Trafikoa 2011 eu_mshp14-ud gurasoak dbh_gurasoen bilera 3_mjiturralde mgil etal

Gurasoen bilera (3)Reunión de madres y padres (3)

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunakMugikortasun segururako hezkuntza-programazioak

Competencias para la seguridad, competencias para la vidaProgramaciones de educación para la movilidad segura

Introducción

El espacio seguro

Exploro mi ciudad

Solos/as por la calle

Yo también soy responsable

En bici, usa tu cabeza

Yo elijo

¡A conducir!

¡Atención al riesgo!

Yo decido

Alcohol y conducción

Me protejo y te protejo

Reunión de madres y padres (1)

Reunión de madres y padres (2)

Reunión de madres y padres (3)Estrés

Enseñar seguridad

Adapto mi conducción

La bola de cristal

Sarrera

Espazio segurua

Hiria esploratuko dut

Bakarrik, kalean barrena

Nire ardura ere bada

Bizikletaz, erabil ezazu burua

Neuk aukeratzen dut

Gidatzera!

Adi arriskuari!

Neuk erabakitzen dut

Alkohola eta gidatzea

Neure burua babesten dut, eta zu babesten zaitut

Gurasoen bilera (1)

Gurasoen bilera (2)

Gurasoen bilera (3)Estresa

Segurtasuna irakastea

Nire gidatzeko modua egokituko dut

Kristalezko bola

Edición:1.ª, noviembre 2011

Tirada:1.500 ejemplares

©Administración de la Comunidad Autónoma del País VascoDepartamento de Interior

Internet:www.euskadi.net

Edita:Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu NagusiaServicio Central de Publicaciones del Gobierno VascoDonostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Autores:M.ª Jesús Iturralde Arriaga, Martín Gil Osoro, Francesc Esteban i Amat, Brenda Pina León, Letizia di Bartolomeo y Anna D’Aniello

Coordinación:M.ª Jesús Iturralde Arriaga y Martín Gil Osoro

Diseño e ilustraciones:Tiktak Multimedia S.L.

Material audiovisual:Imago S.L.

Impresión:Sacal

ISBN:978-84-457-3219-9

Depósito Legal:VI 816-2011

Esta publicación ha sido impresa en Cyclus Print, papel 100% reciclado y cuenta,

Ecológica Europea, ISO 14001 y EMAS. Más información: http://www.cyclus.dk

Argitaraldia: 1.a., 2111ko azaroa

Ale-kopurua: 1.500 ale

© Euskal Autonomia Erkidegoko AdministrazioaHerrizaingo Saila

Internet: www.euskadi.net

Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu NagusiaServicio Central de Publicaciones del Gobierno VascoDonostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Egileak: M.ª Jesús Iturralde Arriaga, Martín Gil Osoro, Francesc Esteban i Amat, Brenda Pina León, Letizia di Bartolomeo eta Anna D’Aniello

Koordinazioa: M.ª Jesús Iturralde Arriaga eta Martín Gil Osoro

Diseinua eta irudiak: Tiktak Multimedia S.L.

Itzulpena: Aixe S.L.

Ikus-entzunezko materiala: Imago S.L.

Inprimatzea: Sacal

ISBN: 978-84-457-3219-9

Lege-gordailua: VI 816-2011

Lan hau Cyclus Printen argitaratu da, papera % 100 birziklatua da, eta besteak beste ziurtagiri hauek ditu: Aingeru Urdina, Iparraldeko Beltxarga, Etiketa Ekologiko Europarra, ISO 14001 eta EMAS. Informazio gehiago hemen: http://www.cyclus.dk Biblioteca General del Gobierno Vasco: http://www.euskadi.net/ejgvbibliotekakatalogoan aurki daiteke: http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka

Competencias para la seguridad, competencias para la vidaProgramaciones de educación para la movilidad segura

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunakMugikortasun segururako hezkuntza-programazioak

Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak 1

Norentzat

DBHko eta DBHOko ikasleen gurasoentzat

Denboraren banaketa

1. saioa: 2 ordu = 2 ordu.

Programazioaren erabilgarritasuna

Gizarte eta hezkuntzako instantziak, oro har, bat datoz familiak garrantzi handia duela bide-hezkuntzan. Batzuetan, ezjakintasuna dela-eta, familian ez da behar adina babesten eskolaren esku-hartzea, edo ez dira biak elkarren osagarri izaten. Saio honen helburua da gabezia hori arintzea, eta nerabeak hezteko lanean bakoitzak bere eginkizunarekin parte hartzen duten askotariko pertsonek elkarrekin gogoeta egiteko eremua eskaintzea.

Saio hau bereziki egin da Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzaren Ondoko nerabeen gurasoentzat, baina gomendagarri da ikastetxeko beste-lako hezkuntza-agenteak ere bertan izatea (psikopedagogia-taldea, irakasleak, eta abar).

Programazio hau ikastetxeko nerabeekin mugikortasun segururako hezkuntza-saioak egin aurretik gauzatzeko diseinatu da.

Tartean diren gaitasunak

Gaitasunak Maila

Zaurgarritasunaren eta arriskuaren kontzientzia 4

Ingurunearen azterketa 4-5

Taldeko presioarekiko erresistentzia 4

Egokitzapena eta malgutasuna 4-5

Neure burua eta nire emozioak kudeatzea 4

Gurasoen bilera (3)1edukiak, gaitasunen

araberahelburuak eta

eskema orokorrainformazioorokorra

Informazio orokorra

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak2

Gurasoen bilera (3)

Informazioak eta kontzeptuak Trebetasunak Balioak eta jarrerak

Zaurgarritasunaren eta arriskuaren kontzientzia4. maila:minimizaziorako irizpideei jarraiki.

Edukiak, gaitasunen arabera

1edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

- Aurreratzea, gatazkak saihesteko modu gisa.

- Arrisku handiko egoerak.- Prebentzio-estrategiak.

- Mugikortasun-estilo prebentiboa.

- Mugikortasun prebentiboa.- Alternatiba segurua.

- Komunikazio-estilo asertiboa erabiltzea.

- Gatazka-egoerei aurrea hartzeko estrategiak garatzea.

- Bideko arriskuak aztertzea.- Arriskuaren pertzepzioa arrisku

errealera doitzea.

- Arrisku-egoerak antzematea.

- Erantzukizuna.

- Segurtasuna.- Erantzukizuna.

- Gainerako pertsonengan eragiten du.

- Koherentzia.- Prebentzioa.- Autonomia.- Aurreratzea.

Ingurunearen azterketa4. maila:sistematiko batetik, aldagaien arteko elkarrekintza aurreikusten du eta besteen gaineko ardura hartzeko gai da.

Taldeko presioarekiko erresistentzia4. maila: Lehentasuna ematen dio sistematikoki bere segurtasunari, horrekin kontra-esanean dauden taldeko presio-egoeren aurrean.

5. maila: Mugikortasun-estilo prebentiboa du eta estilo hori gainerakoengan sustatu nahi du.


Informazioak eta kontzeptuak Trebetasunak Balioak eta jarrerak

Egokitzapena eta malgutasuna4. maila: Malgua da bere portaeretan, bere buruaren nahiz besteen segurtasuna zainduz.

- Prebentzio-estrategiak.

- Segurtasuna arauaren printzipio gisa.

- Bidearen erabiltzaileen artean ohikoenak diren akatsak eta horiek arrisku-faktoreekin duten harremana.

- Mugikortasun prebentiboa.- Alternatiba segurua.

- Norberarentzat nahiz besteentzat seguruak diren erantzunak aurreratzea bide-egoera arriskutsuetan.

- Beste ikuspegi eta aukera batzuk ikustea eta onartzea.

- Bideko arriskuak orokorki balioztatzea.

