Trafikoa 2011 eu_mshp05-ud 10-11urte_bizikletaz erabil ezazu burua_mjiturralde mgil etal

Bizikletaz,erabil ezazu burua

En bici, usa tu cabeza

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunakMugikortasun segururako hezkuntza-programazioak

Competencias para la seguridad, competencias para la vidaProgramaciones de educación para la movilidad segura

Introducción

El espacio seguro

Exploro mi ciudad

Solos/as por la calle

Yo también soy responsable

En bici, usa tu cabezaYo elijo

¡A conducir!

¡Atención al riesgo!

Yo decido

Alcohol y conducción

Me protejo y te protejo

Reunión de madres y padres (1)



Estrés

Enseñar seguridad

Adapto mi conducción

La bola de cristal

Sarrera

Espazio segurua

Hiria esploratuko dut

Bakarrik, kalean barrena

Nire ardura ere bada

Bizikletaz, erabil ezazu buruaNeuk aukeratzen dut

Gidatzera!

Adi arriskuari!

Neuk erabakitzen dut

Alkohola eta gidatzea

Neure burua babesten dut, eta zu babesten zaitut

Gurasoen bilera (1)

Gurasoen bilera (2)

Gurasoen bilera (3)

Estresa

Segurtasuna irakastea

Nire gidatzeko modua egokituko dut

Kristalezko bola

Edición:1.ª, noviembre 2011

Tirada:1.500 ejemplares

©Administración de la Comunidad Autónoma del País VascoDepartamento de Interior

Internet:www.euskadi.net

Edita:Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu NagusiaServicio Central de Publicaciones del Gobierno VascoDonostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Autores:M.ª Jesús Iturralde Arriaga, Martín Gil Osoro, Francesc Esteban i Amat, Brenda Pina León, Letizia di Bartolomeo y Anna D’Aniello

Coordinación:M.ª Jesús Iturralde Arriaga y Martín Gil Osoro

Diseño e ilustraciones:Tiktak Multimedia S.L.

Material audiovisual:Imago S.L.

Impresión:Sacal

ISBN:978-84-457-3219-9

Depósito Legal:VI 816-2011

Esta publicación ha sido impresa en Cyclus Print, papel 100% reciclado y cuenta,

Ecológica Europea, ISO 14001 y EMAS. Más información: http://www.cyclus.dk

Argitaraldia: 1.a., 2111ko azaroa

Ale-kopurua: 1.500 ale

© Euskal Autonomia Erkidegoko AdministrazioaHerrizaingo Saila

Internet: www.euskadi.net

Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu NagusiaServicio Central de Publicaciones del Gobierno VascoDonostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Egileak: M.ª Jesús Iturralde Arriaga, Martín Gil Osoro, Francesc Esteban i Amat, Brenda Pina León, Letizia di Bartolomeo eta Anna D’Aniello

Koordinazioa: M.ª Jesús Iturralde Arriaga eta Martín Gil Osoro

Diseinua eta irudiak: Tiktak Multimedia S.L.

Itzulpena: Aixe S.L.

Ikus-entzunezko materiala: Imago S.L.

Inprimatzea: Sacal

ISBN: 978-84-457-3219-9

Lege-gordailua: VI 816-2011

Lan hau Cyclus Printen argitaratu da, papera % 100 birziklatua da, eta besteak beste ziurtagiri hauek ditu: Aingeru Urdina, Iparraldeko Beltxarga, Etiketa Ekologiko Europarra, ISO 14001 eta EMAS. Informazio gehiago hemen: http://www.cyclus.dk Biblioteca General del Gobierno Vasco: http://www.euskadi.net/ejgvbibliotekakatalogoan aurki daiteke: http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka

Competencias para la seguridad, competencias para la vidaProgramaciones de educación para la movilidad segura

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunakMugikortasun segururako hezkuntza-programazioak

1Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak

Norentzat

10 – 11 urte bitarteko haurrentzat

Denboraren banaketa

1. saioa: 1 ordu eta 30 min. 2. saioa: 1 ordu eta 30 min. = 3 ordu.

