Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

18
Neuk erabakitzen dut Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak

Transcript of Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Page 1: Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Neuk erabakitzen dutYo decido

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunakMugikortasun segururako hezkuntza-programazioak

Competencias para la seguridad, competencias para la vidaProgramaciones de educación para la movilidad segura

Page 2: Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Introducción

El espacio seguro

Exploro mi ciudad

Solos/as por la calle

Yo también soy responsable

En bici, usa tu cabeza

Yo elijo

¡A conducir!

¡Atención al riesgo!

Yo decidoAlcohol y conducción

Me protejo y te protejo

Reunión de madres y padres (1)

Reunión de madres y padres (2)

Reunión de madres y padres (3)

Estrés

Enseñar seguridad

Adapto mi conducción

La bola de cristal

Sarrera

Espazio segurua

Hiria esploratuko dut

Bakarrik, kalean barrena

Nire ardura ere bada

Bizikletaz, erabil ezazu burua

Neuk aukeratzen dut

Gidatzera!

Adi arriskuari!

Neuk erabakitzen dutAlkohola eta gidatzea

Neure burua babesten dut, eta zu babesten zaitut

Gurasoen bilera (1)

Gurasoen bilera (2)

Gurasoen bilera (3)

Estresa

Segurtasuna irakastea

Nire gidatzeko modua egokituko dut

Kristalezko bola

Edición:1.ª, noviembre 2011

Tirada:1.500 ejemplares

©Administración de la Comunidad Autónoma del País VascoDepartamento de Interior

Internet:www.euskadi.net

Edita:Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu NagusiaServicio Central de Publicaciones del Gobierno VascoDonostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Autores:M.ª Jesús Iturralde Arriaga, Martín Gil Osoro, Francesc Esteban i Amat, Brenda Pina León, Letizia di Bartolomeo y Anna D’Aniello

Coordinación:M.ª Jesús Iturralde Arriaga y Martín Gil Osoro

Diseño e ilustraciones:Tiktak Multimedia S.L.

Material audiovisual:Imago S.L.

Impresión:Sacal

ISBN:978-84-457-3219-9

Depósito Legal:VI 816-2011

Esta publicación ha sido impresa en Cyclus Print, papel 100% reciclado y cuenta,

Ecológica Europea, ISO 14001 y EMAS. Más información: http://www.cyclus.dk

Argitaraldia: 1.a., 2111ko azaroa

Ale-kopurua: 1.500 ale

© Euskal Autonomia Erkidegoko AdministrazioaHerrizaingo Saila

Internet: www.euskadi.net

Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu NagusiaServicio Central de Publicaciones del Gobierno VascoDonostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Egileak: M.ª Jesús Iturralde Arriaga, Martín Gil Osoro, Francesc Esteban i Amat, Brenda Pina León, Letizia di Bartolomeo eta Anna D’Aniello

Koordinazioa: M.ª Jesús Iturralde Arriaga eta Martín Gil Osoro

Diseinua eta irudiak: Tiktak Multimedia S.L.

Itzulpena: Aixe S.L.

Ikus-entzunezko materiala: Imago S.L.

Inprimatzea: Sacal

ISBN: 978-84-457-3219-9

Lege-gordailua: VI 816-2011

Lan hau Cyclus Printen argitaratu da, papera % 100 birziklatua da, eta besteak beste ziurtagiri hauek ditu: Aingeru Urdina, Iparraldeko Beltxarga, Etiketa Ekologiko Europarra, ISO 14001 eta EMAS. Informazio gehiago hemen: http://www.cyclus.dk Biblioteca General del Gobierno Vasco: http://www.euskadi.net/ejgvbibliotekakatalogoan aurki daiteke: http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka

Competencias para la seguridad, competencias para la vidaProgramaciones de educación para la movilidad segura

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunakMugikortasun segururako hezkuntza-programazioak

Page 3: Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak 1

Norentzat

14 – 18 urte bitarteko gazteentzat

Denboraren banaketa

1. saioa: 1 ordu eta 30 min. 2. saioa: 1 ordu eta 30 min. = 3 ordu.