- Lasaitasuna mantentzea presio-egoeren aurrean.

- Gainerakoak konbentzitzea.

- Autoezagutza: norberaren erantzunak ezagutzea eta onartzea.

- Malgutasuna: beste planteamenduak onartzea.

- Tolerantzia.- Autokontrol emozionala.- Entzuteko jarrera.- Asertibitatea.- Besteei laguntzea.

- Erantzukizuna.- Autonomia.- Prebentzioa.

Neure burua eta nire emozioak kudeatzea4. maila: Ongi jarduten du bidearen gainerako erabiltzaileekin, baita egoera emozional zailetan ere.

5. maila: Estilo malgua du bide-portaeretan eta egokitze-alternatiba seguruak sustatzen ditu.

Gurasoen bilera (3) – Edukiak, gaitasunen arabera


Programazioaren eskema orokorra

1. saioa Ongi etorri arriskuen arora 2 ordu

1.1. jarduera Nolakoak dira nerabeak? Lana talde txikian eta elkarrizketa gidatua 30’

1.2. jarduera Nerabezaroko arriskuei buruzko albisteak Lana talde txikian 30’

1.3. jarduera Taldeko eztabaida 60’

Gurasoen bilera (3)

Programazioaren helburu orokorrak

portaera tipikoekin lotzea.

hartzeko.



informazioorokorra


Helburua:

alabei nola aplika dakizkiekeen hausnartzea.

Metodoa:Lana talde txikian eta elkarrizketa gidatua.

Nola egin:Saioa guraso eta hezitzaileentzat gogoeta egiteko eta informazioa trukatzeko aukera izan dadin saiatuko gara, askotariko gaiez hitz egin dezaten, hala nola, alkohola eta drogak hartzea, arrisku-portaerak, ziklomotorra, baimena, kaskoa eta abar.

Hezitzaileak hiru taldetan jar daitezen eskatuko die gurasoei, eta honako hiru galdera hauei erantzuten saiatu behar dira (galdera bat talde bakoitzeko):

Talde handia bada, sei talde egin daitezke. Hala egiten bada, galdera bakoitzari bi taldek erantzungo diote.

Bateratze-lanak aukera eman behar die parte-hartzaileei nerabezaroari buruz dituzten aldez aurreko beldurrak eta ideiak adierazteko. Garrantzitsua da, nerabezaroaz duten ideiaz ez-ezik, kezka eragiten dieten beren seme-alabei loturiko gauza zehatzez ere hitz egin dezatela.

1. Saioa. Ongi etorri arriskuen arora

Gurasoen bilera (3)

1.1. Jarduera. Nolakoak dira nerabeak?



informazioorokorra

30 minutu


Gurasoen bilera (3) 1

hau landu behar dute: oraindik «heldua» ez den baina haurra ere ez den pertsona da nerabea. Laster, helduen gizarteko zenbait alderditara sartuko da (alderdi horietako asko kontsumo autonomoari lotuak), baina oraindik elementuak falta zaizkio pertsona

( DVDa, edo liburuxka honetako 7. orrialdea).

BIGARREN TALDEA: Nerabeen portaera tipikoenak

Atal horrek «arriskua» kontzeptua sartzen lagundu behar du. Kontzeptu hori nerabeen bizitzako une horrekin lotuta dago, eta ezaugarri du helduen mundua deskubritzea. Hain zuzen ere, mundu horretan alkohola, drogak eta sexua agertuko dira, besteak beste.

HIRUGARREN TALDEA: Nerabeentzat, zer dago modan, eta zer ez?

«Modan dagoen hori» aztertzeak aukera emango du modak funsgabe direla ikusteko… Moda bera aztertzeaz gain, interesgarria izan daiteke aldaketa ideia lantzea… Batzuetan, gurasoek gauzak oso azkar aldatzen direlako sentipena izan ohi dute, eta «gu gazte ginenean, gauzak bestelakoak ziren», pentsatzen dute. Horretarako, interesgarria izan daiteke ondoko testua irakurtzea (proiektatu edo DVDtik inprimatu) ( DVDa, edo liburuxka honetako 7. orrialdea)

«Arazo handia da, gaur egun, bizitza osorako balioko duen ezer ikasi ezina. Gure ar-basoek gaztaroan ikasitako ikasbideak nahiko zituzten bizitza osorako; guk, ordea, berriz hasi eta ikasi behar ditugu gauzak, bost urtero, guztiz modaz pasata geratu nahi ez badugu behintzat».

Testua irakurri eta gero, hezitzaileak esaldia noizkoa den eta egilea nor den asma dezaten eskatuko die parte-hartzaileei, eta erantzuna proiektatuko du, gero. Kontua da gurasoak ohartzea, «guztia izugarri aldatu dela», bai, baina horrez gain, belaunaldi-jauzia gertaera bat dela.

DVDaEranskina: Nolakoak dira nerabeak?



Eranskina. Nolakoak dira nerabeak?

«...heldua da gizon edo emakumea, alderdi behin betiko gorputz-egitura eginda duena, alde biologikoan hazkundea amaitu duena, psikikoki kontzientzia har-tu duena eta adimena garatzera iritsi dena, alderdi sexualean bizia sortzeko gaitasuna iritsi duena, arlo sozialean herritarren eskubide eta betebeharrak erdietsi dituena, eta alderdi ekonomikoan produkzio- eta sorkuntza-jardueretara sartu dena».

Fernando Nogales


J.W. Goethe (1749-1832)Die Wahlverwandtschaften (1809)



Helburua:

ziki, aztertzea.

Metodoa:Lana talde txikian.

Nola egin:Hezitzaileak, jarduerari hasiera emateko, azalduko die nerabezaroari «arriskuen aroa» ere esaten zaiola. Jarraian, arrisku-portaerei eta gazteen ikuspegiari buruzko albisteak bana-tuko ditu.

Ondoren, aurreko jardueran egin dituzten talde berak berriz egin ditzaten eskatuko die. Talde bakoitzak albiste bat irakurri behar du, hari buruz eztabaidatu eta ideia gakoak la-burbildu. Gero, talde osoari azaldu behar diete albistea.

Eranskinean eredutzat balio dezaketen zenbait albiste jarri dira, baina gomendagarria da hezitzaileak beste albiste batzuk bila ditzala jarduera hasi baino lehentxeago, materiala ahalik eta berriena izan dadin.

Albisteak nerabezaroko berezko arriskuei buruzkoak izan behar dira, eta nerabeek arris-kuak nola hautematen dituzten erakutsi behar dute.

Bateratze-lana egin eta gero, honako gai hauei buruzko eztabaida egingo dute: nerabe-zaroko arriskuak, nerabeen eta helduen ikuspuntua, eta halako jokabideak zenbateraino agertzen diren ikastaldean.

Hezitzailea saiatuko da parte-hartzaileek arreta nagusia bideari loturiko alderdien azterketan jar dezaten. ( DVDa edo liburuxka honetako 9. orrialdetik 22.era)


Gurasoen bilera (3)

1.2. Jarduera. Nerabezaroko arriskuei buruzko albisteak

edukiak, gaitasunenarabera


informazioorokorra 1

DVDaEranskina: Nerabezaroko arriskuei buruzko albisteak

30 minutu



Eranskina. Nerabezaroko arriskuei buruzko albisteak (1)

MADRIL.- Badakite arriskutsuak direla, osasunean eragin kaltegarriak dituztela eta adikzioa sorraraz dezaketela. Espainiako gazteek, uste zenaren kontra, drogak hartzea ez dute gauza hutsaltzat jotzen; drogek berekin dakartzaten arriskuen oso jakitun dira. Zergatik hartzen dituzte, hortaz? Txosten berri batek ekarri digu erantzuna. 15 urtetik24 urtera bitarteko neska-mutilek uste dute zenbait arrisku hartzea -drogek berekin dakartzatenak, adibidez- «gauza normala dela, beren adinean». Eta, gainera, adiskide-taldean integratuta senti daitezen egiten dute hori.

