea Autobusak: 943 885 969Goitur: 943 161 823Goieki: 943 161 537Goimen 943 161 244Ordiziako Zerbitzu Forestala: 943 881 793Goierri Beheko Industrialdea: 943 880 617Goierritarra: 943 882 719Goierriko Hitza: 943 160 056Goierri Telebista: 943 085 477Partzoneria: 943 801 006Iberdrola: 943 884 654Ikastolen Fundazioa: 943 160 089INEM: 943 880 548Langai: 943 884 401Goierriko Herrien Ekintza Fundazioa: 943 886 600Gazte informazioa: 943 805 634Gipuzkoako Baso Elkartea: 943 652 900

INAZIO ALDASORO ZABALETA 2003-12-28

JOAKIN BARANDIARAN IZTUETA 2004-01-11

FRANCISCO OTAEGI ARRIETA 2004-02-22

SILVESTRE BERASATEGI OTAEGI 2004-02-27

JESUSA ALUSTIZA BERASATEGI 2004-02-27

LUIS LASA AZURMENDI 2004-03-18

ALBERTO ARAMENDIA VELAZ 2004-03-11

JOSEFA GORROTXATEGI GORROTXATEGI 2004-03-21

ANGELA MERCERO MAYORA 2004-05-03

ANTONIO TELLERIA GURIDI 2004-05-08

ATANASIO ZABALETA ASEGINOLAZA 2004-05-18

MANUELA ORMAZABAL APAOLAZA 2004-05-21

JABIER RODRIGO ZABALETA 2004-06-16

JOSE MARI OIARBIDE OLABIDE 2004-06-22

Mª TERESA IRAOLA SILVETI 2004-07-30

XANTI KATARAIN APAOLAZA 2004-08-07

DOROTEO OTAEGI ARRIETA 2004-08-12

MIKAELA ROPON SARALEGI 2004-11-27

FRANCISCA LARREA ARRIETA 2004-12-06

Telefonoak

2004ko Jaiotzak

2004ko Heriotzak

Udaletxea

Beste telefono batzuk

www.zegama.net web

orrialdean 2004 urtekaria

ikus dezakezu

4


Pozez hasi naiz lan honetan, Zegamakogorabeherak oroitzean niregana sentimen-du bereziak baitatozkit eta poza ematen ditberritzean.

Bost urterekin eskolan hasi nintzen etagarai hartan baginen 100-130 ikasle. Maisubatentzat nahiko buruhauste, baina guremaisu Julian Jauna ez zen edozein, “maisunahiko ona” zen, mutiko bihurriak ere baze-kien hezten. Zumezko makilatxo bat eskuanzuela, harekin mutikoen eskuko behatzpuntak gozatuaz eta belarriak “ai ama!”,belarrietatik tiratuz ia mutikoak altxatuanzituela (bai errespetua jarri), baina, ai zenbatmutiko belarri handi irten genuen eskolahartatik!

Euskaraz hitz egitea galarazi eta gukerdaraz ez jakin, nahiko lan bagenuen izatehorrekin.

Garai hartan negu gogorrak egiten zituen:hiru edo lau elurte eta izozte galantak. Etabaserri asko mendian oso urruti zeuden.Horrekin jabeturik, On Jose Mayorak “gizonongileak” hiltzean, bere diru denarekin fun-dazio bat jarri zuen urrutiko baserritar nes-kato eta mutikoei negu guztian soinean ibil-tzeko kapa handiak eta bazkariak kantinanemateko, hasi azarotik eta otsailaren azke-nera arte dena doan. Bazkaria nahiko onaeta goxoa zen: indibabak, zartagineanxigortutako urdail pusketatxo pare batekin,bere koipe eta abarrekin, ogia eta ura, nahihainbat jan arte. Nik ere ondo dakit, elurhandiak egiten zituenean (30-40zm) goikobaserrietatik ezin baitziren etorri eta kaleondoko baserritarrentzako izaten zen.Maisuak “Maixkiango Klaudio! hots egitenzuenean”, hura bai poza! Ordu erdi bateanjan eta ordubete pilotarako.

Gizon ongile horrek udal aurreko enpa-rantza bere izenean jarria dauka. Merezizuen.

Gure maisuak tarte alaiak ere moldatzenzizkigun, apustuak eta abar. Horietako bat:mutiko dexente bat zutik zela zeinek saltoegin gainetik ukitu gabe. Eta denetan onenabeti Antonio Bolas, basakatua bezala lauhankan sekulako martxan joan eta mutiko-en gainetik salto egiten zuen ukiturik gabe.Zein mutil abila! Zinea eskaintzen zigunnoizbehinka, irudiak lehenbizi gero azalpe-nak “Kaperuzita eta otso gaiztoa”, “Gatocon botas”, “Katu saltalaria”, mendi batetikbestera salto egiten zuena, “Pulgartzito”,etab. Arbolak aldatzera joaten ginen urteanbehin Murgisarrira. Zer lan ona! Beste ostegun arratsalde batean joan ginenSaadar menditik aurrera Telleri gainean mai-suak zuen pinudi batera, eta lurrera botatazituen pinuetatik mutiko bakoitzak hartu bateta lurrean tarraka-tarraka hauts bateanmendian aurrera joaten ginen. Akordatzennaiz maisuak kontatutako istorioak, Saadargainean atsedena hartuz. Saadar mendianbizi izan ziren jentil eta tartaloarenak ziren.Zer bizi ote zen hura! Meriendatu bokadi-loak eta hor gindoazen mendian beheraAnttimuinotik Izarraga gainetik eskolaraino.Mutikoak oso ondo pasatuaz, maisuak urteguztirako egurra zeukan eskola eta bereetxea berotzeko. Saiatua zen gure maisua,baratzan ikusi izan genuen aitzurrean gogoregiten. Mutikoek ere laguntzen genuenpixka bat noizean behin, maisuak komu-nean ipintzen zigun balde kubiko baterapisa eginaz baratzera botatzeko. kristorenaza buru, porru eta abar hartzen zituengero. Mutikoen pixak bazuen bai indarra.

Gure eskola aldamenean nesken eskolazegoen, baina oso aparte ibiltzen gineneuretatik, jolas orduan neskak lehenago etagu gero; berdin dotrinan, neskak korura etamutilak portiko zaharrean, harrizko jartokianeserita. Buruz ez dakit, baina ipurdi hotzare-kin ikasten genuela. Salbea abesterakoan,“Agur erregina” gure deiadarrak entzungozituzten goiko Mendigaratetik ere,Amabirjinak gorraizea balu bezala. Hamarurterekin Jaunartze Handia egin aurretikurtebete egiten genuen, eskolatik joanda,Sakristian Parrokoarekin. Mutilak eskubitik

zutik eta neskak ezkerretik jarleku bikainbatean jarrita. Parrokoarekin gogor saiatubeharra zegoen dotrina ikasten, bestela ateatzera ikastera. Neskak honetatik ere libre,ez baitzegoen ate atzera mutiletara bidal-tzerik. Garizuman, jaietan, Bezpera ondorengizon eta emakumeen tartean SanAntonioren aurrean lau edo bost mutikoklezioak Erretoreari erantzun behar izatengenizkion. Hau ere mutilak bakarrik, “zerentxufea neskek!”. Gero Jaunartze Handia,sekulako elizkizun eta festa, eta hortikaurrera ez zen gehiago mutikoa, mutila bai-zik, eta baserritar mutilentzat lan gehiago.Agur kaleko jolasak, ordu erdi bat pilotarakoeta agudo etxera.

Baserrian bazen bai lana; udaberritik hasi,patatak, artoak, indibabak, barazkiak ereineta jorratu; gero udarako lan gogorrak.Ganaduarentzat udazken eta negurakojanariaz hornitu behar, belarrak zelaietanebaki, egunsentian hasita (goizeko ihintza-rekin errazena ebakitzen baitzen), gero sika-tu, gurdian hartu eta etxera, ganbarara jasoeta tolestatu. Gariak heltzen zirenean(aurrena kale aldekoak heltzen ziren), goikobaserrietatik laguntzera etortzen ziren,Astregitik Arantzazara, eta baita Antigoe-netik ere Kristobal, Prantxika eta Pilar, zei-nen pertsona onak guztiak ere; bestalde,osaba-izeba eta lehengusuak elkartasunonean samurtzen zuten lan urri hura. Gariebakitzea igitaiarekin egiten zen eta sikatu-takoan azaotxoak (gari sorta txikiak) egineta jotzeko pronto jarri, gero goiko baserrie-takoei laguntzera, lan berdina egitera,horien gariak astebete geroago heltzenziren eta. Ondoren gari jotzea, bero handia-rekin egin behar zen lan hau. Goizean gariasoroan zabaldu, metatan egoten ziren ezbustitzeko, ondoren buelta eman eta baz-kaldu ondoren bero-beroak zeudela ganba-ran harri zabal baten gainean besagaingogor emanaz alea jaulkitzen zitzaion garia-ri. Hau lan beldurgarria, nekea, izerdia etahautsa. “Asignatura” hau gainditzen zuenakez zeukan mediku beharrik. Eskerrak udaz-kena lasaiagoa izaten zen.

Nire mutiko denborako Zegama

(Garai bateko Kontuak)

5


Udazkenean garo lana egin behar zen,gaztaina, etab. Garoa behar zen ganaduarikamainak egiteko gero soroetarako etabaratzetarako ximaurra beharrezkoa zelako.Garo biltzea egiten zuten mendi aldekobaserritarrak herriaren eta etxeko mendieta-tik, baina kale ondoko eta kamino gertukobaserritarrek Partzoneriatik: Otzaurte etaGizonzabal ingurutik hasita Ojaola,Gazteluberri azpiraino, Beunda, Juan Martigain, Ainabaso, Aldalola, Antzuzkar,Ultzama eta Garagartzaraino. Mendi haue-tako garo denak biltzen ziren Zegama etaSegurako baserritarren artean, eta Idiaza-baldarrak Etxegarate aldetik.

Garo lan hauek oso bereziak ziren. Hasibaino lehen, jai bat aurretik, bandoa jotzenzuen aguazilak esanaz noiz hasi, eta egunhartan joaten ginen garoa ebakitzen genuentokira egunsentia baino lehen. Baina lehe-nengo bi egunetan igitaiez ebakitzen zen,hirugarrenean segarekin, era horretandenentzat garoa izan zedin. Beste alderdibat ere bazuen lan honek, gero gaueanOtzaurten “garofestak” soinua ia gauosoan, herriko festa handienetan bezalabiltzen ziren gazteak. Hura giroa hura!, hirugauetan horrela, niretzat ze pena txikitxoaizana.

Udazkeneko lanetan garo lanaz gainbadator elikagai bilketa: patatak, indibabak,artoak, gaztainak… Eguna mozten arizenez, gauez “arto zuritzea” egiten zenetxeko atarian. Familia osoa biltzen zen,handi eta txiki, lan hau hastean. Amonakaritzen zuen hamabost misterioko arrosa-rioa, eta hau lana!, zenbat erreberentzi.Eskerrak halakoren batean, azkenean,santu gehienak aipatu ondoren, kredoa etasalbea eta “bale”, orduan aittek bazuen bai-mena ipuinak kontatzeko eta horrela arin-tzen zuen lan hura.

Gaztaina biltzen beste aste bat pasa etabagenuen etxean negu guztirako pentsua.Urrian hasi eta egonak gara negu guztiandanbolinean erreta jaten beste janari ba-tzuen osagai bezela. Gaztainak, zer janariona!, hauetatik nahikoa janez bai ondo ben-tilatzen ginela.

Eskolara huts egiten genuen mendikolanetara joan behar zenean bakarrik, aittekmaisuari baimena eskatuta, niretzat zerpoza!

Etxe ondoan bagenuen labe bat, nahikohandia. Etxekuaneko Katalin familiarekinbatera, bere seme Bartolok eta nik egina,lehengo labe zaharrak lur jo zuelako. Bertan

egiten genituen hamar edo dozena bat ogi(otasak, etxeko,baserriko ogia) etxe bakoi-tzarentzat; gaurko integrala bezala, bainohobeagoa, arto irinarekin egindako arto ogigalantak ere bai. Hauek atera ondoren,sagar garaian, sekulako sagar pila erretzengenuen bertan.

Gose garai hartan ez ziren berriketakojanariak. Gero, jatekoa egin eta labea garbi-tu ondoren, hantxe sartzen zen barrura,manta baten bilduta, erdiko (Mazkiaran-goenak hiru ziren segindan eta erdian ze-goen etxeari “erdikoa” deitzen genion)“Joxeantonio” Kaskagorri deitzen zioten,bere emazte Bixenta beldurrez zuela, labezoru guztia izerdiaz bustia uzten zuen,erreumarentzat mesede haundia egitenziola eta.

Garai hartako mantenuaren gainean esannahi dut zeinen osagai onak ziren gure etxe-an gaztainak, intxaurrak eta gaztak.Intxaurrak eta gaztak urte guztian eta gaz-tainak neguan nahikoa izaten genuen.

Gaztaiak Astregiko eta Arantzazako biosabak ekartzen zizkiguten, ardi larrearentruke.

Nire aitona Joxe Mari Astregikoa–nireaitapontekoa – 87 urte arte bizi izan zen, etabere agin eta hortz denak oso osorik etaminik eman gabeak eraman zituen.Medikuak ere ikutu gabeak, ez eta zepiluakere.

Famili zoriuntsu bat ginen ama bizi izanzen bitartean. Nik 14 urte nituela hil zen, 43urterekin. Familian, 80 urteko amona etaaita, lau seme eta bi alaba gelditu ginen,bost eta bi urtekoak azken hauek.

Lanen 15 urterekin hasi nintzen,Otzaurteko guardarekin, ezparruak garbi-tzen, landarentzat zuloak egin eta aldake-tan. Negu hura gehiena Agerdi mendianpasa genuen. Goizeko 6etan irten etxetik,eta bizikleta zahar batean joaten nintzenEtxegarateraino, handik berriz mendianzegoen lantokiraino, zortziretarako.

Euria hasten bazuen, zakua burutik hartu,txanoa egin, gerrian lotu eta aurrera, geldi-tuz gero, deskuentoa. Jornala 9 pezetakoaizaten zen.

Iluntzean etxera etorri eta gau-eskolara....eta horrela hamazazpi urte arte.

Obra lanetan 17 urterekin hasi nintzen1.941ean. Tomas Zubizarreta zen nagusie-tako bat. Agintzetik gainera, erakusten erebazekien. Lehenengo pioi, gero hargintzan,igeltseritzan, hormigoi armatuarekin e.a.

Gerraurreko Zegama, herri bezala nahikoederki osatua zegoen.

Bi mila biztanle inguru. Baserriak 164.Lantokiak ere dexente: Papertegia, bi zerra-tegi, eta bi arotz tailer, perrafabrika, alpare-ria, trenbideko lanak, basogizonak, garraio-lariak, artzain sail bat, mikeleteak ere bai...nola ez ziren bada ikusiko gero mundu guz-tian zegamarrak?

Frontoia 1.932 egina, bolatokia, etaenparantzako musika izaten genituen jaieta-ko entretenigarriak.

Musika banda, 30 bat lagunekin, JoxeElizondo, maisu zutela, txistu soinua e.a.Hura alaitasuna. Zegamara jai arratsalde etagauean, inguruko herrietatik sekulako jen-detza biltzen zen, han baitzegoen herri txi-kietako dantza eskola, gero hiri haundiago-etara joateko.

Gerrak asko hondatu arren, laister berrizosatu eta era horretara izan zen Zegamagure gazte garaian. Oso alaia...

Orain goaz Aizkorri aldera, azpalditxoanjoan gabe nago eta.

Teleferikoa jarriko balukete Urbiraino,Ruper’en klienterik onena izango nintzateke.

Gure gaztetako irterarik atseginenakAizkorrira, Urbira, Aratzera, San Migelera,eta zer esanik ez Arantzazura izaten zirenhan baitzegoen bihotzaren zati bat.

Promesa bat zela eta oinutsik joan ginenLuis Atxatxe eta biok Arantzazura mendizmendi.

Urteko oporra izaten zen : zapatu goize-an irten etxetik eta Txaparritik Sancti Spiritu,Sandrati Lezea, Aizkorri gainetik, AkategitikUrbira jeitsi, Arbelarren bazkaldu, etaArantzazura gauerako. Hemen juerga pixkabat izaten zen. Jaian Eliz lanak egin etamendiz-mendi Aloña, Arriurdin, eta handiketxera.

Hau mundiala zen.

Gure gazte garai ondoren, gorabeheraasko izan dira Zegaman, baina azken urte-tan bide onetik gidatuta ikusten da gureherri maitea.

Besterik gabe eskertuz lan hau egitekoaukera emateagatik, besarkada beroenaketa nire deseorik onenarekin, agur Zegamareta irakurle denori.

KLAUDIO GORROTXATEGI

6


Ez da oraindik denbora asko, ZegamakoUdalak, orritxo pare bat idazteko eskatuzidala, garai hartako Zegamako herriariburuz eta bertan orain hogeita hamar urtebizi izan nituen urte haietaz. Baietz esannion eta gogo onez. Baina gero, nire baitanpentsatu nuen: “Nik baietz esan zioat...baina nondik hasi?”

Egia esan, noiz edo behin, lagun zaharrakmahai inguru batean elkartzen garenbakoitzean ez dugu jakiten gure kontu kon-taketak noiz bukatu. Izan ere, gure garaihartako istorio, istilu eta pasadizoek ez duteinoiz amaierarik.

Oraindik 24 urte bete gabe nituela, 1956.udazkenean joan nintzen apaiz Zegamara.Gogoratzen naiz oso pozik joan nintzela;izan ere, Zegama da nire gurasoen jaioterriaeta nire aurrekoen sorlekua. Txiki txikitatikjoaten nintzen urtero Aierdi etaIntxurrondora, nire izeba eta lehengusuekinegun batzuk pasatzera. Zenbat oroitzapeneder inoiz ahaztuko ez direnak!

Eta zeinek pentsatu behar zuen nire lehe-nengo parrokia Zegamakoa izan behar zue-nik; nire aitaren ametsa izan zen ni han ikus-tea baina zoritxarrez ez zitzaion amets hura,egi bihurtu; Jaunak eraman zuen beraren-gana ni apaiz egin baino bi urte lehenago.Hamaika urte egin nituen Zegaman, 1956tik1968ra. Bitartean zenbat hotz eta bero,zenbat ibilera eta zenbat gertaera sekulanahaztuko ez zaizkidanak. Oraindik orain,garai hartako ezagun edo lagun zahar bate-kin topo egiten dudan bakoitzean edoegunkari, irrati edo telebistaz, Zegamaz zer-bait irakurri, entzun edo ikusten dudanbakoitzean badirudi nire barruan aintzinakooroimen zaharrak berriro esnatzen direla.

Beti pentsatu izan ohi dut Zegamako herriaparajez hain polita eta benetan paregabeaden bezala, bertakoak ere oso bereziakdirela. Dena dela, Zegamako jendea “apar-teko arraza” da. Zegamarrek badute hala

moduzko ukitu bat, bere izaerari nortasunberezia ematen diona: jende leiala eta saia-tua... kezkatia eta ausarta... langilea etaalaia.

Garai haiek ez ziren oso erosoak: denborazailak eta arazo asko bai gizarte mailan etabaita ere famili askotan. Adibidez, bai hezi-ketarako eta baita lanerako ere. Adibidez,herriko eskolan lehenengo ikasgaiak eginondoren, herritik kanpora joan beharreanaurkitzen ziren asko eta asko lanbide batenjabe izango baziren; eta horretarako berenburuak prestatu egin behar. Baina... non?,herritik kanpo. Hor zegoen kakoa. Eta baitaegin ere. Horrelaxe egin ziren asko etaasko, era guztietako lanbideen jabe, haneta hemen, goi mailako lanpostuak lortuz.Hortarako... zegamarra izan behar...! Etaadibide hau bezala, zenbat horrelako egu-neroko ogibidea lortu ahal izateko.

Eskerrak larre motzean ohitua zegoen garaihartako jendea !

Zegamarra, langile jatorra zen bezala, festazalea era bai. Garai hartan, gaur bezala eraaskotako festak izaten ziren. Batzuk,garaian garaikoak: herriko festak, SanBartolometan nagusienak... auzoetan egi-ten zirenak batez ere Olaberri eta Goialdeaauzoetan. Eta uda partean eta herri mailan,gazteak zirela antolatzaile, festa asko izatenziren. Eta festa giro hartatik era askotakoekintzak sortu ziren. Adibidez, urteroko gaz-teen eguna, dantza talde bat, antzerki tal-dea, koru bat bai umeena eta baita gaztee-na, Erregeen kabalgata Gabonetan (gogo-ratzen naiz nola lehenengo aldiz kabalgataegin genuenean, hiru erregeak “vespa”motorraren gainean etorri ziren Zegamara.Ze ibilerak!), Eguberri bezperan eta SantaAgeda bezperan ere, gauez irteten ginenkalez kale abestuz, behin baino gehiagotanelurretan blai eginda. Garai hartan, dantza-rako joera handia zegoen eta Altsasutiketortzen zen jendea orkestinari esker, kaleingurua oso animatua egoten zen igandearratsaldeetan. Garai hartan, zine emanal-diak ere igandero izaten ziren: arratsaldez,umeentzat eta iluntzean nahi zuenentzatzine-areto berrian.

Baziren beste festa batzuk, gaur ere ospa-tzen direnak. Hauetan bereziena, herri etaeliz kutsua duen “Arantzazura Pazko egu-nez egiten zen peregrinazioa”. Gaur bezalaorduan ere joera handia zegoenArantzazura joateko. Ni ere joan izan nin-tzen behin baino gehiagotan. Gogoratzennaiz urte batean, nola joan nintzen zaldi gai-nean (garai batean apaiza eta alkatea zaldigainean joaten omen ziren. Eta ohitura ezgaltzeagatik zaldi gainean joan behar nuelaesan zidaten. Baita... joan ere.) Bainan zergertatuko? Ba... nire zaldiari iruditu zitzaionkarga handi xamarra zeramala bere gaineaneta zer egingo eta.... hankaz gora bota nin-duen sasi artera. Hala ere, burua puskatuez nuenean!!

Beste alderdi berezi bat ere aitatu nahinuke: garai hartan zegamarrak, bai zahareta bai gazteak ere oso elizkoiak ziren.Igandero-igandero, jende asko joaten zenmezetara. Baita papelerako goiz erreleboaegiten zutenak ere... hantxe joango zirenzintzo asko mezetara. Hori bai! Manolorentabernan, uxual zurrutada bat egin ondoren,noski. Inoiz, korupean, nire konfesionarioondoan lo kuluxka bat, batek edo bestekegin balu ere. Jai handietan, garizuma etaaste santuan, “misio egunetan” edo gogojardunak zirela eta, eliza gainezka betetzenzen, elizkizun askotan parrokiko koruakabesten zuen.

Haurtxoek ere bazuten beren “eguneroko”meza, asteroko katekesi saioaz aparte...etazintzo asko joan ere. “Luistarrak” eta“Mariaren alabak” ere, hilero-hilero izatenzituzten beren ospakizun eta hitzaldiak...garai hartan egiten zen “Arantzazuko gazteigoera” ahaztu gabe. Urte batean, herrikofestak zirela, errepetizio igande bezperantokatu zen Arantzazuko igoera. Hala etaguztiz ere, berrogeita bost mutil gazte joanziren Arantzazura gau hartan.

Baita ere, gogoratzen naiz beste urte ba-tean, Arantzazuko igoeraren antzera, ehuneta hogei bat gazte, mutilak bakarrik, nolajoan ginen Iruetxetako Amabirjinaren ermi-tara; gauez eta gurutz bidea eginez. Bainagaur bezala, aitzin-aitzinetik eta Pazko egu-nez Arantzazura egiten zen joan etorria izanohi zen orduan ere Zegamako kristau elkar-te eta herriaren adierazpenik ederrena.Baita ere, otoitz zaletasunak eraginda, giza-seme talde handi bat hilero-hilero eta udaeta negu, biltzen zen gauez goizeko 5akarte Jaunaren aurrean otoitz egitera.“Adoración nocturna” deritzan taldea zen.Bai haur mailan eta baita gazte mailan ereekintza asko sortu ziren garai hartan.Besteak beste, haur katekesi saioak kate-kista talde bati esker eta “Umetxo” korua.Ze zintzo etortzen ziren entsaioetara neskamutiko haiek! Ez genuen herrian bakarrikabesten... herritik kanpo ere egiten genituengure ahaleginak. Segura eta Loiola irratiariesker “Umetxo” korua oso “famatua” izanzen garai hartan.

Eta nola ahaztu, ume eta gazteentzat, fron-toiaren ondoan prestatu genuen “lokala”...?Horrelakoxea izan zen nik garai hartan eza-gutu nuen “zeamar kasta”: jatorra goitikbehera, ausarta eta trebea, lanerako etafestarako beti prest zegoena, harrera one-koa eta alaia; herria maite zuena eta nahizeta beste garai bat izan, elizkoia.

Antzinako enbor zahar honen kimu berriak,ez daude lo. Aurrekoei ohore eginez, bada-kit Zegamako herria gorantz doala.

BEJONDEIZUELA!!

JABIER ORMAZABAL, apaiza

Aspaldiko kontuak

7


Udal-hauteskundeen 25. urteurrena

1979an izan ziren Francoren heriotzarenondoren lehen hauteskunde demokratiko-ak. Francoren erregimenak iraun zuen bitar-tean, udal ordezkariak hautatzeko erregi-menak berak zituen bere bideak baina,herritarrek ez zuten bere bozkarekin partehartzen udal ordezkariak izendatzekogaraian. 1975ean Franko hil ondoren, JuanCarlos I.enak, Adolfo Suarez jarri zuen, tran-sizio garaiko gobernuaren buru eta handik 4urtera lehenengo aldiz, izan ziren EstatuEspaniarrean hauteskundeak. EuskalHerrian eta Zegaman ere, 1979 arte proze-dura berak agintzen zuen eta 1979an, eginziren Zegaman ere lehen hauteskundeak.Data horretatik 25 urte igaro dira eta honahemen, Zegaman hauteskundeen ondoriozhautatutako 7 gorporazioen eta Alkateenizenen zerrenda:

Legealdia 1979-1983

AlkateaJoxe Telleria Telleria (ZegamakoIndependiente Abertzaleak)

ZinegotziakJose Ramon Agirre Berasategi (ZegamakoIndependiente Abertzaleak)Vicente Ormazabal Alustiza (ZegamakoIndependiente Abertzaleak)Jose Manuel Landa Arizkorreta(Zegamako Independiente Abertzaleak)Ramon Otaegi Berasategi (ZegamakoIndependiente Abertzaleak)Juan Miguel Garcia Iraola (E.A.J.)Jose Luis Galdos Idiazabal (E.A.J.)Eduardo Telleria Ordozgoiti (E.A.J.)Jose Maria Artola Agirretxe (E.E)

AldaketakJose Mª Artola Agirretxek (E.E) karguauzten du 1980ko apirilaren 17an.Juan Jose Gorrotxategik (E.E.) kargua har-tzen du 1980ko irailaren 17an.

Legealdia 1983 – 1987

AlkateaEduardo Telleria Ordozgoiti (E.A.J.)

ZinegotziakJose Luis Galdos Idiazabal (E.A.J.)Emilio Txurruka Uriarte (E.A.J.)Jesus Maria Ugartemendia Lazkano (E.A.J.)Fernando Urbizu Arrieta (E.A.J.)Ramon Otaegi Larrea (E.A.J.ren zerrenda-tan independiente modura aurkeztu zen)Maria Rita Agirre Larrea (E.A.J.)Juan Maria Ormazabal Agirre (E.A.J.)Jesus Maria Larrea Arana (E.A.J.)

AldaketakMaria Rita Agirrek (E.A.J.) kargua uzten du1983ko uztailaren 4an.Nikolas Zabaletak (E.A.J.) kargua hartzendu 1983ko urriaren 3an.*Ramon Otaegi Larrea zendu zen, 1986koekainaren 14an.

Legealdia 1987-1991

Alkatea:Eduardo Telleria Ordozgoiti (E.A.)

Zinegotziak:Emilio Txurruka Uriarte (E.A.)Fernando Urbizu Arrieta (E.A.)Jabier Inza Arizkorreta (E.A.ren zerrenda-tan independiente modura aurkeztu zen)Jesus Maria Larrea Arana (E.A.)Angel Irigoras Ormazabal (H.B)Jose Ramon Agirre Berasategi (H.B)Juan Maria Gereñu Otaegi (H.B)Jabier Arrondo Etxabe (H.B)

Legealdia 1991-1995

Alkatea:Jesus Maria Larrea (Zegama Lantzen (E.A.)

Zinegotziak:Emilio Txurruka Uriarte (Zegama Lantzen (E.A.)Segundo Oiarbide Berasategi (ZegamaLantzen (E.A.)Inazio Urbizu Telleria (Zegama Lantzen (E.A.J.)Jabier Otaegi Goia (Zegama Lantzenenzerrendatan independiente modura aurkeztu zen)Jabier Arrondo Etxabe (H.B.)Angel Irigoras Ormazabal (H.B.)Juan Mª Gereñu Otaegi (H.B.)Ana Teresa Alustiza Azurmendi (H.B.)

AldaketakEmilio Txurruka Uriartek (Zegama Lantzen(E.A.) kargua uzten du 1992ko uztailaren6ko bilkuran. Asun Mendizabal Elizegik (ZegamaLantzen (E.A.) kargua hartzen du 1992kouztailaren 21ean.

Legealdia 1995-1999

AlkateaAsun Mendizabal (E.A.)

ZinegotziakSegundo Oiarbide Berasategi (E.A.)Miren Arantza Albizu Ormazabal (E.A.renzerrendatan independiente modura aur-keztu zen)Inazio Urbizu Telleria (E.A.J.)Juan Jose Gorrotxategi Landa (E.A.J.)Angel Carlos Gomez Torres (H.B.)Jose Ramon Agirre (H.B.)

Ana Teresa Alustiza Azurmendi (H.B.)Jose Izagirre Mendiaraz (H.B.)

AldaketakAngel Carlos Gomez Torresek (H.B.) kar-gua uzten du 1997ko irailaren 8an.Angel Irigoras Ormazabalek (H.B.) karguahartzen du 1997ko azaroaren 4an.

Legealdia 1999-2003

Alkatea:Juan Inazio Galdos Larrea (E.A.)

Zinegotziak:Jon Ormazabal Berasategi (E.A.)Carlos Ormazabal Urbizu (E.A-E.A.J.)Miren Arantza Albizu Ormazabal (E.A.)Nicolas Zabaleta Ormazabal (E.A.)Jose Ramon Agirre Berasategi (E.H)Angel Carlos Gomez Torres (E.H)Iosune Irastorza Aizpeolea (E.H)Andres Urbizu Murgiondo (E.H)

AldaketakJosune Irastorzak (E.H) kargua uzten du2000ko uztailaren 10ean.Elena Gorostizu-Orkaiztegik (E.H) kargua hartzen du 2000ko abuztuaren 21eko bilkuran.Angel Gomez Torresek (E.H) kargua uztendu 2002ko ekainaren 26an.Angel Irigoras Ormazabalek (E.H) karguahartzen du 2002ko irailaren 9an.

Legealdia 2003-2007

Alkatea:Juan Inazio Galdos Larrea (E.A.)

Zinegotziak:Jon Ormazabal Berasategi (E.A.)Carlos Ormazabal Urbizu (E.A.J.)Miren Arantza Albizu Ormazabal (E.A.)Nicolas Zabaleta Ormazabal (E.A.)Javier Otaegi Goia (E.A.)Mª Pilar Elorza Intxausti (E.A.J.)*2003ko maiatzaren 25ean izan ziren UdalHauteskundeen emaitzak aintzakotzathartuta, eta “Aizkorri” plataformako emai-tzak ilegalizatuak izan ez balira, ZegamakoUdalak dituen 9 zinegotzietatik 2 ordezka-ri zegozkion Udalean: Angel IrigorasOrmazabal eta Iosune Irastorza Aizpeolea.Jakina den bezala, “Aizkorri” plataformailegalizatua izan zen eta beraz, ordezkari-tza legalki ez du Udalean.

AldaketakMiren Arantza Albizu Ormazabalek (E.A.)kargua uzten du 2004ko uztailaren 19kobilkuran.Juan Luis Urzelai Ugartek (independien-tea) kargua hartzen du 2004ko uztailaren19ko bilkuran.

Joxe Telleria Eduardo Telleria Jesus Maria Larrea Asun Mendizabal Juan Inazio Galdos

8


AITXURI HERRI ESKOLAN EGUZKI PLAKA JARTZEN

Udal Batzarrak irailaren 6an erabaki zuenAitxuri Herri Eskolan eguzki plaka foto-voltaikoa ipintzeko EEE/EVE-rekin(Energiaren Euskal Erakundearen/EnteVasco de la Energía) hitzarmena onar-tzea. Honen ondorioz azaroan AitxuriHerri Eskolan eguzki plaka jartzen hasiakdira. Instalazio guztia datorren urtekoudaberrian amaitzea aurreikusten da,amaitzeko falta diren lanak egin aurretikEEE/EVEk tramitazio administratiboberezitua egin behar baitu.Hitzarmen honen bidez arautzen denazalera erabiltzearen lagapenaren ordai-nez, EEE/EVEK honako material honenekarpena egingo dio udal instalazioari:- Sare elektrikora konektatutako 5 KW-ko eguzki instalazio fotovoltaikoa.- Instalazioaren datu teknikoen jarraipenaegiteko aplikazio informatikoa.- Panel informatiboa, bertan instalazioa-ren datu orokorrak eta unean uneko datuzehatzak emateaz gain, energiarenaurrezteari eta energia berriztagarrienaplikazioei buruzko mezuak agertukodira.- Hezkuntza ziklo bakoitzerako egokiaden material didaktikoa ikasle eta irakas-leentzako, gaztelaniaz zein euskaraz.Udalaren ekarpena ondorengoa izango da:- Eguzki planta fotovoltaikoa ipintzekobehar den azalera “Aitxuri herri-ikaste-txea” kokatua dagoen eraikinean.- Internetera konexioa duen ekipo infor-matikoa jartzea eraikinean, beste zereginbatzuetarako ere erabil litekeena, instala-zioaren datu teknikoen aplikazio informa-tikoari eta fakturazioaren kudeaketaribegira.- Beharrezkoa baldin bada, hitzarmenhonetan jasotzen diren jarduerak beharbezala egiteko dagozkion udal baimeneta lizentziak eskuratzeko erraztasunakematea.- Hitzarmen honen arabera egindako ins-talazioaren jabea EEE/EVE izango da etaberari dagokio jabetza honetatik erator-tzen diren betebeharrei erantzutea etabetetzea.

- Hamabost urteko epea amaitu bainolehen, instalazioa abian jartzen denetikkontatzen hasita, Udalak jabego-eskual-datzea eska diezaioke EEE/EVEri. Azkenhonek konpromisoa hartzen du saltzekounean uneko instalazioaren hondar-balioaren truke.- Hala eta guztiz ere, hamabost urtekoepea igarota, instalazioa abian jartzendenetik kontatzen hasita, UdalakEEE/EVEri jabego-eskualdatzea eska-tzen badio, dohainik egingo da.Instalazioa ustiatzeaz EEE/EVE arduratu-ko da, eta honako alderdi hauen arduraizango du bere gain:- Instalazioen mantentze-lanak.- Aseguruen kontratazioa.- Fakturazioaren kudeaketa.- Konpainia hornitzaileari salduko zaionelektrizitatearen fakturen prestaketa.- Egokitze lanak.- Azpiegitura, instalazio eta ekipoen ingu-ruan egin beharreko ekintzak egitea.- Administrazioaren aurrean egin beha-rreko izapideak egitea, adibidez,Erregimen Berezian Energia ElektrikoaEkoizteko Instalazioen Erregistroa; baitaenpresa banatzailearen aurrean egin

beharrekoak ere (salmenta-kontratua,konexio-eskabidea, baldintza egokienegiaztapena, onarpenen egiaztagiriak etaabar), instalazioa sarera konektatu ahalizateko eta lanak gauzatzeko zuzendari-tza teknikoaren ingurukoak.Instalazioa ipintzeko behar den eraikina-ren eremu edo azalera aldi baterako hart-zeko baimena ematen dio ZegamakoUdalak EEE/EVEri; baita instalazioarenfuntzionamendurako beharrezkoak direngainerako ekipoak koka-tzeko eta lanakegiteko baimena ere.EEE/EVEk konpromisoa hartzen du aipa-tutako instalazioa hamabi hilabetekoepean eraikitzeko. Hitzarmenaren irau-pena hamabost urtekoa izango da etaurtero luzatu ahal izango da.

ARROPA ZAHARRAK BILTZEKOZERBITZU BERRIA MARTXAN

Sasieta Mankomunitateak otsailaren18tik aurrera arropa zaharrak biltzekozerbitzua martxan jarri zuen. Honetarako,Andraitz Auzoan, “Haizea” tabernarenaurrean kokatu zuen kontenedorea.Zerbitzuaren ezaugarriak ondoren garatzen dira:

Eguzkiplaka jarri

gabe

Udala

Eguzkiplaka

jarrita

9


INTXAUSTIN, GI-2637 ERREPIDEAN ETA ORIA IBAIAN OBRAK AMAITUTA

GI-2637 errepidean bihurgunea zuzen-

tzea eta Oria ibaiaren uholdeen aurkako

defentsa egitea eta bideratzea Intxaustin

obraren azken ukituak urtearen haseran

eman zitzaizkion. Jakina den moduan

Erakunde Publiko eta Departamendu

ezberdinen laguntzari esker burutu da lana.

"Antzibar S.A." eta "Sukia S.A." enpresen

arteko aldi baterako enpresari (UTEri) adju-

dikazioa 900.373,71 � edo 149.809.580

pezetan (BEZ barne) egin bazitzaion ere,

likidazioa edo kitapena 840.919,31 � edo

139.917.200 pezetan (BEZ barne) egin da.

Ondoren zehazten da obra honetako

finantziazio koadroa:

Arropa-kontenedore berrietan sar daitezke:a) Jazteko arropak, era guztietakoak(kalekoak, kirola egitekoak, bainuakoaketab.), bai umeenak eta bai helduenak,nahiz barruko arropa nahiz gainekoa.b) Etxeko arropak orohar: mantak, main-direak, koltxak edredoaik, gortinak, toai-lak etab.c) Oinetakoak (egoera onean daudenakbakarrik).d) Zenbait arropa osagarri, hala nola,gerrikoak, gorbatak, galtza uhalak, lepo-koak, mukizapiak, eskularruak, poltsak,karterak, diru-zorroak, gerriko poltsak,etab.Arropa-kontendoren berrietan ez dirasartu behar:a) Ehungintzako ebakitze-hondakinak.b) Industrian eta tailerretan garbitasunlanetan erabilitako trapuak.c) Garbitasun tresnak: zoru-garbigailuak,hautsa kentzeko trapuak, baietak, etab.d) Alfonbra eta moketak.Arropak oso zaharrak baldin badiraedota hondatuta baldin badaude ere,

kontenedorean sar daitezke, izan ere,berrerabiltzeko moduan ez baldinbadaude birziklatzeko balio dute.Herritarrei arropa poltsa itxietan sartzekoeskatzen zaie, arropak ondoren barrera-bil eta birziklatu ahal izateko.Arropen bilketa eta ondorengo berrera-bilpena eta birzikaltzeko OldberriS.Coop.ari eman zaio. Kooperatiba hau,Karitaseko Sarea fundazioaren babese-an sortuko da eta ehun hondakinak birzi-klatzea du helburu.Karitasek betidanik bere jardunean gizakolektibo behartsuen aldeko lan handiaegin du. Azken urteotan bere jardueranzenbait elementu berritzaile erantsi dira,bere betiko asistentzia lana baztertugabe, pobreziaren kronifikazioaren aurka,heziketa eta enplegu sorkuntza bultzata-tu asmoz. Horren ondorio da, besteakbeste, Oldberri Kooperatiba.2002an Eusko Jaurlaritzak Oldberri,S.Coop. “Giza ekimeneko kooperatiba”izendatu zuen eta duela gutxi (2003an)“Onura publikoko kooperatiba” izendatudu. Jasotako arropa guztia, ErrenderikoMasti Loidi industrialdean dagoenberreskuraketa planta batetara eraman-

go da. Bertan arropa sailkatu eta egokituondoren honako erabilpen hau emangozaio:Alde batetik, ehunak birziklatzen dituztenenpresa handizkiei salduko zaizkienakdaude, hauek birziklatu ondoren erabil-pen derberdinetako produktuak sortukodituzte (garbitasuna egiteko trapuak,aulki eta besaulkietarako betegarriak,etab).Beste alde batetik, egoera onean dau-den arropak daude eta hauek, edo giza-asistentziarako, hau da behartsueibanatzeko. Banaketa hau, parroki, atze-rritarren harrerako zentru, espetxeaketab.en bidez egiten da edotaMerkataritza Justuko dendetan, azokaeta merkatu txikietan, 2. eskuko arropamodura saltzeko erabiltzen dira.

LANPOSTUEN BALORAZIOA

Iaz hasitako gizarte laguntzailearen etaeuskara, kultura eta turismo teknikariarenlanpostuen balorazioei jarraipena emanzaio aurtengoan. “LKS” enpresa izan zenidazkari-kontuhartzaile, administraria, bigarbitzaile eta zeregin anitzekoa edoaguazilaren lanpostuen balorazioak egin

ORIA IBAIA INTXAUSTIN BIDERATZEA:

LIZITAZIO OINARRIA: 947.068,86 �

ESLEIPENA: 900.373,71 �

LIKIDAZIOA (OBRAREN KOSTU OSOA): 840.919,31 �

FINANTZIAZIOA: Eusko Jaurlaritzako lurralde Antolamendu eta Ingurumen Saila: 420.459,64 �

Gipuzkoako Diputazioko Errepide Departamentua: 300.506,00 �

Diputazioko Garapen Jasangarrirako Departamentua: 99.564,79 �

Goierri Beheko Industrialdea: 20.388,88 �

GUZTIRA: 840.919,31 � Intxaustiko bihurgunea.

Intxaustikoobrak goitik ikustita

Udala

10


zituena. Udal Batzarrak maiatzaren10ean erabaki zuen LKS-ren txostena,eta honenbestez bertan proposatutakobalorazioak onartzea. Txostenak, beste-ak beste, lanpostu bakoitzeko betebeha-rrak eta Zegama antzeko udalerriko lan-postu berdinen analisi konparatiboakaintzakotzat hartu zituen. Honenbestez,esandako lanpostu bakoitzari lan-mailabat igo zaio, eta hilean gutxi gorabehera60 � edo 10.000 pezetako igoera gordi-na izango dute lanpostu hauek betetzendituzten langileek.

HERRIKO KULTUR ETA KIROL ELKARTEEI

DIRULAGUNTZA BANAKETA

Udalak Kultura eta Kirol taldeek darama-ten jardunbidea laguntzeko asmoz biprograma ditu bere baitan egun: KulturEtxeko Jarduerak programa eta Kulturaeta Kirol elkarte eta taldearentzat dirula-guntzen programa.Lehen programatik (Kultur EtxekoJarduerak) herriko elkarte soziokulturale-entzako laguntzak bideratzen dira, elkar-te horiekin egindako akordio eta hitzar-menen bitartez. Programa honen barneegongo lirateke beraz, aipatu herriko hiruelkarte soziokultural hauek: Amezti K.E.,Tartalo Etxe K.E. eta Zegamatar BatasunKasinoa.

Bigarren programaren baitan, herriandauden beste kultura eta kirol talde etaelkarteentzako dirulaguntzak banatzendira. Talde edo elkarte hauek nolabaitesparru edo eremu berariazko bat dutelangai eta helburu, kultura edo kirol arlo-an, eta Udalak horrelako ekimenak, ahalduen neurrian, babestu nahirik sortutakoprograma da berau.Honela, azken urteetan, 1992tik 2002ra,udal araudi baten bidez banatu dira diru-laguntza hauek. Egiaz, gai konplexuaizanik, hasieran baliokoa gertatu zenbezala, arrazoi ezberdinak direla etaaraudi hau ez da egun egokien jotzen.Horrela banaketarako proposamen berribat moldatzen ari da udala eta taldeakhurrengo urteetarako.Laguntza hauek urtea amaitu ondorenbanatu dira orainarterakoan. Beraz 2004urtean 2003ko dirulaguntzak banatudira, adostutako ondorengo irizpideaketa jarraibideak gauzatuz:1- 2003an talde edo elkarte bakoitzakeginiko ekintzak hartu dira.2- Elkarte edo talde baten jarduera iraun-korra den ala ez baloratu da3- Subentzionagarri diren ekintzen arte-an, Zegaman burutzea, publikoak izatea,

kultura edo kirolaren aldetik duten intere-sa edo oihartzuna eta aintzinatasuna edoiraunkortasuna baloratu dira.

Ondorioz, 2004 urteko dirulaguntzakbanatzeko aurrepauso bat izan da 2003urterako egin den azterketa hau, hobe-tzeko bidean aurrepauso alegia.

Udal Gobernu Batzarrak martxoaren 8anudalerriko kirol eta kultur elkarteen artean2003. urteko dirulaguntzak banatzekoirizpideak finkatu zituen. Irizpen hauetanoinarrituta, udalerriko kirol eta kulturelkarteei eskaerak aurkeztu ondoren,Udal Gobernu Batzarrak ekainaren 7an2003ko aurrekontu ekonomikoan jasota-ko 7.810 � edo 1.300.000 pezeta ondo-ren zehazten den moduan banatzea era-baki zuen:

Aizkorri Futbol Taldea ............ 1375 �

edo 228.781 pta

Amezti Mendi Elkartea .............. 1085 �edo 180.528 pta

Elkartu Nahi Txirrindulari Elkartea.......1375 � edo 228.881 pta

Tartaloetxea................………….1085 �

edo 180.528 pta

Orkatz Abesbatza .............….... 2890 �

edo 480.855 pta

KANPOSANTUAN KONPONKETA LANAK

Urrian burutu dira Kanposantukoegokiera lanak. Hain zuzen ere, SanBartolome Ermitatik irten eta beheradoan bidea zabaldu egin da (bi bal-dosa zeuden lekuan orain hiru jarri

dira, baldosa batek duen zabalerairabaziz). Halaber, pasilo beretikbehera joanez, nitxo iladen arteanzegoen gune berdea kendu egin da,eta bere ordez baldosak jarri dira, pla-

taforma bateratu bat eginez, lurpera-tzeak erraztu eta jendea erosoagoibiltzeko xedearekin. Lanak urrianburutu dira eta Mikel Urbiztondo igel-tseroak egin ditu.

Kanposantua eraberritze lanen aurretik Kanposantuko eraberritze lanak San Bartolme Ermitatik kanposantura doanbideari, baldosa baten zabaleroa irabazi zaio

Udala

11


AIZKORRIKO GURUTZE BERRIA

2002ko abenduan oinaztar batek lurreraekarri zuen Aizkorriko ErmitakoGurutzea. Geroztik, berreraikitze lanakegiteko gestio ezberdinak egin ziren etahauen ondorioz, aurtengo ekaineanGurutze berria jarri ahal izan da. JabierArrieta, herriko semea eta eskulturgileaizan da bere egilea. Gurutzea zatitaneraikia izan da, eta Aizkorrin bertan izanziren pieza guztiak elkartuak. Garraiolanak helikopteroan egin dira, EuskoJaurlaritzak eskainitako laguntzari esker.Udaletik sustaturiko ekimena izan da, etaMikel Urbiztondo, Joxe Luis Berasategieta Jabier Arrieta izan ziren AizkorrikoGurutzea kokatu zutenak.

OSTATUAREN USTIAPENA

Udal Batzarrak urtarrilaren 28an eginzuen bileran erabaki zuen Ostatuko zer-bitzuen ustiapena kontratatzeko hiruga-rren aldiz baldintzen pleguak onartzea.Deialdi publikoa eginik, bi eskaintza aur-keztu ziren. Ohikoa den bezala enpresaaditu batek (LKS-TSI-k) aurkeztutakoeskaintzak aztertu eta estudiatu ondo-ren, adjudikazio proposamena luzatuzion Udalari. Honenbestez, UdalBatzarrak martxoaren 8an erabaki zuenegindako proposamena onartzea, etaberaz, Enrike eta Iñigo San Jose Azkueanaiak osatutako taldeari Ostatuko ustia-pena adjudikatzea. Honen iraupena bizatitan banatzen zen; lehena, frogaldi-koa, 18 hilabeteko iraupena zuena, etaondoren, bi alderdiek nahi izanez gerobost urteko luzapena. Adjudikazio-har-tzaileak hilean 1.150 � edo 191.343pezetako alokairua (BEZ kanpo) ordain-du dute. Prezio honen barnean taberna,jatetxea, ustiatzailearen etxebizitza etaustiapenerako 10 logela sartzen dira.

Adjudikazio-hartzaileek martxoaren 16anireki zituzten Ostatuko ateak. Irailaren6ko udal erregistro sarrerarekin, eginda-

UDAKO EUSKAL UNIBERTSITATEAN PARTE

HARTU DUTEN HIRU HERRITARREI DIRULAGUNTZA

Azkeneko urteetan egiten duen antzeraaurtengoan ere Udal Batzarrak apirilaren5ean erabaki zuen Udako EuskalUnibertsitatean parte hartu nahi dutenherritarrentzat dirulaguntza programaarautzea. Iazkoan bi herritarrek partehartu eta diruz lagundu zitzaien, aurten-goan hiru izan dira. Ea bada, datorrenurterako, aurtengoan animatu direnezgain, beste herritarren batek hauen itza-lean Euskal Herriko Unibertsitateko hitzaldi-jardunaldietan parte hartzenduen.

Hautsitako gurutzea

ko adjudikazioaren errenuntzia idatziaaurkeztu zuten, Udalaren harridurarako.Udal Batzarrak azaroaren 2an erabakizuen Ostatuko zerbitzuen ustiapenakontratatzeko baldintzen pleguak onar-tzea. Azaroaren 25ean, lehiaketa publi-koaren iragarkia Gipuzkoako AldizkariOfizialean argitaratu da. Aurkezten direneskaintzen artean aukeraketa prozesuaburutu ondoren, Udal Batzarrak adjudi-kazio erabakia hartuko du.Egungo ustiatzaileak, Udalak aurrezbeste erabakirik hartzen ez badu,2005eko martxoaren 6 arte Ostatuaberen zerbitzuekin ustiatu beharko dute.

Gurutze berria

Ostatuarenustiapenaberriro lehiaketara.

Kutxa bulegoan egokiera lanak egin dira.

12


“KUTXA”-K ASEGINOLAZA 13KOBULEGOAN OBRAK

“Kutxa”-k bere ohiko bulego edo sukur-tsalean egokiera lanak egin ditu.Honetarako, udal baimena lortu etaobrak egin diren bitartean, “Mayi” izenezezaguna izan den denda kokatzen zenlokalean eduki ditu “Kutxa”-k bere behin-behineko bulegoak. Obrak bukatubezain pronto, ohiko lekura bueltatu dira,Udal Gobernu Batzarrak ekainaren 7ansukurtsal berritua martxan jartzeko bai-mena eman ondoren.

ZEGAMAKO HISTORIARI BURUZKO LIBURUAREN

IDAZKETA

“Xabier Azurmendi” (Axariñeako apaiza)zenaren izena duen beka abian jarri zuenmartxoaren 8an Udal Batzarrak. 2015.urtean herri burujabe moduan 400 urtebeteko dituen Zegamako historia garatu-ko da beka honen bidez. Mikel Aizpuru,Euskal Herriko Unibertsitateko historiairakaslearen eta Udako EuskalUnibertsitateko kidearen aholkuarekinonartu zuen Udalak beka arautukodituen baldintzen plegua. Eskaintzakaurkezteko epea ekainaren 30 arte irekizen eta bi eskabide aurkeztu ziren.Hauek aztertu ondoren, Kultura batzor-dearen proposamenari jarraituz, UdalBatzarrak uztailaren 19an erabaki zuenZegamako historiari buruzko ikerketaliburua idazteko adjudikazioa JuanCarlos Mora Afan eta David ZapirainKarrika historialariei egitea.

Adjudikatutako lana 2005eko abendua-ren 1erako aurkeztu beharko dute adju-dikazio-hartzaileek. Bekaren zenbatekoa12.000 �koa da eta paperean eta eus-karri informatikoan aurkeztu beharkodute egileek.

Lanen jabea Zegamako Udala izango da.Udalak berarentzat gordetzen du ikerke-tak osoki edota partzialki erreproduzitu,argitaratu eta plazaratzeko eskubideabere kabuz edo beste erakunderenbaten hitzarmenez, lehentasunez UdakoEuskal Unibertsitatearekin, egoki deritzo-nean. Lanaren jabetza, lana aurkeztu etabi urtekoa izango da ZegamakoUdalarena, ere horretan argitaratuko ezbalu, egilearengan bihurtuko da bereerabileta jabetza. Betiere, lanaren egileaedo egileak aipatu beharko ditu Udalak.

HAUR ETA GAZTEEN ARTEAN IRAKURZALETASUNA ETA

LIBURUTEGIKO LIBURU-MULTZOABERRITU ETA HANDITZEKOEUSKO JAURLARITZAREN

DIRULAGUNTZAK

Haur eta gazteen artean irakurzaletasunasuspertzeko Eusko Jaurlaritzako Kultura,Gazteria eta Kirol Sailburuordetzak 776� edo 129.116 pezetako dirulaguntzaeman dio Zegamako Udalari. Halaber,Sailburuordetza berak, 999,41 � edo166.288 pezetako dirulaguntza emandio Zegamako Udalari, liburutegiko libu-ru-multzoa berritu eta handitzeko.

UDAL ARTXIBOKO LIBURUZAHARRA ZAHARBERRITZEA

“Zegamako Udalak Oñatiko UdalariAizkorriko Gurutze Santua ZegamakoElizara bueltatzeko eskaera” liburuazaharberritu da. Madrilgo enpresa adi-tua den “Barbachano & Beny SA”enpresak egin du lana, eta 10.774,90� edo 1.792.792 pezeta ( BEZ barne)kobratu du. Gipuzkoako ForuAldundiak kostuaren %60 ordaindu du.

UDALETXERA IRISTEKO IRISGARRITASUNA

BERMATZEKO OBRAK

Ostatuko errehabilitazioak eragindaherritarrak Udaletxera igogailuarenbidez iritsi ahal izatea lortu da. Hauhorrela igogailutik bulegoetara iristekozeuden bi ate aldatzea erabaki zuenUdalak, irisgarritasun arauak betetze-ko. 7.211 � edo 1.199.809 pezetakokostua izan zuen lan hau bere osota-sunean Eusko Jaurlaritzako Justizia,Lan eta Gizarte SegurantzakoDepartamentuak finantzatu zuenZegamako Udalari emandako dirula-guntzaren bidez.IBILGAILUEN UDAL ZERGAREN

ERROLDAN MINUSBALIATUEDO EZINDUEI EXENTZIOA

Udal Gobernu Batzarrak martxoaren22an erabaki zuen ibilgailuen udalzergaren erroldan ezinduen zerrenda.Honenbestez, hauek ez daukate ibil-gailuen gaineko zerga ordaindu beha-rrik exento baitaude Ibilgailuen gaine-ko udal zerga ordaintzetik. Legez%33 edo gehiagoko ezintasun mailadutenak izango dira pertsona ezin-duak. Egoera honetan daudenakUdaletxean eskaera egin ahal izandute esandako ezintasuna eta ibilgai-luaren jabe direla justifikatzeko.Salbuetsita dagoen eskaera eta alde-ko ebazpena, erroldaren jendaurreepearen barnean egin dutenei ez zaie

Udala

Ateberria

Ate zaharra

13


BENTA BASERRI ONDOAN ERREPIDEAK IZANDAKO HONDORATZEAREN KONPONKETA

Udalak, Zegamako Benta baserri ondoan GI-2637 errepide-an, 6,515 kilometro puntuan, hondoratzea gertatu bezainagudo, Gipuzkoako Foru Aldundiko Garraio eta ErrepideDepartamentuari idatziz jakinarazi zion errepidearen egoeralarria, eta berehala konpontzeko eskatu zion.Hasiera batean Aldundiak Udalari obrak berehala egingozirela jakinarazi bazion ere, lanen aurrekontua hasieran ustezen baina handiagoa zela kontuan izanik, kontrataziorakojarraitu beharreko prozedura administratibo konplexuak atze-ratu egin zuen bere exekuzioa.Gauzak honela, apirilaren 20an Gipuzkoako Foru AldundikoDiputatuen Kontseiluak erabaki zuen Benta ondoan, errepi-deak izandako hondoratzea konpontzeko proiektu teknikoaonartzea. Honenbestez, obren kontratazioa lehiaketa publi-kora ateratzea erabaki zuen, 126.696,17 � edo 21.080.469pezetako lizitazio oinarriarekin.Lehiaketa prozedura amaitu bezain aguro Diputazioak lanenadjudikazioa “Excavaciones Aballa S.L.” enpresari,109.526,10 � edo 18.223.609 pezetan (BEZ barne) adjudi-katzea erabaki zuen. Obrak uztailaren bukaeran hasi zireneta irailaren erdian amaitu. Konponketa lanen ondorenKonponketa lanen aurretik

udal zergarik kobratu. Bestalde, ezinta-suna eta ibilgailuaren jabe izatea justifika-tu dutenek urtean zehar eskaera aurkez-tu ahal izan dute, eta Udalak eskaerarenalde ebatzi ondoren, diru bueltatu die.

ZEGAMA, URBIA ETA AIZKORRIKO ARTZAINTZA BEKAREN ADJUDIKAZIOA

Zegama, Urbia eta Aizkorriko Artzaintzabekaren idazketa egiteko, urtarrilaren15ean amaitu zen eskaintzak aurkeztekoepea. Udal Gobernu Batzarrak urtarrila-ren 28an erabaki zuen ikerketa beka Mª Isabel eta Lierni Elorza Puyadenariadjudikatzea. Ikerketa bekaren adjudikazio-hartzailebikotea bere lana egiten ari da honetara-ko sortu den batzordearen jarraipenare-kin. Batzorde honetan Fermin Leizaolaeta Nikolas Segurola adituak parte har-tzen dute.Beka honen helburua, Aizkorri, Urbia etaZegamako Artzaintzaren gainean ikerketazabala egitea da. Lierni eta IsabelPuyadenak urtebeteko epean, Aizkorri,Urbia eta Zegamako Artzaintzaren inguru-ko datu bilketa egin ondoren, gai honiburuzko txostena aurkeztuko duteUdaletxean eta, esan Udalak argitaratzeaduela helburu. Bekaren kostua 9.015,18�etakoa da eta 2005eko otsailerakobekadunek lana Udaletxean entregatubehar dute. Lanaren jabetza ZegamakoUdalarena izango da eta beraz argitalpenaere bere esku egongo da.2002ko Uztailaren 22ko Gobernu

Batzordean adjudikatu zitzaion gaihonen alderdi tekniko azter zezan, JuanMari Apaolazari beste beka bat, honenkostua 4.507,59 � izan zen eta 2003koabenduaren 7an entregatu zuenUdaletxean. Juan Mari Apaolazak egin-dako lanean alderdi teknikoak gehiagogaratzen dira; adibidez larreak, ardimotak, artzaintzaren eboluzioa, artzaintxakurra noiz sartu zen parajehauetan,orografia, etab.

Azkenik esan, San Martin Ferian ingu-ruan, azaroaren 3an hain zuzen ere, JuanMari Apaolaza eta Isabel eta Lierni

Elorzak, beren lanen azalpena egin zutela Kultur Etxean, eta herritar nahiz artzaintzan ibilitako jende ugari bildu zenhitzaldi interesgarri honetara.

LANGILEEN KONTRATAZIOA INEM-EN LAGUNTZAREKIN

Martxoaren 31n amaitu zuten beren lankontratua Juan Miguel Larrea Antia (pioilanetarako), Aloña BerasategiGorrotxategi (bulegorako administrarilaguntzaile lanetarako) eta Nagore MartínOtaegi (Kultur teknikariari laguntzekoadministrari lanetarako). Aurtengoan ere,INEM-ek diruz lagunduta, 5 langile kon-

Udala

Artzantza beka abian

Udala

14


BUZTINKALE ETA SANTA BARBARA ARTEAN ERAIKUNTZA BERRIAK

Udalak eta “Inversiones Bidelan SL” enpre-sen artean iaz izenpetutako hitzarmenarenondorioz, Gerrikonetik Santa Barbara 3raino27 etxebizitza, garaje eta merkatal lokaleneraikitzea hasi da aurtengoan enpresa erai-kitzailea. Santa Barbara 1eko eraikina(Gorospe sendiarena izandakoa) martxoa-ren 8an bota zen . Otsailaren 17an aurrezbotatako Santa Barbara 3ko eraikinarenorubea zulatzen hasi zen eta ondorenGerrikonea arteko orubeekin jarraitu zenmartxotik aurrera, Santa Barbara 1 botaondoren. Lan hauek Udal GobernuBatzarrak urtarrilaren 14an emandako bai-menean izan zuten oinarri. Halaber, UdalGobernu Batzarrak uztailaren 5ean erabakizuen “Inversiones Bidelan SL” enpresariobrako garabia jartzeko baimena ematea.Eraikinak erritmo onean egiten ari dira etadatorren urte bukaerarako amaituta egoteaaurreikusten da. Ea horrela den.

tratatzeko aukera izan du Udalak. Hainzuzen ere, Jose Luis Arkonada Lasa(peoi lanetarako), Leire Lozano Arostegi(bulegorako administrari laguntzaile lane-tarako), Erkuden Muguruza Prego (Kulturteknikariari laguntzeko administrari lane-tarako) eta Sonia Encinas Sánchez etaAmaia Aizpeolea Alustiza (udako haurmonitore lanetarako). Hiru lehenei kon-tratua urriaren 31n amaitu zitzaien. Aipatutako langileei kontratua luzatu etaINEM-en dirulaguntza jasotzea ezinez-koa izanik, Zegamako Udalak beste hirulangile (%75eko lan-jardunaz) kontrata-tzeko eskaera egin zuen. INEM-ek aza-roaren 1etik aurrera, eta sei hilabetekoepez, langileak kontratzeko dirulaguntzaeman du. Hain zuzen ere, kostuaren%100 finantzatu du.INEM-ek aukeraketa prozesua eginondoren, Juan Migel Larrea Antia, pioilanetarako; Jaione Gorrotxategi Arrietakultur teknikariaren administrari lagun-tzaile lanetarako eta Maixa InsaustiGuridi, bulegorako administrari laguntzai-le lanetarako kontratatu ditu ZegamakoUdalak, apirilaren 30a arte.

UDAL PLANEAMENDUKO ARAUSUBSIDIARIOEN ERREBISIOA

Udal planeamenduko Arau SubsidiarioenAbantzea onartu ondoren, Udalak epelaburrean hasierako onarpeneko doku-mentua onartuko du. Izandako araudialdaketen ondorioz, arau subsidiarioendokumentuari Ingurumenaren GainekoEraginaren Baterako Ebaluazio Azterlanaerantsi behar zaio, Diputazioak aldezaurreko txostena egin dezan. JarraianUdalak hasierako onarpena emango diodokumentuari eta jendaurrean jarriko du,interesdunen iradokizun, erreklamazioedo/eta alegazioak, hala badagokio, egi-teko. Urrats honen ondorengoa, Udalakerabakiko duen dokumentuaren behin-behineko onarpena izango da. Udal era-baki hau eman bezain pronto, espedien-te administratibo osoa Diputaziora bidali-ko da (jasotzen dutenetik, gehienez, seihilabeteko epean) Arau Subsidiarioenerrebisioari behin betiko onarpena ema-teko. Beraz, 2005. urtean emango zaioprozesu honi amaiera.Jakina den bezala Udalak etxebizitzaberriak eraikitzea azkartzeko udal plane-amenduko arau subsidiarioen elemen-tuen aldaketa burutu du. Gai honetan

murgiltzeak, udalerri guztiko planeamen-du eta antolamenduak duen konplexuta-sunak eta izandako araudi aldaketekprozesua luzatu izanak, eragin dute arausubsidiarioen errebisioaren onarpena,zertxobait, denboran luzatzea. Edozeinkasutan azpimarratu behar da ez duelaez ekimen pribatuan ezta publikoan ereinongo eraginik izan, eta Zegaman sus-tatu zitezkeen eraikitze ekimenak lehenadierazitako arau subsidiarioen aldaketa-ren bidez gauzatu direla.Bestalde, Ignacio Ibarretxe Pariente, udalarkitektoari Udalak 2002. urtean arausubsidiarioen errebisioko dokumentuaidazteko egindako adjudikazioaren osa-garria egitea erabaki zuen apirilaren 5eanUdal Gobernu Batzarrak. Esleipen gehi-garria 15.801,35 � edo 2.629.123 peze-takoa izan da.

MIREN ARANTZA ALBIZU ZINEGOTZIAREN KARGU UZTEA

ETA JUAN LUIS URZELAIRENKARGU HARTZEA

Miren Arantza Albizu Ormazabalek zine-gotzi kargua utzi du, arrazoi pertsonalakmedio. Uztailaren 19an onartu zuen UdalBatzarrak bere errenuntzia eskaera.

Udala

15


Aurreko bi legealdietan eta oraingoanzinegotzi izan den Miren Arantza Albizurieskerrak Zegama eta zegamarren aldeegindako lanarengatik.Aipatutako Udal Batzarrean, bere ordezJuan Luis Urzelai Ugarte zinegotzi berria-ren kargua hartzea onartu zen. Zorte onOñatiko zegamarra den Juan Luisi.

UDALAREN BARNE ERAKETA

Miren Arantza Albizu Ormazabalen karguuzteak Udalaren barne eraketan aldeke-ta eragin du. Hain zuzen ere, zinegotzikargua utzi arte Miren Arantza Albizuzuen ardura, turismo batzordeburutza,Juan Luis Urzelai Ugartek hartu du.Bestalde, Goitur-eko ordezkaritza JuanLuis Urzelai Ugartek eta PartzonerikoaIon Ormazabal Berasategik izango dute.

GIMNASIOAN BIDEO-PROIEKTOREA

Urte hasieran, Aitxuri Herri Eskolako gim-nasioan bideo-proiektorea jarri zen.“Electro-Oria SAL” enpresa izan zen hor-nitzailea eta bere kostua 11.785,60 �

edo 1.960.959 pezetakoa izan zen.Kontuan hartu behar da kostuaren %75ªGipuzkoako Foru Aldundiko Gizarte etaErakunde Harremanetarako Departa-mentuak finantzatu duela.

OSTATUN LAN EZBERDINAK

Aurtengoan Ostatun telefono zentralitaribi sarbide gehiago jartzea erabaki zuenUdal Gobernu Batzarrak ekainaren 7an.Lanak “Servitec” enpresak egin zitueneta bere kostua 735,01 � edo 122.295pezetakoa (BEZ barne) izan da.Bestalde, azaroan Kultur-Etxeko plazaraematen duen Ostatuko eta Udaletxekofatxadak margotu ditu “Pinturas IbañezSL” enpresak.

ZUFIAURRE BASERRI ONDOAN,ORIA IBAIAN OBRAK

Zegamako Udaletik egindako gestioenondorioz, Eusko Jaurlaritzako LurraldeAntolamendu eta Ingurumen Sailakfinantzatu ditu Kaleko auzoan kokatzenden Zufiaurre baserri ondoan, Oria ibaianuholdeen aurka egin diren obrak. Lanak

“Excavaciones Celaya” enpresak eginditu eta bere kostua 11.000 � edo1.830.246 pezetakoa izan da.

ZEGAMAKO UDALARI “IZARTU”PROGRAMATIK DIRULAGUNTZAK

Eusko Jaurlaritzako Ogasun eta HerriAdministrazioko Sailak 2003ko aben-duaren 16an, hiri eta herriak biziberritze-ko dirulaguntzen programa bat onartuzuen (“Izartu” deitutakoa). ZegamakoUdalak aipatutako ebazpenak xedetuta-ko epeetan dirulaguntza eskaera egin,eta burututako gestioen ondorioz, EuskoJaurlaritzako Ogasun eta HerriAdministrazio Sailak uztailaren 21eanemandako ebazpenean ZegamakoUdalari 1.476.203 � edo 245.619.510pezetako dirulaguntza ematen dio, 2004eta 2008 urteen artean hainbat lanfinantzatzeko.Aipatutako finantzaketak suposatuko dugastu osoaren % 75ª Jaurlaritzak ordain-duko duela. Honenbestez, 2004 eta2008 urteen artean programa honek era-ginda, besteak beste, ZegamakoUdalerrian 1.968.271 � edo327.492.730 pezeta inbertituko dira.

Beraz, datozen urteetarako dirulaguntzagarrantzitsuak datozkigu, eta lan ezber-dinak burutzeko balioko dute.Jaurlaritzak emandako dirulaguntza,Zegamako Udalak, Eusko Jaurlaritza ezden beste Erakunde edo Elkarteetatik lordaitezkeen dirulaguntzen osagarria da.Azpimarratu behar da orain arteJaurlaritzak abian jarri dituen Izartuko biprogramen onuraduna izan delaZegamako Udala, gainontzeko udalerriasko ez bezala.

EPE MOTZERAKO MAILEGUA

Azkeneko bi urteetan egin den antzeraaurtengoan ere “Izartu” programaren exe-kuzioak Udaleko tesorerian eragiten duentesoreri gabeziari aurre egiteko, tartekoedo epe motzeko mailegua kontratu zuenUdalak Kutxarekin. 480.890,68 � edo 80milioi pezetako altxortegiko kreditua kon-tratu zen. Eusko Jaurlaritzak “Izartu” pro-gramatik Udalari zegokion ordainketaegin bezain pronto, Kutxari dirua bueltatuzion. Kontratatutako behin-behineko mai-legu honen kostua 1.373,85 � edo228.589 pezetakoa izan da.

Bideo proiektorea jarri da gimnasioan.

Zufiaurre baserri ondoan Oria ibaian lanean. Oria ibaian egindako lanak amaituta.