Programazioaren erabilgarritasuna

Programazio hau bereziki egokia da joan-etorrietarako ohiko garraiobidetzat bizikleta erabil daitekeen inguruneetan bizi diren neska-mutilentzat.

Bizikleta-istripuak prebenitzearen arloan, hainbat eta hainbat dira landu beharreko gaiak. Programazio honetan, segurtasun pasiboa eta kaskoaren erabilera arduratsua lantzea aukeratu dugu. Izan ere, kolpeen ondorioak murrizteko kaskoa garrantzitsua delamaiz onartzen dugun arren, ez dugu era berean ohituratzat hartzen kaskoa erabiltzea. Halaber, kaskoaren erabilerak gaiaren haritzat edo sinbolotzat balioko du, neska-mutilek beste pertsona batzuei minik ez emateko duten erantzukizunari heltzeko.

Tartean diren gaitasunak

Gaitasunak Maila

Zaurgarritasunaren eta arriskuaren kontzientzia 1-2

Ingurunearen azterketa 1-2

Bizikletaz, erabil ezazu burua1 2edukiak, gaitasunen

araberahelburuak eta

eskema orokorrainformazioorokorra

Informazio orokorra

2 Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak

Bizikletaz, erabil ezazu burua

Informazioak eta kontzeptuak

- Arriskuaren oinarrizko kontzeptua.

- Segurtasun pasiboaren oinarrizko kontzeptua.

- Segurtasun pasiboaren berariazko elementuei buruzko informazioa.

elkarrekintza hartzen duen sistema gisa.

- Segurtasun pasiboko sistemei buruzko informazioak.

Trebetasunak

- Eguneroko mugikortasun-ekintzetan egon daitezkeen arrisku-egoerak aztertzea.

- Istripua eta istripuaren ondorio larriak erlazionatzea.

- Segurtasun pasiboko ohitura errazak erabiltzea.

- Norberaren ohiturak

besteen segurtasunaren alde egiten dutenak egiten ez dutenetatik bereiztea.

- Segurtasun pasiboko sistemak behar bezala erabiltzea.

Balioak eta jarrerak

- Autobabesa.

- Autoezagutza: norberaren aukerei buruzko itxaropen errealak izatea.

- Norberaren zaurgarritasuna onartzea.

- Norberaren egintzekiko erantzukizuna.

- Beste pertsonekiko eta horien osotasunarekiko aitortza, enpatia eta begirunea.

Zaurgarritasunaren eta arriskuaren kontzientzia1. maila: Intuizioz hautematen du berehalako arrisku propioa.

Edukiak, gaitasunen arabera

1 2edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

- Alde segurua / ez segurua kontzeptua.

- Araua pertsona arteko akordio eta jarraitu beharreko irizpide gisa.

- Bideko segurtasun-gabezian eragina duten elementuak.

- Alde segurua / ez segurua oinarrizko kontzeptua.

- Segurtasun pasiboaren oinarrizko kontzeptua.

- Segurtasun pasiboaren berariazko elementuei buruzko informazioa.

- Espazio seguruak eta ez seguruak bereiztea.

- Segurtasun pasiboko ohitura errazak erabiltzea.

- Errespetua.

- Autonomia.

- Zuhurtzia.

- Araua adostasun sozial gisa onartzea.

- Behaketa: adi egotea.

- Autobabesa.

- Arauak errespetatzea.

Ingurunearen azterketa1. maila: Hurbileko inguruneak ematen dizkion informazioak biltzen ditu eta egoera horri lotutako portaera segurua hautatzen du.

2. maila: Arrisku-egoerak balioztatzen ditu, ez norberak jasan dezakeen kaltearen arabera bakarrik, baita beste pertsonengan eragin dezakeen kaltearen arabera ere.

2. maila: Bide-ingurunea aztertzen du, elementu ezberdinak aintzat hartuz, eta aukera ezberdinen artean erabakitzeko gai da, bere buruaren segurtasuna balioetsiz.


