maxixatzen

Azk

oitiko

her

ri a

ldiz

karia, 2

015

eko

urr

ia -

347. ze

nbak

ia

Iraileko aldapa

Iritzixe> Josune Herrarte

Kalin galdezka> Zein helburu dituzu

ikasturte berrirako?

Izena ta dizena > Iraileko aldapa

Galdetu ahala erantzun> Iriaun elkartea

Tokiteko puntetik> Araitz Goikoetxea Arango

Tokitteko puntekoherritarra:> Jimena Cardoso

Galdetu ahala erantzun> Imanol Aleson

Iritzixe:> Gurutz Garmendia

Maxixatzen maxixatuiez:> II. Orbel Jokuek

Hilebetin begixetatik

Ba al dakizu? > Ione Bastida

Eskure komeni

Agendie

Kale Nagusia, 62

Gipuzkoa, 20720 Azkoitia

943.853.617

www.maxixatzen.eus

Argitaratzailea:

Maxixatzen Euskaldunon Elkartea.

Erredakzio taldea eta kolaboratzaileak:

Naroa Olalde, Idoia Alberdi, Miren Arrieta,

Ane Olaizola, Aitor Arruti, Laida Beristain,

Olaia Juaristi eta Ainhoa Cuende.

Koordinazioa:

Olaia Juaristi.

Maketazioa:

Ane Larrañaga eta Olaia Juaristi.

Publizitatea:

Ainhoa Cuende. Tel.: 943 85 36 17

Logotipoaren diseinua:

Amaia Guridi.

Zuzentzaileak:

Aitor Arruti eta Gema Lopez.

Inprimategia:

Gertu inprimategia.

Tirada:

800 ale.

Lege Gordailua:

SS-706-97

ISSN: 1137-8891

Oharra:

Maxixatzenek ez du bere gain hartzen

IRITZIAN, KOMIKIAN eta GUTUNEAN

adierazitakoaren erantzukizunik. Argitaratu

ahal izateko, eskutitz guztiek ondo identifi-

katuta egon beharko dute. Ez ahaztu datu

hauek jartzea: izen-abizenak, NA eta tele-

fono zenbakia, nahiz eta gero izen-abizenak

soilik argitaratu. Idatziek gehienez 25 lerro

izan beharko dituzte eta maxixatzen@ma-

xixatzen.eus helbidera bidali beharko dira,

hilabeteko azken astelehena baino lehen.

4

5

6

10

12

13

14

16

18

19

20

21

22

Beste ikasturte bat hasi berri

den garai honetan, eskolari,

edo hobeto esanda, herriko

ikasleei begira jarriko gaituen gai bat

ekarri nahi nuke plazara: Azkoitiko

curriculuma.

Baina zertaz ari gara herriko, eta

gure kasuan, Azkoitiko curriculuma

esaten dugunean? Bada, herriaren

izaera biltzen duen dokumentu pe-

dagogiko bati buruz, belaunaldi be-

rriei herriaren ezagutza emango

diena. Izan ere, gure haur eta gaz-

teen artean zenbatek jakingo luke

ondorengo galdera hauei erantzu-

ten?

Nola sortu zen gure herria? Zeren

inguruan? Zein jarduera ekonomiko

izan dira gure herriaren ardatz? Zein

izan dira Azkoitiko pertsonaia histo-

rikoak? Eta zein beraien merituak?

Zein izan da herriko euskararen his-

toria soziala? Zein bilakaera izan du

gure hizkuntzak herrian? Nor izan

zen Bizenta Mogel? Eta Peñaflori-

dako kondea? Zer da “Euskalerriaren

Adiskideen Elkartea”? Zergatik dago

hainbeste jauretxe Azkoitian? Nola

bizi izan zen Espainiako Gerra zibila

herrian?

Galdera horiei eta beste askori

erantzutera etorriko litzateke Azkoi-

tiko curriculuma. Beste herri batzue-

tan dagoeneko ari dira lan horretan.

Orion esaterako, aitzindari dabiltza

bertako curriculuma lantzen herriko

eragile guztiak elkar hartuta. Denon

artean egiteko lana baita hori, hez-

kuntzako eragileek zeresan handia

duten arren, ez litzateke bidezkoa ar-

dura guztia

haien gain

uztea, eta

gainera, ho-

rrela eginez

gero, beste

alor batzuetako

ekarpenak kan-

poan gelditzeko

arriskua legoke.

Gurean ezin dugu ukatu zenbaitek

herriko historia eta kronikak biltzen

lan handia egin duenik. Horri esker,

ez dago dokumentazioa biltzen ibili

beharrik, materiala dagokion adi-

nera egokitzea eta unitate didakti-

koetara ekartzea litzateke eginbehar

nagusia. Zorionez dokumentazio

hori guztia baliatuta, hainbat bisita

gidatu egiten dira herrian aspaldi

honetan, kanpokoentzat zein berta-

koentzat. Jakintza hori guztia

herriko belaunaldi berriei transmi-

titzeko ahalegina egitea ez al zaigu

tokatzen?

Aspaldiko esaera da “atzeak era-

kusten du aurrea nola dantzatu”.

Nondik gatozen gogoan edukitzea

komeni da nora goazen jakiteko.

Hezkuntza gero eta estandarragoa

den honetan, denok gero eta berdi-

nago egiten gaituen honetan, lekuan

lekukoari erreparatzea, gehienok

gaitzetsi dugun LOMCEri aurre egi-

teko beste modu bat ere izango li-

tekeelakoan nago.

Horra erronka!

Iritzixe

4

Noizko Azkoitiko Curriculuma?

Josune Herrarte

Kali

n galdezka

5

Zein helburu dauzketzu ikasturte berrireko?

“Inglesa ikisten segiu nahi det ikasturte

berrixen eta igerixen hobetzie ere nahiko

nuke”.

Aritz Alberdi

“Oin baino kirol gehixo eittie nahiko nuke

ikasturte berrixen eta elikadurie gehixo

zaintzen e ahaleginduko naiz”.

Sara Etxaniz

Agnes Agaen

“Nekazaritza eta abeltzaintzako lau urteko

erdi mailako modulue ein nahiko nuke, arlo

hori asko gustatze zat eta”.

Josu Anatoli Joaristi

“Sukaldien gehixo ikastie nahiko nuke ikas-

turte berrixen, errezeta berrixek prepara-

tzeko”.

“Neure burue gehixo zaitzie gustauko

ziten. Urtetan aurrea nue, eta komeni zat

jatekue-eta asko zaitzie”.

Benjamin Mujika

Nieves Unanue

“Ikasturte berrixen gehixo ibiltzie gustauko

ziten. Ni txakurren arabera jute naiz

ibiltzea, baino gehixo nahiko nuke erten”.

6

Izena ta dizena

Ikasturte berriaren hasiera

Iraileko jauzia antzematen duten

arren, jakinaren gainean daude

urte zailagoak iritsiko direla. “Orain-

dik, materiala (koadernoa, margoak

eta abar) bakarrik erosten diegu, ez

dute libururik behar eta eskola ere oso

gutxi ordaintzen dugu”. Berrerabil-

tzeko joera handia duela azpimarratu

du Azpirozek, izan ere, zaharrenaren

koadernoan lau orri baldin badaude

erabilita, haiek kendu eta txikiari ema-

ten dio erabiltzeko, berri bat erosi be-

harrean.

Horrez gain, arropa berriak erostea

izaten da familia handi baten beste

buruhausteetako bat. Izan ere, irailean

sartzearekin batera dator udazkena,

hezetasuna eta freskotasuna. Baina ho-

rretarako ere badute irtenbidea: “Guk

merkealdiak asko aprobetxatzen di-

tugu hurrengo denboraldikoak eros-

teko. Esaterako, galtza motxak erosi

dizkiet azken merkealdian, orain pixka

bat ibili eta, batez ere, datorren uda-

rako. Familian ere baditugu guk baino

ume zaharragoak dituztenak, eta haiek

ere arropa dezente uzten dizkigute.

Gastu handiena zapatetan izaten

dugu”.