16


TOKIKO AGENDA 21

AGENDA 21REN SORRERA

Rio de Janeiron 1992an antolaturiko GoiBileran kaleratu zen dokumentu nagusietakobat izan zen eta besteak beste, garapeniraunkorrerako bidean hainbat eragileren egin-kizuna zein zen zehazten zuen.

ZER DA TOKIKO AGENDA 21?

Udaletxea kudeatu edo gestionatzeko tresnaberri bat da eta herritarren bizi kalitatea hobe-tzea du helburu.

Bi printzipio nagusi ditu: alde batetik, edozeinplangintza egiterakoan garapen ekonomikoa,garapen soziala eta ingurumenaren babesauztartu beharra, eta bestetik, iraunkortasunglobala tokiko iraunkortasunaren bidez lortzea.

Herri guztiek bide berari jarraitzen ez diotenarren, Agenda 21 ezartzeko orduan antzekopausoak ematen dituzte. Gehienetan, proze-sua Aalborg-ko Gutuna sinatzean hasten da.Horrela, udalerri sinatzaileak iraunkortasuna-ren alde lan egiteko konpromezua azaltzendu.

Funtsean, hiru pauso bereizten dira:

1. Ingurumen, Gizarte eta Ekonomia arloakaztertzen dituen diagnosi bat egiten da,herriaren gaur egungo egoera zein den ikuste-ko. Diagnosi honek hobetu beharreko hainbatgai agerian jarriko ditu.

2. Helburuak finkatuko dira.

3. Finkaturiko helburuak betetzeko emanbeharreko pauso edo programak garatukodira, alegia, ekintza plan bat zehaztuko da.

Amaierarik ez daukan prozesua behar lukeizan. Adostutako ekintzak burutu ahala, hel-buruak betetzen diren egiaztatu beharko da,eta jarraipena egiten den bitartean besteekintza berriak planifikatzen dira.

Tamalez, toki askotan Agenda 21ren arduraingurumen sailaren esku geratzen da, eta sailhorrek ez du izaten hirigintzan eta lurraldeantolakuntzan eragiteko adinako indarrik,ondorioz, adostutako ekintzak papereangeratzen dira. Horregatik, prozesua aurreraeramateko beharrezkoa da hasieratik alkate-tzak konpromezu sendoa hartzea, udalekosail guztiak helburu berean inplikatzeko erabakarra baita.

HERRITARREN PARTEHARTZEA

Guzti hau egiteko ezinbestekoa da herriareniritzia aintzat hartzea; bai diagnosia egiterako-an, bai burutu beharreko ekintzak aukeratze-rakoan ere. Herritarrek erabakiko dute etorki-zunean nolako herria nahi duten.

Herritar esatean ez da kaleko jendea bakarrikaipatzen: udaleko alkate, zinegotzi eta langile-ek ere parte hartu behar dute; herriko enpresahandi eta txikien arduradunei ere dei egitenzaie; herrian egon daitezkeen kultur elkarte,aisialdi-talde eta bestelako elkarteek ere par-tehartzea komeni da.

Goierriko herri bakoitzean Tokiko Agenda 21bat ezartzeaz gain, eskualdeko Agenda 21 eremartxan dago, zenbait gaik (mugikortasuna,hondakinak, osasun sistema, etb.) eskualdemailako hedapena daukanez, eskualde mailanaztertu eta tratatu behar baitira. Horretarako,Goiekiko bost teknikari eta bi kontsultora,Ingurune S.L. eta Prospektiker S.A., daudelanean.

Zegamaren kasuan, konkretuki, 2003koUrriaren 2an Goierriko “Udaltalde 21”(Goierriko 18 udalek osotutako lan taldea)eratzeko konbenioa sinatu zuenetik, hainbatpauso eta ekintza aurrera eraman ditu Agenda21ren inguruan:

• Aalborg-ko Gutuna 2004ko Apirilaren 5ansinatu zuen.

• Udaltalde 21 bileratan parte hartu ohi dujoan den urtarriletik; bilera hauek hiru hilabetezbehin egiten dira gutxigorabehera eta bertakotalde lanaren abantailak aprobetxatzen dira.

• 2004ko Irailaren 16tik 22ra ospatu zenEuropako Mugikortasun IraunkorrarenAstearekin bat egin eta ekintza ezberdinakantolatu ziren udalerrian: Goierrialdea autobu-sa dohain aste osoan, banatzaile eta pegati-nen banaketa haurren artean, mezudun pane-lak herrian...

Herriko datu bilketa egin ondoren, une hone-tan diagnostiko teknikoa egin berria da etaorain Zegamatarron ekarpenak eta onespenabehar ditu. Horretarako, epe laburrean parte-har-tze sistema bat eratuko da udalerrian.

Bestalde, orain arte martxan jarri ez direnarren, Goierriko Agenda 21ek “edalontziberrerabilgarriak” bultzatu eta zabaldu nahiditu herriko festetan plastikozko betiko eda-lontziek sortzen duten zaborra gutxitzeko hel-buruarekin; frogatuta dago honelako edalon-tziak erabiltzen diren ekitaldietan hondakinenkopurua %90ean murriztera iristen dela.

Garai honen inguruan informazio gehiago nahiizanez gero, Goiekira zuzendu (Telf.: 943 1615 37).

GOIERRIKO AGENDA 21eko LAN TALDEA

TOKIKO AGENDA 21EKO EGITASMOAREN BARNEAN,

AALBORG-EKO GUTUNA (“GARAPENJASANGARRIAREN BILA”) ONARTZEA

Iazko urriaren 3an Ordizian, Goierriko eskualdeaosatzen duten 18 udalerriek Gipuzkoako ForuAldundiko Garapen Eramangarrirako Departa-mentuarekin eta IHOBE-rekin izenpetutako lan-kidetza hitzarmenaren haritik, Udal Batzarrakapirilaren 5ean erabaki zuen Tokiko Agenda21eko egitasmoaren barnean, Aalborg-ekogutuna (“garapen jasangarriaren bila”) onartzea.Onartutako gutunak, besteak beste, ondorengoazalpenak egiten ditu:

a) Badakigu gaur egungo hiriko bizimoduak,bereziki, eginkizun eta lan banaketaren egiturak,lurraren okupazioak, garraioak, industri ekoizpenak, nekazaritzak, kontsumo eta aisialdi

TOKIKO AGENDA 21 ZEGAMAN

Murgizelai bidea egokitzen.Murgizelai bidea egokitu aurretik.

17


egindako lanengatik aurkeztutako25.562,75 � edo 4.253.284 pezetakofaktura onartzea. Erabilera publikoa duenMurgizelaiko parkeraino egindako lanak%60 Zegamako Udalak eta %40 baserrieta lursail jabeek finantzatu dituzte.MURGIZELAITIK ARRIETA AUZORA

DOAN BIDEA KONPONTZEA

Udal Gobernu Batzarrak martxoaren22an erabaki zuen, Murgizelaitik Arrietaauzora doan bidea asfaltatzea eta arekakegitea. Honenbestez, obren kontratazio-rako baldintzen pleguak onartu zituen,15.636,21 � edo 2.601.646 pezetakolizitazio oinarriarekin. Udal GobernuBatzarrak apirilaren 26an erabaki zuenlanen adjudakazioa Bixente OtegiLizasori lizitazio prezio berean adjudika-tzea. Udal Gobernu Batzarrak uztailaren19an erabaki zuen Bixente Otegi Lizasokegindako lanengatik aurkeztutako15.636,21 � edo 2.601.646 pezetakofaktura onartzea. Obren kostuaZegamako Udala eta baserri eta lursailjabeen artean, erdibana finantzatu da.

MURGIALDAI BASERRIKO LURSAILETAN ERAIKIN BERRIA

Murgialdai baserriko lursailetan Itziar etaEduardo Irastorza Larrea, anai-arrebakbifamiliko etxebizitzari ekin diote aurten-goan. Dagoeneko eraikitze lanak osoaurreratuta daude, eta azkeneko ukituakfalta dira lanen amaierarako. “EzkerraEtxegintza SL” enpresa izan da obra egi-lea.

TXARAPETIK MURGIZELAIRADOAN BIDEA KONPONTZEA

Udal Gobernu Batzarrak otsailaren 9anerabaki zuen, Txarapetik Murgizelairadoan bidea asfaltatzea eta arekak egitea.Honenbestez, obren kontrataziorakobaldintzen pleguak onartu zituen,31.719,23 � edo 5.277.635 pezetakolizitazio oinarriarekin. Udal GobernuBatzarrak martxoaren 22an erabaki zuenlanen adjudakazioa Bixente OtegiLizasori lizitazio prezio berean adjudika-tzea. Udal Gobernu Batzarrak uztailaren19an erabaki zuen Bixente Otegi Lizasok

Murgialdaiko eraikin berria.

Udalaekintzak, alegia, gure bizi mailak, gizadiak ditueningurumeneko arazoen arduradun egiten gai-tuela. Hau guztia oso esanguratsua da kontuanhartuz gero, Europako biztanlegoaren % 80ªhirian bizi dela.

Guk, hiriok, ulertzen dugu garapen jasangarria-ren kontzeptuak laguntzen digula gure bizimo-dua naturak duen transmititzeko gaitasuneanoinarritzen. Ahalegintzen gara justizia soziala,ekonomia eramangarriak eta ingurugiro iraun-korra lortzen. Justizia sozialak nahitanahiez eko-nomia jasangarria eta zuzentasuna behar ditu,eta hauek aldi berean, ingurunea era jasanga-rrian erabiltzea.

b) Gu, hiriok, kontziente gara ingurumen-arazo-ekin behartsuenak direla kaltetuenak (zarata,trafikoak sortzen duen kutsadura, aisialdirakoinstalaziorik eza, osasunerako kaltegarriak direnetxebizitzak, berdegunerik eza...); eta, arazohauei aurre egiteko bitarteko gutxien dituztenakdira. Ondasunen banaketa ezberdinak du era-man ezin den jokabide honek arrazoi; eta hone-la, aldaketa nekezagoa egiten da. Herritarrenoinarrizko gizarte-premiak sartzeko asmoadugu; hala nola: osasun, enplegu eta etxebizi-tza-programak ingurunea babesteko. Lehenesperientziekin bizimolde eramangarriak ikasinahi ditugu; eta honela, hiritarren bizi kalitateahobetzen lagun dezakegu, soilik kontsumoamaximizatu ordez.

c) Guk hiriok, ahalegindu behar dugu hirietaraheltzeko bideak errezten, eta hiritarren ongizate-ari eta bizimoldeari eutsi ahala garraioak murriz-ten. Badakigu hiri bideragarri batentzat ezinbes-tekoa dela behartutako mugikortasuna murriz-tea, eta ibilgailu motordunen erabilera beharrez-koa ez denean horren sustapena murriztea.Ingurumena errespetatzen duten garraioeilehentasuna emango diegu (bereziki oinez edotxirringaz egiten direnei, edo garraio publikoei),eta gure planifikazio esfortzuetan abiapuntuanjarriko dugu bitarteko hauen konbinaketa.Hirietako zenbait garraio motordunek bestebetekizun lagungarri bat ere izan behar dute,alegia, hiriko zerbitzuetara iristea erraztu etahirietako ekonomi jarduerari eutsi.

e) Guk, hiriok, onartzen dugu planetaren berota-sunak inguru naturalerako, hirietarako eta dato-zen belaunaldietarako arrisku garrantzitsuenakizan ditzakeela. Arrisku hauek erantzun egokiabehar dute negutegi efektuaren gas igorpenakaurrera egin ez dezan eta ondoren ahalik etaazkarren murrizteko. Irtenbide jasangarri baka-rrak berriztagarriak diren energia iturriak dira.Dauzkagun bitarteko guztiekin kutsadura gel-diarazten eta sorreran aurre egiten ahalegindu-ko gara.

f) Guk, hiriok, “Programa 21” delakoaren agin-dupean hitz ematen dugu, Rio de Janeirokogoi-bileran onartutako txosten garrantzitsuakagindu bezala, gure herrietako alderdi guztiekinlan egingo dugula herritarrak, lantegiak, taldeinteresatuak aipatu Programari laguntzekotokian tokiko plangintza egiterakoan.Ingurunearen kontabilitate sistema berriak sor-tzen ahaleginduko gara, gure baliabide natura-lalen kudeaketa baimentzeko, eta gure bitartekoartifiziala den “dirua” bezain eraginkorrak izandaitezen”.

18


batzordeburua den Nikolas Zabaletarenaholkularitzarekin. Gure ingurumenarenzaintzak eta garapen jasangarriak hone-lako ekintzak behar ditu, eta are gehiagoetorkizunean gizartearen ardatz izangodiren egungo haur eta ikasleekin eginezgero.

OLABERRI AUZOAN 6 ETXEBIZITZAKO ERAIKIN BERRIA

“Ormazpei SL” enpresak Olaberri auzo-an 6 etxebizitzako eraikin berriari ekingodio epe laburrean. Egun Olaberria 6 eta 8zenbakiko eraikinak botako dira etaberen orubeetan 6 etxebizitza eta garaje-ak hartuko dituen eraikina eraikiko da.Honenbestez, “Ormazpei SL” enpresakXehetasun Azterlana aurkeztu ondoren,Udal Gobernu Batzarrak irailaren 6anbehin betiko onarpena eman dio.Bestalde, Udal Gobernu Batzarrak aza-roaren 25ean erabaki du Olaberri 6 eta 8zenbakiko eraikinak botatzeko aurkeztu-tako proiektuari baimena ematea.Halaber, etxebizitza eta garaje berriakeraikitzeko eta honen eremua urbaniza-tzeko “ Ormaizpei SL” enpresa eraikitzai-leak aurkeztutako proiektu teknikoari bai-mena eman dio Udal Gobernu Batzarrakazaroaren 25ean.

LIBURUTEGIKO LIBURU-MULTZOABERRITZEKO DIRULAGUNTZA

Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak liburu-tegiko liburu-multzoa berritu edo/etahanditzeko Zegamako Udalari 956,20 �edo 159.098 pezetako dirulaguntzaeman dio.

UDALEKO ESPEDIENTE ADMINISTRATIBOETAKO DATUPERTSONALAK BABESTEKO

LANEN ADJUDIKAZIOA

Datu Pertsonalen babeserako Estatuak1999. urtean onartutako LegeOrganikoaren arabera, Udaleko espe-diente administratiboetako datu pertso-nalak babesteko obligazioa du Udalak.Honenbestez, Udal Gobernu Batzarrakurriaren 18an erabaki zuen “Izfe SA”enpresari lan hauen adjudikazioa 2.900� edo 482.519 pezetan (BEZ barne) egitea.

Gipuzkoako Foru Aldundiko Berrikun-tzarako eta Jakintzaren GizarterakoDepartamentuak lan hau 1.500 � edo249.579 pezetako dirulaguntzarekinlagundu du.

ZIRKOA ZEGAMAN

Irailaren 18 eta 19an Baionako “Fischer”zirkoa hurbildu zen Zegamara. Ume,haur, gazte eta helduek gozatu ahal izanzuten aspaldian Zegamara etorri gabezegoen zirkoarekin. Algara, irrifarra etazoriontasuna somatzen zen bertaratuta-koen artean. Ea gehiagotan poza etaalaitasuna eskaintzen duten honelakoekintzak gurera etortzen diren.

TAXI ZERBITZUAREN USTIATZAILE BERRIA

Arantxa Ormazabal Ormazabal daZegamako taxi zerbitzuaren ustiatzaileberria. Udal Gobernu Batzarrak uztaila-ren 19an erabaki zuen taxi zerbitzuaeskaintzeko udal baimena berari ematea,orain arte lizentzia eduki duen Jose LuisGarcia Bermudezen ordez. Zorte on etaurte askotarako Arantxari.

ZUHAITZ EGUNA

Azkeneko urtetako ohiturari jarraituz,Beuntze-Txiki eta Murgizelai arteanospatu zen aurtengoan, apirilaren 1ean,Zuhaitz Egunaren festa. Aitxuri HerriEskolako ikasleak izan ziren landa-ketak egin zituztenak Udaleko mendi

Zirkoa Zegaman

Udala

Zuhaitzeguna.

Olaberria 6 eta 8


19

Anduetzako Egur Museoa.Urbanizazio eremua hegazkin batetik ikusita.

ANDUETZA EGUR MUSEOAREN ONDOKO EREMUAREN URBANIZAZIOA

Gutxika-gutxika, poliki-poliki joan badaere, Anduetzako egur museoa urratssendoak ematen ari da. Lehenbizi,herriarena zen “Hospital” etxea erabe-rritzea, ondoren Anduetza etxea etaondoko lursailak erostea eta eraikinareneraberritzea izan ziren. Jarraian egurmuseoaren kokapena eta antolaketa iri-tsi ziren. Oraingoan, eraberritutako erei-kinen ingurua, San Bartolome auzoarenertzetik hasi eta Kanposanturainokoaurbanizatu da. Udal Batzarrak apirilaren5ean erabaki zuen esandako eremukourbanizazio proiektua (Iñaki Aspiazu Izaarkitektoak idatzitakoa) eta lanak arau-tzeko baldintzen plegua onartzea,312.526,64 � edo 52.000.057 pezeta-ko aurrekontuarekin (BEZ barne). Obrenkontrataziorako deialdi publikoa eginiketa aurkeztu ziren hiru enpresen eskain-tzak azterturik, Udal Batzarrak ekainaren7an erabaki zuen lehiaketa publikoa“Construcciones Pedro Iparraguirre SA”enpresari 293.824,09 �tan edo48.888.215 pezetan (BEZ barne) adjudi-katzea. Obrak irailaren lehen egunetanhasi ziren eta ia-ia bere osotasuneanamaituta gelditu dira. Iñaki Aspiazu Izaarkitektoak eta Sabino Ruiz Madinaaparejadoreak zuzendu dituzten lanenlikidazioa urte berriaren hasieran egingoda. Kontuan hartu behar da EuskoJaurlaritzako Lurralde Antolamendu etaIngurumen Sailak urbanizazio lanakfinantzatzeko iaz eta aurten emandakodirulaguntza bikainak. Halaber, EuskoJaurlaritzako Etxebizitza eta GizarteGaietako Sailak irisgarritasuna hobetze-agatik eta Eusko Jaurlaritzako Industria,Merkataritza eta Turismo Sailak eraikina-ren argiterirako emandako dirulaguntzakere gogoratu behar dira.

Obra Zuzendaritzak egindako txostene-an Anduetzako urbanizazioan eginbeharreko obra gehigarriak zehaztu ditu.Udal Gobernu Batzarrak azaroaren25ean txostena aintzat hartuta

58.237,71 � edo 9.689.940 pezetako(BEZ barne) adjudikazio gehiagarria“Construcciones Pedro Iparragirre SL”enpresari egitea erabaki zuen.

Udal Gobernu Batzarrak azaroaren 2anerabaki zuen Kanposantuko eustormakindartzeko proposamen teknikoa etabaldintzen plegua onartzea. Lizitaziooinarria, 24.300 � edo 4.043.180 peze-tan (BEZ barne) finkatu zen. Hiru enpre-sei eskaintzak eskatu eta aurkeztu ondo-ren, Udal Gobernu Batzarrak azaroaren25ean erabaki zuen lanak “Técnicos enEstabilización e Inyecciones SA”(Tesinsa) enpresari, 24.104,80 � edo4.010.701 pezetan (BEZ barne) adjudi-katzea. Lan hauek dagoeneko eginakdaude, eta Kanposantuko eustormakindartzeaz gain, esleipenean aurreikusigabe zegoen frontoi atzeko ezponda ereindartu dute buloiak sartuta eremuareneusgarritasuna bermatzeko.Azaroaren 24an Eusko JaurlaritzakoLurralde Antolamendu eta IngurumenSailburua den Sabin Intxaurraga,Sailburuordea den Abel Muniategi etaBiodibertsitateko zuzendaria den IosuErkiagak Zegamara bisita egin zutenUdalak gonbidaturik, Anduetzako urba-nizaio lanak ikusteko. Ezin daiteke ahaz-

tu, Jaurlaritzaren laguntzari esker egin ahal izan direla Anduetzako urbani-zazio lanak.Erakunde ezberdinetatik dirulaguntzagehiago lortuz gero, Zupurrutitik Kanpo-santura doan bidea egokitzea eta museo-aren tailerra eraikitzea ditu helburu Udalak.Ez da erraza izango, baina orain artebezala pausoz-pauso joan beharko da.

“BASOA” FUNDAZIOTIK DIRULA-GUNTZA ANDUETZAKO EGUR

MUSEOAREN ATZEALDEKO LUR-SAILEAN LANDAKETAK EGITEKO

Kutxa-k eta Gipuzkoako BasoElkartearen artean osaturiko “Basoa”Fundazioak 60.000 � edo 10.000.000pezetako dirulaguntza eman dioZegamako Udalari, Anduetzako EgurMuseoaren atzealdean dagoen eremua-ren barnean dauden zuhaitz mota ezber-dinak landatzeko, eta ibilbide edo pase-aleku bat sortzeko. Dagoeneko lanakhastear dira eta Museoarekin bateraondo uztartuko den elementu erakargarribat izatea da helburu.Eremu honen egokierarekin Museoarilotutako elementu ikusgarri eta erakarga-rria lortu nahi da. Lan hauen eraginezbertan zegoen Aitxuri Herri Eskolakonegutegia Udalak gertu duen beste lur-zati batera eraman da.

SabinIntxaurragasailburuagurean izanzen azaroanAnduetzakourbanizazioaikusten.

20


Datu Pertsonalen Babesari buruzkoLege Organikoren lehen xedapen gehi-garriak fitxategien arduradun direnAdministrazio Publikoei agintzen die fitxategiak sortzeko xedapena onartzea.Zentzu honetan, Udal Batzarrak azaroa-ren 25ean erabaki zuen Udaleko izaerapertsonaleko datuak dituzten fitxategiensorrera eta hauek babesteko egindakoSeguritateko Dokumentua onartzea etaizaera pertsonaleko datuen fitxategiaksortzea.

KULTUR-ETXEAN DVD APARAILUA JARRI

Udal Gobernu Batzarrak urriaren 4anerabaki zuen Kultur-Etxerako DVD apa-railua erostea. Honenbestez, geroz etagehiago formato honetan datozen peli-kulak Kultur-Etxean ikusi ahal izangodira.

Udala

Sant Sadurni d,Anoia eta Zegamakohainbat herritarren arteko harremanaluzetik dator. Hain zuzen ere, 1989.urtean Zegamako Orkatz Abesbatzaketa Sant Sadurni d,Anoiako “SantSadurni” abesbatzak lehen elkartruka-tzea egin zuten. Honen ondoren 1992.urtean beste elkartruke bat ere eginzuten eta 1997. urtean Burgosekoprobintzian kokatzen den SantoDomingo de Silosen elkartu ziren.Abesbatzen arteko harreman hauenondorioz, bi udalerrietako hainbat bizi-lagunen arteko harremanak gorpuztueta sendotu egin dira. Honen adibideada, hamabost urte igaro ondorenoraindik bi herrietako lagunen arteanharreman estuak mantentzen direla,eta adibide bezala esan daiteke, mer-katal harremanak ere sortu direla biherrietako lagunen artean. Adiskide-tzako harreman honek eragin du, bi

abesbatzek lehen harremana izan eta15 urte geroago ilusioz beteta berriroere aurtengoan elkartzea. Aurtengoanharremanak hedatu egin dira, eta ekai-naren 4etik 6ra Zegaman eta urriaren8tik 10era Sant Sadurni d,Anoian biUdalak ere parte hartu dute.

Abesbatzek sustaturiko harremanhonen ondorioz, bi Udalek zabaltzendoan hartuemanari forma ematekokonpromezua hartu dute. Hain zuzenere, Sant Sadurni d,Anoia etaZegamako herrien arteko anaikidetzaformalizatzeko lehen urratsak ematenhastea izango da bi Udalen datorrenurteko eginkizuna. Azpimarratu beharda Sant Sadurni d,Anoiako UdalGorporazioa osatzen duten alderdipolitiko guztiek (CIU, ERC, PSC, PPeta ICV-IU-k) Zegamako herriarekinanaikidetasuna formalizatzeko adosta-suna azaldu dutela.

SANT SADURNI D,ANOIA ETA ZEGAMAREN ARTEKO HARREMAN ESTUA

Sant Sadurni d’Anoiako udaletxean egindako ekitaldia.

Zegaman egindako elkartrukatzea.

ZUZENBIDE PUBLIKOKO DIRUSARRERAK BIDE EXEKUTIBOAN

BILTZEKO FORU ALDUNDIAREKINHITZARMENA

Udal Batzarrak azaroaren 2an erabakizuen zuzenbide publikoko diru sarrerakbide exekutiboan (hau da, borondatezkoepean ordaintzen ez denean) biltzekoGipuzkoako Foru AldundikoFiskalitaterako eta FinantzetarakoDepartamentuarekin hitzarmena onar-tzea. Honen bidez zergabilketa exekuti-boan jarduteko eskaerak Udalak egingodizkio Gipuzkoako Foru AldundikoFiskalitaterako eta FinantzetarakoDepartamentuari. Eskaera hilean behinegingo da gehienez, eta bertan sartzendiren zorrak zenbateko nagusiari buruz-koak izango dira beti. Bidezkoa denean,

Zegamako Udaletxean egindako ekitaldia.

zenbateko nagusiari dagokion premia-menduzko errekargua gehituko zaio.Udalak, beraz, zordunaren izen-abizenakedo sozietatearen izena jakinarazi behar-ko dio Diputazioari.Akordio honen bidez lortu nahi da Udalakez duen eraginkortasuna, eta beraz,herriko altxortegia guztien ordainketekinhornitua egotea.

GIPUZKOAKO ITZULIAK ZEGAMAN HASIERA

Ekainaren 18an junior mailako XV.Gipuzkoako Itzuliko erlojuaren aurkakolehen etapa ospatu zen Zegaman. Jendeasko hurbildu zen froga erakargarri hauikustera. Ostatu aurrean irten etaMurgizelairainoko ibilbidean azkarrenaSabeco taldeko Egoitz Garcia txirrindua-lari izan zen. Ruben Zabaleta herritarrak

21


ere bertan parte hartu zuen eta 8. postualortu zuen. Sailkapen orokorreanbigarrena izan zen, eta azkeneko etapanzorte txarreko erorketarik izan ez baluGipuzkoako Itzuliaren irabazlea izangozen. Udalak kirol ekintza honengatik 2.300� edo 382.688 pezeta ordaindu du.

IBILBIDE LABURREKO BIDEZIDORREN LIBURUXKA

Uztailean argitaratu da “Ibilbide LaburrekoBidezidorrak” liburuxka. Bertan, Zega-man egin daitezkeen zortzi ibilbide inte-resgarriren bilduma jasotzen da. Bertan ikus daitezke lurren morfologiaikusgarria eta paisaiaren edertasuna, lan-dareria eta baso-sail oparoak, bertakohegazti, narrazti, basabere eta artaldeak,udazkeneko uso-pasea, mikologia abe-ratsa, monumentu megalitikoak, galtza-da eta erromes-bide zaharrak, haitzuloeta ubideak. Bisitarien eta mendigoizale-en asegarri, bakarka nahiz familia edolagunartean, modu askotako ibilaldiakegiteko aukera eskaintzen du liburuxkahonek.Liburuxkak inprimatzeaz gain, bertanjasotzen diren ibilbideak markatu egindira, herritarrak nahiz bisitariak pasatuahal izateko. Beraz, bidea garbitzea,markatzea, seinalizazioa egitea eta 5.000ale editatu eta inprimatzea 23.072,70 �edo 3.838.944 pezetako kostua izan du.Kostu hau finantzatzeko EuskoaJaurlaritzako Nekazaritza eta ArrantzaSailak 5654,05 � edo 940,755 pezeta;Eusko Jaurlaritzako Industria,Merkataritza eta Turismo Sailak 3190,61

� edo 530.873 pezeta eta DiputaziokoGizarte eta Erakunde HarremanetarakoDepartamentuak 6000 � edo 998,316pezetako dirulaguntza eman dute, etahonenbestez gastua % 65 inguru finan-tzatu dute.

AIZKORRI ETA ARATZEKO PARKE NATURALEKO

AITORTZAREN ATARIAN

Eusko Jaurlaritzako LurraldeAntolamendu eta Ingurumen Sailakaurreikusia du, datorren udaberrianAizkorri eta Aratzeko eremuak ParkeNatural aitortzea. Prozesua eta bidea luzea izan da.Aurreko legealdian PartzoneriakGipuzkoako eta Arabako ForuAldundiekin eta Eusko JaurlaritzakoLurralde Antolamendu eta IngurumenSailarekin Parke Naturalaren kudeaketa-rako lortutako adostasuna, oraingo lege-aldian berriro ere negoziatu behar izandu, Gipuzkoako Foru AldundikoDepartamentuan izandako agintarienaldaketaren ondorioz, hauek hitzartutakodokumentuaren atal batzuekin ados ezzeudelako. Negoziaketen fruitua izan dadokumentu berri bat adostea.Zegamako Udalak azaroaren 2an egin-dako Udal Batzarrean bere onarpenaeman zion aurrez Partzoneriak onartuta-ko dokumentu adostu honi.Argi eta garbi azaldu behar daPartzoneriak Parke Naturalaren kudea-ketarako onartutako dokumentuan ber-matzen dela egun Partzoneriak ditueneskumenak, eta honenbestez, nahiz etaDiputazioak izendatutako Parkekozuzendari-gerente bat egongo den,Partzoneriaren eremuan ezin izango da

Aizkorri eta Aratz Parke Naturalaren barnean egongo dira aurki.

MARTXOAK 14ETA EKAINAK 13KO HAUTESKUNDEAK

Joan den martxoaren 14an, Espainiar Gorteetarako ordezkariak aukeratzeko hau-teskundeak izan ziren. Eta ekainaren 13an Europako Legebiltzarrerako ordezkariakaukeratzeko hauteskundeak. Hona hemen Zegaman izandako emaitzak, bai aur-tengoak baita duela lau urtekoak ere:

ESPAINIAKO GORTEETARAKO HAUTESKUNDETAKO EMAITZAK

EAJ PP PSOE EA IU ARALAR ZUTIK EH BERGARAKO EKIMENA*

2004(Espainako 214 16 11 364 13 40 --- 199*Gorteetarako Hauteskundeak) * Beragarako Ekimena ilegalizatuta izan zen, eta beraz bere aldeko botoak nuloak bezala kontatu ziren.

EAJ PP PSOE EA IU ARALAR ZUTIK EH BERGARAKO EKIMENA*

2000(Espainako 152 36 13 332 4 --- --* ---Gorteetarako Hauteskundeak) * Euskal Herritarrok abstenitu egin zen 2000ko martxoaren 12ko hauteskundetan.

EUROPAKO LEGEBILTZARRERAKO HAUTESKUNDETAKO EMAITZAK

EAJ EA KOALIZIO NAZIONALISTA PP PSOE IU ARALAR EH HZ*

2004(Europako (Galeuska) (Herrien Europa) EAJ-EA

Legebiltzarrerako 157 297 --- 10 6 2 11 --- 179

Hauteskundeak) * Herritarren Zerrenda ilegalizatuta izan zen, eta beraz bere aldeko botoak nuloak bezala kontatu ziren.

EAJ EA KOALIZIO NAZIONALISTA PP PSOE IU ARALAR EH HZ*

1999(Europako (Galeuska) (Herrien Europa) EAJ-EA

Legebiltzarrerako --- --- 505 23 8 1 --- 356 ---

Hauteskundeak)

Udala

Kultur-etxeko parkea eraberrituta.

22


inongo erabakirik hartu Partzoneriarenonarpen edo adostasunik gabe. Aizkorri eta Aratzeko Parke Naturalarenaitortzak berarekin ekarriko du parkekointerpretazio gune bat abian jartzea.Iazko abuztuaren 29an ZegamakoUdaletxean, Udalak EuskoJaurlaritzarekin eta Gipuzkoako ForuAldundiarekin izandako elkarrizketenondorioz hau Anduetza izango da etahonenbestez bere gestioa edo kudeake-ta Diputazioak eramango du.

KULTUR-ETXEKO PARKEKOBERURBANIZAZIO LANAK AMAITUTA

Fernando Carazo eta Maider Romo arki-tektoak egindako proiektua oinarritzathartuta, iazko urrian hasiera eman zitzaienlanek aurtengoan izan dute bukaera.“Construcciones Iparraguirre SL” enpre-sak egin dituen obrak aurreikusitakoepeak gainditu egin ditu, eta plaza SanBartolome jaietarako ireki zen. Obrahonen exekuzioa Eusko JaurlaritzakoEtxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailak,Ogasun eta Herri Administrazio Sailak etaGipuzkoako Foru Aldundiko LurraldeAntolaketa eta Sustapenerako Departa-mentuak emandako dirulaguntzei esker,burutu ahal izan da. Kultur-etxearen atze-aldean, Olaran auzoaren aldean, aparka-lekuak eraikitzeko lekua utzi da.Aparkaleku hauek datorren urtean eraiki-tzea aurreikusten da, Kultur-Etxe ondoanGI-4251 errepidea zabaltzen denean, etaUdalak errepidearen jabetza Mazkiaranarte eskuratzen duenean. Egun, errepidezati hau Diputazioarena izanik, ez ditu bai-mentzen Udalak egin nahi dituen aparka-lekuak. Beraz, itxaron egin beharko da,baina aparkalekuak eraikitzeko asmoaerrealitate bihurtuko den itxaropenarekin.

MAIORA PLAZAKO BERURBANIZAZIORAKO

PROIEKTU TEKNIKOAREN ADJUDIKAZIOA

Udal Gobernu Batzarrak azaroaren25ean erabaki zuen Udaletxe aurrekoMaiora plazako berurbanizazio proiektuteknikoaren idazketa Ignacio IbarretxePariente udal arkitektoari adjudikatzea11.800 � edo 1.963.355 pezetan (BEZbarne). Proiektua urtarrilaren bukaerara-ko egina egongo da, eta datorren urteanobrei ekitea aurreikusten da.

ERDIGUNEAN ZAKARRONTZIBERRIAK

Udalerriko erdigunean 6 zakarrontzi jarridira azaroan. Lehendik zeuden zaka-rrontzi zaharkituen ordez jarri dira. Kultur-Etxeko parkean jarri diren zakarrontzienmota bera da jarritakoa. Erabili ditzagunzakarrontziak gure kaleak txukun etagarbi edukitzeko.

URRUSTI-BOSTAITZA BIDEA KON-PONTZEAGATIK ORDAINKETA

Udal Gobernu Batzarrak ekainaren21ean erabaki zuen Urrusti-Bostaitzabidea konpontzeagatik, Zeraingo Udalakaurkeztutako kitapena ontzat hartuta,361,26 � edo 60.109 pezetako ordain-keta egitea. Besteak beste, zoladuranbrea bota eta kunetak egin dira bideakonpontzeko eta esan, ZegamakoUdalak brea botatzearena hartu duelabere gain, kunetak konpontzearenainguruko baserritar eta terreno jabeengain izan da. Udalak paraje horietankontsortziatutako mendiak ditu.

KULTUR ETXEKO BATZORDEA ETA UDAL KULTUR BATZORDEA

BATERATZEA

Hainbat urteetan, Kultur-Etxea 1984anmartxan hasi zenetik, kulturari lotutakoegitasmoak eta jarduerak antolatzerako-an udalari dagokionez bi lantalde aritudira jardunean: batetik Udaleko

Batzordea eta bestetik Kultur EtxekoBatzordea. Batean nahiz bestean egin-dako lana guztiz oparoa izan denik ezinuka daiteke, herriko beste zenbait talde-ek eta elkarteek egindako lanarekin bate-ra Zegamako bizitza sozio-kulturalabenetan indartu eta aberastu baitazalantzarik gabe.Baina azken garaietan badirudi funtzio-namendu modu hau zertxobait moteldu-ta geratu dela, lantalde hauetan partehartzea, batez ere Kultur EtxekoBatzordean, jeitsi eta ahuldu egin baita.Hau honela ikusirik, pasa den ikasturteanegindako azterketaren ondoren bi lantal-de edo batzorde hauek bateratzea irudi-tu zen komenigarriena, horrela antolake-ta eta funtzionamendua berrindartu etaarnasberritu daitekeela uste baitugu.Horrela, kulturari dagozkion kudeaketa,programazioa eta egitasmoak lantzekoUdal Kultura, Euskara eta GazteriaBatzordean bildu dira goian aipatu bi lan-taldeak, horrela lanak eta jardunbideakbateratu eta indartu asmoz.

Udala

Kultur-etxeko parkea eraberritzen.

23


Murgizelaiko Parkea hegazkinetik ikusita.

Lehen zabortegia zen eremuan, 1996.urtean Udalak erabilera publikoko parkeasortu zuen Murgizelai eremuan.Hainbeste lan eta diru kostatu zen par-kea, lagun batzuek izandako jarreraonartezinaren ondorioz, txikitu, suntsituegin dute, herritarren eta bertaratzendiren lotsarako eta kaltetarako. Norbaitek

MURGIZELAIKO PARKEAN EGOKIERA LANAK

pentsatzen badu ekintza burugabe etabasati hauekin kaltetua Udala dela ezdabil zuzen. Udalak herritarren (denenakdiren) ondasun eta eskubideen zaintzaeta administrazioaren ardura du. Hori da1996. urtean Udalak egin zuena; hainzuzen ere Eusko Jaurlaritzan gestiobikaina egin, Jaurlaritzaren inbertsioaren

bidez, zegamarrentzat egoera oso txa-rrean zegoen zabortegia ingurumenaldetik errekuperatzeko, eta bide batez,eremuan parke publikoa egokitzeko.Baina bakar batzuen errespeto ezak era-gin du urte gutxitan Murgizelai parkekoegoera negargarria izatea.

Gauzak horrela, Udal Gobernu Batzarrakurriaren 18an erabaki zuen Murgizelaikoparke publikoa berregokitzeko proiektuteknikoa onartzea. Zentzu honetanproiektu teknikoan zehazturiko lanenkontratazioa bi zatitan banatzea ebatzizuen. Alderdi batetik, obra orokorrakkontratatzeko baldintzen plegua onartuzuen, 57.449.18 �ko lizitazio oinarriare-kin (BEZ barne); eta bestetik, parkekoaltzairu edo mobiliarioen hornidura kon-tratatzeko baldintzen plegua onartuzuen, 27.682,70 � edo 4.606.014 peze-tako lizitazio oinarriarekin (BEZ barne).Lan hauen kontrataziorako prozeduranegoziatuaren bidez, aurrekontu ezberdi-nak eskatu ondoren, Udal GobernuBatzarrak azaroaren 25ean erabaki zuen“Ikerlora S.L.” enpresari 53.890,48 �

edo 8.966.621 pezetan (BEZ barne)obra orokorraren lana adjudikatzea eta“Ekotek S.L.” enpresari 26.278,01 � edo4372.293 pezetan pezetan (BEZ barne)adjudikatzea.

Eusko Jaurlaritzako Lurralde Antola-mendu eta Ingurumen Sailari dirulagun-tza eskatu dio Udalak, inbertsio hauekburutzeko.

Jakina da, berriro ere errepika daitekeelaaurrez gertatutakoa; bakar gutxi batzuk,udalerritik aparte dagoen eremu polit hautxikitzea, zegamar eta bertaratzen dire-nen kalterako. Denon ardura izango daeremu hau, udalerriko beste edozeintxoko bezala txukun zaintzea.

Bide batez, lantalde hauetan urte guztihauetan modu batera edo bestera partehartu dutenei Zegamako bizitza sozio-kulturalean egindako lana eskertzearekinbatera garaialdi berri honetan ere partehartzera animatu nahi genuke herritaroro, hasitako bidea zabaldu eta jorratze-ko izango baita.KANPOTARREI ZUZENDUTAKO HIZTEGIA

Azken urteotan, Euskal Herrira eta baitaGoierri eta geure herrira ere gero eta

etorkin gehiago ditugula gure arteankontutan hartuta, Goiekik sustatuta, kan-potarrei zuzenduriko eskuko hiztegi batargitaratu da eta Zegamako Udalak alebatzuk erosi ditu, etorkinen arteanbanatzeko.Eskuko hiztegi honetan, oinarri-oinarriz-ko hitzak daude jasota, eta honako hiz-kuntzak daude:Euskara, Gaztelera, Ingelera, Frantsesa,Portugesa, Katalana, Gailegoa, Erruma-noa eta Arabea.

MAXKARREKO GAZTANDEGIRAINO DOAN

BIDEAREN ZOLADURA

Udal Gobernu Batzordeak irailaren 22anerabaki zuen Maxkarran Joxe MariAzurmendi Gorostizu-Orkaiztegik gaz-tandegia duen lekuraino bidea zolatzekobaldintzen pleguak onartzea, 11.068,48� edo 1.841.640 pezetako (BEZ barne)lizitazio oinarriarekin. Hiru enpreseieskaintza ekonomikoa eskatu ondoren,

24


Udal Gobernu Batzarrak urriaren 18anerabaki zuen Bixente Otegi Lizasori lanakadjudikatzea 11.068,48 � edo1.841.640 pezetan (BEZ barne).Adjudikatutako lanak egin ondoren,enpresa adjudikazio-hartzaileak kopuruberean aurkeztutako faktura onartu zuenUdal Gobernu Batzarrak azaroaren25ean. Halaber, bidea zolatu aurretikzorua konpontzen “Excavaciones TeideSA” enpresak egindako lanengatik3.626,13 � edo 603.337 pezetako fak-tura aurkeztu ondoren, onartu zuen UdalGobernu Batzarrak azaroaren 25eanegindako bileran. Lan hauek lursail etaeraikin jabeak, Goimenek eta ZegamakoUdalak finantzatu dituzte.

SANEAMENDUA

Iazko urtean Gipuzkoako Foru AldundikoHirigintza eta Obra HidraulikoetakoDepartamentuak erabaki zuen aurreiku-sita zegoen saneamendu proiektuarenedukia guztiz aldatzea. Hain zuzen ere,Zegaman ur zikinen araztegi edo depura-gailu bat izatea aurreikusten bazen ere,udalerriko ur zikinak hoditeria luzatuzSeguratik hasten den instalazioraino era-matea erabaki zuen, honenbestezLegorretako araztegiraino eramanez.Gauzak horrela, Udal Batzarrak maiatza-ren 10ean erabaki zuen saneamenduosagarrien proiektu aldatuaren idazketa(bigarren mailari eta sare partikularraridagokiona) “Sestra SA” injineritzari 9.065� edo 1.508.289 pezetan (BEZ barne)adjudikatzea.Bestalde, Diputatuen Kontseiluak ekai-naren 15ean erabaki zuen GipuzkoakoUren Kontsortzioarekin AzpiegituraHidraulikoko zenbait lan egiteko lankide-tza hitzarmena onartzea. 2004-2007 urtebitartean garatzen den hitzarmen eremuhonen barnean aurreikusten da1.800.000 � edo 300.000.000 pezetakodiru-aportazioa duen Zegamako sanea-mendu eta ur horniduraren proiektua.

Oportunitate edo aukera aprobetxatuz,saneamenduarekin batera Arriarangopantanotik Zegamarainoko ur hoditeriasartu nahi da, eta honen ondorioz,Gipuzkoako Foru Aldundiko GarapenEramangarrirakoDepartamentuko ObraHidraulikoetako ZuzendaritzakArriarango sistematik Zegamara ura hor-nitzeko proiektua idaztea kontrataziodeialdi publikoa egin zuen ekainaren30eko Gipuzkoako Aldizkari Ofizialean.Gauzak horrela, Gipuzkoako ForuAldundiko Obra Hidraulikoetako zuzen-dariari, Eusko Jaurlaritzako LurraldeAntolamendu eta Ingurumen SailekoGipuzkoako Uren zuzendariari etaGipuzkoako Ur Kontsortzioko gerenteariZegamako Udaletik idatzia bidali zitzaienuztailaren 8an, orain arte emandakourratsak argituz, eta Zegamak egunduen ur hornidura sistemaren alde dago-ela azpimarratuz (Aizkorriko mendilerro-an kokatzen diren ur manantialetatikhartzen dena), eta honenbestez, ur hor-niduran egin behar diren inbertsioakondo badaude ere, ez daukala zertanderrigorrez Arriarango urarekin Zegamahornitu beharrik. Eta honela ez bada,inbertsioa ez egitea eskatzen da.Datorren urtean bigarren mailako etasare partikularreko saneamendu laneiekingo zaie, Zegamako Udalak “Izartu”

Herrikolorategietanureztapenajartzen arida Udala.

programatik duen dirulaguntza kobratuahal izateko. Diputazioak kontratatukoduen lehen mailako saneamendu lanak2006ko udaberrian hasiko diraDiputazioak emandako informazioarenarabera.

ZUMALAKARREGI eta KARLOMAGNORI

BURUZKO SERIEA

Joan den urriaren 29an eta azaroaren3an “Digitalak” izeneko ekoizetxeak,Mikel Erkiaga produkzio buru zutela,Zegaman bi histori grabatu zituztenETBko “Cronicas” izeneko serierako.Alde batetik, Zumalakarregi GeneralKarlistaren historia grabatu zuten,Maizkiaran Barrena etxean, hil zen oheanbertan petrikilo eta guzti eta bestetikKarlomagnoren historia grabatu zutenSan Martin Parrokiko portikuan. Batbaino gehiago txunditurik gelditu zenZumalakarregi Zegamako kaleetan goraeta behera bizi-bizirik paseatuz ikusiz.Ekoizetxearen arabera, 2005eko urtea-ren hasieran ikusteko aukera izangoomen dugu ETBn.

GUNE BERDETAN ASPERSIOKOUREZTATZE SISTEMA EZARTZEA

Eliza aurrealdean, Kooperatiba ondoandagoen olibondoko eremuan, Herreriohiaren orubetik Aitamarren arteko Oria

Saneamendu lanak jarraia izango dute epe laburrean.

Udala

Zumalakarregiri buruzko grabazioa.

25


Azken urteetan egin ohi dugun bezala,bukatzear dugun 2004. urte honetanegin diren lan eta inbertsioen xehetasu-nak ematea du helburu txosten honek.

Horrela eta besteetan bezala, lan arloezberdinetan zer egin den azalduz sail-katuko da txostena, aurtengo urtearidagozkienetan, soilik landaketa gaztee-tako falta berritze lana sartzea faltakodelarik, hau aurreraxeago egingo baita.

• ARMUÑOETA: Udalaren lurretan zego-en jabe pribatu baten pinudia moztuondorengo landaketa, 0,35 ha-ko azale-ran, 700 intsinis pinu eta 14º m.l. itxiduraeta guzti………………………2.116,27 �

• TXERMATXO, HARKAITZA GAINA,ARMUÑOETA, ELORHAUNDI eta AngelMuñoarekin trukaketa egindako lur saile-an, guztira 21.650 intsinis landareekinfalta berritzea……………….. .7.784,23 �

GUZTIRA…………………….9.900,50 �

2.- Mozorro aurkako tratamendu eta lan-dare altxatze lanak.

• ARMUÑOETA, TXERMATXO eta bestebatzuetan, guztira 20 bat ha-ko azaleran,landare gazteak ihartu arazten dituenmozorroaren (“malua” ere deitzen diote)aurkako tratamenduak egitea………………………………..1.802,99 �

• ELORHAUNDI eta beste batzuetan,bataz beste 5 ha-ko azaleran egindakolanak, guztira 500 hesola erabili direlarik………………………………..1.986,30 �

GUZTIRA…………………….3,789,29 �

3.- Landaketa gazteetan zakarrak jotzelanak. Beste baso lan batzuk.

• TXERMATXO, ELORHAUNDI, ARKAI-TZA BURUA eta ARMUÑOETA sailetanegin dira udarako garbitze lanak, guztira30,33 ha-ko azaleran………10.385,50 �

• OAZURTZEko pinudiari, zati bateanbehintzat, eta berriro bakandu ondorenaltuko kimaketa egiteko lanak esleitudira……………………………3.759,94 �

GUZTIRA………...……….. 14.145,44 �

4.- Basoko bideetan egindako lanak.

• Bideak eraiki aurretik egin zirenIngurugiriarekiko Erasoaren Txostenekagintzen zuten legez kasu batzuetan, etabeste batzuetan halakorik gabe, lehengobideetan beharra ikusi zelako, guztira106.000 m2-ko azaleran bota da belarhazia, bertako belarra sortu eta indartubitartean, murkoetako eta pendizetakolurrei eutsi diezaioten…………..33.920 �

• AIERDI BURUAn sortutako lubiziarenondorioak gutxitzen erabilitako bitarte-koak (makina lanak, landare aldatzeak,e.a)………………………….. 9.979,31 �

• ELORTXIKI unadan, bertako materiala-rekin eskoilerak egitea……..11.957,45 �

• ELORTXIKI unadan ere, harrobikomaterialarekin eskoilera egiteagatik, etamakinarekin hainbat bide-konpontzelanagatik…………………….11.850,71 �

GUZTIRA………………..... 57.042,47 �

TXOSTENAREN ERRESUMENA

Orain artekoan ikus daitekeen bezala,Basogintza bezala deitu daitezken lanakeraman duten diru kopurua 27.835,23 �izan da.

Bere aldetik, baso bideetan egin diren lanezberdinak burutzeko, 57.042,47 �kodiru kopurua behar izan da.

Horrela, 2004.urtean 2.025.1 zk.dunH.O. “ZEGAMAKO MENDIA” mendianegin diren lanak ekarri duten gastua,84.877,70 � edo 14.122.460 pezetaizan da.

Inbertsioekin zerikusirik ez badu, eta baialdiz, diru sarrerekin, esan behar daELORTXIKI eta AIERDI BURUA guneeta-ko baso bakanketa ia bukatuta dagoela,eta urte honetan espero dela azkenkopuruen berri jakin eta likidazioa Udalaribidaltzea.

Ildo beretik esan behar da, bai BURNI-KURUTZE edo MENDIATAGAINA etaOAZURTZE izenekin ezagutzen direnguneetako bakanketak datorren urteanburutzea espero dela, OAZURTZE-koabehintzat, bertako altuko adar kimatzelanak egiteko ezinbestekoa jotzen baitaaurrez bakanduta egotea.

BIXENTE DORRONSORO

Udal basoetan egindako inbertsioak

26


Udala

ibai ertzeko gune berdean, Aitxuri HerriEskola aurrean, Oria ibai ertzean,Urgainberriko etxebizitzen aurrealdeaneta Olaran auzoko berurbanizazioanaspersioko ureztatze sistema jarri daabian aurtengoan. Herriko lorategiakmodu txukun, garbian eta erakargarrianmantentzeko urrats bat gehiago emandela esan daiteke.

ZEGAMAKO HAUR ESKOLA PUBLIKOAK URTEBETE

Iazko abenduan bere ateak ireki ondo-ren, Zegamako Haur Eskola Publikoaerrealitate bat da gaur egun. Honela,Aitxuri Herri Eskolan beraientzat egokitu-tako gelan, hau da Haur Eskolan, umeakgoizeko 8etatik arratsaldeko 5etara egondaitezke.Jangela zerbitzua ere eskaintzen da ber-tan, Aitxuri Herri Eskolara bazkaria ekar-tzen duen katering berak txikienentzakojana ekartzen du.

2003 urtean, 4 haur egon ziren HaurEskolan eta aurtengoan 5 dira MatxalenSalazar eta Joana Rodriguez hezitzailee-kin egon direnak; Etor eta Eneko OlarteAzurmendi, Uxue Elorza Arsuaga, UnaiMoran Uribetxeberria eta ManexOrmazabal Apalategi.

Idiazabalgo bidegurutzetik Zegamaraarteko bidea zabaldu eta hobetu etabidegorria eraikitzeko egindako gestioakluzetik datoz. Zentzu honetan, adierazidaiteke aipatutako egitasmoa abiandagoela. Hain zuzen ere, GipuzkoakoForu Aldundiko Bide AzpiegituretarakoDepartamentuak Idiazabalgo bideguru-tzetik Segura arteko GI-2637 errepideazabaltzeko eta hobetzeko proiektua.Honen barnean jasotzen da bidegorrikotrazadura eraikitzea hobetzeko proiektuaegin ondoren, Diputatuen Kontseiluakirailaren 28an onartu eta bere exekuzioalizitazio publikora ateratzea erabaki zuen.Lizitazio oinarria 2.967.992,61 � edo493.832.410 pezetan (BEZa barne) fin-katu eta gehienez 12 hilabeteko epaezartzen du obrak bukatzeko. Lizitazioiragarkia azaroaren 10eko GipuzkoakoAldizkari Ofizialean argitaratu da.Proiektuaren barnean jasotzen da etabidegorriko trazadura eraikitzea ere. Languzti hauen ordainketa Diputazioak egin-go du bere osotasunean. Diru-kopuruhoni, obrak egiteko hartu behar diren lureta eskubideei dagokion 600.000 � edo100.000.000 pezetako aurrekontuagehitu behar zaio. Hartu beharreko lureta ondasunak ere DiputaziokoDiputatuen Kontseiluak irailaren 28anonartu zituen, Zegamako Udalak2001eko uztailaren 23an hartutako era-bakian eskatzen zuen moduan, bideahobetu eta zabaltzeaz gain, bidegorria-ren trazadura ere jasotzen da proiketuhonetan. Esandako lur eskubideak esku-

ratu ondoren, lan hauen exekuzioariekingo dio Aldundiak. Bestalde,Diputazioko Garapen EramangarrirakoDepartamentuak zati honetako bidego-rriaren amaierarako lanak egin eta finan-tzatuko ditu.Beste alderdi batetik, Segura etaZegama artean, GI-2637 errepideazabaldu, hobetu eta bidegorria eraikitze-ko inbertsioa, 2004-2007 EzohikoInbertsioen Plan Forala”ren barnean sartua dago, 3.000.000 � edo500.000.000 pezetako aurrekontuarekin.Jakina da, exekuzioaren aurretik proiektuteknikoa idazteko prozedura lagala abianjarri, proiektua idatzi, lur eta eskubideenokupazioa edo hartzea egin behar direla,baina 2007. urtean obrei hasiera eman-go diela ziurtatu dute Diputaziotik.Azkenik, Zegamatik Otzaurtera doanerrepidearen zaintza eta hobakuntzarako500.000 � edo 83.000.000 pezeta

aurreikusi dira 2004-2007 EzhoikoInbertsioen Plan Foralean.Proiektua aurkeztu eta exekuazioareninguruko zehaztapenak ematea etorrizen Diputatu nagusia (Joxe JoanGonzalez Txabarri) azaroaren 19rakoSegurara, inguruko bost herrietako(Idiazabal, Segura, Mutiloa, Zerain etaZegama) Alkateekin elkartzeko eta berrion hau modu zuzenean jakinarazteko.Berarekin batera Diputazioko BideAzpiegituretarako DepartamentukoDiputatua den Jabier Zuriarrain etaDiputazioko Errepideetako Zuzendariaden Josu Agirrezabalaga izan ziren.Ekitaldi honetan azaldu zuen DiputatuNagusiak Seguratik Zegamara artekozatiaren proiektua 2005ean idatziko delaeta lur eta eskubideen okupazioa2006ko urtean gauzatuko dela, aurrezesan den bezala 2007ko lehen lauhilabe-tean obrei hasiera emateko.

IDIAZABALGO BIDEGURUTZETIK ZEGAMARA ARTEKO BIDEAN HOBEKUNTZAK LAISTER

Idiazabaldik Segurainoko bide berriaren aurkezpena. Diputatu nagusia den Joxe Joan Gonzalez de TxabarriIdiazabal, Segura, Zegama, Zerain eta Mutiloako alkateekin.

Haureskolakohaurrak.

UDALETXEAN ERRETEILA BERRIA

Urrian zehar Udaletxeko erreteila berrituda. Obren egilea “ConstruccionesIparragirre SL” enpresa izan da eta estal-kiaren egitura dena berritu du, estalkiarenegitura osoa berritu da, eta noski zeuden

27


Udala

teila zaharrak berriekin ordezkatu dira.Honenbestez, Udaletxeak badu txapelberria datozen urte batzuetarako.

ARROPA ZAHARRAK BILTZEKOZERBITZU BERRIA MARTXAN

Sasieta Mankomunitateak otsailaren18tik aurrera arropa zaharrak biltzekozerbitzua martxan jarri zuen. Honetarako,Andraitz Auzoan, “Haizea” tabernarenaurrean kokatu zuen kontenedorea.

“ABARACON” DEITURIKO MENDI- LURSAILAREN EROSKETA

Udal Gobernu Batzarrak irailaren 22anerabaki zuen Arrano-Aitz inguruan koka-tzen den “Abaracon” deituriko 7.900,38m2ko mendi-lursaila bere jabea izan denJoxe Mari Ormazabal Arizkorretari 600 �edo 100.000 pezetan erostea.Azaroaren 10ean Segurako Notaritzansalerosketaren eskritura publikoa izenpe-tu zen. Paraje honetan ZegamakoUdalak hainbat baso ditu eta, horietatikmateriala ateratzeko behar beharrezkoazuenez bidea egitea, lursail hau erosteaerabaki du, bertan landaketan egitazgain herriko terrenoiei pasabidea bide-ratuz.HAUR ESKOLARAKO (HAURTZAN-

DEGIRAKO) DIRULAGUNTZA

Iazko abenduaren 3an abian jarri zenHaur Eskolan egin ziren inbertsioetarakoEusko Jaurlaritzako Nekazaritza etaArrantza Sailak Zegamako Udalari3.882,29 � edo 645.959 pezetako diru-laguntza eman dio. Kontuan hartu beharda egindako inbertsioa 41.958 � edo6.981.224 pezetakoa izan zela eta haue-tatik Eusko Jaurlaritzako HezkuntzaSailak erdiak finantzatu zituela. Beraz,“Erein” programatik Zegamako Udalari

iritsitako dirulaguntzak murriztu egin duUdalak ekipamendu honetan egin dueninbertsioa.

ENERGIA AURREZTEAGATIK DIRULAGUNTZA

Eusko Jaurlaritzako Industria,Merkataritza eta Turismo Saileko EnergiaZuzendaritzak 1.352,20 � edo 224.987pezetako dirulaguntza eman dioZegamako Udalari energia aurreztekoegindako inbertsioengatik. Alegia, mer-kuriozko bonbilak erabili ordez sodiozko-ak erabiltzeagatik.ZEGAMAKO ERREPORTAI (BIDEO)

TURISTIKOA EDITATUA

“Fotoetxe”-k egindako Zegamari buruz-ko erreportai turistikoa argitaratu da aur-tengoan. Euskaraz eta gazteleraz eginden Zegamako herriari buruzko errepor-tai turistikoa bideo eta DVD formatoanargitaratu da, eta eskola, turismo bulego-etara eta beste hainbat leku interesga-rrietara bidali da, turisten eta bisitarieninteresa pizteko asmoz. Bideoa egiteak eta1.000 DVD eta 300bideo ateratzeak eta bideoaren diseinuaegiteak 6.200 � edo 1.031.626 pezeta-ko kostua izan du.

TXARAPE ETA ALDERDI EDERARTEKO GARAJEAK AMAITU ETA

BERE GAINEKO PLAZAN UMEJOKOAK

Aurtengoan, neguan, amaitu diraTxarape eta Alderdi Eder artean eraikita-ko garajeak. Ekimen edo operazio guztiabideragarri egiteko, onartutako baldin-tzen pleguen arabera, garaje hauen ingu-ruko urbanizazioa egiteagatik ZegamakoUdalak 73.900,44 � edo 12.295.998

pezeta ordaindu dizkio “Saiatu SA”enpresa eraikitzaileari. Halaber, urbaniza-zioko lan gehigarriengatik 4.226,05 �

edo 703.156 pezetako beste fakturaordaindu dio Zegamako Udalak “SaiatuSA” enpresari.Bestalde, Txarape eta Alderdi Eder arte-an eraiki diren lur-azpiko garajeen gai-neko plazan ume jokoak jartzea erabakizuen Udal Batzarrak martxoaren 8an.Hain zuzen ere, ume jokoak jartzekoesleipena “Jolas SA” enpresari 5.877,13� edo 977.872 pezetan (BEZ barne) egi-tea ebatzi zuen. Exekuzioan izandakoaldaketa batzuen eraginez, UdalGobernu Batzarrak apirilaren 5ean, ume-jokoak jartzeagatik “Jolas SA” enpresakaurkeztutako 6.295,48 � edo 1.047.480pezetako faktura onartu zuen. Halaber,plaza aulkiz hornitu da eta haurrak etaumeak jolas egiteko primerako lekua gel-ditu dela esan daiteke.

UDA 2004

Ekainaren 21etik uztailaren 30era, 39haurrek parte hartu zuten, Udalak udanzehar haurrentzat jarritako UDA 2004izeneko denbora libreko programan.Begirale lanetan, Sonia Encinas etaAmaia Aizpeolea aritu ziren.

MEDIKU-ETXE OHIAREN ESKUALDATZEA EDO SALMENTA

Ekainaren 7an Udal Batzarrak erabakizuen mediku etxe ohia ondarezko onda-sun sailkatzeko, desafektazio espedien-teari hasiera ematea eta salmenta arau-tuko zuen baldintzen plegua onartzea,219.609,29 edo 36.539.911 pezetakolizitazio oinarriarekin. Udalak herritarreijakinarazi eta Gipuzkoako AldizkariOfizialean enkante publikoari zegokion

Uda 2004eanparte hartutakohaur talde bat eta begiraleak.

28


Ekainaren 7an erabaki zuen UdalBatzarrak etxez etzeko eta EgunekoZentroko zerbitzuen ustiapena adjudika-tzeko baldintzen pleguak onartzea.Plegu honetan jasotzen zen enpresaadjudikazio-hartzaileak etxez etxeko zer-bitzua abuztuaren 1etik eta EgunekoZentroa urriaren 1etik aurrera ustiatubeharko lituzketeela. Halaber, Plenoberean Eguneko Zentroaren funtziona-mendu Araudiari behin-behineko onar-pena ematea ebatzi zen.Zerbitzuen kontrataziorako deialdi publi-koa egin ondoren, hiru enpresak aurkez-tu zuten beren eskaintza. Honenbestez,udal zerbitzu teknikoak egindako txoste-nari jarraituz Udal Batzarrak uztailaren19an erabaki zuen etxez etxeko etaEguneko Zentroko zerbitzuen ustiapenaGSR (Gestión de Servicios ResidencialesErkoop.) enpresari urtebeterako adjudi-katzea. Etxez etxeko zerbitzuengatikUdalak pertsonako eta orduko 15 �

ordainduko dizkio enpresari eta EgunekoZentroko zerbitzuengatik pertsonako etaorduko 54,46 � Erabiltzaileek astelehe-netik ostiralera, goizeko 9:30etatik arra-tsaldeko 17:30etara erabili ahal izangodute zerbitzu hau.Eguneko Zentroa urriaren 1ean abianjarri zen bost lagunekin. Hasierako ekital-di honetan (Nazioarteko pertsoanAdinduen Egunarekin bat etorriz) AldunNagusia den Joxe Joan Gonzalez deTxabarri eta Gizarte PolitikarakoDepartamentuko Foru Diputatua denEsther Larrañaga Agirre izan ziren, bes-teak beste.Eguneko Zentroa beren egoera familiarranahiz soziala edota ezgaitasun fisiko zeinpsikikoa dela bide, eguneroko bizitzakoekintzetako beharrak betetzeko etxeanjaso dezaketen laguntza baino zabala-goa duten adineko gizon-emakumeeizuzendua dago. nagusiei. • Eguneko Zentruaren helburuak:1. Pertsona nagusi edo/eta ezindua bereohiko ingurunean mantentzea ahalbideratu.2. Erabiltzaileen beharrei erantzutea,ahalik eta autonomia maila handiena lor-tzeko programa egokiak garatuz.3. Erabiltzaileen familiei beharrezkolaguntza eta aholkularitza eskaitzea,beraien ingurunean mantentzen jarraituahal izateko, eta zaintza lanak egitekobeharrezko jarraibieei buruz informatzea.• Eskaintzen dituen zerbitzuak:1. Higiene pertsonala: erabitzaile guztiekizango dute astean behin garbitasunosoa jasotzeko eskubidea. Era berean,behar den guztietan aldatuko dira.2. Mantenua: mantenuaren barruaneguerdiko otordua eta merienda sartzendira. Erabiltzaileek dituzten beharrei ego-kituko dira, dieta bereziak ahalbidetuz.

3. Garraioa: Etxetik Zentrorako bidaia etaitzulerakoa hartzen ditu. Zerbitzu haubehar ez duten erabiltzaileek ez erabiltze-ko aukera ere badago.4. Oinarrizko laguntza pertsonalarako etaeguneroko bizitzako ekintzatarako berre-gokitzeko zerbitzua: Eguneroko bizitzakooinarrizko ekintzak egiteko laguntza.Portaera arazoen kontentzio programa.5. Osasun zerbitzuak: osoko balorazioaegitea eta Zaintza Pertsonalen Planazehaztea. Zerbitzu medikua: dagokion zerbitzupublikoekin koordinazioa. Erizain zerbitzua: agindutako tratamen-duen jarraipena.6. Zerbitzu psikosozialak eta animaziosoziokulturalekoak: Banakako laguntzarako Programak,Familia Laguntzarako Programak etaGizarte-Komunitate laguntza Programakgaratzea. Zegamako Eguneko Zentruaren zerbitzubereziak:6. Jangela Sozial zerbitzua: bakarrik biziden edo bazkaria egiteko gaizki molda-tzen den Zegamako edozein pertsonaadinduei zuzendua dago. Bazkaldu nahiduenak Udalean bi egun lehenago jaki-narazi beharko du Udalean. Bazkariarenprezioa, 4,5 �koa da.7. Arropa garbiketa zerbitzua: bakarrikbizi den edo arropa garbitzeko gaizkimoldatzen den Zegamako edozein per-tsona adinduei zuzendua dago. Arropagarbiketaren prezioa 1 �koa da.Zerbitzu berezi hauek jaso ahal izatekobeti ere, Udaleko Gizarte Zerbitzuenbalorazio bat tartean egon beharko da.

Uztailaren 5ean Udal Batzarrak erabakizuela Gipuzkoako Foru AldundikoGizarte Departamentuarekin EgunekoZentroaren kudeaketarako hitzarmenaonartzea.Udal Gobernu Batzarrak urriaren 18anerabaki zuen Olarango etxebizitza tutela-tu edo babestuetan egokiera lanak egite-ko proiektu teknikoa eta kontratazioaarautuko duen baldintzen plegua onar-tzea. Lizitazio oinarria 27.450 � edo4.567.296 pezetan (BEZ barne) finkatuzen, prozedura negoziatuaren bidezlanen kontratazioa egiteko. Hiru enpresaezberdinei eskaintzak eskatu ondoren,Udal Gobernu Batzarrak azaroaren25ean lanak Ataungo zegamarra denMikel Urbiztondo igeltseroari 27.250 �

edo 4.534.018 pezetan (BEZ barne)adjudikatzea erabaki zuen. Lanak dago-eneko hasiak daude eta bi hilabetekoepean egitea aurreikusten da.Udalak epe laburrean etxebizitza tutela-tuak altzairuz hornituko ditu, honetarakobehar den kontratazio jardunbidea jarrai-tu ondoren. Honenbestez, udaberrianetxebizitza tutelatuen zerbitzua martxanjartzeko asmoa du.“Kutxa”-k Kutxazabal deituriko progra-matik Zegamako Udalari 50.000 � edo8.319.300 pezetako dirulaguntza emandio. Dirulaguntza honekin, EgunekoZentroarekin eta bi etxebizitza babestue-kin zerikusia duten inbertsio ezberdinakegingo ditu Udalak. Halaber, EuskoJaurlaritzako Nekazaritza eta ArrantzaSailak Eguneko Zentroa eta etxebizitzababestuak egokitzeko 15.229,41 � edo2.533.961 pezetako dirulaguntza emandio Zegamako Udalari.

EGUNEKO ZENTROA ABIAN

Eguneko zentroan inaugurazioan Diputatu Nagusia den Joxe Joan Gonzalez de Txabarri izan zen.

29


Udala

aparejadorearen zuzendaritzapean buru-tu dira, eta 153.643,16 � edo25.564.070 pezetan (BEZ barne) likidatudira. Kostu honetatik, 103.573,3 � edo17.233.147 pezetako dirulaguntzaezberdinen ondorioz eskuratu dituZegamako Udalak.

GOIERRI TELEBISTA ZEGAMAN

Aurtengo maiatzetik Goierri Telebista ikusdaiteke Zegaman. Iaz gorpuztu zenproiektua, herriz herri hedatzen doaGoierrin. Edozein kasutan kontuan hartubehar da Zegamako Udalak, beste herrigehienek ez bezala, aurrez 3.288,48 �

edo 547.157 pezetako inbertsioa eginbehar izan duela gure udalerrian GoierriTelebista ikusi ahal izateko. Hain zuzenere, Juan Jose Zabaletak Amezti men-dian antena berri bat jarri behar izan duudalerriko hiri-gunean Goierri Telebistaikusi ahal izateko.Gutxika-gutxika hasi den egitasmo berrihonek eskualdeko albiste eta berriakmodu zuzenean eta hurbilean eskaintzendizkigu, eta dirudienez goierritarron erre-ferentzi bihurtzen ari da.

ZEGAMAKO ERDIGUNEAN DAUDEN AZPIEGITURA SAREEN

DEFINIZIOA ALTXATZEA

“ Erain S.L.” enpresak Zegamako erdigu-nean dauden azpiegitura sareen definiziotopografikoa altxatuko du. Lan honenkostua 12.000 � edo 2 milioi pezetanaurreikusten da.

Zegamako Udalak lan hauen finantzake-tarako Euskoa Jaurlaritzako LurraldeAntolamendu eta Ingurumen Sailari diru-laguntza eskatu dio. Egindako gestioenondorioz, kostuaren % 75eko dirulagun-tza jasotzea aurreikusten da.