Programazioaren erabilgarritasuna

Nerabezaroan, kidekoek onartua izatea da jokabideko funtsezko elementuetako bat. Horregatik, batzuetan besteen eraginpean hartzen dituzte erabakiak, norberaren segur-tasunaren kaltetan.

Gainera, bizitzako aro horretan gizabanakoa geroz eta aberatsagoa den emozio-mundu bat barneratuz doa; emozio-mundu hori izango du helduaroko jokabidearen oinarria. Prozesu horretan, garrantzitsua izango da nerabeari laguntzea, bere oinarrizko emozioak ezagut ditzan eta emozio horiek mugikortasun seguruaren arloan bere erabakiekin erlazionatzen jakin dezan.

Tartean diren gaitasunak

Gaitasunak Maila

Taldeko presioarekiko erresistentzia 2-3

Neure burua eta nire emozioak kudeatzea 2-3

Neuk erabakitzen dut1 2edukiak, gaitasunen

araberahelburuak eta

eskema orokorrainformazioorokorra

Informazio orokorra

Page 4: Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak2

Neuk erabakitzen dut

Informazioak eta kontzeptuak

- Barruko kontraesana tentsio gisa.

- Ezinegona adierazi beharra ondo sentitzeko.

- Negoziazioa, nire ikuspegiaren eta taldearen ikuspegiaren arteko distantzia murrizteko bide gisa ulertuta.

- Enpatia.

- Asertibitatea eta proaktibitatea.

Trebetasunak

- Bere emozioak eta desioak adieraztea.

- Norberaren ikuspegia ulertzea.

- Besteen ikuspegia ulertzea.

- Negoziaziorako argudioak erabiltzea.

- Niretzat garrantzitsua dena

- Frustrazioaren aurrean erresistentzia.

- Beste baten emozioak eta ikuspegiak sentitzea eta ulertzea.

- Argi eta garbi adieraztea norberaren beharrak, eta horiek defendatzen jakitea.

Balioak eta jarrerak

- Koherentzia: norbera dena izatea, irizpide propioa izatea.

- Autobabesa.

- Zinezkotasuna.

- Autokontzientzia: portaeraren automatismoa hautsi behar da, «egiten dudana zergatik egiten dudan» ulertzeko.

- Autobabesa: norberaren segurtasuna hautatzea.

- Koherentzia: norbera dena izatea, irizpide propioa izatea.

- Beste pertsona errespetatzea.

Taldeko presioarekiko erresistentzia2. maila: Badaki eta onartzen du taldearen eragina bizipen komuna dela gizaki ororentzat, eta hori negoziatu egin daitekeela.

Edukiak, gaitasunen arabera

1 2edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

- Emozioaren eta portaeraren arteko harremana.

- Erregulazio emozionalaren kontzeptua.

- Asertibitatea eta proaktibitatea.

- Autokontzientziaren kontzeptua.

- Egoera emozional kontrolatu gabeak eta horien ondorioak.

- Egoera emozionalen arrazoiak hautematea.

emozionalak bide-arriskuko egoerekin erlazionatzea.

- Autoazterketaren bidez norberaren egoera emozionalak ebaluatzea.

- Norberaren ikuspegia defendatzea.

- Autoezagutza.

- Autobabesa.

- Erantzukizuna.

- Autoezagutza.

- Autobabesa.

Neure burua eta nire emozioak kudeatzea2. maila: Ondo ulertzen ditu bere barruko egoerak eta egoera emozionalak, eta baita horiek ekar dezaketen arriskua ere.

3. maila: Taldean onartua izan beharra eta baztertua izateari beldurra kudeatzen ditu, beste pertsonarenganako erasoa inplikatu gabe eta bere ikuspegia alde batera utzi gabe.

3. maila: Bere egoera emozionalak erregulatzen ditu, eragin negatiboak minimizatuz eta

Page 5: Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak 3

Programazioaren eskema orokorra

1. saioa Ez diot uko egingo ni neu izateari 1 ordu eta 30 min.