Iraileko hasiera horrek ohitura alda-

ketak dakartza. Izan ere, bi hilabete

pasatxoren ondoren, egunero iratzar-

gailuarekin esnatzea egokitzen da, es-

kolara garaiz iristeko. “Dezente

kostatzen zaie goizetan ohetik jaiki-

tzea; arratsaldeak libre izaten dituzte

eta eguna ere luzeagoa da… Hasiera

hori asko kostatzen da. Askoz hobeto

gaude udan edo asteburuetan; ordu-

tegi kontu hori gogorra izaten da”.

Lanera joan eta lau ume zaintzeko,

esku gehiagoren beharra izaten dute

gurasoek. Horregatik, ezinbestekotzat

jotzen dute, batez ere, aitona-amonen

laguntza. “Ez dira gurasoen lau esku

izaten beti, ordu gutxitan direlako lau-

rak; askotan bi izaten dira. Horregatik,

aitona-amonek asko laguntzen digute.

Umeek asteguneko zenbait jatordu

haien etxean egiten dituzte. Astean

behin, bazkaltzen ematen die amonak

bederatzi ilobei batera; txapela ken-

tzeko modukoa da egiten duena”.

Hala ere, ahal duten ordu gehienetan

umeak gurasoekin egoten saiatzen

Irailean sartzearekin batera, gehienek antzeman dute aldaketa; batzuk, udako opor lu-zeen ondoren ikasten hasi behar dutelako, eta besteek, lanean hasi behar dutelako. Hori nola bizi duten azaldu diote Maxixatzeni Azkoitiko hainbat arlotako adituek.

Alazne Azpiroz (Tolosa, 1976)eta Estebe Azkoitia (Azkoitia,1974) lau umeren gurasoakdira. Zaharrenak, Joritzek,zortzi urte ditu, Aitorrek sei etaAmaia eta Larraitz bikiek launa.

Argazkian: Amaia, Alazne, Aitor, Joritz, Estebe eta Larraitz.

Olaia Juaristi

Izena

ta dizena

7

dira. “Bikotearentzat denbora gutxi

hartzen dugu; agian hartu egin be-

harko genuke. Baina guretzat denbora

hartzeko, norbaitekin utzi behar dira

umeak, eta esku uzte hori asko kosta-

tzen zaigu. Ez dugu nahi inorentzat

“pisua” izaterik; ahal bada gurekin izan

nahi ditugu laurak.

Umeak zaintzen orduak eman ondo-

ren, ez zaie, beraz, denbora askorik ge-

ratzen beraientzat. Hala dio Azpirozek:

“Neure buruarentzat denbora gutxi

izaten dut egunerokoan. Poltsan ezpai-

netakoa eramaten dut, eta igogailuan

pintatzen naiz. Hori bai, umeak hazten

doazen heinean antzematen dut goi-

zetan denbora gehiago izaten dudala;

bi zaharrenak bakarrik janzten dira

dagoeneko.

Azpirozek gustuko du familia handia

izatea, nahiz eta aitortu une gogorrak

ere badirela: “Oso umezalea naiz, eta

umez inguratuta egotea gustatzen

zait, baina gure etxean dena ez da po-

lita: batzuetan denak lehertu behar

duela uste duzu. Errieta ere asko egi-

ten dut; batzuetan zaila da, eta pa-

zientzia handia behar da. Gainera, oso

jarraikakoak dira; guretzat lan handia-

goa da, baina, jakina, beraientzat elka-

rrekin jolasteko politagoa ere bada”.

Lau ume dituen guraso batek

zaila du lautan zatitzea, bakoitzari

behar duen guztia emateko. Hala ere,

jardunaldi erdiz lan egiteko hautua

hartu zuen Azpirozek, batez ere, ume-

ekin gehiago egoteko: “Badakit diru

gehiagorekin gauza gehiago emateko

aukera dudala, baina nik nahiago dut

denbora libre gehiago izan, beraiekin

egoteko”.

Olatz Zabaleta(Azkoitia, 1976)eta Olatz Gabi-londo (Azkoitia,1979), Floreagaikastetxeko ira-kasleak.

“Askoz hobeto gaude

udan edo asteburue-

tan; ordutegi kontu

hori gogorra da”

Eskarmentu handia dute biekala biek irakasle moduan; Zaba-letak 18 urte daramatza laneanMusika irakasten eta Gabilon-dok 14 urte Gorputz Heziketairakasten. Horrez gain, biak tu-toreak dira Lehen Hezkuntzan.

Ikasturte berriaren hasiera ilusioz

hasten dute, eta umeak ere esko-

lara gustura joaten direla azpimarratu

dute. “Umeentzat ez da hain gogorra

izaten hasiera, erraz egokitzen baitira

aldaketara; helduoi gehiago kostatzen

zaigu”, dio Gabilondok. “Umearen ara-

bera izaten da; batzuk gurasoez ge-

hiago akordatzen dira, eta beste ba-

tzuk, berriz, deseatzen egoten dira

eskolan hasteko”, gaineratu du.

Horren harira, Zabaletak honako hau

dio: “Hasieran arrankatzea kostatzen

da, baina energiarekin egoten gara, eta

umeak deskantsatuta etortzen dira.

Bukaera gehiago kostatzen da. Umeak

oso nekatuta egoten dira, eta geu ere

bai; hori asko antzematen da. Gogorra

izaten da. Baina orain gustura gaude:

umeak indarberrituta etortzen dira,

eta oso ondo pasatzen dute eskolan.

Hasiera progresiboa izaten da; poliki-

poliki hasten gara. Ederra izaten da”.

“Eskolan dena ez da

edukiak lantzea; balo-

reak barneratzea da

garrantzitsuena, bizi-

tzari aurre egiteko”

Gurasoekin ahalegin berezia egiten

dute irakasleek, uste baitute lotura zu-

zena duela gurasoen jarrerak umea-

rengan. “Hasieran, gurasoak gehiago

mimatzen ditugu; umeei ez ezik, gu-

raso askori ere oso gogorra egiten zaie

umeengandik banantzea, eta halakoe-

tan gurasoek asko eskertzen dute be-

raiei entzutea umearen edozer gauza

kontatu nahi digutenean. Ikaragarri

antzematen da gurasoak lasai etortzen

badira, umea ere lasaiago egoten dela”.

Adibidez, ikasturteko lehen eguna

errazteko, Urrategi auzora irteera egi-

ten dute irakasle, guraso eta ikasleek,

denek batera.

Nabarmendu dute Haur Hezkun-

tzako eta Lehen Hezkuntzako ikasketa

sistemak oso antzekoak direla ikasleen

mesederako. “Talde kooperatiboan lan

egiten dute. Sistema horretan, beraiek

bideratzen dute irakaskuntza proze-

8

Izena ta dizena

Izar Arregi (Urrestilla,1976) Azkoitiko Iza-dia zentroko psikolo-goa eta terapeuta da.

sua, irakasleak jardun beharrean dena

erakusten. Beraiei askoz ere atsegina-

goa egiten zaie. Lehen HHtik LHra pa-

satu eta bakoitzak mahai banatan

egon behar izaten zuen, eta hori go-

gorragoa egiten zen; orain, txokotan

lan egitetik, talde txikitan egotera pa-

satzen dira. Beraien arteko komunika-

zioa manten-tzen dute, eta askoz

errazago ikasten dute”.

Floreaga ikastetxeak ahalegin berezia

egiten du eskola orduez kanpo ere

ikasleak harremanetan egoteko. “Alai

Batza eta eskola kirola sekulako aukera

dira haientzat, eskolarekin erlazioa

duen jendearekin lotura mantentzeko”,

azaldu du Gabilondok. “Irakasleok ere

eskolatik kanpoko orduetan ikasleekin

harremana mantentzea oso polita da.

Denbora kentzen du, baina inplikazio

horrek ematen duena askoz gehiago

da”.

Integrazioa jorratzeko beste modu

bat ere azaldu du Zabaletak. “Oso in-

teresgarria izaten da ikasleei ardurak

ematea: jokoetarako materiala pres-

tatu, antzezlan bat prestatu, muralak

egin eta abar. Askotan pentsatzen da

ikasleei dena eginda eman behar

zaiela, baina aukera ematen zaienean

harritu egiten gaituzte. Onak dira.