ALARGUNTZAKO PENTSIOAKIGOTZEKO ALDARRIKAPENA

Alarguntzako pentsioak igotzeko, Goierrieta Urola Garaiko Jubilatuen egoitzek,Goierri eta Urola Garaiko CaritasekLegazpiko, Zumarraga-Urretxu,Beasaingo eta Ordiziako Nagusilan elkar-teek, Lazkaoko “Azki”, Beasaingo“Asmube”, Ordiziako “Kimetz”,Legazpiko “Iratzarri” eta Urretxu-Zumarragako “Mairi” emakumeen elkar-teek, Urola Garaiko “Eraldatzen” elkar-teak eta “Gueskek” (Goierri eta UrolaGaraiko “Esperientzia-Eskolako” ohikoikasleak) aurkeztutako mozioa onartuzuen Udal Batzarrak abenduaren 20an.Mozio honetako “gogoeta” atalean aipa-tzen diren puntu esanguratsuenak ondo-rengoak dira:- Emakume alargunen egoera sozialaerabat larria da. Emakume-talde horreta-ko gehienak alarguntzako pentsioarenmenpe daude ekonomikoki, bere bizitza-ren urte asko etxeko lanetara bakarrikdedikatu direlako. Alarguntzako pentsiogisa ezkontideari zegokion pentsioaren% 52 a jasotzen dute.- Egoera hori larriagoa da adinean zaha-rragoak direnen emakumeen kasuan,

argitalpena egin ondoren, eskaintzakaurkezteko epea bukatzen zen uztailaren22an, Manuel Angel Vieites Reboeiraseta Mª del Mar Gonzalez Gondar senar-emazteak izan ziren proposamena aur-keztu zuten bakarrak. Hauen eskaintza,210.609,30 � edo 36.539.912 pezeta-koa izan zen. Udal Batzarrak irailaren 6an erabaki zuenmediku etxe ohia Manuel Angel VieitesReboeiras eta Mª del Mar GonzalezGondarri, 210.609,30 � edo 36.539.912pezetan adjudikatzea. Eskritura publikoaurriaren batean sinatu zen.UR SARE OROKORRA BERRITZEN

Aurtengoan “Villa San Jose” edo Zoilo-enea etxaurretik Ignazio Arizkorretak ilea-paindegia izan zuen lekuraino, gutxigorabehera, ur sare orokorra berritu duUdalak, obrak urtarrilean burutu zireneta Gipuzkoako Ur Kontsortzioa izan zenegilea. Udalak lan hauengatik 9.034,69� edo 1.503,246 pezeta ordaindu ditu.

DIRULAGUNTZA EZBERDINAKEGUNEKO ZENTROAN ETA

ETXEBIZITZA BABESTU EDOTUTELATUETAN

INBERTSIOAK EGITEKO

“Kutxa”-k Kutxazabal deituriko progra-matik Zegamako Udalari 50.000 � edo8.319.300 pezetako dirulaguntza emandio. Dirulaguntza honekin, EgunekoZentroarekin eta bi etxebizitza babestue-kin zerikusia duten inbertsio ezberdinakegingo ditu Udalak. Halaber, EuskoJaurlaritzako Nekazaritza eta ArrantzaSailak Eguneko Zentroa eta etxebizitzababestuak egokitzeko 15.229,41 � edo2.533.961 pezetako dirulaguntza emandio Zegamako Udalari.Eguneko Zentroan eta etxebizitza tutela-tu edo babestuetan beharrezkoa den100.000 � edo 16.638.600 pezeta ingu-ruko inbertsioa egitea, eta udaberrianetxebizitza babestuen zerbitzua martxanjartzea da Udalaren asmoa.

ELIZALDE KALEA BERRITUA

2003ko azaroaren 5ean Udal Batzarrakerabaki zuen Elizalde kalea berrurbani-zatzeko lanak “Construcciones PedroIparraguirre SL” enpresari 139.686,24 �edo 23.241.834 pezetan (BEZ barne)adjudikatzea. Beraz, nagusiki aurtenburutu diren lanak Zupurrutiko zubi berri-tik Kooperatibarainoko eremua berritudute. Lan hauen ondorioz, zerbitzu guz-tiak lurperatu egin dira (argindarra, argite-ri publikoa, telefonoa), errepide alderaematen duten etxaurreetan hormigoiinpresoa eta pabimento berria jarri da etaeremu guztian argiteri publiko berria fin-katu da. Halaber, eraikinen atzealdekopasealekuari jarraipena eman zaio udalpolikiroldegi aurreko zubitik irteera ema-nez. Lanak Xabier Gallastegi Idigoras

Ur sare orokorra berritzen Joan Telleria kalean.

30


beraien senarrek jasotzen zuten pentsio-ak dagoeneko oso txikiak zirelako etaorain gutxieneko pentsioa jasotzen dute:411,76 �

- Eusko Jaurlaritzak 65 urtetik gorakopertsona baten pobretasun-atalasea511 �tan (86.000 pta) dagoela uste du.- Gure gizarte oparo eta aberatseandagoen azpi-gizarte ikusezina da bainaarazo larriak dituena: elikadura-arazoak,hotza,... eta egoera horrek sortzen duenlarritsuna.Gizartekintzak dioen bezala, bakarrik bizidiren adineko pertsonen % 82 emaku-meak dira.Goierrin 2.205 emakume alargun daude,Urola-garaian 1.334 eta Gipuzkoan37.552.Estatuaren eskumena da, baina epelaburrean erantzun eraginkorrik itxarotenez dela eta, Udal Batzarrak erabaki dusubsidiarioki arazoa konpontzeko esku-mena duten erakundeei (batik bat,Gipuzkoako Foru Aldundiari, EuskoJaurlaritzari, Eusko Legebiltzarrari etaGipuzkoako Lurralde Historikoko BatzarNagusiei) eskatzea etxebizitza besterikez duten emakume alargunei pixkanakaberaien pentsioa osatuko duten formulakbidera ditzatela eta osagarri bat gehi die-zaiotela kopuru honetan: lanbide artekogutxieneko soldataren (460,5 �) 1,5aridagokiona, harik eta hileko pentsioa 691�koa izatera iritsi arte.Halaber, Euskadiko gure komunitatekoerakunde horiek eskaria luza diezaietelaEstatuko beste erakundeei, hala nola, izen-petzen duten elkarteek eskatutako eranalarguntzako pentsioak egunera ditzaten.Eta azkenik, hartutako erabakiaren berriherriari ematea

ELORRIÑE BASERRI ERABERRITUARI LEHEN

ERABILPENEKO BAIMENA

Barrenaldeko Gosategi auzoan 2003.urtean hasi ziren Elorriñe baserriko era-berritze lanak dagoeneko amaitu dira.Belen Arizkorretak eta Juan CarlosOdriak dagoeneko jasoa dute Udal

Gobernu Batzarrak urriaren 18an eraikineraberrituaren lehen erabilpeneko baimena.

FRONTENIS TXAPELKETA

Zegamako Udaleko Kirol Batzordeakherritarren arteko frontenis txapelketaantolatu zuen martxoan zehar. Frontenistxapelketaren finala, martxoaren 13anjokatu zen, eta lehen postua UrkoEgimendia eta Urko Agirrek lortu zutentxapeldunorde geratu ziren ArgoitzToledo eta Jon Urteagaren aurretik.

KULTUR EKIMEN EZBERDINAK

Zegamako Udalak, urtean zehar hainbatekimen desberdin burutu ditu herritarrekgustokoen dituenetan parte har dezaten;besteak beste, hitzaldiak, erakusketak,ikastaroak etab.

HITZALDIAK

“Zuhaitz eta zuhaixkak baserri inguruan”,gaiari buruzko hitzaldia izan zen urtarrila-ren 27an Kultur-etxean. Izenburu berekoliburu bat argitaratu zuen Goimenek etaherriko baserrietara ere ale bana doanbidali zen. Goimenek, zenbait landaketaburutzeagatik hainbat dirulaguntzaeskaini zituela eta herriko terreno-jabeeihonen berri zuzena eman zen hitzaldihonen bidez.“Everest oxigenorik gabe” nola igo daite-

keen azalpenak emanaz JuanitoOiartzabal mendizale ezaguna izangenuen gure artean maiatzaren 19an.Ikustentzunezko bat bota zuen Kultur-etxean, bertan Everesta oxigenorik gabeigo zeneko imaginak ikus zitezkeen.Berak aipatu zuenez, bigarren aldia zuenEveresteko gailurra igotzen zuena, bainalehenengoan oxigenoarekin igozenez,”har” bat omen zuen barnean oxi-genorik gabe egiteko eskatzen ziona etahorrela egin omen zuen igoera hori.

BERTSO JAIALDIA

“Kasinoko Bertso Jaialdia” apirilaren3an, izan zen, Erlezain Egunaren bueltan,Zegamako kiroldegian. Bertan partehartu zuten bertsolariak, goi mailakoakizan ziren urtero bezala: Andoni Egaña,Sebastian Lizaso, Maialen Lujanbio, IkerZubeldia, Ekaitz Goikoetxea eta JokinSorozabal. Gaijartzaile lanetan LaxaroAzkune aritu zen. Ekitaldi hau KasinoElkarteak antolatzen badu ere eta anto-lakuntza lan guztia bere esku badagoere, jaialdiak zorrik sortuz gero, urterosinatzen den hitzarmen bat medio,Zegamako udaleko kultura batzordeakegiten dio aurre zorrari eta aurtengoan1.126,15 �ko edo 187.376 pezetakolaguntza eman dio zorrak kitatzeko.

Frontenis txapelketako txapeldunak eta txapeldun ordeak.

“7 gezur txiki” antzerkiaren emankizuna. Juanito Oiartzabalen hitzaldia.

31


ANTZERKI ETA KONTZERTUAK

“Schola Gregorianista Donosti Ereski”kabesti gregoriarrekin osatutako kontzer-tua eman zuen 2003ko abenduaren20an, San Martin Parrokian. Kutxarenlaguntzarekin antolatu zen kontzertu hau.“Unhe-Kintetoa”ren eskutik, uztailaren16an, udako gau giroei xarma berezibatean asmoz, Mugaz zabalduz izenekofolk-jazz fusio kontzertua izan genuenkioskoa dagoen plazan. Eguraldia larrial-di batzuk pasarazi bazituen ere, azkene-an aterialdi batean kontzertua entzutekoparada izan genuen. Kontzertu hau,Kutxaren laguntzaz antolatzen da.“Zazpi Gezur Txiki“ antzerkia 120 batherritarrek ikusi genuen udal-arkupeetan,uda garaiko antzoki bilakatu zaigu udalarkupea azken urteotan eta farre algarabatzuk egiteko aukera peregabea suerta-tzen da antzerki hauek ikustea, ekimenhau ere Kutxaren laguntzak egiten da.“ Maribel y la Extraña Familia” antzerkiazgozatzeko parada izan genuen azaroaren26an, Olarango Jubilatuen Elkartean.Oraingoan, Jubilatu Elkartea eta Udalarenarteko elkarlanari esker antolatu zen an-tzerki hau. Taldeko antzesleak, ONCEkokideak zirela azpimarkatzekoa da etaberaz ikusmen arazo larriak zituen jen-dea; horrezaz gain, gehienak jubilatutakojendea zen eta oso aberasgarria izan zenguztiontzat, izan ere egoera beltzeneanere bizitzari etekina ateratzen dioten per-tsonak ikus ahal izan baikenituen.Hirurogei eta hamar lagunetik gora bilduzen antzerkia ikusteko.

IKASTAROAK

“Eskualdeko Sukaldaritza”ri buruzkoikastaroa antolatu zuen Udalak, martxo-aren 22tik maiatzaren 5era, nahiz eta tar-

teko egun batzuetan ematerik ez zenegon aste pare bat luzatu zen ikastaroa.Ikastaro hau, Eusko Jaurlaritzak bultza-tutako Etengabeko IkaskuntzaNekazaritza Esparruan izeneko progra-mari esker gauzatu ahal izan zen eta ber-tan 18 herritarrek parte hartu zuten.“Argazkilaritza ordenagailuaren bidez”hau ere, Etengabeko IkaskuntzaNekazaritza Esparruan lehen aipaturiko,Eusko Jaurlaritzako programa honenbarnean antolatu zen, eta ikastaroa,Aitxuri Herri Eskolan dagoenInformatitako Gelan eman zen, guztira 12herritarrek parte hartu zuten eta argazki-laritzako sekretu ugari ikasi ahal izanzituzten.“Tailaketa ikastaroa”, Jabier Arrieta herri-ko semeak eman zuen urteko otsaileanhasita 30 orduko ikastaroa. Ikastaroandagoneko tailagintzan aditu bihurtzen arizaizkigun 10 lagunek parte hartu zuten.“Eskulanen Tailerra”, Latxanea baserrianjaiotako Iñaxi Urreagak zuzentzen du tai-ler hau. Kasu honetan, urrian hasi etaekainerarte irauten duen tailerra da etaaurten 31 pertsonek izena eman dute.Astean behin bi txandatan biltzen diraKultur-etxean eta era guztietako eskula-nak egiten dituzte.“Pintura Tailerra” Ondargoengo MariaLuisa Gorrotxategik zuzentzen du, etaaurrekoaren moduan ikasturte osoairauten du. Tailer honetan 9 pertsonekeman dute izena. Esan, hauek ere bi tal-detan daudela banatuta eta zineko gelanegiten dituztela beren pintura lanak.

ERAKUSKETAK

“Argazki zaharren erakusketa” azaroa-ren 1etik 14ra Pleno Aretoan ikusgaiegon da Kutxaren Fototekan dauden

Zegamako argazki zaharren erakusketa.

ONCEko antzerkia eta ikusleak.

Zegamako argazki zaharren bilduma bat.Argazki batzuk zaharrak zirelako osointeresgarriak ziren edozein zegama-rrentzat. Esan, bertako argazkiren batnahi duenak, Donostian, Garibai kaleanKutxak duen Fototekara hurbildu etakopiak ateratzeko aukera ere baduela.“ Eskulanen Tailerreko erakusketa”, IñaxiUrreagaren tailerrean egindako eskula-nen erakusketa San Bartolometan egitenda, Kultur-etxean erakusketa jarriz.Bertan tailerrean egiten diren artista lanakikusteko aukera egoten da.

AUTOBUSEN ANTOLAKETA

Kultura Batzordetik, aspaldidanik,Kilometroak, Nafarroa Oinez eta HerriUrratsera joateko autobusa eskaintzenzaie herritarrei joan-etorria erosoagoaizan dakien eta aurtengoan, HerriUrratserako (Senpere) maiatzaren 9an,Kilometroakerako (Zarautz) urriaren 3aneta Nafarroa Oinezera (Lizarra) joatekourriaren 17an autobus bana antolatudira.

EUSKARAREN ERABILERA NOR-MALIZATZEKO 2003-2007 ALDIRA-

KO PLANA EGITEAR ZEGAMAN

Zegamako Udalak Euskararen ErabileraNormalizatzeko lehen pausoak emanakditu. Uztailaren 7an, Eusko JaurlaritzakoHizkutz Politikarako Sailburua den PatxiGoenaga jaunarekin, HizkuntzaPolitikako aholkularia den ArantxaAurrekoetxearekin eta Gipuzkoako ForuAldundiko Euskararen NormalkuntzarenZuzendaria den Xabier Huizirekin bilduziren udal ordezkariak.

Euskararen Erabilpena Arauzkotzezkoazaroaren 24ko 19/1982 OinarrizkoLegeak herritarren hizkuntza-eskubideakaitortu eta herri-aginteek hizkuntzaren

32


alorrean dituzten betebeharrak ezartzenditu. Lege honen ondorioz, adminitrazio-etan euskararen ezagutza lortzeko hain-bat ekimen egin ziren eta horien artean,langilegoa euskalduntzea edota HizkuntzEskakizuna egiaztatzea zen; helburuhauek, Zegamako Udalaren kasuanaurrekoa plangintzaldian lortu ziren, gauregun, langile guztiek beren HizkuntzEskakizuna egiaztatua baitute. Azkenfinean, bigarren plangintzaldiaren helbu-rua euskararen erabilpena sustatzea zen,eta plangintzaldia bete eta gero garbigeratu zen, Hizkuntza Eskakizunakegiaztatua izateak ez zuela euskararenerabilera bermatzen.Gauer egun hirugarren plangintzaldiarenatarian gaude, plangintzaldi honen hel-buru nagusia, euskara lan hizkuntzabihurtzea da honako alor hauetan:a) Euskara, zerbitzu-hizkuntza izateaadministrazio eta herritarrekiko harrema-netan.b) Beste administrazio batzuekiko harre-manetako hizkuntza izatea.c) Administrazio barruko lan-hizkuntzaizatea.d)Administrazio honen ekintza-eremudesberdinetan hizkuntza irizpideak era-biltzea.Beraz, Zegamako Udalak, 2005 urtea-ren hasieran Euskararen ErabileraNormalizatzeko Plana, herritarrei aurkez-tuko die, ondoren, plana udalerrianaurrera eraman asmoz.

TOBERA MUSIKA ESKOLA

2002ko ekainaren 27an Tobera MusikaEskolak proposatuta, udalen ekarpenariburuz ondoko irizpide hauek hauek fin-katu ziren1.- Udalek eman beharreko dirulagun-tzaren kalkulurako matrikulako bataz

besteko kostu osoa finkatzea irizpidebezala.2.- Udal bakoitzak, bere udalerrian errol-daturik egon eta TOBERAn izena emanduten ikasleek egindako matrikula kopu-ru osoaren gain egingo dituela dagoz-kion kalkuluak.3.- Udal bakoitzak, aurreko puntuetanegindako zehaztapenei jarraiki, matriku-lako bataz besteko kostu osoaren %20asubentzionatuko duela. Ondorengo urte-ei begira, ehuneko honek aldaketakjasan ditzakeelarik TOBERA MusikaEskolaren urteko balantzeak erakustendituen beharren arabera.Irizpide hauek jarraituz, 2004 urterakoZegamako Udalak 9.874,56 � edo

1.642.988 pezeta ordaindu ditu kontuanizanik 148 matrikula izan direla2003/2004 ikasturtean eta matrikulabakoitzaren kostua 333,6 �koa dela

OSTATU ETA UDALETXEA ATZEALDEKO FATXADAK

MARGOTZEA

Kultur-Etxeko parkeko urbanizazio lanenamaierarekin batera, Ostatu etaUdaletxeko atzealdeko fatxadak margo-tu dira, eraikinak San Martin kale alderaduten tratamendua jarraituta. Esan daite-ke herriarenak diren bi eraikin hauek itxu-ra eta estetikan asko irabazi dutela.

ZEGAMARRAK BEHOBIA-DONOSTIA FROGAN

Zegama-Aizkorri mendi maratoiak eragin-da edo auskalo zein arrazoi medio,Zegaman kirol praktika gehiagora doalapozik esan daiteke. Honen islada da aur-tengoan hain famatua den Behobia-Donostia lasterketa popularrean partehartu duten zegamarren kopurua. Hainzuzen ere, 11 lagunek parte hartu dute etaberaien sailkapena ondorengoa izan da:

1) Unai Larrea 1.17.402) Xanti Jimenez 1.19.493) Iker Alzelai 1.23.054) Iñaki Lasa 1.24.145) Aitor Urbizu 1.24.456) Xabier Morillo 1.29.337) Jose Migel Encinas 1.30.468) Jesus Mari Zabaleta 1.31.139) Asier Berasategi 1.41.29

10) Ainara Mendoza 1.51.2811) Oier Irastorza 1.53.46

Ea kirol praktikak gora egiten duenZegaman, eta datorren urtean zegamargehiagok parte hartzen duten honelakokirol frogetan.

Behobia-Donostia lasterketan korrika egindako zegamarrak.

Udaletxea eta Ostatu atzealdea margotu berriak.

33


MAXKARRAN ERAIKITAKO GAZTANDEGIA ETA

ETXEBIZITZAREN LEGEZTAPENA

Udal Gobernu Batzarrak urriaren 18anerabaki zuen Maxkarran eraikitako gaz-tandegiaren jarduera legeztatu eta mar-txan jartzeko udal baimena Joxe MariAzurmendi Gorostizu-Orkaiztegiri ema-tea. Halaber, gaztandegiaren ondoaneraikitako etxebizitza legeztatzekoUdalean aurkeztutako proiektu teknikoaGipuzkoako Foru Aldundiko LandaIngurunearen Garapenerako Departa-mentura bidali da eta, Aldundiak eraikinalegeztatzearen aldeko txostena emanondoren, Udal Gobernu Batzarrak legez-tatuko du.

ZEGAMAKO KALE IZENAK EUSKARAZ

2002. urtean Zegamako Udalak JabierArrietari adjudikatu zion Zegamako kaleizenak euskaraz jartzeko lana. Hainzuzen ere, eraikin ezberdinetako fatxade-tan kare-harri landua egitea eta jartzea.Gizon okupatua izanik, aurreikusitakoepeak luzatu bazaizkio ere aurtengoanamaitu ditu udalerriko kaleak euskarazjartzeko lanak. Kale guztien izenak eus-

karaz jarri dira, eta kaleetan erabiltzendugun hizkuntza eta sentimenduarenislada ere kaleen deituran ikusi ahal izan-go da aurrerantzean, gure hiri-paisaianere euskarak izan behar duen lehen mai-lako presentzia izateko.

APAIZ-ETXEKO ORUBEAN ETA BERE ONDOKO

LURSAILETAN ETXEBIZITZABERRIAK ERAIKITZEN

Udal Batzarrak martxoaren 8an erabakizuen “Ormazpei SL” enpresarekin apaiz-etxe ohian eta bere inguruan 12 etxebi-zitza, garajeak eta merkatal lokalak erai-kitzeko hirigintza-hitzarmena onartzea.Udalak enpresa eraikitzaileari, izenpetu-tako hitzarmenean, ondorengo baldin-tzak ezarri dizkio, besteak beste:• 70 m2tik gora dituen etxebizitzak,gehienez, 1.442,43 � edo 240.000pezeta erabilgarria den m2ko prezioaizango du.• 15 m2 inguru izango dituen lur-azpikogarajeek 15.025,3 � edo 2.500.000pezetako salmenta prezioa izango dutegehienez.• “Ormazpei SL” enpresak eraikitze lanak20 hilabeteko epean amaituko ditu.

• Herritarrek lehentasuna izango dute,beste edonoren aurrean, 2004ko iraile-rarte etxebizitza hauek erosteko.Honenbestez, “Ormaizpei SL”, enpresakkonpromezu hori hartzen du.

• Zegamako Udalak “tanteo eta atzera-indarrezko eskubidea” izango du, lehensalmenta ematen denetik ondorengo 5urteetan. Honenbestez, edozein erosleketxebizitza saldu nahi badu, aurrezZegamako Udalari egin beharko dioeskaintza, eta Udalak urtekoKontsumoen Gaineko Prezioen Igoeragehituta ordaindu beharko lioke etxebi-zitza, hala balegokio.

“Ormazpei SL” enpresak jakinarazi dioUdalari egin behar diren bi eraikinenlehen solairuen atzealdean terraza handibatzuk eraikiko dituela (hauek garajeenestalkia ere izango dira). Eraikin osagarrihau hitzarmenean ez da sartzen etahonenbestez enpresa eraikitzaileak gehi-garri honen kostua finkatuko du.

Udal Gobernu Batzarrak martxoaren22an erabaki zuen “Ormazpei SL” enpre-sa eraikitzaileari Apaiz-etxea botatzekobaimena ematea eta modu berean ere-muko Xehetasun Azterlanari hasierakoonarpena ematea. Irailaren 6an UdalGobernu Batzarrak dokumentuari behinbetiko onarpena ematea ebatzi zuen.

Ekainaren 21ean Udal GobernuBatzarrak onarturik, abuztuan obrarakogarabia jarri eta eraikinak bota ondoren,“Ormazpei SL” enpresak irailean hasieraeman zien eraikitze lanei, Udal GobernuBatzarrak irailaren 6an obrak egitekoemandako baimenean oinarrituta.

Seina etxebizitza jasoko dituen bi eraikineraikiko dira eta garajeetako sarrera etairteera beheko eraikinaren aldetik egingoda.

Kale izena euskaraz.

Apaiz etxea bota aurretik. Apaiz etxea botatzen. Apaiz etxeko orubean etxebizitza berriak hasita.

34


GIZA ELKARTEEN ARTEAN DIRU BANAKETA

Zegamako Udalak bere aurrekontutik,8.414,15 Euro banatu zituen giza elkar-te ezberdinen artean. Banaketa bi mul-tzotan egin zen:1. Gobernuz Kanpoko erakundea.2. Elkarte ezberdinak.® GOBERNUZ KANPOKO ERAKUN-DEAK: Esclavas del Sagrado Corazón deJesús 1.322,23 �

Kasongo Lunda 1.202,02 �

Felix Iñurrategi Baltistan Fundazioa751,27 �

Medicus Mundi 360,61 �

Oscar Romero 360,61 �

Munduko Deiak 360,61 �

Sahara herriari laguntza 601,01 �

GUZTIRA 4.958,36 �

1.-“Esclavas del Sagrado Corazón deJesús”:Arduraduna: Victoria UrriolabeitiaArangüena, Zegaman parroko egonzen Pello Urriolabeitiaren arreba da.Dirulaguntza: 1.322,23 �.Helburua, Santa Cruz de Boliviako“Estación Argentina” auzoko haur etagazteen heziketan laguntzako Bekakematea da.2.- Kasongo Lunda eskualdearen gara-pena: Arduraduna Alejandro Aldanondo idia-zabaldarra.Dirulaguntza: 1.202,02 �.Helburua: behi eta txekorren hazkun-tzan onarritutako garapena indartzeada, bertako jendearen proteina beha-rrak asetzeko.3.- Felix Iñurrategi Baltistan Fundazioa: Arduraduna: Javier Sudupe Aretxaba-letakoa.Dirulaguntza: 751,27 �.Helburua: A. Matyuluko Mendi-Eskola: goi men-dian aritzen diren pertsonen teknikahobetzea mendiko lan segurtasunaeskainiz.

B. Matyuluko Ureztatze-sistema tradi-ziolanari laguntzeko ur-ponpak jartzea.4.- “Oscar Romero” Solidaritza Batzordea: Arduraduna: Mila Andueza.Dirulaguntza: 360,61 �.Helburua: El Salvadorren energia elek-trikoa sartu, helduen alfabetizazioalandu eta oinarriko aleak sortu.5.- Medicus Mundi:Arduraduna: Maria Minodo Verón.Dirulaguntza: 360,61 �.Helburua: Ruandako Kayenzi OsasunZentruari lagundu. 6.- Munduko Deiak: Arduraduna Roberto Lopez.Dirulaguntza: 360,61 �.Helburua: Colombiako AmagánMucafas emakumeen Kooperatibaproiektua sortzen lagundu.7.- Sahara herriari laguntza.Arduraduna: Saharar herriari laguntze-ko GKE.Dirulaguntza: 601,01 �.Helburua: Euskal Herritik materialaSaharar herriari erreztasunez eramate-ko, kamioi konboi bat erosteko lagun-tza ematea.® ELKARTE EZBERDINEI LAGUNTZAK:Giza Elkarte Ezberdinei, ZegamakoUdalak urteko aurrekontutik 2.854,81 �laguntza banatu dizkie, modu honetara:Herriko Parrokia 751,27 �

Odol Emaileak 420,71 �

ATZEGI 240,40 �

ASPACE 240,40 �GIZAKIA HELBURU 240,40 �FONTILLES 240,40 �GURUTZE GORRIA 240,40 �HIES 240,40 �Minbiziaren aurkako Elkartea 240,40 �

OHARRA: beti ere diru bat erreserbanuzten da, larrialdiren bat gertatu ezke-ro erabiltzeko.

HITZALDIAK:

• Kutxaren Gizarte Ekintza eta UdalekoGizarte Zerbitzuen laguntzaz antolaturi-ko hitzaldi ezberdinak izan dira. Bosthitzaldi eman dira eta denak OlarangoGizarte Zentruan izan dira. Hitzaldiengaiak honako hauek dira:•Urtarrilaren 15ean: “Lehen Sorospenak”Hizlaria Edurne Lizarazu erizaina izan zen.• Otsailak 12an: “Bilobak zaintzendituztenentzako osasun informazioa”Hizlaria Miren Saldaña izan zen.• Martxoak 11: “Autoestimazioarengarrantzia”Hizlaria Xabier Arrazola izan zen.• Maiatzak 6: “Nola ezagutu zahartza-roko gaixotasunak eta horiei nola aurreegin”Hizlaria Ignacio Loyola izan zen.• Ekainak 10: “komunikazioa eta adis-kidetasuna: Bizimodu osasuntsurakogiltzarrriak”Hizlaria Moira Ceberio izan zen.• Irailak 29an: “Yoga: osasuna etagarapen pertsonala” izenburupeaneman zen hitzaldia.Hizlariak: Mª Angeles Aranguren etaJose Felix Sandonis izan dira. • Abendua 22an: “Bularreko eta gine-kologiako minbizia goiz detektatzearengarrantzia”.Katxalin elkarteak emandako hitzaldia.

IKASTAROAK:

• Ekainaren 8 eta 9an, Zegamako UdalekoDrogomenpekotasun planaren barruaneta AGIPADen gidaritzapean, “Drogomen-pekotasunean prebentzioa familia mailannola uztartu”. Ikastaroa, Aitxuri HerriEskolako bideo gelan izan zen.• Uztailaren 12tik 15era Geriatria etaGerontalogian aditua den AmagoiaMuruamendiaraz medikuak zuzenduri-ko ikastaroa. Gaia “Adinekoei buruz” .Etxez etxeko zerbitzuan lanean ari direnpertsonei edo adinekoekin erlazioaduen edozein herritarrei zuzenduta 10ordutako ikastaroa antolatu da.• Gimnasia ikastaroa: urriaren hasiera-tik ekainerarte irauten duen ikastarohonetan, Jubilatua edo Pentsiodunaden edozeinek parte har dezakete.Olarango Gizarte Zentruan egiten daeta astearte eta ostegunetan izaten da.2003-2004 ikasturtean 20 pertsonekhartu zuten parte eta 2004-2005 ikas-turtean hiru gehiagok eman dute izena.Irakaslea Joakin Elkoro ordiziarra da.• Yoga ikastaroa: Gimnasiaren moduraGizarte Zentroan ematen da eta edo-zein herritarrei zabaltzen zaio ikastaro-an parte hartzeko aukera. Astean biegunetan ematen den aktibitatea duguhau ere. Irakasleak Mª AngelesAranguren eta Jose Felix Sandonis.

Jubilatuak hitzaldian.

35


JUBILATUEN EGUNA:

Uztailaren hirugarren igandean hilaren18an, Jubilatuen eguna ospatu genuen.Urtero bezala, eguna herriko txistula-riek herrian zehar egindako kalejirare-kin hasi zen; ondoren herriko ParrokianMeza izan zen nahi zuenarentzat etabertan, Joxe Agirre eta TxominGarmendia bertsolariez gain Orkatzabesbatzak ere parte hartu zuen. Mezaentzun eta polikiroldegira bazkaltzerabideratu ziren jubilatuak. ZegamakoOstatu jatetxekoek emaniko bazkariadastatu lagunartean eta Joxe Agirre etaTxomin Garmendia bertsolariekin, baz-kaloste alaia izan zen kiroldegian etabukatzeko sari banaketa egin zen jubi-latuen artean. Ondoren, dantzan arituzen jendea.Garrantzizko eguna beraz guztiontzat,horrelaxe urte askotan izan dadila !

ETXEZ ETXEKO LANGUNTZAZERBITZUA:

2003ko abuztutik Zegamako EtxezEtxeko zerbitzua GIZAINTZA enpresakustiatu du. Enpresa honekin zenbaitarazo izan dira urtean zehar, beraz,

Kale Nagusia, 48 Bajo IDIAZABAL- 943 188 008 - 670 588 472

¡GABONAK ONDO

PASA ETA

URTE BERRI ON!

ERAIKUNTZAKConstrucciones

PEDRO IPARRAGUIRRE, S.L

Gizarte zerbitzuak kokatuta dauden eraikina.

HERRERIGINTZA ETA FORJA ARTISTIKOA (DISEINUA)

ALUMINIOZKO ETA METALEZKO AROZGINTZA

ERA GUZTIETAKO ATEAK: PVC, FINSTRALEZKOAK ...

TECHNAL MATERIAL ANITZAK

SUAREN KONTRA HOMOLOGATUTAKO ATEAK

ATE ETA PERTSIANA AUTOMATIKOAKPol. Industrialdea, 10-11 ORDIZIA - 943 881 407

GOIERRI AUKERA, S.A.L.

DOITASUNEZKO MEKANIZATUAK

Pol Intxausti, Pab. 14 I - ZEGAMA

943 801 243

[email protected]

hoberena urtebete pasatu ondoren,kontratua etetea zela erabaki zuenUdalak, eta uztailaren 31n eten zenkontratu hau.

Eguneko Zentrua urrian irekitzekoasmoa genuenez, Eguneko Zentruaeta Etxez Etxeko zerbitzua ustiapenbakar batetan aurkeztea logikoenazela ikusten zen, hau da, enpresabakar batek dena eramatea.

Uztailaren 19an Udal Batzarrak eraba-ki zuen Etxez Etxeko zerbitzua etaEguneko Zentroaren ustiapena, GSR(Gestión de Servicios Residenciales)kooperatiba enpresari urtebeterakoadjudikatzea, gauzak ongi joan ezke-ro, urtebete pasatu ondoren kontratualuzagarria izango da.

36


Lursail jabeak lehen harria jarri zen ekitaldian.

Pabiloi egokiak jarduera industrialak garatzeko.Pabiloi industrial batzuk dagoeneko abian.

Umeentzako jolas lekuak industrialdean.

Industrialdea martxan

Pausoz-pauso joan da industrialdea berebidea eginez. Ibilbide luzea baina zuzenaeta eraginkorra eraman duen Intxaustikopolígono industriala aurten sendotu da.Pabilioi txiki guztiak beren jarduera mar-txan jarri dute, eta bi pabilioi handietanere jarduera industriala abian dago.“Itsasgama SL” enpresa iaztik dagomartxan eta urte amaieran “Doilan TegiaS. Coop.”-k hasteko du bere ibilbideindustriala. Hain zuzen ere, irailaren 6anUdal Gobernu Batzordeak obra baimenaeman zion 14-I pabilioi industrialean bar-neko obrak egiteko.

Bestalde, egun Ordizian eta Beasainenbere pabiloi industrialak dituen “GoilaserSA” enpresak Zegamara etortzeko era-bakia hartu du. Hain zuzen ere bi pabiloiindustrial erosi ditu “ K” eta “L” hizkiadutenak eta datorren martxoaren ingu-ruan enpresa osatzen duten 25 langilee-kin Zegaman hasteko asmoa du.Halaber, Gorelan S.L. garabi enpresakere bi pabilioi industrian “N” eta “Ñ” hizki-dunak erosi ditu, eta 20 langile ingurukindatorren urtean abian jarriko du bere jar-duera Zegaman. Beraz albiste oso onaZegama eta zegamarrontzat.

Behar bada, ekonomiak izan duen gel-dialdiaren ondorioz, pabilioien salmentaaskok uste zuten baino astiroago doa.1.100 m2ko azalera (gutxi gorabehera)duten 3 pabilioi industrial gelditzen dirasalgai. Ekonomiaren gorakadak etaIdiazabaldik Zegamara arteko bidearenzabaltzeak eta hobetzeak eragin zuzenaizango dute, ziur aski, epe laburreanZegamako pabilioi industrialen okupazioan.Bestalde, Kultur-etxeko parkean kokatu-ta zeuden jokoak industrialdeko guneberdean jarri dira. Nahiz eta ekipamenduberria ez izan aukera eskaintzen du ber-taratutako ume eta gazteak bertan jolas-teko eta une atsegingarria pasatzeko.

37


Iazko urtekarian, “INDUSTRIALDEAAMAITUTA” artikuluarekin, Intxaustipareko industrialdea errealitate bilaka-tuta ikusi ahal izan genuen. Bertanmodu honetan aurkezten zen guneberri hau: “Zegamak duen industria tra-dizioari eta herritarren ahobatezkoeskaerari erantzuna ematen dion, etaZegamaren bizi-iraupenerako eta etor-kizunerako giltzarri izango den 12.000

m2ko sabaia duen industrialdea”.Jarraian honako eskaera egiten zelarik,“Orain, ekintzaileak, enpresariak beharditugu, gure inguruan lana, oparotasu-na eta itxaropena izateko”. Intxaustiindustrialdean, pabiloia hartu dutenenartean herritar kopurua handia da,honek Zegaman dagoen industriarakoohitura agerian uzten du. Aurtengoan,enpresa herrian jartzea erabaki duen

horietako ekintzaile batekin bildu gara.Agian emakume izateagatik deigarrienasuertatzen delako edota, SuministrosArrano S.L. enpresan ere, gehienakemakumeak direlako langile, MaiteTxoperenarekin solasaldia izan dugu,nahiz eta 18 urte izan sektore honetanlanean hasi zela, oraingo hau erronkaberria delako, zegamartuta dagoennafar honentzat.

“Suministros Arrano S.L.” enpresako langileak.

“Suministros Arrano S.L.n” gehiengoa emakumezkoa da.

Maite Txoperena Matxikote. Ekintzailea

Maite Txoperena enpresaren bihotza.

38


tentziarik, eskulan oso fina eginbehar da eta horretarako zerbaitberezia dugu, beste trebetasun bat.

Zein zailtasun topatu dituzue aurreraateratzeko?

Pentsatu daitezkeen guztiak. Dirualdetik, burura etor daitezkeen ara-zoak dira lo gehien kentzen dutenak.Orain arte errentan egon gara bestepabiloi batetan, baina hasieran betiberdina gertatzen da. Enpresa berriazara, gainera emakumezkoek lanegin behar duten enpresa eta aregehiago, beste enpresa handiago ba-tzuentzako lan egingo duena, horre-xegatik kosta egiten da zuregan kon-fiantza izatea.

Egia esan, horrela 18 urte pasa baldinbaditugu, oraingo planteamenduberri honetatik ere aurrera aterakogara. Denbora daramazunean bestebatentzako lanean, une bat iristen danon zerbait zurea edukitzeko gogoaere baduzun. Gainera urteetan zeharikasitako zerbait da, arriskatzen ezbaduzu ezer lortuko ez duzula, ezbazara ausartzen proiektu berritansartzen, inoiz ez zarela irtengo.

Orain Intxaustiko Industrialdean pabi-loia hartu duzue. Beste erronka berribat?

Nire ametsa da, motorra hona honda-tuta ekartzea eta guk hemen gaitasu-na edukitzea, bertatik funtzionamen-duan dagoela ateratzeko. Horreta-rako denbora behar da eta gure alde-tik esfortzu handia ere, saiatu etaprestatu egin behar garelako lan hauegin nahi badugu.

Azken finean, zuk zure lana egitenbaduzu ere, beti beste enpresa han-diagoen menpe zaude. Indar ez bada,Gamesa da, bestela Torres, baina betihandiagoentzako lanean. Horregatiknik lortu nahi dudana, besteenmenpe egon gabe lan egitea da.Beraz, horretan saiatuko gara etadenbora eta esfortzu pixka batekinaurrera aterako garela pentsatzendut. Gainera, presarik ez dut izaten,beraz, behar den denbora hartukodugu.

Goierri eskualde industriala da. Honekeragina izan du enpresa sortzekoorduan?

Egia esan lan gehiena Goierri mailakoenpresetarako egiten dugu, baitaNafarroarako ere. Gure lan bolume-naren % 80, Indarrera zuzendutadago, baina ateak ez ditugu ixten etaetortzen den lana gustura hartukodugu. Enpresa Zegamako industrialdeberri honetan jartzea guretzako ero-soa izan da, etxetik gertu dugu lanto-kia, gainera Beasainen horrelako zer-bait hartzea kostatuko litzatekeenagure aukeratik urrun geratzen da. Etaazken finean, Beasaindik Zegamaradagoen distantzia ez da handia.

Nola ikusten duzu, gaur egungo Zegama?

Ondo eta hobetzen. Ni iritsi nintzene-an, hau da orain dela 30 urte herriaikusi edota orain ikusi, diferentziahandia dago. Gainera azken urtehauetan itxura aldetik ikaragarri alda-tu da, hobekuntza nabaria da.

Zer eskatzen diozu urte berriari?

Lana edukitzea, zor guztiak pagatuahal izatea eta lanpostu gehiago sortzea.

Maite Txoperena Matxikote(Suministros Arrano, S.L. enpresa burua)

“ Gaur egun nabaritzen dudana da, bezeroekin

elkarrizketak egiten ditugunean, emakume izate

horrek oraindik atentzioa deitzen diela. ”

Non eta noiz jaio zinen? Noiz etorrizinen Zegamara?

Igantzin jaio nintzen, 1956ko, uztaila-ren 31n, San Inazio egunean. EtaZegaman jada 30 urte daramatzat.Hona, Manolora, Mª Luisa, bertakoetxekoandrea eta biok herri berdine-koak izanda, lanerako etorri nintzentabernara.

Noiz sortu zenuten enpresa? Nola?Zergatik?

1986ean hasi ginen, orain dela 18urte. Lagun batek lana eskaini zidaneta niri erronkak gustatzen zaizkida-nez, hartu egin nuen, probatzeagatikedo, eta ikusi non gauden orain.Etxeko martxa eramatea eta umezainegotea izan zen ordu arteko nire lana,badela nahikoa.

Zer izan zen zailena hasi zinetenean?

Lan mota izan zen zailena. Gu hasiaurretik, gizonezkoek egiten zutenlana zen, benetan gogorra. Eskulanada gehienbat eta landu beharrekomaterialak gogorrak izaten ziren,honek trebea izatea eta indar minimobat edukitzea eskatzen zuen. Oraingauzak aldatu egin dira, materialakerrazago maneiatzen dira. Gainera,garai hartan zapatutan eta jaietan erelanera joan behar izaten genuen.

Zein lan egiten duzue?

Hasiera batetan bobinak isolatzea iza-ten zen gure lana, bai altakoak baitaeolikotakoak ere. Baina denborarekinlan gehiago egiten hasi gara. Orainmakina desmuntatu, desbobinatu,garbitu, sartu eta berriro muntatuegiten dugu. Ondoren, azken ukituakguk lan egiten dugun enpresarakolangileek egiten dute.

Zenbat langile daude lanean?Gehienak emakumeak?

26 pertsona ari gara lanean, hauetatik22 emakumezkoak dira eta beste 4akgizonezkoak. Gehienak emakumeakizatearen arrazoia, lan mota honeta-rako esku berezia dugulako da. Lanhonetan bukaera oso garrantzitsuada, asko begiratu behar da nolageratzen diren piezak gero muntaiaperfektua izateko. Eta egia esateko,horretan emakumeek ez dugu konpe-

“Nire ametsa da, motorra honahondatuta ekartzea eta gukhemen gaitasuna edukitzea, ber-tatik funtzionamenduan dagoelaateratzeko.”

Bestalde gaur egun nabaritzen duda-na da, bezeroekin elkarrizketak egi-ten ditugunean, emakume izatehorrek oraindik atentzioa deitzendiela. Gehienetan, enpresetakozuzendari edo gerenteekin egotengara, eta beraien jarrera emakumebat ikusterakoan mesfidantza pun-tuarekin tratatzea izaten da. Agianmesfidantza ez da hitz egokiena,baina gizonezkoekin elkarrizketatze-rakoan dena emanda bezala hartzendute, emakumeak aldiz, gehiago era-kutsi beharrean gaude. Langile mai-lan desberdintasun hauek geroz etatxikiagoak dira, inongo arazorik ezdugu izaten emakumea izateagatikarduraduna eta langileari esateagatikzein lan egin behar duen, bainaenpresetako goi mailatan oraindikaurreiritzi handiak daude. ERKUDEN MUGURUZA

39


Aurtengo urtean ere, jada ohitura denbezala, zuzenki hiru ekintza nagusiantolatu ditu: bertso jaialdia, mus txa-pelketa eta ipuin lehiaketa. Horietazgain, Udalak eskatuta, San MartinFerian, Zegama-Aizkorri MendiMaratoian, Aizkorriko LagunenEgunean eta San Bartolometako paellalehiaketan parte hartu dugu gurelaguntza eskainiz.

1.GO EKINTZA: BERTSO JAIALDIA

Aurten apirilaren 4ean izan zen erlezainegunari begira egiten diren ekintzenartean kokatu zen bertso jaialdia.Horrela apirilaren 3an ospatu zen jaial-diak festa giroa aurrez gozatzen haste-ko aukera eman zigun.Jaialdi honetan parte hartu zuten ber-tsolariak hauek izan ziren: AndoniEgaña, Sebastian Lizaso, MaialenLujanbio, Iker Zubeldia, EkaitzGoikoetxea eta Jokin Sorozabal. Haueilana ematen aritu zen gaijartzaileaLaxaro Azkune izan zen.

2. EKINTZA: KASINOKO XVI. IPUINI LEHIAKETA

Aurreko urteetan bezala, ipuin lehiaketahau “Aitxuri” herri eskolako haurrenartean izan zen. Lehiaketa hau aurreraeramateko herri eskolako andereño etaKultur Etxeko Batzordearen laguntzaparegabea izan genuen ipuinak idatzia-

razi eta ondoren epaimahai lanak egite-ko hurrenez-hurren. Kasino elkarteakgure aldetik haurrei horrenbeste ilusioegiten dieten oparitxoak erosteko diruajartzen du.Hauek izan ziren aurtengo irabazleak:1.go mailan: Xabier Azurmendi etaJosu Oiarbide.2. mailan: Maddi Ormazabal eta AmaiaAgirrezabalaga.3. mailan: Libe Galdos eta JosuneZubizarreta.4. mailan: Joanes Etxaide eta JosuneAzurmendi.5. mailan: Janire Matxinandiarena etaOnintza Arakama.6. mailan: Idoia Zubizarreta eta BeatrizOtaegi

3. EKINTZA: MUS TXAPELKETA

Aurten ere jokatu da elkarteko Mus txa-pelketa. Azaroaren 19 eta 26an ospatuzen txapelketa honetan 32 bikotek

Mus txapelketako irabazleak.

hartu zuten parte eta beraiei egokituta-ko aurkari guztiei irabazi ondoren, aur-tengoan Urko Gorrotxategi eta IgorOrmazabal atera ziren garaile.Aipatu baita ere aurten sistema infor-matiko bat ezarri dugula bertako ges-tioa errazteko eta lerro hauek aprobe-txatuz, eskerrak eman nahi dizkiegubazkideei, batez ere helduenei, hauerabiltzen ikasteko egin duten esfor-tzuagatik eta aurrerantzean orain artebezala kolaboratzen jarraitzeko eskatunahi diegu.Bukatzeko une hau aprobetxatuz,Kasinoko Historia berreskuratzekolanetan ari garela jakinarazi nahi dieguZegamar guztiei eta orain arte emanden laguntza ugaria izan den arren,norbaitek lagunduko ligukeen zerbaitizango balu eskuartean, gurekin harre-manetan jartzeko eskatuko geniokehemendik.

Zegamar BatasunKasinoa

Lehen mailako teknologia Kasino Elkartean.

Iaz ez bezala, esan beharra dago aur-ten herriari tokatu zaizkion posatuetanehiza oso oparoa izan dela, batez ereuso ehizari dagokionean. Esan baitaere orokorrean partzonerian urte onaizan dela.

Bestalde, herriko elkarteak, Federa-zioak zuzenduriko postuak zozketatuditu. Zozketa hauetan jende ugari ibilida, urtea oso oparoa zihoala ikusirik.Zozketak aurten Otzaurteko Bentanegin dira, baina elkartearen nahia dato-rren urteari begira, zozketak herrianbertan egitea da.

Baita ere esan aurten elkarte honekbultzatuta egin den beste ekintza batherriko jaietan egin zen Plater hausketaizan dela. Ekintza edo joko honetan 15

Parajea Postua APOTA 1APOTA 5APOTA 11ARATZ 2ARATZ 8ARATZ 10LARREBIL 14ULZAMA 3ULZAMA 13GARAGARZA 2

Parajea Postua EnkanteaAPOTA 10 12.585 �

AGIÑARAN 0 9.001 �


APOTA 5 8.200 �


ITURGAIN 7 7.380 �

Belea Ehiz eta Arrantza

Elkartea

plater hautsi eta gero Mikel Urbiztondoeta Iker Arizkorretak jokatu zuten finala,eta Mikel suertatu zen garaile.

Aurten Zegamari egokitu zaizkion ehizpostuen zerrenda ondorengoa da:

Igor Ormazabal botatako uso

mordoarekin.

Partzonerian egindako enkante publikoangehien ordaindu diren postuak honakohauek dira:

40


Urtean zehar egindako obren ondorioz, Zegamako txoko eta eraikin ezberdinek

jasan duten eraldaketa ziurtatzen duten argazkiak azaltzen dira jarraian.

Zegama: Lehena eta oraina

Elizalde kalea obretan. Elizalde kalea berurbanizatua.Elizalde kalea obren aurretik.

Txarape eta Alderdi Ederreko garajeak obretan.

Txarape eta AlderdiEderreko garajeak eta erabilera publikoko plaza amaituta

Txarape eta Alderdi Ederreko garajeak egin aurretik.

41


Teilatua berritua.

Kultur-etxeko parkea obretan.

Kultur-etxeko parkea berritua.

Teilatu zaharra. Teilatua berritzen.

Kultur-etxeko parkea obrak hasi aurretik.

42


Artilea eta galtzerdien prozesua ikasten.

ROKODROMOAKirol ezberdinak ezagutzeko kanpainabarruan, Beasaingo rokodromora joatekoaukera izan zuten LH 3. zikloko ikasleek.

EUSKARAREN EGUNAMartxoak 17 eta 18an ikastetxe osoak partehartu zuen ekintza osagarri honetan.Emanaldiak irikiak zirenez herriko zenbaitjende joan zen saioak ikustera.

2004ko 2. HIRUHILABETEA

ZUHAITZ EGUNA

“Zuhaitz eguna” ospatu zen apirilak 1ean etaBeuntze Txiki ondoko eremuan 5. eta 6. mai-lako ikasleek zenbait zuhaitz landatu zituzten.

HOSTO BILTZEAHHko ikasleak, herrian zehar irten ziren hostobiltzea.

ZALDITEGIALazkao mendira joan ziren 6. mailako ikasleakzaldien gainean ibiltzen ikasten hastera.

EZKIO-ITXASOMaiatzaren 4an 3. eta 4. mailako ikasleakbaserri batean izan ziren, ogia eta pastak egi-teko prozesuak ikusi eta praktikan jarriz.

INGLESEKO ANTZERKIALHko 2. eta 3. zikloetako ikasleak Ataunerajoan ziren maiatzak 13an, Goierriko besteikastetxeetako haurrekin batera, inglesez an-tzeztutako obra bat ikustera.

ARTILEA LORTZEKO PROZESUAJose Albizu herritarra etorri zen eskolara

URTEAN ZEHAR EGINDAKO EKINTZAK ETA IRTEERAK

2004ko 1go HIRUHILABETEA

SANTA AGEDASanta Ageda bezperan eskolako ikasle etairakasle guztiak arratsaldeko ordu bi eta erdie-tan atera ginen abestera.

KONTSUMO TAILERRAKPublizitatea, Elikagaien arteko analisia,Segurtasuna eta Jolasa gaiak landu zituztenLehen Hezkuntzako ikasle eta gurasoak urta-rrilaren 29 eta 30ean.

“CHIHIROREN BIDAIA” PELIKULAOtsailak 3an LHko 2. zikloko ikasleakBeasaingo Usurbe antzokira joan ziren peliku-la hau ikustera.

ANOREXIA ETA BULIMIAKutxak antolatutako hitzaldi bat izan zuten 3.zikloko ikasleek otsailak 3an, bi kontzeptuhorien esanahiak argitu zituen eta gaixotasunhauen prebentzioan egin behar dutena ikasizuten ikasleek.

CARREFOUROtsailaren 4an LHko 3. mailako ikasleak, goizbatean Carrefour-ean izan ziren bertako fun-tzionamendua ikusten, produktuei buruz infor-mazioa jasotzen,…

ANTZERKIA SEGURAN ETA ATAUNENOtsailak 18an LHko 2. eta 3.zikloko ikasleakSegurara joan ziren Laiotz Herri eskolako ikas-leek eskeinitako Jaialdia ikustera.

Otsailaren 20ean,LHko 1.zikloko eta 4 urtekoikasleak Ataunera joan ziren Jose MigelBarandiaran eskolak antolatutako Jaialdiaikustera.

Ekintza hauen truke, Euskara egunean,Zegama eta Segurako ikasleak konbidatuakizan ziren Aitxurikoen emanaldiak ikustera.

INAUTERIAK ETA TXOKOLATADA

Otsailaren 20ean Inauteri eguna ospatu zenikastetxe honetan.

Arratsaldez, eguraldi txarragatik eskolan egingenuen desfilea. Ondoren, Guraso Elkarteakantolatuta, txokolatada egon zen ikasle guz-tientzat.

OKINDEGIRA BISITA4. eta 5. mailako ikasleak Zegamako okinde-gia ezagutzera joan ziren Saio Tutorizatuenprogramaren barruan, martxoaren 12an.

PILOTA TOPAKETAK

5. mailako ikasleak Ormaiztegira joan zirenbeste herrietako ikasleekin kirol honetazgozatzera.

ERLEZAINA ESKOLANMartxoaren 30ean erlezain eguna zela etaErlezainen Elkartekoek saio bat eskeini zigu-ten eskolako ikasle eta irakasleoi.

maiatzaren 13an ikasle guztiei artilea egitekoprozesua azaltzera eta praktikan jartzera.

BERTSO LEHIAKETA4. mailako 6 ikaslek hartu zuten parteGipuzkoako Eskola arteko Bertso Paper lehia-ketan maiatzaren 21ean.

IDAZLEA ESKOLANAntton Kazabon izan genuen maiatzaren 24anberak idatzitako “Txara Txikia” liburuari buruzhitzegiten. Aurretik liburu hau geletan landugenuen LHko 2. eta 3. zikloetako ikasleekin.

OSASUNKUME3. eta 4. mailako ikasleek aurkeztu zituztenbertso eta olerkiak Osasunkumeko lehiaketaneta Aipamen saria lortu zuten.

KASINOKO IPUIN LEHIAKETAIkastetxe osoak parte hartu zuen ipuin etamarrazki lehiaketa honetan eta denentzakoizan ziren sariak, maiatzak 31n banatu ziren.

ASKIZU3. eta 4. mailako ikasleak Getariko Ingurumenaterpetxera joan ziren ekainaren 7 eta 8an.

ZUHATZA ETA GASTEIZEkainaren 14, 15 eta 16an LHko 3. ziklokoikasleak irla horretan eta Gasteizko Artiumenizan ziren.

MARSEL MAGOA

Carrefourren irabazitako Olentzero sarikodiruarekin jaialdi bat antolatu genuen ekaina-ren 18an, ondoren antzerkietan parte hartzea-gatik hamaiketakoa eskeiniz ikasle guztiei.

KOSTALDEA ETA TXIKI-PARK

Haur Hezkuntza eta LH 1. zikloko ikasleekegin zuten irteera hau ekainak 17an. Orio,kostaldeko herria eta hondartza bisitatuz, etaarratsaldez “Txiki Park”en izan ziren.

ZERAINA IRTEERA

Ekainak 17an,goizez, bi urteko ikasleak, bi ira-kasleekin Zeraingo parkera joan ziren .Bidairako gurasoen laguntza jaso zuten.

Aitxuri Herri-Eskola

Ikasleak okindegian.

Santa Ageda eskean ikasleak.

43


Eskola umeak txango batean.

Lehen Hezkuntzako Irakaskuntza Sistemarenoinarria Tutoritzan datza. Honek esan nahi duikasle bakoitzak irakasle bat izango duela bereikasketen jarraipen zuzena egiteko. Haurbaten Hezkuntzan sekulako garrantzia daukafamiliak eta tutorea bitarteko da bi eremuakuztartzen. Tutorea ikaslearen erreferentea daeskolan, hau da, haurraren arduraduna daedozein gaietarako. Tutorea urtean zeharhainbat alditan elkartzen da bere gelako ikas-leen guraso guztiekin, adibidez: UrtekoPlangintza azaltzeko, bidaiaren bat badago, ...Maizago elkartzen da ikasle jakin baten ikas-ketak, harremanak eta bere nortasunarengarapenari buruz hitzegiteko.Aitxuri Ikastetxeko eguneroko bizitzan garran-tzi handia ematen diegu gure arteko harrema-nei, BIZIKIDETZAri. Honetarako programadesberdinak lantzen ditugu: • Gatazken ebazpena• Gelako batzarra eta ordezkarien bilkura• Osasunkume proiektua

GATAZKEN EBAZPENA GELAN

Aitxuri Herri Eskolako elkarbizitza oso ona iza-ten saiatzen gara, halere gure artean izatendira gatazkak edo istiluak. Hauei ahalik etairtenbiderik egokienak bilatzeko aurreko ikas-turtean hasi ginen irakasleok formatzen etaikasitakoa praktikan jartzen.Geletan asteko Tutoritza saio batzuetanEuskal Herriko Unibertsitateko talde bateksortutako Curriculuma eramaten dugu aurreraikasleekin. Honen helburua da gatazkak ger-tatzerako ikaslea aurre egiteko prestatutaegotea. Teknika batzuk badira honetarako:“entzute aktiboa”, “ni mezuak”, “emozioenisladapena”, ... Gela bereko bi ikasleen artean gatazka ema-ten denean aukera ematen zaie beraien arte-an konpontzeko; hau “Hitz eta pitz” deitzendugun txokoan egiten dute, urrats zehatz ba-tzuk jarraituz: lasaitu, txandaka arazoa konta-tu eta entzun, irtenbide posibleak aipatu eta biikasleentzako egokiena dena aukeratu. Kasubatzuetan ikasleak berekasa ezin izaten dutekonpondu eta orduan irakasleok izaten garabitartekari. Gatazkak larriagoak direneanTutoreak ikasle edota gurasoekin akordiobereziak egiten ditu.

GELAKO BATZARRA ETA ORDEZKARIEN BILKURA

Duela urte batzuk, hezkuntza proiektua egite-rakoan, ikastetxe honek jarri zituen helburuguztien artean nagusietariko bat “Ikaslea balo-re demokratikoetan eta aniztasunean hezi-tzea” izan zen. Hori aurrera eramateko egituraaproposa antolatu zen: Gelako batzarra etaordezkarien bilkura. Gaur egun, urte batzueta-ko esperientzia ikusi ondoren eta umeen partehartze aktiboa beraien gaiak erabakitzerakoangarrantzitsua dela ikusirik, gelako batzarra etaordezkarien lana bultzatzen jarraitzen dugu.Ikasturtean zehar sortzen diren zenbait gaihaurrak beraiek tratatzen dituzte eta denenartean eztabaidatu ondoren, ondorio eta era-baki batzuetara iristen dira. Prozesu hau osopositibotzat jotzen dugu, beraiek aktibokiparte hartzen dutelako eskolako erabakietan

Tutoritzaeta hobeto onartzen dituztelako demokratiko-ki aukeratutako arauak.Zer nolako gaiak eztabaidatu eta erabakitzendituzte? • Gelako arauak eta antolaketa.• Jolastorduetako txandak.• Gabonetako eta Santa Agedako kantaldie-tan zein izango den poltseroa, ibilbidea, kan-tari sarrera emateko pertsona.• Nora bidali San Nikolas egunean jasotzenden dirua. • Gelen artean sortzen diren arazoak.• Kasinoko ipuin lehiaketarako gaiaren auke-raketa.• Ikasturtean zehar sortzen diren beste gaipuntualak.Edozein gai dela, lehenengo gela bakoitzean,tutoritza orduan, hitzegiten da ikasleen arteaneta proposamen batzuk ateratzen dira. Gelabakoitzak ordezkari bat du, kurtso hasierandenen artean aukeratua. Ordezkari honenbetebeharra proposamen horiek ordezkarienbilkurara eramatea da. Bertan talde guztieniritziak elkartu eta eztabaidatzen dira, azkene-an egokienak edo gustokoenak dituztenakaukeratuak gertatzen direlarik. Ordezkari bakoitzak hauen berri ematen dubere gelan eta zuzendaritza taldea ere jakinengainean jartzen da.Inplikatuta dauden ikasle talde guztiak adosbadaude erabakiarekin, bertan onartuta gera-tzen da. Hala ez bada, berriro ere gelan etaordezkarien bileran eztabaidatzen da denonkonformidadea lortu arte. Bestaldetik, zuzen-daritza taldeak jaso duen informazioa klaus-troan azaltzen da, irakasleen oniritzia jaso ahalizateko. Hori ez bada lortzen, klaustroak bereproposamena azaltzen die ikasleei eta denonartean erabakitzen da.

OSASUNKUME

Badira hainbat urte, gure ikastetxean, biga-rren eta hirugarren zikloetan Osasunkumeprograma lantzen hasi ginenetik.Programa honek, Euskal Gobernuaren babe-sa eta finantzaketa du eta osasunerako hez-kuntzan oinarrituta dago.Hona hemen bere ardatzak:• Norbere buruaren onespena• Bizitzako trebetasunak • Drogak• Ohitura onuragarriakLanketa hau kromo bidez egiten da, hiru atalhauetan banatuta: eskola, familia eta auzoa.Kromo bakoitzak badu bere textutxoa, beraizaten da hizpide gaia garatzeko, norbereemozio eta bizipenak adieraziz.Hau guztia, amaitutzat ematen dugu, ikastur-te bukaeran izan ohi den lehiaketan parte har-tuta. Azken urte hauetan sari eta aipamenakere jaso izan ditugu.Iaz Bizikidetza alorrean ekindako bidea gehia-go sakondu nahi dugula eta, hark hartuko dulehentasuna gure asteroko tutoritza saioetan.Halere, Osasunkumek txokotxoren bat izandezan saiatuko gara ikasturtean zehar.

OPOR ONDORENGO HIRUHILABETEA

IGERIKETA IKASTAROA

Planifikatuta zegoen bezala bete zen ekintzahau, irailak 13tik urriaren 8arte. Ekintza positi-bo bezain gustagarria izan da.

EGUR MUSEOA ETA TELARRAK

Ikasturte honetan eskolako ikasle guztiakjoango dira Egur museoa ezagutzera, baitatelarra ere. Haur Hezkuntza eta L.H.ko 1.ziklokoek burutu dute ekintza hau .

TXINGUDI ETA HONDARRIBIAKO AIREPORTUA

Urriaren 27an LHko 3. eta 4. mailakoak itsa-soko eta padurako ekosistema gurearekinkonparatzeko asmotan izan ginen, udazkene-ko sasoia egokiagoa zela esan zigutelako;hegazti migrazioengatik hain zuzen ere.

Bide batez, Hondarribiako aireportuan, bisitagidatua burutu genuen.

“BANPIRO TXIKIA” ETA “EMILE ETADETEKTIBEAK” PELIKULAK

Familia, lagunak, ametsak eta amets gaiztoengaia lantzeko Beasaingo Usurbe zinemara jogenuen “Banpiro txikia ikustera”, azaroaren3an, LHko 1.,2.eta 3. mailakoak.

LHko 4.,5. eta 6. mailakoak berriz, azaroaren25ean, “Emile eta detektibeak” ikusten izanziren. Landutako gaia: Pertsona arteko ezber-dintasunen aurrean nola jokatu.

ZEGAMA EZAGUTUZ

Herria gaiaren barruan, Zegamako berri zuze-nagoa izateko, herrian zehar ibili ginen bazte-rrak ikusi eta ezagutuz azaroko goiz batean.

IZOTZ IRRISTAKETA ETA ETB

Azaroaren 11n egin zen irteera hau. Bertan LH2. eta 3. zikloko ikasleek parte hartu zuten.Goizez ETBko instalazioak eta funtzionamen-dua ezagutu genituen eta ondoren TxuriUrdin-en izan ginen.

SAN NIKOLAS ETA GABONAK

San Nikolasetan L.H.ko 2. eta 3. zikloetakoikasleek eta irakasleek hartu zuten parte.

Gabonetan, ikastetxeko ikasle guztiekin partehartu genuen eta jasotako dirua eskolakobeharretarako erabili da.

Carrefourreko Olentzero lehiaketan partehartu genuen.

44


Heldutasuna dario TOBERA MusikaEskolari. Luze jo du horretarako, bainadagoeneko, gizakiari ofizialki heldutasunaaitortzen zaion adinaren atarian da2004ko irailean bere hamazortzigarrenikasturtea abiatu duenetik. Haurtzaroa,gaztaroa eta nerabetzaroa bata bestea-ren atzetik gainditu eta atzean utzi beharizan ditu, garai bakoitzak eskatu dizkionerronkei erantzun eta berrietarako pres-tatzen joan den heinean. Gure ikastegianinoiz ikasle izan ditugunek egin behar izanduten eran. Ez da kontu berria beraz. Etahorregatik, ziur gaude, aro ezberdinetakobizipen eta sentimenen zerrendatzea eginbeharrean ez gaudela; zeuk bizi izanda-koen pareko direlako funtsean, eta esanbeharrik izan gabe ulertzen diren horieta-koak direlako. Gainera, gure heldutasu-neranzko bidea agerikoa izan da, publi-koa, eta horrek gure kezkak eta gure gri-nak aldioro zuekin konpartitzera eramangaitu. TOBERA Musika Eskolaren iraganaeta oraina zuena ere bada. Behinola,1987/88 estrainako ikasturte hartan, iru-dikatu zenuten Musika Eskola hura eskuartean dugunaren bera ote den hausnar-tzera gonbidatzen zaituztet. Zorionekoustekaberik eta atsekaberik izango zentartean, baina oraingo TOBERArenganlehenengootatik gehiago ikus zenezatenegin dugu lan beti, baita amaitzear den2004 honetan ere. Bestela ere, garaizgabiltza, TOBERA Musika Eskola haztenbaina bere burua egiten ari baita oraindik.Horrela bakarrik, etengabeko elikatze,komunikazio eta parte hartze horri esker,izango da bere etorkizuna ere zuena.

2003aren amaieran, abenduaren 20koeguerdian hain zuzen ere, musika-hiz-kuntzako bigarren nibeleko ikasle guztiekEuskadiko Orkestra Sinfonikoak (EOSek)Donostiako Miramonen duen egoitzaraegin zuten txangoa erakunde honekantolatutako Kontzertu Didaktikoen ziklo-aren zortzigarren edizioaren barruko ikus-kizun batekin gozatzeko. Honela,EOSeko Ma Non Troppo GanberaOrkestraren eta txotxongilo talde bateneskutik ‘Printze Txikia’ ipuin tradizionala-ren taularatzean zuzeneko lekuko izanziren 60 bat ikasle. Ez zen aurreneko aldiagisa honetako ekintza handi batean partehartzen zena, hilabete batzuk lehenago

EOSek Kursaalen primizian eskainitako‘Gloria’ ipuin musikalaren antzezpeneanizanak baitziren. Ikasleek musika klasiko-aren lilura irisgarriagoa izatea, musikaestilo hau gertuagotik ezagutzea etabaloratzea, eta Orkestra bat zuzeneanentzutearen helburuak aise asetu ziren.

Urtarrilaren 5ean iluntzean ohikoErregeen Kabalgata antolatu zuen TOBE-RA Musika Eskolak beste urte batez.Ekitaldi honen kostuari aurre egitenlaguntzeko, itsulapikoak jarri ziren herrikohainbat lekutan. Aurrera begira, ospaki-zun hau erakargarriagoa egiteko helbu-ruarekin, ekintza honen antolaketa besteelkarte eta herritarren partaidetzarazabaltzeko nahia berritzen du MusikaEskolak.

Urte hasieran, partaide gaituen EuskalHerriko Musika Eskolen Elkarteko akor-deoi orkestraren kontzentrazio bateanaritu ziren musika eskolako akordeoikohainbat ikasle.

2003ko Urtekarian aurreratu genuenez,herritar orori begirako ikastaro interesga-rri bat antolatu zuen Eskolak otsail etamartxoan zehar: arrakastatsu suertatuzen Txalaparta Ikastaroa hain zuzen ere.Orotara 16 urtetik gorako 25 gazte zeinhelduk eman zuten izena eta, Zegamarenkasuan, ekainean bi emanalditan hartuzuten parte ikastaroan ikasitakoa erakus-teko. Horretarako, ekainean ere entsegudinamika berrartu zuten.

Martxoak ekintza ezberdin ugari ekarrizituen ‘Martxoko astearte musikalak’generikoaren altzora. Ziklo honen babes-pean ekimen bana burutu zen hilabeteko5 astearteetako bakoitzean:

• Beste musika eskola batzuekiko harre-manak sakontzeari begira, elkartrukeaantolatu zuen TOBERAk hirugarren urtez.Martxoaren 2an kontzertua eskaini zutenOrdiziako Herri Antzokian MusikaEskolako instrumentu taldeek, musika-hizkuntzakoek eta dantzariek arratsalde-ko 6:30etan. 70 ikasletik gora igo zirenzine aretoko eskenatokira, eta oroitzape-nean publikoak gogotik lagundutakoakordeoi taldearen ‘Uh, Cha, cha, cha’eta dantzari eta trikitixa-pandero taldea-ren Lantzeko Inauterien antzezpena gera-tuko dira bereziki. Gure deiari jarraiki, gai-nera, Goierri Telebistak kontzertuaren iru-diak grabatu eta emititu zituen, bere pro-gramazioan ateratzen lehenengo musikaeskola izan zelarik horrenbestez gurea,gerora besterik izan bada ere. Kontzertuaamaituta, afari-merienda legea egin etatrikiti musikaz lagunduta egin zen herrira-ko itzulera.

• Martxoaren 9an TOBERA MusikaEskolako Musika-hizkuntzako ikasleenerakustaldia egin zen San MartinParrokian arratsaldeko 6etan. Musika-hizkuntzako eskoletan ikasleek lantzendituzten kontzeptu, teknika eta lan proze-durak ezagutarazi ziren ekitaldi honetan.

Tobera Musika Eskola

Tobera Musika Eskolako ikasleak kontzertu batean.

45


Tobera Musika Eskolako txalapartako ikasleak.

• Martxoaren 16an akordeoiko, txistukoeta klarineteko ikasleen entzunaldi bate-ratuaz gozatu genuen Kultur Etxeanarratsaldeko 6:30etan.