Fundacion de Ayuda contra la Drogadiccion (FAD) fundazioaren «La lectura juvenil de los riesgos de las drogas: del estereotipo a la complejidad» txostenak, Caja Madrid banketxearen Gizarte Ekintzak eta Drogei buruzko Espainiako Planak gezurtatu egin dituzte gazteekin lotu ohi diren zenbait mito (esate baterako, drogei buruz informazio gutxi dutela), eta gazteen kontsumo-ereduak ezagutzen lagundu digute. «Adin horre-tan, substantziak hartzea taldeetan erabakitzen da. Drogak hartzeko presioa ez du ki-dekoen taldeak egiten, gazte izateko drogak hartu behar direlako uste osoak baizik»; hala baieztatu du FAD fundazioko zuzendari tekniko Eusebio Megiasek.

Txostenean, etxez etxeko 1.200 elkarrizketa egin eta sei eztabaida-talde lanean izan eta gero, ondorioztatu da gazteen % 41ek onartzen dutela «arriskuak saihestezinak direla bizitzan, eta onartu egin behar direla, eta arrisku horiek gainditzea ere positiboa dela». Gazteen soilik % 29 daude arriskuak hartzearen aurka argi eta garbi, eta zuhurtziaz jokatzen dute. Elkarrizketatutako bost gaztetik ia batek uste du «drogak kontuz har daitezkeela, eta drogak hartzeak arriskuak dakartzala, bizitzan merezi duen guztiak be-zala». Gazteen % 28k pentsatzen dute, gainera, arriskuak kontrola daitezkeela.

Epe motzera ikusten duten arrisku bakarra heriotza da, zirkulazio-istripuek edo gain-dosiek eraginda; baina «hori oso urrutikoa dela uste dute, eta oso kontsumo zehatzei lotua, funtsean, pilulak hartzeari», adierazi du Megiasek. Epe luzeko arriskuei dagokie-nez (besteak beste, buru-gaixotasunei), jotzen dute «ez dutela halakorik inoiz izango, soilik adikzioa dagoenean agertzen direlako, eta beren kontsumoak esperimentalak direla esan ohi dute».

Iturria: www.elmundo.es(El Mundo, 2008-12-17)

FAD FUNDAZIOAREN TXOSTENAGazteek badakite zer arrisku dakartzaten drogek, baina gauza arruntzat hartu eta onartzen dituzte.

(Bideoa: Caja Madrideko Gizarte Ekintza) 2008-12-17an (asteazkena) eguneratua, 17:55ean (CET)



hau da: «20 eta 22 urte bitarteko gizonezkoa, ezkerreko ideologiaduna, elizkoia ez dena eta bakarrik edo adiskideekin pisu batean bizi dena».

Kokainatik porruetara

Elkarrizketatuen arabera, drogarik arriskutsuena, ondoriorik larrienak ekar ditzakee-na, kokaina da; eta pilulak, gero. Kokainak duen arrisku nagusiena droga horren «gla-mourraren mendean erortzea» dela uste dute, eta kokainaren onuratzat «eragiten duen euforia» jo dute. Pilulek beldurra sorrarazten diete, batez ere «berehalako erantzun suntsitzailea» dutelako, baina alde onik ere ikusten diete, «parrandan denbora gehia-goz irauteko gaitasuna», esate baterako.

Substantzia horien eraginpean izan daitezkeen jokabideen artean, gazteen % 84,7k oso larritzat jo dute «alkoholaren eraginpean gidatzea».

Ikertzaileek egunero bi edo hiru porru erretzeari buruz galdetu zutenean, gazteen % 57k baieztatu zuten «oso jokabide arriskutsua dela». Batez ere, emakumezkoek, adingabeek eta bikotekidearekin bizi direnek pentsatzen dute hori. Larriagotzat dute asteburuetako kontsumoanitza, eta gazteen % 81ek badakite «arrisku gorene-ko» jokabidea dela hori.

Uzkurra ala kontraesankorra?

Txostenean lau mailatan taldekatu dira gazteak, drogak hartzeak berekin dakartzan arriskuei aurre egiteko eta arriskuok onartzeko erakutsi duten jarreraren arabera. Hona hemen: uzkurrak (% 29), arauak betetzen dituztenak eta «drogek arrisku ge-hiegi dituztela eta drogen onurek ez dituztela arriskuak konpentsatzen» pentsatzen dutenak; integratuak (% 31), esperimentatzearen alde egiten dutenak, baina neurri-zko jokabidearekin eta beti ordena baten barruan; esperimentatzaileak (% 20), es-perimentatzea beste ororen gainetik balioesten dutenak, eta drogen onurek dro-gen arriskuak konpentsatzen dituztela baieztatzen dutenak; eta kontraesankorrak (% 20), «drogen arriskuak kontrola daitezkeela» defendatzen dutenak.

Amaitzeko, gazteek badakite «drogak txarrak direla, baina baliagarritzat ere jotzen dituzte, eta beharrezkotzat ere bai, zenbaitek», adierazi du Megiasek.

FADeko zuzendari nagusi Ignacio Calderonen arabera, «gizartea nahiko nahasita eta orientazioa galduta dago drogen aurrean, arazo hori, gaur egun, ez dagoelako oso agerian». Emaitzak ikusita, erakundeek onartu dute «prebentzio-mezuek ez dutela izan beharko luketen besteko eragina».

ISABEL F. LANTIGUA




Iturria: www.lasprovincias.es(2006-10-13)

VALENTZIA

Aditu batek dieta-adikzioa ere izan badela ohartarazi du.

Hamar gaztetik bik (gehienak emakumezkoak) anorexia eta nerbio-bulimia izateko arriskua dute, aste honetan bertan Sevillako Instituto de la Conducta zentroko Elikatze Jokabideko Nahasmenduetako Atalean zuzendari den Ignacio Jaureguik jakinarazi due-nez. Horrez gain, ohartarazi zuen bestelako asaldura hasiberriak ere badirela, hala nola, ortorexia, bigorexia edo dieta-adikzioa.

Jaureguik La cárcel del cuerpo, guía útil para conocer los trastornos alimentarios li-burua argitaratu berri du, eta datuak zehaztu ditu: «gazteen % 4-5ek» dute bi osasun-arazo horietakoren bat, eta «13 urtetik 25 urtera bitarteko gazteak izaten dira», haren esanetan.

Jaureguik argitu duenez, osasun-arazo horien eraginpean daudenen ehunekoak «Esta-tu osora estrapola daitezke, eta zenbait autoreren doktore-tesietatik ateratzen dira; esate baterako, Zaragozako Ospitale Klinikoko Pedro Ruiz Lazaro sendagilearenetik».

Osasuntsu jatearen obsesioa

Geroz eta entzunagoa den beste arazo bat «osasuntsu jatearen obsesioa da, jakiak ontzi berezietan prestatzearena, kontserbagarri eta egonkortzailerik gabeko produk-tuekin». Jokabide hori, hasiera batean behintzat, ez da elikatze-jokabidearen asaldu-ra, baina Jaureguik baieztatu zuenaren arabera, «egoera jakin batzuk eragiten dituzte pertsona horiengan, esate baterako, bikotekidearekin edo adiskideekin etxetik kanpo afaltzera ez joatea, elikagaiak ez daudela beraiek nahi duten bezala eginda pentsatzen dutelako».

EP/ SEVILLA




Iturria: www.consumer.es(2007-12-13)

Carmelo Garitaonaindia, «Cómo usan Internet los jóvenes: hábitos, riesgos y control parental» azter-lanaren egilekidea.