Helduon errua da askotan pentsatzea

dena eginda eman behar diegula. Be-

raiei entzutea komeni da, zein behar

dituzten jakiteko eta, gero, ekintzetan

parte hartzera bultzatu eta protago-

nista sentiarazteko. Horretarako, be-

tiere zerbait berritzailea asmatzen

saiatzen gara, ahal den neurrian.

Tutoretza saioak ere oso garrantzi-

tsutzak jotzen dituzte, baina eskolako

ordu guztietan; bakarka ere bai asko-

tan. “Ez da zertan ordu horren zain

egon. Ikasleek dituzten bizipenak zu-

rekin konpartitzea oso garrantzitsua

da, konexioa ez galtzeko. Haiek behar

dute zuri kontatzea. Horregatik da

ederra oraingo sistema, beraien artean

talde txikitan hitz egiteko aukera du-

telako”, dio Gabilondok.

Eskolan oinarrizko baloreak irakastea

dute helburu, eta, horretarako, “Egun

onak”-ekin hasten dute eguna beti.

“Ikasgaiekin hasi aurretik umeei sa-

rrera bat ematen diegu, lasai hasteko

eta parte hartzea bultzatzeko. Ipuin

bat kontatzen dugu, eta, gero, feed-

back-a sustatzen dugu. Eskolan dena

ez da edukiak lantzea; beste balore

batzuk ere barneratzea garrantzitsua

da, bizitzari aurre egiteko”.

Ikastetxearen alderdi bereizgarria “fa-

milia giroa” dela diote. “Ikuspegi sales-

tarra dugu; denok talde bat gara, eta

ikastetxea eta familia batera doaz.

Indar handia du Guraso Elkarteak, eta

irakasle eta gurasoen arteko fusio hori

egotea da helburua”.

Udako oporren ondoren, IzarArregiren kontsultako telefo-noa jo eta jo hasi ohi da. Urtekosasoirik jendetsuenak uztailaeta iraila izaten direla nabar-mendu du.

Irailean bikoteak eta umeetaz ardu-

ratuta dauden gurasoak izaten dira

Arregiren ohiko bezeroak. “Bikote asko

banantzeko erabakia hartuta etortzen

dira. Gehienak urtea gaizki pasatu du-

tenak izaten dira; bikotea izotza be-

zain hotz sentitu dutenak. Abuztuan

oporretara joaten dira arazoa kon-

pontzeko asmoz, baina elkarren artean

ez dagoela ezer konturatzen dira; dena

bukatuta dagoela. Harremanak landa-

reak bezala dira: ur gehiegirekin ito

Izena

ta dizena

9

eta gutxiegirekin lehortu. Askotan,

konturatzen direnerako ja beranduegi

izaten da”.

Bestalde, guraso asko joaten dira

irailean umeekin arduratuta, ikasteko

ohitura egokiak erakutsi nahi dizkiete-

lako. “Umeen arazo asko etxekoarekin

lotuta egoten dira. Adibidez, ama ba-

tzuek gehiegi babesten dute umea. Ga-

rrantzi handia ematen diete notei.

Orduan, umeak hau galdetzen du: ‘Eta

nota txarrak aterako banitu, amak ez

al ninduke berdin maiteko?’. Beste ba-

tzuetan, guraso batek uste du besteak

ezin diola erakutsi, ikasketarik ez due-

lako. Hori helduen akatsa da. Guraso-

aren lana ez da irakaslea izatea,

autodiziplina ezartzea baizik; umea lan

egiten jartzea. 12 urteko batek ez du

ordutegi bat ezartzeko gaitasunik

agian, eta, horretan, heldu batek la-

gundu diezaioke. Horrez gain, umeari

erronkak jarri eta idazteko eskatu

behar diogu; egiak izaten dira esaten

dituzten helburu guztiak. Eta idazten

ez badituzte, esandakoarekin bakarrik

ez dira betetzen gerora. Helduoi kos-

tatzen bazaigu, imajinatu umeei”.

Garapen jauzi handienak ikasturteko

aldaketekin batera doaz. “Esaterako,

Haur Hezkuntzan gurasoen goxota-

suna eta maitasuna sentitu behar

dute. Lehen Hezkuntzan, ordea, ez

dute hainbeste behar. Gurasoek kon-

turatu behar dute umea hazi egin dela

eta ez dutela lehen bezala babestu

behar. Antolatzen eta autonomia lant-

zen ikasten irakatsi behar zaie. Etapa

horretan, gurasoek umeei ohiturak

erakutsi behar dizkiete: jostailuak gor-

detzeko ohiturak, ohea egiteko ohitura

eta abar. Ikasteko modurik onena gu-

rasoek lan horiek ez egitea da. Joango

dira pixkanaka ohiturak hartzen.

Erronka gisa jarri behar zaie hori.

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako

lehen maila askorentzat sekulako al-

daketa izaten da: belarritakoa jarri

nahi du, umeen oheko koltxak kendu

“Umeari eskatu behar

zaio erronkak jarri eta

idazteko, denak egiak

izaten baitira”

nahi ditu… “Hori guztia ondo dago, eta

aldaketak egin beharrekoak dira.

Baina, orduan, ardurak ere aldatu egin

behar dizkio gurasoak umeari: ‘Gosa-

ria nik ez dizut berotuko, zaintzailea

ja kendu egingo dugu eta hari ematen

genion dirua pote batera botako dugu

oporretara joateko’, esango zaio, adi-

bidez. Askotan, ordea, gurasoek hanka

sartzen dute hor; izan ere, haserreak

ekiditeko, dena egiten diote umeari”,

gaineratu du Arregik. “DBHn tentuz

jokatu behar da, gaztea babestu eta se-

gurtasuna transmititu”.

Iraila etapa berri bat da, eta etapa

berri horretan helburuak markatzea

da egokia: ‘astean hirutan ibiltzera jo-

ango naiz, astean hirutan ikasi egingo

dut’… horiek guztiak egiak izaten dira,

gauzatzerako orduan hanka sartzen

dugu. Lehendabizi, zein etapatan zau-

den aztertu behar da, eta jarri helbu-

ruak adin eta etapa bakoitzaren

arabera. Estrategiak ipintzen badituzu

esandakoak eta idatzitakoak bete

egingo dituzu. Horregatik, irailean hel-

buru horiek planifikatzea komeni da;

garai aproposa da horretarako”.

Iriaun elkartea: “Elosuko gaztelua gogoratzeko ekitaldia egingo dugu ferian”

Nolatan sortu zen Azkoitiko Iriaun

elkartea?

Aurrena aipatu beharra dago beti-

danik izan dugula herri konkistatu-

tako herritarrak izatearen

kontzientzia. Auñamendi entziklo-

pediako Historia general de Euska-lerria irakurriz jaso genituen gure

herriaren zatiketa eta desestataliza-

zio prozesuari buruzko zantzu ba-

tzuk. Gerora, Nabarralde

aldizkariaren jarraitzaile bihurtu

ginen. 2010, 2011 eta 2012. urteetan

1512ko konkistari buruz egindako

kongresuetan izan ondoren, iruditu

zitzaigun merezi zuela hitzaldietako

gaiak, era batera edo bestera, Azkoi-

tian ere zabaltzea. Horregatik el-

kartu ginen zerbait egiteko asmotan.

Nondik eta nora dator Azkoitiaknafar sustraiak dituela adieraztea?

Badakigu Azkoitia herria sortu

baino lehen bailara honetan jendea

bizi zela; 1186ko Iruñeko gotzainde-

giko dokumentu batean Iraurgi bai-

lara aipatzen da, eta bertan bi eliza

zeudela ere bai: Baldako Santa

Maria eta Soreasuko San Sebastian.