• Martxoaren 23an pianoko ikasleentxanda izan zen. Entzunaldi hau ereKultur Etxean egin zen, arratsaldeko6etan.

• Martxoaren 30ean, azkenik, trikitixa etapanderoko ikasleen entzunaldia izan zenleku eta ordu berean, Kultur Etxean arra-tsaldeko 6etan.

Maiatzaren 16an saxofoiko bi ikaslekEuskal Herriko Musika Eskolen ElkarteakDonostian antolatutako I. SaxofoiAlardean hartu zuten parte, kalejira-dianaeta kontzertua eskainiz.

Maiatzaren 24an arratsaldeko 6etangitarrako ikasleen entzunaldia eskaini zenKultur Etxean.

Maiatzaren 22an eta ekainaren 6 eta12an trikitixa eta panderoko ikasleakLegorretako ekitaldi ezberdinetan partai-de izan ziren (Korpus egunean, herrikojaietan...).

Maiatzaren 31ko ArantzazurakoErromesaldian trikitixa eta panderokozenbait ikaslek musika jarri zuten urterolegez.

Ekainaren 22an ikasturte amaierakokontzertua ospatu zen arratsaldeko6:30etan San Martin Parrokian. Ondorenafari-merienda izan zuten parte hartzaile-ek eta herritarrek.

Ekainaren 23an Dantzako ikasleensaioa egin zen herriko enparantzan txistu-lari eta trikitilariekin batera.

Ekainaren 23an, bigarren urtez jarraian,ohitura eta usadio zaharrak berreskura-tuz, jaialdi herrikoia antolatu zuen TOBE-RA Musika Eskolak San Joan suareninguruan. Dantza taldeek ‘Balkarlos’dantzatu zuten su magikoaren inguruanTxistulari Bandak lagunduta, eta txalapar-tariek saioa eskaini zuten.

Aizkorriko Lagunen Eguna uztailaren4an izan zen, eta trikitixa eta panderokohainbat ikaslek alaitu zuten eguna bestebehin.

Abuztuaren 24an, San Bartolome egu-nez, dantza saioa eskaini zuten ikasleekjai egitarauaren barruan. Trikitilariak etaTxistulari Banda izan zituzten lagun. 3urtez ospatu ondoren, tradizio ari dabihurtzen ikasturtearen mugetatik kanpogeratzen den ekintza hau, garai bateanherriko Aizkorpe Dantza Taldearekin izanohi zenaren lekuko. Pasatzear den 2004honetan dantza talde honen disoluzio ofi-ziala bideratu da TOBERA MusikaEskolaren bitartez, eta Aizkorpe DantzaTaldeko arduradun eta guraso sortzaileenborondatez, TOBERA Musika Eskolakodantza taldeen sustapenera bideratu diraaurrekoaren ondasun eta baliabideak.

Azaroaren 14an arratsaldeko 6etandantzariek hainbat koreografia egin zituz-ten ‘Takolo, Pirritx eta Porrotx’ pailazoenjaialdiaren barruan. Jaialdi hau gurasoelkarteak antolatua da, eta urtero musikaeskolako dantzarien laguntza jasotzen duikuskizuna ‘borobilagoa’ izan dadin.

Azaroaren 22an ospatzen den SantaZezilia musikarien zaindariaren omenez,

biharamunean kontzertua eskaini zuenTOBERA Musika Eskolak Aitxuri HerriEskolako gimnasioan.

Aurreko ekintza sorta mardul honiZegamako Txistulari Bandak urtean zeharburutzen dituenak erantsi beharko litzaiz-kioke eta baita Zerainen zein Seguraneskaintzen direnak ere, horiek guztiakbaitira TOBERA Musika Eskolaren ekintzaegutegi oparoa osatzen dutenak.

Nerabetzarotik irten berria den eta hel-dutasuna ‘estreinatzen’ duen musikaeskolaren azken emaitzak dira honakoak.Gertatutako prozesu zurrunbilotsuak etaaldaketa sasoiak egitasmo handi batuzten digute esku artean. Bilakaera, ibilbi-dea, garapena, ikas-prozesua, ez dirasekula amaitzen ordea. Heldutasunakfase berriak ekarriko ditu; ilusio, grina,galdera eta erronka berriak. Gure ikaste-gian inoiz ikasle izan ditugunei ekarri dieneran. Eta orain arte izan den moduan,ikasturtero zuekin konpartitzea nahigenuke, gure etorkizuna zuena ere bade-lako, eta esku artean dugun musikaeskolak, behinola, 1987/88 estrainakoikasturte hartan, irudikatu zenuten ame-tsetako haren gero eta antza handiagoaizan dezan.

Ctra. Irun Km 6. 31194 ARRE (IRUÑA)- Tfnoa.: 948 330 712 - Faxa: 948 331 222 www.atpiluminacion.com

LORATEGI ETA URBANIZAZIOTARAKO ARGITERI PUBLIKOALORATEGI ETA URBANIZAZIOTARAKO ALTZARIAK

FABRICANTES DE ALUMBRADO PUBLICO, DE JARDIN Y MOBILIARIO URBANO

46


2004KO EKINTZAK

XIX. Eguberri Jaialdia eta Urte BerrikoMezan abestu eta atsedenarako egunbatzuen ostean martxan jarri ginenberriro Orkatz eta Orkatz Txiki. Hauhorrela, Urtarrilaren 24ean UrtekoBatzar Orokorra ospatu genuen.Bertan, urteko plangintza eta aurrekon-tuak onartzearekin batera, GidaBatzordeko 2 kide berri hautatu geni-tuen. Honakoan Luis Otaegi eta UrkoAgirre hautatuak suertatu ziren Diruzaineta Bokal gisa urrenez urren. HauekArantza Otaegi eta Ainitze Azurmendikutzitako lekua beteko dute hurrengo biurteetan. Otsaila eta Martxoan bi abes-batzen zuzendaritza lanak LeireLozanoren esku egon ziren, bere lanaizan zen Martxoaren 6ko Jabier Otaegieta Helena Arizkorretaren ezkontzarakoprestaketa eta baita Aviles etaMirandan Martxoaren azkeneko aste-buruan bi abesbatzek bakarka nahizelkarrekin emaniko bi kontzertuena ere.Negua oparoa izan bazen ere, are opa-roago etorri zen udaberria. BeroniAsturiasko emanaldi bi horiekin emangenion hasera, Aste Santuko emanal-diekin eta Irutxe Larrea eta IñakiMariezkurrenaren arteko ezkontzarekineman genion segida, eta ekainarenlehengo asteburuan Sant Sadurníd'Anoiako Coral Sant Sadurnírekinbatera emandako kontzertuarekinamaiera. 15. urtemuga ospatu asmoz,

bi abesbatzek etenik izan ez duenharremanari sendotu bat eman nahiizan diogu aurtengoan. Hau horrela, iaehun laguneko taldea izan genuen bisi-tan Zegaman ekaineko asteburu horre-tan. Hau posible gerta zedin, hainbatzegamarrek bere etxeetako ateak irekidizkie Catalunyako lagunei, Mila Esker!Beste behin ere Orkatz osatzen dugu-non sendia zabala dela agertzen etakonturatzen lagundu diguzuelako.Aipatzekoa ere, asteburuan zeharOrkatz Txikiko kideek izaniko protago-nismoa, izan ere larunbateko afarian gudenok txundituta utzi ostean igandeanUdaletxe aurrean eskeiniriko abestiakbat baino gehiago unkituta utzi baigin-tuen. Emozioz betetako asteburuhonen ostean ekainaren 19an emanzion bukaera Orkatz Txikik ikasturteari,"familian" eskeinitako kontzertu dotorebatekin. Helduen ikasturtea zertxobaitluzexeagoa suertatu da aurtengoan,izan ere Udara bete-betea izan dugu.ekainaren 26an Arantza Otaegi etaEusebio Cajalen arteko ezkontzanabestu genuen, uztailaren 10ean gauza bera, Arrate Igoa eta JonOrmazabalen artekoan eta hilabetekogeldialdia egin aurretik AdinekoenEguneko Mezan abestu genuen uztailaren 18an. Hilabete geroago, SanBartolome eguneko Meza Nagusianabestu genuen, festetan jarri ohi duguntxoznan lana egitearekin batera. Festenondoren, buru belarri udazkenera begi-ra jarri ginen, hau ere potoloa baizeto-rren, Sant Sadurní d'Anoiako bidaiajomuga garrantzitsuena genuelarik.Baina hura iritsi bitartean ere izangenuen non abestu. Irailaren 25a dataseinalatua izan genuen, izan ere Orkatzeta Orkatz Txikik bi ezkontzetan abestu

genuen. Batetik Orkatzek, IzaskunGarmendia eta Jesus Mari Esnaolarenartekoan abesten zuen bitartean,Orkatz Txikik Jon Urbitarte eta IdoiaAldaren artekoan abestu zuen. Bainaez zen eguna hor amaitu bi abesba-tzentzat, izan ere arratsalde-iluntzeanXI. Kantu Festa ospatu genuen,Udazkenari eta Orkatz Txikiren ikastur-te berriari berarekin hasiera emanaz.Gure basoetan hostoa erortzen zenbitartean, beste lurralde batzutanmahatsa biltzen ari ziren, eta garai horiaprobetxatuz 65 lagun joan ginenZegamatik Sant Sadurní d'Anoiara.Cavaren Astearen ospakizunean prota-gonismo berezia hartu zuen bi abes-batzen arteko topaketak. Asteburuborobila, irrifarra eta malkoa falta izanez zen asteburua, burbuxa batenbarne, burbuxaz blai eginda ospatugenuen asteburua.

Eta asteburu dotore horren bueltan,berriro lanera izan ere bizitzaren isladaden gure taldeak ere ez du geldialdirik,lan bat bukatu orduko beste bati ekinbehar, eta hori horrela izanik XX.Eguberri Jaialdian jarri genituen gureahaleginak, tartean azaroaren 27anSanta Zeziliaren omenezko kontzertuaeskeiniz bi abesbatzak. Kontzertuhonen ostean, Musikarien Zaindariarenomenezko festa Orkatz Txikiko gaztee-nek luntx baten bidez luzatu zuten etahelduenek eta Orkatz Abesbatzakokideek "Oilasko eta Klarete Afaria" egi-naz, zeina ordu txikiak arte luzatu zen.

Abendua oparoa izan dugu aurten-goan, izan ere aurrez aipatu bezala XX.Eguberri Jaialdia genuen gure lanenardatz eta helburu, baina data horrenaurretik izan ditugu bestelako konpro-

Orkatz Abesbatza etaOrkatz txikiabesbatzako

kideak.

ZegamakoOrkatz

Abesbatza

OrkatzAbesbatzaSantSadurnid’Anoian.

47


mezuak ere. Horrela Orkatz Txikikabenduaren 19an Alkizan GabonEmanaldia eskeini du eta gauza beraOrkatzek abenduaren 22an Donostiako San Vicente Elizan,Donostiako Santa Cecilia Abesbatzalagun genuela. Gabon izpirituarekinjarraituz, Adinekoei Gabon bisita egindiegu aurtengoan ere. Orkatz aurten- Orkatz Abesbatzaren taberna.

Momentu honetan Zegaman 2 txi-rrindulari ditugu. Bata Aitor Perezda eta bestea Ruben Zabaleta,hurrenez hurren profesional etajubenil mailan korritzen ari direlarik. Biek ere urte polita osatu dute.Lehenengo Ruben Zabaletakkorritu dituen lasterketak eta egindituen postuak aipatuko ditugu.

PISTAN

- Espainiako txapelketan: Ameri-kanan 1.go postua, Olinpikoan 2.postua eta Scrach-en 4. postua.- Euskadiko txapelketan: Jene-ralean 5. postua-Gipuzkoako txapelketan: Jene-ralean 5. postua

ERREPIDEAN

- Azpeitian: 10. postua- Eibarren: 5. postua- Deban: 4. postua- Zarautzen: 1.go postua- Tolosako kriteriumean: 1.go- Gipuzkoako itzulian: Lehenen-go etapan: 8. postua; Bigarrenetapan: 13. postua; Hirugarrenetapan: 2. postua; Laugarren eta-pan: 3. postua. Sailkapen nagu-sian 2. postua.- Erlojuaren aurka taldekako Gi-puzkoako txapelketan: 3. postuaAitor Perez-en lasterketa eta pos-tuak berari eginiko elkarrizketanagertzen dira.Bestalde, aipatu herrian aurtenegin diren lasterketak zein izandiren. Apirilaren 18an kadeteekXX.SANTA KRUZ PROBA izanzuten. Bertan Altuna taldeko UrkoEizagirre ormaiztegiarra izan zela-rik garaile.Ekainaren 18an berriz, jubenilekGipuzkoako XV. Itzuliaren barneanZegama- Murgizelai prologoa izan

Elkartu NahiTxirrindulari

Elkartea

goan ere Beasaingo Adinekoen egoi-tzan izan da eta Orkatz TxikiSegurakoan eta aurrenengoz Zega-mako Eguneko Egoitzan. Olentzero-rekin Gabon arratsean abestu etaEguberri Meza Abestu ondoren, aben-duaren 26an XX. Eguberri Jaialdiaospatu dugu, "20 gabon, 20 kantu"lelopean.

Iaz hasi zinen profesionaletan. Zermoduz kategoria berri honetan?

Ondo, gustura ibili naiz. Afiziona-tuekin alderatuz, maila altuagoadago profesionaletan, eta mailahonetan emaitza onak lortzea ez dabatere erraza, gainera, uste nuenabaino erritmo azkarragoan ibiltzen da.

AITOR PEREZ ARRIETA

Ruben eta Aitor txirrindulari zegamarrak.

zuten, Sabeco taldeko EgoitzGarcia izan zelarik Murgizelairaigotzen azkarrena.Bukatzeko, abuztuaren 29anLXXIV. San Bartolome saria izangenuen. Hemen azkarrena IbonIsasi Alfus-Tedes taldeko gipuzko-arra izan zen.

Ekipoaren izena, “Cafés Labarca 2”izaten jarraituko al du?

Aurten Cafes Baque izan da izennagusia eta hurrengo urterako bestepatrozinadore baten bila dabiltza.Orbitel izan zitekeen patrozinadoreberri bat Baquerekin batera, bainaazken orduan atzera bota dira eta ezdaukagu ziurtatuta taldearen jarrai-pena. Itxaroten jarraitu beharkodugu, ia beste patrozinadore berri-ren bat agertzen den, zeren bestelataldeak desagertzeko arriskua bai-tauka.

Denboraldi honetan zein karreratanparte hartu duzu?

Aurten parte hartu dudan itzuliakhauek dira: Mallorkako itzulia,Murtziako itzulia, Semana Catalana,Gaztela– Leongo itzulia, Alcobendas-eko itzulia, Asturiasko itzulia, EuskalBizikleta, Volta Cataluña, Burgoskoitzulia eta Vuelta España.

Korritu ditudan egun bakarrekokarrerak berriz, hauek izan dira:Almeriakoa, Narankokoa, Ordizia-koa, Getxokoa, Donostiako klasika,Urkiola, Galera (memoriala) etaMontjuic-era igoera.

Denboraldiko balorazioa.Hasieran pixka bat kostatu egin zi-tzaidan erritmora moldatzea, bainadenborarekin hobetzen joan naiz etapostu batzuk egiteko gai izan naiz,adibidez:- Ordizian 6. postua- Espainiako itzulian 5. eta 9. postuak

bi etapetan- Gaztela–Leonen 5. postua- Espainiako txapelketan 10.postua

Datorren urterako zen espero duzu?Maila hobetzea, postu onak lortzeaeta ahal bada etaparen bat irabaztea.Honez gain, lesioak errespetatzea.

48


Mus txapelketako garaileak Jesus Larrea presidentearekin.

Joan zen urteko Urtekarian, AmeztiElkartean egindako berrikuntzen arteankontuak egiteko ordenagailua aipatzengenuen eta eboluziaren bidean sartuakginela deritzogun. Baina ez zalantzarikgabe!

Bazkide bat baino gehiago beldurzen “bere behatz handiekin” nola mol-datuko zen. Aurten kontsolidazio urteaizan dela esatea badaukagu eta bazki-de guztiok ordenagailuarekin inongobeldurrik gabe moldatzen garela ikusiazaurrerakuntza horiei neurria hartu die-gula bistan da!

Urteroko lehenengotako zeregina,lehen hiruhilabetean Batzar Orokorraospatzea izaten da, eta honekin batera,Gida Batzordeko kideen berritzea.Aurtengoan Presidentea etaIdazkariaren berritzea egin dugu.Horrela, Jesus Larreak Presidente kar-gua utzi eta Joseba Albizuri eman diotxanda. Idazkaritzan berriz, ArrateIgoak egindako lanari Luis Otaegikemango dio segimena. Kargua uztenduten bi lagunei elkartekideon eskerro-na eman diegu eta hartzen dutenei ani-morik onena kargua ganoraz betedezaten.

Gure elkartean, urtean zehar zenbaitekintza ezberdin egiten dira: Zegama-Aizkorri Mendi Maratoiaren antolakun-

tza teknikoa, mus eta tute txapelketadirela, hitzaldiak direla, tertuliak direla,ikustaldiak, bilera eta batzarrak ... iadenak (den denak ez esateagatik, gutxilibratuko baitira) afaritxo edo mokadugoxoren batekin bukatzen dira.Aurrekoa ez litzateke posible izango,sukaldaritzarako afiziorik ez balego, ezeta sukaldari onik ere. Bata eta besteasustatzeko, udaberrian bi sukaldariikastaro izan ditugu, Kultur Etxeakantolatuta.

Uda heltzearekin batera, giro goxoarietekina ateratzen hasteko asmoarekin,udako oporren atarian, uztailaren30ean, anaiarteko tertuli afaria egindugu. Benetan giro jatorraz gozatzekoaukera, hizketa eta solasean luze aritugara. Zer esanik ez dastatu dugunariburuz. Joxe Agirrebengoa eta MigelAngel Igoak sukaldari bikainak direlaerakutsi digute, denok hurrengoarenzain irrikaz geratu garelarik.

Aurtengoan ere, San BartolomeJaietan Udalak antolatzen duen elkartearteko paella lehiaketan parte hartudugu. Gogoz saiatu arren, saria dato-rren urterako utzi beharko dugu! Baina

lasai egon, onezkero prestatzen hasiakbaikara...!

Udazkena berriz, enteratzerako pasazaigu! Nahiz eta ekintza berezirik ezantolatu kideek jakin izan dugu elkarteaerabiltzen eta bertan eguraldi aldreba-saren aurkako babesa bilatzen, hamai-ketako, bazkari, tertulialdi, jai eguerdita-ko karta jokualdi eta afariak ugariakizan dira.

San Martin egunaren inguruko aste-an, odolki dastaketa ere izan dugu (etaezagutzen dugu, lan arazoak medio,parte hartzerik izan ez duen batekbaino gehiagok pena galanta izanduela. Zer egingo diogu, datorren urte-an beharko!!!)

Eta urtea txanpan bukatzeko, aben-duaren 11n, urteko bigarren anaitasunafaria ospatu dugu. Bestalde, aben-duaren 18rako antolatutako MusTxapelketan paper ona egiteko presta-ketak hasiak ditugu.

2005. urtea benetan oparoa gertadakigula Zegamar guztioi!!!

ZORIONAK, ETA URTE BERRI ON!!!

AmeztiElkartea

• GOMAZKO ZORUAK • HIRI MOBILIARIOAK (MOBILIARIO URBANO) •• HAUR JOLASTOKI EDO PARKEETAN SEGURTASUNEZKO ZORUAK •

• BELAR ARTIFIZIALEZKO FUTBOL ZELAIAK •

C/ Aldapeta 2 -1º B IRUN - 943 635 277 • [email protected] ZORIONAK !!!

Aizkorriko Lagunen Egunean, maratoiko laguntzaileakbazkaltzen.

49


Guraso Elkartea guraso gehienentzatzerbait birtuala da, hor dagoela jakinik.Bere funtzioen artean, nagusienakondorengoak dira: urtean zehar zenbaitjarduera burutu, kirolak, kirol festa,gobernuko erakundeei dirulaguntzakeskatu, bere kabuz nahiz irakasleenlaguntzaz zenbait proiektu aurreraatera, etab. Modu guztiz profesionalez,ikasle guztiei istripu eta errespontsabili-tate zibil guztietatik babestuko dituenaseguru pribatu bat eskeintzen die etaguzti honen berri, urteko batzarreanematen du modu gardenean.

Guraso Elkartearen arduretako bat,urtean zehar agertzen diren proiektuezberdinak onartzea da. Hamahiru par-taideek osatzen dute batzorde hau,hauetako bakoitzaren iraupena lauurtekoa delarik. Bertan, partaidebakoitzak kargu zehatzak izango ditu.Bi urtez behin, hautaketak ospatzendira eta elkarte erdia berritzen da.Aurtengo urtea hautaketa urtea denez,elkarte erdia berrituko da, zehazki seikide. Jadanik hautaketak pasa direnez,Guraso Elkartea horrela eraturik gera-tzen da:

Bi urteko aintzinatasuna duten kideak:- Jose Anjel Telleria- Edurne Ormazabal- Amaia Atxa- Juan Carlos Azurmendi- Jose Manuel Etxaide- Mari Carmen Laskurain- Iñaki Irastorza

Elkartetik irtetzen direnak:- Alberto Aierbe- Jesus Berasategi- Eva Larrea- Mikel Urbiztondo- Maria Luisa Marin

Elkartean sartzen direnak:- Vicente Rivas- Xabier Arizkorreta- Elixabet Arrieta- Guillermo Zubizarreta- Luis de la Hera- Arantxa Ormazabal

Aurtengo urterako prestaturiko ekintzakondorengoak dira:1. Kirol festa: Irailean burutzen da.Eskolako jolastokian haurrek burutzendituzten kirol ezberdinetan, gurasoekirakasleen laguntzaz, partehartzea bul-tzatzea da bere helburua.2. San Martin festa: Azaroan Takolo,Pirritx eta Porrotx pailazoak kontrata-tzen dira, haurrei ordu eta erdiko ikus-kizuna eskeintzeko, eta irteeran, berta-ratutako guztiei txokolate beroa ema-ten zaie.3. Ihauterietako txokolatada: Ihauterie-tako ostirala ospatzeko, txokolateberoa eskeintzen zaie bertaratutakoguztiei.

4. Puzgarriak kurtsoko azken egunean.Joku eta puzgarri ezberdinak kontrata-tzen dira, egun hau haurrentzat arina-goa izateko eta horrela, oporrak lasaita-sun osoz pasatzeko. Ezberdina izangoda gurasoen zoriontasuna, pozezzoratzen egongo baitira beraien seme-alaba maitagarriak etxean izango direlako.5. Negutegia: Udaletxeak utzitako lurzatian, Guraso Elkarteak negutegi bateraiki du. Bertan, gure seme-alabeiurtaroak eskeintzen dituzten fruitu etabarazki ezberdinak lortu ahal izatekojarraitu beharreko pausoak erakustensaiatzen gara guraso eta irakasleak.6. Eskola barneratzailea: Ematen direnegoera ezberdinei aurre egiteko asmoz,Eusko Jaurlaritzatik, guraso, irakasle etaikasleen artean loturak sortzen saiatzendira, sortu daitezkeen arazo ezberdinenirtenbideak ahalbideratzeko.

Kirol egunean sokatiran. Xabier Intsausti kirol begiralearekin entrenatzen.

Ohitura den bezala aurten ere odolemaileok bi hitzordu izan dituguZegaman odola eman ahal izateko.Hauetako hitzordu bat martxoaren27an izan zen, bertan 35 odoilemaileizan zirelarik eta bestea irailaren 11nizan zen 47 odolemaile bildu ziren. Aurten domina jasotako zegamarrak. Jon Ormazabal

falta da taldean.

Baita ere aipatu aurten 5 emaile izandirela 25 aldiz odola emategatik sari-tuak. Hauek dira: Maritxu Galarraga,Ion Ormazabal, Jesus Mari Berasategi,Iñaxi Urreaga eta Basilio Mugika.

Bukatzeko, urtero egin ohi dugunez,osasuntsu zaudeten Zegamar guztioiluzatzen dizuegu odolemaile egitekogonbitea. Animatzen bazarete, hurren-go ateraldia noiz izango den egunkarieta kartelen bidez jakin ahal izango daeta odola ematen den tokira agertubesterik ez duzue.

ANIMA ZAITEZTE !!!

GurasoElkartea

ZegamakoOdol Emaileen

Elkartea

Lasterketakoprest

Ikasleentzatjarritakonegutegia.

50


Proba egiteko landatu eta baso landa-re modura saltzera joatean, inork ezzuela horrelakorik nahi ikustean,musutruk ematea baino etxean nero-nek landatuko nituela eta etorri zirenbertako sorora. Gabon pinuak hanzeudela, ijito itxurako batzuk ikusi etahoriengatik diru polita eskainiz era-man zituzten. Geroztik badakizu zersuposatu duen landare honekZegamarako...

Mintegi mundu hori ez da enpresa erre-za... zein landare ekoiztu, bakoitzarenkalitatea nola lortu, aparteko zainke-tak, salmenta guneak eta merkatuberriak ireki.. orduko gorabeheren berriematerik ba al duzu?

Munttegirik onena, basoa bota berrizen hura izaten zen, basoan bertan,sustraiak eta kendu, ondo garbitu etalur gozo harrotuaren gainen, aitzurrapasa ondoren landarea bikain atera-tzen zen, sekulako sapia izaten zuten.Buelta guztian arantza - alanbreekin

babestu, eta gainean zaintzen egonbehar. Orduan laguntzaile bikainanuen, extremeño bat, eta hark ere lanhandia kentzen zidan.

Erabiltzen nituen landareak, basoanaurki ezin zirenak izaten ziren, lizarra,gereziondoak, haltzak... basotik hartuizaten ziren, nik berriz “resinosak”eskaintzen nituen. Batipat, Alertzea,Abeto Douglas-a, Larizioa etaInsignisa. Badakizu, hauek berenhaziak lortzeko eta ernetzeko prestizateko, aurrez beroa behar izatendutela... eta geuk Frantzitik ekartzenhasi baino lehen, etxeko sukaldeanekonomika gainean, bandeja bat airean (distantzi batera) mantenduztratatzen genituen hauen haziak.

Aurrez, lan zaila eta arriskutsuagenuen, arbola puntara igotzen baiki-nen piña bila, ezkilara eta ezer gabe...Horretan ere morroia iaioa genuen,eta milaka hazi biltzen genuen.

10 ume nola hazi daitezke guarda sol-datarekin?

Pentsatuko duzun bezala bestehorrenbeste lan eginez, guarda lane-tatik aparte.

Orduko guardaren soldatak ez zuenaskorako ematen eta nonbaitetikatera behar jornala osatzeko lanbidea.Garai haietan, guarda lanak ez zeudenorain bezala zehaztuak, eta askotantokatzen ez ziren lanak ere egin izatengenituen.

Neroni, aitarekin mendian hezitutakoanaiz, beste eskola batekoa alegia, etahari beretik segituaz Billabonakomunttegin (mintegian) izan nintzenlanean. Han ikasitakoarekin hemen(Zegaman) egiten nituen ene muntte-gi eta saiakerak. Bertatik lortutako,emaitzaren baitan izaten ziren etxera-ko diruak. Kasurik aipagarrienetakobat Picea abies, izei gorria edo gabonpinu izenez ezagutzen denarena da.

Basogintzazsolasean...

“JoxeAzurmendibelaunaldi

bat bi menderen altzoan”

“Jada udazkenaren usainean, hostoak erehoritzen somatzen diren horretan, Zatizalibarbaserriko intxaurrondoak bere oparotasunaadierazten du atari aurrea intxaurrez lurraestaliz. Honek ere, zurtoin motza izanagatik,ondo zuzena azaltzen du, gaztetatik emeki-emeki zaindu izanaren seinale...

Baserri barruan, Joxe Azurmendi, “Joxe guar-da” zain daukat. Orain 87 urte Leaburun jaioa,aita “guarda montes” zenaren arrimoan bizieta ibili izan zen gaztaroan, bai Lizartza etaBerastegin ere Zegamara, ama zenaren jaio-tetxera etorri ziren bizitzera, Zatizalibarrera.Bere esanetan, mendiaren berri aitak irakatsizion, zuhaitzekiko zaletasuna ere berehalajaio zitzaiolarik.

Zegaman, Maria Belenekin ezkondu eta solda-ta bakarrarekin, basozainarena alegia, senaremazteok 10 haur atera zituzten aurrera.Basoak garai haietan ematen zuena kontutanhartzen bada meritu handiko bizi-saioa eginzutela esan daiteke, etxerako jornal osoa men-ditik lortzeak ondo estu ibili behar izanarenadierazle izaki.

Dena den, Joxeren meritua bikoitza izan delaonar daiteke, baso munduaz nazka-nazkaegina amaitu beharrean, alderantzizko jarreraazaltzen baitu. Orain dela gutxi Patrola aldebatera uztea erabaki badu ere, semeren bate-kin basoei begirada bat emateko unearen zaindago. Eta hori da hain zuzen Joxeren “bene-noa”, belaunaldiz belaunaldi bai seme zeinbiloba batzuei “odolean” iritsi zaiena... ”

51


Merkatua, edo eroslerik garrantzitsue-nak Oñatiarrak izaten nituen. Gehien-bat Oñatira saltzen genuen nahiz etadenborarekin Aretxabaleta eta Esko-riatzara ere zabaldu ginen, eta berezi-ki tratuan “Montañeros de Oñate”soziedadekoekin izaten nintzen.Dagoeneko, guk egin eta haiek landa-tutako Douglas eta Larizio bikainakegon izan behar dute bertan.Lehendik ere, askotan joan izatennintzen hauen basoetara hazi bila.

tutako puskak bota,atera eta dena ongi gar-bitu ondoren, berrirobeste espezieren bate-kin landatzen hasi...

Gomendio modura for-mularik baduzu?

Bai, oso azaletik badaere, beti leku bakoitzazehaztasun gehiago-rekin begiratu beharko litzatekeela jakinik,hegoaldera larizio etaInsignisa, iparraldera,beti nortea bilatuzDouglasa... Lekuak lureskasia azaltzen baduLarizioa eta lur sakonakbadira hosto zabalekinere asmatuko da. Azkenhauen artean NortekoHaritza aipatuko nuke.Egun materialetako osolandare ona egiten da.Lur eskasean, hostoza-balen artean Gerezion-doa gomendatuko nuke.

Zegamak basogintzarakoleku apartak ditu, zenbataldiz esan ote diet guar-dei Aizkorri ingurukoterrenoek duten poten-tziala... Oazurtza aldeanpago kaxkarra beharrean...

Pentsa ezazu, kanala doan horretanguk dauzkagun sailak ikustekoakdira...aspaldi joatekoa banaiz ere,ikusgarri daudela esango nuke,Inaziok (semeak) esaten didanez. Huralandatzen hartutako lana ez dagosinesterik ere! Harriak kendu, pika-txoiakin zuloa egin eta lurra bilatuta-koan landarea sartuaz ibili izan ginen,eta lurrik ez bazan hasierako urteeta-rako lurra saskitan eraman ohi genuenbertara. Orain, joan eta ikusi, harri

urte oker ez banago), eta egun orain-dik ikustekoak daude. Horietako batEuskal Herriko “Arboles Singulares”katalogoan dago jasota. Ikusgarria da,jada 60 metroko garaiera dauka!.Horren azalpenak, Foru Aldundiakbertan jarrita ditu, txartel batzuenbitartez.

Abeto Douglasak egurra primerakoadu, materialetarako, kolore gorrikoaeta sendoa. Gure etxean sukaldekomahaia (2 metrotik gorako luzera du),bere banku eta banketekin dozenaerditik gorakoak, enbor bakarretikegindakoak dira. (benetan ikustekoakdira, bai altzariak bai egur hauen ego-era ere).

Esan daiteke, betitik ibili zarela men-dian, eta zehazkiago baso artean, lanaere basozainarena izan duzu... zertanoinarritzen zen lan hura ?

Garai haietan lana ez zen definituaegoten, inguruarekiko errespetuaz eta

JoxeAzurmendi

Joxe eta bere iloba, San Adrian atzean dutela

“Jende asko etorri zaitaholku eskean, galdezka...eta astakeria handiak ereentzun ditut, batek edobestek esanda holako etahalako frogak egin beharzirela eta. Azkenean espe-

Alertzea, Larizoa, Douglasa... zein duzugogokoen? gomendagarrien?

Beno, landare bakoitzak badu bereaprobetxamendua eta helburua zeinden edo landatu beharreko terrenoakzein ezaugarri duen, horrek markatubehar luke espezie aukeraketa. Jendeasko etorri zait aholku eskean, galdez-ka... eta astakeria handiak ere entzunditut, batek edo bestek esanda holakoeta halako frogak egin behar zirelaeta. Azkenean esperientziak marka-tzen dizu bidea, tamalez berandu iris-ten den erantzunak jaso izaten direla-rik. Guri behintzat, basogintzan eginbehar ez dena, proba eginez ikasteatokatu zaigu, eta ikasten ez badaberriz ere hanka sartzeko aukera han-dia duzu... azkar ibili eta interpretaziozuzenak ateratzen saiatu behar da.

Neronek hamaika lan egin izan ondo-ren haizete edo elurte gogor batenondorioz m3 piloa galdu beharreangertatu naiz, 20 urte zaintzen ibilitakobasoa igartzea edo 30 urte ondoren,terrenoak enbutu modua eginezhonen lepoa zitekeen lekuan tokatulandaketa eta denak erdiparetik hau-tsita aurkitzea tokatu zait. Hura ezzegoen aprobetxatzerik, puska txiki-tan besterik... eta gainera, zutik gera-

“Oso azaletik bada ere, hegoal-dera larizio eta Insignisa, ipa-rraldera, beti nortea bilatuzDouglasa... Lekuak lur eskasiaazaltzen badu Larizioa eta lursakonak badira hosto zabalekinere asmatuko da.”

azpitik lur hartutazer nolako landarea(zuhaitza) dagoen.

Beno eta guztietan,zein espezie duzugogokoen?

Betitik Douglasizeia izan dut gus-tuko. Nire aitazenak Frantziatikekarri eta Albistu-rren landatu izanzituen. Gipuzkoanlehenak zirelakoannago (orain 87 bat Joxe, bere lau semeekin

52


Basoaren ustiakuntzan zein izan da urteguzti hauetan aldaketarik gehien ekarriduena? Eta zer deritzozu?

Aldaketarik nabarmenena egurra ate-ratzeko gestioari lotutakoa dela esangonuke. Alegia trontza-zerratik motoze-rrara pasatakoa. Azken honekin ape-atzen (botatzen) diren enbor kopuruaez dago konparatzerik, eta honekinbatera desramea, segitu batean prepa-ratzen da enborra garraiatzeko prest.

Makinarian ere aldaketa handiakdaude, lehen, egurrak “matxoekin”ateratzen baziren, orain, pistamomentuan ireki eta traktore foresta-lakin ateratzen dira, kablea luzatu,lotu, bildu eta gelditu gabe kargade-rora. Gauean, kontaktua kendu etabihar arte!, ez zaldizkoak tapatu, ezjaten eman, ez urik, ez deskantsurik...

Orokorrean azkartasuna eta lanarenurritzea ekarri duela uste dut. Pentsagarai batean, basoa nolakoa zen edoegurra non erori zen, hark markatzenzuen egurra ateratzearen aukera.Esate baterako, erreka zuloan gera-tzen zen egurra ez zegoen materiale-tarako ateratzerik, eta orduan ikatzaegin behar izaten zen egur harekin.Egun edozein baztarretik ateratzendute enborra, nahi bezala ibiltzen diramakinak.

Egurra bota eta biltzearen prozesuaazkartzeak alde batetik praktikotasu-na ekarri du, baina bestetik guretzakogarrantzizko ziren hainbat kriteriobazterrerazten ditu, zehazkiago ilar-giarena aipatuko nuke. Lehen behin-tzat oso garrantzitsua zen, eta nireesperientziatik alde handia dagoelaesan dezaket. Barre egin izan didanjendeari ere frogatu izan diot, garaidesegokian botagatiko ondorioak.Urrutira joan gabe, su egurrarekin,ikusi zein irauten duen gehien. Niribehintzat horrela irakatsi zidaten, etaez dut kontrakoa denik ikusi.

Simaurrarekin ere garbi asko ikustenda, ikuilutik ateratzean pilotan jar-tzean, hura ontzen utzi ondoren, ilar-giaren baitan, kapa desberdinak ikusi

ezer berririk ez, basoa zaindu eginbehar da, espezieak ongi aukeratu,landaketa marko egokiak jarri, podakbere garaian eta dagokien neurrianegin, desbrozatu...

Beharrak berdinak dira, lehen bezala,orain nahi bada beste lanabes batzue-kin eta azkarrago egiten da. Egunbaso lana gogorra dela esaten da, halaizan ere, baina pentsa garai haietanzer zen, lanbide gogorra beti ere, ezzegoen gaur bezala aukeratzerik,buzoa, komandoa, botak...lehen, ezzegoen horrelakorik eta bakoitzakzuenarekin joan behar lanera.

Desbrozeak, aizkora, matxetea eta aitzurrekin egiten ziren, baso zapar-diak garbitzen ere nahikoa lan. Podak,berez ez ziren poda moduan egiten,basoa garbitzeagatik eta lana hobetoegiteko izaten zen.

horrelako gaietaz ez zegoen egungoardurarik, zuhaitza botatzerakoan, ezzitzaion faunari edo inpaktu gaieibegiratzen. Kontrola bai noski, gurelana jendeak astakeriarik ez egiteaizaten zen, kortak egiten ziren ikusi,autorizazioa eskatu duen begiratu,guk markatutako zuhaitzak botatzenzirela ziurtatu, sua egiteko permisoakaterata zeudela, bestelako baimenak...

Basozainari tokatzen ez zitzaizkionhamaika lan ere egin izaten genituen,baso lanetan zebiltzanei lana nolaegin behar zen erakusten, lan eremu-tik kanpoko baso markaketa eta iri-tziak ematea joan, beste basozainenlanak bijilatu, bajak ordezkatu etahauen ardurak betetzea, besteakbeste. Gehienbat Ataun aldean etaOtzaurten izaten nintzen. Garai haie-tan Otzaurte aldea ez zen inorentzatgustuko, eta oker antzera ibiltzenziren basozainak bidaltzen zituztenbertara, inor egoten ez zen tokira, ais-latuta, eta taberna usainik gabe. Nihemen egoten nintzenez, sarritanjoan behar izaten nintzen ongi otezebiltzan ikustera. Ataunen bestehorrenbeste gertatzen zen.

Orduan oinez ibiltzen ginen, ez zaldizez kotxez, eta gerora hasi ginen moto-rrean. Pentsa zenbat ibili behar izatenzen. Askotan gaua tokatzen zenlekuan ematen genuen, baso sail han-diak zirenetan batipat. Gauerakolehorpe moduko bat prestatzen zeneta horretara jarritako jende artistaizaten zen, lekua erabaki eta presta-tzen. Manta lodi bat lurrean, besteagainean eta hola pasatzen zen gaua,lo egiteko arazorik gabe!, orduanhezurrak bigunak zeuden eta laneko nekeak asko laguntzen zuten deskantsatzen.

Ordutegia argiak jartzen zuen, etamendirako girorik ez zenean etxeanegiten zen lana, batipat lanabesak,matxetea eta aitzur kirtenak konpon-tzen. Horrelakoak ziren gure lanak.

Egungo jarduerekin alderik ba al dago?

Egon badaude, baina orokorreanbasoaren erritmoa kontutan izanik,

Joxe etxe ondoko kiwiak begiratzen.

Joxe, emaztea eta alabarekin Urbasan.

“Orduan oinez ibiltzen ginen,ez zaldiz ez kotxez, eta gerorahasi ginen motorrean. Pentsazenbat ibili behar izaten zen.Askotan gaua tokatzen zenlekuan ematen genuen, basosail handiak zirenetan batipat.”

53


MANEX ARANBURU

Noiz eta non jaio zinen?

1920ko maiatzaren 11an, ArantzazaGarakoan. Orain bertan ez da inor bizi,baina garai hartan gu 9 senide gineneta ahal zen moduan ateratzengenuen bizimodua aurrera. 100 ardiinguru eta 6 behi genituen, eta haiekzaintzen ibiltzen ginen. Gazta egin etaardiei ilea moztea izaten zen gureeginbeharra, eta gazta asko irtetenbazen, saldu egiten genuen, bestelaetxerako gelditzen zen guztia.

Noiz arte ibili zinen baserri lanetan?

26 urte nituenean kalera etorri beharizan nuen. Orduan Urgainen bizi nin-tzen eta gerra pasatutakoan, 1946anhasi nintzen elektrokimikan laneaneta bertan ibili nintzen 1977 arte.

Zein lan egiten zenuten elektrokimikan?

Lejia egiten genuen, niretzako ez zenlan txarra, hemen behintzat hilabetebukaeran dirua egoten zelako.

Kare harria ekartzen zuten SegurakoRekondo anaiek, Kruz eta Jazintok,kamioian. Orduan nire lana, kareharria zinta transportadora batetaneramatea izaten zen.

Elektrokimikan 30 lagun inguru gen-biltzan lanean, denak gizonezkoak.

Zer oroimen gordetzen dituzu lan hartatik?

Jende asko etorri zela kanpotikZegamara. Batez ere andaluzak bainasalmantinoak ere bai, orduan ikasigenuen guk erdaraz egiten.

Bestalde, gogoan dut, garai hartandesagueak zuzenean errekara zihoa-zela, beraz lejia e.a uretara botatzenzen, horregatik gertatu izan zen arrai-nak hilda azaltzea.

Nolakoak izaten ziren, urtean zehar egi-ten ziren ospakizunak?

Aste Santuan prozesioa egiten zen.Elizako atzeko atetik ateratzen zirensantuak eta txandakatuz egiten zen

ibilbidea, batetan Buztinkaletik etahurrengoan Olaberria aldera jarrai-tzen zuen prozesioak. Behin ez naizgogoratzen nondik, hiru misiolari eto-rri ziren Zegamara eta Ibarretarainoprozesioan joan zen jendea beraiekin.

Pazkoatan oraingo modura, peregri-nazioa egiten zen, egun batean joaneta hurrengoan etorri. Plazara iristera-koan, portikupean ardo partitzea egi-ten zen, orain bezala. Arantzazurabidean, oraingo antzera Udaletxeakxerrak, ogia eta ardoa banatzen zuenbazkaltzeko, baina ez orain egiten denlekuan, garai hartan iturrira iritsiaurretik geratzen ginen bazkaltzen,gaur egun hamaiketakoa egiten denpagadi hartan.

San Joanetan sua egiten zen, ardoaere banatzen zuen Udaletxeak etagero gauean dirua zutenak, afaria iza-ten zuten.

ahal izango zaizkio, batzuk beltzagoeta besteak zuriskago, erdi lizun-duak... Oraindik bada ilargiarekin zerikusirik ez duela diotenak.

Zein gomendio egingo zenuke gaurkobasogintzarako?

Beno, bat oraintxe aipatutakoa litzate-ke, hau da egurra ilargiaren araberabotatzearena, posible bada behintzat.Lehen asko errespetatzen zen gaia da,esate baterako koska gabeko hostodunek ilberritan, pagoa, gereziondoa,urritza, eta orokorrean erretxinadunak ere bai. Ilbeheran berriz, gaztainondoa, haritza, ametza, intxaurrondoa...

Joxe etxe ondoan duen pinu baten ondoan.

Egurra arrastradorarekin egiten de-nean, askotan modu zabarrean egitenda eta enborrak lurretik doazenak,zutik daudenak jo eta zuritzen dituzte,hauen bizi eta hazkuntza neurri handibatean mugatuz eta gaixotasun iturriberriak sortuaz. Kontuz ibiltzea beste-rik ez.

Hauek eta beste batzuk entzun etaikusi ahal izan nituen Zatizalibarre-nean, eguneroko lanetik eta espe-rientzian oinarritutako ikasketa modu-ko hauetatik ezin etekin murritzikizan. Jasotakoaren balioaz jabeturik,gustu punttu horrekin atsegin handizagurtzen ditut senar emazteak...

RamonArrieta Arrieta

“ Kantinan bazkaltzengenuen. Kantinak atera

ninduen bizirik! Jose Maiora,mekiduak, egun Zegamako

plazaren izena daramanhark, bere ondasunetik eskolako haurrentzat

kantina bat jarri zuen ”

Ramon gaztetan

54


“Jaietan lehenengo meza goize-ko 6etan izaten zen eta ondorenbeste bat egoten zen 8etan. Gulehenengora etortzen ginen.”

“Erdi bromatan esango nizuke,guk gosea bat bakarra pasatudugula baina hori gose luzeaizan zela.”

Arrieta-Arraiagosendia.

Ihauteri eta Gabonak ?

Orduko mozorrok Katamalok (ihaute-rietan kareta jazten zutenak) izatenziren, batzuk zuriz jantzita eta bestebatzuk beltzez jazten ziren, baina egiaesan ez dut horrelako oroimen handirik.

Gabonetan egiten genuen eskearekinhobeto gogoratzen naiz. Baserriz-baserri joaten ginen eskean, baina ezorain bezala, gure garaian mutilakalde batetik eta neskak bestetik ibil-tzen ginen.

San Bartolome eta San Martin?

San Bartolome egunean herrira jaiste-ko ohitura izaten genuen, baina egu-nez ibili behar izaten zen, hurrengoegunean baserrian lan handia egotenzelako. Hala ere, gaur eguneko festa-tik asko aldatu dira, orduan bertsoakikusi, baso erdia hartu eta iluntzerakojoaten ginen etxera. Gaur egun aldiz,gazteek festa gauetik egiten dute etaegunez lo.

San Martinetan, gaur egoten denferiaren antzekoa izaten zen baina,orduan gaur egun baino tratu gehiagoegiten ziren.

Eskola non zegoen?

Olaranen, orain etxe berriak egindituzten leku horretan, 90 bat mutikoibiltzen ginen eskolan, denak bateraeta maisu bakarrak dominatu beharizaten zituen, bazuen lana etapazientzia hark!.

Egunero joaten al zinen bazkaltzerabaserriraino?

Ez, kantinan bazkaltzen genuen.Kantinak atera ninduen bizirik! JoseMaiora, mekiduak, egun Zegamakoplazaren izena daraman hark, bereondasunetik eskolako haurrentzat,batez ere urrutiko baserrietatik zeto-zenentzat, kantina bat jarri zuen, baz-kari beroren faltarik izan ez zezateneta kapa bana ere uzten zigun ikastur-tean zehar erabiltzeko eguraldi txarra-ri aurre egiteko, ikasturtea amaituta-koan kapa ere entregatu egin beharzen.

Kantinan bazkaltzen zuenak doan jatenal zuen?

Bai, kantinan bazkaltzen genuenok ezgenuen ezer ordaintzen, indoabak,Don Julian maisuaren emazteak egos-ten zituen.

Maisuak egunero izendatzen zituen,bertan bazkaltzen geratu zitezkeenen

izenak eta kaletarrak elur handia egineta baserrikoak noiz eskolara ez joan-go zain egoten ziren kantinan bazkal-du ahal izateko.

Bazkaldu aurretik errezatzen al zenuten?

Uste dut aitagure pare bat errezatzengenituela.

Gazteleraz edo euskaraz?

Euskaraz.

Gogorra izan al zen zure gazte denbora?

Ez dut horrelako oroimen txarrik. Erdibromatan esango nizuke, guk goseabat bakarra pasatu dugula baina horigose luzea izan zela. Egia esan, gukbaserrian tripa betetzeko lain atera-tzen genuen, ez zegoen gaur egungokapritxorik baina, behintzat jatekoadina bagenuen. Garia ereiten genuenetxean eta Axarineko errotara eramanbertan irina egiteko. Taloa ere jatengenuen arto irinez egina baina osogutxitan.

Haragi asko ez genuen jaten bainaurtean txerri eta ardi pare bat hiltzengenituenez izaten genuen zer jan.Kontserbatzeko gaztuta gorde beharziren eta oraindik gogoratzen dut nolazezina, indabarekin gustura asko jatengenuen. Gainera, oiloek egindakoarrautza guztiak etxerako izaten ziren,beraz jatekoa bagenuen.

Mezatara egunero etortzen zineten?

Ez. Jaietan etortzen ginen. Lehenengomeza goizeko 6etan izaten zen etaondoren beste bat egoten zen 8etan.Gu lehenengora etortzen ginen gerolan egin behar izaten genuelako base-rrian. Garai hartan orain baino jendegehiago joaten zen mezatara.

Eta iluntzeko errosarioa?

Zerura joango baginen, egunero erro-sarioa errezatu behar izaten genuen.Horregatik dauzkat zeruko ate guztiakzabalik!

Ba al duzu eskolako pasadizuren batkontatzeko?

Egun batean, Olaberriko FelixAzurmendi nire atzetik zebilen niharrapatu nahita eta ezin ninduenezharrapatu zapata bota zidan kaska-rrean emateko asmotan eta ni jo ordezeskola erloju handia jo zuen eta krista-la hautsi zion. Raimundo sakristauakkonpondu zuen erlojuaren kristala,erloju kristalak konpontzen ibiltzenbaitzen. Felix egun pare batean ez zeneskolara agertu baina agertu zeneanhan zeukan maisuak konponketarenfaktura, eta ordaindu egin behar izanzuen.

Ramon bere emaztearekin.

55


EDURNE ALBIZU

Iluntzen zuenean ganbarara joan etaarto-zuriketan aritzen ginen errezatubitartean.

Zenbat urterekin izan zenuen bizikleta?

Bizikletan 24 urterekin ikasi nuen.Bizikleta berri-berri bat erosi nuen 800pztan. Nire anaia Elgoibarren zegoeneta haren bidez Segurako alkilerrerabidali zidan. Garai haietan, bizikletaberria erosi nahi zuenak Segurako alki-lerreraino behintzat joan beharrazuen, Zegaman ez zegoen alkilerrikbizikleta berria erosteko.

Gogoratzen al zara noiz iritsi zen irratiaZegamara? Eta lehengo kotxea norkekarri zuen?

Lehengo irratia Zegamara gure itxuka-nekoak ekarri zuen, Bidaolak. Argiindarrarekin funtzionatzen zuen etahura ekarri zuenean denbora gehiagopasatzen genuen etxe hartan gureanbaino. Zegaman ikusitako lehenengokotxea Jimenezek, elektrokimika etaPapelerako nagusiak ekarri zuen. Hautxoferrarekin ibiltzen zen, Eugenioizenekoa. Gero Pablo Arakamak,Ibarretakoak ekarri zuen kotxea, taxibezala ibiltzeko.

Ni baserri lanetan aritzearekin batera,ikazkin ere ibili izan naiz. Hobe esate-ko, aita ikazkina zen eta berari lagun-duz ibili izan naiz. Bera baserriko lane-taz arduratzen zen eta gero horretazgain etxeko terrenoetan ikatza egitenzuen. Hau Seguran saltzen zuen etxepartikularretara, eta honekin dirupixka bat gehiago lortzen zuen.

Bideak nolakoak ziren garai haietan?

Segurara joateko bidea ona zen, zaba-la. Urtsuana joateko ez zegoen bide-rik, bertara joateko Idiazabaldik sartubeharra zegoen. Horregatik gukOtzaurten zati bat igo eta bertatikUrtsuaranerako norabidea hartzengenuen; festara joaten ginenUrtsuanera.

Garai batean Zegaman denda askoomen zegoen?

Olaberrian panaderia zegoen, JoseManuel Izagirrerena (Joxe Izagirreren

aita), hemen okindegi aurretik taber-na egon zen. Garakoan (Olaberri auzo-ko Arrondotarrek denda eduki zutenlokalean) Martzelina Irastorzak jakiendenda zuen eta hemen ere aurretiktaberna egon zen. Konfiterian tabernaeta ferreteriko gaiak egoten ziren.Apaiz-etxe azpian, BernardinaAldanondok oihalak eta jakiak saltzenzituen (honen aurretik Jose Gregorio,Carmen Erauskinen osabak zuenhemen denda, baino horrek, gauregun Aizkorpe dagoen lokala erosizuen eta hor ipini zuen jakien denda).Apaiz-etxe azpian, beste lokal bat erebazuen, apaizak liburutegia zuenekoaeta lokal horretan Martin LarreaElizondokoa “zapateroa” eta Joxepabere andrearen denda zegoen.

Bi harategi zeuden, bat Joxe Gorospekzuena eta bestea orain MigelGoiburuk duen lekuan, JesusAldanondo, Elisa Aldanondoren aitakzuen.

Elizmuño-Berrin (Carmen Erauskin biziden etxean) orain 79 urte barberiazegoen.

Tabernak ere betidanik egon diraZegaman. Arizkorretarena, Gerriko etaZirkuloa. Olaberrian ere bazeudentabernak, Demetrio Otaegirena etabeste bat Olaberri auzkoko Garakoan.Larrekon ere taberna eta denda zego-en, 1930 urte inguruan itxi zen,herrian Txoko, Txurreria eta baitaOstatua ere. Gerrikonen ere dendazegoen.

Garai hartatik orain arte, Zegama askoaldatu al da?

Garai hartatik, Papelera, Elektrokimikaeta Olaberriako perra fabrika ere faltadira. Orain Olaberrian parkea dagoenhartan Papelera zaharra zegoen.Horien ordez, orain Intxausti inguruandaude fabrikak. Bestalde denda etataberna asko itxi dira.

Ramon, bere ohiko purua eta txapelarekin.

“Lehengo irratia Zegamara gureitxukanekoak ekarri zuen,Bidaolak, lehenengo kotxeaJimenezek, elektrokimika etaPapelerako nagusiak ekarri zuen.”

Gari hartan, jendeak non egiten zuenlan, fabrikan edo baserrian?

Fabrikan jende asko aritzen zen,Seguran, Beasainen CAF eta Indarren.Ni Zumarragan ere ibili nintzen laneaneta bertara joateko Apeaderon har-tzen nuen trena, eta bertaraino oinezjoaten nintzen.

Garai hartan, Zegaman, Intxaustin,ontziak egiten zituen Gregoriok.Kanpoko jendea izaten zuen enkar-guak eginda, hemendik gertu inork ezomen zituelako egiten horrelakoezaugarritako ontziak. Hauek, gauzaaskotarako erabiltzen ziren esaterako,txorizoa oliotan gordeta izateko tina-jak... Hasieran Gregorio aritzen zenontziak egiten baina gero Martin etaCruz Catalina anaiak hasi ziren bertanlanean. Denborarekin Martin aguazilhasi zen eta Cruz elektrokimikan.

Jendea, estraperloan ibiltzen zenAraba aldera. Gogoratzen naiz,Roman Otaegik, Telleri baserrikoakegunez lo egiten zuela eta gauez 3mando hartuta, joaten zela.Gehienbat garia ekartzen zuen errote-tan saltzeko.

Egun 9senideetatik3 bizi dira

56


ZORIONAK ETA URTE BERRI ON!

Zegamako Tartalo-Etxe Kultur elkarteakurtero ohi duen moduan, bere bazkideeieta Zegamako herriari zuzendutako hain-bat ekintza eragin ditu aurten ere. Bestebatzuen artean, mus txapelketa, gazte-txoentzako arrantza lehiaketa, sagardote-gira irteera, bertso saioak, txakolin dasta-tzea, euskal preso, iheslari eta senideenaldeko ekimenak, sukaldaritza txapelke-tan parte hartzea, «Zahartzaroaren bide-tik» bideoa, etab. Ekimen guzti hauekinsaiatu gara, elkarte «gastronomikoa» soilaez izaten eta urtero bezala herriaren alde-ko kultur eta gizarte ekintzak egiten, aur-tengoan ere gure nahiak beteta ikustenditugularik. Hau ikusirik, hurrengo urteetanKultur-Elkartea bezala aurrera jarraitzekoindarra ematen digu.

Tartalo-Etxe Pilota Kirol-Elkarteak ereaurrera jarraitzen du gaztetxoei pilotanjolastu eta federatu bezala txapelketetanparte hartzeko aukera emanez.

Aurtengo urtean herrian dugun onarpenona erakusteko, hainbat bazkide gaztegure elkarteko kide berri izanak, poza etaindarra ematen digu aurrera jarraitzeko.

Bestalde, udaletxearen aldetik aurtengoanTartalo-Etxe Pilota Kirol Elkarte bezaladirulaguntza jaso dugu. Kultur-Elkartebezala ere onartuak izateko konpromisoahartu izana, aurrerapauso bat da guretza-ko, baina oraindik lan asko dugu egitekohurrengo urteetan, konpromiso hau ekin-tzetan erabat islatzeko.

OROITZAPENAK:

Bi haize bolada beltz izan ditugu aurtengourtean gure artean, eta bi lagun estimatueraman dizkigu: Joakin Barandiaran etaXanti Katarain. Beren sendikoek, Zega-mako herriak eta Tartaloetxe Elkarteakgalera handia izan dute. Hainbat urtetanElkartearen alde lanean aritu dira biak, baibertako batzordean eta baita Elkarteakantolatutako zenbait ekintzetan ere.Hutsune handia utzi digute nahizTartaloetxen eta nahiz herrian. Geure arte-an behar genituen gaur ere lanean fin, betilaguntzeko prest, ilusioz eta alaitasunezgainezka. Itzaltzen ez ziren bi txinparta

2004KO EKINTZAK

Jarraian 2004. urtean zehar parte hartuta-ko nahiz antolatutako ekimenen aipame-na egingo dugu:

VIII. ARRANTZA LEHIAKETA

Martxoaren 19an, aurtengo arrantza den-boraldia zabaldu zen egunean, 16 urtetikbeherakoentzat VIII. Arrantza lehiaketaantolatu zen.

Bertan, eta eguraldi onez lagundurik,herriko hamabi gaztek parte hartu zuteneguna argitu zuenetik eguerdirarte.

Nahiz eta batzuk besteak baino hobekia-go ibili, sariak partaide guztientzat izanziren. Hauek izan ziren lehen hiru sailka-tuak: Irabazlea Unai Arakama (3 amua-rrain), 2. Jokin Otaegi (2 amuarrain) eta 3.Unai Atxa (amuarrain 1).

TARTALO-ETXEAREKIN SAGARDOTEGIRA

Urteroko ohitura den bezala, Martxoaren13an herri guztiari zabalduriko Sagardo-tegira irteera egin zen. AurtengoanAstigarragako Santiagomendi auzokoMendizabal sagardotegian izan zen afaria.

Herriko berrogeita hamar bat lagun joanziren eta sagardotegian giro ederrarekingozatu eta gero Astigarragan parrandaegiteko aukera izan zen.

TARTALO-ETXE KULTUR ELKARTEAREN XI. URTEURRENA

Aurtengoan maiatzaren 15ean ospatugenuen elkartearen festa, nahiz eta XI.urteurrenaren eguna maiatzaren 23an

izan zen. Bertan hirurogeita hamar batlagun bildu ziren eta egun ederraz goza-tzeko aukera izan zen.

Eguna, hamaiketako eder batekin hasigenuen Zegamako plazan sagardo kupelbatez lagunduta. Nahi zuen guztiak izanzuen aukera gerturatu eta sabela betetzeko.

Ondoren bazkari herrikoia izan zenZegamako kiroldegian. Bazkalosteanbertso-saioa ere izan genuen. Aurtengoanbertsolariak Iker Zubeldia, IbanUrdangarin eta Beñat Lizaso izan ziren.Bertsolariek lana bukatzean, herri-kirolakizan genituen aizkolari eta harri-jasotzai-leekin. Ekitaldi zoragarri honi laguntzekoegun guztian zehar trikitilariak izan geni-tuen gure artean.

HIRUMUGA

Euskal Herrian bizi garenez, inposaturikomugak gainditu nahirik urtero Gipuzkoa,Nafarroa eta Arabako mugan gaudenherrien arteko adiskidetasun jaia ospatuzen ekainaren 6an Ziordian.

Ziordia, Araia eta Zegama arteko jai hone-tan, Tartalo-Etxe Kultur Elkarteak antola-kuntzan parte hartu zuen. Eguraldi onaklagundurik, Hirumuga mendian bazkalau-rrean ekitaldi jendetsua ospatu zen.Ondoren bertsolari eta trikitilariek lagun-duta Ziordian egin zen bazkari eta ekitaldipolitikoa.

Mugak gaindituz, ZAZPIAK BAT!

PAELLA LEHIAKETA

Aurtengoan ere San Bartolome jaietanospatzen den Elkarteen arteko paellalehiaketan, Tartalo-Etxe elkartetik bi bikoteaurkeztu ziren.

Bikoteak: Tomas eta Amaia eta Anartz etaEider izan ziren.

ZEGAMAN EZ GAUDE DENOK

2004ko San Bartolome jaietan,Zegamako Preso eta Iheslarien aldeko tal-deak egun berezia antolatu zuen. Egunhori aurrera ateratzeko Tartalo-Etxe KulturElkarteak laguntza eskaini zien, antola-kuntzan parte hartuz.

Izena emanda zeuden 80 lagunentzakobazkari ederra izan zen udaletxeko porti-koetan. Bertan bazkaldu ondoren, trikitila-ri eta bertsolariekin kalejira egin zen iluna-barralderarte.

Arrantza lehiaketako partaideak.

genituen biak. Baina gure ondoan egotetik gure oroimenera pasatu dira.Gure eskerrik beroenak eta maitasunezkooroimena biei. Aupa Xanti! Eutsi Joakin!

Joakin eta Xanti beti gogoan

TartaloetxeKultur Elkartea

57


XII.MUS TXAPELKETA

Aurreko hamaika urteetan bezalaxe, aur-ten ere iraileko azken ostiralean (irailak 24)egin ziren kanporaketak eta urriaren lehe-nengo ostiralean (urriak 1) izan zen finala.

Aurtengo mus txapelketa XII.a izan da etaparte hartu duten 26 bikoteetatik JexuxZabaletak “Nieto” eta Josetxo Arizkorre-tak osatutako bikotea izan da garaile,Joakin Irastorza eta Luis Ormazabal biga-rren gelditu zirelarik.

Beste aldetik, gure eskerrik beroenaklaguntza eman dizkiguzuen denoi:

Zegamako Okindegia, AitzkorpeEdaritegia, Zegamako Kasinoa, BenitoHarategia, Vendi Janaridenda, MikelMatxinandiarena Arotza-Eraberritzeak,Txanton Edaritegia, Haizea Edaritegia,Olaberri Kultur Elkartea, Caldas Harri-Lanak Antonio Castro, Manolo Edaritegia,Mikel Igeltseritza, Ostatu Jatetxea, IbañezMargolaria Iñaki Lasa, Migel Harategia,Tomas Margoak, Joakin Aroztegia, JoxeTelleria S.M. Aseguruak- korreduria,Txurreria Tabako-Edaritegia, IntxaustiArrandegia, Zegamako kooperatiba, AtxaOilategia.

BIDEOA

ZEGAMA: Hori duk hori, ezagutzeakmerezi du!

Zegama ezagutzera emateko asmoare-kin, azken urtetako lantxoekin jarraituz(artzaintza monografikoa, bideoak, …),aurten ere “Zahartzaroaren bidetik” izene-ko bideoa kaleratu dugu. TARTALOETXEKULTUR ELKARTEAren asmoa hauxeizan da: batetik herritarrengandik jasota-koa herritarrei itzultzea beraiek sortutakoirudietan, Latxaeneako Julian Etxaidek bildutako irudiak, eta bestetik zahartzaro-aren bidetik aurrera doazen edo joan zire-nen, zegamarren irudiak bildu ditugu ber-tan. Gure ustez adineko pertsonek liburu-tegi eder bat osatzen dute bizi diren bitar-tean. Saiatu gaitezen biltzen beraiekeskaintzen dizkiguten jakinduria eta herri-ko hainbat pasadizoren berri. Jaso etazabaldu ditzagun.

SAN MARTINETAN TXAKOLI DASTAKETA

Dagoeneko askorentzat ohitura bihurtzenarituko da San Martin feri egunean,Tartalo-Etxe Kultur Elkarteak antolatzenduen Txakoli dastaketatik bueltatxo batematea, eta buelta aprobetxatuz bertanaukeran egoten diren salda, mokadutxoeta txakolina dastatzea.

Esan beharrik ez dago inguratu ziren 140lagunen artean solasaldi ederrak sortuzirela giro jatorrean, bazkatzeko ordua iri-tsi bitartean.

TARTALO-ETXE PILOTA ELKARTEA

Amaitzear dugun 2004. urte hau, Tartalo-Etxe Pilota Elkarte bezala sortu zenekobigarren urtea izan da. Elkarte honenbidez, pilota zaletasuna duen haur etagazte orok pilotan ikasiz eta jolastuz, lagu-

nartean momentu dibertigarriak pasatze-ko aukera du.

Aurten egin den aldaketa bat, PilotaElkartea eta Pilota Eskola nolabait bereiz-tea izan da. Lehen haur eta gazteak egunberdinetan egiten zituzten entrenamen-duak, non leku falta handia sumatzen zeneta adin ezberdinetako haurrak baterajolasten zutenez, ateratzen zen errendi-mendua nahiko kaxkarra zen. Hau ikusi-rik, entrenamendu egunak bereiztu ditu-gu. Astelehen eta ostegunetan, Tartalo-Etxe Pilota Elkartean federatuta daudengazteak (kadete, jubenil eta afizionatuak)entrenatzen dute 18:00etatik 20:00akbitartean. Bestalde, astearte eta ostirale-tan Tartalo-Etxe Pilota Eskola moduan,haurrak pilotan ikasi eta jolasten dute17:30etatik 21:00 bitartean. Entrenatzaileedo arduradun lanetan, Juan MariGereñu, Luis Arrieta eta Asier Berasategiaritzen dira. Gaur egun astero-astero etafin-fin entrenamenduetara joaten direnhaur eta gazteak honakoak dira, nahiz etaegunen batean besteren bat ere agertuizan den.

Aurre-Benjaminak: Xabier Azurmendi,Iosu Oiarbide, Mikel Rey, Luis Bautista,Joseba Saez de Maturana, Andoni Saezde Maturana.

Benjaminak: Joseba de la Hera, IbanMatxinandiarena.

Alebinak: Unai Atxa, Unai Aierbe, LuisMalkorra, Ioritz Etxeberria, JoanesEtxaide, Imanol Otaegi.

Kadeteak: Arkaitz Ariznabarreta, EstebeAriznabarreta, Arkaitz Aldasoro, JosebaArakama, Jon Otegi (segurarra).

Jubenilak: Aitor Zabaleta, Eñaut Alberdi,Gorka Aierbe, Unai Agirre, Iker Zabaleta(idiazabaldarra).

Afizionatuak: Iker Azurmendi, JonArakama, Xabier Agirre.

Parte harturiko txapelketei buruz aipatubeharra dago, ekainean antolatzen den “5 Herrien Arteko Txapelketan” (Zegama,Segura, Idiazabal, Zerain, Mutiloa), benja-min, alebin eta infantil mailan Zegamaraskok parte hartu dutela eta emaitzak osoonak izan direla, antolaturiko hiru katego-rietan finalerako txartela lortu baitute gureordezkariek eta beste bikote batzuk nahizeta adinez gaztegoak izan, ozta-ozta finalhorren atarian gelditu dira. Honela, benja-minetan Ioritz Etxeberria eta Luis Malkorra

eta alebinetan Arkaitz Urbiztondo eta UnaiAtxa, 2. postuan sailkatu dira. Infantiletanaldiz, Joseba Arakama eta Jon Otegiktxapelak lortu dituzte. Esan beharra dagoaurten txapelketa honetako finalakZegamako Toki-Alai pilotalekuan jokatuzirela.

Kadete, jubenil eta afizionatuak,Gipuzkoako kluben arteko txapelketanburu belarri lehiatzen ibili dira, non kadetemailan Arkaitz Ariznabarretak eta JonOtegik lehenengo fasean beren taldekolehenengo postua lortu ondoren, bigarrenfaserako sailkapena lortu dute. Txapelketahoni esker, irailetik aurrera ia larunbatarratsaldero pilota partidak eduki dituguikusgai Toki-Alai pilotalekuan. Honez gainbeste hainbat txapelketa herrikoietanparte hartu dute, Añorgan, Itziarren,Antiguon, Elgetan, Bergaran, …

Aurten egindako ekintzen artean aipatubeharra dago, Arrasateko Pilota Eskolakogaztetxoekin urtarrilean egindako topake-ta. 8 eta 14 urte bitarteko adin bereko 6bikoteen artean, Zegama eta Arrasaterenarteko lehia egin zuten. Azken emaitzaArrasatekoen aldekoa izan bazen ere, osoesperientzi baikorra izan zen zegama-rrentzat.

Bestalde, ekainaren 24ean denboraldibukaerako Pilota Festa antolatu genuen.

Haur eta gazteen arteko pilota partidaezberdinak jokatu eta gero merienda ederbatekin eman genion bukaera denboral-diari.

Aurtengoan iaz bezala, gastuei aurre egi-teko gabonetan zozketatu den saskibaten errifak saldu ditugu. Eskerrak ema-ten dizkiegu saltzen lagundu diguten eda-ritegi, denda eta pertsonei.

Honenbestez adierazi nahi dugu, pilotakozaletasuna duen edonor, eta batik bat 5-6urteko haurrak besoak zabaldurik hartukoditugula. Aski da entrenamendu egunetanagertzea edo arduradunen batekin harre-manetan jartzea.

Eskertzekoa izango litzateke jendearenjarraipena herritarrei babes eta animuakemateko. Pixkanaka herrian pilotareninguruan giro polita sortzen ari da eta eaguztion laguntzarekin hainbat urtetanparte hartu gabe egon garen GipuzkoakoHerrien arteko Txapelketan Zegamakoherria defendatzera heltzen garen.

EUTSI GOGOR MUTILAK!!!