«MESSENGER OSAGARRI TEKNOLOGIKO HOBEZINA DA, NERABEZAROKO HARREMA-NETARAKO»Carmelo Garitaonaindia (Bilbo, 1949) katedraduna da Euskal Herriko Unibertsitatean, eta aditua telebista digitalean, komunikazioaren historian eta haur eta gazteen teknolo-gia berrien erabileran. Azken arlo horri loturiko azterlan bat bukatu berri du Maialen Gar-mendiarekin batera, alegia: «Cómo usan Internet los jóvenes: hábitos, riesgos y control parental». Azterlana Eukids On line Europako proiektuaren barruan dago. Eztabaida-taldeak sortu dituzte, eta nerabeek Sarean dituzten esperientziei buruz hitz egin dute eztabaida haietan. Eztabaida-taldeen bitartez, Garitaonaindiak datu baliotsuak eskuratu ditu, eta datu horiek laguntzen dute hobeto ulertzen, batetik, nerabeek nola erabiltzen duten Internet; eta, bestetik, nerabeek beraien artean eta gurasoekin dituzten harre-manak, normalean, gurasoak seme-alabak bezain trebe izaten ez diren eremu horretan.

BENYI ARREGOCES CARRERE

Bere lanean jaso duenaren arabera, Interneten eta teknologia berrietan ia guztiz al-fabetuta dauden nerabeen belaunaldiaren aurrean dago gizartea. Hala erakusten du datu honek: 16 eta 24 urte bitarteko hamar gaztetik zazpi astean gutxienez behin ko-nektatzen da Sarera. Nola eragiten du egoera horrek nerabeen sozializazioan?

«Gaztetxoak gurasoen edo neba/arreba nagusiaren bitartez sartu ohi dira mundu digi-talera, eta gero, harreman hori alderantzikatu egiten da».

Era positiboan, funtsean, ‘Messengerrean’ (berehalako mezularitzako programa) ibil-tzeko erabiltzen baitute; gazteek elkarrekin komunikatzeko duten bitartekoetako bat da, eta programa horien bitartez harremanetan jarraitzen dute, ikastetxetik, institutu-tik edo kaletik etxera joandakoan. Bestalde, gurasoekiko harremanetarako ere ona dela ikusi dugu, batez ere gaztetxoak gurasoen edo neba/arreba nagusiaren bitartez sartzen direlako mundu digitalera, eta gero eginkizunak alderantzikatzen dira: gazteek mundu digitalean alfabetatzea lortzen dutenean, gurasoei laguntzen diete, edo gauzak Saretik ordenagailura jaisten dizkiete.

Interneten, aplikazio guztietatik, nerabeek gehien erabiltzen dutena berehalako me-zularitza da. Zure azterlanaren arabera, zergatik?

«Nerabezaroan, neska-mutilen sinbologia aldatzen da: Haurtzaroan, gurasoak izaten dira haurren sinbolo, idolo; baina haurrak nerabezarora iristen direnean, beren kide-koek hartzen dute eginkizun hori».



Nire ustez, nerabezaroan, neska-mutilen sinbologia aldatzen da. Haurtzaroan, gura-soak izaten dira haurren sinbolo, idolo; baina haurrak nerabezarora iristen direnean, beren kidekoek, adiskideek hartzen dute eginkizun hori. Messengerra da helburu hori betetzeko aukera ematen dien baliabide teknologiko hoberena, etengabe harrema-netan izaten direlako eskolako lanen bat egiten edo musika entzuten ari diren bitar-tean. Nerabezaroko harreman-sistemarako osagarri teknologiko ideala da. Nerabeek beraiek esaten dute Messengerrik ez duena ‘out’ dagoela (ez dagoela azken modan).

Azterlanean jasotakoaren arabera, berehalako mezularitzaren ostean, nerabeek go-

jarrera pasibotik Interneten ibiltzeko jarrera aktibora pasatu izanak zer-nolako eragi-na du gazteengan?

«Espainiako gazteen % 91k IKTak erabiltzen dituzte; 65 urtetik gorakoen artean, aldiz, soilik % 5ek».

Joera hori dute mundu osoan informazioaren eta komunikazioaren teknologiek, bai Interneten, bai telefonia mugikorrean eta telebista digitalean. Pertsonak aukeratu nahi du. Baldin 21:00etan telebista ikusten ari banaiz eta gorilei buruzko dokumental bat iku-si nahi badut, hori hautatzeko aukera izan nahi dut. Gazteek markatzen dute joera hori. Gazteek gogoko dute elkarreragitea, edukiak aukeratzea, adiskideekin edozein unetan hitz egin ahal izatea. Nire ustez, digitalki alfabetatuen dauden sektoreetan egiten den edo egiten saiatzen den IKTen kontsumo orokorra hartu behar da aintzat. Esate bate-rako, galdeketen arabera, Espainiako gazteen % 91k IKTak erabiltzen dituzte; 65 urtetikgorakoen artean, aldiz, soilik % 5ek.

Azterlanean egiaztatu da gazteek, dela jakin-mina dutelako, dela dibertigarria iruditzen zaielako, estekak bidaltzen dizkietela elkarri, YouTuben bideoak ikusteko, edo antze-ko zerbitzuak bidaltzen dizkietela elkarri, jipoiak, benetako indarkeria-eszenak edoistripu ikusgarriak ikusteko. Zergatik erakartzen dituzte mota horretako edukiek?

«Gazteek indarkeriazko bideoak ikusten dituzte, indarkeria nolabait hutsalduta dago-elako; eta hori are nabarmenagoa da indarkeria “light” delakoan, “jackass” bideoetan, eta kaskarrekoak edo erorketak erakusten dituzten bideoetan».

Hasteko, nire ustez, bideo laburrak, YouTuben dauden bezalakoak, formatu ideala dira gazteentzat. Izan ere, ikastetxetik edo institututik etxera itzultzen direnean ikusi ohi di-tuzte, edo afaldu eta gero, eta ez dute izaten helduek duten beste denbora libre. Gaine-ra, bideoak ikustea bateragarri da bestelako gauzekin, hala nola, musika entzutearekin (horixe da, hain zuzen, nerabeek gehien kontsumitzen duten edukia). Bestalde, uste dut hori gertatzearen arrazoia indarkeriaren nolabaiteko hutsaltzea dela; eta hutsaltze hori are nabarmenagoa da indarkeria ‘light’ delakoan, ‘jackass’ bideoetan, eta kaskarre-koak edo erorketak erakusten dituzten bideoetan. Gainera, pentsatzen dute halakoek ez dutela beraiengan eraginik, eta hain zuzen hori etengabe agertzen da gazteen eta



teknologia berrien arteko harremanean: pentsatzen dute egoera kontrolatzen dutela; nahi badute ikusten dute, eta ez badute nahi, ez. Beraz, maiz entzun daitezke hone-lako adierazpenak, eta antzekoak: «inork ez zaitu behartzen; ikusi baduzu, nahi izan duzulako ikusi duzu». Eta, zenbait nerabek -baina ez guztiek- muturreko indarkeriazko edukiak ikusten dituzte. Halako bideoak mugikorrean ere izaten dituzte, eta Bluetooth konexioaren bitartez partekatzen dituzte.

Zergatik pentsatzen dute nerabeek Interneten gertatzen den ezerk ez duela eraginik beraiengan? Guraso askok teknologia berriekin moldatzeko gaitasunik ez izatearen ondorioa al da?

Badira zenbait eragile, eta garrantzitsuetako bat horixe da. Izan ere, 45 urtetik go-rakoetan alfabetatze digitalaren maila oso txikia da, nerabeenaren aldean. Muturreko kasu batean, mutil batek honako hau esan zuen: «Aitak ez daki ordenagailua pizten ere». Aita horrek zer-nolako gaitasuna du arazo jakin batzuk konpontzeko, nabigatzai-leko historia begiratzeko, nabigatzailean iragazkia jartzeko eta bestelakoetarako? Oso mugatuta dago; ez du jakingo semeak zer-nolako edukiak ikusten dituen, ez eta zer-nolako harremanak izan ditzakeen ere.