Programazioaren eskema orokorra

1. saioa Mugikortasuna bizikletaz 1 ordu eta 30 min.

1.1. jarduera Bizikletaz ibiltzea Amaiera gabeko esaldi-sorta, lana talde txikian eta taldeko

eztabaida 30’1.2. jarduera Termometroa

Arriskua nola hautematen dugun ikusteko eskalako galdera-sorta eta taldeko eztabaida 20’

1.3. jarduera Arriskua nola hautematen dudan Ideia-jasa eta elkarrizketa gidatua 40’

2. saioa Garraiobideak eta segurtasun pasiboa 1 ordu eta 30 min.

2.1. jarduera Erabiltzen ditudan garraiobideak Lana talde txikian 30’

2.2. jarduera ArrautzakJolasa 25’

2.3. jarduera Eta zuk, zer uste duzu? Talde-lana eta iritzien gurpila 35’


Programazioaren helburu orokorrak

bete behar ditugula ulertzea eta onartzea.

gogoeta egitea.



informazioorokorra


Helburua:

nean hausnartzea.

Metodoa:Amaiera gabeko esaldi-sorta, lana talde txikian, eta taldeko eztabaida.

Nola egin:Jarduera honetan, parte-hartzaileek amaiera gabeko zenbait esaldi amaitu behar dituzte,

Hezitzaileak amaiera gabeko esaldiz betetako orriak banatuko ditu, ( DVDa, edo liburuxka honetako 6. orrialdea) eta honako hau jakinaraziko die ikasleei:

«Esaldiak amaitu behar dituzue. Burura datorkizuen lehenengo gauza idatzi behar duzue. Ez dago erantzun zuzenik, ez eta okerrik ere; jarduera honetan, bizikletaz pentsatzen duguna bateratuko dugu guztion artean».

Baldin hezitzaileak uste badu parte-hartzaileek ez dutela jarduera ulertu, honako adibide hau jar dezake:

«Zer jarri behar duzue esaldietan? Demagun, adibidez, bidaiei buruzko galderaren bat dagoela... esate baterako: “bidaietatik gustatzen ez zaidana zera da...”. Eta zuk honako hau erantzun dezakezu: “etxetik kanpo lo egin behar izatea”, edo “hizkuntza ez ulertzeak sorrarazten dizun segurtasun eza” edo “oso garestiak direla”».

1. Saioa. Mugikortasuna bizikletaz


Bizikletaz ibiltzea



informazioorokorra

30 minutu

DVDEranskina: Bizikletaz ibiltzea


1 Jarduera banaka egin eta gero, ikasleak lau talde txikitan jarriko dira, idatzitako baiez-tapenez hitz egiteko.

2 Hezitzaileak parte-hartzaileei eskatuko die orria lau zatitan moztu dezatela, puntuz osa-tutako lerroei jarraituz.

3 Orri guztiak lau multzotan jarriko dira, esaldien zenbakien arabera. Beraz, talde bakoitzak lau multzotxo izango ditu: multzo batean amaierarik gabeko 1. esalditik 3. esaldira bitartekoak izango dira; beste multzo batean, 4. esalditik 6. esaldira bitartekoak; beste batean, 7. esalditik 9. esaldira bitartekoak; eta, laugarren multzoan, 10. esalditik 12. esaldirabitartekoak.

4 Multzo bakoitza talde banari emango zaio; hortaz, talde bakoitzak item beraren erantzun guztiak izango ditu (1. esalditik 3. esaldira bitarteko erantzun guztiak, adibidez).

5 Hezitzaileak talde bakoitzari eskatuko dio dagozkion galderen hustuketa egin dezala, eta erantzunak kategorizatzen (multzokatzen) saia dadila.

6 Taldeak bozeramaile bat aukeratuko du, emaitzak aurkez ditzan. Halaber, laburpen-taula bat egin daiteke papelografo-orri batean, talde osoak ikus dezan.