Mus txapelketako txapeldun eta txapeldunordeak

58


Eusko Jaurlaritzak abian du, informa-zioaren teknologiak gizartearen mailaguztietan (oinarrizko irakaskuntza,herritarrak, enpresa, kultura eta admi-nistrazioa) bultzatzeko helburua duenEuskadi Informazio Gizartean plana.Plan honetatik ekimen ugari sortu dira,beste hainbaten artean EuskalAutonomia Erkidegoko etxeen %30baino gehiagotan internetera konekta-tutako ordenagailu bat izatea lortuduen Konekta Zaitez ekimena edo eko-nomia berrian sartzean enpresei ahol-kularitza eskaintzera zuzendutakoEnpresa Digitala daude. Beste ekimen bat KZgunea proiektuaizan da. Horren bidez, informazioareneta komunikazioaren teknologia berrieninguruan prestakuntza jasotzeko etateknologia horiek erabiltzeko doakogune publikoen sarea osatu da. Zegaman, Kultur etxeko 2. solairuandagoen Kzgunea jadanik 2 urte diraireki zela, hain zuzen ere, 2002.ekourriaren 16an jarri zen zerbitzua zega-marren esku.Momentu honetan 75 erabiltzailedaude inskribaturik.

KZGUNEAREN FUNTZIONAMENDUA

Gaur egun, Kzgunean ez dago tutoreiraunkor bat. Beraz, Zerbitzua erabiltze-ko goizez Udaletxera joan beharko dagiltza jasotzera eta arratsaldez UdalLiburutegira.

Tutorea bertan hamabostean behinegoten da lau orduz. Orain arte, bisitakasteazkenetan izan dira eta jarraianaldaketarik ez badago hala jarraituko

da. Bisita hauek hilabete batean goizezeta bestean arratsaldez izaten dira.Honen berri, Kultur-etxeko taulan edoKzgune bertan egoten da. Edozeinduda edo arazo izanda, posible [email protected] email-erazuzentzea eta baita ere, OrdizikoKzgunera deitzea (943 88 43 78).

WEB ORRIEN ERABILERA

Erabiltzaileak informazioa begiratzeraeta korreoa kontsultatzera joaten diraKzgunera. web orrialde erabilienawww.google.com bilatzailea da.Korreoari dagokionez, hotmail.com,terra.es, yahoo.es dira gehienak erabil-tzen direnak.

ESTATISTIKA

Erabiltzaileak sexuaren arabera:%73,33 emakumezkoak dira, gizonez-koak %26,67.

Erabiltzaileak lanbidearen arabera: • %40 Lanean (17 emakume eta 13 gizon)• %20 Etxeko andreak (15 emakume)• %18,67 Langabezian (13 emakume etagizon bat)• %5,33 Ikasleak (4 emakume)• % 16 Erretiratuak (6 emakume eta 6 gizon)Erabiltzaileen adin-lerruna:• 15-24: 13 pertsona• 25-34: 17 pertsona• 35-44: 21 pertsona• 45-54: 21 pertsona• 55-64: 2 pertsona• >65: 11 pertsona

54 pertsonak jaso dute oinarrizkoprestakuntza eta 2 pertsonek presta-kuntza aurreratua. Prestakuntza jasoduten pertsonetatik %25,93 gizonez-koak dira, emakumezkoak berriz%74,07. Porzentaia hauek lanbidearenarabera xehetzen badira honakoakdira:

• %35,19 Lanean• %25,93 Etxekoandreak• %22,22 Erritiratuak• %14,81 Langabetuak• %1,85 Ikasleak

Bestalde, adierazi erabiltzaileei, inskrip-zio orria bete egin behar dela zerbitzuaerabiltzeko. Inskripzio orri honek esta-tistikarako balio du, hau da, Zegamandagoen erabiltzaile kopurua jakiteko,zerbitzua zenbat pertsonek erabiltzenduten jakiteko; eta ez inondik inora, inorkontrolatzeko. Beraz, zerbitzua erabilibehar duten guztiek inskripzio orri horibetetzea gomendatzen da. Denenhoberako da, Kzgunea geroz eta erabi-liagoa izatea, honela aukera gehiagoizango baitugu.

Zegamako Kzgunea martxanedukitzeko beharrezkoa daZegamako Udala eta EuskoJaurlaritzako Informatika Elkar-tea S.Aren (EJIE S.A.)ren arteanlankidetza hitzarmena sinatzeaurtero. Esan, aurten, ZegamakoUdalak maiatzaren 10ean egin

zuen bilkuran hartu zuela lanki-detza hitzarmen hau sinatzekoerabakia. Hitzarmen honen hel-burua, besteak beste herritargehienak, eta bereziki, teknolo-gia berria ezagutzeko aukeragutxien dituzten kolektiboek (lan-gabezian denbora asko darama-

tenek, etxekoandreek, hirugarrenadinekoek eta abar) Informa-zioaren Gizarteko tresna berriakez ezagutzeagatik baztertuta ezgeratzeko behar besteko trebeta-suna eskura dezaten lortzeadela.

EUSKO JAURLARITZA ETA ZEGAMAKO UDALAREN ARTEKO LANKIDETZA

KZgunea

Irailaren 11n 0 zenbakia atera zuen argitara Goierriko Hitzak. Euskaraz editatu eta Goierrin

(Legazpi, Urretxu, Zumarraga eta Ezkio-Itsaso barne) banatzen da egunkari hau.

GOIERRIKO HITZA ABIAN

KZ guneko lokalak.

59


Noiztik ai zeate M.K.Ln?

2002ko maiatzen 6en hasi ginen lehe-nengo programea einez, eta astero-astero, oporrak salbuespen, 113.a gra-bau berri deu.

Irratie ze ordutan aitzen da astenzehar?

Goizeko zortzietatik gaueko hamaikakarte musika izaten deu entzungai, etatarten geuk eindako programak sartzenjuten gea.

Zein programa egiten dituzue?

Astero ordu beteko saio bat eitea zan

gure hasiera hartako helburue, eta horrieusten diogu. Programa hori zapatutaneiten deu, eta hurrengo aste guztin erre-pikatzen da eunen bitan.

Hasi ta beala partaide gehion lankidetzaizan gendun, eta horrela sortu zan“Erreala aiden”, asteleneroko zuzenekosaioa. Puntualki zenbait herritar ingurauzaiun bezela, jun daneko urte ta erdihontan “Aitxuri” herri eskolak ere badobere tartea. Eta, aurtengo udatik honea“m.k.l. gaztea” saioa burutzen due gure-ana azkena allautako lankidek.

Zenbat launek parte hartzen dezue?

Momentu hontan hamabi hamabostlaun gailtze, eta urtekari hau aprobetxaunahi genduke herritar guztik konbidatze-ko M.K.L.n parte hartzea.

Audientzie neurtuta al daukezue?

Azkeneko enkuestan arabera, esatekomun gare hamahiru hamabost launekfijo aitzen deula. Hortik aurrea auskaloiñok entzungo don. Gu geok baitu guredudak, nahi eta gutxi batzuk aitzenduen errezeloa euki.

Ze proiektu dauzketzue aurrea beida?

Irratik eskeintzen ditun aukerak osozabalak die, beraz, proiektu faltan ezgare, baino edo denboraik ez deulakoedo diruik ez daukulako edo batzutanjende gehio behar izaten dalako, danakaurrea eamateik ez deu izaten.

Dana dala, gure nahaik haundinaM.K.Ln ahalik eta partaidetza zabalenaeukitzea izango litzeke, eta hori ez dagodana gure eskutan.

MKL Irratia

Otsailaren 26, 27 eta 28anelurrak gure kaleak zurituzituen. Ongilea eta arrotzaegiten zaigun elurrak, haur,gazte eta helduen poza sus-pertu zuen, nahiz eta ibilgai-luan mugitu behar dutenen-tzat arazo larri bihurtzen den.Euria bezala, elurra ere inoizez guztien gustoko.

ELURRA ZEGAMAKO KALEETAN

Linue Zegama

Pasa den urteko abuztuaren hasiera-tik (2003) “Linue Zegama S.Coop”kokideok informazio gunean gaude baiastebarruan eta baita asteburuetan ereZegamara hurbiltzen diren bisitarieiharrera egin, informazioa eman herrianzein toki dauden ikusgai azalduz etabaita hauek erakusteko ere; adibidez,aurrena informazio gunean dauzkagungure produktuen erakusketa, Eliza,Ehungintza tailerra, San BartolomeErmita eta Egurraren InterpretazioZentroa. Esan behar da azkena, hau daInterpretazio Zentroa asteburuetan,festa egunetan eta zubietan bakarrikdagoela ikusgai.

Ondoren dituzue 2004 urteko bisita-rien datuak:

• Urtean zehar (abendu hasierarte)973 bisitari izan ditugu. Horietatik 824ekEgurraren Interpretazio Zentroa ikusidute. 208 zegamarrek ere ikusi duteEgurraren Museo hau.

• Euskal herritik 623 bisitari izan ditu-gu, hau da, % 64ª, eta horietatik gipuz-koarrak 337 izan dira (%37ª) eta bizkai-tarrak 184 (%18,9).

Aipatu beharrekoa da, beste lurralde-etako jendea ere izan dugula: Katalanak222 (%22,8) baina hauezaz gain,Madril, Teruel, Alicante, Asturias,Valladolid, Valentzia eta Menorcatik ereetorri zaigu jendea.

Atzerriari dagokionez: Mexiko,Argentina, Frantzia, Itaila, Inglaterra,Alemania, Bielorrusia, Holanda etaCubatik ere bai.

Bisitari guzti hauen artean, era bate-ra edo bestera, nahiko garrantzia dutenpertsonak ere izan ditugu: GernikakoKulturako ziengotzia, EuskoJaurlaritzako Turismoa OrdenatzekoZuzendaria den Mercedes Rodriguezanderea, Altzoko Alkatea, EuskoJaurlaritzako Osasun Sailburua denInclan Jauna, Sant Sadurni d´Anoiakoalkate eta zinegotziak, BielorrusiakoEnergia Ministroa eta GironakoNekazaritza Ministroa besteak beste.

60


Juan Apaolaza GoyaIkazkina

Non eta noiz jaio zinen?

Zerainen, 1930eko irailaren 6an.

Nola hasi zinen ikazkin?

Mutikoa nintzela, aitak eta aitonaknola lan egiten zuten ikusten nuen.Beraien ogibidea ikazkinarena izanda. Uda, basoan pasatzen zuten, ika-tza eginez. Horregatik txikitatiklagundu izan nien ikatza egiten etaikazkin ofizioa oso gaztetatik ikasiadut. Baina nire benetako ogibidea,kamionero lana izan da. Ikatzarekin,diru pixka bat gehiago jasotzen nuen.

Non egin izan duzu lan?

Txondarrak etxe inguruko terrenoe-tan egiten genituen, baina nire aitaketa aitonak baino neurri txikiagoan.Beraiek, 3.000 tonatako basoak har-tzen zituzten eta bertan lan egin,ikazkin ofizioa zuten, baina ni base-rriko lanetan aritu izan naiz eta tarte-ka lauzpabost txondar egin etahoriek zainduz ibiltzen nintzen.Bestela kamionero aritu izan naiz, 15urtetan, “dumper” kamioiarekin lue-rauziak egiten. Garai hartan hemenlan gutxiko bolara zen eta kanporairten behar izan genuen, horrelaAsturias, Lleida eta Salamankan ibiliizan naiz kamioiarekin.

batzuetan artearen egurraz egin izandute. Egurraren arabera kalitateaaldatzen da baina balio, egur guztiakbalio du ikatza egiteko.

Hemen erabiltzen den ikatza, gehienakanpotik ekartzen dute, normalean

artearen egurraz egindakoa izaten daeta kalitate onekoa gainera. Hala ereez dut uste txondarretan lan eginezarituko direnik, entzuna dut, orainlabetan egiten dela prozesu osoa.

Zein erabilpen eman ohi zaio ikatzari?

Inguru honetan beti industriarekinlotuta egon da ikatzaren erabilpena.Aspaldiko kontua da, nik ez dut eza-gutu, ezta nire aitak ere baina entzu-na dut, garai batetan auzo bakoitzakbere ola zuela, hauen aztarnakZegaman bertan badaude, Olaberria,Olatxo, Olaran eta horrelako leku ize-netan. Auzoetako ola txiki hauetan,

“ Aitak eta aitonak nola lan

egiten zuten ikusten nuen.

Horregatik ikazkin ofizioa

oso gaztetatik ikasia dut ”

Zein da ikatza egiteko prozesua?

Egurra prestatu egiten da, txondarplaza edo zuloarekin hasiz, lekugarbi eta berdin batetan. Orduanegur pila egiten hasten da, enborhandienak azpian jartzen dira tontorbat osatuz. Jarraianegur meheagoak ko-katzen dira, eta jadaazkeneko egur kapabatetan enbor zatifinenak ezartzen dira.Hondarra jarri aurre-tik azkeneko kapa,belarrarekin osatzenda, garoa edota orbe-larekin. Azkenik lu-rrarekin estaltzen da.Enbor lodietatik hasieta kanpoko hondarkaparaino, txondarra-ren erdialdean tximi-nia deritzona utzibehar zaio. Gainal-dean geratzen den zulotik, sua sar-tzen zaio txondorrari eta berehalahartzen du su, une honetan hastenda ikazkinaren lan garrantzitsuena,egurra erre gabe, sua kontrolatzea.Ikazkina, su domatzailea dela esanizan dut beti, ondo zaintzen ez bada,

berehala erre daite-keelako eta aurrekolan guztia alperrika-koa izan.

Edozein egurrek balioal du ikatza egiteko?

Bai. Baina zonaldea-ren arabera, egur batedo beste erabiltzenda, inguru honetanpagoa eta haritzaerabili izan ditugubaina beste leku

Egur adar txikiak jartzen dira gainekaldean

Txondorra eraikitzeko lehen pausua

“Egurraren arabera kalitateaaldatzen da baina balio, egurguztiak balio du ikatza egiteko”


Ondo ordaintzen al zen hainbesteesfortzuko lana?

Errenta txiki bat ekartzeko baliozuen baina prezioa ez zen altua.Orain dela 40 urte inguru, kiloa 2,70pezetatan saltzen genuen, gaur egun100 pezetataik gertu dago kiloa.Gainera pentsatu beharra dago, tonabat egurretik, 160 kg inguru ikatzalortzen zela. Guk neurtzeko genuenmodua kargaka zen, karga bakoitzak2 zaku zituelarik. Beraz pentsa daite-ke, nolako lana suposatzen zuen ikatz kopuru koxkor bat lortzea.Prozesua gainera luzea izaten da,txondar ertain batetik 100 zaku ate-ratzen dira, hau eraikitzeko lau gizonlanean arituta egun osoko lana beharda. Gero sua sartu eta egosten 15 bategun behar dira, beraz pentsa daite-ke nolako benefizioa lortzen genuen.

harri minerala funditu egiten zengero etxeak osatzeko beharrezkoakziren piezak eginez, eta burdina urtuahal izateko ikatza beharrezkoa zen.

Hurrengo pausoa, fundizio handiakjartzearekin etorri zen, Bergara,Zumarraga eta Beasain ingurura ika-tza eramanez ibili izan nintzen, baitaAltsasura ere, bertako labeetankopuru handia behar izaten zutela-ko, baina gerora kanpotik ekartzenhasi ziren ikatza eta gure apartekolan txiki hori ere bukatu zen.

Zein ezaugarri behar da ofizio hone-tan aritzeko?

Ezaugarri berezirik ez, garrantzitsuenasua zaintzen ikastea da eta lan hone-tan ikusiz ikasten da. Gainera txondarguztiak estilo beretsukoak izanda ereez dira berdinak eta lan eginez ikastenda nola zaindu bakoitza.

Zer zen gogorrena?

Ez da lanbide samurra, neke handikoofizioa da. Gau eta egun egin beharda lan, sua zaintzen, honek ezpaitulorik egiten. Gainaldeko hondarraondo zaindu behar da, zulorik eginez dadin, edozein zatitan ireki ezke-ro txondar osoak su hartuko lukeela-ko. Bestalde, lan egiten zen bitarte-an, gizonak mantenua behar zueneta basoan pasatzen zituzten egunguztietan menua bera izaten zen,babea eta taloa, eta aldatu nahi zue-nak bazekien zer egin, taloa etababea jan. Gainera ikatza jasotzeaere, pixkanaka egiten da. Goiko alde-tik hasi behar da hondarra kenduz,bertako ikatza bildu eta berriro

Txondorra pizteko prest

Juan Apaolaza txondorrean lanean

1999.go irailean Zegaman egindako txondorra.

estali. Hurrengo egunean, maila batbeherago eta horrela txondar osokoikatza bildu arte.

61

“Garai batetan auzo bakoi-tzak bere ola zuen, hauenaztarnak Zegaman bertanbadaude, Olaberria, Olatxo,Olaran eta horrelako leku izenetan”

“Tona bat egurretik, 160 kginguru ikatza lortzen da” ERKUDEN MUGURUZA

62


Nola hasi zineten telefonoaren istorio

honekin?

Nire koinatak hasi ziren zentralitare-

kin eta ezkondu ondoren herritik kan-

pora joan zirenez, senarrak eta nik

jarraitu genuen lan honekin.

Zuzenago esatearren, nik hartu nuen

nire kargu lan hau. Guk bost seme-

alaba dauzkagu eta guztiei tokatu

zaie laguntzea. Negozio hau garai

hartan, “regimen familiar” bezala eza-

gutzen zen sistemaren bidez zegoen

erregulatuta, honek esan nahi du etxe-

ko edozeinek atenditu zezakeela.

Nola funtzionatzen zuen?

Gurea lokutorio bat zen eta bertan

zerbitzua abonatuei eta kanpokoei

ematen genien. Abonatuak, etxean

telefonoa zutenak ziren. Deiak egite-

ko, ez zen zuzenean egiten norbera-

ren etxetik, gurera deitzen zuten eta

guk jartzen genien esandako zenba-

kiarekin. Oraindik gogoan ditut zen-

baki asko eta asko, Udaletxekoa 15

zen eta Papelerakoa 17.

zentralak era berean, deia egin behar

zuen, harremanetan jarri nahi

genuen probintziako hiriburuarekin,

eta hemendik deia aukeratutako

herrira bideratu. Askotan ia entzun

Gaur egun gehienok telefono mugikorrarekin ibil-

tzen garen honetan, etxe gehienetan ere telefonoa

izaten dugu. Askori ez litzaiguke burutik ere pasa-

ko, etxean telefono aparailua edota gainean sake-

leko telefonoa ez edukitzea. Hala ere, Zegaman,

asko eta asko gogoratzen dira Jauregi etxean

Maria Jesus Mendizabal Gorrotxategik eta bere

familiak eskaintzen zuten telefono zerbitzua.

Berarekin eta Maria Isabel, bere alabarekin solasal-

dia izan dugu eta gutxi gora behera 1940 urtearen

inguruan hasi eta 1974an utzi zuten lanbide honen

gora beherak ezagutu ahal izan ditugu.

Abonatu guztiak panel batean zeu-den eta bakoitzak txapa bat zuen,hauek jotzerakoan erori egiten zireneta iratzargailu baten antzeko soinuaegiten zuen, orduan jakiten genuennork deitzen zuen. Jarraian klabijasartzen zen eta aurikularren bidezkomunikatzen ginen. Herriko telefo-no zenbakiekin jartzea ez zen zaila,baina kanpoko zenbakiekin konek-tatzea eskatzen zigutenean, lanakonplikatu egiten zen. Orduanzerrenda bat egiten genuen deitubeharreko zenbaki guztiekin eta gukoperazio berdina egin behar genuenOrdiziako zentralitan. Papelera etaelektrokimika bezalakoek deitzenzutenean askotan 15 zenbakikozerrendak ematen zizkiguten deitze-ko. Linea bakarra zegoen herriansartu eta irten behar ziren dei guz-tientzat eta honek askotan arazoakekartzen zituen.

Probintziatik kanpora egiten zirendeiak egiteko prozesua konplexuazen. Guk Ordiziara deitzen genueneta bertatik Donostiako zentralare-kin jartzen gintuzten. Donostiako

Mª Jesus Mendizabal Gorrotxategi

1965eko argazkia. Mª Jesus Arizkorreta, Mª Isabel Larrea y Mª Carmen Gorrotxategi

ere ez zen egiten gainera denbora

asko pasatzen genuen, askotan inter-

mediario lana ere betetzen baike-

nuen (ondo entzuten ez zenean, gu

“Abonatuak, etxean telefonoazutenak ziren. Deiak egiteko,ez zen zuzenean egiten nor-beraren etxetik, gurera dei-tzen zuten eta guk jartzen ge-nien esandako zenbakiarekin”

“Linea bakarra zegoen he-rrian sartu eta irten beharziren dei guztientzat etahonek askotan arazoak ekar-tzen zituen.”

63


aritzen ginen; “halako eta halakoesan du”, eta besteak, “ba esaiozubeste hau”). Seguran beste linea batjarri zuten baina, Zegaman industriagehiago zegoenez, telefono deigehiago jasotzen genuen, orduanaskotan Segurakoek linea libre bazu-ten beraien telefonoaren bitartezjartzen ginen harremanetan. GaineraSegurako telefonoetara deitzekolinea zuzena genuen, hau da, ezgenuen Ordiziara pasa beharrik,Segurako telefono batetara deitzeko.

Eskaintzen genuen beste zerbitzu battelegramena zen. Telegrama batbidali nahi zuenak, zein helbiderabidali behar zen eta bidali beharrekotestua esaten zigun, orduan hauinpreso batetan jartzen genuen guk.Hitz kopuruaren arabera kobratzenzen eta helbidearen hitzak ere kon-tatu egiten ziren. Orduan gukOrdiziara deitzen genuen eta hemen-dik Tolosako telegrafos bulegoarekinjartzen gintuzten. Hauei telegramairakurtzen genien, eta beraiek bide-ratzen zuten.

Bi motatako telegramak zeuden;nazionalak eta internazionalak,azken hauetako hitzak deletreatuegiten genituen, modu zuzenean iris-teko. Telegramak jasotzeko orduanTolosatik Ordiziara deitzen zuten etabertatik guri, orduan guk mezuajasotzen genuen eta etxean entrega-tu. Hala ere Telegrafosen araudianzion, telegrama entregatu behar zenetxea kilometro bat baino urrutiagobalego, “extrarradion” zegoela etaorduan ez zegoela entregatzekoobligaziorik. Baina Zegama bezalakoherri batetan denok elkar ezagutzengenuen eta banaketa egiteko eregehienok parte hartzen genuen.

kobratzen genuen eta bidaltzengenuen tokian beren kutxatikordaintzen zuten edota guk jirorenbat jasotzerakoan gure kutxatikordaintzen genuen. Gerta zitekeenordaindu beharreko kopurua ez edu-kitzea, orduan beste tokiren batetik(telegramen dirutik esaterako) har-tzen genuen eta Donostiako zentra-lera honetaz abisatu. Eta hilabetebukaeran jirotako diru hau ingresatubehar izaten genuen.

Eskainitako zerbitzu guztiak, telegra-mak, abisuak, telefono deiak... liburubatzutan apuntatu egiten ziren etahamabostean behin, balantzea egi-ten zen. Donostian zegoen Telefoni-karen bulego zentralean, kontadorebatzuk zituzten eta guk hemendikbidalitako kontuekin, kontrolatzenzuten egindako guztia. Gainera ur-tean behin edo bitan inspektoreaketortzen ziren guztia gainbegiratzera.

Denborarekin guztia automatizatzenhasi zen eta azken urteetan gogora-tzen dut jada, abonatuek zuzeneanmarkatzen zutela etxetik eta guk erezenbakiak zuzenean markatzen geni-tuela, Ordiziatik pasa gabe. Beraz,azken urteetan egiten genuen lana

Askotan Papelerara deitu izan ohigenuen eta galdetu “halako zonakobaten bat al dago hor?” Eta bertarajoan eta honek gero etxerakoan tele-grama eramatenzien bizilagunei.

Beste zerbitzu bat,“aviso de conferen-cias” izenarekinezagutzen zenaeskaintzen genuen.Abonatua ez zennorbaitekin hitzegiteko burutzenzen zita antzekoazen zerbitzu hau.Inpreso bat bete-tzen zen esanez,halako pertsonakbeste honekin hitzegin nahi du ordukonkretu honetan,orduan guk abisu hori etxera erama-ten genion eta esandako orduan zen-tralitan egoten zen deiaren zain.

Diru jiroak ere egiten genituen. Zer-bitzu hau gehienbat, Zegaman la-nean ari zen kanpoko jendeak edotaherriko soldaduen senitartekoekerabiltzen zuten, hauei dirua bidaltze-ko. Baina dirua jasotzeko ere erabil-tzen zen. Guk kutxa bat genuen jiroak ordaintzeko, orduan inpresobat bete behar zen zenbait daturekineta bidali beharreko diru kopuruare-kin, orduan honen portzentai bat

Garai bateko telefono zerbitzua eskeintzen zen leihatila honetan

Mª Jesus Mendizabal eta Andres Larrea, zentralita zegoeneko Jauregi etxearen kanpoaldean

“Diru jiroak ere egiten geni-tuen. Zerbitzu hau gehienbat,Zegaman lanean ari zen kan-poko jendeak edota herrikosoldaduen senitartekoek era-biltzen zuten, hauei diruabidaltzeko.”

“Orduan diru guztia, bankuraeramaten zen. Gogoratzennaiz, asteazkenetan Ordiziakoferi egunean, Zapaterikoekenkarguak egiten zituztela etaberaiek eramaten zutela diruabankuan ingresoa egiteko.”

64


izaten zen, etxean telefonoa ez zuenjendearentzat deiak egitea, telegra-mak jartzea eta “aviso de conferen-cia” jartzea. Baina askoz ere lasaia-goak eta samurragoak izan zirenbukaerako urte hauek.

Kobratzeko orduan ere asko aldatuda denbora aurrera joan ahala.Hasieran, abonatuen fakturak gukegiten genituen. Kartoi batzutanazaltzen zen deiaren eguna, ordua,iraupena, zein telefono zenbakiraegindakoa zen... Denak kontatubehar ziren, eta abonatu gehienekkartoi bakarra izaten bazuten ere,Papelerak esaterako hilero hogeiinguru edukitzen zituen eta guztiaeskuz kontatu beharra zegoen,orduan ez zegoelako makinarik.Kalko bidez, kartoi horien kopia bategiten genuen eta orduan, ale batabonatuari eta beste bat bulego zen-tralera bidaltzen genuen.

Automatizatzerakoan, lan hori egite-ari utzi genion. Zentraletik fakturaguri bidaltzen ziguten eta guk abo-natu bakoitzari abisatzen genionerrezibua zenbatekoa zen eta zeinegunetarako ordaindu behar zen.

Orduan diru guztia, bankura erama-ten zen. Gogoratzen naiz, asteazke-netan Ordiziako feri egunean,Zapaterikoek enkarguak egitenzituztela eta beraiek eramaten zute-la dirua bankuan ingresoa egiteko.

Zein ordutegitan lan egiten zenuten?

Hasieran, ordutegi aldetik zabalagoaizaten zen, bertan bizi ginelako.Baina automatizatu zenean jada ezginen Jauregi etxean bizi, orduanordutegia errespetatu egiten zen.Goizeko 9:00etatik eguerdiko13.00ak arte eta arratsaldeko16.00etatik, 20.00etara. Gaineraordurako, kanpoaldean txanponekinfuntzionatzen zuen kabina jarritazegoen eta orduetatik kanpo telefo-noa behar zuenak, honen bidez egi-ten zituen deiak.

Noiz hasi zinen eta noiz arte aritu zarahonetan lanean?

Data konkretua ez dut gogoratzenbaina, gutxi gora behera 60 urteinguru izango dira hasi ginenetik.Ordu konkretu batzuetan edota nienkarguak egiten ari nintzen bitar-tean alabak egoten ziren zentralitan.Nire alaba Mª Isabel 1971an kanpora

joan zen bizitzera eta hura eta gero,beste urte pare bat iraun zuen mar-txan zerbitzu honek.

Garai hartan Zegaman non zeuden edozein etxeetan zeuden telefonoak?

Hasi ginenean 8 edo 10 telefono zeu-den, baina denborarekin gehiago jar-tzen hasi ziren. Hasiera hartan, gureetxeko zentralita, Papelerakoa,Olaberriko panaderikoa, mediku etxekoa eta beste gutxi batzuk gehia-go zeuden. Oso ondo gogoratzen dut,auzo bakoitzean telefono bat zegoela,eta guztiek erabiltzen zutela.Otzaurten esaterako hiru abonatuzeuden eta Ezpaleo inguruan bat,baina denek erabiltzen zutena.Horregatik nahiz eta etxe denetantelefonorik ez egon, bizilagun guztiekzuten aukera telefono bat gertu edu-kitzeko.

Jasotzen genituen telegramak, gehie-netan ofizialak izaten ziren,Udaletxerako edota norbait hiltzera-koan dolumina emateko, ospakizunbatengatik zoriontzeko... Ondo gogo-ratzen dudana da, etxe batera joan etatelegrama ateratzen genuenean, jen-deari jartzen zitzaion aurpegia, asko-tan telegrama bidez iristen zirenak,notizia txarrak izaten zirelako.

Zein motatako deiak izaten ziren?

Denetarik egoten zen. Gainera txikita-tik gure seme-alabei erakutsitako zer-bait da, bertan entzuten zena sekretuazela, hots, ezin zela bertan entzunda-koa inori komentatu. Horregatik, deikurioso asko gogoratzen ditut, bainaedozein informazio emanda jendeaezagutuko genuenez, isiltzea hobe.

Sarritan ehize garaian errepikatzenziren deiak, goizeko ordubiak alderaehiztariek egindakoak izaten ziren,zertarako eta Otzaurten zein eguraldizegoen jakiteko.

Zenbat lagunek egiten zuten lan?

Atenditzea etxeko denei tokatu zitzai-gun, agian gutxien egon dena nirealaba gazteena da. Urte mordoxka bategon zen, Mª Isabel nirekin, baina kan-pora joan zenean, ni geratu nintzenberriro denaren kargu. Orduan bestealabak, Papeleran lan egiten zuen etazerbait laguntzen bazuen ere, zentra-litaren arduraduna ni nintzen.Telefono deiak atenditzeaz gain, kon-tuen liburuak ondo eraman beharziren eta Donostiako zentralera denaondo antolatuta bidali behar zen.Horregatik esango nuke etxekoekgehien bat zentralitarekin laguntzenzutela.

Non zegoen zentralita?

Jauregi etxean. Gu bertan bizi gineneta han zegoen “lokutorioa” deitzengeniona. Behealdean errota zegoeneta goialdean zentralita.

Anekdotaren bat gogoratuko duzuezta?

Bat baino gehiago ere gogoratzendut. Ez zait ahaztuko, haur bat etorrizela amarekin zentralitara eta orduangaldetu ziola bere amari; “zergatikhitz egiten du paretarekin?” Normalada zeren gu han egoten ginen pareta-ri begira eta berriketa batean auriku-larren bidez.

Noizbait ere interprete lana egitea eretokatu zaigu. Agian atzerritarren bathemen tokatzea eta medikuarekin edohitz egin nahi izanez gero guk egitengenuen itzultzaile lana.

Oso ondo gogoratzen dudana, zenbaitherritarrek telefonotik hitz egiterako-an egiten zituzten garrasiak, gehiene-tan helduak ziren eta beste aldeanentzun ahal izateko garrasi egin beharzutela uste zuten.

“Ondo gogoratzen dudanada, etxe batera joan eta tele-grama ateratzen genuenean,jendeari jartzen zitzaion aur-pegia, askotan telegramabidez iristen zirenak, notiziatxarrak izaten zirelako.”

“Ez zait ahaztuko, haur batetorri zela amarekin zentrali-tara eta orduan galdetu ziolabere amari; “zergatik hitzegiten du paretarekin?”

ERKUDEN MUGURUZA

65


JUBILATUEN ELKARTEA

Lourdesko Amabirjinaren eguneko meza.

URRIA

Hilaren 2an adinekoen ibilaldi neur-tua izan zen Lazkaon. Bertan JesusMª Gerra, Jesus Telleria, BegoñaEtxezarreta, Eugenio Ormazabal, MªKarmen Zabaleta, Maritxu Galarraga,Nieves Arratibel eta Teresa Guridiherritarrak izan ziren. Ibilaldian zehardena oso ondo antolatuta egon zelaaipatu zuten hauek.

AZAROA

Hilaren 26an ONCE-ko Oroimenaktaldeak antzezlan bat eskaini zuenjubilatuen elkartean. Honek dezente-ko arrakasta izan zuen eta jendeagustura irten zen ikuskizunetik.ZORIONAK antzezleei.

ABENDUA

Hilaren 13tik 18rako astean mahaijokoak ospatu ziren. Sariak SantoTomas egunean txistorrada egiten ariginen bitartean banatu ziren.Txistorra jubilatuen elkartera bilduziren guztiei eman zitzaien eta ondo-ren Gobonetako saskiaren zozketaegin zen. Aginaldoak ere banatu ziren abenduan eta egoitza ezberdinetandagoen jendeari ere bisitak egin zitzaizkien.

Jose Mª Oyarbidek, osasun arazoakzituela eta junta utzi zuen eta JesusTelleria eta Pako Pikasarrik ere urteaskotako epea bete zutelako juntautzi zuten. Hauen ordez bi berri sartuziren: Serafina Larrea eta PakoIrastorza. Juntan sartzeko hirugarrenbat aurkeztu ez zenez 9 partaidere-kin geratu ginen juntan.Jorratzeko beste gairik ez zegoenezbukatutzat eman zen batzarra etaondoren merienda bat eman zenbertara hurbildu zen jendearentzat.

MAIATZA

Aurtengo lehen irteera antolatu zenIruñera. Goizean, Leitzarandik buel-tan joan ginen Tafallara bertan goizapasatzeko asmoz. Hemendik Iruñerajoan ginen bazkaltzera eta bertanarratsaldea pasatu ondoren, bueltaberriz Zegamara.

UZTAILA

Hilaren 8an Laredora irteera izangenuen, goizean Castro Urdialesengeldialdia eginez.Hilaren 18an berriz, jubilatuen egunaizan genuen. Egun hau Udalak urtekari honetan duen atalean azalduko da.

ABUZTUA

Hilaren 25ean festetako paella lehia-ketan hartu genuen parte eta lehensaria irabazi genuen. Paella irabaz-lea prestatu zuten sukaldariak Mª Karmen Artano eta MaritxuGalarraga izan ziren. ZORIONAK!!

IRAILA

Iparraldera izan genuen urteko hiru-garren eta azken irteera. BideanDonibane Loitzune bisitatu genueneta bazkaria Almandozko Beolajatetxean izan genuen.

Jarraian urtean zehar izan ditugunekintzen berri emango dugu, hilabe-teka sailkatuta:

URTARRILA

Urtero bezala, urtea Erregeen kabal-gatan parte hartuz hasi genuen. Hauda hau erronka!!!

OTSAILA

Otsailaren 11n Lourdesko Amabirji-naren eguna ospatu genuen. Arra-tsaldeko 5etan Jubilatu Elkarteanmeza bat izan genuen bertan jende-tza handia bildu zelarik. Ondorenmerienda eder batez gozatu zuenbertan bildu zen jendeak.

MARTXOA

Batzar orokorra ospatu zen. Juntaosatzen dugun Mª Carmen Calvo,Jesus Telleria, Mª Dolores Arizko-rreta, Jose Mª Oyarbide, AnttoniArrondo Galparsoro, MaritxuGalarraga eta Anttoni ArrondoUrbizu izan ginen bertan.Akta irakurri ondoren aho batezonartua izan zen. Ondoren kontuakirakurri ziren eta hau ere onartua izanzen. Eskurtsiotako bazkariak garesti-tu egin direla eta azken urteotan,batzarrean, bazkarien mailari eutsiedota zerbait korrienteagoak egitea-ren komenigarritasuna aztertu zeneta, ahobatasunez, mailari eusteaerabaki zen, nahiz eta euro bat edobeste gehiago ordaindu beharkodiren bazkariak.Bestalde, Jubilatuen Elkartean, tele-fonoaren instalakuntzari buruzkoinformazioa eman zen eta baita tele-bistan programa desberdinak ikusiahal izateko telebista berri bat erosi-ko zela agindu ere.

Rufina Otaegi Arretxekoa eta Nikolas Zabaleta Altziturrikoa. Jubilatuen egunean Udalak eskainitako bazkarian.

66


Udaletxeko balkoian San Bartolomejaietako programaren azaleko argazkia-ren irabazlea izan zen Leire IgoaArizkorretari, Jabier Otaegi kultur zine-gotziak saria eman zion. Gogoratubehar da irabazlea, aurkeztutako seiargazkien artean aukeratua izan zela.Jendez bete zen plazak ikusi zuenberehala gure “belea” gerturatzen.Ume, gazte, heldu eta adinekoen pozaeta algara nabarmena izan zen belea-ren iritsierarekin eta Leire Igoa etaAmaia Urbizuk egindako pregoiarenondoren, 2004ko San Bartolome jaieihasiera eman zien txupinazoa botatze-arekin batera. Honekin batera Elizakokanpaiak eta garai bateko papelerakotutuak irribarreari, alaitasunari eta festahasierari ateak ireki zioten.

Koadrila mozorrotuek herriko kaleakgirotu zituzten, Oria Txarangak musikadoinuekin herritarren joan-etorriak alai-tzen zituen bitartean. Festa hasierabikaina beraz abuztuaren 21ean zega-marrok gure kaleetan bizi izan genuena.

Arratsaldeko hirurak aldera mozorrotu-tako koadrilek Eliza atzeko ElizondoPlazan elkartu ziren denak batera baz-kaltzeko, eta modu ezinhobean hasita-ko festei jarraipen ahalik eta onenaemateko. Bazkaria amaitu eta denboragutxira Udal kiroldegian hogeita zazpi-garren Zegamako Futbito Txapelke-taren finala ospatu zen Shalky 07 etaTripi taldeen artean. Jendez gainezkazegoen kiroldegian Shalky 07 taldeak 2 eta 1 irabazi zion Tripi taldeari.Irabazleak izan zuten bai nori eskainiberen garaipena; alegia, talde horretanjokatu eta galdu berria zuten XantiKatarain Apaolazari. Bertaratuen txaloeta oihuak eta Oria txarangaren doi-nuak alaitu zuten erritmo bizian jokatuzen futbito partidu ikusgarri hau.

Kiroldegitik irten bezain agudo, ume etahaurren gozamenerako buruhaundi etaerraldoien kalejirari hasiera eman zi-tzaion, Oria Txarangak alaituta.

Oraindik ere mozorrotuta zeuden koa-drilak sari banaketaren zain ziren herri-ko plazan. Megafonia arazoak medioatzeratu zen sari banaketak ondorengoirabazleak izan zituen:

Giro gehien jarri zuen taldea: AsturiaskoPrintzeen boda.

Mozorro landuena: Sevillanoak.

Bakarkako saria: Iñigo Atxa “Pagagehiago” mozorroarekin.

Urtero bezala, parte hartzen duten koa-drila guztientzat oilaskoa eta txanpainahartzeko txartelak banatu ziren.

12 3

Mikel ReyJoseba

Saez deMaturana

AndoniSaez deMaturana

7 URTETIK BEHERAKOETAN

12 3

Ibai Arrizabalaga

OihaneMendia

AitorOyarbide

7, 8 ETA 9 URTEKOAK

12 3

Unai Atxa

ImanolOtaegi

JoanesEtxaide

10 ETA 11 URTEKOAK

12 3

Xabier Goiburu

XabierMendizabal

UnaiAgirre

APEADERORA IGOERA

12 3

Aritz Olaziregi

IñigoAtxa

JosebaOlaziregi

12 ETA 13 URTEKOAK

buztuaren 7 goize-ko albistea oraindikburutik eta bihotze-tik ezin ahaztubazen ere, alegia,Xanti KatarainApaolazaren ezbe-

harra, egutegiaren ondorioz, aurten-goan abuztuaren 21ean, larunbatean,ekin zitzaion San Bartolome festei.

Ekintzak goizean goiz hasi ziren.Hain zuzen ere, San Bartolome jaienhasiera eta amaierak txirrindularitzadute protagonista.

Txirrindularitzak tradizio handia duenherria da Zegama, eta horren isladadira, alde batetik, praktikarako ume,gazte eta helduek duten zaletasunaeta bestetik, txirrindularitzaren ingu-ruan elkarte berezitu batek hogeita-bost urte baino gehiago biziz eta lan-gile izatea (Elkartu Nahi TxirrindulariElkartea). Hauek izan ziren, ohikoden bezala, goizeko bederatzi etaerdietatik aurrera herritarrentzat txi-rrindu probak antolatu zituztenak.Jakina den bezala adinaren araberaproba ezberdinak antolatu ziren,ondoren zehazten diren emaitzekin.

Jarraitzaile asko elkartu ziren txirrin-du proba hauek ikusteko eta giroaparta egon zela goraipatu behar da.Txirrindularien aurretik joan zenmegafoniak balio izan zuen hainbatherritar ohetik ateratzeko eta bidebatez festen hasierarako prestatze-ko. Edozein kasutan txirrindu probanagusia gelditzen zen ospatzeko.Ondo prestatutako zegamar koadrilaelkartu zen Apeaderora, nor lehena-go igotzen zen indarrak neurtzeko.Aurtengoa hogeita laugarren edizioaizan zen, eta zazpigarrena Mendiata

AABUZTUAREN 21a

SAN BARTOLOMEAK

baserrian jaio eta ezbeharrean hil zenJabier Berasategiren omenez. Frogaborrokatua izan zen eta Xabier Goiburukbere sasoi puntua erakutsi zuenApeaderoko maldetan lehen postua lor-tuz. Bigarren, istripu larria gainditu ondo-ren eta prestakuntza ona daramala era-kutsiz, Joxe Jabier Mendizabal sailkatuzen, hirugarren bestalde Unai Agirre izanzen.

Irabazle eta partehartzaileen artean garai-kurrak banatu ondoren, festaren hasierageroz eta hurbilago sentitzen zen. Oriatxarangakoak plazara gerturatu ziren,mozorrotutako lehen koadrilarekin batera. Giro jatorra, alaia eta herrikoiasomatzen zen Zegamako plazan.

Herriko txistularien taldea

67


“Trikizio” taldeak jarraian eta ordubetezumetxoei zuzendutako abesti eta doi-nuak plazaratu zituen. Gauerditik goize-ko hirurak arte ere bere aktuazioazgoza ahal izan zuten ordu txikietanzebiltzan herritar eta kanpotarrek.

ABUZTUAK 22

Goizeko zazpietan Olaberriko futbolzelaian ospatutako sokamuturrak balioizan zuen gaupasa egiteko aitzakiatzat.Urteroko antzera Lasturgo zezentxoakbatetik bestera ibili ziren bertaratuengozamenerako eta batzuen sustorako.Ez zen inongo kalteturik edo minduriksuertatu, eta ikustaldia amaituta, inda-rrak berritzeko gosaldu ondorenbakoitza bere txokora itzuli zen.

Bestalde, Joxe Jabier Arakamareneskutik etorritako Iruña, Ormaiztegi etaIrurtzungo Musika Eskolako trikitilariakjarri zioten doinua goizari.

Txarape auzoko bolalekuan Gipuz-koako Txapelketarako baliagarria zenbolo ekitaldia burutu zen goizean, nahizarratsean. Irabazlea, German Gereñuizan zen 36 bolo botata. Bigarrena,Nicanor Lizeaga sailkatu zen eta hiru-garren Patxi Arrondo.

Tiro-platoko irabazleak.

Aurtengoan ere, Olaberriko auzokideekherritarren arteko toka txapelketa anto-latu zuten. Igande eguerdia izan zenlehiaketaren testigu. Partehartzailebakoitzak 16 aldiz bota zuen “fitxa”kaxako burnia jo nahian. Iazko irabaz-lea izan zen Juan Jose Garaiarrek etaLuis Arrietak lehen posturako berdinduegin zuten, bosna jo ondoren.Desenpateak eragindako urduritasuna-ren eraginez lehendabiziko bi botaaldietan ez zuten burnia jo eta hiruga-rrengoan Juan Jose Garaiarrek bi aldizjo ondoren, behin bakarrik jo zuen Luis Arrietari irabazi zion. Giro jator eta alaiean ospatu zen ekitaldia jarraitu ahalizan zuten bertaratuek.

Joxe Jabier Arakama partaide den“Zorabiok” taldeak txalaparta emanaldibikaina eskaini zuen herriko plazan.

Arratsaldean udal pilotalekuan herrikirolen erakusketa ospatu zen. Bertanparte hartzea aurrikusita zegoen JoxeMari Esnaola aizkolari herritarrak ezinizan zuen parte hartu Lakuntzan EuskalHerriko 3. mailako aizkolari Txapelketanparte hartu zuelako. Joxe Marik saiobikaina egin zuen, hirugarren geldituzeta Altsasun ospatuko den finalerakosailkatuz.

Herri-kiroletan, Flores, Cañamares,Mendieta eta Lopez aritu ziren.

Lehenengo lana, Flores eta Cañamareselkarrekin neurtu ziren, aitzurrez enborbat moztea izan zen neurketa, 45º (on-tzakoa) eta lan honetan, Cañamaresizan zen nagusi.

Bigarren saioa, Mendieta eta Lopezekegin zuten, zutikako kana erdiko enborbat nork lehenago ebaki eta honetanLopez nagusitu zen.

Azkenik, txandaka aritu ziren mendieta-Cañamares bikotea Flores-Lopez biko-tearen aurka, 6 sei aldiz 60º ko enborranork ebaki eta, saio honetan Flores etaLopezek osatutako bikoteak egin zuenlanik onena.

Lehiaketa bukatu ondoren, Floresekerakusketa egin zuen gurdiari hiru buel-ta emanaz lehenik eta ondoren bueltabat hiru haur gainean zituela eginez.

Esan, jendez gainezka izan zela herri-kiroletako saioa giro galanta sortuz.

Herri kirolaren saioa amaitu bezainagudo, herriko txistulari bandaren doi-nuez alaituta buruhandi eta erraldoiekherriko kaleak zeharkatu zituzten.Jarraian “Drindots” taldeak festa egu-nari amaiera eman zion.

ABUZTUAK 23

Harrigarria bada ere San Bartolomebezperarako bi festa egun eginak zeu-den aurtengoan. “Xabier eta Maider”trikitilariek goiztar hasi ziren lanean, etaberen doinuez lagunduta hamar bikoteelkartu ziren herriko plazan nork paellahobea prestatzeko lehian. Guztiek osa-gai berdinekin ekin zioten estu-estulehiari. “Tartaloetxe”, “Amezti”,“Kasino”, “Txarape” eta “JubilatuenElkartea” fin asko aritu ziren eguerdikoordubatean hamar paellak jaso zirenarte. Ostatuko Enrike San Jose aitaketa Julio Rivasek frogatu zituzten paellaguztiak, eta iaz bigarren izan zirenJubilatuen Elkarteko Mari CarmenArtano eta Maritxu Galarragak eramanzuten lehen saria. Bigarrenak, TxarapeElkarteko Asun Mendizabal eta Mª PazOrmazabal izan ziren. Sariak banatuondoren bertaratutakoak prestatutakohamar paellak plis-plas batean janzituzten, Udalak jarritako Araba-Errioxako ardo beltzaren laguntzarekin.Esan beharrik ez dago paella guztiakjan zirela eta jendeak tripa beteta era-man zuela etxera.

Zegaman ehizerako dagoen afizioakere San Bartolome jaietan bere isladaizan behar zuen ezbairik gabe, eta urte-roko antzera Apeaderon herri mailakotiroplato lehiaketa ospatu zen. Frogabazkal ondoren ospatu bazen ere jendeasko elkartu zuen. Lehen postua osoborrokatua izan zen, Mikel Urbiztondoeta Iker Arizkorretak izan zuten berdin-tasuna hausteko plater asko hautsibehar izan zituztelako. AzkenikZegamako ataundarrak bere esperien-tzia erakutsi zuen eta lehen postuaeskuratu zuen. Bigarren, IkerArizkorreta izan zen eta hirugarrenJesus Mª Alustiza. 16 urtetik beherako-enzat egiten den frogan Joseba

Paella lehiaketako partaideak

Haurren bolo lehiaketa Txarapen

68


Arakama izan zen irabazlea.Beteranoetan, Joxe Mari Mendizabalizan zen plater gehien jo zituena.Bestalde aipatzekoa da, frogan partehartutako emakume bakarrak, SaioaUrdangarinek, hain zuzen ere dozenaerdi plater inguru jo zituela.

Arratsaldeko bostetan San BartolomeErmitan, Bittorio gure parrokoak zuzen-dutako Bezpera nagusiak ospatu ziren.Ondoren, ohikoa den bezala herritarrenartean bolajoku lehiaketa egin zenTxarapeko bolalekuan. Lehendabizi,gaztetxoak hartu zuten parte, eta JonIrastorza izan zen garailea, Iñigo Atxabigarren eta hirugarren Ibon Zabaleta.Jarraian, helduen txanda heldu zen,Ohiturak agintzen duen moduan parro-koak eta Alkateak saioari hasiera emanzioten. Partehartze zabala izan zen etaJuan Luis Urzelai, Zegamako oñatiarrakgaraipen argia lortu zuen, hiru tiraldie-tan 17 bolo botata. Bigarren, Salus-tiano Zurutuza izan zen eta hirugarrenJoxe Agirrebengoa. Ekitaldi hau urtetikurtera indartzen doa eta bertan izanda-ko giroa ezinhobea izan zen.

Bolajokua amaitu eta herriko plazanprest zeuden “Xabier eta Maider” trikitila-riak erraldoi eta buruhandien ibilbideaalaitzeko. Ume eta gazteen korrikaldiekbukatuta “Basajaun” taldeak bere aktua-

zioari hasiera eman zion, gauerditikaurrera dantzaldiarekin jarraitu zuelarik.

ABUZTUAK 24

San Bartolome Eguna zegamarrentzategun handia da. Goizeko bederatzietantxistulariak hasiera eman zioten eguna-ri kalean doinu alaiak zabalduz. Udallan-taldeak kaleak garbi-garbi utzizituen hamaiketan, San BartolomeErmitatik irtenda San Martin Parrokiaraegin zen Prozesiorako. Txistulari, dan-tzari eta herriko agintariek lagundu zioten Santuari ibilbide labur, baina his-toria handiko honi. Prozesioa Elizarairitsirik, Bittorio gure Parrokoak MezaNagusia ospatu zuen, OrkatzAbesbatzaren laguntzarekin. Meza irte-erak balio izan zuen urtean zehar herri-tik kanpora bizi diren eta bertaratzendiren hainbat zegamar-anai agurtzekoeta bizpahiru hitz beraiekin egiteko.

Azkeneko urte hauetan ohitura bihurtuden herriko agintarien soka dantzaospatu zen herriko plazan, eguerdikohamabi eta erdietan. AgintariakBeasaingo dantza taldearen laguntzataritu ziren, eta dirudienez gutxinakabada ere zertxobait hobetzen doazeladantza lan honetan.

Jarraian, Tobera Musika Eskolako dan-tza taldearen saioa ikusi eta disfrutatu

ahal izan zuten herriko plazara bertara-tutakoek. Urtetik urtera egunerokolanak bere fruituak ematen dituelasomatu zen. Zein polita den herri batekondo dantza egiten duen dantza taldeaizatea, eta Zegaman bide onean doalaesan behar da. Tobera Musika Eskolakeskainitako emanaldien artean lorategieta leihoen apainketaren sariak banatuziren herriko plazan. Aurtengoan, lora-tegien saria Maria Angeles Aizpeoleak,Benta Baserrikoak eraman zuen etaleihoena San Martin Kaleko 2an, 1gosolairuan bizi den Mari Luz Garciak.Urtero ematen diren sari hauen bidez,Zegama politago eta alaiago egotensaiatzen diren herritarrei errekonozi-mendua eskaintzen zaie, betiere, kon-tuan harturik saiakera hau zorionez,sarituak baino herritar gehiagok ere egi-ten dutela.

Tobera Musika Eskolako dantza talde-ak saioa amaituta “Kasino” elkarteanluntxa eskaini zitzaien beren lan onaeskertzeko.

Arratsaldean, haurrentzat puzgarriakegon ziren Eliza atzealdeko urbaniza-zioan.

Pilota partiduek aurtengoan azkenekourteekin alderatuz, aldaketak izandituzte. Hain zuzen ere, kadete etajubeniletan herriko pilotari federatuen

Tobera Musika Eskolako dantza taldea

San Bartolome santua prozesioan parrokirako bidean, txistulari eta dantzariek lagundurik

Maria Angeles Aizpeolea eta Mari LuzGarcia, lorategi eta balkoietako apainketalehiaketako irabazleak

Arkua egiten duten dantzariak

69


arteko pilota partiduak aurrikusita zeu-den. Hasiera batetan iragarrita zegoenkartela honakoa zen: Lehen partiduan,Unai Agirre-Estebe Ariznabarreta,Arkaitz Ariznabarreta-Arkaitz Aldaso-roren aurka ziren jokatzekoak eta biga-rrenean: Eñaut Alberdi-Gorka Aierbe,Iker Azurmendi-Aitor Zabaletarenaurka. Izan ere, Arkaitz Aldasoro etaIker Azurmendi min hartuta zeuden,horregatik aldaketak izan ziren bikote-tan. Lehen partidua Unai Agirre eta JonOtegik, Joseba Arakama eta EstebeAriznabarretaren aurka jokatu zuten.Emaitza bigarrengo bikotearen aldekoaizan zelarik. Bigarren lehian ArkaitzAriznabarreta eta Gorka Aierbek, EñautAlberdi eta Aitor Zabaletaren aurkajokatu zuten. Partida honetan lehenbikoteak irabazi zuen. Pilota partiduakbukatutakoan eguneroko moduanerraldoi eta buruhaundiek Zegamakokaleak zeharkatu zituzten. Oraingoanherriko txistulari taldeak alaituta. Jirabukatuta, urtero San Bartolome jaietanegoten den “Joselu Anaiak” taldeakmusika doinuak jarri zizkion ilunabarra-ri. Halaber, afalondoan eta goizalderar-te herriko plazara hurbildutako hainbatlagunen dantzak girotu zituzten.

ABUZTUAK 25

San Bartolome bigarrena, ezinbestekoafesta egitarauan. Bosgarren egunajarraian eta aurpegiek eta poltsikoeknabarmentzen dute festa egunen luzaera.

Goizeko bederatziak direnean, IrungoUrantzu dultzainero hirukoteak solda-duzkako diana antzera, herritarrak ohe-tik festara bultzatzeko, doinu ozen eta

biziekin ekin zioten jardunari.Aurtengoan, eta 25. bada, Zegamaraetortzen zirela, hirukoteko KonstantinoAgirretxe gaixo zegoela eta, bere ordezEstitxu Estonba etorri zen jotzera.

Umeen egun honetan, haur eta gaz-teen mozorroak prestatzen hasiak zirenhainbat guraso beren etxeetan. Aldiberean ohikoak ez diren San BartolomeErmitako kanpaien doinua eta deia en-tzun ahal izan zen. Urtero egiten denmoduan, urtean zehar hildako herrikoseme eta alaben aldeko meza ospatuzen, San Bartolome Ermita gainezkajarri zuen jendetzaren aurrean.

Lehen azaldutakoaren arabera, goizekohamaika eta erdietatik aurrera, herrikoplazan haurrentzat jokoak antolatuzituen gazte koadrila saiatu batek.Beren lanari esker umeak disfrutatu etagozatu ahal izan zuten, eskertzekoabenetan beren lana eta jarritako gogoeta ilusioa.

Umeen artean saritxoak banatu etahauek sakabanatzen joan zirenean,San Bartolome bigarrenak agintzendituen bertsolariak hurbildu ziren plaza-ra. Beasaingo Xabier Mendiguren idaz-le famatua izan zen gai-jartzaile lanetanaritu zena, Joxantonio Ormazabalekinbatera puntuak eta gaiak prestatuta.Iñaki Murua, Andoni Egaña eta AngelMari Peñagarikanok oso ondo gidatutagaien garapenean ordubeteko saiobikaina osatu zuten.

Eguerdiko saioa amaitu ondoren,Ostatuan bertso bazkaria egin zen,bertaratutako hainbat bertsozalehorren lekuko izan zelarik.

Ostatun bertso doinuak indarrean zeu-den bitartean, umeen eguna ez zelabukatu adierazten zuen ekitaldia ospa-tu zen Udal pilotalekuan, alegia, haurreizuzendutako “baserri jolasak” eta “herrikirolak”. Haurrek gertutik ikusi eta era-bili ahal izan zituzten herri kiroletan etabaserrian erabiltzen diren hainbat tres-na, lanabes eta joko.

Seiak aldera herriko plazan sardinakerretzeko parrilak eta behar den azpie-gitura jartzen hasi ziren. Arratsalde poli-ta aurrikusten zen Zegaman, bertso,sardina eta sagardoa uztartzen zitue-na. Suak ikatza erretzen zuen heineanjendea hurbiltzen hasi zen Eliza aurrekokiosko aurrera arratsaldeko bertsola-rien saioa entzutera. Goizeko antzera,saio polita borobildu zuten arratseanere bertsolariek. Sardinak eta sagardoazain zeuden herriko plazara bertsoeta-tik, nagusiki, bertaratzen hasi zen jen-dearentzat. Nahi izan zuenak jan etaedan lepo egiteko aukera izan zuen.Plaza jendez bete zuen ekintza haubukatu bezain agudo Pako LarrarteZegamako tolosarrak parrila berekamioira altxatu eta eraman zuen,plaza berriro ere gaueko dantzaldirakoprest utziz. Gogoratu behar, noski,erraldoiak eta buruhandiak, ilunabarre-an, beren ibilbidea herritik zehar eginzutela. Jarraian, “Joselu Anaiak” talde-ak, bigarrengo egunean jarraian dantzasaioari ekin zion.

Afaldu aurreko saioa bukatu eta “lutoa”edo kolore beltza, kaleetan zehar, soi-nean zeramaten jendea ikus zitekeen.Belearen agurra hurbiltzen ari zen.Gauerdiko hamabi kanpaiekin batera

Umeen egunean,haurrak jokuetan

SanBartolometan,pilota parti-

duak jokatuta-ko pilotarifederatuak

70


kaleko argiak joan ziren eta festazaleentristura eta malkoak somatzen hasiziren. Ehun lagunetik gorako prozesio-ak hurbildu zuen belea plazara.Bertatik, hegoak astinduz, datorrenurterarte aldegin zuen, nahiz eta orain-dik asteburuko festaren saria Zegama-rentzat utzi zuen. Goibeltasunak berriroere festa eta algarari txanda eman zion,eta hain atsegingarria den “JoseluAnaiak” taldeak alaitu zuen gaua goi-zalderarte.

Edozein kasutan zegoen lehortearenondorioz eta bigarren urtez jarraianfesta bukaerarako suziri eta traka erre-tzea bertan behera utzi zen sor zitezke-en kalteak ekiditeko.

ABUZTUAK 28

Herriko taberna eta txoznek jarritako jaieguna ospatu zen errepetizioko larun-

bat honetan. Eguneko egitaraua arra-tsaldeko zazpietan hasi zen herriko pla-zan, telebistatik hain ezaguna egitenzaigun “Txan” magoaren ikuskizunare-kin. Benetan polita, interesgarria etaatsegina izan zen eskaini zuen emanal-dia, non bertaratutako ume, gazte etahelduak gustura atera ziren. Goraipatubehar da antolatzaileen ekimena.Jarraian, buruhaundi eta erraldoiak“Xabier eta Maider” trikitilariekin dantzaeta korrika egin zuten hurbildu zirenengozamenerako.

Kaleetan zehar egin zen bertso-trikipoteoak, Eliza aurreko plazan egindakogazte afariko giroa berotzeko balio izan zuen. Gauerditik aurrera “Zorabio” taldearen emankizuna eta “Trikizio” taldearen saioa izan ziren eguneko egitarauari amaiera eman zienak.

ABUZTUAK 29

Goizeko hamarretan hasiera eman zi-tzaion afizionatuen Kategorirako, LXXI.San Bartolome Txirrindu frogari. ElkartuNahi Txirrindulari Elkartearen zuzenda-ritzapean burutu zen eta garailea IbonIsasi, Alfus-Tedes taldeko txirrindulariaizan zen hiru ordu zazpi minutu etahogeita bederatzi segundo bete ondo-ren. Bigarren, bost segundora, IonBikendi eta hirugarren, hamahirusegundora bederatzi laguneko taldebati denbora emanaz, Luis Moyanosailkatu zen. Mendia, IbanUberoagarentzat izan zen eta taldeka-ko garaipena Alfus-Tedes taldearentzatizan zen, Aurtengoan, Elkartu NahiTxirrindulari Elkarteko presidentea denJoxe Arizkorretaren baja nabarmenduzen, egun batzuk klinikan ingresatutapasatu zituelako.

Murua, Egaña eta Peña bertsolariak, bertsotan.

Zegamako haurrak eta saharakoak elkarrekin puzgarrietan.

Belearen entierroa.

San Bartolometako sardinadak urtero bezala arrakasta itzela izan zuen.

Abuztuaren 26an, Gipuzkoako ForuAldundiko Giza Eskubideetarako,Enplegurako eta GizarteratzekoDepartamentuak antolatuta Gipuz-koa-Sahara elkartasun eguna ospatuzen Zegaman. Lurralde Historikoanuda pasatzera etorriak ziren umesahariar guztiak izan genituen

Zegaman;120 hain zuzen ere. SanBartolome jaien biharamona izanik,herriko umeak ere beraiengana hur-bildu zirenak elkarrekin Eliza atzeal-deko urbanizazioan jarri ziren puzga-rri eta zezen mekanikoan jolasteko.Ekitaldi honetan arloko Diputatuaden Mari Carmen Marin izan zen eta

sustatutako ekimenaren garrantziaaipatzeaz gain, Sahara herriarekinbere solidaritza aitortu zuen.

Jolasekin amaitu ondoren, 120 umesahariarrak Ostatu jatetxera joanziren bazkaltzera. Arratsaldean,Segurara joan ziren Zegaman hasita-ko egunari jarraipena emateko.

GIPUZKOA-SAHARA ELKARTASUN EGUNA ZEGAMAN

Mª Carmen Marin Diputatua Zegaman egon zen haur sahariarrekin.

71


ere, hauxe izan da aurtengolema: “ZEAMAKO GAZTERIABIZIRIK!”

Esan bezala, Zegaman gaz-teak bizirik gaudela erakuste-arren, hainbat ekintza antola-tu ditugu. Urtero egiten denmoduan txozna jarri dugu.Aurten, pilotaleku ondoankokatu da aurreko urteetanbezala. Baina arrakasta han-dirik izan ez duela ikusirik,hurrengo urterako leku alda-keta bat aurreikusten da uda-laren eta elkartearen aldetik.Txosnan bertan ere garbiikusi da gazte taldearen aur-tengo beste lema (pankartabatean idatzita): “GAZTEESNATU! ZEGAMAKOGAZTE HEREXAN PARTEHARTU!”

Kontuan izan behar dugu,Gazte Herexako kideektabernari eta elkarte ezberdi-nek festetan antolatzen

duten egunean ere partehartzen dugula urtero.Aurtengoan, tabernari etaelkarteek erraldoi etaburuhandiak umeentzat etagauean Zorabilk eta Trikiziotaldeen kontzertuak antolatuzituzten. Gazte Herexak,ordea, zerbait alternatiboa-goa egiteko ideia izan zuen.Horrela, arratsaldean magiaikuskizuna antolatu genuenTXAN MAGOAren eskutikhaur, gazte eta helduentzat.Sekulako arrakasta izanzuen, udal aurreko plaza gai-nezka egon zelarik. Ondoren,TRIKI BERTSO POTEOAantolatu genuen eta azkenikI. GAZTE AFARIA herrikoplazan. Hauek biek ere seku-lako arrakasta izan zuten.Afariaren aitzakian 130 gazteelkartzea lortu zuen GazteHerexak eta guztiek elkarre-kin afaltzea. Jendea oso gus-

tura geratu zen GazteHerexak antolaturiko ekital-diekin.

Ezin utziko dugu aipatu gabegazteen parte hartzea SanMartin egunean. Urtero beza-la gazteok odolki eta txorizopintxoak saltzeko postua jarrigenuen herriko pilotalekuarensarreran. Urtez urte arrakastahandia izaten du postuhonek. Gainera, aurtengoantxerrikume baten zozketaegin genuen. Horrela, FerminMuguruzak zenbaki sarituaatera zuen: 133a. Txerriku-mearen irabazlea Aiora Alda-soro suertatu zen.

Gazte Herexa elkarteak lane-an jarraitzen du urtean zeharjarduera gehiago egin etaherrian gazteak badirela etahauetaz gogoratu behargarela argi eta garbi uztekoguztioi.

Aitzgorri Futbol Taldean 2003- 2004 den-boraldia bi mailentzat trantsizio garai batizan dela esan daiteke.

2003 denboraldiaren amaieran, bai infan-til mailan bai kadete mailan ere, hurrengodenboraldian beheko mailatik igoko zire-nekin batera taldea oinarrituko zutenjokalari dezentek taldea utzi zuten.

Honela talde infantilak, orain arte alebinakizan ziren mutikoekin egin behar izan zionaurre denboraldiari Infantilen ohorezkomailan. Maila honetan probintziako taldeindartsuenen aurka jokatu behar izanzituzten partiduak eta kasu askotan joka-lariek beraiek baino bi urte zaharragoakziren jokalariei aurre egin behar izan zie-ten. Denboraldi amaieran 1.go Infantilmailara pasatu zen taldea, baina ezin daaipatu gabe utzi mutikoek izan duten ilu-sioa, ez baizioten borrokatzeari utzi, etagutxiago entrenatzeari, maila oso altua utziz.

Entrenatzaile lanetan Markos Retamosa,Rikardo Andres eta Jabier Parra arituziren eta taldeko delegatu bezala IñigoApaolaza.

Argazkian agertzen diren jokalariak hauekdira: (zutik) Unai, Gorka, Aitor, JoseJabier, Josu, Unai, Iñigo, Joseba, JonAnder, Iker, Beñat eta Iñigo. (Makurtuta)Julen, Iban, Lander, Gorka, Gorka,Joseba, Iñigo eta Xabier.

Talde kadeteak ere talde infantilaren osoegoera antzekoari egin behar izan zionaurre. Infantiletatik igo ziren guztiek, kasubatzuetan beraien jokalarietako batzukjada jubeniletan jolasten duten taldeen

Kadeteentaldea.

aurka jolastu behar izan zuten eta, inda-rraren desberdintasuna argia zen edozeinaldetatik begiratuta ere. Jokalari hauektxalo bat merezi dute ez baitute inoizjarrera negatiborik azaldu eta partidunahiz entrenamendu bakoitzean zutendena ematen zuten. Helduei elkarteareki-ko maitasun ikasgai garrantzitsu bateman ziguten euren jarrerarekin.

Denboraldiaren amaieran 2. Kadete mai-lara pasatu zen taldea.

Talde honen entrenatzaile lanetan IñakiAlbizu aritu zen Hilario Urretabizkaiarenlaguntzarekin eta taldeko delegatu bezalaJose Mª Gereñu aritu zen.

Argazkian agertzen diren jokalariak hauekdira: (zutik) Taldeko delegatua, Aitor,Beñat, Markel, Jon, Jon, Borja, Iñigo,Aitor, Gorka, Jabi eta Hilario entrenatzai-lea makurtuta Ander, Iker, Denis, Endika,Oier eta Beñat.

Urte bat gehiago Angel Gomez aritu zenelkarteko lehendakari lanetan. Denboraldiamaieran Aitzgorri Futbol Taldeak bere bitaldeetako jokalari, entrenatzaile eta dele-gatuak afaltzera gonbidatu zituenSegurako festetan

GazteHerexa

Elkartea

AitzgorriFutbolTaldea

GAZTE ESNATU, ZEGAMAKO GAZTE

HEREXAN PARTE HARTU

2004. urtean ez duguZegamako Gazte Herexaherriko jardunaldi gehiegitanikusi. Izan ere elkartearenbarnean hainbat aldaketaizan ditugu eta talde berriamartxan jartzeko denborabehar izan dugu. Hala ere,aurtengo festetan, urterobezala, utzi du bere herexagazte talde honek. Ekintzaezberdinak antolatuz argi utzinahi izan diogu herriariZegamako gazteria bizirikdagoela oraindik. Hain justu

Infantilentaldea.

72


an Martin EgunaZegaman betidanikospatu izan denezprograma zabalaantolatu zenUdalaren aldetik.Lehenik eta behin,Feria girotu asmoz,

aurreko hamar egunetan hainbat hitzal-di eta dastaketa antolatu ziren, honahemen laburpena:

“Zegama, Aizkorri eta Urbiako art-zain-tza beken” inguruko hitzaldia,azaroaren 3an izan zen Kultur-etxean.Beka hauen onuradunak diren, JuanMari Apaolaza eta Isabel eta LierniPuyadenak eman zuten hitzaldia. JuanMari Apaolazaren kasuan egin zuenazterketaren berri eman zuen laburpenbat eskainiz eta Isabel eta Lierni

Elorzaren kasuan, aztertzen ari direna-ren berri eta batez ere Aizkorrri etaUrbiako artzaintzaren inguruko argazkizaharren proiekzio batetaz gozatu ahalizan genuen.

“Artzain Munduaren egitasmoak”azaltzera, Artzain Mundua Elkartekokoordinatzailea den Miren Elgarrestaizan genuen azaroaren 4an, Kultur-etxean. Bertan artzaintzak eta batezere, artzainek azken urteotan izanduten garapenaren berri eman zuen etaetorkizuneko artzainen ezaugarriakazaldu zituen. Lehen ez bezala informa-zioaren gizartean txertatuta ikustenzituen etorkizuneko artzainak.

“Mondejuei buruzko kata-ikasta-roa” azaroaren 8an izan zen AmeztiElkartean. Irakasle bezala, Jesus MariDeba, ormaiztegiarra, odolkigile ezagu-na eta sari askoren jabea dena izangenuen eta mondeju-buzkantza etaodolkiaren arteko desberdintasunakzeintzuk ziren azaltzen zuen bitartean,nahiko genero jan zuten ikastaroanizena emandako dozena bat herrita-rrek.