«Muturreko kasu batean, mutil batek honako hau esan zuen: “Aitak ez daki ordenagai-lua pizten ere”. Aita horrek zer-nolako gaitasuna du arazo jakin batzuk konpontzeko,nabigatzaileko historia begiratzeko, nabigatzailean iragazkia jartzeko eta bestelakoe-tarako? ».

Dena den, gurasook ohituta gaude seme-alabei «polizia-galdeketa» egitera larunbat gauean etxera iristen direnean: «non egon zara?, zer moduz?, norekin ibili zara?», eta abar. Eta hori Interneten ere egin behar da. Benetako munduan seme-alabak kon-trolatzean jartzen dugun maitasun hori bera jarri behar dugu mundu birtualean ere. Bestalde, beste arrazoi bat izan daiteke oso alfabetatuta ez dauden gurasoak itsututa egotea, eta Internet panazea dela pentsatzea: «nire semeak ikas dezala hori, etorkizu-nerako atea irekiko dio-eta». Baditu, baina, arriskuak ere.

Azterlanean ikus daitekeenez, gurasoek ez dute behar beste kontrolatzen seme-ala-bek egiten duten Interneten erabilera, eta erabilera kontrolatzen dutenean batez ere erabilera-denboran jartzen dute arreta. Zure ustez, zein da jarduteko erarik zuzenena?

Erabilera-denborak kezkatzea normala da. Seme-alabei ez zaie inoiz esaten jolastera joan daitezela, eskolako lanak egin ez badituzte; bada, Interneten berdin jokatu behar da. Eta gero dator edukia. Erabiltzailearen adina kontuan hartu behar da. Izan ere, ez da gauza bera Interneten 6 urteko haurrak ibiltzea, edo 17 urteko nerabeak ibiltzea; azken horiek, denbora gutxi barru, helduak izango dira, eta etxetik alde egiteko mo-duan izango dira.

«Azterlanean, egiaztatu dugu nerabeek balioesten dutela gurasoek beraiengan kon--

tea eta interesa izatea».



Adin-maila asko egin daitezke eta, beraz, maila asko daude gurasoen eta seme-alaben arteko harremanean eta gurasoen kontrolean ere. Nire ustez, Espainian ez lieke gurasoaskok jarriko iragazkirik 16-17 urteko mutil edo neska bati, oso egoera larria izango ez balitz behintzat, horrek ez bailioke onura handirik ekarriko seme edo alabarekiko ha-rremanetarako. Mutil edo neska normalekin, neurri konbentzitzaileak gailendu behar zaizkie behartze-neurriei. Azterlanean, egiaztatu dugu nerabeek balioesten dutela gu-

kontrolatu nahi izatea eta interesa izatea, nahiz eta horrek pixka bat gogaitzen dituen.

Ikerketan adierazi da, halaber, nerabeen artean oso hedatuta dagoela, eskolarako la-nak egiteko orduan, besteak beste bilatzaileak edo entziklopediak (hala nola, Wikipe-dia) iturritzat hartu eta hango edukia «moztu eta itsatsi» egitea, oso aldaketa txikiak eginez. Espero al zenuten halako daturik?

«Ikasteko orduan, gazteek lau erreferentzia baino ez dituzte: Google, Wikipedia, Encar-ta eta El Rincon del Vago».

Horrek harritu egin gaitu, baina txarrerako. Izan ere, Internetek informazio-iturrien sorta aberatsa, askotarikoa eta osoa eskaintzen digu hizkuntza asko eta askotan; eta, azkenean, gazteek soilik lau erreferentzia dituzte: Google, Wikipedia, Encarta eta El Rincon del Vago. Beraien sistema honako hauetara mugatzen da: kopiatu, itsatsi eta

Alde batetik, azterlanean etxean gertatzen den banaketa aipatu da: familiaren ere-mua, alegia, egongela eta telebista; eta eremu pertsonala eta adiskideekin parteka-tua, hots, ordenagailua, Internetera konektatuta. Hala ere, bestalde, egiaztatu da In-ternet gurasoen eta seme-alaben sozializaziorako lagungarri dela. Nola azal daiteke paradoxa hori?

Hain zuzen ere, tentsioa sortzen da bi eremuen artean, bai eta harremanetan ere, batez ere arazoak dituzten familietan. Gurasoekin eztabaidaren bat izaten badute, egiazta-tu dugu neska-mutilak beren kidekoen munduan babesten direla: familiaren eremutik alde egiten dute, logelara joaten dira eta adiskideekin hitz egiten dute Messengerren bitartez.

«Normalean, kontua izaten da gurasoek jartzen dutela telebistan beraiek ikusi nahi dutena, eta haurrak joan behar izaten duela ordenagailura, nahi duena ikus dezan».

Beste batzuetan, ez da tirabira larririk izaten, baina seme-alabek ez dute gogoko izaten gurasoek gaueko hamarretan egongelako telebistan jartzen dutena; hau da, 16 urtekoneska-mutilek eta gurasoek ez dituzte gustu berdinak. Badira familian gustura izaten diren neska-mutilak ere; gustura izaten dira egongelan gurasoekin, hizketan eta tele-bista ikusten. Gure etxean, batzuetan, 13 urteko seme gazteari hautatzeko aukera ema-ten diogu, eta maiz egongelako telebista ikusten jartzen da, eta ni ordenagailura joaten

dute, eta haurrak mugitu behar izaten du.




Iturria: www.lanacion.com.ar(2009-02-01)

ADIKZIOAK PREBENITZEA

Nola murriztu gazteen arriskuak?

Nerabeak 12 eta 20 urte bitartean zaurgarri izaten dira, alkoholari loturiko arazoak iza-ten hasteko. Prebentzioa eraginkorrago izaten da haurrak gazteago direnean hasten bada, haurtzaindegian daudenean.

Nerabezaroa: aldi gakoa

Gazteen artean droga debekatuen eskaera eta alkoholaren erabilera murriztearen ga-rrantzia gai nagusi bihurtu da, gaur egun.

Prebentzioari buruz berriki egin diren azterketek adierazi dute eraginkorrena baliabi-

daitezke gazte horiek? Zer egin dezakete gurasoek, irakasleek eta beste heldu batzuek, gazteek izan ditzaketen alkoholari eta bestelako drogei loturiko arazoen arriskuak mu-rrizteko?

Uste da 12 eta 20 urte bitarteko gazteak direla zaurgarrien, mota horretako adikzio-arazoak izaten hasteko.

Horregatik, gomendagarri da prebentzio-programak 3 urteko haurrekin hastea, eta es-kolaurrekoekin eta gainerako eskola-ibilbideko haurrekin ere egitea. 12 edo 13 urterekinalkohola hartzen duen neskak edo mutilak (oso gauza arrunta, gaur egun) askoz aukera handiagoa du arazoak izateko, alkohola edaten 21 urterekin hasten denak baino.

Nerabezaroak ezaugarri du aldaketa biologiko zein psikologiko azkarrak eta sakonak izaten direla. Gurasoen eta, oro har, helduen eragina txikiagotzen da, eta kidekoen era-gina areagotzen.

Garai horretan, nerabeek nortasun independentea lortu nahi izaten dute, eta helduek (gurasoak eta irakasleak) aldentze hori egiten utzi behar diete, baina laguntza nahikoa eskainiz. Helduen eta gazteen arteko harremana gogorra eta errealista izan behar da, eta helburu argi bat izan behar du: helduaroan sartzen ari den gaztearengan hazkuntza osasuntsua sustatzea.