Bailarako baserritarrek bi elizate ho-

rien inguruan egingo zituzten inon-

dik ere bailarako kontuak

antolatzeko batzarrak. Gerora, bi

leku horien inguruan sortuko ziren

Azkoitia eta Azpeitia. 1186. urtean,

Iraurgiko bailara Nafarroako erresu-

man integratuta zegoen.

Herriaren sorrera, hiribildu mo-

duan eta San Martin de Iraurgi ize-

narekin, geroago izan zen, 1324an,

lurralde hauek Gaztelaren esku zeu-

denean.

Nafar sustraiak baldin baditugu,

nola galdu zuten hemengo herrita-

rrek nafar izaera?

1199. urtean hasi zen gure lurral-

dearen konkista. Gasteiz 7 hilabetez

setiatu zuten, errenditu zen arte;

Donostia ere konkistatu egin zuten.

Baionak, berriz, eustea lortu zuen.

Gogoratu behar dugu, Nafarroako

Antso VII.ak fundatu zituela bai

Gasteiz eta bai Donostia, Durango

bezala. Gerra kanpaina bakarrean,

Gaztelak Araba, Durangaldea eta

Gipuzkoa bereganatu zituen. Egoera

horrek jarrera desberdinak eragin

zituen bertako jauntxoen artean;

batzuk, Gebaratarrak adibidez, Na-

farroaren alde borrokatu ziren;

beste batzuk, berriz, Gaztelaren

alde ibili ziren. Jarrera desberdin

horiek eragina izan zuten bandoak

sortu zirenean: Ganboatarrak eta

Oinaztarrak.

Iraurgi bailaran zer gertatu zen ez

dakigu zehazki, eta Elosuko Iriaun

gazteluaren garai hartako eginki-

zuna zein zen ere ez dugu ezagu-

tzen.

Non kokatzen zen zehazki Elosuko

Iriaun gaztelua? Zer garrantzi zuen

bere garaian?

Kandido Azpiazu, Antton Menjibar eta Modesto Larrañaga Iriaun elkarteko kideak

Aspaldiko garaietan, Elosuko muino batean kokatuta zegoen Iriaun gaztelua, eta gaur egun

ia ez da haren arrastorik. Aspaldi hartako gazteluaren garrantzia ekarriko du gogora Azkoi-

tiko Iriaun elkarteak -Napar Zuzterrak- urriaren 12an ospatzen den Elosuko feria egunean.

10

GALDETU AHALA ERANTZUN

Aitor Arruti

Kandido Azpiazu, Antton Menjibar eta Modesto

Larrañaga Iriaun elkarteko kideak.

Elosuan bada bertakoek beti “Gaz-

telu” deitu izan dioten muino bat. Elo-

suko umeak hara igotzen ziren

jolasean. Hilerritik aurrera dago, ia

Aizpurutxoko sakonaren gainean.

Gaur egun Elosua urrun dagoela iru-

ditzen bazaigu ere, kontu egin behar

da garai haietan Gasteiztik itsasora

iristeko merkatari bideetako bat Elo-

sutik pasatzen zela; Bergara-Elosu-

Azkoitia bidea eginez, Getariaraino.

Garai hartan Aizpurutxoko bideak ziur

asko ez zuen orain duen moduko ga-

rrantzirik, eta ez zen bide luzeko mer-

kataritzarako erabiliko. Elosua

Nafarroako erresumaren barnean ze-

goenez, hemen ez zegoen mugarik,

eta, beraz, ez zeukan defentsa helbu-

rurik. Bergara-Azkoitia merkataritza

bidea zaintzeko izango zen gaztelua,

bidea lapurrengandik zaintzeko 4tik 6

zaindari bitarteko garnizio txiki bat

izango zuena.

Zergatik desagertu zen gaztelua? No-

latan ez dago haren arrastorik?

Esan bezala, 1200eko konkistan Elo-

suko gaztelurik aipatzen ez denez, ez

dakigu zer gertatu zen; garrantzi es-

trategikorik gabe, bidea zaintzeko go-

torleku xume bat izanik, ziurrenik

osorik iraungo zuen. Beharbada, ez

zen Nafarroako erregearen gaztelue-

tako bat izango, Alfonso VIII.a konkis-

tatzaile gaztelarrak bere testamentuan

Nafarroako erregeari bere gazteluakit-

zuliko dizkiola aitortzen duenean, ez

du Elosukorik aipatzen.

Gaztelua noiz arte erabili zen ez da-

kigu. 1457an Gaztelako Enrike IV.a

erregeak gaztelu eta jauregi batzuk

botatzeko agindu zuen; “(…) para pa-cificar el país, perturbado por los ban-dos Oñacino y Gamboino”. Iriaun

gaztelua, jauntxoren batena bazen, ba-

liteke orduan botatzea.

Elosutarren ahozko tradizioaren ara-

bera, gazteluko harriak erabili zituzten

Elosuko San Andres eliza eraikitzeko;

ba omen da hori adierazten duen

1468ko dokumentu bat. XX. mende er-

dian, berriz, muino-harkaitzaren zati

bat dinamitatu zuten, Bergara-Azkoitia

errepidea egiteko harria ateratzeko.

Egurrezko zutabeak kokatzeko erabili

zituzten harkaitzeko zulo ba-tzuk ba-

karrik geratzen dira haren aztarna

gisa.

Zer helburu ditu Iriaun elkarteak etor-

kizun hurbilean?

Urriaren 12an Elosuko feria izango

da, eta gaztelu muinoraino kalejira

egingo dugu 11:30ean; gaztelua gogo-

ratuko dugu bertan. Bestalde, nafar

izatearen esanahia zabaltzea da gure

helburua: euskaldunak gara, bai, baina

era berean nafarrak ere bai. Dauzka-

gun mugen gainetik kokatu behar

dugu geure burua.

Azkenik, adierazi nahi dugu Iriaun el-

kartearen ateak zabalik dauzkagula

Kultur Etxeko 4. solairuan guri edo-

zein ekarpen, laguntza edo lankidetza

modu eskaini nahi digun edozeinen-

tzat. Beste hainbeste guk lantzen di-

tugun gaien inguruko informazio

zehatzagoa behar duenarentzat ere.

11

GALDETU AH

ALA ERANTZ

UN

Iriaun gaztelua. Koadroa Mikel Zubizarreta Bolantek egin zuen, eta Elosukoei oparitu zien. Gure

eskerrik beroena.

“Elkartearen ateak zabalikdauzkagu Kultur Etxeko 4. solairuan guri edozeinekarpen, laguntza edo lanki-detza modu eskain-tzeko”

Zenbat denbora daramazu Australian bizitzen?

Dagoeneko bost urte eta erdi daramat Sydneyn bizitzen.Nere bizitzako une honetan oso ondo bizi naiz Australian,eta momentuan ez dut itzultzeko asmorik. Dagoenekoegoiliarra naiz bertan.

Zein izan zen hara bizitzera joateko arrazoia?

Lehenik eta behin, ingelesa ikastera etorri nintzen sei hi-labetez, baina gero, hango bizi maila eta Europan zebilenkrisi ekonomikoa ikusita, bertan finkatzea erabaki nuen.

Erraza egin al zitzaizun hango bizimodura moldatzea?

Bizimodu aldetik oso erraza izan zen bertara moldatzea.Txarrena bisa aldetik izan ditudan eragozpenak izan dira,oso konplikatua izan baita egoiliar izatea lortzea. Hemenez dute inongo laguntzarik ematen; filtro asko dituzte, etaoso garestia da bertan bizitzea. Jende kualifikatua bakarrikhartzen dute: ikasketak, ingeles maila, osasuna, adina, etab.Denbora eta ahalegin handia eskatzen du. Benetan Aus-tralian finko geratu nahi duten pertsonak bakarrik har-tzen dituzte.

Zer lan egiten duzu han?

Hasiera batean Bioteknologia alderditik ibili nitzen iker-kuntza lanetan Sydneyko Unibertsitatean. Esperientzia onaizan zen, baina ingeniaritza aldetik etorkizun egonkorragoaeskaintzen du Australiak, eta alderdi horretara jo nuen.Azkeneko hiru urteetan ingeniaritza lanetan nabil elikaduraindustrian, produkzio hobekuntzak egiten.