1.1. jarduera Karikaturak Ariketa analogikoa eta elkarrizketa gidatua 30’

1.2. jarduera Galdetegia30’

1.3. jarduera Zergatik egin zenuen? Autokasuak 30’

2. saioa Pentsatzen, sentitzen eta egiten 1 ordu eta 30 min. dudana bat etortzea

2.1. jarduera Nora zoaz, hori buruan duzula? Dilema morala 45’

2.2. jarduera Non dago nire nahia?Elkarrizketa gidatua 20’

2.3. jarduera Eszenaratzea Rol-jokoa 25’

Neuk erabakitzen dut

Programazioaren helburu orokorrak

arabera hartzen ditudala, nik neuk nahi dudanaren arabera hartu ordez.

1 2edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

Page 6: Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak4

Helburua:

«garrantzitsu» izateko dudan beharraz jabetzeko.

Metodoa:Ariketa analogikoa eta elkarrizketa gidatua.

Nola egin:Hezitzaileak taldeka jar daitezen eskatuko die parte-hartzaileei. Hobe da parte-hartzaileek beraiek erabaki dezatela talde bakoitzeko parte-hartzaile kopurua eta norekin osatuko dituzten taldeak, hautatzea esperimenta dezaten.

Taldeak egin eta gero, hezitzaileak parte-hartzaile bakoitzari eskatuko dio beste talde bateko kide bat aukera dezala isilean, eta karikatura bat egin diezaiola. Bost minutu emango dizkie karikaturak egin ditzaten.

Gero, karikatura sinatu behar dute, eta irudikatu duten horri eman behar diote.

Berriz talde handian jarriko dira, U forman. Hezitzaileak zutik jar daitezela eskatuko die. Jarraian, karikaturarik jaso ez duten pertsonak eser daitezen aginduko du (hezitzaileak arretaz ikusiko du nor diren, eta gero nola sentitu diren galdetuko die). Gero, karikatura bakarra jaso dutenei ere eser daitezen eskatuko die. Ondoren, karikatura bi jaso dituztenei esango die eser daitezela... eta esertzeko esango die hiru, lau... jaso dituztenei ere, zutik karikatura gehien jaso dituztenak geratu arte. Zutik geratu direnei karikaturak erakuts ditzaten eskatuko die hezitzaileak, eta honako galdera hauek egingo dizkie:

dizkie hezitzaileak:

1. Saioa. Ez diot uko egingo ni neu izateari

Neuk erabakitzen dut

Karikaturak

1 2edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

30 minutu

Page 7: Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak 5

1Neuk erabakitzen dut

Ondorioak:

dugu hautatuak izan, nahiz eta batzuetan karikatura bera gustatu ez, atsegin ez dudan nire ezaugarriren bat nabarmen baitezake (sudur handia, adibidez).

eragiten didate. Taldea aukeratzean, aukeratzearen eta hautatua izatearen artean izan naiz; eta karikatura egiteko norbait aukeratzeko orduan, hautaketa egiteko zer irizpide hartu behar ditudan oinarritzat pentsatu dut (beste pertsona ez dadila haserretu, marrazteko erraz izan dadila...).

gaitzatela nahi ditugula; eta halakorik lortzen ez badugu, gaizki sentitzen garela.

Galderak, taldeko parte-hartzaile guztientzat:

Zein izan da zailen iruditu zaigun aukera? Zergatik?

Jarduera hau Programar des de la GEMS-2 agerkarian argitaratu da (46. orrialdea)

Page 8: Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak6

Helburua:

Metodoa:

Nola egin:Hezitzaileak eranskinean ageri den galdetegiari erantzun diezaiela eskatuko die par-te-hartzaileei; banaka egin behar dute ariketa. (8. orrialdea)erantzun diezaiela eskatuko die:

Baldin talde bat baino gehiagotan agertu badira galdetegiko egoera berdinak, sakonago aztertuko da horren zergatia.

niregan duen eraginari buruzko eztabaida sor dadin.

1. Saioa. Ez diot uko egingo ni neu izateari

Neuk erabakitzen dut

Galdetegia

1 2edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

– Zein egoeretan gertatu da hori?– Zure erabakian zenbaterainoko eragina izan dute ingurukoek?

– Zein egoeretan gertatu da hori?