Aldi horretan arrisku handiak daude: alkohola hartzearen ondorioz gertatzen diren istri-puek eragiten dituzte heriotza gehien 16 eta 24 urteko gazteen artean.



Berehalako eraginak

Informazioa emate hutsa ez da prebentzio metodo nahikoa alkoholaren eta bestelako drogen erabilera murrizteko. Zenbaitetan, informazioak jakin-mina piztu ere egin de-zake.

Kanpainetan erabili izan beste tekniketako bat beldurra da; alkoholaren eta bestelako drogen erabileraren ondorioz gertatutako istripu eta zorigaitzen irudi beldurgarriak erakutsi izan dituzte. Hala ere, neska-mutilek arreta eta gogoa orainaldian jartzeko joera izaten dute, eta alkohola hartzearen epe luzerako eraginen aurrean bustiezin dire-la pentsatzen dute. Arreta nagusia berehalako eraginetan jarri behar da: nola eragiten duten norberaren irudian buru-argitasunak, koordinazioak, metatze-eraginekin batera.

Gaur egun, prebentzio-jarduerak egiten direnean, hiru ardatz nagusitan jarri ohi da arre-ta, batez ere:

1) Inokulazio psikologikoan: helburua gazteak entrenatzea da, alkohola eta bestelako drogak hartzeko izaten duten presioari aurre egin diezaien.

2) Programetan, eskala zabalean: populazio handi eta heterogeneoekin lan egitea; herrialdeko gazte guztiekin, adibidez. Arlo horretan Gobernuaren eginkizuna fun-tsezkoa da.

3) Banakako prebentzio-ahaleginetan: beste pertsona batzuen arriskuak murrizteko banako batzuek egiten duten berariazko ekintza da. Esate baterako, gazteek beraien gainean egiten duten ekintza, eta helduen ekintza (gurasoak, irakasleak eta osasun-arloko profesionalak, besteak beste).

hartzera eraman dezaketen jokabideetan esku hartzea da. Oso gazte direnean, esko-lan, arriskuan dauden gazteek honako jokabide hauek edo antzekoak izan ohi dituzte: portaera oldarkor antisozialak; eta, bereziki, lotsa, erasoak eta eskolara ez-joateak, hi-

daitekeela, haurtzaindegian ere bai, eta arazo bihur daitekeela.

Prebentzioaren helbururik garrantzitsuena alkohola eta bestelako drogak hartzenhasi aurretik jardutea da. Garrantzitsua da prebentzio-programak eskoletan egitea, haurtzaindegitik aurrera, eta lankidetza-hitzarmenak egitea, irakasleek, gurasoek eta erakunde terapeutikoek elkarrekin lan egin dezaten, beharrezko baliabideak emateko.

Alejandra LacrozeLA NACION egunkarirako

Artikuluaren egilea psikologia klinikoan eta prebentzioan espezialista da




Iturria: sid.usal.es(2008-12-04)

ASPAYM FEDERAZIOAK ERA AUSARTEGIAN GIDATZEAK BEREKIN DAKARTZAN ARRISKUEZ JABEARAZI DITU GAZTEAK

Prentsa-oharra (2008-12-04)

Asociacion de Paraplejicos y Personas con Gran Discapacidad Fisica (Aspaym) federa-zioak informazio-jardunaldiak egin ditu gaur, Fuenlabradako Rey Juan Carlos Unibertsi-tateko 450 ikasle baino gehiagoren aurrean, zirkulazio-istripuak prebenitzeko helburua-rekin, halakoak baitira bizkarrezur-muineko lesioen eragile nagusi.

Ekitaldia Lengua Española sailak egin du Informazio Zientzien Fakultatean, eta lanki-

Zibilak. Ekitaldia ONCE fundazioak babestu du.

Jardunaldiek xede izan dute bizkarrezur-muineko lesioa duten pertsonen egoeraren berri ematea, bai eta aholkuak ematea ere, zirkulazio-istripurik izan ez dezagun, eta, baldin istripurik gertatzen bada, nola jokatu behar dugun jakin dezagun.

Aspaym federazio nazionaleko alboko kudeatzaile Rosa Cerezok adierazi duenez, «Es-painian bizkarrezur-muineko 1.200 eta 1.500 lesio gertatzen dira urtero; eta, horietatik ehuneko 75 inguru zirkulazio-istripuen ondorio izaten dira, eta batez ere gazteak izaten dira kaltetuak».

Aspaym federazio nazionaleko gizarte-langile Clara Cuencak gaineratu duenaren arabe-ra, «bizkarrezur-muineko lesioa duten pertsonen artean gehienak 20 eta 30 urte bitar-teko gizonezkoak dira». Gainera, «Espainia osoan 12.000 lagunen ordezkari» den fede-razio horrek egiten dituen askotariko programak azaldu ditu.

Toledoko Paraplegikoen Ospitaleko Traumatologia-zerbitzuko mediku Jesus de Juanek azaldu duenez, «Istripurik izanez gero, lasai egoten saiatu behar da, eta larrialdi-zer-bitzuetara deitu behar da berehala, eta honako hauek jakinarazi: istripua non gertatu den, eta zer motatakoa den; zenbat zauritu dauden; norberaren izena eta telefono-zenbakia. Eta ez da deia eten behar».

Istripuei buruzko datuak

Ikasleek, orobat, aukera izan dute tartean diren askotariko erakundeek bide-preben-tziorako egiten dituzten ekintzak ezagutzeko. Alde horretatik, Guardia Zibileko Ma-



«zirkulazio-istripuen ondorioz, munduan 1.200.000 pertsona baino gehiago hiltzen dire-la jotzen da. Datu horiek ikusita, esan daiteke 15 milioi istripu larri baino gehiago izaten direla».

Moralesek, gainera, honako hau eman du jakitera: «Europar Batasunean 42.600 hildakoizan ziren iaz hainbat istriputan; istripu horiek, soilik Espainian, 21.000 milioi euro baino gehiagoko kostua eragin dute, eta 3.800 pertsonaren heriotza ekarri zuten 2007. ur-tean».

-lari pedagogikoa den Maria Cruz Garcia Egidok azaldu duenez, «bada arrazoirik itxa-ropentsu izateko, heriotza eragin duten istripuen kopurua murriztu baita, pixkanaka, auto-kopurua bikoiztu den arren; 15.696.000 auto zeuden 1998an, eta 29.700.000 autoinguru daude, gaur egun».

-berena bide-segurtasuneko arauak zorrotz betetzea dela eta, bereziki, gidatu behar du-gunean alkoholik eta bestelako substantziarik ez hartzea.

Hedabideen tratamendua

Rey Juan Carlos Unibertsitateko Informazio Zientzien Fakultateko Lengua Española sailaren zuzendari Fernando Vilchezek Kazetaritza ikasleei azaldu dienez, «minusbalio-tasunari buruzko edozein informazio zehaztasunez» tratatu behar da, eta «ez da inoiz inor gutxiesteko hitzik erabili behar; esate baterako, ezgai hitza».

Gainera, Servimediaren estilo-liburua irakur dezaten gomendatu die: estilo-liburua «gi-zarte-informazioaren arloan buru den agentziak atera du, eta bikain zehaztu du nola tratatu behar diren kazetaritzan mota horretako albisteak».



Iturria: anodis.com(2006-03-13)

2006KO MARTXOAREN 13AESPAINIAKO GAZTEEN % 40K SEXUARI LOTURIKO ARRISKUAK HARTZEN DITUZTE

Espainian egindako inkesta baten arabera, gazte espainiarren % 90ek sexu-infekzioei buruzko informazio-maila altua dute; hala ere, ia % 40 pozik daude bere sexualitatean arriskuak hartzearekin.