“Mendizaletasuna: lehia edo erro-mantizismoa” gaiari buruzko mahain-gurua izan genuen azaroaren 11nOlarango Gizarte Zentroan.Moderatzaile lana Juan Manuel Sotillos,mendiko gaietan aditua den kazetariakegin zuen, eta bertan Edurne Pasaban,Alberto Zerain, Asier Urdanpileta, PakoIriondo, Alberto Aierbe eta Juan PedroIturbe aritu ziren eztabaidan.

Bertan, mendigoizaleetan lehia gero etahandiagoa zela aipatu zen eta heriotza-ren itzalera zenbateraino hurbildu daite-

keen bakoitzak neurtu eta erabakibeharrekoa zela ondorioztatu zen,askotan nahiz eta egoera kontrolpeandagoela uste arren, eskapada galantakizaten zirela aitortuz eta zoritxarrezbeste askotan konturatu gabe joandiren lagun asko aipatu ziren.

PROFESIONALEN PILOTA PARTIDUAK:

Ostiralean, ohiko bihurtu diren profesio-nalen arteko pilota partiduak ikusi ahalizan genituen udal frontoian. “Aspe”enpresak, laut´erdiko txapelketatikkanpo zeuden pilotarien artean onenakelkartu zituen Zegaman. Lehen parti-duan Galarza V.-Elkorok 22 eta 19 ira-bazi zieten Del Rey eta Galarza VI.ari.Galdu arren ikuslegoaren gustokoenaDel Rey errioxarra izan zen. GalarzaVI.ari eskuineko eskua mindu zitzaione-tik bi aurkarien aurka bakarrik aritu zeneta gutxi falta izan zitzaien garaipenalortzeko. Pilotari gazte honek etorkizu-na berea du eta hurbiletik jarraitzekopilotaria da. Bigarren partiduanMartinez de Irujo eta Goñi III.ak 22 eta13 gainditu zituzten Capellan etaPascual. Martinez de Irujo txapelduna-ren erremateak eta Goñi III.aren segur-tasunak beraien alde jarri zuen parti-dua. Aurreko urteetan baino jende gu-txiago bertaratu zen frontoira eta jakinada maila honetako ekimenak jarraitzekojendearen erantzuna ezinbestekoa iza-ten dela. Ea datorren urtean jendegehiago animatzen den eta urte askotan gure herrian lehen mailakopilotariak ikusteko eta gozatzeko auke-ra izaten den. Azkenik gogoratu beharda bi partiduak zuzenenan ETBk eskai-ni zituela.

SAN MARTINAK 2004

Pilotari profesionalak partiduari ekiteko prest.

S

Eugenio Mendizabal aitzinako erara gazta egiten.

73


SAN MARTIN FERIA

Azaroaren 13a, Zegaman San Martinospatzeko aurreikusitako eguna euritsuesnatu zen, aurreko egunetako trazabereko eguna zela zirudien, euria etahotza.

Goizean goiz hasi ziren artisau eta sal-tzaileak beren tokietan lekua hartzengoizerdirako postuak prest izan zitzaten.

Feriaren egunean, azken 6 urte haue-tan, eguneko lehia garrantzitsuena,Urbiako eta Aizkorriko Artzainen artekoGazta Lehiaketa bilakatu da eta aurten-goan seigarren aldiz lehiatu da.Goizeko 9:30etatik 10:30ak bitartean,udal kiroldegian, gaztak jaso ziren,lehiaketarako prestatuz guztiak.Lehiaketara 26 artzainek aurkeztuzuten beren gazta, nork baino norkhobea eta gazta horiek dastatzeko goimailako epaimahaia izan genuen gureartean: Klaudio Landa, FerminMuguruza, Zuhaitz Ezpeleta, MigelIndurain, Joan Amat (Saint SadurnídÁnoiako alkatea), Jordi Aussas (SeudÚrgelleko alkatea), Jose RamonAgiriano, Pello Garcia Amiano eta IñakiAgirre.

26 gazta dastatu ondoren, 8 finalerapasatu ziren eta, azken 8 hauetatik hiruhoberenak aukeratzen lanak izan zituenepaimahaiak, zegoen maila ona zelaeta. Azkenik hirugarren aldiz jarraian,Felix Goiburu segurrarrak eraman zuenlehen saria, bigarren saria, GordoakoFelix Etxezarretak eta hirugarren saria,Legazpiako Arantxa Segurolak. Lehenherritarraren saria, Uztaran baserrikoJose Migel Azurmendik jaso zuen,honek ere bigarren aldiz jarraian era-man du sari hau.

Esan, aurtengo hiru lehenak ere, SeudÚrgellgo gazta lehiaketara gonbidatu

Epaimahaian kide ospetsuak elkartu ziren Zegaman.

Herritarren arteko eskuz binakako txapeldun eta txapeldun ordeak.

Gazta lehiaketako irabazleak.

Abere lehiaketako saridunak.

Aurten hil zaigun Santi, iazko ferian.

74


zituela bertako Udalak, urteroko legez.

Gazta lehiaketa amaitu ondoren, berta-ratu guztien artean banatu ziren txapel-ketara aurkeztutako gazta guzti-guztiakherriko elkarteen laguntzaz.

Gazta lehiaketaz gain, herritarren arte-ko ganadu lehiaketa ere egin zen. Honahemen lehiaketetako irabazleen izenak:

Ardiak: Mari Paz Oiarbide

Bildotsak: Pablo Berasategi

Pirenaika behiak: Xabier Arakama

Mestizo behiak: Pedro Azurmendi

Suiza behiak: Juan Azurmendi

Zezenak: Eugenio Katarain

Zaldiak: Antton Urbistondo

Etxe behorrak: Jose Mari Esnaola

Mendi Behorrak: Iker Zubeldia

Zegamako Udalak, San Martin ferirako,Urbia eta Aizkorriko Artzainen artekoGazta Lehiaketa irabazten duenaren 12gazta eta txapeldunorde egiten duena-ren 6 gazta saritzat dituen errifa atera-tzen du eta zozketa, Gazta Txapelketaegiten den egun berean egiten du,kiroldegian bertan, artzain saridunakzeintzuk diren jakin aurretik.Aurtengoan, sari bikoitza eramatea

egokitu zitzaion Pili Elorza zegamarrari,izan ere ez baitzen berriketan ibili errifakerosterakon eta 100 zenbaki zituenbere eskuetan, eta jokatzen duenakizaten duenez tokatzeko arriskua,berak aurten bi aldiz jo zuen dianan etatxapeldunaren 12 gazta eta txapeldu-nordearen 6 gazta berak eskuratuzituen, honako zenbaki hauekin:

1.go saria, 2.112 zenbakia egokitu zeneta 2. saria, 2.139 zenbakia.

Kiroldegian, Linue Zegama tailerrakeskuz egindako oihalen erakusketa jarrizuen eta telare bat ere ikusgai eduki

zuten, artisau lanaren prozesuaz ikus-leak jabetu asmoz.

Udal arkupeetan herriko artisauen era-kusketa egon zen, harigintza, egur tai-laketa, kaikugintza, xaboi naturalak, etaSegurako talogileek egindako talo ede-rrak dastatu ahal izan zituzten nahizuten guztiek, bestalde, kiroldegi ondo-an, perraketa saioa ere egin zuten 6herritarrek.

Udaletxean, Kutxaren fototekako,Zegamako argazki zaharren erakusketaegon zen Pleno Aretoan.

Egun guztian herriko txoko guztiak bai-larako eta herriko txistulariek alaituzituzten eta arratsalderako aurreikusitazeuden buruhaundiak ez zuten irtetze-rik izan eguraldi txarra zela medio.

Kultur-etxean, Igor Alustiza urretxua-rrak, egun Zegamako Udaleko idazka-ria denak, berak margotzen dituen pin-turak jarri zituen erakusgai.

HERRITARREN ARTEKO ESKUZBINAKAKO VI. PILOTA TORNEOA

Arratsaldean herritarren arteko eskuzbinakako VI. Pilota Torneoaren finalakjokatu zen kiroldegian.

Finalera iristeko, ligatxo bat jokatu zen,udazkenean zehar, eta San Martin feri-ko ospakizun egunerako uzten dirafinaleko partiduak. Esan, pilotalekuagainezka izaten dela final hauetan etaizugarrizko giroa sortzen dela.

Hona hemen emaitzak:

Benjamin maila:Xabier Azurmendi-Joseba de la Hera:16Josu Oiarbide-Iban Matxinandiarena: 15Alebin maila: Joanes Etxaide–Unai Atxa 18Ioritz Etxeberria–Luis Malkorra 16Kadeteen maila: Arkaitz Ariznabarreta-Arkaitz Aldasoro 22Joseba Arakama-Estebe Ariznabarreta 16

Bailarako txistulariak.

Ferian izandako ganaduaren maila paregabea, azpimarratu zuten epaimahaikideek.

75


SAN JUAN AUZOA 20-LEHENA AXIRI ERAIKUNTZAAZKOITIA • 943 85 73 54

APAIZ ETXEAREN

ORUBEAN ETA OLABERRI

AUZOAN ETXEBIZITZA BERRIAK

ETA GARAJEAK SALGAI

Helduen maila:Arkaitz Perez-Gorka Aierbe 22

Eñaut Alberdi-Aitor Zabaleta 12

Azkenik, igandean ere pilotak protago-nismoa izan zuen Zegaman. “El DiarioVasco”k antolatutako lehiaketaren bar-nean lehen partiduan ValcarloskoUrdaniz eta Irurtzungo Diaz de Uzurrunbikoteak Iraola nafarrari eta Esnaolabeasaindarrak osatu zuten bokoteariirabazi zion. Emaitza 22 eta 18koa izanzen. Bigarren partiduan, seniors maila-koan, txapeldunen artean txapeldunaden Julian Retegiren (Retegi II.aren)semeak parte hartu zuen. Saldias herri-ko Mitxeo atzelari lanetan aritu zen eta22 eta 18ko emaitzaz irabazi zietenLasa urretxuarrari eta LarrabetzukoAsier Bengoetxeari. Bi partiduak ikus-garriak izan ziren eta hirurehun lagune-

Jesus Telleria, berak jarritako barazki erakusketaren ondoan.Artisauak.

Mendiaren inguruko mahai inguru interesgarria ospatu zen San Martinetan.

TOLOSA

943 697 416

¡Gabonak ondo pasa eta

Urte Berri On!

ZEGAMAN 27 etxebizitza eraikitzen

27 viviendas en construcción en ZEGAMA

2005 URTE ZORIONTSUA OPA DIZUEGU

URTE BERRI ON !!!

tik gora elkartu ziren Zegaman SanMartin feriaren barnean antolatutakoekimen honetan. Julen Retegik biga-rrengo partiduan erakutsi zuen enboronetik datorren adar sendoa eta etorki-zun bikainekoa dela.

Eta, arratsaldean txikienentzako “Tako-lo, Pirritx eta Porrotx”en PoxpolinMarisorgin emankizuna izan zen kirol-

degian Guraso Elkarteak eta Udalarenartean sinatutako hitzarmen batek sor-tutako elkarlanaren ondorioz. Udalak,Guraso Elkarteari ekimen hau antola-tzeko dirulaguntza ematen dio. Seiehunpertsonatik gora bildu zituen emanki-zun honek, eta beraz esan daiteke,urtetik urtera jendetza gehiago biltzenduen ekimena dela San Martin feriariamaiera ematen dion ekitaldi hau.

76


Apirilaren 4an hirugarrengo aldizospatu zen Zegaman, “ErlezainEguna”. Zegamako Udalaren antola-kuntzaz eta Gipuzkoako ErlezainElkartearen ezinbesteko laguntzare-kin egun eguzkitsu baten inguruangaratu zen jardunaldi polit eta“gozoa”.

Erramu igandez ospatutako egunhau bost atal ezberdinetan garatuzen nagusiki. Lehen atala,Gipuzkoako 6. ezti lehiaketa izanzen. Gipuzkoako 24 ezti onenaklehiatu ziren Zegaman (LurraldeHistorikoa banatzen den zortzieskualdeetako hiru ezti onenak).Erlezainak ez ziren 2003ko uztarekinoso gustura azaldu, kontuan izanikiazko urtean jasandako bero etalehorteak ere eztiarengan eraginzuzena izan duela. Mikela Untsainek,Luis Mari Inzak eta Mikel Unanuepelotari añorgarrak Arrasateko BittorMurgiondoren eztia aupatu zutenlehen plazara, eta honenbestezGipuzkoako onenaren kategoriara.Bigarren, Hondarribiako Jon Gazte-lumendi gelditu zen eta hirugarrenIrungo Jesus Migueleiz. Aurtengoan,iazko bi urteekin alderatuz ez zenegin lorabakarreko lehiaketarik,lehen esan den bezala 2003ko udanizandako bero eta lehorteak ekidinzuelako.

Bigarrengo atala eztiz eginiko pos-treek bete zuten. Apetitua irekitzekomoduko artisau lanak aurkeztu zirenlehiara, Zegamarekin lotura bereziaduen Joxe Mari Gorrotxategi gozogi-le tolosarrak eta Zegamako Okinde-giko ugazaba den Kepa Galparsoroizan ziren begiradarekin jaten zirenpostre hauek dastatu zituzten lehe-nak. Bi maisu hauen epaia izan zenlehiaketako lehen hiru sailkatuak fin-katu zituena. Txoko Gourmet Armen-dariz Akademiako Virginia Marin

Zegamarentzat Gipuzkoako gozogileonenak gure artean izatea etaberaientzat Zegama eskaparate ego-kia eta ona izatea.

Laugarren atala berria genuen aur-tengoan. Hain zuzen ere, argazkiralia, Ordiziako Otzadar ArgazkiElkartearen eskutik burutu zen.Apirilaren 24an sariak banatu zirenZegaman. Lehen saria Julian Gillegazpiarrak jaso zuen, bigarrenaBeasaineko Jose Angel Barrasak etahirugarrena Legazpiko Jose Bene-gasek. Maider Zabaleta herritarrakateratako argazkiek ere errekonozi-mendu berezia izan zuten.

gelditu zen garaileeta bere atzetik Za-rautzen sukaldari-tza ikasten duen,Samuel Garcia etaArmendariz Aka-demiako Victor Se-rrano izan zirenbigarren eta hiru-garren.

Hirugarrengo atala,urtetik urtera in-dartzen doan go-zogintza erakuske-ta izan zen. Gipuz-koako GozogileenElkarteari eskerHondarribia etaIrungo “Hawai”:Hernaniko “Adarraga”; Bergarako“Reizabal”; Donostiako “Oiartzun”;Azpeitiko “ Egaña”; Ordiziako“Unanue”; Tolosako “Gorrotxategi”eta “Ezeiza”; Zegamako Okindegiaeta Bizkaiko Gozogileen Elkarteakpasteltxo eta gozo ezberdinak ekarri-ko zituzten doan lehenbizi erakuste-ko eta gero ondoren bertaratuenartean banatzeko. Halaber, azpima-rratu behar da Hernaniko AnttonAdarraga gozogileak zotina kentze-ko moduko bi marmitakada txokola-te bero ekarri zituela, eta bertara-tuen artean banatu eta amaitu zela.Beraz, ikusgarria izan zen gozoen pre-sentzia eta zaporea. Ohore bat da

Erlezainak lanean

Durrunba kalean zehar

Argizaiolaren erakusketa Pleno aretoan

Axintxio Karrera erlezaina izan zen aurtengo omendua

Erlezain Eguna

77


Festaren bosgarren ardatzaGipuzkoako Erlezain Elkarteareneskutik Axintxio Karrera amezketa-rrari egindako omenaldia izan zen.Bizi guztia erlezaintzari eskainirik,merezimendu osoz jaso zuen urtekoerlezainari eskainitako ohoreaAxintxiok. Joxe Leundak, GipuzkoakoErlezain Elkarteko lehendakariak,elkartearen izenean plaka bat eskainizion eta Zegamako Alkateak,Zegamako herriaren izenean txapelajantzi zion.

Bestalde, egunean zehar ekitaldiezberdinak ere ospatu ziren. Hainzuzen ere, goizean goizetik Zega-mako Txistulari Bandak herriko kale-ak eta bertaratuak alaitu zituen.Eguerdiko 12ak eta laurdenetan erle-zainak durrunba kaleetan zehar antzeztu zuten eta frontoian erlaku-

20 urteko Mindegia suertatu zengaraile. Pena izan zen herritarrarengaraipena ez ikustea eta gozatzea,baina egindako lan txukunarekin jen-dea gustura gelditu zen. Bigarrengolehian, Zegamako emaztea duenZumarragako “Elorriaga” etaIgeldoko Joxe Etxebeste aritu ziren.Biak ere sasoiari ondo eusten diotelafrogatu zuten, nahiz eta Igeldotarrairabazlea suertatu. “Elorriaga”-kegindako lana ere goraipatzeko izanzen.

Beraz, martxoaren 30an HerrikoEskolan Gipuzkoako ErlezainElkarteak Erlezaintzari buruz eman-dako hitzaldia eta bideo emanaldia-rekin eta egun berean AnttonAdarraga eta Juan Jose Urigain gozo-gileek eman zuten hitzaldiarekinhasitako egitarauak, apirilaren 1eanPello Zabalak “eguraldia eta erleakelkar gozatzen” titulupean emanda-ko hitzaldiarekin eta apirilaren 3anZizurkilgo Fraisoron “bertako erlebeltza”-ren inguruan egindako jar-dunaldiarekin eta gauean ZegamakoKasino Elkarteak Kultur Etxearenlaguntzarekin antolatutako bertsojaialdi bikainarekin (Andoni Egaña,Sebastian Lizaso, Maialen Lujanbio,Iker Zubeldia, Ekaitz Goikoetxea etaJokin Sorozabal zirela) izan zuenjarraipen borobila.

Aste Santu aurreko astean beraz,Zegama inoiz baino gozoago egonzen eta zegamarrok ere bai, ezti etagoxo ikusi, dastatu eta jan ondoren.

mearen bilketa nola egiten den azal-du zuten. Halaber azpimarratu beharda Zaldibiko Pedro eta Karmelekerlezaintzarekin zerikusia duten tres-neri eta lanabesekin frontoian etakalean hainbat salmenta postu, talo-gileak, erleak PCV kaxan, argizarialantzen erakusketa praktikoa,Aizkorriko Lagunen Elkarteak etaGipuzkoako Erlezain Elkarteak jarri-tako postuak, eta abar ikusi ahal izanziren Zegaman apirilaren 4an.

Baina festak jarraipena izan zuenOstatuan egin zen bazkari herrikoia-rekin, non 80 bat lagun elkartu zirenfestarekin jarraitzeko. Bazkal osteanudal pilotalekuan ETB eta Kaikukantolatutako Urrezko Aizkolarienlehiaketa ospatu zen arratsaldeko19,00etan. Gazteentzako txapelke-tan Xabier Mindegia eta ZegamakoJoxe Mari Esnaola lehiatu ziren, eta

Epaimahaiak lanean eta sari banaketak

Erlekumearen bilketa

78


GABONAK

Gabonetan Jesusen jaiotza ospatzen da etahonen berri emateko gabon kantak abestuz,Aitxuri Herri Eskolako haurrek egiten dutelehen irteera. Sei urtetik gorakoak goizeko9:00etan hasten dira eta txikienak 11:00tanelkartzen zaizkie. Arratsaldeko 14:00etan,herritarrak bi taldetan banatuta, batzukGoialdeko baserrietara eta besteak,Barrenaldeko baserrietara joaten dira Gaboneskean eta arratsaldeko 18:30ak aldera,herriko plazan elkartzen dira guztiak kalez-kale ibiltzeko. Gabonetan biltzen den dirua,herrian sor litekeen edozein premi larriri aurreemateko gordetzen da. Abeduaren 24ªberaz, esperantza eta alaitasun eguna izatenda Zegaman.

SANTA AGEDA ESKEA

Otsailaren 4an, San Ageda bezperan, lehe-nik Aitxuri Herri Eskolako haurrak, arratsal-deko 14:30etatik aurrera kalez kale ibili ziren,makilak lagun San Agedako koplak kanta-tzen. Ondoren helduen txanda iritsi zen18:30etatik aurrera, herriko jende mordoxkabat bildu zen usadio zaharra berritzekoasmotan eta hauek ere makila eta kopla soi-nua eraman zuten txoko guztietara.

ARANTZAZUKO PEREGRINAZIOA

Maiatzaren azken asteburua ere, maiatzaren30 eta 31n mendi aldean igaro genuenzegamarrok. Urteroko Arantzazurako pere-grinazioan 400 bat herritarrek parte hartuzuten, gehienak mendiz joan ziren eta etamendian ibiltzeko ezinen bat zuenak, auto-busez edota kotxez egin zuten bidaia.Goizean, herriko plazatik hiru ordu desberdi-netan abitu ziren autobusak mendiz joatekoasmoa zuten jendetza Apeaderoraino auto-busez hurbiltzeko asmotan. Goizeko8:00etan abiatu zen lehena, 9:00etan biga-rrena eta 10:00etan azkenak. Bakoitzakbere pausoari egokitutako autobusa hartuondoren, 13:00ak aldera, bazkaltzeko ohikotokian elkartu ziren guztiak Udalak eskainita-ko otarteko bana jateko eta urteroko sukal-dariek goizean goiz egindako salda edarraeta kafea ere hartzeko parada izan zutenaurten ere bertaratuek. Eguzkirik ikustekoaukerarik ez zen izan eta lanbro fina izan

bazen ere ibilaldi guztian lagun, hotzik ezegiteak asko lagundu zuen bazkari ordua.Astelehenean, ohiturari jarraituz jendetzaikaragarria bildu zen, Goiko Bentan10:15etan, herriko agintari eta elizgizonenatzetik prozesioan tenplura sartu eta MezaNagusia entzuteko. Ondoren, bertan bildu-tako zegamarrei argazki bat atera zitzaientenpluaren atarian. Arratsaldeko 15:00akaldera oinez zetozenak mendiz eta16:30etan autobusez zetozenak errepidez,abiatu ziren. 19:00ak aldera oinezkoei SanBartolome Ermita inguruan ongietorria egin,haurrei goxokiak banatu eta berriro ere pro-zesioan San Martin Parrokiara sartu zirenherritarrak, bertan Bittorio Zabalgogeaskoakongi etorria egin zien erromesei eta jaiariamaiera emateko, Udalak otartekoak etaardoa banatu zituen Udal arkupeetan etalagunarteko afariak egin ziren udal arkupe,jatetxe eta elkarteetan.

IDIAZABALDARREI HARRERA

Idiazabalgo agintari eta herritarrek ere, urte-ro egiten dute San Adrianera bisita, mezaentzun asmoz. San Adrianen meza entzunondoren, Olaberri auzoko GurutzeSanturaino hurbiltzen dira eta bertan herrikoudal agintariak zain izaten dituzte, herriraelkarrekin sartzeko. Ohitura da Zegamakoalkateak Idiazabalgoari bere makila uzteaherria zeharkatzen duten bitartean. Plazan,herriko neskatila batek lore-sorta bat ema-ten dio Idiazabalgo alkateari zegamarronongi-etorria adierazteko eta, usadio zaharraijarraituz, Txurrerian hamaiketako bateskaintzen die Udalak, ondoren Seguraaldeko bidea hartzen dute. Ospakizun hau,

ekainaren 6an izan zen, eta aurtengoanSant Sadurni d´Anoiako Alkateak eta UdalKorporazioen ordezkaritza batek ere partehartu zuen ekitaldi honetan, ZegamakoOrkatz eta Sant Sadurní d´Anoiako “SantSadurni” abesbatzak egindako elkartrukeaaprobetxatuz.

SAN JUAN BEZPERA ETA SAN JUAN EGUNA

Ekainaren 23an, herriko txistularien doinualagun, San Juan arbola jasotzen da herrikoplazan, soka eta giza-indarraz gain abilezibikaina erakusten dute zegamarrek horrela-ko enbor luze bat zutik bere tokian jartzeko.Iluntzeko 19:00etan hasi zen errito honek,ikusle asko bildu zituen eta San Juan suarenaurre pausoa dela adierazten du. Udalak,arbola jasotzen laguntzen duenari mokadu-txo bat eskaintzen die eta iluntzerako denaprest egoten da, udaletxeko plaza aurreanegindako adar pilari su emateko. Gaueko22:30ak aldera, iluna etortzearekin batera sueman zitzaion egur pilari eta azken urteotan,Tobera Musika Eskolako dantzariek ohiturazaharra berrereskuratuz San Juan dantzaegiin zuten suaren bueltan, herriko txistula-rien doinua lagun.

San Juan egunean, udal arkupeetan ohikoafaria egin zuten herriko taldeek, aurrezUdalak ardoa doan bertaratzen direnenartean banatu zuen, usadio zaharrari jarraitzeko.

OHITURAZKO MEZAK

Zegamak, bere eremu zabalean ermita ugariditu eta bakoitzak bere eguna du mezaospatzeko. Hona hemen 2004 urtean zeharizandako ospakizunak:

Gurutze Santuko Ermita: Maiatzaren 3an,San Kruz edo Gurutze Santu Eguneanmeza izan zen iluntzeko 19:00etan.

Santu Espirituko Ermita: Ekainaren 6an,ospatu zen urteko meza, MikelGarziandiaren eskutik.

San Pedro Ermita: San Pedro egunean,ekainaren 29an iluntzeko 19:00etan ospatuzen Goialdea auzoan dagoen ermita hone-tan meza.

San Adriango Ermita: San Adrian ekaina-ren 16an bada ere, ekainaren 13an ospatuzen San Adrianen meza. Jendetza ikaraga-

Tradizioak

Arantzazutik oinez etorri ziren erromesak herriruntz doaz.

Aizkorrin meza entzuten herritarrak.

79


Arantzazutik elizarako bidean doaz erromesak.

Aurten Jaunartzea hartutako taldea Bittoriorekin.

MAIATZAK 16: LEHENENGO JAUNARTZEAK

Aurten, lehenengo jaunartzea ospatuduten umeak zortzi izan dira: OihanaArizkorreta, Josune Azurmendi, JoanesEtxaide, Ioritz Etxeberria, Luis Malkorra,Laida Ormazabal, Imanol Otaegi etaSheila Rey.

Ohitura den bezala, meza-ospakizunarenondoren festa giro ederrean, parrokiakeskainita, “luntx” txiki bat prestatu zen,Jaunartzea egin zuten haur, guraso etafamiliakoentzat. Guztiok egun ederra etaalaia igaroko zenutelakoan ZORIONAKGUZTIOI !!

BATAIOAK

Aurten, bataio zerrenda gehitu egin zaigueta albiste pozgarri bezala jaso da. Bataioospakizunak bi saiotan izan dira, guztirahamar haur izan direlarik bataiatuak.Haurrak hauek dira: Ainhoa Ibarburu,Xabier Zabaleta, Ander Arrizabalaga,Eneko Olarte, Egoi Telleria, Unai Telleria,Ainhoa Arakama, Maialen Errasti, AimarArrondo eta Olaia Aizpeolea.

Honelako ospakizunak beti dira alaiak,eta zortzi bataio festa egun berean dire-nean, hunkigarria gertatzen da. ZORIO-NAK GURASO GUZTIEI !!

EZKONTZAK

Zegamako San Martin eta Otzaurtekoparrokian aurten ezkondu direnak laubikote izan dira guztira: Jabier Otaegi etaElena Arizkorreta, Iñaki Mariezkurrena etaIrutxe Larrea, Eusebio Cajal eta Mª Arantzazu Otaegi eta azken bikoteaJon Urbitarte eta Idoia Alda. ZORIONAK etajarraitu dezazuela maitasun bide horretatik!!

HERIOTZAK

Hamalau herritar izan dira aurtengo urtean gure ondotik joan direnak: IgnacioAldasoro (2003ko Abenduaren 28an),Joakin Barandiaran, Francisco Otaegi,Jesusa Alustiza, Luis Lasa, SilvestreBerasategi, Alberto Aramendia, JosefaGorrochategui, Angela Mercero, AntonioTelleria, Atanasio Zabaleta, ManuelaOrmazabal, Javier Rodrigo, Jose Mª Oyarbide, Mª Teresa Iraola, SantiagoKatarain eta Doroteo Otaegi, MikaelaRopon Saralegi, Francisca Larrea Arrieta.

Itxaropenak eta fedeak eraginda geroarteesanez ospatu genuen gure senideenagurra. Jainkoak digun maitasunarenzerrendan seguru daudela sinesten dugu.Agur eta bakean goza dezatela.

Eta honela bukatzen dira parroki inguruanizan ditugun ekintza eta ospakizunak.Barkatu norbait zerrendan jarri gabe etazerbait gaizki idatzi baldin badut.

BAKE ETA ON GUZTIOI!!!

San MartinParrokiko

Zenbait Ekintzaeta Ospaketa

Elizakoatezaharra.

Elizakoateaberritua.

ria bildu zen ermitaren inguruan, BittorioZabalgogeaskoa, Zegamako parrokoarenmeza entzutera eta ondoren Udalak eskainizien bertaratuei indarberritzeko hamaiketa-koa. Lagunartean, paisaia ederrak lagun,eguerdiarte ederraz gozatzeko aukera izanzuten erromesek.

Aizkorriko Santa Kruz Ermita:Zegamako eremu altuenean dagoen ermitahonetan ere meza ematen da eta, abuztua-ren lehen igandea da, meza hori ematekoizendatutako eguna, aurtegoan beraz abuz-tuaren bata egokitu da. Meza entzun nahiduenak, fedeaz gain hanka eta auspo onakizatea beharrezkoa da, ez baitago bertarajoateko beste erarik. Hala ere, Aizkorrikotontorrean lagun mordoxka biltzen da mezaentzuteko eta ondoren, Udalak eskainitakohamaiketako dastatzeko.

San Bartolome Ermita: Abuztuaren 24an,San Bartolome eguna izanik, zegamarron-tzat egun handia da, herriko jaien patroiaalegia eta, goizeko 10etan, San BartolomeSantuaren irudia ermita honetatik hartu etalau herritarrek bizkarrean herri erdian dago-en San Martin parrokiraino ekarri zuten gureaurrekoen ohitura betez.

Abuztuaren 25ean, hildakoen aldeko mezaeman zen San Bartolome ermitan. Bi ekital-di hauek eta abuztuaren 23an egiten direnbezperak dira beraz urtean zehar ermitahonetan eman direnak.

Iruetxetako (Gesalbizkar) Ermita:Aurtengoan berreskuratu da abuztuaren5ean egin ohi den meza IruetxetakoAmabirjinaren Ermitan. Fermin Mazkiaraneneskuzabaltasunari esker urte askotan egiteaespero den meza eman zuen BittorioZabalgogeaskoak, fededun eta IruetxetakoAmabirjinaren jarraitzaileen zorionerako.

80


Jarraian aurtengo hilabetetako datu

metereologikoen bataz-bestekoak

azalduko ditugu.

Norbaitek datu zehatzagoren bat

nahi izango balu udaletxean baditugu

eguneroko datuak. Etorri eta atsegin

handiz adieraziko dizkiogu.

Azaroa (2003)

Abendua (2003)

Urtarrila

Otsaila

Martxoa

Apirila

Maiatza

Ekaina

Uztaila

Abuztua

Iraila

Urria

133,4

204,8

197,4

69,6

142,9

108,4

73,3

24,4

34,7

31,2

180,2

62,1

21,2

15,8

15,6

20

19,3

20,8

27,2

32,5

34,6

34,6

32,2

26,8

0,9

0

0,5

-3

-3

0

2,5

9,7

8,7

10,8

8,9

6,8

Prec.(l/m2)

Racha max.(km/h)

96

97

97

91

93

97

97

96

91

94

99

98,64

96,12

98,64

100,44

78,84

87,48

69,48

80,64

79,56

72,36

80,28

107,64

Humedad relativa (%)

t.min.(°c)

t.max.(°c)

• Prec. L/m2 = Euria, m2 bakoitzean zenbat litro.• T.max (°c) = Tenperatura edota hozberorik altuena.• T.min (°c) = Temperatura edota hozberorik txikiena.• Racha max. (km/h) = Haizearen indarrik handiena, orduko zenbat kilometro.• Humedad relativo (%) = Hezetasun haundieneko eguna.Ondoan dituzue urtean zehar izan diren lau egun esanguratsuenak alor bakoitzean:• Prec. L/m2 = 78,5……… irailak 6• T.max (ºC) = 34,6……… uztailak 31 eta abuztuak 15• T.min (ºC) = -3………... otsailak 20 eta martxoak 1• Racha max (km/h) = 107,64……. urrriak 10• Humedad relativo (%) = 99………... urriak 6

Argibideak:

Zegamako

Zentro

Meteorologikoa

Iturria: Eusko Jaurlaritzako Garraio eta Herrilan Saila. Meteorologi eta

Klimatologi Zuzendaritza.

Urtarrilaren 30ean hainbat urtetan hainezaguna eta bisitatua izan den Gure-Txoko taberna itxi zen. Modesta eta MariaAramendi ahizpek urte askotako jarduna-ren ondorioz, atsedena hartzea erabakizuten. Egun horretan bertaratutako lagunkuadrila batek oroigarri bat eskaini zietentabernako ustiatzaileei, eta hauek moka-

dutxo eta trago bat eman zieten berendetailea eskertzeko. Gizaldi ezberdinetakozegamar eta kanpotarrek izan dute auke-ra urte askotan zehar bertako pintxo etamokadu goxoak dastatzeko. Mariak eta Modestak 1950ean irekizuten Gure-Txoko taberna. Garai hartansei taberna-jatetxe omen zeuden

Gure-Txoko taberna eta tabernarien agurra

Gure Txoko, Zegamako historiaren zatia.

Zegaman; Txurreria, Manolo, Ostatu,Gure-Txoko, Zirkuloa eta Taberna-Berrieta guztietan ematen zen jaten. Urte askotan Gure-Txoko taberna irekitaeduki duten Modestak eta Mariak izandezatela etorkizunean zorte on, eginduten lanaren ordaina osasunean etaumorean jasotzeko.

GureTxokotabernakateak irekizituenazken egunean.

81


AROZTEGI ETA ZERRATEGIETAKO ASPIRAZIOAK

GALDARAGINTZA OROKORRA ETA MOTA GUZTIETAKO HERRERIGINTZA

ZEGAMA943 802 044650 420 109

¡URTE BERRI ON!

Errealzaleek Sorian ateratako argazkia.

Urtea azkeneko ostikadetan dugunhonetan, 2004.ean egindakoarenlaburpena egitea eskatu digute aur-tengoan ere. Jada bigarren agerraldiadugu urtekarian eta urte askotan izannahi genuke bertan.

Aldez aurretik eskerrak, aipatukodiren ekintzetan partaide eta lagun-tzaile izan zaretenoi. Eskerrak denoizuen laguntza eta baita kritikengatikere.

Urteko lehen ahaleginetakoa Lyon-erako bidaia antolatzea izan zen. Ezzen behar adina lagun ausartu etabidaia bertan behera geratu zen. Halaere, Urkoek (Agirre, Egimendia,Gomez eta Gorrotxategi) ez zutenhuts egin. Auto-karabana hartu etaitxaropenez beteta abiatu ziren.Kanpotarren bat ere hartu omenzuten, Zarautz aldean, “dedo” egitenari zela. Errealaren gaur artekoChampions-eko azken neurketan ere,han izan ziren zegamarrak.Bejondeiela!

Behin Europako lanak amaituta, ligansartu zen buru-belarri Erreala. Halaxeegin genuen peñakideok ere.Herritarroi Anoetako giroa gerturatzeazen gure helburua. Horrela, urteosoan zehar, peñakideon arteanAnoetako neurketetarako sarrera batzozketatu genuen. Txanton tabernanjartzen genuen sarituen izena, biastean behin. Ohitura onak manten-tzearen aldeko garenez, aurtengo liga

txapelketan ere, zozketak aurreradihardute. Adi beraz, peñako bazki-deok!

Liga ere amaierara iritsi zen. 2003-2004 ligako azken partiduan, Errealadenon beharrean izango zelakoan,berrogeita hamar sarrera ingurueskuratu ahal izan genituen herrita-rron artean banatu zirelarik. Malagataldea genuen aurkari. Azkenean,partidu lasaia suertatu zen, larunba-teko emaitzei esker. Halaxe izanginen Anoetan zegamar mordoxkabat ligari amaiera emanez.

Behin liga amaituta balantzea egitekounea iritsi zen. Eta balantze gorrena,gehienontzat, ekonomikoa izan zen:MKL irratiko porra. MKL irratiak anto-latutako ekintza honetan, Peñak erekide izan nahi zuen. Laguntza apalbat eskaini genien afari egunean, etaErrealeko hainbat zuzendari eta joka-lari ohi gonbidatu genituen afarira.Zegamarron berri lehendik ere bazu-ten arren, harrituta geratu ziren berta-ko giro paregabearekin. Aurtengoanere etortzekoak omen dira!

Aurtengo liga hasi eta urriko azkenigandean Soriara bidaia antolatugenuen. Hogeita hamar lagun izanginen giro dotorean. Goizean goizirten eta Tudela aldean gose punttuakheldu zigun. Gosaldu egin genuentrantze hura arintzeko. Mokadu ede-rra eta gero, bideari ekin genion berri-ro, Soriaraino iritsi ginelarik. Denakezin kontatuko ditugu, baina ondo

dakizuen bezala, hiru urrezko puntuautobusean hartuta itzuli ginenZegamara. Ea hurrengoan ere peñakzortea ematen dion gure taldeari.

Hauek izan dira, gogoratzen ditugunaurtengoak. Onak gogoan hartzekoeskatzen dizuegu eta bestelakoakbarkatzeko. Ea hurrengo urteangehiago garen eta ekintza gehiagoburutzen ditugun denon lagun-tzarekin

Aupa Erreala!

Zegamako errealzaleak Labaka eta Aranburu jokalariekin.

“Zegamarrak Errealarekin. Aupa Erreala“

Peña Berria Zegaman

82


Zenbat pauso eman behar izatenditu korrikalari batek Zegamakoplazatik irten eta, mendian goraeta behera ibiliz, 42 kilometroeginda, berriro plazako helmugaraitzuli arte?

Milaka batzuk bai, zein baino zeinarinago, eta ez batere xamur.Baina, horretantxe dago, urtetikurtera ospe haundiagoa lortzen ariden mendi-lasterketa honen era-karmen eta indarra ere, bere zail-tasunean. Antolatzaile, babesleeta korrilakari, guztioi urtetikurtera jartzen digun erronkagogor berrituan, alegia.

Aurten lau ordu, sei minutu etaberrogei eta sei segundu [4:06:46]behar izan zituen Mario Polleti ita-liarrak ibilbidea osatu eta txapelajazteko. Ohore haundiko txapela,noski, orain arteko markak hautsieta 2004ko Munduko Koparakolehen garaipena lortu baitzuenaldi berean.

Ohore haundia bigarren klasifika-tuarentzat ere, Legazpin bizi denZuhaitz Ezpeleta, Arrasateko atle-ta gaztearentzat [4:08:45]. Mutillerden eta gihartsua da,Aizkorraldeko parajeon ezaguleona eta, zalantzarik gabe, zaleta-sunak eta sasoiak bezainbat zorte-ak laguntzen badio horrelako las-terketa ikusgarri asko eskainikodituen atleta. Txapela jantziz gai-nera.

Zegama-Aizkorri mendi-maratoiakizena eta izana goi mailara eramandituenaren seinale bada, bestalde,Zegamako helmugan irabazle izanzen emakumeak, Anna Serra kata-landarrak alegia [5:27:51], 2004ko

Munduko Kopan txapeldun izanezbukatu izana.

Munduko Koparako baliagarri iza-teaz gain, Euskal Herriko MendiLasterketen I. Txapelketa erejokatzen zen aurten Zegaman eta,Zuhaitz Ezpeleta bigarren klasifi-katua federatu gabe zegoelako,Asier Urdanpiletari egokitu zi-tzaion Txapela jaztea gizonezkoensailean, maratoian lortutako bos-garren postuarekin [4:19:10]; ema-kumezkoetan, berriz, MaiderMendiari [5:32:10], zegokion saile-an lortutako hirugarren postuare-kin. Biak ere, goi mailako korrika-lariak eta Zegamako ibilbidearenezagule onak.

Itzela da, orohar Euskal Herrian,baina batez ere Gipuzkoan laster-keta-modu honek daukan arrakas-ta eta zaletu mordoa. Aurtengo

maratoian Zegaman, hamarretikzortzi gipuzkoarrak ziren etahorien artean herritarrak, zegama-rrak alegia, zazpi. Zaletasunakgora egin du urtez urte, baiZegaman eta bai Gipuzkoan.Zaletasunak eta partehartzaileenprestakuntza-mailak. Ez da ahaztubehar, izan ere, 8 orduko mugarenbarruan 300 korrikalarik lortuzutela lasterketa amaitzea, parte-hartzaileen %90ak. Maratoiarenetorkizuna ziurtatzeko biderikzuzenena, zalantzarik gabe.

Buff-Skyrunner World Series2004ko Munduko Koparako pun-tuagarri izateak ospakizunareneguna aurreratu arazi zigun, uztai-leko lehenbizko igandetik,Aizkorriko Lagunen Egunetikkendu eta maiatzaren 23ra ekarriz.Eta hala izango da datorren urteanere. Munduko Kopararako pun-tuagarria izango da Zegama-Aizkorri mendi-maratoia datorrenurtean ere eta eguna jarrita dago:2005eko maiatzaren 29a.Aurtengoa aukera paregabea izanda maratoiaren eta herriaren izenalau haizetara zabaltzeko eta guz-tion gogoak sendotzeko. Hala iza-tea nahi genuke datorren urtekoaere.

Aurtengoan, lehenbiziko bi edizio-etan bezalaxe, jendearen erantzu-na, berotasuna eta ardura hurbilsentitu ditu antolatzaileak.Babesle, laguntzaile eta betibezain arduratsu jardun zuten 200bolondresena, noski. Baina, aldiberean, irteerako helmugan elkar-tu ziren 330 korrikalariena eta ibil-bidean zehar animoak ematerahurbildu ziren ikusleena. Milaka

Beste behin ere, arrakastatsu!

Berriro ere Buff-Skyrunner - World Series-erako puntuagarria izango da

ZEGAMA-AIZKORRI MENDI-MARATOIA, 2005ko maiatzaren 29an.

Zegama-Aizkorri korritu zuten zazpi zegamarrak.

Mario Polleti eta Anna Serra txapeldunak.

Korrikalariak irtetzeko prest.

83


dugulako, berdin antolatzaile,laguntzaile eta babesleek, berdinkorrikalari eta ikusleek, orain dagaraia elkarlanerako. Egunak ezdauka ia atzera bueltarik: 2005ekomaiatzaren 29an izango da. ZEGA-MA-AIZKORRI MENDI-MARATOIA-ren IV. edizioa.

Bitartean izan ditzazuela denokEGUBERRI JAI zoriontsuak etaURTEBERRI on!

JULIAN BELOKI

batzuk bai, Zegaman, Sancti Spiri-tun, Aizkorrin, Urbian, Andrai-tzen…, nonahi, korrikalari saiatueiberotasun animoak igurtziz.

Horrek guztiak egiten du ederhorrelako egun bat, zailtasunhaundiko mendi-maratoi hau.Horrela bakarrik uler liteke hiruurteren buruan lortu duen sonaeta oihartzuna, eta atleta, mendi-zale eta zaletuen aldetik jasotakoerantzun paregabea.

Badator urte berria eta Zegama-Aizkorri maratoiaren edizio berribaterako garaia ere bai.Makinatxo bat urrats egin beharkoda hemendik aurrera 2005ekomaiatzaren 29ko maratoia mar-txan jartzen. Berriro ere MundukoKopako sailkapenean egoteakpoza eta ardura, biak ditu batera.Lanak-lan, gogotsu ekin dio anto-lakuntza-taldeak bere ardurari.Kosta ahala kosta, eman beharre-ko pauso guztiak ematen hasia dadagoeneko, Zegama-AizkorriMendi-Maratoiaren laugarren edi-zioan ere dena ondo atera dadin.Horretxek ekarriko du gero poza,aurtengoak ekarri duen bezalaxe.

Beste behin ere, Zegama-AizkorriMendi-Maratoia arrakastatsu nahi

Joakin Barandiaran laguntzaile fina izan zuenmaratoiak.

AIZKORRIKO LAGUNEN EGUNA

Uztailaren 4an Aizkorriko LagunenEguna ospatu zen Zegaman. Izko urte-kariarekin alderatuz aspaldiko partez,Zegama-Aizkorri Mendi Maratoiarekinbatera ez zen burutu, izan ere, maiatza-ren 23an egin behar izan baitzenZegama-Aizkorri Mendi MaratoiaMunduko koparen barnean egoteak,egutegia egokitu arazi ziolako frogahoni..

Aizkorriko Lagunen Eguna, Aizkorrirairteera eginez ospatzen da egun horre-tan eta, goizeko 6:00etan abitua zirenjende multzoa Aizkorri aldera,Zegamako plazatik.

Bigarren irteera goizeko 8:00etan izanzen, eta kasu honetan, autobusezApeaderoraino iritsi ondoren, oinez joanzen jendea Sancti Spirituko ermitarai-

no. Bigarren talde hau iristearekin bate-ra, Azikorritik bueltan zetozenekin bategin zuten Sancti Spiritun eta IñakiArantzadi Segurako apaiz mendizaleakemandako meza atsegina entzunondoren, Udalak eskainitako hamaiketakoa izan zen nahi zuena-rentzat,Tobera Musika Eskolako trikiti-lari eta Bittor Agirreren bertsoak lagun.

Ondoren, Zegama aldera abiatu zirenbertaratutako Aizkorriko lagunak eta,

Aizkorriko lagunak Sancti Spiritun hamaiketakoan.

bukatzeko kiroldegian 200 bat lagunekbazkaldu zuten. Esan, aurten, Zegama-Aizkorri Mendi Maratoian laguntzen ibi-litako bolondresak egun horretan baz-kaltzera gonbidatu zituela AmeztiMendi Elkarteak, maratoiko eguneaneskainitako laguntza eskertu asmoz.

Azkenik, arratsaldeko 18:00etan, txikie-nentzat buruhandi eta erraldoiak izanziren, trikitilariekin batera, egunari jaigiro aparta emanaz.

ESKER ONEZ

[Joakin Barandiaran zena.

Zegama-Aizkorri

Mendi-Maratoiaren

babesle eta lankide]

Txindoki eta Aizkorrin

lasterkariak hain arin,

baina bizitza aldatz gora

da ta sarritan samin,

guretzat lankidetzan fin,

zu galdu izana degu min!

Maratoi zaleen izenean

Agur zuri Joakin! [bis]

84


Tomas Alustizak, Arakamanea baserrikoak, 100 urte bete ditu Argentinan

Tomas oraindik sasoitsu.

Zegamako Arakamanea baserrian jaiozen Tomas Alustizak, irailaren 18an 100urte bete zituen. Zegamar gehienentzatezezaguna izango da, kontuan hartzenbada, 1921. urtean (17 urte besterik ezzituenean) gure Zegama utzi etaArgentinara joan zela bizitzera bere anai-arreba ziren Doroteok eta Paulinak egin

zuten moduan. Geroztik Zegamara etorriez bada ere, aurtengoan bere iloba MilaAlustizak eta honen alaba Ainitzek egindiote bisita Argentinara, eta bere bizipen,istorio eta sentimenduen berri jaso ahalizan dute. Halaber, Azkonietako MªTeresa Ormazabal Alustiza ere, bere osa-baren urtebetetzea ospatzera propio

Argentinaraino joan zen. Zegaman(Arakamanea baserrian) bizi den Joxeren,bere anaiaren, agurra ere bideo bateaneraman zioten. Une hauetan alargundutadago eta izandako alabarekin (Stelarekin)bizi da. Osasunez indartsu eta burua ereargi omen du, oraindik ere gogoratzenbaita berak ezagutu zuen Zegamarekin(egindako dantzekin eta gorteiatutakoneska gazteekin). Bizimodu gogorratokatu zaio bizitzea “Don Tomas elVasco” deitzen dioten zegamar honi.Zazpi urterekin Arabara morroi joan etatratu txarra ematen ziotela eta gurasoekberriro Zegamara ekarri behar izan zuten;bederatzi urterekin Aizkorrondon txondo-rrak egiten ibili zen. Argentinara joan zenArakamaneko Tomas nekazari eta hara-kin izan zen ogibidez. Oraindik ere beraklandatutako 14 intxaurretatik bat zutikdago Arakamanean. Berari ere, urteaskotan zutik eta irmo jarraitzea opadiogu Zegamatik besarkada handi batekin.

IKER ZUBELDIA

Gure herri honetako bizilagun dugun bertsolari gazte honek, aurtengoan ereagenda nahiko estua izan du. Agenda honekin Goierri eta beste txoko askotanerakutsi du bertsotarako duen abilezi eta umore berezi hori.

Besteak beste Zumaian, Lasarten, Seguran, Antiguon, Altzon , Orendainen etaItsasondon aritu da bertso kantari, eta nola ez, Zegaman urtero izaten dugunjaialdi handi horretan.

Baita ere aipatu nahiz eta aurten ez den txapelketa askotara aurkeztu, aurkez-tu den bietan paper bikaina bete duela. Zarautzen ospatzen den Lizardi sarian 2. postua lortu zuen eta Segura irratian Ekaitz Goikoetxea eta Irati Goikoetxeareneskutik zuzenean ospatzen ari den txapelketan ere finalera pasatzea lortu du.

XABIER AZURMENDI

Urtean zehar hainbat dantzalditan parte hartu dute XabierAzurmendi eta bere dantza bikote den Janire Urbietak. Halanola Euskadi eta Gipuzkoako txapelketetan parte hartuzuten eta baita Zumarraga, Donostia eta auzo eta herri txikiaskotan ere.

Aipatu baita ere, aurtengo urtean 4 bikotek zenbait erro-merietan parte hartu dutela, beraiek asmatutako koreogra-fiak dantzatuz.

85


Zegamako kamioneroak, jubilatuak eta lanean dihardutenak

Aurtengo urtekarian elkarrizketatutako

kamioneroak

Iazko urtekarian hasi genuen herriko kamiolari eta txoferren sola-

saldiei jarraipena emateko garaia iritsi da. 2003 urteko elkarrizketek

kamiolari eta txofer jubilatu zein oraindik lanean dabiltzan heldue-

nen hitzak jaso zituzten. Aurtengoan, lanbide bera duten herritar

gazteenak ditugu protagonista.

Gure asmoa zegamar izanik, ogibide bezala kamioia edo txofertza

dutenak biltzea izan da, dena den bakarren bat ahaztu bazaigu,

aurrez doakio barkamen eskaera.

Elkarrizketen egileak: Erkuden Muguruza - Nagore Martin

Zegamako Kamioneroak

86


1960 - 03 - 10

Jose Andres Ormazabal Agirre

“ Euskal Herri eta Espainia mailan,

bide nazionalak hobeak dira

atzerrikoak baino. ”

86

Noiz hasi zinen txofer?

Kamioi karneta 1990ean atera nuen,baina txofer orain dela zortzi urtehasi nintzen. Kamioiarekin laneanhasi aurretik, hamaika urteZegamako Papeleran ibili nintzen,hau istean hiru hilabetez IruñakoAnaitasuna enpresan eta ondorenMRW enpresan mezulari bezala fur-goneta batekin ibili nintzen, hemenautonomo bezala. Ondoren interna-zional mailan txofer hasteko aukerasuertatu zitzaidan, Olaztiko Imazenpresan. Lehenengo bidaiak lagun-tzaile moduan egin nituen ikastenjoateko, eta laugarren bidaitik aurre-ra bakarrik hasi nintzen. Imaz enpre-sarekin bost urte egin nituenAlemaniara joanez, hemendikgehienbat burnia garraiatzen nuenBergara eta Aristraindik, kotxe kon-ponenteak.... Gerora Lopezekin hasinintzen, gaur egun San Jose Lopezenpresan nabil eta Europar Batasunguztian zehar ibiltzen naiz, gehiene-tan Frantzian, gurpilak, papera, kon-tserbak... garraiatuz.

Zer nahiago duzu, txofer lanbidea edotailerreko lana?

Biak ditut gustoko. Tailerrean egune-ko zortzi orduak sartu eta zuretzatdenbora gehiago izaten duzu, txo-fertzaren eragozpenak berriz gehia-go dira; oso lotua da, eta ni bezalakanpora ibiltzen garenontzat orain-dik gehiago, ordutegia, denborafalta... Ni gehienetan, tokatzen zai-dan bidaiaren arabera, astelehenetikostirala-larunbata bitartean etxetik

Inoiz lagunarekin bidaiatzen al duzukamioiean?

Batzutan emazteak lagundu izan dit,baina normalean bakarrik ibiltzennaiz. Behin asteburu bat aprobetxa-tuz Munich-a joan ginen emaztea etabiok. Niretzat atzerrian ezagutu izandudan hiririk politena da, oso zabalada, konzentrazio kanpoak ikusi...

Anekdotaren bat?

Lehenengo aldiz Alemaniara joannintzen bidaian, bertan deskargatu

eta Garagardo fabrika batetara bidali ninduten kargatzera. Fabrikahura Dortmund erdian zegoen, etahura bilatzeko kallejero bat erosi etaestudiatzen aritu nintzen. Honelaabiatu eta hainbeste kruze eta izenzeudenez, nahastuta kruze batetangelditu nintzen. Geldi nengoelakotxe bat gelditu zitzaidan pareaneta zera esan zidan: ¿Qué, estás per-dido? Orduntxe lasaitu nintzen etagizon hark gidatu ninduenGaragardo fabrikaraino.

kanpo egoten naiz. Bestalde, ofiziozehatzik ikasi ez nuenez, txofertzanjarraitu beharko dut.

Errepide onenak non daude?

Nere ustetan, azken zortzi urte haue-tan, nik zeharkatu ditudan herrialde-ekin konparatuz, Euskal Herri etaEspainia mailan, bide nazionalakhobeak dira atzerrikoak baino. Aldiz,atzerriko autopistak Alemania,Frantzia, Belgikakoak hemengoakbaino hobeak dira, haiek aurreratua-goak daude,h e m e n g o a kberriagoak dira.Trafiko gehienaegoten den lu-rraldea Parisingurua izatenda, askotan Ho-landara joatekoParis zeharkatzenbi edo hiru ordubehar izatenditugu, normalaordu beteanz e h a r k a t z e aizaten da. Halaere ibiltzekolekurik onenaInglaterra da,bertako jendeaoso atseginaizaten da txofe-rrekin, kamioieierrespetu haun-dia diete.

Hizkuntzarekin nola moldatzen zara?

Nahiko ondo, beharrezko hitzak ika-siz, eskuz eta keinuak eginez. Azkenfinean ulertarazi egiten gara. Arazohaundiren bat izanez gero, geurebulegora deituz laguntzen digute.Askotan gertatu izan zaiguna zerada; Alemanian orain urte batzukEspainiatik emigratutako jende askodago, eta hauek fabriketan itzultzai-le moduan ibiltzen zituzten beharraizaten zutenean.

Jose Andres bere kamioiarekin“Txofertza oso lotua da,ordutegia, denbora falta...”

87


1960 - 06 -02

Jose Mari Arakama Larrea

Noiztik zara txofer?

30 urterekin atera nuen karneta,

ordurarte Papeleran ibili nintzen,

baita Frantzian eta Ordiziako tailer

batetan ere. Nire anaia kamioiarekin

ibiltzen zen eta jakinminak bultzatu-

ta edo, Juan Apaolazarekin hasi nin-

tzen ofizioa ikasten, berak erakutsi

zidan gehiena eta erretiratu behar

zenean kamioia erosi eta autonomo

bezala jarri nintzen 1992an. Egiten

nuen ibilbidea Aristraindik Iruñea eta

Gasteizko biltegi batzuetara zen,

baita Pasaia eta Santurtziko portue-

tara ere, burdina garraiatuz. Noizean

behin ere kanpora joatea tokatzen

zitzaidan, Zaragoza edo Valladolidera.

Autonomo bezala 10 urte eta erdi

egin ditut eta orain, 2003ko abuztu-

tik hona, Usurbe enpresarentzako

egiten dut lan, enpresa honek

Aristrain barrurako egiten du lan.

Aukera ikusi nuen bertan lan egiteko

eta bizimodu lasaiagoa eramateko,

eta orain horretan nabil.

Zein da zure lan ordutegia?

Goizeko 8etan hasten naiz, eguerdiko

12,30ak arte. Eta 14.00tatik arratsal-

deko 17,30tara. Oso ordutegi erosoa

da, lehen egiten nuenarekin konpara-

tuz. Nire oraingo lana, perfiletatik

soberatzen diren zatiak, plantako toki

batetik bestera eramatea da.

duela errespetatzen. Gainera hemen-

go bideak gaizki daudela iruditzen

zait.

Zer nahiago duzu, txofer lanbidea edo

tailerreko lana?

Tailerreko lana ez dut gustukoa izan

inoiz. Orduan tailerrean ibili nintzen

beste aukerarik ez nuelako, gero

basolanean aritu nintzen eta gustu-

koagoa banuen ere, osasun arazoen-

gatik utzi behar izan nuen. Orain oso

gustura nabil.

Zer diozu kamioien eboluzioari buruz?

Nik hasieran ibiltzen nuen trailerra

guztiz zurruna zen, kanbioak egite-

rako orduan ere konplexuagoa zen.

Orain, motorrak askoz ere isilagoak

dira, kabinak erosoagoak...

Frantzian iaztik %20a jaitsi dira errepi-

deetan hildakoak, Estatuan aldiz gehi-

tu. Frantzian bezala neurri gogorrak

jarri behar al lirateke hemen ere?

Nire ustez hemen ere legea gogortu

beharko litzateke. Gainera Frantzian,

hemen baino gehiago kontrolatzen

dute eta askotan bidean benetako

astakeriak ikusten dira.

Kamioia ofizio edo afizio?

Argi eta garbi, niretzat ofizioa da.

“ Ezagutu ditudan emakume

kamiolariek asko gizonezkoak

baino azkarragoak eta arinagoak

dira maniobrak egiten. ”

Zer hobetuko zenuke garraiolaritzan?

Gehiena gaizki dago. Hobetzeko

dagoen gauza garrantzitsuena, gure

arteko laguntasuna da. Baita, gastu

handiak daudela eta etekinen bat

lortzeko ordu asko sartu beharra

dagoela. Horrexegatik aukera ikusi

nuenean, utzi nion nik bidean ibiltze-

ari, familiarekin denbora gutxi pasa-

tzen nuen, eta niretzako eta lagune-

kin egoteko astirik ez nuen bilatzen.

Emakume kamiolaria nola ikusten

duzu?

Ondo ikusten dut, badaudelako gizo-

nezko asko gaitasun gutxiagorekin,

errepidean ibiltzen direnak. Egia esa-

teko ezagutu ditudan emakume

kamiolariek ia ez dute istripurik

eduki eta gainera asko eta asko gizo-

nezkoak baino azkarragoak eta ari-

nagoak dira maniobrak egiten.

Zein arrisku ikusten duzu bidean?

Jendearen errespetu falta da arris-

kutsuena, aurreratzerakoan edota

bidea ematerakoan. Beste kontu bat

abiadurarena da, uste dut inork ez

“Garraiolaritzan hobetzeko da-goen gauza garrantzitsuena,gure arteko laguntasuna da.”

88


1960 - 12 - 27

Jose Mari Azurmendi Irazu

Noiztik duzu txofer karneta eta ogibi-dea?

18 urterekin atera nuen kotxeko kar-neta eta soldaduska egin eta gero, 21urterekin kamioiarena atera nuen.Kotxeko karneta nuela furgonetatxiki batekin, aitari lagunduz, base-rriz-baserri joaten nintzen esne bil-tzen, eta horretan 25 urte bete arteegin nuen lan. Goizetan, Gurelesa-rentzat jasotzen nuen esnea etaIdiazabalera eramaten nuen. Arra-tsaldetan Papelerako enkarguak egi-ten ibiltzen nintzen, Donostiara etaTolosara bidaiak eginez. 25 urterekinHomigones Goierrin hasi nintzen,orduan hartu nuen lehen aldizkamioi handia, obratara masa erama-ten ibiltzen nintzen eta AñorgakoRezolatik porlana ekartzen, 3 urteegin nituen bertan lanean eta hortikaurrera nire kamioiarekin hasi nin-tzen autonomo bezala lanean,Donostiako agentzia baten bidez.Madrilera, Extremadurara, Levantealdera, esnea eta papera eramanezegin nuen urte bete. Duela hiru urte,merkantzia fijo batekin nabil,Oiartzungo Alditrans enpresan kar-gatzen dut eta paketeria eramatendut Madrilera. Bertatik Oiartzun etaOlaberriako Carrefourrerako gaiakekartzen ditut.


Gauza ugari daude hobetzeko bainaherrietan kamioientzat dauden apar-kalekuak urriak iruditzen zaizkit.Askotan herritik kanpo dauden poli-gonotan aparkatu behar izaten dugueta bertan lapurretak egoten diramaiz.

geratu ginen denak. Gauean elurasko bota zuen eta kamioiaren gai-nean 25 zentimetroko kapa zegoen.Ia egun osoa egin genuen han geldi-tuta, ostiraleko arratsaldeko 8etanabiatu eta Madrilera goizean iritsinintzen. Bertan eguraldi ona zegoeneta kamioiak goialdean zuen elurrabidera erortzen zen. Orduan GoardiaZibilak geratu ninduen eta artzenetikjoateko agindu.

Zer diozu kamioien eboluzioari buruz?

Aurrerapen handia egon da kamioie-tan, batetik oraingo kamioiek ia ezdute aberiarik edukitzen, arlo elek-tronikoan aurrerapen handiak egondira. Gainera, oraingo kabinetan tokihandiagoa egoten da, garai batetanarropa aldatzeko etzanda jarri beharizaten ginen orain aldiz, askoz ereerosoagoa da.

Kamioia, ofizio ala afizio?

Ni, afizioagatik hasi nintzen ka-mioian baina orain jada ofizio bilaka-tu da.

“ Gauean egin beharreko

8 orduko atsedenaldira

oso ondo dator. ”

Takografoari buruz zer diozu? Eta limi-tadorea?

Ondo dagoela iruditzen zait. Gaueanegin beharreko 8 orduko atsedenaldi-rako oso ondo dator, izan ere egunezaskatasun pixka bat gehiago emanbeharko litzaigukeela iruditzen zait.Askotan kamioia deskargatzen 2 edo3 ordu pasatzen dituzulako etahurrengo egunean banaketan erre-kuperatu ezin diren orduak direlako.Nire ustez limitadorea alferrik dago,markatu beharreko guztia takografo-an azaltzen delako eta nahikoamugatzen gaitu horrek.

Emakume kamiolaria nola ikustenduzu?

Ondo iruditzen zait baina oraindikgutxi ikusten dira. Autobusetan agiangehiago ibiltzen dira emakumeakkamioian baino. Egia esan ez da lansamurra, gidatzeaz gain kasu askotankarga eta deskarga egin behar izatendugulako kamioilariok.

Pasadizu edo anekdotaren bat?

Iaz, Brivieskan harrapatu ninduenelurteak ostegun gau batean, eta han

Jose Mari bere alabarekin

“Aurrerapen handia egon dakamioietan, arlo elektronikoan.”

89


1961 - 03 -06

Jose Mari Garcia Etxebeste

Noiztik duzu txofer ogibidea?

21 urte nituela atera nuen karneta,

eta aldi berean hasi nintzen txofer

lanetan. Egia esanda, oso gustukoa

nuen kamioian ibiltzea eta horrek

ere bultzatu ninduen lanbide hone-

kin jarraitzera. Enpresa desberdine-

tan aritu naiz lanean, Javier

Soberorekin eta Silkon Spressekin

nazioarteko ibilbideak burutzen

nituen, baita Imazekin ere.

Goierrialdea enpresarekin, bidai

nazional zein internazionalak egin

ditut. Eta nire ibilbidean mota des-

berdinetako zamak garraiatu dituda-

la baiezta dezaket, kotxeak, burdina

eta azkenaldi honetan pertsonak.

Noiztik zabiltza autobusarekin?

Zergatik hasi zinen autobusean?

1997. urtetik ari naiz autobusarekin

lanean. Ordurarte beti kamioiarekin

ibilia nintzen lanean eta autobusa

zer zen probatzeko gogoa nuelako.

Lehen esan bezala bidai nazionalak

zein internazionalak egin ditut,

horrexegatik askotan etxetik kanpo

lo egin behar izan dut. Izan ere, onar-

tu beharra dago ez dela sakrifizio

handiko lanbidea, nahiz eta jendea-

rekin pazientzia asko eduki behar

den askotan.

kua dagoela, abiadura handian

gidatzen delako.

Egunez edo gauez nahiago duzu

gidatzea?

Atseden hartuta bazaude, nahiago

dut gauez gidatu. Jakina da gauean

erreflexuak jaitsi egiten direla, baina

txofer ona izateko beharrezkoa da

erreflexu onak izatea, eta bolantean

orduak irauteko gaitasuna izatea.

Zer diozu kamioi eta autobusen ebolu-

zioari buruz? Nola garatu da txofertza?

Segurtasun eta erosotasunean hobe-

kuntza handiak egon direla azpima-

rratu behar da, nahiz eta txoferraren

mailak ez duen eboluzionatu.

Lanean hasi behar duen bati eman

iezaiozu hiru arrazoi kamiolari

izateko.

Ofizioa gustukoa izan behar duela,

lan honetan ordu asko sartu behar

direlako eta etxetik kanpo denbora

asko pasatzen delako.

Lanbide hau, ofizio edo afizio?

Afizio.

“ Onartu beharra dago ez dela

sakrifizio handiko lanbidea, nahiz

eta jendearekin pazientzia asko

eduki behar den askotan. ”


Nire ustez beharrezkoa da ahalegin

bat egitea denon aldetik hobeto iku-

siak egotea lortzeko, orokorrean ez

dugulako fama onegia. Gainera,

garraiolaritzan hobetzeko dagoen

gai nagusiena lanorduena da, txofer

askok egiten dituztenak baino ordu

gutxiago lan egitea lortu behar

dugu.

Kamioia, autobusa edo kotxea duzu

nahiago gidatzeko garaian? Zergatik?

Autobusa aukeratuko nuke, garbia-

goa eta erosoagoa delako. Kamioian

zabiltzanean beti gertatzen da egin-

beharren bat, autobusarekin aldiz,

eguneroko lana ia berdina da, gaine-

ra batzutan jendearekin lan egite

horrek lana erosoago egiten lagun-

tzen du.

Emakume autobus gidaria zer

iruditzen zaizu?

Oso ondo iruditzen zait, eskubide

berdina dutelako txofer izateko eta

gizon batek bezala gidatzen

dutelako.

Takografoari buruz zer diozu?

Ondo ikusten dut, baina erreforma-

ren bat egin beharko lukete.

Kontutan izan behar da bidean arris-

“Segurtasun eta erosotasu-nean hobekuntza handiak egondirela azpimarratu behar da.”

90


“ Kamioilaria gaur egun

diskriminatuta dago. Askotan

entzuten dira lapurretak

kabinetatik egin dizkietela. ”

1961 - 03 - 22

Juan Zabaleta Lekuona


Orain dela 16 urte hasi nintzen lanbi-de honetan autonomo bezala. 11urtez Papeleran ibili eta hau itxiondoren, aitaginarrebak kamioiakzituenez berak animaturik kamioia-rekin hasi nintzen. Hamasei urtehauetan beti Aristrainekin ibili naizlanean, gaur egun Aceralia deritzonenpresan. Hasieran bost urtetan ibil-bide motzean ibili nintzen, etaondorengo zortzi urtetan Asturiaserahasi nintzen. Aristraindik Asturiaserabeti burnia garraiatzen nuen, etabueltakoan gehienetan txapa ekar-tzen nuen Araiako Olan enpresara.Gero enpresa izenez aldatu zenean,Madrilera ibili nintzen bi urtetan.Aceraliatik Madrilgo biltegietara bur-dina eramaten nuen eta bueltan ereBilbo edo Pasaiako portura burdinaekartzen nuen. Gaur egun, azkenhiru urte hauetan ibilbide motzeannabil, Aceraliatik Pasaia eta Bilboraburdina eraman eta bueltan hutsiketortzen naiz.

Zein ordutan jartzen duzu abiankamioia?

Goizeko seiak aldera jartzen dut egu-nero kamioia abian, eta etxera buel-tatzeko ordu fijorik ez dut izaten.Goizeko seietan kamioa bezperankargatuta utziz gero hasten naizlanean, bestela goizeko zortzietan,Aceraliak karga orduak goizeko 7eta-tik gaueko 9ak arte izaten baititu.

Frantzian iaztik %20a jeitsi dira errepi-deetan hildakoak, Estatuan aldiz gehi-

rrebarena zen, Pegaso bat, eta nik

hartzerako 14 urte zituen. Gaur egu-

nekoekin konparatuz traste zahar

bat zen hura, traktore bat. Lehengo

kamioiekin Bartzelonara bidai bat

eginez gero garajera eraman behar

izaten zen, eta oraingoak berriz ez

dira hain errez izorratzen. Oraingo

kamioiak denetik ekipatuta datoz.


iezaiozu hiru arrazoi kamioilaria

izateko?

Nik ez diot inori gomendatzen.

Lanbide honetan hasteko oso behar-

tuta egon beharko du, beste lanik

gabe. Kamioilaria gaur egun diskri-

minatuta dago. Askotan entzuten

dira lapurretak kabinetatik egin diz-

kietela, gasoila harrapatu dietela....

Anekdota edo pasadizuren bat?

Aurten, Valladoliden lehengusua eta

biok bakoitza bere kamioiarekin bil-

tegi batetara burdina deskargatzera

joan ginen. Bueltan hiriburu erdian

gindoazela semaforo batetik bestera-

ko tartean lehengusuak atzetik jo

ninduen, frenurik gabe gelditu zela

eta. Momentu hartan ni semaforoan

geldi nengoen eta nik aurreko ko-

txea jo nuen. Zirkulazio guztia geldi-

tu genuen. Nire kamioiari atzealdea

puskatu zitzaion, lehengusuaren

kamioiak miloi erdiko aberia izan

zuen eta nik jo nuen aurreko kotxea-

ri kapota mailatu eta paratxokea pus-

katu nion.

tu. Frantzian bezala neurri gogorrakjarri behar al lirateke hemen ere?