Hezitzaileak analisia bideratuko du, agerian jar dadin parte-hartzaileek nola erabiltzen duten bizikleta, bai eta bizikletaz ibiltzeak berekin dakartzan arriskuei buruz aldez aurretik zer pentsatzen duten ere.

Alde horretatik, garrantzitsua da ikasleek ondorioztatzea bizikletak beste ibilgailu batzuekin partekatzen duela espazioa, eta ibilgailuek bete behar duten araudi bera bete behar dutela bizikletaz ibiltzen direnean.

Hezitzaileak parte-hartzaileei lagunduko die gogoeta eta eztabaida egin dezaten honako hauei buruz: nondik ibili behar garen bizikletaz, ea galtzadatik edo espaloitik ibili behar garen, ala parkean eta/edo bidegorrian. Eztabaidan, kontuan izan behar dira herri edo hiriaren berariazko ezaugarriak.

1Bizikletaz, erabil ezazu burua

1

4

2

5

3

6



Eranskina: esaldiak

1. Neska-mutil askok gogoko dute bizikletaz ibiltzea, eta arrazoia hauxe da:

2. Bizikletaz ibiltzen naizenean, honela sentitzen naiz:

3. Bizikletaz ibiltzea segurua da, honela:

7. Ikastetxera bizikletaz joango nintzateke, baldin…

8. Bizikletaz ibiltzeko, ezinbestekoa da hau:

9. Oinezkoek ez dituzte ulertzen txirrindulariek egiten dituzten ondorengo gauza hauek:

4. Bizikletaz ibiltzea arriskutsua izan daiteke, baldin…

5. Bizikletak aukera hauek ematen dizkit:

6. Bizikletaz segurtasunez ibiltzeko, hau eraman behar da:

10. Auto-gidariek ez dituzte ulertzen txirrindulariek egiten dituzten ondorengo gauza hauek:

11. Nahiko nuke nire bizikleta…

12. Txirrindulariei, oro har, kostatzen zaie…


Helburua:

Metodoa:Arriskua nola hautematen dugun ikusteko eskalako galdera-sorta eta taldeko eztabaida.

Nola egin:Parte-hartzaileek, jarduera honen bitartez, arriskuaren hautemate-mailak alderatu behar-ko dituzte.

Pertsona bakoitzari «Termometroa: ausartzen al zara?» izeneko eskala bat emango zaio (ikus eranskina). ( DVDa, edo liburuxka honetako 8. orrialdea). Arrisku-eskala da, eta zenbait portaera proposatuko ditu. Portaera bakoitzak zenbaki bat izango du, 1etik 9ra, eta arrisku txikiena duenetik handiena duenera ordenatuta izango dira.

Hezitzaileak, jarduera abiapuntu hartuta, elkarrizketa sortuko du ikasleen artean, eta honako galdera hauek egingo ditu:



Termometroa



informazioorokorra

20 minutu

DVDEranskina: Termometroa

Jarduera hau Programar des de la GEMS-2 agerkarian argitaratu da (32. orrialdea)


9noa, eta argia ez dabil. Ez daramat kaskorik buruan. Semaforora iritsi naiz, eta gorri dagoen arren, aurrera jarraituko dut, inor ez badator. Bizikletaren atzeko

autobus

bati helduko diot eta berak eramango nau.

8noa, eta argia ez dabil. Ez daramat kaskorik buruan. Semaforora iritsi naiz, eta gorri dagoen arren, aurrera jarraituko dut, inor ez badator. Bizikletaren atzeko

aldean adiskide bat daramat.

7noa, eta argia ez dabil. Ez daramat kaskorik buruan. Semaforora iritsi naiz, eta gorri dagoen arren, aurrera jarraituko dut, inor ez badator.

6 Bizikletaz irten naiz hiriko kaleetara, eta ilundu du, dagoeneko. Galtzadatik

noa, eta argia ez dabil. Ez daramat kaskorik buruan. Semaforora iritsi naiz, eta berde jarri arte itxarongo dut; eta aurrera jarraituko dut, gero.

