NUTRIZIO-FUNTZIOA NUTRIZIO-FUNTZIOA IIII

NUTRIZIO-FUNTZIOA NUTRIZIO-FUNTZIOA IIII

INGURU 6. MAILAINGURU 6. MAILA

ARNASKETA

1. Zer da arnasketa?Arnasketaren bidez behar dugun oxigenoa hartzen eta behar ez dugun karbono dioxidoa kanporatzen dugu. Zelulentzako oxigenoa hartzen dugunean prozesuari zelula-arnasketa deritzo eta hor ere sortzen dugun karbono dioxido kanporatu behar dugu.

3.Arnasketa higidurak

Arnasa hartu eta botatzen dugu.

•Arnasa hartzean kutxa torazikoa eta birikak zabaltzen dira.

•Arnasa botatzean berriz itxi egiten dira

4. Gas trukeaOxigenoa birika-albeoloetara iristen de, paretak mehe- meheak direnez eta kapilar asko daudenez oso erraz igarotzen da oxigenoa

2. Arnas aparatuaArnasbideak: Airea arnasbideetan zehar joatean datzaAtalak: sudur-hodiak, faringea, laringea, trakea, bronkioak eta bronkioloakBirikak: Gas trukea egitean datza(oxigeno-karbono dioxidoa)Atalak:bularrezurra, saihets-hezurrak eta bizkarrezurraren zati batBidea: sudur-hobia, faringea, laringea, trakea, bronkioak eta bronkioloakBirika-albeoloak odol- kapilarrak dute eta hor oxigenoa xurgatu eta zirkulazioaren bidez garraiatzen da

ARNAS APARATUAREN ESKEMA

Arnas aparatua

Zer da? Atalak

Oxigenoa lortzeko eta karbono dioxidoa

kanporatzeko erabiltzen

den aparatua

Arnasbideak Birikak

Airea arnasbideetan sortzen da.Arnasbideak zati hauek ditu :

sudur-hodiak , faringea , laringea , trakea , bronkioak eta bronkioloak .

Bi organo harro dira . Gas-trukea gertatzen da .

Kutxa torazikoaren bidez babestuta daude.

IRAIZKETA1..Iraizketa-prosezua:

Hondar-substantziak odoletik kentzeari eta kanporatzeari esaten zaio iraizketa.

Iraitz-aparatuak egiten du funtzio hori.

2. Iraitz aparatuaIraitz-aparatuak zati hauek

ditu:giltzurrunak,ureterrak, gernu-maskuria eta gernubidea.

Giltzurrunak sabelaldean daude,bizkarrezurraren bi aldeetan. Babarrun forma dute eta gorri ilunak dira.

Gernu-maskurian metatzen da gernua kanporatu aurretik.

Ureterrak bi hodi dira,eta giltzurrunak eta gernu-maskuria lotzen dituzte.

Gernubidearen bidez ateratzen da gernua gernu-maskuritik.

3. Izerdia eta izerdi-guruinak

Izerdia larruazaleko izerdi guruinetan sortzen da.

Izerdi-guruin bakoitzak globo formako zati bat du larruazalaren barruan.Globo formako zati horretatik hodi bat ateratzen da kanpoaldera.

Hodi horrek poro bat du muturrean,eta izerdia poro horretatik ateratzen da.

IRAITZ APARATUAREN ESKEMA

iraizketa-aparatua

Zer egiten du? atalak

Hondar sustantziak Odoletik kendu eta

kanporatu

GILTZURRUNAK URETERRAK GERNU-MASKURIAGERNUBIDEA

Babarrun forma dute,eta gorri ilunak dira.

Giltzurrunak eta gernu-maskurianlotzen dituzte.

Metatzen da gernua, kanporatu aurretik

Ateratzen da gernua gernu-maskuritik

Kanpora.

ZIRKULAZIO-APARATUA

1. Odola Odola gorputzeko

ehun bat da, ehun likido bakarra. Zelula guztietara joaten da. Mantenugaiak, oxigenoa, karbono dioxidoa eta hondar-substantziak garraiatzen ditu. Plasma izeneko eta hainbat motatako zelulaz osatuta dago: Globulo gorriak, globulo zuriak eta plaketak.

2. Odol-hodiak Odol – hodiak tutu

modukoak dira eta odola ibiltzen da bertatik.

Hiru motatako odol – hodiak daude:

Arteriak, zainak eta kapilarrak.

3. Bihotza Bihotza pareta

gihartsuko organo bat da.

Bihotza bitan banatuta dago.

Zati bakoitzak bi barrunde ditu:

Aurikula eta bentrikula.

ODOLAREN ZIRKULAZIOA

1. Zer da zirkulazioa

Odola odol-hodian dago eta beti gorputzetik mugitzen da.

SISTOLEA:Uzkurdura-fasea da. Uzkurtzen denean odola kanporatzen da.

DIASTOLEA:Erlaxio-fasea da. Erlaxatzen denean odola sartzen zaio bihotzari.

2. Biriketako zirkulazioa

Biriketako zirkulazioa odola biriketara iristeko egiten duen ibilbideari esaten zaio.

Birika arterietan zehar bultzatzen du odola.

3. Zirkulazio orokorra

Zirkulazio orokorra esaten zaio odolak gorputzeko toki guztietara egiten duen ibilbideari. Odolak ibilbidean oxigenoa eramaten du. Oxigenoa duen odola ezkerreko aurikulatik ezkerreko bentrikulura joaten da. Aorta arteriaren bidez ezkerreko bentrikulua uzkurtu egiten da eta kanporatzen da bihotzetik. Aortak gero eta meheago egiten da eta gorputz osora iristen da.

.