30 minutu

DVDEranskina: Galdetegia

Page 9: Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak 7

1Neuk erabakitzen dut

Ondorioa:

sentitu, guregan orduan eta eragin handiagoa izan dezaten uzten dugu, batez ere talde berri batera sartzen garenean eta gure rola jokoan dagoenean.

eragin dezaten.

gauzei uko egiten diegula.

taldeak guregan eragin dezan uzten dugu, errazagoa baita besteek egiten dutenari jarraitzea egiazki zer nahi dugun geure buruari galdetzea baino.

erabaki berdinak hartu ohi ditut?

taldearen iritziarekin ez natorrela bat?

Page 10: Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak8

1Neuk erabakitzen dut

Eranskina: Galdetegia

1 Adiskide-taldearekin elastiko bat erostera joan zara. Zuri bat gustatu zaizu, baina adiskideek beste bat erosteko esan dizute, hobeto ematen dizulako. Adiskideek iradoki dizuten elastikoa erosiko zenuke?

2 Madrilera joan zara bizitzera, eta han, zure adiskideak Real Madrid taldearen zaleak dira. Aitzitik, demagun zu Erreala taldearen jarraitzaile zarela. Adiskide-talde berria partida garrantzitsu bat ikusteko bildu da, eta presio egiten dizute... Esango al zenuke Errealekoa zarela?

hondartzara joan nahi dute. Azkenean, taldearekin hondartzara joatea erabakiko duzu?

4 Autobusetik jaitsi zara adiskideekin, eta ibilgailu asko ibiltzen den kalea zeharkatu behar duzue, olgetarako lokalera joateko. Oinezkoen igarobidea 200 bat metrora dago, baina adiskideek autobusaren aurreko aldetik zeharkatu dute kalea, azkarrago egiten delako. Zuk ere leku horretatik zeharkatuko zenuke kalea?

eskola boikotatu nahi diote, eta gelara ez sartzeko eskatu dizute. Gelatik kanpo geratuko al zinateke?

6 Adiskideek eta zuk musika-eskoletan izena eman nahi duzue. Adiskide guztiek gitarra klasikoa jotzen ikasi nahi dute, zuk izan ezik; zuk nahiago duzu pianoa jotzen ikasi. Gitarra-eskoletan izena emango zenuke, baldin adiskide-taldeak hala eskatuko balizu?

daude, baina inork ez du lotu segurtasun-uhala. Lotuko al zenuke zuk?

8 Zure adiskide-taldean, hiru adiskidek erretzen dute, tabakoa ekarri dute eta erretzeko gonbit egin dizute. Guztiek ezetz esan dute baina, azkenean, zigarroa piztu dute. Zuk, une horretara arte, ez duzu inoiz zigarrorik erre. Piztuko al zenuke zigarrorik?

9 Kontzertu batera joan nahi duzu, baina gurasoek ez dizute baimenik eman. Adiskideek esan

beraiek ez dutelako jakingo kontzertura joango zarenik. Onartuko al zenuke proposamena?

eman eta motorrari atzerantz tiratu baino ez da egin behar. Egingo al zenuke?

11 Historiako azterketa duzu, eta ikasi duen eta ikasgaia argi duen bakarra zara adiskide-taldean. Adiskideek kopiatzen uzteko eskatu dizute. Zu beldur zara irakasleak harrapatuko ote zaituzten eta, gainera, badakizu kopiatzen uzten badiezue ez duzula astirik izango zure azterketa ondo bukatzeko, batik bat orain, bikain ateratzen saiatzen ari zarenean. Utziko al zenieke kopiatzen?

joateko aukeran pentsatzen ari da. Zu ez zaude ziur. Joango al zinateke beraiekin?

burutsu bat duzu, eta oso ondo ateratzen zaizu. Badakizu izugarri gustatuko zaiela, ez du inoiz huts egiten. Zure adiskiderik minenak ez du ezer prestatu, eta berarekin abesti bat kantatzeko eskatu dizu, lotsa ematen baitio bakarrik taularatzeak. Uko egingo al zenioke zure magia-ikuskizun apartari, adiskidearekin abesteko?