Zer gustatzen zaizu gehien handik?

Eguraldia, natura, bizi maila, kultura aniztasuna eta se-gurtasuna, delinkuentziarik eza.

Herriko zeren falta igartzen duzu gehien?

Familia, lagunak, jatekoa (Luziano okindegiko txokolatezkonapolitana) eta aire fresko usaina.

Hango lagunak dituzu, ala euskaldunak edo beste herrialde

batzuetako jendea da?

Normalean ez naiz euskaldunekin juntatzen, kanpoanizanda, kanpoko jendea ezagutzeko aukera dudalako. Ge-

hienbat hegoamerikarrekin eta australiarrekin elkartzennaiz.

Kanpora egonadi bat egitera joatea gomendatuko zenuke?

Bai, dudarik gabe. Kanpoan egoteak asko aldatzendizu munduari buruzko ikuspegia. Beste kultura,jende, iritzi, historia eta ohituretan murgiltzeak askoaberasten zaitu. Sentsazio eta une guztiak oso biziakdira, eta pertsonalki izugarrizko heldutasuna lortzenduzu. Azkoitia bezalako herri batetik irteten zareneanoso bizi idilikoa/egonkorra dugula konturatzen zara.Nik askotan ‘beste mundu batetik’ natorrela esatendut; guk dugun inozentzia sano hori ez dut pertsonaaskotan aurkitu, eta aldi berean harro sentitzen naiznire jatorriaga-tik. Batzuetan go-gorra izan daetorkin bezala uneaskori aurre egitea,baina azken bateanbizitza denboranzehar dituzun es-perientzia desber-dinen pilaketa batda. Ona edo txarraizan, atzera begi-ratzen duzuneanbeti ikusten duzuzerbait ikasi ze-nuela, eta zerbaite-gatik izan zenuelaestutasun hori.Kanpoan denbo-raldi batean ego-teak egoera guztienaurrean jartzenzaitu bat-batean,eta esperientziazoragarria da, nireustez.

Laida Beristain

“Bizitza denboran zehar dituzun esperientzia desberdinen pilaketa da”

Araitz Goikoetxea Arango, Australian bizi den azkoitiarra

Araitz Goikoetxea Arango azkoitiarrak 29 urte ditu, eta Australian bizi da orain dela bost

urtetik. Bioteknologia ingeniaritzan espezializatutako ingeniari kimikoa da, eta alor

horretan dihardu gaur egun Australian.

12

Tokitteko puntetik

Araitz Goikoetxea, Sydneyko hondartza batean.

13

Zer alde on ikusten dizkiozu Azkoitiko herriari?

Nire ustez, ia perfektua den burbuilatxo batean bizigara. Bakea, segurtasuna eta errespetua ditugu, etahorrek niretzat ez du preziorik, ezin da kuantifikatu:hori da bizi kalitatea. Arkitektura aldetik ere herri zo-ragarria dela iruditzen zait: oso polita eta erosoa, etajendea ere atsegina da. Nire bizitzarekiko perspektibakoso sinpleak eta txikiak dira: lana, bizimodu lasaia etabakea nahi ditut, eta hori hemen lor daiteke. Klimaere gustatzen zait; nahiz eta hasieran kostatu zitzai-dan, hemengo klima ulertzea lortu dut, eta euriak ereindarra ematen duela ikusi dut. Egia esan, toki honetazmaitemindu egin nintzen, eta orain ez dut neureburua beste inon ikusten.

Zein dira zure txokorik kuttunenak herrian?

Kafea hartzeko, Plaza Berri gustatzen zait; mendiaketa oinez ibiltzeko dauden pasealeku politak ere osogustuko ditut, edozein bidezidorrek toki ederren ba-tera eramaten baitzaitu. Egun beroetan elizara sartzeagogoko dut, eta egun hotzetan, berriz, Matadeiko sua-ren ondoan egotea maite dut. Ezin dut ahaztu AEKere, bertan egin bainituen nire lehen lagunak.

Zeozer aldatzeko aukera izango bazenu, zer

aldatuko zenuke?

Nahiz eta bertako jendea zoragarria izan, herrianpentsaera irekiagoa egotea gustatuko litzaidake, iritzieta ideia dibertsitate handiagoa egotea. Guztia nahikohomogeneoa dela iruditzen zait; gailentzen denpentsamolde bakarra dago, eta beste guztiak oso txi-kiak dira, ia ikusezinak. Horrez gain, aurreiritzi gu-txiago egotea nahiko nuke, eta gaur egun munduangertatzen ari dena ulertzea, jendeak hona emigratzekoduen beharraz konturatzea. Hemengo jendea guztienzuhaitz genealogikoa ezagutzera ohituta dago, eta ho-rrek segurtasun handia ematen du. Horrek ezezagu-nen aurrean dagoen mesfidantza ulergarriagoa ere

egiten du. Nahiz eta hasieran kostatu egin zitzaidan,orain zergatia ulertzera iritsi naizela uste dut. Urteakbehar dira pentsamolde hori aldatzeko, baina biho-tzez espero dut egunen batean gertatuko dela.

Zer desberdintasun aurkitzen dituzu Mexikorekin

alderatuta?

Mexikon aniztasun askoz handiagoa dago, baina uste dut el-kartasunak sustrai sakonagoak dituela hemen. Mexikora el-kartasuna orain ari da iristen, erabateko beharra dagoelako;elkar jaten ari gara, gure bizilagunaren beldur izateraino, etasakon-sakoneko aldaketa bat premiazkoa da. Hemen betiaurkituko duzu laguntzeko prest dagoen jendea; nire jaiote-rrian hori zailagoa da, jendeak ez baitu oparitzeko ezer, ezdenborarik, ez maitasunik. Oso bizimodu zaila dago han, osodesberdina da. Bestalde, uste dut klimak ere eragina duelajendearen izaeran: egun gris asko izateak pertsonak pixkabat itzaltzen dituela iruditzen zait. Han txiste asko egitenditugu gure arazoei buruz, eta hemen gehiago hitz egitenda seriotasunez, eta barre gutxiago egiten dela iruditzen zait.

“Egia esan, toki honetaz maitemindu egin nintzen”

Jimena Cardoso, Azkoitian bizi den mexikarra

Mexikoko Cuernavaca hiritik etorri zen orain dela bederatzi urte; betiereko udaberriaren

hiria deitzen diote, urte osoan loreak baitaude eta eguzkiaren argia eta beroa ez baitira

itzaltzen. Hala ere, ez du bere burua Azkoititik kanpora irudikatzen: hemen bere

paradisu zatia topatu duela dio. Ane Olariaga

Tokitt

eko

puntek

o he

rritar

ra

Jimena Cardoso, Azkoitian bizi den mexikarra.

14

GALDETU AHALA ERANTZUN

Italiatik iritsi berria zara, Geantseko Torra egin ondoren.

Zer moduzko esperientzia izan da?

Esperientzia oso positiboa izan da. Antolakuntza aldetikerraldoia da lasterketa. Munduko lasterkaririk handienekhartzen dute parte bertan, eta prestaketa benetan handiada. Asko gozatu dut bertan.

Helmugara iritsi zirenak sei izan ziren, baina antolakuntzak

lasterketa bertan behera uztea erabaki zuen. Nola hartu

zenuen erabakia?

Erabakiak lo harrapatu ninduen. 16. postuan nindoan, eta,hasteko, lasterketa neutralizatu egin zuten, eguraldiarenjoera benetan kaskarra baitzen, eta gero behin betiko era-bakia hartu zuten. Lo nengoela etorri zitzaizkidan esanezlasterketa bertan behera gelditu zela. Hartzeko erabakizaila zen, baina eguraldiaren joerak zeresan handia izanzuen. Ondoren irten zen eguraldia irtengo zela jakin izanbalute, bestelako zerbait erabakiko zuten.