5 Bizikletaz irten naiz hiriko kaleetara, eta ilundu du, dagoeneko. Bidegorritik nabil, eta argia ez dabil. Ez daramat kaskorik buruan. Semaforora iritsi naiz,

eta berde jarri arte itxarongo dut; eta aurrera jarraituko dut, gero.

4bizikletaz irten naiz. Bidegorritik nabil, argia piztuta. Ez daramat kaskorik

buruan. Semaforora iritsi naiz, eta berde jarri arte itxarongo dut; eta aurrera jarraituko dut, gero.

3 Bizikletaz irten naiz hiriko kaleetara, eta ilundu du, dagoeneko. Bidegorritik nabil, argia piztuta. Kaskoa daramat buruan. Semaforora iritsi naiz, eta berde jarri arte itxarongo dut; eta aurrera jarraituko dut, gero.

2 Egunez, bizikletaz irten naiz hiriko kaleetara. Bidegorritik nabil. Ez daramat

kaskorik buruan. Semaforora iritsi naiz, eta berde jarri arte itxarongo dut; eta aurrera jarraituko dut, gero.

1 Egunez, bizikletaz irten naiz hiriko kaleetara. Bidegorritik nabil. Kaskoadaramat buruan. Semaforora iritsi naiz, eta berde jarri arte itxarongo dut; eta aurrera jarraituko dut, gero.


ERANSKINA: Termometroa: ausartzen al zara?

Lehenengotik hasita, margotu esaldi bakoitzari dagokion laukitxoa, baldin esaten duena egitera ausartuko bazina.


Helburuak:

kalteaz ohartzea.

datzea.

Metodoa:Ideia-jasa eta elkarrizketa gidatua.

Nola egin:Jarduera hasteko, hezitzaileak parte-hartzaileei eskatuko die zerrenda bat egin dezatela guztien artean. Zerrendan, «bizikletarekin zerikusia duten gatazkak» bildu behar dituzte. Zerrenda arbelean idatziko da.

Ziurrenik, gatazka horiek direla-eta norbere buruak edo bizikletak jasan ditzakeen kalteak aipatuko dituzte, baina ez dira agertuko guk, bizikletaz ibiltzen garenean, beste pertsona batzuei edo hiriko materialari egin diezazkiekegun kalteak.

Parte-hartzaileek ondoko galderei erantzun behar diete elkarrizketa irekia eginez, eta gogoeta egingo dute saioan ikusiko dituzten portaera arriskutsuen gainean:

Hezitzaileak jarduera bideratuko du ikasleek geure buruari zein ingurukoei eragin diezazkiekegun arriskuak murriztea ahalbidetuko duten proposamenak eztabaida ditzaten. Bereziki bi gai nabarmenduko dira:

(txirrina, argiak, txaleko islatzailea eta abar).



Arriskua nola hautematen dudan



informazioorokorra

40 minutu



Helburua:

Metodoa:Lana talde txikian.

Nola egin:Hezitzaileak, saioa hasteko, lekualdatzeko beharra aipatuko du. Parte-hartzaileeigaldetuko die ea nola lekualdatzen diren, ea oinez ibiltzeari lehentasuna ematen dioten, edo garraio publikoa erabiltzeari, beste norbaiten autoan joateari, beste norbaitekin motoan ibiltzeari edo bizikletaz ibiltzeari.

Horretarako, bost laguneko taldeak egingo ditu, eta ondokoa bezalako taula bete dezaten eskatuko die ( DVD). Taula A3 formatuan inprimatuko da, pertsona guztiek baterako lana hobeto ikus dezaten.

Taulan, ea garraiobide bakoitza zenbateko maiztasunez erabiltzen duten adierazi beharko dute: «inoiz ere ez», «gutxitan», «nahikotan» edo «oso maiz».

Hezitzaileak parte-hartzaileei azpitalde bakoitzaren taula arbelean itsats dezatela eskatuko die, eta azpitalde bakoitzeko bozeramaileak emaitza orokorrak ozenki azaldu beharko ditu. Horri esker, hezitzaileak gutxi gorabehera jakin ahal izango du bizikleta benetan zenbat erabiltzen duten.