14 Sendagileak esan dizu ezin duzula gasdun produkturik hartu. Zure taldeko adiskide baten urtebetetzea da. Taberna batera joan zarete, ospatzera. Urteak bete dituenak kolazko edariak eskatu ditu guztiontzat. Gero, edalontzia jaso du eta guztioi gonbit egin dizue edaria trago batean edan dezazuen. Edango al zenuke?

15 Bost adiskide kontzertu batera joan zarete hiru motorretan. Zuk ez daramazu inor motorrean. Bat-batean, adiskide-taldeko beste kide batek deitu zaituzte eta bere bila joateko eskatu

ohartu zara zure motorrera igotzear dagoela, baina ez daramala kaskorik. Zuk ez duzu besterik, berari uzteko. Ez dezazula pentsa ere egin esan dizute, bestela berandu iritsiko zaretela-eta, kontzertura. Utziko al zenioke motorrera igotzen?

Ez, i

noiz

ere

ez

Nor

mal

ean

ez

Noi

zean

beh

in

Bai,

beti

Page 11: Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak 9

Helburuak:

Metodoa:

Nola egin:Hezitzaileak parte-hartzaile bakoitzari eskatuko dio pentsa dezala egoeraren bat, zeinetan taldeak erabakitakoari jarraitu dion, bere nahia alde batera utzita. Nahi duenak bere esperientzia edo ezagutzen dituzten esperientziak konta ditzatela eskatuko die. Hezitzaileak aukera eman diezaieke esperientzia edo esperientziak, ahoz kontatu ordez, idatz ditzaten. Gero, idatzitakoa irakurri beharko dute.

hezitzaileak. Jarraian, ondoko jarduera egin beharko dute, honako jarraibide haueijarraikiz:

dugu gure segurtasuna. Aztertu arretaz aurreko galdetegiko 4., 7., 10. eta 15. galderak. Gerta daitezkeen lau bide-egoera ohiko dira horiek. Ordena itzazue guregan eragin

dugun egoerara.

1. Saioa. Ez diot uko egingo ni neu izateari

Neuk erabakitzen dut

Zergatik egin zenuen?

1 2edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

gatik?

erakusten duten egoerak aurkitzea, ala halakoak zeure esperientzian aurkitzea?

30 minutu

Page 12: Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak10

Neuk erabakitzen dut

Helburuak:

garrantzia balioztatzea.

Metodoa:Dilema morala.

Nola egin:Hezitzaileak dilema zer den azalduko die ikasleei: dilema istorio bat da, eta horren gaineko erabaki bat hartu behar da, baina bi aukera baino ez dira izaten. Bi aukeretako bat hautatu behar da; biak dira onargarri, eta aldeko eta kontrako arrazoiak dituzte. Jarraian, Nora

(honetako 12. orrialdea)

istorioko protagonistaren –Xabierren– larruan izango balira zer egingo luketen. Osogarrantzitsua da parte-hartzaileak libre sentitzea erabakia hartzeko; erabakia ez dute lotu behar hezitzaileak izan dezakeen iritziarekin. Hartuko duten erabakiaren arabera, bi taldeegingo dira. Lehenengo aukeraren alde daudenak bere eskuineko aldean jar daitezelaeskatuko die hezitzaileak, eta bigarren aukeraren aldekoak ezkerreko aldean.

2. Saioa. Pentsatzen, sentitzen eta egiten dudana bat etortzea

Nora zoaz, hori buruan duzula?

1 2edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

45 minutu

Page 13: Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak 11

Bi aukerak sortu direnean, azpitaldeak egingo dira (lau eta sei pertsona artean izango ditu azpitalde bakoitzak), bi aukeretan azpitalde-kopuru berdintsua izan dadin saiatuz.

Azpitalde bakoitzak bere aukera hautatzeko izan dituen arrazoien gainean gogoeta egingo du. Azpitalde bakoitzeko bozeramaileak beren arrazoiak azalduko dizkio talde osoari.

Bozeramaile guztiek azalpenak eman eta gero, eztabaida egingo dute talde handian, eta parte-hartzaile bakoitzak arrazoien alde edo kontrako iritzia emateko aukera izango du.