Denetatik gertatu zaizula entzun dugu. Orkatila bihurritu

zenuen, ordulari digitala hondatu zitzaizun…

Bai, 30. kilometroan nindoala, orkatila bihurritu nuen, etahandituta ibili nintzen. Azkoititik hiru laguntzailerekinjoan naiz, Manu masajista horietako bat, eta hark masajeakeman eta zintak jarri zizkidan. Ez nuen gehiegi sentitu,egia esan. Ordularia, berriz, eguraldiagatik hondatuzen. Euria egiten zuen, hotza ere bai… Uste dut euriasartu zitzaiola. Orduan anaiaren ordularia hartu nuen,baina bereari ere gauza bera gertatu zitzaion. Azkeneanordulari orratzdun batekin amaitu nuen proba.

Berriz itzultzeko asmoarekin etorri zara?

Ez dakit, egia esan. Nire denboraldia uztailean amaitzenda, eta aurten Geantseko Torra egin ahal izateko abuz-tuan ere gogor lan egin behar izan dut. Portugalen pa-satu ditut hiru aste, egunero entrenatuz. Ederraizaten da etxekoekin oporretara joatea ere, eta Geant-s e r a itzuliko banintz, berriz ere abuztu osoan prestaketa la-netan jardun beharko nuke, eta horregatik ez naiz ausar-tzen bai edo ez esatera. Denboraldiaren araberakoaizango da erabakia.

Ehunmilak probak sei edizio izan ditu, eta zuk hiru ira-

baztea lortu duzu.

Irabazi baino gehiago, ‘lehena iritsi’ esatea gustatzen zait.Mendi lasterketetan denok lagunak gara. Lehia badagoenarren, ez dut ‘irabazi’ hitza erabiltzen, bakoitza bere den-bora egitera joaten baita. Ni 24 orduren bueltan ibiltzennaiz proba hori amaitzeko, baina iritsiko da ordua, he-mendik urte batzuetara, Ehunmilak bukatzeko 22 ordunahikoa izango direna eta nire denborekin bost onenenbarruan sartzerik ere izango ez dena. Kirol denetan ger-tatzen ari den bezala, mendi lasterketetarako ere jendeagero eta prestatuagoa dago.

Hiru garaipenetatik zein izan da bereziena?

Lehenengo ediziokoa, 2010ekoa, berezia izan zen, lehe-nengo aldiak denean izaten baitira berezi. Gogorrena, be-rriz, 2013koa izan zen, ordukoan Javi Dominguezekin

Imanol Aleson: “Aurtengo Ehunmilakizan da hiruretan bereziena”

Imanol Aleson, mendi lasterkaria

Etxean zein etxetik urrun aritzen da lasterka Imanol Aleson, baina zapaltzen dituen

lur guztietan moldatzen da ondo. Hori da kirolari batek duen maila neurtzeko giltza-

rri nagusia. Aurten zortzi lasterketa egin ditu; azkena irailaren 13an hasi zuen Ita-

lian, Geantseko Torra egiteko. 330 km-ko proba burutu berri du bertan, eta

zapore gazi-gozoarekin itzuli da etxera, helmugarako kilometro gutxiren faltan

lasterketa bertan behera gelditu baitzen, antolakuntzak hala erabakita.

“Ez zait urtero lasterketakerrepikatzea gustatzen; zerbaitdesberdina bilatzen saiatzen

naiz”

“Ehunmilak bukatzeko 24 ordubehar ditut, baina urte gutxiren

buruan jendeak 22 ordu nahikoaizango ditu”

Andoni Elduaien

15

GALDETU AH

ALA ERANTZ

UN

lehia estua izan bainuen. Aurtengo Ehunmilak izan da hi-ruretan bereziena. Gehien gozatu dudana aurtengoa izanda, eguraldi aldetik inoizko ederrena izan baita.

Beste hamaika probatan parte hartu izan duzu. Zein duzu

gustukoena edo behintzat ondoen moldatzen zarena?

Niri ez zait urtero lasterketak errepikatzea gustatzen; zer-bait desberdina bilatzen saiatzen naiz. Orain, Internetenlaguntzaz, egiten diren proba gehientsuenak nolakoakizango diren ikusteko aukera egoten da, eta begira jardu-ten dut. Nire mailarik altuena Ehunmilak proba inguruanizaten dut, eta horretarako prestatzeko lasterketa egokie-nak aukeratzen ditut.

Aurtengoa eta etorriko dena albo batera utzita, noiz eta

nola hasi zinen mendi lasterketetan?

Oker ez banago, 1997an hasi nintzen mendi lasterketetan.Lehenengo futbola probatu nuen, gero triatloia, baina ure-tan ez nintzen eroso sentitzen, eta azkenean mendian bu-katu dut. Lehenengo lasterketetako bat KanariarUharteetan egin nuen, oporrak aprobetxatuz. Munduosoko jendea joan zen hara, eta seigarren bukatu nuenproba; harrituta gelditu nintzen. Hura egin eta gero,2010ean, Ehunmilak proban ere lehenengo iritsi nintzenhelmugara, eta horrela gaur arte.

Bidelagun bat ere baduzu, Haglofs babeslea. Zertan lagun-

tzen du mendi lasterketetan babeslea izateak?

Mendi lasterketetatik ez dago irabazirik, ez baikara pro-fesionalak. Dena zaletasunagatik egiten dugu, baina ba-besle bat izateak asko laguntzen du. Alde batetik, mendiakarropa eta material berezia eskatzen du, eta hori behintzatbabeslearen eskutik jasotzen dugu. Gainera, lasterketa ge-hienetan euro bat ordaindu behar izaten da kilometro ba-koitzeko, eta gastua handia izaten da. Horretan laguntzenduten bitartean, ondo.

“Lehia badagoen arren, ez dut

‘irabazi’ hitza erabiltzen,

bakoitza bere denbora egitera

joaten baita”

Azkoitiko txoko bat?

Plaza Berri.

Denbora librean zer?

Mendira joan.

Igotzea ala jaistea nahiago?

Igotzea.

Menu bat?

Arroz integrala barazkiekin.

Mendi bat?

Izarraitz.

Ibilbide luze baterako lagunik onena?

Ura.

Imanol Aleson mendi lasterkaria.

Arbola zaharrekokimu berriak

Abiada biziko gizarte batean bizi gara. Dena azkar eta segituan egin behar da progresoaren

izenean, eta ziur aski gizarte egitura horrek izango dittu bai, bere alderdi onak ere, baina

belaunaldiz, belaunaldi jasotako ohittura zaharrak, galtzeko zorian dauzkagu. Gure aittitte-

amamen bizi egitura eta usadioak galzorian daude, eta askoren ustez, alferrikakoak izan arren,

geure uste apalean, oso kontuan hartu beharreko ohitturak dira. Esaera zahar batek dio, nora

goazen jakin ahal izateko, nondik gatozen jakin behar dugula, eta irizpide horixe kontuan har-

turik, Sustraiak bizirik kultur elkartea sortu dugu. Bertako sinesmen zaharrak guztiz desagertu

aurretik, azken hondarrak berreskuratu eta zabaltzera eramatea da osatu berri den elkartearen

zeregina. Baina, zer dira eta nondik datoz sinesmen zahar hauek? Bi hitzetan esateko, gure

aurrekoek garatutako usadio, ohittura eta sinesmenak dira, eta herrialde bakoitzak bereak

dauzka. Hor daude, Egiptoko, Greziako edo Erromako sinesmen zahar edo mitologiak, eta euskaldunok, badauzkagu

geureak.

Denak dira garrantzitsu, denak kontuan hartu beharrekoak, baina herrialde bakoitzak bertakoa lantzea ere garrantzitsua

da, eta juxtu euskaldunena, ez da ez, ahuntzaren gauerdiko eztula. Hainbat dira, orain arte jorratutako lan ildoak eta

bat aukeratzekotan, Joxemiel Barandiaranena aukeratu behar. Berau izan baitzen, galzorian zeuden sinesmenak jaso,

gorde eta zabaltzera eraman zituen gizon handia, eta bere lanak euskal mitologiako nolabaiteko itun zahar bilakatu dira.