Bai. Frantziako legeak gogorragoakdira; stopak saltatu, biderik ez eman,aurreraketa txarrak egin.... Hemenagente falta handia dago, Frantzianpolizi gehiago ikusten da, eta erres-petu gehiagorekin bizi dira Frantzianelkarrekiko. Hemen agente gutxiikusten dira, eta hemengo bideetanmirari handiak pasatzen dira, ezdakit nola ez diren istripu gehiagoizaten.

Zer atsegin zaizu gehiago, kamioia alakotxea?

Kotxea dudarik gabe. Ibiltzeko, apar-katzeko... denerako.

Nola eboluzionatu du txofertzak? Etakamioiak?

Txofertzak aurreraka ordez atzeraka.Merkatuak geroz eta lan gehiagoeskatzen digu, eta askotan ez garairisten, lanerako ordu gehiago beharditugu. Gastuak ere asko igo dira etaporteak berdin mantentzen dira. Guegunero Bilbora bueltaka gabiltzaeta autopistako gastuak asko igotzenzaizkigu, autopista hau oso garestiada beste batzuekin konparatuz. Niprotestak alde guztietan egiten arinaiz, ea peajea zerbait merkeagojartzen duten. Kamioiari dagokionez,ni hasi nintzen kamioia nire aitagina-

“Frantzian polizi gehiagoikusten da, eta errespetugehiagorekin bizi diraFrantzian elkarrekiko.”

91


1961 - 05 - 07

“ Gaur egunean emisora eta irratiak

asko laguntzen digu batak

besteari laguntzeko, abisuak

bata besteari pasatzeko. ”

Juan Mari Etxaide Urreaga


21 urterekin hasi nintzen txofer, 16urtetatik 21 bitartean Inrosa txorize-rian ibili nintzen, eta ondoren 26urtetararte Guipuzcoana enpresanpasatu nituen Iruñeatik-Bilbora etaalderantzizko ibilbidean paketeriagarraiatzen, Barreiros, 2 ardatzekokamioi batekin. Ondoren urte betezMutiloako Troya meategian ibili nin-tzen gehienbat kamioi eta palarekin.

Gaur egun zertan lan egiten duzu?

27 urtetatik gaur egun arteDHLentzat ari naiz lanean. HemenBilbo-Bartzelona eta Bartzelona-Bilbo ibilbidea egiten dut trailerrare-kin paketeria garraiatzen batetikbestera. Lehen Guipuzcoana zen, etaondoren DHLek La Guipuzcoana etaDanzas erosi edo absorbitu zituen.Esan beharra dago, 1987an hasi nin-tzenean 10 ordu behar izaten nituelaibilbide berdina egiteko, autopistatramu batzuk hartuz, eta gaur egun7 ordu eta 45 minutukoa izaten danire ordutegia.

Zergatik sartu zinen txofer?

Txikitan etxean garraio zerbitzuaasko izaten zen, eta hori ikusirik betigidatzeko gogoarekin egoten nin-tzen, betidanik izan dut kamioaren-ganako afizioa, txofertza oso atsegindudalako.

Irratia entzuten al duzu?

Bai, gaur egunean emisora eta irra-

tiak asko laguntzen digu batak bes-

teari laguntzeko, abisuak bata beste-

ari pasatzeko.

Emakume kamioilaria nola ikusten

duzu?

Ondo ikusten ditut, noizbehinka bat

edo beste ikusten da. Hala ere,

kamioiak zerbitzu gogorra baldin

badauka, emakumearentzat lan oso

gogorra dela iruditzen zait.

Nola ikusten duzu kamioi garraioaren

etorkizuna?

Geroz eta larriago, kamioak eta gas-

tuak asko igo dira eta porteak berriz

oso gutxi.

Pazientzi handia behar al da

bolantean?

Asko, betidanik behar izanda

pazientzi handia, eta gaur egun jar-

tzen ari diren lege berri hauekin

geroz eta gehiago. Sakrifizio

handikoa eta oso gogorra da kamioi-

larien bizitza, nahiz eta gaur egungo

kamioiek eboluzio handia jasan.

Nola eboluzionatu du txofertzak?

Gure kasuan egunetik egunera gero

eta gehiago exigitzen digute, azkar

ibili behar izaten dugu paketeria alde

batetik bestera garraiatzen, jendeak

merkantzia eskatu eta urgentzia han-

diarekin behar izaten baitu bere

eskuetan. Gaur egun dena oso kon-

trolatuta dago.

Juan Mari, hogeita sei urtetatik kamioilaria

“Sakrifizio handikoa eta osogogorra da kamioilarienbizitza.”

92


1961 - 06 -16

Pako Larrarte Jauregialzo


1989. urtean atera nuen kamioi kar-

neta. Lazkaoko Canalizaciones

Arsuma enpresan egiten dut lan, eta

orain dela hamabost urte enpresara

kamioi bat ekarri zuten, eta txofer

bat behar zutenez, ni hasi nintzen

kamioiarekin lanean. Aurretik 6 urte

neramatzan bertan lanean, baina

artean ez zegoen kamioi beharrik.

Hasieran Iberdrolarentzat ibiltzen

ginen lanean, gero Euskaltelentzat

eta orain Telefonikarentzat egiten

dugu lan, lur azpiko sareak egiten,

kanalizazioak egin, lineak sartu eta

akometidak egiten. Kamioia kanali-

zazioak egiten ditugunean eskon-

broa atera, tutuak alde batetik beste-

ra eraman eta kabledun bobinak

garraiatzeko erabiltzen dut. Kanpora

lanik ez dugu egiten, beti Gipuzkoa

mailan ibiltzen naiz.

Gustuko lana al duzu?

Bai, baina hala ere nik lan egiten

dudan enpresa nahiko txikia denez

Zeintzuk uste duzu direla kamioilari

on batek eduki behar dituen ezaugarriak?

Niretzat inportanteena norberak

bere kamioia ezagutzea da, norberak

zuhur jokatzea gidatzeko orduan,

pazientzi handia edukitzea eta

kamioiaren mekanikari buruz zerbait

jakitea.

Kamioiarekin lanean hasi zinenetik

hobekuntzarik somatu al duzu?

Bai, bi kamioi ibili izan ditut, biak

aurretik erabiliak. Lehenengo

kamioitik bigarrenera alde izugarria

somatu nuen, oraingoa askoz ere

modernoagoa da, aire egokitua,

berogailu, balazta hobeak..., eta

lehenengoa hau baino txikiagoa zen.

Anekdotaren bat?

Orain dela urte pare bat, Azkarate

gainean Euskaltelentzat antena bat

jartzen ari nintzela, kamioiak goitik

behera alde egin zuen. Bakarrik nen-

bilen lanean, kamioia eta makinare-

kin batera, pista batean kamioiak

patinatu egiten zidan, eta hau palas-

troekin kargatuta neukan, orduan

hau martxan utzi eta ateratzeko

makina nahi nion erantsi, eta maki-

nan nengoela kamioia goitik behera

abiatu zitzaidan, bazter batean sartu

eta irauliz.

“ Azkarate gainean Euskaltelentzat

antena bat jartzen ari nintzela,

kamioiak goitik behera

alde egin zidan. ”

eta langile gutxik lan egiten dugu-

nez, denetako lanak egiten ditut;

eskabadora erabili, lineak sartu...

Lehen kontenerrak alokatzen geni-

tuen, eta orain berriz kamioiaren

bidez egiten dugu lan hori. Hala ere

etxean beti ezagutu izan dut

kamioia, beti gustatu izan zait, aita

txofer izandakoa dut eta anaia berriz

kanpora ibiltzen da.

Lanaren egoera zein da?

Guk oraingoz arazorik ez dugu izan.

Guk enpresa handientzako lan egiten

dugu, eta urte hasieran hauek lana

planifikatu arte nahiko lasai ibiltzen

gara, eta gero urte bukaeran lan

asko pilatzen zaigu eta iritsi ezinik

ibiltzen gara.

Takografoa eta limitadorea zer irudi-

tzen zaizkizu?

Takografoak niri ez dit kalterik egi-

ten, Gipuzkoa mailan ibiltzen naiz,

bertatik bertara, eta gehienetan

kamioia geldi egoten da obra bukatu

arte. Nire kamioiak egunean bi edo

hiru ordu egiten ditu martxan. Sekula

ez dut arazorik izan. Limitadorea

berriz, nahiko abiadura dela irudi-

tzen zait hemengo bideetan ibiltzeko.

“Inportanteena norberakbere kamioia ezagutzea da,pazientzi handia edukitzea.”

93


1961 - 09 - 11

Jose Inazio Agirre Irastorza


14-15 urtez geroztik osabarekin ibil-tzen nintzen kamioian, gauetanaskotan ni joaten nintzen txoferezkutuan. Soldaduskara joan etabueltatzean oraindik kamioi karnetikgabe nengoenez papeleran hasi nin-tzen lanean. Papeleran lan egiteaniretzat ezinezkoa zen, beti kamioieibegira egoten nintzelako, eta 21 urtebete bezain laster karneta atera etakamioiarekin hasi nintzen lanean.Lehenengo Murtziako Tradecoenpresarentzat hasi nintzen lanean“portacoches” kamioarekin, hasieranEspainian zehar ibiltzen nintzen ko-txeak garraiatzen, eta enpresa izenezaldatzean enpresa multinazionalbatek hartu eta atzerrira hasi ginenirteten. Enpresa harek bi aukera pro-posatu zizkigun, kamioia hartu edoalde egitea, eta nik alde egin nuen.Ondoren eta sei hilabetez, IruñakoTransportes Legazekin ibili nintzen,hemen zerrautsarekin lan egiten zeneta gustuko lana ez zenez utzi eginnuen. Ondoren kamioia erosi eta“portacoche”arekin hasi nintzenlanean nire kontura gaurdaino.

Nondik nora garraitzen dituzu auto-mobilak?

Haseran Valladolidetik Hendaiara etaIruñatik Andaluzirako ibilbidea egi-

hasi Andaluziatik eta AltsasutikDonostiara bitarteko bidea da oke-rrena. Bidea hau nahiz eta autobiaizan, kurba asko eta trafiko handikobidea da. Nazional eta autobia mai-lan, hemengoak hobeak dira Frantzia

eta Belgikako errepideak baino.Aldiz autopistak hobeto prestatutadaude atzerrian, baina behin auto-pistatik ateratako bideak oso txarrakdira, estuak.

Zeintzuk uste duzu direla kamioilarion batek eduki behar dituen ezauga-rriak?

Batetik afizioa edukitzea eta beste-tik, lasaia izatea, gaur egun ofiziohau lasai hartuko ez bagenuke denokhaserretuta egongo ginateke, lekuguztietan azkenekoak izatea toka-tzen baitzaigu.


Kamioia. Zergatik? Ohituta nagoela-ko, kotxean baino ordu gehiagopasatzen ditudalako kamioian etahonek segurtasun handiago ematendit, ikuspen gehiago. Aste bukaerairitsi eta kotxea hartzen dudanean,hau arinegia iruditzen zait.

“ Gehiena Frantziara joan naizenez,

frantsesarekin nahiko ondo

moldatzen naiz ”

ten nuen, ondoren IruñatikHendaiara hasi nintzen. Enpresakizena aldatu zuenean Belgikara joa-ten hasi ginen Iruña etaValladolidetik. Iruñatik Seat Pandaketa Valladolidetik Renault 5 eta 9markako automobilakgarraiatzen genituen,gero Iruñatik VolkswagenPoloak garraiatzen hasiginen, eta bueltanFrantzitik Renault etaPeugeot markako auto-mobilak ekartzen geni-tuen Madrila. Gaur egun“Sintax Logística” enpre-sarentzako egiten dutlan, enpresa honek baseaBartzelonan dauka bainaofizinatako bat Iruñeandaukanez, ni Iruñeatikibiltzen naiz. Ibilbideaedozein izaten da,Frantzira asko joatennaiz, Portugal, Galizia,Belgika, Alemania eta Italiara noiz-behinka. Iruñeatik Volkswagen mar-kako automobila, ValladolidetikRenault, Madriletik Peugeot etaCitroen, Galiziatik Citroen eramatendut. Bueltan Opel, Peugeot.... erama-ten ditut, baina modelo ezberdinakekartzen ditut. Batzutan aste guztiaetxetik kanpo pasatzen dut, bestebatzutan ia egunero etortzen naizetxera, tokatzen zaidan bidaiarenarabera.

Atzerrira joaten zarenean nola mol-datzen zara hizkuntzarekin?

Gehiena Frantziara joan naizenez,frantsesarekin nahiko ondo molda-tzen naiz, jateko, deskarga eta kar-garako, nora joan galdetzeko...Alemanez berriz tutik ere ez, eske-rrak Alemaniara joaten gareneanhemengo enpresetatik planoak era-maten ditugun eta ez dugun galdetubeharrik izaten, bestela eskuekin kei-nuak eginez moldatu behar izatendut.

Errepide onenak non daude?

Hemen inguruko errepideak nahikoari dira hobetzen. Inguru honetan,

Joxe Inazio duela urte batzuk

Joxe Inazio “Portacoches”-arekin

“Altsasutik Donostiara bitar-teko bidea da okerrena”

94


1962 - 09 - 07

Mikel Azurmendi Irazu


Kotxe eta kamioi txikiaren karneta 18urterekin atera nituen, aitak kamioitxiki batekin baserriz-baserri esneabiltzen zuen, eta ondoren Seguraraeramaten zuen, hemendikDonostiara eraman zezaten.Aitarekin esne biltzen anai guztiakibili izan ginen txandatuz. Kamioiageneukala aprobetxatuz, Papelerakobidai batzuk ere egin izan genituenTolosa aldera. 22 urterekin kamioikarneta atera nuen, eta 24 urterekinDonostiara joan nintzen orain dela17 urte. Han Gurelesa enpresan hasinintzen lanean Donostiatik Bilbokodelegazio batetara yogurrakgarraiatzen hozkailuzko kamioi bate-kin. Gurelesan bost urtetan ibiliondoren hau itxi eta berria eginzuten, gaur egungo Iparlat (Urnieta).Trailer bat erosi eta autonomo hasinintzen Iparlaten kanporako lanean,gehienbat Madrila joaten nintzen,Malaga, Salamanka...Galizia kendutabeste guztietara. Eraman beti esneaegiten nuen, eta bueltan Argandatikpalesak eta tetrabrik, bobinak etaSoriatik kartoiak ekartzen nituen.Gaur egun berriz, ibilbide motzetanibiltzen naiz, Bilbo, Gasteiz etaLogroño aldean. Iparlatetik Eroskizentralera (Elorrio), Hiper handietaraeta biltegietara eramaten dut esnea.Marka desberdinak garraiatzen ditut:Kaiku, Aloña, Ram...

Zein ordutan jartzen duzu abiankamioia?

Egunero, astelehenetik ostiraleragoizeko 4:30etan hasten naiz lanean,larunbat batzuk barne.

Gaur egun berriz, txoferrak diskrimi-natuta gaude, denbora asko zainedukitzen gaituzte, lehen, aldiz ez,nire kasuan, kamioia beti gauez kar-gatzen didate eta ordu asko itxaronbehar izaten ditut.

Egunez edo gauez nahiago duzugidatzea?

Ni egunez eta gauez ibiltzen naiznormalean. Gauez lasaiago egotenda errepidea, egunez trafikoa askoigotzen da. Hala ere udan gauez

nahiago izaten dut, freskoago ego-ten delako, eta neguan berriz egunez.

Zein atsegin zaizu gehiago, kamioiaala kotxea?

Biak ditut gustuko, ezberdinak dira.Kotxea kamioiarekin konparatuz jos-tailu bat da, eta gidatzeko orduankamioiak segurtasun gehiago ema-ten dizu, handiago delako edo.

“ Gustuko lana dut,

eta lanbide honetan

afizioz hasi nintzen.”

Zer nahiago duzu, txofer lanbidea edotailerreko lana?

Txofer lanbidea nahiago dut. Txoferhasi aurretik Beasaingo enpresa ba-tean urte bete ibili nintzen lanean,eta ondoren Iruñeako zerrategi bate-an. Txofer lanbidea entretenigarria-goa da, askeagoa, nahiz eta ordugutxiago izan atseden hartu etazeure gauzak egiteko, beti kanpoanzabiltza eta aldiz tailerrean zortziordu lau pareten artean pasatu behar

izaten dituzu. Betidanik gustatu izanzait kamioia, gustuko lana dut, etalanbide honetan afizioz hasi nintzen; lanbide honetan hori da garrantzi-tsuena.

Nola garatu da kamioia? Eta txofertza?

Kamioiak hobera eta txofertzak aldizokerrera. Gaur egungo kamioiak ero-soagoak, indar gehiagokoak...dira.Txoferrak berriz, gaur egun kontrola-tuagoak gaude, lehen txoferrarierrespetu gehiagorekin tratatzen zi-tzaion bai enpresa eta biltegietan.

Mikel Azurmendi gustoko du bere ofizioa

“Gaur egungo kamioiak erosoagoak dira”

95


1962 - 10 - 24

Jesus Mujika Arrondo


Haseran Papeleran lan egiten nuen,

eta hemen lanean nenbilela kamioi

karneta atera nuen. Papeleran lau

urtez lanean ibili ondoren, hau istean

kamioiarekin hasi nintzen lanean.

Hamahiru urtetan Bergarako “Aceros

Bergara” enpresarentzat aritu nin-

tzen Bilbo, Gasteiz eta Donostian

zehar inoxidablezko tresnak garraia-

tzen, tuboak... Aceros Bergaran la-

nean nenbilela Zumarragako “Trata-

mientos Térmicos Riza” enpresak txo-

fer lana eskaini zidan, eta asko pen-

tsatu gabe onartu egin nuen.

Probatzeko hasi eta gaur egun han

jarraitzen dut. Aceros Bergaran auto-

nomo bezala egiten nuen lan, nire

kamioiarekin, eta hemen berriz,

enpresako langilea bezala kontratatu

ninduten. Gaur egun buruhauste

gutxiago izaten ditut. Riza enpresan,

piezei tratamendu bat ematen die,

gogortzeko eta gehiago aguantatze-

ko, eta ondoren nik Bilbo, Gasteiz,

Iruña eta Donostian zehar banatzen

ditut.

Emakume kamioilaria zer iruditzen

zaizu? Asko ikusten al dira?

Ondo iruditzen zait eta gainera

geroz eta gehiago ikusten dira. Ni

txofer hasi nintzenean ez zen

ordu sartu behar izaten ditut, eta

askotan honen ondorioz gehiago

sartu behar izaten ditut.

Zein arrisku ikusten dituzu bide sarean?

Arrisku haundiak, kotxearekin zoaze-

nean bezalako arrisku berdinak.

Kontu eta arreta haundiarekin gida-

tu behar izaten da, bolantean zoaze-

nean bost zentzuekin gidatu behar

duzu.


tailerreko lana?

Gaur egungo enpresan txofer gusto-

ra nabil, baina tailerrean ere gustora

ibiltzen naiz. Zegamako Papelera itxi

eta txofer hasteko aukera sortu zi-

tzaidan, garai hartan tailerretan lan

gutxi zegoen. Nik txofer lana ofizio

bezela daukat, ez zait gehiegi gusta-

tzen, gainera askotan tailerrean lan

egitea tokatzen zait, kamioiarekin

irteerarik ez dagoenean, eta gustora

geldizen naiz, tailerreko lana ere gus-

toko dut eta.

“ Limitadoreari dagokionez,

90 km/h abiadura kamioientzat

nahikoa dela iruditzen zait. ”

kamioia gidatzen emakumerik ikus-

ten, eta ikusten ziren gutxiak atzerri-

tarrak izaten ziren. Gaur egun geroz

eta gehiago ikusten dira, baina ikus-

ten diren gehienak autobusean ikus-

ten dira.

Takografoari buruz zer diozu? Eta limi-

tadoreari buruz?

Nik bilbide motzak egiten ditudanez,

ez dit gehiegi eragiten takografoak

denbora gehiena produktuak karga-

tu eta deskargatzen pasatzen baitut,

eta takografoa geldi egoten da.

Ibilbide luzeetan dabilen jendeari

oztopo gehiago egingo diola pen-

tsatzen dut. Ni txofer nabilenetik lau

ordu baino gehiagoko ibilbiderik ez

dut egin izan. Limitadoreari dagokio-

nez, 90 km/h abiadura kamioientzat

nahikoa dela iruditzen zait, denak

antzeko abiaduran ibiltzen garenez

aurreratzerako garaietan oztopo bat

izaten da, askotan gaizki ibiltzen

gara.


Enpresetan karga eta deskarga

orduak hobeto antolatuko nituzke,

askotan kamioiak aurretik baldin

badituzu deskargatzeko denbora

asko galdu behar izaten dugu. Nik

enpresako langileak bezela zortzi

“Enpresetan karga eta des-karga orduak hobeto antola-tuko nituzke.”

96


1963 - 04 - 17

Andres Zabaleta Lekuona


21 urte nituela atera nuen kamioikarneta, garai hartan Papeleran lanegiten nuen, eta hau itxi eta urtepare batean autobusarekin ibili nin-tzen. Lineako autobusean ZegamatikBeasaineko ibilbidean, eta hemendiklibratzen nintzenean anaiarekin ibil-tzen nintzen Aristrainen pixka batkamioiari eskua hartu arte. 24 urtere-kin bakarrik hasi nintzen TransportesOrtaguin txofer moduan Pasaiakoportutik Aristrainera txatarra ekarrieta bueltan enpresa berdinetik bur-nia eramaten portura. Ortaguin urtepare batean lanean ibili ondoren nirekamioia erosi eta autonomo hasinintzen Aristrainekin Pasaia edoBilboko porturako ibilbidean, burniaeramanez, generalean hutsik buel-tatzen nintzen Olaberrira. Ondoreneta gaurdaino Guerra Hnos.entzatlan egiten dut garabi garaiak,Guerrak dituen hiru fabriketakobatetik, Salbatore, Altsasu edoBakaikutik Espainia eta Portugalekoedozein lekutara eramaten, eta buel-tan beti hutsik etortzen naiz.Transporte espeziala izaten da gehie-netan, neurri arruntetik kanpokoa.

Ze berezitasun dauka garraio bereziagarraiatzeak?

Garraio bereziarekin autopistanzehar ibiltzea Espainian debekatutadago, baina Portugalen bide txarra-goak dituztela eta onartuta dago,honen ondorioz Espainian zehar,

neurri gogorrak ez baina, zertxobaitgehiago kontrolatu beharko lukete.Errepidean azkarregi ibiltzen da jen-dea, trafikoa izugarri gehitu da, etahemen Frantziarekin konparatuzbide txarragoak ditugu, estuagoaketa kurba gehiagorekin.


Asko harritzen didana ondorengoada: Portugaleko langile gehienaknahiko xelebre lan egiten dutela.Hemen kamioiak hustu eta kargatze-rako garaian autogrua bat erabiltzendute, han berriz fenixarekin molda-tzen dira gehienak. Grua haundiaizanagatik fenix txiki batekin deskar-

gatzen dituzte gruak, nahiz eta indarhaundiko fenixa izan, 15 metrokopieza erditik hartu eta ondo jeistendute. Portugalen autogruak edo des-kargatzeko gruak badauzkate, bainahauekin lan eginez gero garestiagoaateratzen zaie, eta fenixa erabiltzeamerkeago ateratzen da. Modu hone-tan lan egitea arriskutsuagoa da etadoble lan egiten dute. Portugal ins-pekzio aldetik atzeratuagoa dago.Hemengo langileek, hau kontatzendiedanean ez didate askok sinesten.

“ Errepidean azkarregi

ibiltzen da jendea. ”

askotan kilometro gehiago eginbehar izaten ditugu beste bide ba-tzuetatik joanda. Orain dela urte ba-tzuk arte, gauez ibiltzea ere debeka-tuta genuen, nik nahiago dut egunezgidatu baina ibiltzeko gaua hobeada, lasaiagoa, hala ere gaur egunbatzutan gauez ibiltzen gara. Nirekamioaren luzera gutxi-gora-behera30 metrokoa izaten da normalean,eta egunero gruak toki diferentetaraeramaten ditudanez, maniobrak egi-teko beti oztoporen bat izaten dut.Kamioi hauekin legez dagoen gehie-nezko abiadura 60 km/h ordukoa iza-ten da, eta bestalde, bezpera jai denegunetan, adibidez astelehenetangoizeko 10:00ak aurretikEspainia guztian zeharibiltzea ere debekatutadaukagu.

Inoiz lagunarekin bidaia-tzen al duzu kamioian?

Bai, garraiatzen ditudangruak espezialak izatendira gehienetan, neurrizkanpokoak eta kotxepilotoa behar izatendudanez, kotxe pilotobezala nire emaztea era-maten dut. Destinora iri-tsi eta deskargatu ondo-ren, bueltan hutsik etor-tzen naizenez, gruapuentea deskargatzekoerabiltzen duten grua aprobetxatuz,kotxea kamioira kargatzen dugu, etahonela emaztea nerekin etortzen dakamioian. Beste kotxe pilotoak nor-malean, destinora iritsi ondoren segi-tuan bueltan etortzen dira.

Frantzian iaztik %20a jeitsi dira errepi-deetan hildakoak, Estatuan aldiz gehi-tu. Frantzian bezela neurri gogorrakjarri behar al lirateke hemen ere?

Bai, esaten dutenez abiadura kontrolasko eta lege gogorrak jarri omendituzte. Hemen ere Frantzian bezain

Andres Zabaletaren kamioia

“Kotxe piloto bezala nireemaztea eramaten dut.”

97


1963 - 05 -22

Julian Etxaide Urreaga


18 urte nituela, segundako karnetaatera eta Avia izeneko kamioiarekinhasi nintzen lanean. Garai hartan,esnea biltzen nuen inguruko herrie-tako baserrietan, ondorenLekunberriko Rania zentralera era-maten nuen, eta hemendikBartzelonara eramaten zuten esnea.

Gaur egun zer lan egiten duzu?

Gaur egun DHL enpresarentzat egi-ten dut lan. Lehen La Guipuzcoanaizena zuen enpresa honek, bainagaur egun 3 paketeri enpresa elkartueta DHL eratu dute. Hemen 21 urte-rekin primerako karneta atera nue-netik nabil. Beasaingo Pesa enpresaneta Bergarako Transportes Egañankargatzen dut, eta ondorenMadrilera joaten naiz hau deskarga-tzera. Bidaia beti gauez egiten dut,paketeri asuntoa horrela izaten delako.

Nola ikusten duzu kamioi garraioarenetorkizuna?

Nire ustetan, nahiko ilun. Ordu askosartu behar izaten ditugu lanbidehonetan, eta aparteko ordu horiek ezditugu kobratzen, eta bestalde gerozeta gehiago estutzen gaituzte.

Pazientzi haundia behar al da bolantean?

Nahikoa. Azkarregi gidatzen da gauregun eta geroz eta kotxe gehiagoibiltzen da errepideetan. Nahikosakrifikatua da lanbide hau, betigidatzen duzu tentsioan zuregatiketa besteengatik arduratuz.

Kamioia ofizio edo afizioa?

Txiki-txikitatik etxean kamioia ikusi

izan dut, eta beti gustatu izan zait.

Horregatik, beharbada gaztetan

bolanterako afizio handia neukan,

eta azkenean ofizio bezala hartu

nuen, zerbaitetan eguneroko ogia

irabazi behar dela eta.

“ Azkarregi gidatzen da gaur

egun eta geroz eta kotxe gehiago

ibiltzen da errepideetan. ”

Kamioaren eboluzioa nola ikustenduzu txofer hasi zinenetik?

Gaur egungo kamioiak, lehengoekinkonparatuz onak dira, geroz etaindar handiagoa daukate, baina halaere errespetatu egin behar dira jar-tzen dituzten limitadore eta tresnak.

Emakume kamioilaria nola ikustenduzu?

Aldian behin bat edo beste ikusi izanditut, hala ere nire ustetan emaku-mearentzat nahiko lan gogorra iru-ditzen zait, nahiz eta gaur egungokamioiak ondo preparatuta egon.

Juliani tradizioa afizioa eta afizioa ofizio bihurtu zaio

“Gaur egungo kamioiak,lehengoekin konparatuz onakdira.”

98


1963 - 07 - 31

Heraclio Rey Crespo

Noiztik duzu txofer ogibidea? Ze ibil-bide egiten duzu?

Orain dela 15 urte hasi nintzen txo-fer. Hamabost urte hauetan gehiene-tan burnia edo antzekoak garraiatuizan ditut. Gehienetan, Aceralian kar-gatzen dut, Olaberrian, eta ondorenBilbo, Pasaia, Valladolid, Santander...normalean antzeko destinoak izatendira. Beti nazional mailan ibiltzennaiz, takografoak permititzen dituenorduetatik pasatu gabeko ibilbidean.Ordutegi fijorik ez daukat, deskar-gatzera noan lekuaren menpe ego-ten da. Kamioia kargatuta uztenbadut, etxetik goizeko bost etaerdiak aldera ateratzen naiz, eta hutsik utziz gero, goizeko zazpi etaerdietan. Etxera itzultzeko ordua osoerlatiboa da, normalean gaueko zor-tziak edo bederatziak aldera etxera-tzen naiz.

Takografoari buruz zer diozu? Eta limi-tadoreari buruz?

Biak neurri oso onak iruditzen zaiz-kit. Takografoak uzten dituen orduaknahikoak direla iruditzen zait, hone-la txoferrak atseden hartzeko beredenbora izaten du. Gainera, nere iri-tziz, ordu batzuk txofer pasatu etagero, pertsonen erreflexuak gutxi-tzen hasten dira egunaren bukaera-rako. Limitadorearen abiadura nahi-ko dela iruditzen zait, 40.000 kg-zkargatuta doan kamioi bat ez daazkar joateko ibilgailua, ez eta karre-rak eginez ibiltzekoa ere, frenatzekoorduan kamioia ez delako kotxeabezelakoa, honek frenatzeko garaian

teko lekurik ez zegoenez, kilometrobat atzeraka joan behar izan nuen.Ondoren, almazeneko atera iritsinintzenean, lehenengo aldiz gelditunintzen almazena zen, eta lehenen-go pertsonari galdetu nion lekua.(Adarra ederki jo zidan!).


Ofizioa afizioarekin. Ni lanbide hone-tan kamioia asko gustatzen zitzaida-

lako hasi nintzen, eta gehienbat nireaitaginarreba kamioneroa zela eta,berak animatu ninduen. Afizioa edu-kitzea beharrezkoa dela iruditzenzait, gidatzea asko gustatu beharzaizu, ordu asko pasatu behar izatendira bidean, kanpora ibiliz gero asko-tan aste bete egoten zara familiaikusi gabe...

“ Afizioa edukitzea beharrezkoa

dela iruditzen zait, gidatzea asko

gustatu behar zaizu. ”

kotxeak baino denbora gehiagobehar izaten du, baita metro batzukgehiago ere.

Zein hobekuntza somatu dituzu bidesarean eta kamioiean?

Nire iritziz, gaur egungo bide sareakhobekuntza haundia jasan du, egu-netik egunera autobia gehiago egi-ten dira, mendateak ere hobeto pre-paratuta daude larrialdietarako siste-mekin. Kamioiak jasan duteneboluzioa berriz ikaragarria izanda, erosoagoak dira, frenatze sis-tema hobea daukate, gaur egun-go motoreak eta gidatze siste-mak askoz errezagoak dira.Kamioaren hobekuntzari esker,txoferrak bizi maila hobetu du,osasun eta lan egiteko eran,honi esker, egiten diren ibilbi-deak eramangarriagoak eta ero-sogoak egiten baitira.

Anekdotaren bat?

Anekdota asko ditut, baina inoizahaztuko ez dudana, lehenengoegunean kamioiarekin laneanhasi nintzenean pasatu zitzaida-na da. Bilboko almazen batetaranindoan deskargatzera, nahikogaraiz iritsi nintzen Bilbora, goi-zaldera. Izenik gabeko almazenbaten ate aurrean nengoela,ondotik pasatzen ari zen pertso-na bati galdetu nion ea nonzegoen ni bila nenbilen almaze-na. Honek bi kilometro aurrera-ka zuzen joanda bide bazterreanikusiko nuela esan zidan. Esandakobidea jarraitu nuen, eta aurrerakanindoala tunel txiki batekin aurkitunintzen, bertan kamioia ez zen kabi-tzen. Han bertan beste pertsona batigaldetu nion, eta hark almazenapasatu nuela esan zidan. Beraz,berriz lehengo bidera joan beharraneukan, baina kamioiari buelta ema-

Atsegin du Heracliok bere lana

“Gaur egungo motoreak etagidatze sistemak askoz erre-zagoak dira.”

99


1964 - 07 - 21

Iñaki Irastorza Aldasoro

Noiztik duzu txofer ogibidea? Zeenpresatan egin duzu lan?

Soldaduskan nengoela atera nuenkamioi karneta 20 urterekin, etaordutik gaur arte nabil txofer mun-duan. Soldaduska kamioiarekin laneginez egin nuen, Cartagena, Cadizeta Madrideko kuarteletara gasoilaeta gasolina garraiatzen. Kuarteletanbertako kamioiei, kotxeei... banatzengenien guk gasoila edo gasolina.Soldaduska amaitu ondoren,Aristrainen hasi nintzen lanean, gauregun Aceralia den enpresan. 21 urte-tatik gaur arte nabil enpresa bera-rentzat lanean autonomo bezala.Aceralian normalean kamioilariokburnia garraiatzen dugu. GehienbatPasaia edo Santurtziko portura iza-ten da nire ibilbidea, burnia expor-tatzeko.

Zergaitik sartu zinen txofer?

Betidanik gustatu izan zait kamioia,txiki-txikitatik Olaberri auzoakamioiez inguraturik ezagutugenuen, aita ere kamioilaria zen....Gustoko lana dut, bestela ez nintza-teke lan honetan egongo. Afizioabehar da kamioilaria izateko, bestelalan hau nahiko gogorra da.


Batetik ordutegia, ordu asko pasa-tzen ditugu lanean, eta ordu haueta-tik asko zain pasatzen ditugu.Bestetik, segurtasun maila. Karga etadeskarga garaian ez daukagu inongosegurorik, enpresako aseguruak ezgaitu kubritzen, eta kamioilariok ezdaukagu kamioia kargatu eta deskar-gatzeko obligaziorik. Esan behar da,Eusko Jaurlaritza kanpaina bat egi-ten ari dela, garbi uzteko, garraiolariedo kamioilarion lana kamioia

murrizteko itsasontzi batzuk nahiditu jarri Frantziatik Santurtzi aldera,eta alderantziz.


Hasieran kamioilari hasi nintzenean21 urte nituen, eta garai hartan txo-fer, jende gazte gutxi ikusten zen, etanik agian, nintzena baino gazteagoaemango nuen eta kamioia gidatzekoahalmenik ez baneuka bezala, jendeaskok esaten zidan: “Esaiozu zureaitari kamioia kentzeko!”, eta nikezer esan gabe nik kentzen nuenneure kamioia.

“ Afizioa behar da kamioilaria

izateko, bestela lan hau

nahiko gogorra da. ”

gidatzea bakarrik dela eta ez kargaeta deskarga lanak egitea.

Kamioien eboluzioa, takografoa, limi-tadorea... Onerako edo txarrerakoizan dira?

Kamioilarion lana asko aldatu daalderdi guztietatik. Kamioia, jendea,lanerako modua... Kamioiei dagokio-nez, oraingoek segurtasunmaila hobea dute, komo-dogoak dira, baina denakate bat da; kamioi hobea,garestiagoa, ordu gehiagosartu beharra...

Takografoa eta limitado-rea berriz, beharrezkoakdirela iruditzen zait.Takografoak, azken fineanlimitatu egiten ditu zurelan orduak eta jendea ordulibre gehiago izatera bul-tzatzen du. Limitadoreaberriz beharrezkoa irudi-tzen zait, egunetik egune-ra kamioi eta kotxe gehia-go ikusten da, jende askoeta bideak txiki ari zaizki-gu gelditzen, eta hori delaeta, abiadura neurriakhartzea beharrezkoa iru-ditzen zait.

Zein arrisku ikusten dituzubidean?

Trafiko haundia ibiltzen dabidean, zenbat eta jendegehiago bidean orduaneta arrisku haundiagoa ikusten dut.Bide guztietan azaltzen dira “gunebeltzak” deritzonak, puntu haueta-ko bat kentzen badute, beste batazaltzen da, gero beste bat...Gipuzkoa mailan nahiko bide onakdaudela esango nuke, nahiz etalurralde menditsua izan eta autopistaonak edo zuzenak egiteko nahikobide zaila egon. Inbertsio haundiakegiten ari dira bideetan. EuskoJaurlaritzak kamioien trafikoa

Aristrain - Aceraliarentzat daramatza Iñakik 19 urte lanean

“Takografoa eta limitadoreaberriz, beharrezkoak direlairuditzen zait.”

100


1965 - 08 - 02

Juantxo Ibarburu Ormazabal


14 urterekin hasi nintzen aitari

laguntzen kamioian, Zegamako

Papeleran kargatu eta Madrila joaten

ginen. Zegamatik Madrilerako bidaia

beti gauez egiten genuen, eta asko-

tan nik eramaten nuen kamioia.

Madriletik etxerako bidea egunez

egiten genuen, kartoia ekarriz

Hernani, Bilbo eta Donostiara.

Ondoren Papelera itxi zen, eta orain-

dik karneta ateratzeko nengoela eta,

urte pare bat aitarekin lanean jarrai-

tu nuen. Gero 21 urte bete nituenean

kamioi karneta atera eta bakarrik

hasi eta aita jubilatu egin zen. Lau

urte Bergarako Aceralia enpresan

egin nituen, Bergaratik Madrila bur-

dina garraiatzen eta bueltan pakete-

ria ekartzen nuen Bilbora. Hemen

ibili nintzenean ere gauez ibiltzen

nintzen, Bilbora goizean iritsi, des-

kargatu, Bergaran kargatu eta ondo-

ren lo egiten nuen, gero berriz,

gauez Madrilerako bidaia egiteko.

Ondoren, lan hau utzi eta anaia eta

biok paketerian sartu ginen, TNT

Express enpresan. Bat Bilbotik eta

bestea Donostiatik ibiltzen ginen

Madril bidean. Egunero ibilbide

berdina izaten zen, Andoainen kar-

gatu eta Madrila, hemen deskargatu,

kargatu eta berriz Andoaina.

Andoaina goizean iristen nintzen,

hemen deskargatu eta gero egun

guztian, iluntzerarte geldi egoten

ginen. Iluntzean zazpi, zazpi terdie-

Anekdotaren bat?

18 urte neuzkala, aitarekin kamioian

txofer gauez nindoala Guardia

Zibilak gelditu eta karnetik gabe

harrapatu ninduen. Oraindik karne-

tik atera gabe nengoen. Hauek geldi-

tu eta karneta eskatu zidaten, eta nik

berriz, karneta etxean ahaztu zitzai-

dala esan eta anaiaren datuak eta

karnet zenbakia nekizkienez, anaia-

ren datuak eman nizkien, horrexek

salbatu ninduen. Ondoren isuna

etxera iritsi zenean, anaia joan zen

Donostiara txofer zihoana bera zela

esatera.

Kamioia ofizioa edo afizioa?

Dudarik gabe afizioa, hasi afizioaga-

tik hasi nintzen, eta gaur egun ere

afizio ikaragarria daukat. Txiki txiki-

tatik etxean kamioia besterik ez dut

ikusi, aita kamioilaria izandakoa da,

eta gero anaia ere ofizio berean

sartu zen. Gaur egun kamioia utziz

gero, ez nuke denbora askoan enpre-

sa batean lanean sostengatuko. Hala

ere sakrifizio handiko lanbidea da,

nik gehienetan aste guztia etxetik

kanpo pasatzen dut, familia ikusi

gabe. Normalean igandetan irten eta

larunbat goizetan itzultzen naiz

etxera.

“ 14 urterekin hasi nintzen aitari

laguntzen kamioian. Gauetan

askotan nik eramaten

nuen kamioia. ”

tan abiatzen ginen berriz ere

Madrila. Egunean 1.100 km egiten

genituen. Hau utzi, eta gaur egun

Transportes Aranon nabil, lehen

Keler, eta gaur egun Heineken deri-

tzon enpresan. Bertan garagardoa

banatzen dut Espainiako biltegietan

zehar, eta bueltan botila hutsak

ekartzen ditut.

Nolako eboluzioa jasan dute

kamioiek?

Ikaragarrizko eboluzioa jasan dute,

egunetik egunera hobeak ateratzen

ari dira, baina pekatu bat daukate:

diru asko balio dutela. Hasierako

kamioietan hemendik Madrila joate-

ko 8-9 ordu behar izaten genituen,

eta gaur egun berriz, 5 ordutan sar-

tzen gara. Erosotasun aldetik, negu

aldean berogailua, balazta, direk-

zioa... Lehen negu partean hotz han-

dia pasatzen genuen. Azken finean

gaur egungo kamioian etxean bezala

sentitzen zara.


Aldatzerik balego, lehenago txofe-

rren artean geneukan giroa oraingo-

ra aldatuko nuke. Gaur egun lehengo

laguntasunik, elkartasunik... ez dago

kamioilarion artean. Gure artean

konfiantzarik ez bagenu bezala

gaude, bakoitzak bere lana egiten

du. Lehen adibidez, gurpila zulatuta

bide ertzean gelditzen bazinen, beti

bakarren bat gelditzen zitzaizun

laguntzeko. Gaur egun ez da inor

gelditzen.

“Gaur egun kamioia utzizgero, ez nuke denbora askoanenpresa batean lanean sos-tengatuko.”

101


1966 - 09 - 19

Antton Aramendia Irastorza


21 urterekin atera nuen kamioi kar-neta, eta urtebete beranduago auto-bus karneta. Garai hartan Mallorkarajoan nintzen zabor-biltzaile bezala,eta han bertan azken bi hilabetetankamioi txiki batekin ibili nintzenzaborra biltzen. Handik bueltatzeanTransportes San Adrianekin ibili nin-tzen urte betez, Amezketako papele-ratik papera Bartzelonara eramaten,eta bueltakoan tokatzen zena ekar-tzen nuen, paketeria, inoxidablea...Honen ondoren, sei hilabetezAlegiko “Alegia Almazenak” enpre-san pasatu nituen Salamanka etaZaragozatik pentsua ekartzen.

Gaur egun non egiten duzu lan?

Orain Hendaiako “Transis” enpresanegiten dut lan, Hendaiara trenezetortzen den merkantzia guztiabanatzen dugu enpresatara.Frantziako, Alemaniako... etahemengo trenbideak ezberdinakdirenez, Hendaian trenetatikkamioietara aldatzen da merkantzia,hemen kamioen bidez banatu ahalizateko. Iristen den merkantziagehienetan burnia izaten da, bainadenetarik iristen da. Hemengo enpre-setatik pasta, burnia, tuboak... era-maten ditugu berriz ere trenera.Banaketak edozein enpresatan egi-ten ditugu, Euskal Herri mailan,Santander, Burgos, Zaragoza... egu-nero etxera etorriz.

Lanbide honetan hasi zinenetik alda-ketarik somatu al diozu kamioiari?

Orain dela hamabost urte hasi nin-

gustora ibiltzen naizen erretentziorikez badago, orokorrean presaka ibil-tzen da kamioiean, eta kotxearekinateratzen zarenean berriz, lasai ibil-tzeko izaten da.

Kamioia ofizioa edo afizioa?

Haseran ofizioa eta afizioa. Lanbidehonetan, gustatzen zitzaidalako hasinintzen, baina denborarekin desen-gainatzen hasten zara, ordu askokolanbidea da, geroz eta gehiago exi-gitzen digute, trafiko izugarria ibil-tzen da errepideetan eta beti presakaibiltzen gara iritsi ezinda. Gaur egunofizio bezela daukat kamioia, orainere gustoko lana dut txofer ibiltzea,baina ordu gutxiago sartu behar iza-tea gustatuko litzaidake.

“ Hendaiara trenez etortzen

den merkantzia guztia banatzen

dugu enpresatara. ”

tzen kamioiarekin lanean, eta egiaesan nire kamioiari aldaketa gutxisomatu dizkiot. Eboluzio haundianire aitaren kamioiekin ikusi dut. Nihasi nintzen garaian, 400 zaldikokamioiak zeuden, orain berriz 600zaldikoak daude.Oraingoak erosogoak,segurtasun haundiagoko-ak, frenu hobeak... kalita-te hobeagokoak dira.

Zein arrisku ikusten dituzulanbide honetan?

Lanbide honetan denbo-ra guztian errepideanzabiltzanez arriskua betidago eta gaur egun trafi-koa ikaragarri gehitudenez, arreta gehiagore-kin gidatu behar izatenduzu. Txoferraren arriskuhaundiena niretzat logu-rea da, hau oso arrisku-tsua da, eta logureak abi-satzen duenez, hau ger-tatzean gelditu eginbehar da.

Egunez edo gauez nahia-go duzu gidatzea?

Gaur egun egunez ibiltzen naiz.Lehen Bartzelonara joaten nintzene-an nahiago izaten nuen gauez gidatueta ez goizean goiz jeiki, hau da, goi-zeko laurak ingururarte gidatzennuen eta gero goizean beranduxea-go jeikitzen nintzen.


Biak, kamioia lana egiteko da etakotxea berriz lasai ibiltzeko. Bidailuze bat edo kilometro asko egitekobeharbada nahiago dut kamioia, ero-sogoa delako, posturarengatik gu-txiago nekatzen da. Kamioiarekin

Antton, kamioiarekin orain urte batzuk

“Gaur egun ofizio bezeladaukat kamioia”

102


1966 - 01 - 30

Bernardo Cruz Azurmendi Rivero

Noiz hasi zinen txofer? Zergatik sartuzinen txofer?

Gidatzeko baimena eduki aurretik,16 urterekin hasi nintzen aitarilaguntzen kamioiarekin. Baina 21urterekin karneta atera nuen etaordutik naiz kamiolari. Txikitatik afi-zio handia izan dut kamioiagatik,ziurrenik lanbide hori ikusi izandudalako beti.

Zein enpresatan ibili izan zara? Zeinzama garraiatzen duzu eta zein ibilbi-de egiten dituzu normalean?

Zazpi urtez autonomo bezala ibilinaiz, San Adrianekin. Bartzelonarai-noko ibilbidea egiten genuen.Catalunya aldera papera eraman etabueltan altzairua eta karga orokorre-an ekartzen genuelarik. Gero SanAdrianen absortzioarekin,Transazurmendi sortu genuen etaorain kamioilaria izateaz gain,kamioilariak dauzkat lanean.

Zenbat kilometro egiten dituzu urtean?

130 eta 150 mila kilometro inguruegiten ditut urtean. Garai batean,Bartzelonako bidea egiten banuen,orain Madril eta Asturias aldean ereibiltzen naiz. Garraiatutako merkan-tziak berdinak dira, hemendik pape-rarekin goaz eta handik hona, altzai-rua eta karga orokorra ekartzendugu.

Nolakoa da zure lanegun bat?

Astea niretzat normalean, igandeanhasten da, orduan izaten baita bidaiahasten dudan eguna. Aste osoa egi-ten dut etxetik kanpo, eta ostiralaedo larunbatean bueltatzen naizetxera. Ez da samurra aste osoa etxe-

Zeintzuk dira errepidearen arriskuak?

Gidarien eskutik profesionaltasungutxi dago oraindik. Askotan ez dirakonturatzen eskuartean zer darama-ten eta errepidean ikaragarrizkoastakeriak ikusten dira. Bestalde,errepideen egoera hor dago ere, egiaesateko hemendik kanporakoaknahiko ondo daude baina,Beasaindik Donostiarainoko N-Ikozatia nola dagoen sinistezina da, nikez dut ezagutzen maila honetakoerrepiderik, hainbeste kurba etahorrelako egoera txarrean dagoenik.

Zeintzuk dira kamiolari on batek edukibehar dituen ezaugarriak?

Garrantzitsuena, zuhurtasunez gida-tzen jakitea, merkantzia kamioianmodu egokian banatzen jakitea,mekanika ezagupenak ere izan beharditu. Geografia eta hizkuntzak jakinbehar ditu, batez ere hemendikkanpo dabiltzanak.


Lehenengo afizio eta denborarekinofizio. Une honetan obligazio.

“ Limitadorea, ondo iruditzen zait, energia

aurrezteko oso baliagarria delako baina

adelantamentuak egiteko orduan oso

arriskutsua iruditzen zait. ”

tik kanpo egotea baina, hau da auke-ratu dugun ogibidea.

Nola garatu edota eboluzionatu datxofertza?

Ibilgailuen segurtasun maila oso han-dia da orain, “diskozko balaztak”,ABS eta LDS sistemak, iraulketarenaurkako sistema eta suspentsio neu-matikoa dute orain. Karga eta des-kargan ibiltzeko orduan, platafor-mak orain errazago muntatu eta des-muntatzen dira, honek lana erraztenduelarik.

Zer diozu takografoari buruz? Eta limi-tadoreari buruz?

Gaur egun takografoa multak jartze-ko erabiltzen dela uste dut. Egia dagarai batetan gehiegikeriak egitenzirela, baina gaur egun txoferrakberak kontrolatzen dituzte gidatzendituzten orduak. Limitadorea, ondoiruditzen zait, energia aurreztekooso baliagarria delako baina adelan-tamentuak egiteko orduan oso arris-kutsua iruditzen zait, egoera batzu-tan abiadura handiagoa behar izatendugulako kamioneroek, ere.

“Ez da samurra aste osoaetxetik kanpo egotea baina,hau da aukeratu dugun ogi-bidea.”

Bernardo, bere kamioiaren aurrean

103


1966 - 12 - 31

Julian Iraola Lapizondo

Noiz eta nola hasi zinen kamioiarekin?

Ormaiztegiko Hierros Mavin hasi

nintzen kamioiarekin 26 urte nituela.

Aurretik beste tailer batzuetan ibili

nintzen eta Mavin ere, hasieran taile-

rrean egiten nuen lan, baina uzteko-

tan egon nintzen, orduan nagusiak

kamioiarekin hasteko aukera eskaini

zidan. Hasieran ez nuen nahi baina

gero, hartan hasi nintzen eta horrela

daramatzat zazpi urte. Espainia osora

eta atzerrira serbitzen du burnia

baina ni Euskadi mailan ibiltzen naiz,

mota guzitako elementuak garraia-

tzen baditu ere, bere fuertea erai-

kuntzarako burnia da eta horregatik

fabrika finkotara joateaz gain, obrak

dauden tokitara joatea tokatzen zait.


tailerreko lana?

Egunaren arabera. Egia esan bi lan

motak tartekatzen ditut, kamioiare-

kin ibili edota tailerrean, alde hone-

tatik gustora nabil.


Azpiegiturak hobetuko nituzke.

Bideak ez daudelako oso ondo.


iezaiozu hiru arrazoi kamioilari

izateko?

Ez nioke inori gomendatuko kamioi-

lari izatea, arrazoi nagusi batengatik,

noiz irtetzen zaren badakizulako

baina noiz iritsiko zaren ez. Hala ere

bere askatasun puntua ere badu.

Zein ordutan jartzen duzu abian

kamioia?

Goizeko zortzietatik, eguerdiko

ordubata arte egoten naiz eta arra-

tsaldez hirutatik seiak arte. Batzutan

non zauden kontutan izanda beran-

duago iristen naiz, baina orokorrean

kontrolatuta dauzkat denborak eta

nahiko ondo ibiltzen naiz.

Frantzian iaztik %20a jeitsi dira errepi-


tu. Frantzian bezela neurri gogorrak


Bai. Puntukako karnetarena oso neu-

rri egokia iruditzen zait.


Ofizioa. Nire kasuan behintzat ez

delako espreski aukeratutako

lanbidea.

“ Bi lan motak tartekatzen ditut,

kamioiarekin ibili edota tailerrean,

alde honetatik gustora nabil. ”


tadoreari buruz?

Nik egiten ditudan bidaietan ez du

eraginik, ordu eta erdi edo bi orduko

bidaiak egiten ditudalako. Limita-

doreak duen muga ona iruditzen

zait, beti ere pixka bat gehiago

zapalduko genioke, etxera lehenago

iristeko baina baimenduta dugun

abiadura egokia dela iruditzen zait.

Gustoko lana al da?

Egia esateko, ez da lan aldrebesa.

Gustokoa dut kamioiarekin eta taile-

rrean ibiltzen naizelako, bi lanak tar-

tekatuz.

Zein arrisku ikusten duzu bidean?

Eguraldi txarra dagoenean sortzen

dira arrisku gehienak, adibidez euria

dagoenean.

Errepideak ondo daudela iruditzen al

zaizu?

Ni ibiltzen naizen bidea nahiko ona

da, okerrena, hemendik Donostiarai-

noko N-I ren zatia da. Noiz irtetzen

zaren badakizu baina noiz bueltatu-

ko zaren ez, beti egoten baita

zerbait.

Zeintzuk dira txofer on batek eduki

behar dituen ezugarriak?

Lanbidea gustokoa duela garbi eduki

behar du.

“Limitadoreak duen mugaona iruditzen zait.”

104


1967 - 05 - 03

Juanjo Aizpeolea Legorburu

Zein enpresetan egin duzu lan? Eta

orain?

1991. urtetik 1998. urtera bitartean

Lazkaoko Etxaleku enpresan aritu

nintzen lanean. Ondoren 1998tik

2002ra bitartean Ataungo

Galparsoro anaientzat egin nuen lan,

baina hauek beraien artean haserre-

tu ondoren 2002. urtetik gaur arte

Ataungo Bidelan enpresan egiten

dut lan. Txofer nabilenetik gehienbat

burnia garraiatu izan dut, Hernaniko

Ferronia biltegitik, Jaso eta

Zumarraga aldeko burdin tailerretara

banatuz. Egunero antzeko ibilbidea

egiten dut.


Ordutegia dudarik gabe, tailerreko

ordutegia jarriko nuke. Gure lanbide-

an etxetik atera eta ez dakigu zer

ordutan bueltatuko garen. Bideak

aldatuko nituzke gure esku egongo

balira, trafiko ikaragarria ibiltzen da

bideetan, inprudentzi asko eta

pazientzi gutxi.


duzu?

Ondo iruditzen zait, emakumezkoak

gizonezkoek bezalaxe dute kamioia

gidatzeko eskubidea, baina emaku-

mea kamioia gidatzen ikusten dut

bakarrik ondo, karga eta deskarga

orduetan ez dakit nola moldatuko

diren enpresa askotan, izan ere ni

ibiltzen naizen enpresa gehienetan

ni igo behar izaten naiz kamioi gai-

nera kateak jarri, materiala kargatu....


Biak. Ofizioa ogibide bezala, eta afi-

zioa berriz, beti gustatu izan zait

kamioia eta baita gidatzea ere.

Gustuko lana dut, orain hasi nintze-

nean baino gutxiago, baina gustura

nabil.

“ Trafiko ikaragarria ibiltzen da

bideetan, inprudentzi asko

eta pazientzi gutxi. ”


Geroz eta okerragoa ni kamioiarekin

hasi nintzenetik. Lan gehiago dagoe-

la esango nuke, baina hainbeste

kamioilari gaudenez geroz eta kon-

petentzi gehiago dago. Askok erdi

prezioan egiten dute lan, eta hori

besteentzako kalte izaten da.


tadoreari buruz?

Takografoa oso ondo iruditzen zait,

bertan azaltzen da nondik nora ibili

naizen, zein ordutegi egin dudan

gidatzen, eta pasatuz gero eta

Ertzainak geldituz gero, nagusia egi-

ten da kargu. Limitadorea berriz, kal-

terako izan da kamioilarientzat,

batez ere beste kamioi bat aurrera-

tzeko momentuan, hau 80 Km/h

abiadan baldin badoa denbora asko

behar izaten dugu hau aurreratzen

eta kotxe ilara handiak formatzen

ditugu askotan.

“Ofizioa ogibide bezala, etaafizioa, beti gustatu izan zaitgidatzea.”

105


1969 -10 -14

Santiago Berasategi Murgiondo

Zein enpresatan egin duzu lan?

1.989 urtean soldaduzka bukatu eta

1.990ean txofer munduan sartu nin-

tzen Txomin Zubeldiarekin edariak

banatzen. Hemen bi urte eta erdi

egin nituen bertatik bertara, hasi

Legazpitik, Zumarraga, Oñati eta

Arantzazura edariak tabernetara

banatzen. Ondoren beste sei urte

Lazkaoko Etxaleku enpresarekin ibili

nintzen, hemen ibilbide luzeagoa

egiten nuen, gehienbat Bartzelona

eta Madrid aldera karga generalak

garraiatuz, herramientak, mailu kir-

tenak, palesak,... denetik, baina beti

Estatu mailan. Etxalekutik Gasteizko

Fagor enpresara joan nintzen, bertan

urtebete eta 4 hilabete egin nituen,

Espainia eta Portugalen zehar elek-

tragailuak banatzen. Ondoren 2000

urtetik 2002ra bitartean Orbegozo-

rentzako lan egiten duen Goi

Garraioa enpresan burniarekin ibili

nintzen lanean. Eta gaur egun,

Ataungo Transportes Galparsorore-

kin egiten dut lan, ia hiru urte dara-

matzat eta gustora nabil, bertatik

bertara lan eginez, lan komodogoa

da. Hemen karga generalekin egiten

dugu lan, burnia, Jaso enpresako

gruak, Elosegiko ardoak, Zenia igo-

gailuak....garraiatzen ditut Zaragoza,

Burgos ... gehienbat iparraldean.


tadoreari buruz?

Ondo iruditzen zait honen beharra

bestela desmadre bat izango litzate-

ke, Estatu mailan dabilen jendearen-

tzat beharrezkoa dela uste dut. Nik

gaur egun ez daukat takografoaren

menpe ibili beharrik, ibilbide motze-

an nabilelako. Hala ere takografoak

oztopoak ditu; lehen deskantsatzeko

zeuk erabakitzen zenuen ordua,

orain berriz, takografoaren orduak

errespetatu behar izaten ditugu.

Takografoak limitatu egiten gaitu, ez

digu askatasunez lan egiten uzten.

Limitadorea berriz, kamioiarentzat

frenu bat da. Kasu batzutan kaltera-

ko dela esango nuke, batez ere

aurreratzeko garairako, askotan,

aurreratzen hasi eta ez aurrera eta ez

atzera gelditzen gara.


Dudarik gabe afizioa. Betidanik gus-

tatu izan zait txofer mundua. Etxean

ere osaba eta lehengusua ditut

kamioilariak eta beharbada hauen

bidez hasiko zitzaidan afizio hau.

Oso lan gustagarria da niretzat

kamioilarion lana. Nire ustetan

kamioilari gehienak lan honetan afi-

zioagatik hasten dira.

“ Lehen deskantsatzeko zeuk eraba-

kitzen zenuen ordua, orain berriz,

takografoaren orduak errespetatu

behar izaten ditugu. ”

Zer hobetuko zenuke garriolaritzan?

Garraiolaritzan gauza asko hobetuko

nituzke, baina gehienbat ordutegia

hobetuko nuke. Ordu asko sartu

beharreko lanbidea da, eta aparteko

ordurik ez digute ordaintzen.

Pazientzi asko behar al da bolantean?

Ikaragarria. Gaur egun dagoen egoe-

rarekin, enpresatan, trafikoan...

azkenekoak izaten gara beti kamio-

neroak. Nire ustetan, kamioilaritza

uzten duten pertsonek pazientzi fal-

tagatik uzten dute, ordu hil asko

jasan behar izaten ditugu zain.

Kamioilarion lana ez da enpresa

batean lan egitea bezala, lasai hartu

beharreko lanbidea da.


Ni lanbide honetan hasi nintzenetik

lana igo egin dela esango nuke,

geroz eta kamioi gehiago ikusten

dira errepidean. Nire ustetan, kamioi-

larion lanak ez du hutsik egingo, beti

izango da lana lanbide honetan.

“Kamioilarion lana ez daenpresa batean lan egiteabezala, lasai hartu beharrekolanbidea da.”

106


1969 - 11 - 06

Jose Antonio Azurmendi Rivero

Noiz hasi zinen txofer? Ze enpresatan?

21 urterekin atera nuen kamioi kar-neta. Karneta atera aurretik 17 urte-tatik 21 urteetara aitarekin ibiltzennintzen eta askotan kamioia gida-tzen nuen. 21 urterekin bakarrik hasinintzen. Familiako enpresan lan egi-ten nuen, Transportes San Adrianen,Amezketako Papelera de Aralarrenpaperezko bobinak kargatu, etahauek Gasteiz, Miranda, Burgos etaLogroñora eramaten genituen.Bueltan berriz, Mirandatik pasta gra-nelean ekartzen genuen Amezketa-ko papelerara. Transportes SanAdrian lehen familiako enpresa zen,eta 1991tik aurrera nik eta nire anai-arrebaren artean hartu genuen,orain Transportes Azurmendi duizena gure enpresak, bertan txoferbezala lan egiten dut, eta guztira 6langile gaude, bost kamioilari eta sei-garrena, arreba bulegoan. Orain ereAmezketako papelerarentzat egitendut lan, Madril, Bartzelona etaValentziara papera garraiatzen dut,beti Estatu mailan ibiltzen gara, etabueltakoan Bartzelonatik altzairuherdoilgaitza ekartzen dut Bergara-ko Aceros Bergarara, eta Madriletikberriz tokatzen dena, esnea, burdina,papera....

Nola garatu edo eboluzionatu datxofertza?

Txofertza geroz eta okerragora doalairuditzen zait, lehen kamioilariokelkarren artean ondo konpontzenginen, eta elkarri gehiago laguntzengenion. Bestalde, orain geroz etaautobia gehiago dago, lehen Madriledo Bartzelonara joateko herriz-herri

pasatzen dut etxetik kanpo, igandeedo astelehenetan atera etxetik, etaostirala edo larunbatean itzultzennaiz. Bestalde, jendea agoantatubehar izaten dugu asko, askotan ezgaituzte ondo tratatzen, enpresetanbatzutan denbora asko galduaraztendigute deskargatzeko zain. Gero adi-bidez, udara iristen denean, irteera-operazioak eta itzulera-operazioakdirela eta, trafikoa gehitzen denez,Guardia Civilak gelditu egiten gaituz-te, ez digute zirkulatzen uzten trafi-koa pixka bat jaitsi arte.


Biak. Afizioa txikitatik datorkit, aita,osabak kamioilariak ziren, ondoriozkamioi artean ibiltzen nintzen beti.Baina hala ere txofer hasi aurretik,hilabete bat gasolinera batean aritunintzen lanean, eta ondoren sei hila-bete zerbitzari lanetan ibili nintzentaberna batetan. Esan behar, zerbi-tzari bezala hobeto nengoela, ordugutxiago lan eginez. Baina azkenfinean, txofer mundua gustuko dut.

“ Ordu asko pasatu behar izaten

ditugu etxetik kanpo. ”

joaten ginen herri guztiak zeharka-tuz, eta ondorioz ordu asko pasatzengenituen bidean. Ni Estatu mailanibiltzen naiz, eta Espainian zehardauden autobia guztiak antzekoakdirela iruditzen zait. Kamioiak ereasko aldatu dira, gaur egungoak, loegiteko erosoagoak, gauerako bero-gailua dute, aire egokitua...

Egunez edo gauez nahiago duzu gidatu?

Egunez trafiko gehiago ibiltzen da,eta gauez deskantsatuta bazaudehobeto gidatzen da, trafiko gutxiagoibiltzen da eta. Gauez gidatzeakbere eragozpenak izaten ditu batzu-tan; merkantzia eraman beharrekolekua non dagoen ez badakizu, bila-tzeko okerrago ibiltzen gara.

Sakrifizio handiko bizia al da kamioila-riarena?

Bai, dudarik gabe. Ordu asko pasatubehar izaten ditugu etxetik kanpo.Nik adibidez, normalean aste guztia

“Kamioiak ere asko aldatudira.”

Jose Antoniok tradiziozko ofizioa du kamioilaritza.

107


1971 - 04 - 11

Jesus Mari Oiarbide Larrea

Noiztik duzu txofer ogibidea? Ze

enpresatan egin duzu lan?

21 urterekin atera nuen kamioi kar-

neta. Bi hilabete Legazpiko Korosti

enpresan egin nituen eskabadora eta

kamioiarekin lanean, denetarik egi-

ten nuen hemen. Gero bi urtetan

Murias enpresak azpikontratatuta

Leizarango autobia egiten ibili nin-

tzen, Berastegitik Billabonara bitar-

teko zatian kamioi eta eskabadorare-

kin. Ondoren nire kontura hasi nin-

tzen lanean zisternadun kamioi bate-

kin gasoila banatzen. Hemen 11 urte

egin nituen. Gasoila Bilbon kargatu

eta ondoren Altsasu, Iruña,

Zumarraga eta aldian behin Sorian

deskargatuz. Zisternadun kamioiare-

kin nenbilela osaba eta biok sozio,

beste kamioi bat erosi genuen,

bakoitza kamioi banatan ibiltzen

ginen eta hirugarren kamioierako

txofer bat hartu genuen erdibana.

Ondoren eta gaur arte Zeraingo

Lumagorri enpresan egiten dut lan

oilaskoak bizirik ekartzen Bilbo,

Gasteiz eta Irundik Zeraina.

Txofer hasi zinenetik kamioiari

aldaketarik somatu al diozu?

Diferentzia haundia somatu diot,

hala ere ni nahiko berandu hasi nin-

tzen lanbide honetan. Nik lehenengo

ibili nuen kamioiak orain dela 11

urte, dagoeneko 27 urte zituen, han

gustora ibiltzen nintzen baina gaur

egungoak seguritatea, ixiltasuna,

berogailua, komodidadea, frenuak,

direkzioa, lo egiteko ohea, denean

izan du aldaketa haundia, lehenengo

kamioiarekin berriz, udan bero,

neguan hotz eta hotsa alde guztieta-

tik izaten nuen.

Anekdotaren bat.

Behin Gasteizen gau batez, zisterna-

dun kamioiarekin nindoala, hontz

bat atera, aurreko kristala jo eta kris-

tala pitzatu zidan. Aste beteko loa

kendu zidan hartu nuen sustoarekin.


Afizioa. Txiki txikitatik gustatu izan

zait mundu hau, eta karnetik ez nue-

nean ere osabarekin joaten nintzen

Bartzelonara, batzutan bolantean.

Kamioiarekin hasi aurretik hiru urtez

ibili izan nintzen tailer batean lane-

an, eta dudarik gabe kamioia nahia-

go dut.

Zer hobetuko zenuke garriolaritzan?

Gehienbat gaua errespetatzea eska-

tuko nuke, gaua lo egiteko dela iru-

ditzen zait, eta ez lana egiteko. Niri

askotan tokatu izan zait gauez ibil-

tzea, zisternadun kamioiarekin ibil-

tzen nintzenean egunero goizeko

ordubitan jeikitzen nintzen Bilbora

kargatzera joateko, hemengo enpre-

sa 24 orduz egoten baitzen zabalik

urte guztian zehar, jai eta aste.

Honela igandetan kargatzera joate-

ko deitzen baziguten joan egin behar

izaten genuen, gasoila garraiatzea

igandetan librea delako. Kasu hone-

tan nik ikusten dudan kontraesana

da, ondorengo hau da; arrisku haun-

dia duen produktua jai egunetan

libre uztea hau da, gu gasoilez kar-

gatuta ibili behar izatea arrisku

haundiko produktuarekin trafiko

gehien ibiltzen den egunetan, eta

adibidez norbaitek behi bat igande

batetan leku batetik bestera erama-

tea debekatuta edukitzea.


behar dituen ezaugarriak?

Hasteko pazientzi haundia eduki

behar du, esku artean zer daraman

ondo jakin eta bestea errespetoz tra-

tatzen jakin behar du.

“Txofer on batek pazientzihaundia eduki behar du etabestea errespetoz tratatzenjakin behar du.”

“ Behin, hontz bat atera, aurreko

kristala jo eta kristala pitzatu zidan.

Aste beteko loa kendu zidan

hartu nuen sustoarekin. ”

108


1971 - 04 -26

Eduardo Irastorza Larrea

Noiztik duzu txofer ogibidea? Ze

enpresatan egin duzu lan?

Aitak Pasaiako portuan egiten zuen

lan, eta honi beste lan bat atera zi-

tzaionez, bere portuko plaza nik

hartu nuen. Pasaiako portuan Goi

Garraioak izeneko agrupazio batean

egiten nuen lan, inportatutako txata-

rra puertotik Zumarragako Orbegozo

enpresara garraiatuz, gaur egungo

Aceralia den enpresara, beti ibilbide

bera egiten nuen. Portutik aparte,

Zumarragatik burdina eramaten

genuen Gasteiza, almazen askotara...

Goi Garraioko bulegotik bideratzen

zizkiguten egin beharreko lanak.

Agrupazio honetan 47 sozio gaude.

Gaur egun, 2003ko irailetik

Idiazabalgo Esnaola txatarrerian egi-

ten dut lan, aita jubilatu eta bere

lana nik hartu nuen. Hemen txatarra

banatzen dugu fundizio txikitara,

Bizkaia, Gasteiz aldean, Ampo...

Egunero laurak aldera jeikitzen naiz,

Idiazabalen kargatzen dut kamioia

eta txatarra banatu ondoren hutsik

bueltatzen naiz. Nik lehen egiten

nuen puertoko lanean txofer bat jarri

dut, badaezpada ere. Autonomo

bezala lan egiten dut.

haundiak haunditzen joango dira,

eta autonomoak geroz eta konplika-

tuagoa edukiko dugula iruditzen

zait.

Irratirik entzuten al duzu? Zer entzu-

ten duzu?

Egun guztian zehar edukitzen dut

irratia piztuta, goizetan Herri Irratia

edukitzen dut albisteak entzuteko,

eta eguerdian berriz kirolak entzute-

ko, bestela egunen zehar Euskadi

Gaztea edukitzen dut musika entzu-

teko. Emisora gutxitan erabiltzen

dut.

Sakrifizio haundiko lana al da kamioi-

larena?