Eztabaidan, parte-hartzaileetako edozein lekuz alda daiteke, baldin iritzia aldatzen badu. Hezitzaileak neutral izan beharko du, eta dilema ebatzi gabe utzi beharko du saioa amaitzen denean.

Hezitzaileak eztabaida moderatu eta piztu behar du, hori baino ez; ez du bere iritzia eman behar. Garrantzitsua da parte-hartzaileak Xabierren larruan jartzea, eta eztabaidatzea, beraien ustez, zer egingo lukeen Xabierrek. Beren ikuspuntua aipa dezakete, jakina, bai eta beren esperientzia ere; baina gakoa da eztabaidatzea ea, beraien ustez, Xabierrek presioari aurre egingo dion ala ez.

2Neuk erabakitzen dut

DVDEranskina: Nora zoaz, hori buruan duzula?

Page 14: Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak12

Maialen DBHko hirugarren mailan dago, eta amaitu ditu gaurko eskolak. Trasteak batu ditu, eta gelatik irten da, ikaskideekin batera. Teresa eta Leirerekin hizketan ari da. Gogaituta eta aspertuta dagoela ematen du.

– Maialen: Datorren ostegunean greba izango da, eta ez da eskolarik egongo. Asteazken arratsaldean guztiok elkarrekin zerbait egitea nahiko nuke.

– Leire: Aizu, igandero joaten gara zinemara eta!

egin zaio...

– Maialen: Begira, hemen dator Xabier. Galde diezaiogun ea ideiaren bat duen.

Xabier bizikletaz etorri da, kaskoa, eskularruak eta belaunetakoak jantzita.

– Teresa: Greba-egunerako zerbait antolatu nahian ari gara.

– Maialen: (oso amultsuki) Lagunduko al diguzu? Zuk ideia onak izaten dituzu beti...

– Xabier: Bada, eguraldi on honekin, bizikletaz mendian ibilaldia egitea gauza polita izango litzateke.

– Leire: Ondo iruditzen zait, ezta, Maialen?

– Maialen: Bai, ideia ona da! (Xabierri begira). Eta zuk... Gurekin etorri nahi al duzu?

Xabier adiskideei kontatzera joan da; bitartean, Maialen, Teresa eta Leire beraien artean hizketan hasi dira…

– Teresa: Baina, ez al dugu esan neskak bakarrik joango garela?

– Maialen: Kontua da Xabierrek oso ondo ezagutzen duela ibilbidea. Eta, gainera, oso mutil jatorra da, eta oso ondo portatzen da beti gurekin...

– Leire: Bere bi adiskideak, ordea, harroputzak eta ezatseginak dira.

– Maialen: Baina Xabier ez litzateke etorriko bere adiskideak hemen utzita.

– Eta, orain, gurasoei baimena eskatu behar!

bizkarraldean eserita, pipitak jaten. Xabier bizikletaz joan da, baina kaskoa bizkar-zorroan gorde du.

Eranskina: Nora zoaz, hori buruan duzula?

Neuk erabakitzen dut 2

Page 15: Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak 13

– Xabier: Beraz, bihar elkartuko gara, hiruretan parkeko sarreran. Ongi pasatuko dugu.

– Asier: Beno, banoa, aitonaren garajera joan behar dute-eta, bizikletaren bila. Agur!

Maialenen mugikorrera deitu du norbaitek.

– Maialen: (telefonoz) Ez kezkatu. Goian izango gara zure zain. Zuk ezagutzen duzu ibilbidea, bai eta bidezidorrak ere. Gero arte.

– Maialen: (gainerakoei) Xabierrek deitu dit, eta ibilbidea egiten has gaitezela esan

du eta.

– Asier: Ados. Goazen!

Xabier topalekura hurbiltzen ari da. Kaskoa darama buruan. Dagoen lekutik, taldekideak aldapan gora doazela ikusten du. Neskek kaskoa daramate buruan, baina Asierrek eta

ok zera esan duela entzun du:

horiek!

Neuk erabakitzen dut 2

Page 16: Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak14

Neuk erabakitzen dut1 2edukiak, gaitasunen

araberahelburuak eta

eskema orokorrainformazioorokorra

Helburua:

Metodoa:Elkarrizketa gidatua.