Gurutz Garmendia

Iritzixe

16

Ez zen bakarra izan, hortxe daude baita ere, Caro Baroja, Azkue edo Satrustegi, baina ataundarra izan zen zalantzarik

gabe erreferentzi nagusia. Berari esker berreskuratu zen euskaldunen antzinako indar sortzaile kosmikoaren izena eta

izana, Marirena alegia, eta bereak dira euskaldunen jatorri aurreindoeuroparreko lan ildo nagusiak.

Dena dela, euskal sinesmen zaharrak orokortasun bat mantentzen badute ere, aldatuz doaz, herriz herri, euskera bera

bezalaxe eta horrek zera eskatzen du, tokian tokiko ikerketa sakonak egitea. Denok dauzkagu buruan Aralar bezalako

toki mitikoak edo Anbotoko Dama, baina zer dakigu Azkoitti eta Urola erdiko sinesmen zaharrez? Ba norbaitek beste-

lakorik pentsatu arren, oso-oso aberatsa da gure alderdia kontu horietan eta azken hondarrak oraintxe bertan ez badira

jasotzen, betirako galduko zaizkigu epe motzean. Ez da erraza, hain lerro gutxitan, Mariren garrantziaz hitz egitea,

baina Barandiaranen lan ildoak jarraituz, Amalurraren irudia izango zen antzinako euskaldunentzat, indar sortzaile

handia litzateke eta lauburua izango luke bere bihotza. Bikotasunean oinarritzen baitira euskal sinesmen zaharrak. Lau-

buruak ezkerrera egiten duenean, bizitza esan nahiko luke eta alderantziz egiten duenean, eskubira alegia, heriotza. Eta

geure alderdian berriz, Mariri, erabat tokian tokikoa denez, Amuteko Damie deitzen omen zioten, eta bere senarrari

berriz, Majue. Ostiraletan elkartzen omen ziren, Amuteko Damie eta Majue Izarraizko tontorretan, eta bat egiten zu-

tenean, izugarrizko trumoi eta kazkabarrak izaten omen ziren alderdi hauetan. Bestalde, horrez gain esatea komeni da,

sinesmen zahar horiei buruzko interesa areagotu nahian, emakume handi baten itxuran ikusten zutela Azkoitian Amuteko

Damieri eta burua, iletargi betearena zuela. Hor ibiltzen omen zen egun berezietan, Baldatxo aldetik, Juinerako bidean

airean hegaka, eta beste batzuetan, berriz, bere lagun ziren lamiez inguratuta egoten omen zen.

Arestian aittatutako ildoari jarraituz, nondik gatozen jakin behar, nora joan behar dugun jakitteko, eta irudikapen hori

arbolen bitartez gertatzen da. Horiek, giza seme-alabek bezalaxe, sustraiak, enborra eta adarrak dauzkate, eta guk di-

ttugun gorputz atal berdin berdinak. Gure etorkizuna izango diren adar sendo eta ederrak botatzeko, geure jatorriak

ezagutu behar, eta aittitte-amamen jakituria bertan behera galtzen uzten badugu, ez dugu inoiz lortuko ganorazko ada-

rrak botatzerik. Eta zeregin horretan gabiltza gutxi batzuk azkeneko urteetan. Juan Bautista Mendizabal eta biok ibili

ginen Azkoittiko Mari izan daitekeen Aizpuruko Dama edo sorginari buruzko ikerketak egiten, ondorio benetan inte-

resgarriak jasoaz, eta beste zenbait komunikabideren artean, Maxixatzenen erreportajea argitaratu zen. Bestalde, Josu

Arrieta eta bion artean, “Urola aldeko kontu eta komerixek” eskualdeko sinesmen zaharretan oinarritutako ipuin bilduma

atera genuen orain dela gutxi. Orain, lanketa horiei jarraipena eman eta zereginean sakontzeko, Sustraiak bizirik kultur

elkartea osatu dugu.

Zabal-zabalik daude kultur elkarteko ateak, gure aurrekoen sinesmen zaharrak maitte dituzten herritar guz-

tientzat.

17

IRITZI

XEOdol-emaileak

Urriaren 5ean eta 26an izango

dute hitzordua, 17:00etatik

21:00etara, Berdura plazan.

II. Orbel Jokuek

dute erantzuteko. Erantzunak osti-

ralerako entregatu beharko dira, zu-

zenean webgunean edo tabernetan

utziko ditugun kaxetan erantzunak

utzita. Puntu gehien lortzen duten

hiru taldeek azaroaren 14an egingo

den finalean parte hartuko dute.

Parte hartzeko, hiru laguneko tal-

dea osatu behar da. Taldeari izena

jarri, eta taldekideen izenak eta e-

mailak utzi maxixatzen.eus atarian

Udazken honetan ere hizkuntza-

rekin egin nahi dugu jolas, eta he-

rritar guztiak jolasean jarri nahi

ditugu. Iaz lehenengo Orbel Jokue-

tan sortu zen giroa ikusita, parte

hartu zuten 13 urtetik hasi eta 70

urtetik gorako 380 lagunek osatu-

tako 129 talderekin, aurten ere ja-

rraitzea erabaki dugu. Badatoz II.

Orbel Jokuek.

Euskara eta euskal kultura ardatz

hartuta, jokoaren helburu nagusia

ondo pasatzea da: herritarrak hiz-

kuntzarekin eta euskal kulturarekin

lotutako kontu batean parte hartuz

ondo pasa dezaketela konturatzea

eta, bide batez, gauza berriak eza-

gutzea.

Lehiaketak iazko formatu bera

izango du. Urriaren 17an hasita, hiru

astean galderak eta probak plantea-

tuko ditugu, eta azaroaren 14an fi-

nala jokatuko dugu.

Ostiralero galdera eta proba des-

berdinak zabalduko ditugu, eta

parte hartzaileek astebete izango

BAZKIDE ORRIA:

Proiektuko BAZKIDE izateko (urtean 25€, hilean 2€ inguru soilik) bete ondorengo datuak:

Izen-abizenak:

Helbidea:

Herria:

Telefonoa:

Helbide elektronikoa:

Kontu zenbakia:

Bi aukera dituzu:

1- Bete orri hau eta bidali Kultur Etxea, 110 p.k. helbidera (edo sartu doan gure Kultur etxeko postontzian)

2- Bidali datu guztiak honako helbide honetara: maxixatzen@maxixatzen.eus

OHARRA: Datu babesak

Izaera pertsonaleko datuak babesteko abenduaren 13ko 15/1999 Lege Organikoak xedatutakoa jarraituz, jakinarazten dizugu, xedearen arabera biltzen diren datuak Maxixatzen herri komunikabideko (Azkoitiko kultur

etxea) titularitatepeko fitxategi automatizatu batean sartuko direla. Era berean, jakinarazten dizugu, eskubidea duzula datu horietara jotzeko, zuzentzeko baliogabetzeko eta aurkatzeko, eskubide hori Maxixatzen

herri komunikabideko (Azkoitiko kultur etxea) Erregistro Orokorrera zuzenduz ahal izango duzularik.

(Orbel Jokuetarako sortuko dugun

atalean) edo tabernetan utziko di-

tugun kaxetan. Behin izena emanda,

asteroko probei erantzutea da lan

bakarra.

Jolas egiteko eta ondo pasatzeko

gogoa baduzu eta sari ederrak ira-

bazi nahi badituzu, animatu!

18

MAXIXATzEN MAXIXATUIEZ

Iazko udazkenean Maxixatzenek antolatutako Orbel Jokuetako parte hartzaileak.

19

Hilebetin

beixetatik

Hilabeteko argazki galeria bisitatuena maxixatzen.eus-en:

Albisterik irakurriena maxixatzen.eus-en:

Jon Unanue Urdaibaiko

arraunlari azkoitiarrak

Kontxako Bandera irabazi

zuen, eta biharamunean

Maxixatzenen bulegora

etorri zen igande hartan

bizitakoa kontatzera.

Jende asko eta askotarikoa ikusi zen irailaren 26ko Bularreko Minbiziaren aurkako I. Lasterketan.

20

Ba AL DAKIZU?