Bai, lan oso lotua eta ordu asko sartu

beharreko lanbidea da. Nire lana

baino okerragoak badaudela irudi-

tzen zait, ni egunero etortzen naiz

etxera lotara eta hori gauza ona da.

Okerragoa dela iruditzen zait atzerri

edo Estatu mailan ibiltzen diren

kamioilarien lana, etxetik kanpo

egun asko pasatu behar izaten

baitituzte.

“ Aukera izanez gero,

beste lanbide bat

aukeratuko nuen. ”


Txofer hasi aurretik bizikletan ibil-

tzen nintzen, eta hemendik etorkizu-

nik ez nuenez eta txofer hasteko

aukera sortu zitzaidanez, lanbide

hau hartu nuen. Aukera izanez gero,

beste lanbide bat aukeratuko nuen,

baina bere garaian ikasi ez nuenez...

Afizio pixka bat baneukan, baino ez

kamioilari gehienak bezela txiki-txi-

kitatik. Etxean kamioilari asko ikusi

ditut, aita eta 3 edo 4 osaba, baina

orain gustoko lana dut.

Lanbide honetan hasi zinenetik hobe-

kuntzarik somatu al duzu kamioiean

eta bide sarean?

Kamioietan hobekuntzak beti naba-

ritu izan dira. Gehienbat mekanika

aldetik, orain dena elektrikoa dute,

beti gauzak errezten joaten dira, aze-

leragailu automatikoa, frenatzeko

sistema hobea, askoz ere erosogoak

dira, segurtasun maila hobea...Bide

sarean berriz, orain autobia gehiago

daude.

Lanaren egoera nola ikusten duzu?

Nire kasuan bolarak egoten dira, ba-

tzutan nahiko lasai ibiltzen gara eta

beste batzutan berriz, iritsi ezinik.

Etorkizunari begiratuz, enpresa

“Lan oso lotua eta ordu askosartu beharreko lanbidea da.”

109


1973 - 09 -10

Iñaki Otaegi Albisu


23 urterekin atera nuen kamioi kar-

neta, eta orain dela zazpi urte hasi

nintzen enpresa berdinarentzat egi-

ten dut gaur egun ere lan autonomo

bezala. Aristrainen hasi nintzen eta

hemen “bigak” Pasaia eta

Santurtziko portura eramaten ditut,

bueltan “palanquilla, barillak, pale-

sak”.... tokatzen dena ekartzen dut

beste enpresatara, edo bestela hutsik

bueltatzen naiz berriz ere Aristraina.


Txikitatik afizio ikaragarria nuen,

beti nire etxeko ogibidea kamioa

izan da, eta zerbaitetan lanean hasi

beharra zegoela eta, kamioiarekin

hasi nintzen. Gustoko lana dut.

Zer nahiago duzu txofer lanbidea edo

tailerreko lana?

Kamioilari hasi aurretik, tailer meka-

niko batean ibili nintzen lanean lau

urte eta erdi. Esan beharra daukat,

bertan kamioiaren mekanika ikasi

nuela eta orain daukadan lanbidera-

ko ondo etorri zaidala, eta txofer lan-

bidea nahiago dudala tailerreko lana

baino.

Zer diozu takografoari buruz? Eta limi-

tadoreari buruz?

Niri takografoak ez dit asko eragiten,

beti bertatik bertara ibiltzen naiz,

atsedenaldiak egiteko ez dut era-

gozpenik izaten, eta ez naiz zortzi

ordutik pasatzen. Takografoa hobe-

rako dela iruditzen zait, honi esker

9etara izaten dira. Etxea bueltatzeko

ordua karga-deskargaren menpe

egoten da, askotan arratsaldeko

5etan sartu eta 8ak arte itxaroten

egon behar izaten dugu kamioia kar-

gatzeko, kamioi asko egoten delako

aurretik zain.

Lanean hasi behar duen bati emaniezaiozu hiru arrazoi kamioilari izateko.

Lehenengo gauza eta garrantzitsue-na, ofizio hau gustatzea da, tailerbatean ohituta egonik, zure 8 orduaksartu eta lanetaz ahazten zara.Hemen egunean 8, 12 edo behardiren orduak sartu behar izaten dira.

“ Txofer lanbidea nahiago

dut tailerreko lana baino. ”

istripu asko ebitatuko dela uste dut,

jendea deskantsatutago ibiltzen

delako. Limitadorea berriz, ondo

dagoela iruditzen zait baina eragoz-

pen bat dauka, aurreratze garaietan

arazoak ematen ditu. Kamioi guztien

gehienezko abiadura berdina izaten

da, eta bata bestea aurre-

ratzen hasten denean

luze joaten da, eta azke-

nean bietako batek etsi

behar izaten du.

Zer hobetuko zenuke

garraiolaritzan?

Batipat karga-deskargak

hobetuko nituzke. Itxa-

roten denbora asko gal-

tzen dugu eta gaizki

antolatuta daude. Hemen

galdu arazten diguten

orduen ondorioz gero

presaka ibili behar izaten

dugu destinora iristeko.

Hala ere poliki poliki ari

dira hobetzen.

Emakume kamioilaria nola

ikusten duzu?

Ondo, nik gizonak hain-

beste balio duten emaku-

meak ikusi izan ditut, gai-

nera gizon askok baino

fundamentu gehiagorekin.

Zein ordutan jartzen duzu abian

kamioia?

Aurreko egunean kamioia kargatuta

uzten badut goizeko 6etan hasten

naiz lanean, eta bestela 8etan. Karga

orduak goizeko 8etatik gaueko

Etxean ezagutu duen ofizioari heldu nahi izan dio Iñakik

“Takografoa hoberako delairuditzen zait.”

110


1976 - 02 -12

Axier Otaegi Albisu


21 urterekin atera nuen kamioi kar-neta. Hasieran, urtebete aitarekinibili nintzen pixka bat kamioiarieskua hartu arte. Aitarekin ibili nin-tzen denboran Aristrainekin egitengenuen lan, hemendik Bilboko portu-ra burnia eraman, eta handik berriztxapa ekartzen genuen orokorreanPasaia, Zumarraga, Andoain... txapa-rekin lan egiten duten edozeinenpresatara, baita barillea Narba-cerotik obratara. Ondoren aitakkamioia aldatu zuen eta ni aitarenkamioiarekin hasi nintzen. Ni baka-rrik Transportes Vicuñan hasi nintzenautonomo orain dela bost urtetatikgaurdaino. Hemen CAFentzat egitendut lan, trenak egiteko edo erabil-tzen dituzten edozein materialgarraiatzen dut, gurpilak... eramanCAFetik eta ekarri ere CAFera egitendut Gipuzkoa, Bizkaia eta Zaragozabitarteko ibilbidean zehar. Batzutangarraio bereziarekin ibiltzen naiz.

Zein berezitasun dauka garraio bereziak?

Garraio bereziaren gehienezko abia-dura 70 km/h da, daramazun garraio-aren luzeraren arabera 60 km/h izandaiteke. Garraio honekin eguralditxarrarekin eta lainoarekin ezin daibili, eta autopistan debekatutadago.


Alde batetik gustatu egiten zitzaida-lako eta bestetik, txiki txikitatik etxean beti kamioia ezagutu izandudalako, bi aitonak, aita eta osabakamioilariak ziren, eta nire etxean

egunero etxera etorriz, eta atsede-naldiak egiteko ondo ibiltzen naiz.

Zeintzuk dira txofer on batek edukibehar dituen ezaugarriak?

Nire ustetan, txofer on eta txarrenartean ez dago ezaugarririk. Lanbidehonetan beharrezkoa suertea eduki-tzea da, eta lo eginda ibiltzea.

Lanean hasi behar duen bati emaniezaiozu hiru arrazoi kamioilari izateko.

Kamioilari izateko afizioa beharrez-koa da, niri inork ez zidan animatu,alderantziz, denek ez hasteko esatenzidaten, beste lanbide batean haste-ko. Baina asko gustatzen zitzaidanezhasi, eta gaur egun ere gustorajarraitzen dut nere lanbidean.

“ Kamioilari lana nahiago dut, ordu

askoko lanbidea da, baina orduak

errez joaten dira. ”

beti mundu hori ezagutu izan dugu.Kamioiarekin hasi aurretik hiru urteztailer batean ibili nintzen lanean,baina karneta atera bezain laisterkamioiarekin hasi nintzen. Tailerraeta kamioia ezagutu ditut, etakamioilari lana nahiago dut, orduaskoko lanbidea da, baina orduakerrez joaten dira.

Lanbide honetan hasizinenetik hobekuntzariksomatu al duzu kamioianeta bide sarean?

Nik lanbide honetan ezdaramatzat urte asko etaez diot kamioiari aldake-ta haundiegirik somatu,bainan bai lehen etxeanezagutu nituen kamioie-tatik gaurko kamioietaradiferentzi ikaragarriadago. Bideak berriz, niibiltzen naizen ibilbi-dean, Bilbo eta Pasaiakoporturako bideak ez diraoso onak, txarrak baizik,beti istripuren bat izatenda, eta Bilbora iristeanberriz, trafiko haundia-ren ondorioz karabanahaundiak egoten dira.

Zer diozu takografoari buruz?

Ondo iruditzen zait, takografoak niriez dit eragiten, egunean zortzi ordubaino gutxiago pasatzen ditut gida-tzen. Ibilbide motzean ibiltzen naiz,

Olatxoko seme gazteenak ere atsegin du bere aurrekoen eta bere lana

“Lanbide honetan beharrez-koa suertea edukitzea da, etalo eginda ibiltzea.”

111


1976 - 09 -12

Axier Errasti Astiazaran


21 urterekin hasi nintzen txofer, pri-

merako karneta atera orduko.

Txikitatik atsegin izan dut txofer lan-

bidea, bi osaba kamioilari ditut eta

askotan joan ohi nintzen beraiekin

kamioian Valentziara, Murtziara...

Nire ilusioirik handiena kamioiarekin

lan egitea izan da betidanik eta egun

gustora nabil bolantea ogibidetzat

dudala.

Defini ezazu zure lana.

Enborrak garraiatzeko trailer bat

gidatzen dut, hamabost metro ditu

guztira eta erremolkearen erdian

garabi bat du egurrak kargatu eta

deskargatzeko. Goizean goiz jaiki eta

Frantzian kokatuta dagoen Landas

eremura joaten naiz egurra kargatze-

ra. Denboraldiak izaten ditugu, ba-

tzuetan toki berdinean kargatzen

dugu egunero, eta besteetan aldiz

egunero leku ezberdinean. Pinu

maritimoa garraiatzen dut, zerrarako

denean lau edo bost metro inguruko

enborrak izaten dira eta papelerara-

ko denean, bi metro edo bi metro eta

erdiko apeak ekartzen ditut.

Bazkaldu ondoren Seguran deskar-

gatzen ditut enborrak. Azkenaldian,

dagoela behar bezala ordainduta, ez

autonomoen kasuan eta ezta langile

gabiltzanon kasuan ere. Ordu pila

bat sartzen ditugu azkenerako, karga

deskargatan itxaron egin behar

dugula, errepidean obrak daudela,

istripuren bat dagoela... orduak kon-

turatzerako igarotzen dira eta eguna

noiz amaituko dugun ez dugu jakiten

sekula. Lanbide hau ez dago balora-

tuta merezi duen bezala.

Zer diozu emakume kamioilariari

buruz?

Oso ondo iruditzen zait eta geroz eta

gehiago daudela ikustea pozgarria

da. Frantzian emakume kamioilari

asko ikusten dira eta baita autobusak

gidatzen ere, hemen baino askoz

gehiago. Langile finak dira eta edo-

zein motatako maniobretan ez dute

inongo arazorik. Enborretako traile-

rrarekin dabilen emakume bat ikusi

izan dut Frantzian eta ondo gidatze-

az gain, kamioiak duen garabia ere

erraztasunez erabiltzen du.

“ Hemendik kanpo kamioilariek

komeriak izaten dituzte

beraien kamioiak behar

bezala aparkatzeko.. ”

lastoa ere garraiatzen ari gara

Burgosetik Frantziara eramaten

dugularik.

Kamioiei dagokienez, hiru motatako-

ak erabili izan ditut: enborrak

garraiatzekoa, kaxaduna eta makine-

ria garraiatzekoa, gondola deituri-

koa. Aukeratzekotan, enborrak

garraiatzekoa hartuko nuke, atsegi-

nena bera dut. Erremolkearen erdian

duen garabia dominatzea ez da erra-

za baina egunero hortan ibiliz gero

berehala hartzen zaio eskua.

Kamioian lo egin beharra ere suerta-

tzen zait bidaia luzeak ditudanean

eta aipatu behar dut, ez dudala bate-

re gustoko lanbide honek duen

alderdi hau, etxean lo egitea bezala-

korik ez dago!


Aparkalekuekin dauden arazoak

hobetuko nituzke lehenik. Zegaman,

zorionez ez dugu horrelako arazorik,

baina hemendik kanpo kamioilariek

komeriak izaten dituzte beraien

kamioiak behar bezala aparkatzeko.

Irunen esaterako, inon baino premia

handiagoa dago eta dauden aparka-

leku apurrak ere kentzen ari dira.

Bestalde, aipatu, lanbide hau ez

“Frantzian emakume kamioi-lari asko ikusten dira.”

112


1970 - 08 -21

Ander Arizkorreta Baron

Noiz eta nola hasi zinen kamioiarekin?

Aitari laguntzen hasi nintzen lanean

18 urterekin, Gabiriko meategitik,

Asturiasera, Kartagena eta

Valentziara eramaten genuelarik

zinka eta beruna. 21 urterekin atera

nuen karneta eta 23rekin hasi nin-

tzen zisternarekin ibiltzen.

Repsolentzat gasoila banatzen,

Bilbon kargatzen genuen eta

Nafarroako erribera eta alderdi

honetan banatzen genuen. Gero

Zumarragako Orbegozorentzat hasi

nintzen lanean. Hemen egiten dugun

lana, txatarra portutik Zumarragara

ekarri eta bertatik ateratako burdina

banatu, Bergara, Bilbo eta

Gasteizera. Beste enpresa batzuen-

tzako ere egiten dugu lan, Oi

Garraioak deitutako elkartearen

bidez, bertan autonomoak

gaudelarik.


tadoareari buruz?

Ondo iruditzen zait, baina orduka

neurtu beharrean kilometroka neur-

tuko nuke, errepidearen arabera

denbora berdinean egiten den kilo-

metro kopurua ez delako bera.

Limitadorea beharrezkoa da, baina

kasu askotan istripuetarako kaltega-

rria da, zeren beste kamioi bati

aurreratzen hasten zarenean askotan

bidea okupatuz geratzen zara,

kamioiak ezin duelako abiadura han-

baina ondo lo eginda joan behar

duzu beti.


hiru arrazoi kamioilari izateko?

Oso garrantzitsua da lana gustukoa

duela garbi edukitzea, zeren soldata

bat ateratzeagatik joaten bada jai

dauka. Nire ustez lanbide honek

askatasun handia eskaintzen dizu,

esaterako geldialditxo bat egin eta

kafea hartzeko gogoa baduzu, horre-

tarako aukera badago. Baita egunen

batetan edozein arrazoirengatik

eguna libre hartu behar baduzu ere,

inongo eragozpenik ez jartzea.

Frantzian iaztik %20a jaitsi dira errepi-


tu. Frantzian bezala neurri gogorrak


Ez dut uste multa gehiago jartze

horrek eragin positiboa duenik, hil-

dakoen jaitsiera horren arrazoia dela

esaten dute Frantzian baina ez dut

uste hemen horrelako eraginik izan-

go lukeenik, hango errepideak eta

hemengoak ez direla berdinak onar-

tu behar delako. Han bakarrik auto-

pistan ibili daitezke kamioiak eta

horrek eragin handia du istripuen

kopuruan.


Lehenengo afizioa eta gero ofizioa.

Gustukoa ez baduzu zaila delako ofi-

zio bihurtzea.

“ Norberaren kamioia gidatzeaz

gain, besteek egiten dutenari begira

ere joan behar izaten gara. ”

diagoa hartu. Orain ikertzen ari dira

sistema berri bat, aurreratzen ari

zarenean limitadorea deskonektatu-

ko lukeena eta posizioan jartzerako-

an berriro martxan jarriko lukeena,

interesgarria izan daiteke, baina

oraindik ikertzen ari dira.


Gustukoa nuelako, gainera nire

burua ez dut ikusten lau pareta arte-

an lanean sartuta. Ikasketak ere,

mekanikaren inguruan egin nituen

eta hasieratik garbi nuen kamioiekin

lan egin nahi nuela.

Zein arrisku ikusten dituzu bidean?

Arrisku handia dago errepidean, ber-

tan ibiltzen diren kotxetako gidari

asko ez direlako konturatzen egiten

dituzten gauzekin. Honek suposa-

tzen du kontu handiarekin joan

behar izatea, norberaren kamioia

gidatzeaz gain, besteek egiten dute-

nari begira ere joan behar izaten

garelako.

Egunez edo gauez nahiago duzu gidatu?

Gauez asko ibilitakoa naiz ni eta

lanaren arabera hobe izaten da.

Gauez ibiltzeak duen abantaila, zir-

kulazio gutxiago ibiltzen dela da,

“Nire burua ez dut ikustenlau pareta artean lanean sartuta.”

113


1977 - 09 - 21

Mitxel Arizkorreta Baron


Karneta atera eta segituan hasi nin-

tzen kamioiarekin ibiltzen. Kamioiak

genituen eta hauek martxan egon

behar direnez, berehala hasi nintzen.

Egia esan, txikitatik oso bihurria izan

naizenez, 14 urte nituela aitaren

aldamenean kamioian ibiltzen nin-

tzen udan. Eskolan ez nenbilen ondo

eta nire lagunak hondartzara joaten

ziren bitartean, nik aitarekin lanean

pasatzen nuen uda, eskarmentu gixa.

Garai hartan aita, zisternarekin ibil-

tzen zen, Iruñean karga hartuz eta

Donostialdean banatuz. Horrela ibili

nintzen 21 urte bete arte. Tartean,

ikasketak bukatu eta praktikak egi-

ten egon nintzen Andoaingo tailer

batean urte eta erdian. Taberna bate-

an ere lan egin dut. Lehen aldiz

kamioia hartu nuenean, kasualitatea-

ren eragina izan zen. Zumarragatik

gentoztela aita eta biok, enkargu bat

egiteko deitu zioten aitari, orduan

Tolosara iristean, bera kamiotik jaitsi

eta surtidorera joateko esan zidan

niri. Nahiz eta gaztetatik ibili naizen

kamioian, kabinan bakarrik geratzen

zarenean inpresioa egiten du.

Ordutik aurrera Orbegozon hasi nin-

tzen lanean kamioi berria hartuta.

Lehengaia ekartzen dugu Zumarra-

gara, txatarra edo palankilla, Baiona

eta portutik. Eta burdina eramaten


tailerreko lana?

Txofer lana gustukoagoa dut.

Tailerrean lanean ibili nintzenean

egun osoa pasatzen nuen erlojuari

begira, kamioian aldiz, nahiz eta

etxera iristeko ordutegi fijorik ez

eduki, beste modu batera pasatzen

zaizkit orduak.


behar dituen ezaugarriak?

Lehenengoa kamioia gustukoa izatea

eta kamioia zaintzen jakitea, hau da

aberia gertatu aurretik ondo kontro-

latzea kamioia. Baita, kamioiaren

neurriak ondo ezagutzea, hau oso

garrantzitsua da maniobratan aritze-

ko eta biltegi desberdinetan atzera

eta aurrera ibiltzeko.


iezaiozu hiru arrazoi kamioilari izateko.

Aurrena, gustukoa izatea. Lan oso

polita dela, leku asko ezagutzen ditu-

zulako.

Zer nahiago duzu, kotxea ala kamioia?

Kamioia. Batetik ikuspegi zabalagoa

duzulako, segurtasun handiagoa

ematen dizulako eta gainera abiadu-

ra ere txikiagoa delako.

“ Tailerrean lanean ibili nintzanean

egun osoa pasatzen nuen erlojuari

begira, kamioian aldiz, beste modu

batera pasatzen zaizkit orduak. ”

dugu; gehienetan Euskadi mailan

ibiltzen bagara ere, Zaragoza eta

Burgosera ere egiten ditugu bidaiak.


tadoreari buruz?

Honen eraginez, batzutan ezinezkoa

da programatuta zegoena egitea eta

beste egun batzutan ondo dator.

Kamioilariak kontrolatzeko modu

bat dela iruditzen zait, baina kotxe

gidariak ere kontrolatu beharko lira-

tekeela uste dut. Limitadoreari ikus-

ten diodan arazoa, aurreratzeko

garaian indargabe geratzearena da.


Afizioagatik eta txikitatik etxean

ikusi dudan zerbait izan delako.


duzu?

Ondo iruditzen zait. Gehiago egon

beharko lirateke, horrela dena pixka

bat lasaiagoa izango litzateke.

Egunez edo gauez nahigo duzu gidatzea?

Gauez, nahiko aurreratzen delako.

Kontutan izan behar da trafiko gu-

txiago ibiltzen dela eta ahal den neu-

rrian lehenengo bidaia gauez eginez

gero, egunean zehar lasaiago ibil-

tzen zarela.

“14 urte nituela aitaren alda-menean kamioian ibiltzennintzen udan.”

114


Omenaldi ekitaldian.

Aitor Zabaleta Kortazarri omenaldia

Abenduaren 8an, eguraldiak ez lagun-du arren, urteroko legez, AitorZabaletaren lagun ugari elkartu zirenZegaman, Aitorren heriotzaren 6. urteu-rrenaren inguruko ekitaldia bururutze-ko. Aitorren sendi eta lagunak, SanAdriango kokazuloaren ondoan dagoenbere omenezko monolitora joan etabertan lore eskaintza bat egin ondorenZegamako plazara hurbildu ziren, ber-tan Aitorren aldeko oroimenezko ome-naldi ekitaldi bat jasotzeko. Oroimen

Badira urte batzuk Xabier Arakamamusika munduan erabat murgilduta dabi-lela. Hogeita hamaika urteko zegamarhau, bederatzi urte zituela hasi zen trikiti-xa ikasten, eta harrez gero hor dabil burubelarri doinu eta erritmoekin lanean.

Hemezortzi urterekin hasi zen trikitixaklaseak ematen Zegaman bertan, bainaberehala deitu zioten beste herri batzue-tako musika eskoletatik han ere haur etahelduei erakusteko. Gaur egun,Ormaiztegi, Irurtzun, Iruña, Berriozar etaLazkaoko musika eskoletan dabil lanean,baina beste hainbat lekutan ere aritua da:Zegama, Aretxabaleta, Biana, Elorrio,Oion...

XABIER ARAKAMAMusika taldeetan ere aspaldi hasi zen

jotzen. Hasieran, hemeretzi urte zituene-rarte, bere arreba Mari Jose eta berakosatzen zuten trikitilari bikotea, baina hor-tik aurrera Xabik hainbat musika taldemartxan jarri ditu edo beste talde batzu-tan jo du: Trikizio, Arakajun, Etxak,Zorabiok, Zure, Donato Goienetxe,Xolomona bi, Kepa Junkera... Diskaezberdinak ere grabatu ditu talde hauekin.

Bere soinuarekin asko bidaiatzekoaukera izan du, bai Euskal Herrian, baimunduan zehar. Euskal Herriko geografiguztian jotzeaz gain, Estatu Batuak,Frantzia, Holanda, Alemania, Suitza,Canada, Espainian jo ditu bere abestiak.Azken aldian gainera, asko dabil Kataluniaeta Galizia aldean jotzen.

Azkeneko bi urteak Musikenen (EuskalHerriko goi mailako musika zentrua) pasaditu Musika Tradizionalaren Joera Berriakdeituriko kurtsoetan, Kepa Junkerakkoordinatua. Hor hasi zen txalaparta etaXabiren arteko erlazioa. Musika tresnaikusgarri honekin dabil azkenaldian jolase-an. Bi taldetan dabil txalapartari bezela;

bat berak sorturikoa (ZORABIOK) etabestea Kepa Junkerak sorturikoa (ETXAK,Euskal Herriko Txalaparta konpania).Azken honetan Kepa Junkerarekin baterahainbat kontzertu eskeini ditu.

2004. urtean, guztira 136 kontzertueskeini ditu bere talde ezberdinekin, bate-an eta bestean. Kepa Junkera, Zure,Zorabiok eta Etxak-ekin ere grabaketakegin ditu, egunero klaseak emateaz gain.Oso lanpetuta, baina ikaragarri gustoradabil Xabier Arakama lan hauetan, bera-rentzat lana baina gehiago gozamen batbaita guzti hau.

2005. urterako hainbat proiektu etabidai ditu buruan. Horien artean, bere tal-deetako batzuekin diskak grabatzea.Pare bat bidai ere dagoeneko konkreta-tuak ditu: martxoan Suitzara joango daTrikiziorekin eta abuztuan HolandaraZurerekin. Eta noski, hemen inguruan(Euskal Herria, Katalunia, Galizian), ere joeta su arituko da soinua eta txalapartaastintzen.

ekitaldian, txalapartaren soinua etadantzariak lagun, lore sorta bat eskainizitzaion Aitorren neskalagunari etamomentu hunkigarriak bizi izan zituztenberaz, bai guraso, senide, neskalaguneta bertaratutako Aitorren adiskideguztiek.

Gogoratu, Zegamako seme zen AitorZabaleta, errealeko jarraitzeile sutsuaeta “Tartaloetxeko” bazkide zela, horidela eta Zegamar ugarik parte hartuzuen ekitaldi honetan.

Zegamarrak Santa Barbarara erromes

Aszensiotako ospakizuna bene-tan hartzen dute aspaldidanik,Zegamako Olaran auzoko herri-tarrek. Ohitura zaharra omen da,Urretane, Goiena, Berastegi etainguru horietatik, Olaran auzokobaserrietatik behintzat eta horienanimoan baita hainbat herritarere, Aszenzioko igandeanSeguran kokatuta dagoen SantaBarbara mendiko Ermitara erro-

mes joatea, bertan meza entzu-ten dute eta adierazi dutenez,Segurako apaizak, Segura,Zegama, Zerain eta Idiazabalherriak bedeinkatzen omen ditu,ondoren Segurako Udalak etaKortaberri auzoko bizilagunekeskainitako hamaiketakoazgozatu eta berriro Zegamarakomartxa hartzen dutelarik.

Maiatzaren 23an Zegamatik Santa Barbaran izan ziren erromesak

115


- 1893. urtean, ekainaren 16an, (SanAdrian Egunean) inauguratu zela gauregun ezagutzen dugun San AdriagoErmita?

- eta aurretik zegoen Ermita kobarenbeste aldean metro pare bat aurreragozegoela?

eta Ermita hau Zegama, Idiazabal etabeste herri batzuetako fededunen limos-narekin eraki zela?

- eta, inaugurazio ekitaldian, elizgizonak,Zegamako udal gorporazioa, korua,organista eta Zegamako txaranga erebertan izan zirela?

- Eta inaugurazioan izandako xehetasunguztiak akta batetan jaso zirela?

Hona hemen, hitzez hitz aktaren trans-kripzioa:

“En la cueva de San Adrian, Villa deCegama, Provincia de Guipúzcoa,Diocesis de Vitoria a diez y seis de juniode mil ochocioentos noventa y tres, sien-do Romano Pontífice el SapientísimoLeon XIII, Reinando en España DonAlfonso XIII, ocupando la Sede Episcopalde Vitoria el Excmo. é Iltrmo. Señor DonRamón Fernandez de Piérola, siendoPárroco de Cegama Don Alfonso Maríade Zabala y Alcalde de la misma DonJosé Francisco de Alústiza, tuvo lugar lasolemne bendición é inauguración de lanueva ermita de San Adrían, edificada denuevo y en el lado opuesto (unos dosmetros más adentro) al que ocupaba la

anterior, con las limosnas de los fieles deCegama, de Idiazabal y otros pueblos,por los canteros Antonio María Arósteguiy José Lorenzo Larrea y el carpinteroJosé Ignacio Zabaleta, habiendo sidoejecutado el altar por Don BalbinoTellería.

A las seis de la mañana procedió elPárroco Don Alfonso María de Zabala ala bendición, según lo prescrito en elRitual Romano, celebrando á continua-ción una Misa rezada, á la que asistieronnumerosos fieles.

A las diez de la mañana se cantó Misasolemne que celebró el presbítero DonJosé Antonio Larrea, oficiando deDiácono Don José Miguel Lascuraín y deSubdiácono don Nicolas Zabaleta,Párroco de Aldaba, asistiendo enCorporación el Ayuntamiento de estaVilla.

La capilla de Cegama cantó una misa deDon Felipe Gorriti, acompañando con elarmonio, el organista de Beasaín DonJuan José Telleria y dirigiendo el coro elque lo es de Cegama Don BalbinoTelleria.

Predicó un sermon alusivo al acto elPresbítero de Echeverría, hijo de estepueblo.

El concurso fue numeroso, reinandodurante todo el día el mayor orden.

La charanga de Cegama ejecutó variaspiezas despues de la misa solemne y porla tarde.

Y para que conste en todo tiempo estehecho celebrado con tanto regocijo porlos numerosos fieles que a él asistieron,levantamos esta acta en el lugar mismode la erección. Fecha ust supra “Agiri hau honako hauek sinatu zuten:Alfonso Mariá de Zabala (párroco deZegama)Jose Francisco Alústiza (alcalde deZegama).Miguel Lino OrmazabalBalbino Telleria (director de la coral deZegama)Juan AldanondoJesus María de Echeverria (doctor)Pantaleón Echeverria (présbítero)Joaquin Campos (maestro)Jose Andres de Oyarbide (presbítero)Jose Miguel de Echeverria (ex-diputadoprovincial)Luis EcheverriaCasiano Irizar (el secretario)Luis Maria Echeverria (abogado)Victorio Esnaola.Juan Bautista Sanz (Abogado y ex–diputado provincial)Luis Esnaola y EcheverriaAgapito Aldasoro (teniente de miqueletes)Jose Mayora y Aramburu (médico)Juan José Garay (presbítero)Jose Lorenzo Larrea (cantero)Antonio María Aróstegui (cantero)

San Adriango kobazuloa. 1902ko argazkia (Fototeka Kutxa)

Ba al zenekien?

116


Non jaio zinen? Ni Maittegin jaio nintzen, 1929koekainaren 16an. Adrian izena SanAdrian egunean jaio nintzelakojarri zidaten, bestela nire izenaJuan Bautista izango zen, aitonabezala.

Barrenalde auzoa nolakoa zen garaihartan. Asko aldatu al da ordutik?

Errioxako martxa nahiko garaizhartu nuen eta ez dut oso garbi,baina gogoan ditut gaur egundesagertuta dauden bi baserribehintzat: Soraluze eta Landerri-turri baserriak.

Haurtzaroko zein oroimen dituzu?Nik hamar urte nituela GosategiBarrena baserrian egon nintzenmorroi moduan. Bertako neskakoxkorrak, Maritxuk, asko nahininduen, askotan, ama utzi etanirekin etortzen zen, nikOpaintegira eramaten bainuen etahan bere saltsan ibiltzen zen.Oraindik ere askotan esan izan ditgurasoiei baino gehiago maiteizan ninduela.

Geroago Arizti-Berri baserrianegon nintzen artzain moduan, 11-12 bat urte nituenean.

Orduan zer egoten zen baserrietan?

Ni artzain, ardi eta behiekin ibilinintzen eta ahuntzen bat baldinbazegoen, gainontzean ez naiz nigogoratzen beste ganadurik ego-ten zenik.

Eta, soroan ze lan egiten zenutengarai hartan?

Niri amorrurik handiena ematenzidana behien aurretik itzain ibil-tzea zen. Arto-jorran eta horrela-koetan ere ibiltzen ginen eta hauere oso txarra iruditzen zitzaidan.Niri soro asunto haiek ez zitzaizki-dan batere gustatzen eta orainberriz ez naiz baratzetik ateratzen.Laguardian dudan baratzean urteguztian ez da ezer falta izaten etaneguan ere letxuga eta tomateakizaten ditut. Gabonetan oraindikere tomateak izango ditut, denaongi tapatuta baitut plastiko etahorrelakoekin.

Eskolara zein urterarte joan ziren:

Ni, eskolara 10 urte arte joan nin-tzen, orduan morroi joan bainit-zen.

Orduan oinez etorriko zinetenMaittegitik eskolara ezta?

Bai, oinez joaten ginen baina 6urte nituenetik Amondrainen biziizan nintzen. Geroago gau eskolanere ibili nintzen baina bertan ikasinuena musean jolasten izan zen.

Zer izaten ziren gau eskolak?

Gau eskoletan zerbait ordaintzenzen eta maisuek klaseak ematenzituzten, baina nik ez nuen ezerere ikasi bertan, musean eta txiki-toak edaten bakarrik. Hori guztia14 urte nituenean izan zen.

Ordurako morroi egongo zinen?

Bai ordurako 12 urte nituenetikAltziberren apaizetxean nengoenmorroi bi urtetan Don Jose Andres,Don Ignazio eta horiekin. Hanibiltzen ginen Soraluzeko mendihaietan pinuak sartu eta horrela-koetan Jose Martin mutuarekin. Nibertan oso gustura nengoen baina14 urterekin gurasoek Aittama-rrengo lantegian niretzako lanaeskatu zuten eta han hartu nindu-tenean negar eta guzti egin nuen.

Nire etxean neu nintzen zaharrenaeta ondoren senide pila bat. Etxeradirua senideetatik nik bakarrikeramaten nuen eta aitak nahikoalan izaten zuen, lantegian lanegin eta gero ordu libreetan base-rri batetara joaten baitzen dirugehiago ateratzera.

Adrian Berasategi

“ Kotxeen gurpilak muntatueta desmuntatzeko makina

asmatu nuen; lehenik haizearekin bakarrik ibiltzenzena eta gero makina hau

elektriko bihurtu nuen, horregatik eman zidaten

Ginebran “Merituaren domina” ”

Adrian bereZegamakogaztetako

lagunekin.

117


Hilabete pasa eta berriro bueltatunintzenean esan zidaten handikaurrera astean behin, asteazkene-tan, bakarrik joan beharko nuelaeta horrela ibili nintzen Kontzesioeguna ailegatu zen arte. Kontzesioeguna infanteriko patroia da, etaegun hori ailegatu zenean esanzidan kapitainak nire kideekinbatera han egotea nahi zuela.Egun horretan joan nintzen beraz,eta bazkaria eta guzti eman zigu-ten. Bazkaria amaitu zenean bialdiz pentsatu gabe berriroZegamara etorri nintzen.Arratsaldean joan omen zen kapi-taina nire kideengana eta ni nonnengoen galdetu omen zuen. Nirekideek etxera joana nintzela esanziotenean telegrama bat bidalizidan segituan bertan aurkeztekoesanez. Iluntzean izugarri urduriailegatu nintzen bere etxera eta

Perra fabrikan hasi nintzenean izu-garrizko aukera izan nuen.Cadizetik etorri ziren Gipuzkoakolantegietara langile onen bila, etani ondo moldatzen nintzen maki-na eta horrelakoetan baina gureamak esan zuen ez ninduelaCadizera joaten utziko etxean nirebeharra zegoelako.

Aittamarrengo lantegi horretanizan al zenuen makinekin lehenkontaktua?

Bai, baina ordurako herriko jende-ari erloju batzuk eta konponduizan nizkion, nahiz eta batzukhondatu ere egin nituen.

Noiz arte egon zinenAittamarrengo lantegian?

Ba bertan 22 bat urte nituen arteegon nintzen.

Ordurako soldaduzka eginda alzenuen?

Bai ordurako eginda nuen.Guadalupen instrukzioak egitenaritu nintzen denboran, kapitai-nak oso maite izan ninduen begionez hartu baininduen. Egun bate-an Arantzazurako peregrinazioraetortzeko baimena eskatu nion,niri asko gustatzen baizitzaidanfesta hura, baina ezezkoa emanzidan, instrukzio garaian bertanegon behar zela eta garai huraamaitutakoan bizitza beste erabatetara izango zela esanez. Niriizugarrizko pena eman zidanazera izan zen, Jose Mª Atxatxekoa,zegamarra hau ere, nirekin zegoeneta hura ere begi onez ikustenzuen, eta hark baimena eskatu zio-nean baiezkoa eman ziola.

Instrukziorako denbora amaituzenean maniobrak etorri ziren, osogogorrak hauek. ManiobrakIruñea inguruko mendietan egingenituen eta niri buruan geratuzitzaidan herri bat Zilbeti izan zen.Herri horretara ailegatu aurretik,kapitainak esan zidan 4 litroko bi

Adrian gaztetan.

kantinplora eraman behar nituelanik. Bata urez eta bestea ardozbeteak, niri ez zitzaidalako bieta-ko ezer falta izan behar, kapitanakeskatzen zidanean.

Tabernarik ere ez zegoen herritxiki batetara ailegatu ginen egunbatean, eta bertako bati esan nionardo pixka bat nahi nuela eta eanon lor nezakeen. Hark erantzunzidan ardoa nahi baldin banuen,eman zitekeen bakarra apaiza zelaeta berak emango zidala hala nahibaldin bazuen. Horrela, joan nin-tzen apaizarengana eta honekbaita ardoa eman ere.

Geroago kapitaina, berak ez zuelaerrekako urik nahi eta ahal nuentokian iturri bat bilatzeko esanzidan. Nik orduan herritarren batigaldetzen nion ea bertan iturririkba ote zegoen, eta esaten zidatentokira joaten nintzen ur bila. Egunbatean gindoazen bidetik nahikourruti zegoen iturri batetara joannintzen ur bila, eta ia bueltan nen-

torrela mosketoia iturri ondoanutzi nuela konturatu eta berriroitzuli behar izan nuen. Zer gertatuzitzaidan kapitainari esan nione-an, mosketoia mandoak eramangozuela eta nik gehiago ez mosketoi-rik ibiltzeko esan zidan.

Zilbetira ailegatu ginenean, ardoaugari zuten eta jendeak izugarriz-ko mozkorrak harrapatu zituen.Handik mugitu eta mendiko ibilal-diak egin ondoren Iruñeara ailega-tu ginenean itxitura moduko bate-an sartu gintuzten denak inork ereezin zuela handik irten esanaz.Han geundela kapitainak esanzidan kanpindendan lo egitenaspertuta zegoela eta ea etxe batbilatzen nion lo egiteko. Berazetxe bila hasi eta lehenengo etxedotore batetara joan nintzen etabertakoek lotan hartuko zutelaesan zidaten eta gainera ez ziotelakobratuko.

Kapitainarengana bueltatu nintze-nean eta kanpamentura gindoaze-la esan zidan han inork ezin zuelairten, baina niri utziko zidatelairteten. Gau horretan izugarrizkomozkorra harrapatu nuen.

Hurrengo egunean bagoietansartu eta berriro Iruñera bideanjarri ginen. Bertara ailegatu etaegun batzuetara froga fisiko ba-tzuk egin behar zizkiguten egune-an kapitainak hilabeterako etxerajoan nintekeela esan zidan.

“14 urterekin gurasoek Aitta-marrengo lantegian niretzakolana eskatu zuten eta han hartunindutenean negar eta guztiegin nuen.”

Adrian eta berelagunak sokatiranZegamako plazan.

“Ni, eskolara 10 urte arte joannintzen, orduan morroi joanbainitzen.”

118


maten zizkidan. Egun bateanBixenterengana piezak eramaterajoan nintzen batean herritar batekikusi ninduen.

Lantegiko nagusia lantegira etorrizen niri kontuak eskatzera ea zer-gatik irten nuen lantegitik lanorduetan eta nik horren gaizkihartu nuen, lantegitik alde eginnuela.

Geroago Bergaran ere aritu nin-tzen lanean. Bertan nire anaibikiek motor tailer bat zeukateneta bietako batek hilabeterako sol-daduzkara joan behar izan zuenezea joango nintzen esan zidaten.Nik motorrez ez neukan ideiarikere, baina neuri iruditzen zitzai-dan moduan konpontzen saiatzennintzen eta batzuk konpondu erekonpondu nituen. Hilabete pasazenean eta anaia bueltatu zenean,ni berriro Zegamara bueltatu nin-tzen. Bertan Urgainen tailer txikibat zegoen eta bertan aritu nin-tzen gauzak konpontzen.Urgainen bukatuta neuk tailer batjartzea bururatu zitzaidan etahorrela jarri nuen motorrak kon-pontzeko tailer txiki bat. Tailerramartxan nuen egun batean PatxiKaleko (Irigoras) eta biokArantzazura joan ginen tailerreanjartzeko nahi nuen konpresorebaten bila. Handik Oñatira bidalininduten konpresore hori ikustera.Oñatin konpresore hori zuen gizo-nak berarekin lan egiteko norbaitbilatuko balu berak muntatukozukeela tailerra esan zidan eta

horrela nire tailerra utzi eta berta-ra joan nintzen lanera.

Bertan urte batzuk igaro eta gerohorrela ez neukala jarraitzerik era-baki nuen; nire nagusia gizon onazen baina ez zuen lanerako bateretalenturik eta neuk hartu nuen tai-lertxo bat Oñatin bertan. Garaihartan Zegaman ezagutu nuenbaten etxean geratzen nintzenlotan, baina geroago senitartekobatzuk etorri ziren berarekin bizi-tzera eta lekurik ez zeukanez aldeegin behar izan nuen. Horrela,Zegamara itzuli beharko nuelapentsatzen nuenean txikiteoanelkarrekin ibiltzen ginen eta orainnire koinatu denak esan zidanberak bazuela logela bat, bainaetxeko ganbaran zegoela etainporta ez bazitzaidan bertan geranintekeela eta bertan geratu nintzen.

“Urgainen motorrak konpon-tzeko tailer txiki bat jarri nuen.”

Adrianek asmatu zuen olio zikina erretzen zuen berogailua.

bere andreak zabaldu zidan ateaeta honek lasai joateko eta hurren-go egunean itzultzeko esan zidan.Horrela hurrengo egunean kapi-tainarengana azaldu nintzeneanhonek galdetu zidan ea ez al zidanesan patronaren egunean nirekideekin egotea nahi zuela etaberak gauza bat esaten zueneanbetetzea nahi zuela. Hori esan etaetxera bidali ninduen, beraz, alfe-rrikako bidaia egin nuen eta nahi-ko gaizki pasatu arazi zidan.

Lizentziatu aurretiko azkenekoinstrukzioa egitera joan nintzene-an, kapitaina bakoitzari ea zenbatguardia egin zituen, zenbat kuar-tel egin zituen etab. galdetzenhasi zen eta niri galdetu zidanean,berak bazekien ez nuela bat beraegin, eta bakar bat ere ez nuelaegin erantzun nionean, gau hartanbertan goardia bakar-bakarrikegin beharko nuela esan zidandenen aurrean. Instrukzioa amaituzenean bera bere ofizinara joanzen eta ni goardia egiten nonegon behar nuen galdetzera joannintzenean, berak handik etxeraetortzeko esan zidan. Hau eta gerolizentzia etxera bidali zidaten etahorrela bukatu ziren nire solda-duzkako kontuak.

Geroago kaminero lanetan ibilinintzen, Barbari mendiko bide horiegiten.

Perra fabrika ordurako itxita alzegoen?

Ez, neuk alde egin nuen lantegitik.Nik lantegian egin ezin ziren pie-zak edo oso zailak zirenakDonostiara bidaltzen nituen egite-ra. Pieza hauek Donostiara pianoikasketak bertan egiten ari zenBixente Larrea Elizondokoak era-

Pako Urbizu,MaribelArrizabalaga,AdrianBerasategi,ArantxaBerasategi, PatxiIrigoras etaNekaneArrizabalaga1950 ingurukoargazkia.

San Pedro batzuetan nire koinatuaizango zenak hurrengo eguneanea bere umeekin Laguardiara fes-tetara eramango nuen esan zidaneta nik nahiz eta jada beste planbatzuk nituen arren bere etxeannengoenez ezin izan nion ezezko-rik eman. Horrela joan ginenLaguardiara eta geroago nire andreaizango zenaren aitarekin izugarrizkoadiskidetasuna egin nuen.

119


“Niri orduan, gaur bezala, izu-garrizko ideia pila etortzen zi-tzaizkidan burura baina ezgenuen komertzializatzenjakin.”

Lau urte hauetan beregana joatennintzenean, bere etxean jaten etaematen zidaten baina lotara bereizeba baten etxera bidaltzen nin-duten jendeak zer esango zuena-ren beldurrarengatik. Berakorduan 24 urte zituen eta nik 36.Askotan niretzako gazteegia zelapentsatzen nuen baina frogatxobatzuk egiten nizkion noizik etabehin ea haserretzen zen jakitekobaina nik kariñoa bazidala ikustennuen orduan eta oraindik ere elka-rrekin gaude beraz, zerbait egon-go zen.

San Pedroetako egun hori eta gerohasieran noizean behin bisitan joa-ten nintzen etxe honetara bainageroz eta gehiago. Gaineraberaiek ere ni noiz joango zainegoten ziren bodegetara ardoaedatera joateko.Etxe hartako senideak 2 anaia eta3 ahizpa ziren, eta gero nire emaz-tea izango zena zen gazteena etaisilena. Denekin izugarrizko adiski-detasuna nuen, baina gazteenare-kin ez nuen ia hitzik ere egiten. Denbora aurrera zihoala, San Blasegun batean hiru ahizpak Paganosizeneko ondoko herrira joan nahizutela festara esan zidaten (hemenSan Martinak bezala dira han SanBlasak), eta hor joan ginen laurokparrandara. Nik orduan Logroñon zegoen al-tzari fabrika batetarako egitennituen piezak eta beste egun bate-an ea ez al nuen Logroñora joanbeharrik galdetu zidaten eta nikbaietz erantzun nienean bertanfestak zirela eta gustura joangoliratekeela esan zidaten. Horrelaeraman nituen Logroñora eta ber-tan neska hauen aita eta osababatekin egin genuen topo. Hauekardo batzuk hartzera gonbidatuninduten baina nik ezer esaterakonire emaztea izango zenak egunhartan beraiekin joan nintzela etaberaiekin egon behar nuela esanzien. Ni erabat harrituta geratunintzen hau esan zuenean bainahala ere beraiekin geratu nintzen.Horrela, denok batera afaltzerajoan ginenean osabak izkina bate-tara sartu ninduen eta ezin izannuen gau guztian handik mugituere egin. Hurrengo egunean hiruahizpetako gazteenak izugarrihaserre esan zidan aurreko egune-an beraiekin egotekoa nintzela etaea zer egiten nuen afari garaienberaien aita eta osabarekin. Nikorduan oso harrituta erantzunnion ea zer egitea nahi zuen izki-nak sartu eta gau guztian atera-tzen utzi ez bazidaten. Hurrengo egunetako batean esanzidan Logroñora joan nahi zuelaeta nik eraman egin nuen.Hortik, nik ez dakit nola, zerbaitsortu zen gure artean. Nik ez nuenezkontzerik eta horrelakorik pen-tsatzen une horretan, baina gerozeta adiskidetasun handiagoagenuen eta azkenerako 4 urte egingenituen nobio moduan. Ni betiizan naiz nahiko parrandazaleabaina orduan pentsatu nuen auke-ra bat egiteko momentua iritsizela, edo parranda edo andregaia-rekin. Bikote moduan egon ginenlau urte horietan nik ez nuen igan-de eta jaiegun bat ere egitenLaguardiara joan gabe, eta nirelagun eta etxeko denak erabatharrituta neuzkan.

oso konplikatua zela eta agiankonponketetan lan handia eman-go zidala eta hori ere ez nuennahi, pentsamendu hori buruannerabilkiela, hau da haizezkomakina elektrikoa bihurtzea ale-gia, egun batean Palma deMallorkako enpresa batetik idatzizidaten ea makinak saltzekoberaiekin kontaktuan jarri al nin-tekeen galdetuz; Gorospek esanzidan bera enteratuko zela zeinetxe zen idatzi zidan hura etainformazioa lortu zuenean osoetxe ona zela esan zidan eta horre-la joan ginen irlara negozioak egi-tera. Geroago Bilbotik ere deituzidaten Firestone etxetik etahauek beraiek gomendatzenzuten makina hau. Garai hartangurpilak aldatzeko denak mailukaibiltzen zirenez eta nire makinahau oso praktikoa zenez, ordukokomertzialak ere harrituta zeudennola horrelako gauza batek nolamuntatzen eta desmontatzenzituen gurpilak. OrduanFirestoneko teknikari batekkomentatu zidan ea zergatik eznuen horrelako makina automati-ko bat egiten. Beraz, buruan nen-bilen ideia praktikara eramannuen eta hor izan zuen meritua,makina guztia elketrikoa izateaz,izan ere orduko makina gehienakelektrikoak eta haizezkoak zireneta hauek konplikazio gehiagoizaten zuten. Orduan Gorospektailerra elkarrekin jartzea proposa-tu zidan eta handik aurrera paten-teak eta egiten jarraitu nuen.Orduan sortu zen Industrias BEGO.Ni, Berasategi eta bera Gorospezenez, tailerrari BEGO izena jarrigenion.

Zer egiten zenuten industria horretan?

Aipatu dudan lehen makina horibertan egin nuen, baina hain kon-plikatua zenez dena elektrikoa zenbestea egin nuen. Bigarren hauhain sinplea zen nire lagunak esanzidan Ginebrara joan behar genue-la, makina harrek merezi zuela

Gero Laguardiara joan al zinen biziizatera?

Ez, ezkondu Laguardian egin nin-tzen baina ezkondu baino lehena-go ia Gasteizen nengoen bizitzenJose Manuel Gorosperekin honekutzitako lokal batean lanean.Hemen eskuzko makina txiki ba-tzuk egiten nituen.

Zein makina asmatu zenuen?

Beno, nik gauza asko egin ditut.Nik lehenengo, gurpilak aldatzekohaizezko makina bat nuen. Nikmakina hau patentatzeko deline-anteari dei egin nionean eta etorrizenean galdegin zidan ea nolaegin nuen hura eta non nituen pla-noak eta nik erantzun nion eznuela planorik egiten, plano guz-tiak buruan nituela nik eta berakegin nituen gauzak esplikatzekoeskatu zidan. Azkenean esan zidanhiltzen nintzenean nire muinakmedikuren bati uzteko ea barruhorretan zer nuen azter zezan.

Egin nuen makina, kotxeen gurpi-lak muntatu eta desmontatzekozen, baina hau oso konplikatuazen eta haizearekin bakarrik fun-tzionatzen zuen, ez zeukan bestemediorik. Geroago ikusi nuen hura

Adrian, berakasmatutakogurpilak aldatzekomakinarenondoan.

120


bertara eramatea eta. Orduan nikesan nion nik baneukala nahikoalan tailerrean eta berak prestatze-ko dena. Niri paper kontuak ezzitzaizkidanez batere gustatzen,bera ibiltzen zen gai hauetan etahorregatik agerten da patenteabere izenean. Horrela nire sozioakdena prestatu, paper guztiak egineta han joan ginen Ginebrarainterprete eta guzti. Jada bertangeundela, Ginebrako feriako txo-korik estimatuena izan zen geurea,denak gurera etortzen ziren eta.

Azoka hartan baziren ingeniaribatzuk txoko guztietako lanakaztertzen zituztenak, eta lanbakoitzaren merituaren araberasariak banatu behar zituzten. Sarihauek, urrezko, zilarrezko etabrontzezko dominak ziren, diplo-maz gain.

Ingeniariak gure txokora etorrizirenean, begira-begira egonondoren kuriositatea zutela etabarrutik nola zegoen ikusi nahizutela esan ziguten (beste inori ezzioten makinarik barrutik erakus-teko eskatu). Orduan makinarentapa askatu nuen eta geurekin era-man genuen itzultzaileak esanzigunez beraien artean ea zeinikasketa nituen galdetu zidan etanik 10 urterarte eskolan ibilia nin-tzela esan nien. Beraiek esan zutenorduan makina horrek gauza guz-tiak bere tokian zituela eta ezzuela ez faltarik ezta sobranterikere eta merituaren medaila emanzidaten hura egiteko meritua iza-teagatik.

Zure asmakizun hori gero zabaldual zen beste tailer eta enpresetara?

Bai, baina hor izan nuen nik izuga-rrizko akatsa. Nik orduan makinaharekin jarraitu behar nuen, per-fekzionatu... baina horren ordezzegoen bezala utzi nuen eta neujoan nintzen alde batetik bestera

makina saltzen. Horregatik Espainiaguztia ezagutzen dut eta toki guz-tietan ditut gainera lagunak.

Hala ere ni tailerrean nengoenondoen eta tailerrean jarraitu izanbanu gaur beste gauza bat izangolitzateke, zeren niri orduan, gaurbezala, izugarrizko ideia pila etor-tzen zitzaizkidan burura.

Gainera ez genuen gauzakkomertzializatzen jakin, egitenbai, baina komertzializatzen ez.Beraz, makina horrekin jarraitunuen baina esplotatu gabe, zerengauza hauek perfekzionatzen joanbehar dira, eta nik hori egin izanbanu zer makina aterako ote zenazkenean?

Orduan azken finean makina huraasmatu zenuen eta hura nonbaitensaltzen ibiltzen zinen.

Bai, baina oso eskala txikian. Azkenfinean asmatu eta komertziklizatugeuk egin genuen eta hori izangenuen akatsa. Guk egin behargenuena zen, guk asmatu eta maki-na perfekzionatzen lan egin eta sal-mentan aditua zen bat gure pro-duktuak saltzera bidali.

Geroago beste makina bat eginnuen, traktore handiei etakamioiei gurpilak aldatzekoabaina hari ez nion patenterik ateramakina hura ikaragarria baitzeneta diru asko balio zuen, han askohunditu nintzen. Tratore etakamioi handiei gurpilak aldatzekomakina asmatuta zegoen baina nikbeste era batekoa egitea pentsatunuen, era horretara nirea paten-tatzeko aukera bainuen. Makinahau hasieran oso garestia zen etaprezio horretan neuk ere dirua ira-baz nezakeela pentsatu nuen,baina gero pixka bat tardatu nuen

Adrian, Ginebran eman zioten “Merituaren dominarekin”.

“ Olio zikina errez berotzenzuen berogailua ere asmatunuen eta gainera izugarrizkokontsumo txikia eta erregaiaerre arren kontaminatzen ezzuena.”

makina hori egiten eta nik pres-tatzerako belgikarrek Belgikatikmakina hori nahiko merke egindaekarri zuten, oso merke gainera, iaerdi prezioan eta nahiz eta nireakfuerteagoak izan Belgikakoenaldean (hauek nahiko sinpleakziren), niri gertatu zitzaidana zenjendeak diruari ere begiratu egi-ten ziola eta nik dirua galdu eginnuela irabazi baina gehiago.

Hala ere, nik egin nituen era hone-tako mainak oraindik ere hogei-ren bat martxan dabiltza.

Duela urtebete edo horrela haue-tako baten jabea etorri zitzaidanpieza bat apurtu zitzaiola esanezeta errepuestoa banuenez emanegin nion.

Gurpilak aldatzeko makinaz gainbeste zerbait asmatu al duzu?

Bai, olio zikina errez berotzenzuen berogailua asmatu nuen etagainera izugarrizko kontsumo txi-kia eta erregaia erre arren konta-minatzen ez zuena. Hau patenta-tzera Eusko Jaurlaritzara joan nin-tzen, hemendik Madrilera bidalininduten eta hangoak berriz ereJaurlaritzak zuela konpetentziaeta Eusko Jaurlaritzara joan nin-tzen berriro patentea egitera.Baina bien bitartean, olio zaharrakerretzea debekatzen zuen legeajarri zen indarrean, eta nahiz etagobernuko teknikoek ez zuelakontaminatzen konprobatu zutenez zidaten berogailu hau komer-tzializatzen utzi. Hala ere oraindikbadaude Gasteiz aldean nik egin-dako berrogailu hauekin berotuta-ko lantegiak.

Zuri noiztik datorkizu gauzakasmatzeko joera hori?

Nik betidanik izan dut joera gau-zak asmatzeko. Txiki txikitanArantzazuko eliza ematen zuenerloju bat egin nuen eta JoseArretxeneko eskaparatean egonzen. Benetan esaten dizutArantzazuko eliza ematen zuela.Oraindik gogoan daukat igandearratsalde batean nola jarri nin-tzen Arantzazuko mendi gaineaneta dorreen planoa egiten aritunintzen. Ondoren dorre horiekegurrarekin egin nituen tornuaneta oso polita geratu zitzaidan.

Adrian Laguardiako etxearen atarian. EDURNE ALBIZU

121


GABON ETA URTE BERRI GOZO

Ontzi batetan ura eta gatza jarri, bor-borka irakiten hasterakoan, abakan-doa sartu eta 15 minutu inguru edukiegosten. Jarraian, matxardetako(abakandoaren pintzak) haragia ateraeta baita gorputzekoa ere, azken haumedaloietan moztu.Otarrainxkak gatzuretan egosi biminutu t’erdiz, atera eta zuritu.Olio-ozpina; olioa, ozpina, trufa edotrufa zukua eta otarrainxken egosteura irabiatu. Pixka bat gorde itsaskineibotatzeko.Letxugak uretan garbitu ondorenlehortu, gatza bota eta olio-ozpinare-kin ondu.

PLATERA NOLA PRESENTATU

Plateraren albo batetan 4 abakandomedaloi jarriko ditugu eta hauen ingu-ruan 4 otarrainxka. Beste alboan,aurrez olio-ozpinarekin ondutako le-txugekin menditxo bat osatuko dugu(nahi izanez gero, belar aromatiko ba-tzuk gehitu).

Azkenik osagai guztien gainetik gor-detako olio-ozpina bota, norberarengustura.

ABAKANDO (BOGAVANTE) ETA OTARRAINXKA

(LANGOSTINO) ENTSALADATRUFA OLIO-OZPINAREKIN

JOSE Mª CARRILLO

4 LAGUNENTZAT

INTXAUR TARTA

ENRIQUE SAN JOSE

4 LAGUNENTZAT

OSAGAIAK

PRESTAKETA

• Mota desberdinetako, 500 gr letxuga (eskarola, lollo eta “roble” letxuga).

• 1200 grko abakando bat.• 16 otarrainxka.• 15 gr.ko trufa bat edota trufa zuku ontzi bat.• 4 zl. Oliba olio.• Sagar ozpin zl bat.• Gatza.

Oinarri orea nola prestatu; gurina etaazukrea oratu. Ondoren arrautzeak,azukrea eta almendraz osaturikonahasketa gehitu, baita iragazitakoirina ere. Lortutako orea, hozkailuanutzi pausatzen, ordu bete. Ondoren,zabaldu eta borobiletan moztu etamoldetan jarri.Almendra krema nola prestatu; gurinaapartsu jarri arte irabiatu. Arrautzeak,azukre eta almendra nahasketa etamaizena gehitu.Aurrez moldetan jarritako masa gai-nean, almendra krema kapa fin batbota eta 200 gradutan egosi 15 minu-tuz labean.Intxaur karamelua nola prestatu; azu-krea karamelatu, esne-gain likidoairakin eta karamelura bota eta ondo-ren intxaurrak. Labetik aterako ditugutartatxoak, karameluarekin bete.

OREA EGITEKO OSAGAIAK:

PRESTAKETA

• 250 gr gurin.• 2 arraultze.• 100 gr azukre.• 100 gr almendra eta azukrenahasketa (neurri berean).• 450 gr irin.

Oilaskoa labean sartzeko prestatu

behar da lehenik. Bandeja batetan

jarri behar dira, sagarra eta tipulak txi-

kituta. Ondoren, oilaskoa jarriko dugu

“ohe” honen gainean. Baratxuria txiki-

tu eta limoi zukua egin ondoren, oilas-

koari gatza eta olioa bota behar zaio,

baratzuri eta limoi zukuarekin batera.

Oilaskoa labean sartu eta 40 minutu

pasa eta gero, gorritzen hasten

denean, koñaka botako diogu.

Ondoren, 10 eta 15 minutu artean

utziko dugu labean osagai guztiak

ondo nahas daitezen.

Azkenik, oilaskoarekin batera labean

sartutako osagai guztiekin saltsa bat

prestatu behar da, eta nahi izanez

gero, patata frijitu batzuekin lagundu-

ta prest dago zerbitzeko.

BASERRIKO OILASKOA

URBIAKO FONDA

4 LAGUNENTZAT

OSAGAIAK

PRESTAKETA

• 1,5 Kilo oilasko

• Olioa

• Baratxuri buru bat

• 2 tipula

• Sagar bat

• 2 limoi

• Baso erdi koñak

ARTZAIENEA JATETXEA (BEASAIN)

ZORIONAK ETA

URTE BERRI ON!

ZEGAMAKO OSTATUA

Postre hau egiteko, oinarrizko orea(masa), almendra krema eta intxaurkaramelua egin behar dira.

ALMENDRA KREMA EGITEKO OSAGAIAK:• 100 gr gurin.• 250 gr almendra eta azukrenahasketa (neurri berean).• 12 gr maizena.• 2 arraultze.

INTXAUR KARAMELUA:• 200 gr azukre.• 160 ml esne-gain likidoa.• 140 gr intxaur.

RUPER ALTZELAI

ON EGIN. ZORIONAK ETA URTE BERRI ON

BEASAINGO ARTZAIENEAJATETXEKOEN PARTETIK!!! URTE BERRI ON!!!

122


Atzoko Zegama1

1. ARGAZKIA

1960 urteko argazkia. Bertan Roman Guridi Aierbe, Luis OtaegiAzurmendi eta Jose Mari Azurmendi Arrizabalaga ikus daitezke etaatzean, zintzilik lazoan harrapatutako azeri mordoa.

2. ARGAZKIA

Zegamarrek Arantzazura 1946 urtean egindakoperegrinazioan ateratako argazkia.

Gaur egun ere, usadioari jarraituz, Arantzazuraeramaten diren elizako ikurriña eta herriko ikurri-ña ikus daitezke. Aurreneko iladan, bi txistularidanborrarekin ere badaude.

3. ARGAZKIA

1948 urte inguruko argazkia, Buztinkale eta Aseginolaza AnaienEtorbidea den eremua ikus daiteke. Gaur egungo Kutxa eraikizen orubean oilategi bat eta baratzak zeuden harrizko hormabatez inguraturik. Egungo Txurreria edo Estanko etxea berdinagertzen da, ez ordea, ondoko etxeak, batak oraindik altura txikia du eta Gerrikoenea duela gutxi arte ezagutu dugun beza-la ikus daiteke. Aurrekaldean dauden bi harrizko horma horientartea Aizkonetatik Aitamarren aldera zihoan bidea da, perrato-kiaren ondotik pasa eta handik gaurko bidearen norabide beraeginez Zupurrutiko zubiraino iristen zen, bide hau 1990eanzabaldu zen. Aseginolaza Etorbideko 12 etxea, Galdos etaGarmendiatarrak bizi direna, ere oraindik eraikitzeko dago.Txantoneneko etxea eta elizaren kanpantorrea gaurko traza-dura berarekin ikus daitezke.

4. ARGAZKIA

1950 inguruko argazkia, Anduetza etxea eta San Bartolome Ermita,Kanposantuarekin batera, ikus daitezke, egungo museoa egin aurretikzegoen bezala. Behean, frontoi zaharra eta bere ondoan, zerrategiko teila-tua eta “frontoiko etxea” bezala ezagutzen zen etxea ikus dezakegu.Zerrategia nahiz etxea hau Aitamarrengoen jabetzakoa omen zen. Etxehorren azpian jarri zuen Loren Garmendiak bere lehen tailerra.

5. ARGAZKIA

1960ko hamarkadako argazkia Barrenaldeko Opaintegi, orain-dik egun atxikita dituen oilategirik gabe, Potentenea, egun eraberritutako Elorriñe, eta Gozategi Goenak ikus ditzakegubarrenean eta goiko aldean Zuloaga aldea, Apaztegi etaZuloaga. Gaur egun baino pinudi gutxiago daude mendietan etagabon pinurik ez da oraindik ageri.

2

3

4

5

123


10. ARGAZKIA

1950. hamarkadako argazkia, Zegamako kaleko toki ezagunena ikus dezakegu, San Martin Kalea. Argazkiarenezkerraldean, Sakristauena etxearen kantoi bat ikus dezakegu, ondoren Ostatuaren etxaurrea, oraindik, biga-rren solairuan, gaur egungo altuera eman gabe dago eta bere kontrena Udaletxeko etxaurrea. 1956. amaituziren San Bartolome auzoko etxeak eraikitzen eta ikus dezakegunez eraikita daude. Bestalde, gaur egunAndraitz bezala ezagutzen ditugun etxeen tokian arboladi bat ikus dezakegu, eta argazkiaren eskubian, gaurko eguneko arpegi bera dago, San Martin Parrokiaren kantoi bat. Elizako kantoiaren eskubian, elizaren kontrena,zegoen pasabidea eliza atzera joateko eta, gaur egun Migel Goiburuk duen harategiraino petril batez zegoenitxita. Ikusten den espaloia harlanduz egina dela ikusten da.

6. ARGAZKIA

1973ko Arantzazuko Peregrinazioko argazkia. Parajeareanitxura dela eta, bazkaltzeko tokian dagoela aterata dirudi.Bertan, adin desberdeneko zegamar taldea dakusgu.

1) Mari Jose Gorrotxategi (Ondargoen); 2) Jose Inazio Azurmendi(Zatizalibar); 3) Elisabet Urbizu Zabaleta; 4) Maite Arrieta (OndarEtxeberri); 5) Mª Carmen Laskurain; 6) Arantxa Aierbe; 7) SantiAseginolaza (Ibuzteta); 8) Belen Oiarbide (Otzaurteko Benta); 9) MaribiOtaegi; 10) Maite Arantza; 11) Jesus Zabaleta (Nieto);12) AngelMurgiondo (Musaso); 13) Fatima Urbizu Zabaleta; 14) Pili Otaegi(Zuloaga); 15) Estibaliz Telleria (Sagasti);16) Ana Teresa Alustiza; 17) Edurne Ormazabal Zabaleta; 18) Elena Guridi Laskibar; 19) Rosarito Aierbe; 20) Junkal Gereñu Laskibar; 21) Isabel GuridiLaskibar; 22) Amaia Atxa Calvo; 23) Pili Gereñu Laskibar; 24) AmaiaGorrotxategi; 25) Manoli Arizkorreta (Gozategi Goena); 26) JoseMujika (Izarraga); 27) Jabier Zabaleta; 28) Jesus Mª Ugartemendia;29) Goreti Irastorza; 30) Arantxa Gorrotxategi; 31) Jabier Arrondo; 32) Juanjo Lizarazu (Altzibar).

7. ARGAZKIA

Zegamar talde baten argazkia, 1955-60 bitarteko argazkia.

1) Andres Laskibar Landa; 2) Leoncio Otaegi Tolosa; 3) Inazio AlzagaAzurmendi; 4) Inazio Urbizu Arrieta; 5) Juan Otaegi Larrea; 6) AntonioAzurmendi Munduate; 7) Luis Otaegi Larrea; 8) Santiago AzurmendiMunduate; 9) Francisco Alzaga Arakama; 10) Andres Larrea Larrea 11) Julian Urkizu Urreta; 12) Manuel Urbizu Ariztimuño; 13) Jose KerejetaMazkiaran; 14) Kontxita Arizkorreta Ariztimuño; 15) Pilar ArizkorretaAriztimuño; 16) Juan Kerejeta Mazkiaran; 17) Jose ArizkorretaMurgiondo; 18) Teodoro Arizkorreta Mujika; 19) Jose Ramon AlzagaArakama

8. ARGAZKIA

Argazki honetan, lehen planoan Errota Berriko presa urez beteta ikus dezakegu,beraz 1950 hamarkado argazkia izan daiteke. Errota Berri edota Goen Errotabezala ezagutzen zen errota hau 1963an itxi zen. Atzealdean Landaeta baserriaikus dezakegu, egungo berritze lanak egin aurretik.

Errotako presaren kontra, Anetxe aldera doan gurdibidea dago, 1980arte berehorretan iraun zuena eta, 80ko hamarkadan gurdibidearen gainetik pista irekizen 1990ko hamarkadan hormigoitu zen arte.

9. ARGAZKIA

Jauregi Errotako ur kanalaikus dezakegu, egun kios-koa dagoen plazatik pasa-tzen zen. Ur kanal honek1940 hamarkada arte iraunzuen. Kanalaren ezkerral-dean, komun publiko zerbitzua ematen zueneraikina dago, eta atzeal-dean, Eliz-muño Berribezala ezagutzen denetxea.

6

7

8

9

10

1 2

12

14 16

1513

28

32

2726

31

114 5

6 7 89 10

1718 19

20

2122

2930

24

23

25

1 2

4

3

3

5

67

8 9

11

10

1213

14

15

1617 18

19

Zorionak eta

Urte Berri On

Kartazal eta paperezko boltsak

ZEGAMA • 943 801 291 e-maila: [email protected]

Zorionak eta

Intxausti eremua 14 G-H pabilioak • ZEGAMA 943 801 066 / 939 483 253

Zorionak eta Urte Berri On!

Zorionak eta Urte Berri On!

OGI NATURALA ETA ERREPOSTERIA

ZEGAMAOKINDEGIA

2004 urte zoriontsua opa dizuegu

Zuatzu Kalea, 2 - Igeldo Edifizioa 1go Oina - 10. Lokala •20018 DONOSTIATfnoa.: 943 316 655 Faxa: 943 316 273 e-maila: [email protected]

¡Gabonak ondo eta

Urte Berri On!

ERAIKUNTZA ETA URBANIZAZIOAK

EZKERRA ETXEGINTZA, S.L.

Garmendi Kalea, 8 - Behea • AZPEITIA - 943 150 926

Urte Berri On!

• TABERNA

• JATETXEA

• LOGELAK

ZegamakoOstatua

San Martin 3- ZEGAMA • 943 801 051

Zegama Urtekaria 20 04 Herritar adiskidea agur! · joakin barandiaran iztueta 2004-01-11 francisco...

Documents

Transcript of Zegama Urtekaria 20 04 Herritar adiskidea agur! · joakin barandiaran iztueta 2004-01-11 francisco...