Nola egin:Hezitzailea saiatuko da taldeari gogoeta eginarazten beren nahia non dagoen ikus

arrazoi dela-eta hartzen dituzten nahi ez dituzten erabakiak: beldurra, beste pertsona batzuek beraiengandik espero dutena, rola edo gizartean duen irudia galtzea, eta abar.

Elkarrizketa gidatuan, hezitzaileak adibideak eta esperientziak azal ditzatela eska diezaieke parte-hartzaileei; bai presioari men egin dieten egoeren adibideak, bai presioari aurre egin dieten egoerenak. Funtsa, baina, izango da ondorioztatzea geure barne-barnetik hartu behar ditugula erabakiak, guretzat garrantzitsua den hori oinarri hartuta, gure balioak aintzat hartuta, eta ez inguruko pertsonek egiten diguten presiotik abiatuz.

Hezitzailearentzako oharra:

Erabakiak hartzeko prozesuan, askotan gehiago aintzat hartzen dugu besteek guregandik espero dutela uste dugun hori, geuk barne-barnean pentsatzen duguna baino. Erabakiak maizago hartzen ditugu gure erantzun-alderditik (amorrua, pena) gure balioen integraziotik baino (errukia, elkartasuna). Batzuetan, zerbait nahi dugula esaten dugu, baina ez dugu ezer egiten nahi dugun hori lortzeko... Ezer egiten ez badugu, egiazki, eta barru-barruan, ez dugu hori nahi. Gure barne-barnetik erabakiak hartu ahal izateko, beharrezko estrategiak dira honako hauek: parte-hartzaileei laguntzea egiten dutena zergatik egiten duten ikus dezaten, beraien barruan dagoena uler dezaten laguntzea eta zerbait egitera daramatzaten arrazoiak orekan jartzea. Horrek ahalbidetuko digu amorrua kanporatzen, koherenteago izaten, egoeraren azterketa arrazionalagoa egiteko gaitasun handiagoa izaten eta, beraz, hurrengo jardueran ikusiko dugun bezala, gure segurtasuna areagotzen.

2. Saioa. Pentsatzen, sentitzen eta egiten dudana bat etortzea

Non dago nire nahia? 20 minutu

Page 17: Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak 15

Neuk erabakitzen dut1 2edukiak, gaitasunen

araberahelburuak eta

eskema orokorrainformazioorokorra

25 minutu

Helburuak:

zioa esperimentatzea.

Metodoa:Rol-jokoa.

Nola egin:Hezitzaileak parte-hartzaileei eskatuko die aztertu duten istorioa eszenara dezatela. Boluntario bat eskatuko du (egoeraren protagonista izango da), eta zenbait parte-hartzailek presioa egingo diote protagonistari.

Hezitzaileak ahalegindu beharko du protagonistak argi eta garbi esan dezan berak zer aukeratu duen, eta bere aukera defenda dezan taldearen presioaren aurrean.

Gero, hezitzaileak beste egoera batzuk proposatuko ditu, erantzun asertiboa lan dezaten. Egoera guztiek ez dute zertan bideari loturikoak izan, baina gomendagarri da gehienak hala izatea.

Egoera posibleak:

du, eta zu haize hotzak molestatzen zaitu. Beste biek leihoa irekita izan nahi dute, eta ez die haizeak gogait eragiten.

2. Saioa. Pentsatzen, sentitzen eta egiten dudana bat etortzea

Eszenaratzea

Page 18: Trafikoa 2011 eu_mshp09-ud 14-18urte_neuk erabakitzen dut_mjiturralde mgil etal

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak16

2Neuk erabakitzen dut

Dagoeneko edan dituzu bi, eta gaur gidatzea egokitu zaizu. Ez duzu hirugarrena edan nahi, baina ez duzu nahi adiskidea haserretzerik ere.

zenbat denbora behar duen eztabaidatzen ari zarete. Gehienek 8 minutu behar dituela uste dute. Nik, nire ustez, zenbat denbora beharko nukeen galdetu didate.