Espainiako gazteen sexualitateari eta kontrazepzioari buruzko Schering inkestan egin-dako txostenen arabera, gazteen % 90 inguruk motaren bateko sexu-harremana izan dute 24 urte bete aurretik, eta gehienek uste dute sexu seguruari buruzko informazio nahikoa dutela.

Halaber, txostenek azaldu dutenez, Espainiako 15 eta 24 urte bitarteko neska-mutilek antisorgailuei buruzko informazio asko eta halakoak eskuratzeko aukera handia dute, baina baieztatu dute, hala ere, sexu-harremanetan arrisku-portaerak izaten dituztela.

Ikerketan jasotakoaren arabera, gazteek batez beste 16 urte ingururekin izaten dute le-henengo sexu-harreman «osoa», bai mutilek (16,5) bai neskek (16,9); horrek adierazten du gero eta gazteagotan hasten direla sexu-harremanak izaten.

Elkarrizketatutako 2.000 lagun baino gehiagoren artean, % 39k onartu zuten nolabai-teko arriskuren bat hartu dutela izan dituzten harremanetan. Sexu-ekintzaren unean izaten duten euforia eta aurreikusi gabe aukera agertzea izan daitezke horren arrazoie-tako bi.

Ikerketa horren beste atal batean jakinarazi denaren arabera, azken urteotan nabar-men gehitu da lehendik ere handia zen nahi gabe haurdun geratu diren nesken ko-purua. 1990. eta 2000. urteen bitartean, 18 urtetik beherakoen nahi gabeko haurdunal-dien tasa % 35 gehitu zen aurreko hamarkadako datuen aldean, eta 2003an % 52 abortu gehiago egin ziren, CSICen datuen arabera.

Sexu-harreman osoak dituzten nerabeen kopurua oinarri hartuta eta lortutakoemaitzak ikusita, inkestak nahi gabeko haurdunaldia izateko arriskua, guztira, % 14,8dela adierazi du. Horrek esan nahi du Espainian 400.000 gazte inguru arriskuan daudela.

Emaitza horiek ikusita, Espainiako zenbait gaztek «Double Ducht» deritzona egitea onartu zuten. Metodo holandarra da, eta preserbatiboa eta pilula antikontzeptiboa ba-tera erabiltzea sustatzen du. Zenbait ikerketaren arabera, metodo horri esker Herbehe-reetan arazoa ia desagertu da aipatu adineko gazteen artean.

Nicolas Alejandro Lucas Bartolo




Iturria:(18/12/2008)

ESPAINIAKO GAZTEEK USTE DUTE DROGEK «ONURA» GEHIAGO DAKARTZATELA ARRISKUAK BAINO

Espainiako 15 eta 24 urte bitarteko gazte gehienek drogak hartzea ausartegia eta arris-kutsua dela jotzen dute, eta drogek izan ditzaketen ondorioak zein diren badakitela baieztatu dute. Onartu dute, baina, taldean integratuta sentitzeko hartzen dituztela drogak, eta «beren adinean normala» dela jotzen dutelako. Halaxe adierazi dute «la lectura juvenil de los riesgos de las drogas: del estereotipo a la complejidad» izeneko ikerketako datuek. Ikerketa Caja Madrid entitateko Obra Social ekimenak, Fundacion de Ayuda contra la Drogadiccion (FAD) erakundeak eta Drogei buruzko Plan Nazionale-rako Gobernuko Ordezkaritzak egin dute.

Ikerketak agerian jarri du arriskuak -funtsean informatzekoak diren estrategien bidez- jakinaraztea ez dela nahikoa, bestelako alderdiak kontuan hartzen ez badira. Hasteko, ikerlan horrek jakitera eman duenez, gazteen % 41ek arrisku handia beren adinari datxe-kion alderditzat jotzen dute; arriskuari aurre egin behar zaiola eta arriskuak gainditzea positiboa dela pentsatzen dute.

Gainera, gazteen % 23,6k, funtsean, uste dute bizitzan arriskuak izatea beharrezkoa dela beraien adinean, baina gogoetaren eta zuhurtziaren aldeko dira; eta Espainiako gaz-teen soilik % 29 dira arriskuak hartzearen kontrako, argi eta garbi, eta jokabide zentzu-duna izaten dute -eta uzkurra ere bai, batzuetan-.

Alde horretatik, azterlaneko datuek adierazitakoaren arabera, Espainiako 15 eta24 urte bitarteko gazteak lau multzotan sailka daitezke, bizitzan arriskuarekiko duten jarrera kontuan hartuta: uzkurrak (% 29), integratuak (% 31), esperientziadunak (% 20) eta kontraesankorrak (% 20). Hala ere, gazteak, itxuraz, drogak hartzearen kontradaudela banaka egin zaizkien inkestetan ikusi da, baina taldean daudenean diskurtsoa bestelakoa da.

Banakako galdeketetan, Espainiako gazteen % 89k uste dute pilulak hartzea ez duela inola ere merezi, edo ezer askorik ez behintzat; % 87,1ek iritzi horixe dute kokainaz, % 70,8k cannabisaz, % 56,9k alkoholaz, eta % 57,1ek tabakoaz. Aitzitik, taldeko diskurtsoa aztertzen badugu, ikus daiteke kontsumitzeko bestelako motibazioak dituztela, eta motibazio horiek arriskua hautemateak besteko eragina edo eragin handiagoa dutela.

Zehazki, «arraro» ez sentitzea da gazteek kontsumitzeko izaten duten motibazio nagu-sietako bat. Dena den, drogak hartzeko presioa ez du kidekoen taldeak egiten, gazte



izateko drogak hartu behar direlako usteak baizik. Halaber, gehienek uste dute adin-tarte jakin batzuetan (nerabezaroan eta lehenengo gaztaroan) drogak hartzea normala dela, eta batzuek beharrezkoa dela ere jotzen dute.

Bestalde, drogak hartzeak epe laburrean duen arrisku bakartzat heriotza jotzen dute -zirkulazio-istripuek edo gaindosiek eraginda-, eta, horren jakitun izanik ere, aukera hori oso urrutikoa dela uste dute, eta soilik oso kontsumo zehatzekin lotzen dute, batez ere «pilulak» hartzearekin. Epe luzeko arriskuei dagokienez, jotzen dute ez dutela halakorik inoiz izango, mota horretako kalteak (drogak luzaroan haratzeak eragindako gaixota-sunak) soilik «ohitura edo adikzioa dagoenean» agertzen direlako, eta beren kontsu-moak «esperimentalak» direla esan ohi dute, hau da, drogekin egiten duten erabilera erlatibizatzen dute.

Hainbat substantziari buruz galdetu zaie Espainiako gazteei, eta arriskutsuenentzat (on-dorio larrienak ekar ditzakeena) kokaina jo dute, «pilulak» gero, eta cannabisa, alkohola eta tabakoa, ondoren. Espainiako gazteek egunero edo ia egunero bi edo hiru «porru» erretzeari ematen dioten batez besteko arriskua 7,44 puntu da, 1etik 10era bitarteko es-kalan. Gazteen % 56,6k arrisku handikotzat dute jokabide hori; % 6,6k, arrisku txikikotzat edo arrisku gabetzat; eta % 36,8k, arrisku ertainekotzat dute kontsumo hori.

Gazte gehienen arabera, drogak hartzeak dituen abantailak dira aisialdian esperien-tzia hobeak izateko aukera ematen dutenak; eta drogetatik gehien espero dituzten ondorioak dira gazteen arteko harreman-egoeretan «gehiago dibertitzea» (% 16,7) eta «desinhibitzea; naturaltasuna areagotzea» (% 14,9).