Halaber, hezitzaileak galdetuko die ea zergatik erabiltzen duten garraiobide bat ala bestea. Arrazoiak arbelean idatziko ditu, eta arreta berezia jarriko du ea segurtasuna arra-zoi horien artean dagoen ala ez ikusteko.

2. Saioa. Garraiobideak eta segurtasun pasiboa

Erabiltzen ditudan garraiobideak



informazioorokorra

30 minutu

DVDEranskina: Erabiltzen ditudan garraiobideak

Oinez

Motoa

Bizikleta

Autoa

Inoiz ere ez Nahikotan Oso maiz



25 minutu



informazioorokorra

Helburua:

Metodoa:Jolasa.

Nola egin:Hezitzaileak garraiobide bakoitza erabiltzearen aldeko eta kontrako arrazoiak azalditzaten eskatuko die parte-hartzaileei.Hezitzailea parte-hartzaileek segurtasuna aintzat hartu behar dela ondoriozta dezaten saiatuko da, elkarrizketa gidatuaren bitartez.Horretarako, honako jolas hau proposatuko du:

Talde bakoitzaren helburua da taldekideek objektu bat elkarri ematea, baina objektua ez da lurrera erori behar. Objektua arrautza egosia izango da. Beraz, talde bakoitzari arrautza egosi bat emango zaio (komeni da beste bi arrautza egosi izatea, badaezpada). Talde bateko arrautza burbuiladun plastikoz bilduta izango da. Beste taldearen arrautzak ez du inolako babesik izango.Talde bakoitzeko laugarren pertsona leku egokian jarriko da, beste taldearen arrautza «hegan doanean» harrapatzeko. Talde bakoitzean, ondo egindako arrautza-jaurtiketak zenbatuko dira, bai eta arrautza zenbat aldiz erori den lurrera ere.Jolasa bukatzen denean (bost minutu inguru izango da luze), arrautzari plastikozko babes-bilgarria kenduko zaio, eta bi arrautzak nola dauden aztertuko da. Jarraian, parte-hartzaileek hitz egiteko txanda hasiko da.


Arrautzak

Jardueraren ondoko analisiak honako hauek ondorioztatzea ahalbidetu behar du:

handiagoa hartzen dugu.

Lau laguneko bi talde hautatuko dira. Talde bakoitzeko hiru lagunek hirukia osatuko dute, honekin batera doan eskemari jarraikiz. Pertsonen artean 3 edo 4 metroko tartea izan behar da. Tarte hori egokia da objektu bat elkarri eman diezaioten, baina errore-marjina batekin.


Bizikletaz, erabil ezazu burua1 2edukiak, gaitasunen

araberahelburuak eta

eskema orokorrainformazioorokorra

35 minutu

Helburuak:

arrazoiak eztabaidatzea.

-suna areagotzen duten aukerak balioestea.

Metodoa:Talde-lana eta iritzien gurpila.

Nola egin:Hezitzaileak lau eta sei lagun bitarteko taldeak egingo ditu. Talde bakoitzari eskatuko dio eztabaida dezala, beren ustez, jende asko zergatik ibiltzen den bizikletaz kaskorik gabe.

Talde bakoitzak hiru hipotesi egin behar ditu, gutxienez. Hezitzaileak parte-hartzaileei eskatuko die ondorioak azal diezazkiela talde osoari.

Ikuspegi guztiak azaldu dituztenean, hezitzaileak hartzaileek egindako saioetan zer ikasi duten ikusteko. tzea parte-hartzaileek beren segurtasuna hobetzeari loturiko ondorioak azal ditzaten.


Eta zuk, zer uste duzu?

Trafikoa 2011 eu_mshp05-ud 10-11urte_bizikletaz erabil ezazu burua_mjiturralde mgil etal

Education

Transcript of Trafikoa 2011 eu_mshp05-ud 10-11urte_bizikletaz erabil ezazu burua_mjiturralde mgil etal