Asteburuetako substantzien kontsumoanitza arrisku larrikotzat jotzen dute gazteek (batez beste 8,73 puntu eman diete, 1etik 10era bitarteko eskalan). Gazteen % 81ek bai-no gehiagok ezarri diote 8 eta 10 bitarteko puntuazioa, eta soilik % 1,5ek uste dute dro-gen halako kontsumoak ez dakarkiela arriskurik. Hala ere, elkarrizketatuen % 16,9k -zifra esanguratsua- bitarteko balioa ezarri diote arriskuari; 4 eta 7 puntu artean, hain zuzen.



Gurasoen bilera (3)

edukiak, gaitasunenarabera


informazioorokorra 1

Helburuak:

tasunean arrisku-portaerarik izan ez dezaten edo ahalik eta gutxien izan ditzaten.

Metodoa:Taldeko eztabaida.

Nola egin:Hezitzaileak eztabaida hasiko du, aurreko jardueran aztertutako arriskuen eta mugi-kortasunaren arteko harremanaren inguruan.

Eztabaida pizteko eta bideko arazoetara bideratzeko, eranskinean jaso diren egoerak erabil daitezke ( DVDa, edo liburuxka honetako 24., 25. eta 26. orrialdeak). Egoera bakoitzean hainbat aukera izango dira, eta parte-hartzaileek aukeretako bat hautatu behar dute.

Ez zaie zertan pertsona guztiei galdetu zer egingo luketen; egoera bakoitza aitzakia izango da, honako eduki hauez hitz egiteko:

Zer arrisku dakarren egoera bakoitzak.

alde.

Taldeak eztabaida egingo du, honako hauen inguruan: aipatutako guztiaz hitz egiteko

izateko oinarria dela onartzea.

Alde horretatik, garrantzitsua izango da gurasoekin hitz egitea, «beraien» muga (helduen muga) zein den azal dezaten eta eustea nahikoa ez denean zer egin daitekeen jakin dezaten. Komenigarri izango da adieraztea nerabeak hezteko garrantzitsua dela arau gutxi baina oso argiak izatea, eta aldez aurretik erabakitzea zertan ez dugun amore emango eta zer egin nerabea jarkitzen bada.


1.3. Jarduera. 1 ordu

DVDa




15 urteko semeak/alabak ziklomotorra erosi nahi duela esan dizu. Hirugarren eskuko bat erosteko nahiko diru du. Asmo horrekin itsututa dago. Bere adiskide-taldeko lagunen erdiak baino gehiagok du ziklomotorra.

16 urteko alabak hitzordua du udalerritik kanpo dagoen diskotekara joateko. Zuk alaba goizaldeko ordu batean etxera itzul dadin nahi duzu; edo ordu bietan, gehienez ere. Institutuko ikaskide bat motoz itzuliko da ordu horretan. Beran-duago etortzekotan, diskotekako auto-busean etorri beharko du, goizaldeko lauretan. Bigarren aukera hori hartzen badu, bostak arte ez da etxean izango.

Sutea gertatu da, eta semeak auto bat aukeratu behar du, etxera itzultzeko.

Soilik ondoko lau aukerak izango balira,

zein har dezan esango zenioke?

eta zein ez dezan har?

a) Bada, eros dezala, baina gero berak ordain dezala gasolina.

b) Adinez nagusi izan arte ez du ziklo-motorrik erosiko.

c) Duen dirutik berria erosteko behar duenera arteko diru-kopurua eman-go diot.

d) Ziklomotorra? Aurrez dezala, 18 urtebetetzen dituenean autoa eros de-zan.

a) Itzul dadila goizaldeko bostetan.b) Motoz itzul dadila, institutuko muti-

larekin.c) Ni neu joango naiz bere bila goizal-

deko ordu bietan, ordu horretan ez baitago ezer interesgarririk tele-bistan.

d) Gera dadila lotan adiskide baten etxean.

a) Ibilgailuen Azterketa Teknikoa (IAT) egin ez

zaion eta segurtasun-uhalik ez duen autoa,

baina hiru urteko esperientzia duen gidari

zentzudun samarra duena.

b) Auto berria, zilindrada handikoa, gidari mu-

til hasiberria izango duena, eta auto hori le-

hendabizikoz hartuko duena.

c) Gama ertaineko autoa, gidari lau porru erre

dituen mutila izango duena.

d) Gama ertaineko autoa, gidari hiru garagar-

do edan dituen neska izango duena.

1. EGOERA

2. EGOERA

3. EGOERA




Herrigunetik aparte bizi zara. Alabak, etxera iristeko, hogei bat minutuz jen-derik ibiltzen ez den bidetik ibili behar du.

Zuri autoa matxuratu zaizu, eta aukera bakarra alaba adiskide batek ziklomo-torrez etxera eramatea da, baina adis-kideak ez du kaskorik alabarentzat.

Ordena itzazu ondoko egoerak, arris-kutsuenetik arrisku txikiena duenera. Semea motoz doa, honako hau egin duen gidariarekin:

Ordena itzazu ondoko erantzunak, arriskutsuenetik arrisku txikiena due-nera.

Zer da okerrena, zirkulatzeko?

a) Itzul dadila adiskidearekin, ziklomo-torrez.

b) Itzul dadila oinez.c) Bere bila joango naiz, oinez.

a) Kokaina-lerro bat esnifatu.b) Bost porru erre.c) Beste bi lagun daramatza motoz.d) Bost garagardo edan.e) Gidabaimena atera berri du.

a) Gidabaimenik gabe ibiltzea.b) Asegururik gabe ibiltzea.c) IATik gabe ibiltzea.d) Kaskorik gabe ibiltzea.e) Segurtasun-uhalik gabe ibiltzea.

4. EGOERA

5. EGOERA

6. EGOERA



Demagun semeak saskibaloian joka-tzen duela. 20 kilometrora dagoen udalerri batean partida garrantzitsua du. Oraingoan ere berandu jaiki da, eta taldekideak joan dira, dagoeneko. Taldekide bakarra geratzen da herrian; ziklomotorrez joango da, baina ez du kaskorik zure semearentzat.

Zure ustez, zer egingo du?

Eta zer nahiko zenuke zuk, berak egin zezan?

Semeak zure autoa hartu nahi du, ba-serri batean egingo den festara joate-ko. Autoa hartzen badu ez dezala edan exijitu diozu.

Zure ustez, zer egingo du?

Semea baserri batera joan da adiski-deekin, festa batera. Gidariak asko edan du, eta hark baino ez du gidabai-menik.

Zer gertatuko da?

a) Adiskidearekin joango da.b) Autobusez joango da, eta berandu

iritsiko da partidara.c) Taxia eskatuko du.d) Auto-stop egingo du.e) Etxera itzuliko da, eta iratzargailu

berria eros dezazun eskatuko dizu, oihuka.

a) Gau osoan gasik gabeko ur minerala baino ez du edango.

b) Pare bat kubata edango ditu, gehie-nez ere.

c) Arazorik ez; bosgarren vodka botila-tik aurrera lo geratuko da, ziur.

d) Beste bati esango dio gida dezala; hortaz, berak edan ahal izango du.

e) Etxean geratuko da, eta afaria zapuz-tuko dit, urrutiko agintea kenduko dit eta guraso zapaltzaileen kontra-ko alderdi politikoa sortuko du.

a) Pare bat buelta emango dituzte, gi-dariari mozkorraldia pasatu arte.

b) Autoa hartuko dute.c) Adiskideak autoz itzuliko dira etxe-

ra, baina zure semeak autobusa abiatu arte itxarongo du.

7. EGOERA

8. EGOERA

9. EGOERA


Trafikoa 2011 eu_mshp14-ud gurasoak dbh_gurasoen bilera 3_mjiturralde mgil etal

Government & Nonprofit

Transcript of Trafikoa 2011 eu_mshp14-ud gurasoak dbh_gurasoen bilera 3_mjiturralde mgil etal