Bai, oraingoan bai. Pare bat urtean

izan ditugu kanpai itxurako galtzak

ate-joka, eta, zenbait it girl horiek janz-

tera ausartu diren arren, ez dute lortu

kaleko moda konkistatzerik. Denboraldi

honetan, ordea, lehia handia izango da

galtza estuen eta zabalen artean. Berres-

kuratu duela hamar urte erabiltzen ze-

nituen barren zabala duten bakeroak eta

egokitu oraingora. Antezko jaka edo top

batekin konbina ditzakezu, oihal hori

udazkenean gure armairuko protago-

nista izango da eta. Hotzari aurre egiten

ausartzen diren horientzat, belaun azpi-

rainoko galtzak ere aurki ditzakegu; era-

bat estanpatu desberdinekin, eta,

betiere, zabalak eta gerrirainokoak. Erre-

suma Batuko jatorrietara hurbildu eta

ausartu British estiloari jarraitzen; koa-

drozko estanpatuak izango ditugu aliatu.

Hala ere, Euskal Herriko tenperatura

ezagututa, ez da erraza izango horiekin

ausartzea. Baina ez larritu, gerritik hasi

eta oinetaraino iristen diren galtza za-

balak ere badira eta. Egunero erabiltzeko

modukoak edo jantziagoak. Oraindik

galtza zabalek edo barren zabaleko

galtzek guztiz konbentzitzen ez bazai-

tuzte, galtza zuzenetara jo dezakezu.

Galtza estuak inola ere utzi nahi ez ba-

dituzu, berriz, lasai, beste denboraldi

batzuetan ikusiko dira-eta kalean. Ez da

hain erraza izango gure artetik uxatzea.

Ione BastidaModazalea

Udaletxea

Udaltzaingoa

Suhiltzaileak

Epaitegia (Azpeitia)

Azkoitia Lantzen

Iraurgi Berritzen

Abarketatxo ludoteka

Artxamendi Gaztelekua (GIB)

Zubiaurre Elkargunea

KIUB

KZ Gunea

Ertzaintza

San Martin ondaregunea

Musikagunea

Anbulatorioa

Plaza Ondo Jubilatuen Etxea

Bake Epaitegia

San Jose Egoitza

Aizkibel liburutegia

AEK

Baztartxo

Gurutze Gorria

DYA

Lanbide (Azpeitia)

SOS Deiak

Txerloia Futbol Zelaia

Gurea pilotalekua

Torre Zuri erakustokia

Txerloia Tenisa

Kultur Etxea

Postetxea

Gipuzkoako Urak

Xabier Munibe haur eskola

Xabier Munibe ikastola

Floreaga ikastetxea

Bizilore

Urola Ikastola BHI

Garbigunea

Mankomunitatea

Tamaina handiko trasteak

jasotzeko zerbitzua

Aldalur

Eusko Tren

La Guipuzcoana

PESA

Piper elkartea

Taxiak

943-08 00 80

943-85 71 71

112

943-02 51 91

943-85 71 51

943-85 08 43

943-02 60 27

943-85 60 27

943- 85 25 44

943-85 73 05

943-02 36 19

943-08 37 80

943-85 71 70

943-85 10 70

943-00 76 10

943-85 21 68

943-85 15 97

943-85 13 23

943-85 08 98

943-08 31 18

943-85 19 86

943-85 32 97

943-46 46 22

943-15 04 02

112

943-85 20 61

943-85 36 39

943-85 71 70

669-62 18 02

943-85 71 70

943-85 33 93

943-85 08 83

943-08 07 37

943-85 06 46

943-85 30 43

637-70 57 20

943-85 21 74

696-67 64 56

943-85 73 19

943-45 98 74

943-85 27 18

902-54 32 10

943-85 11 59

943-21 26 99

943-85 25 87

943-851020

Telefono interesgarriak:

21

6, 7, 10, 11, 22, 23, 26, 27, 28,

29, 30, 31

Jaen (Azkoitia)

943-850785

5, 12, 19, 24, 25

Azpiazu (Azkoitia)

943-852989

Farmaziak (urria)

Egunez (09:00-22:00)

Gauez (22:00-09:00)

6, 7, 10, 11, 22, 23

Jaen (Azkoitia)

943-850785

5, 19, 24, 25

Azpiazu (Azkoitia)

943-852989

3, 4, 14, 27Aranburu (Azpeitia)

943-811350

8, 9, 20, 21

Gisasola (Azkoitia)

943-851235

1, 2, 3, 4, 8, 9, 13, 14, 15, 16, 17,

18, 20, 21

Gisasola (Azkoitia)

943-851235

13, 16, 29

Alberdi (Azpeitia)

943-815974

1, 17, 18

Eizagirre (Azpeitia)

943-811274

2, 26, 31Jacome (Azpeitia)

943-080258

12, 15, 28

Beristain (Azpeitia)

943-811949

ESKURE

KOMENI

EZETZ ASMAU!

Urriaren 20a baino lehen bidali be-

harko da erantzuna. Irabazleak

Odriozolako saski bat jasoko du

opari gisa.

Sartu gutuna Kultur Etxeko gure

postontzian, edo bidali zuen eran-

tzunak maxixatzen@maxixatzen.eus

helbidera.

Aldatutako argazkia. MIKEL ZENGOTITA

Uztaileko lehiaketako ira-bazlea: Estefania Ayerdi.

er dago aldatuta Oteiza

frontoietako argazkian?

Argazki originala. JAVIER BERISTAIN Estefania, lehiaketako irabazlea saria jasotzen.

Z

22

agendie

URRIA

03 10 12

1

17

6

2425

20:00etan parrokian, organo erromantikoarennazioarteko xVi. zikloa

Bakarlariak:

J.J. Etxeberria eta

Mariatxen Urkia

Organoa:

Jose Luis Franzesena

elosu Mendiko ganadu peria

- 09:00etan, Periaren ha-siera.

- 11:30ean, Napar Sustarkalejira Elosuko Gaztelura.

- 13:30ean, BetsolariakFrontoiko tablatuan.

Ondoren, Laja II.a eta Lutxur-dio trikitilariak.

- 17:30ean, bertako probaharriekin erakustaldia.

- Ondoren, erromeria.

- Egun guztian, Laja II.a etaLutxurdio trikitilariak.

*Oharra: autobus zerbitzua

egongo da egun guztian Bergara-

tik eta Azkoititik.

20:00etan parrokian, organoerromantikoaren nazioartekoxVi. zikloa

Organoa: Stefan Kagl

19:30ean, xV. Bidai tertuliak kultur etxean

Hizlariak: Maialen Astigarraga eta

Igor Mayora.

gaia: “transiberianoan bidaiatuz”

20:00etan parrokian, organo erromantikoarennazioarteko xVi. zikloa:

- Arimaz kamera orkestra

- Errenteria Musikal kamera

orkestra

Organoa:

Alize Mendizabal

euskal aizkora, gurea pilotalekuan

kontzejupean, arratsaldez, Musika Bandaren kontzertua.23:00etan, Herriko plazan, tabernarien elkarteak antolaturik:

“zarpazo a cicatriz” eta

“potrotaino” taldeen kontzertua.

Baztartxo torre zuri

*Jatorrizko bertsioa azpitituluekin.

irAiLAren 25etik 27ra:

Beningo erakusketa.

UrriAren 19tik AzAroAren 1era:

Udane Juaristik Sahararen

aldeko elkartearekin

egindako elkarlanaren

inguruko erakusketa.

BaztartxoUrriAren 3an:

22:00etan, “Erdibana”

antzezlana, Jose Ramon

Soroiz eta Iker Galartzarekin.

UrriAren 24an:

Poxpolo eta Mokoloren

ikuskizuna.

UrriAk 2 (JBA)*,4 eta 5

irrAtionAL MAn

UrriAk 4Los Minions

UrriAk 9-10-11eta 12

eL desconocido

UrriAk 16-17-18eta 19AMAMA

UrriAk 18

MAgiAren etxeA

UrriAk 23-24-25eta 26MArte

UrriAk 30 eta 31AzAroAk 1 eta 2:

regresión

AzAroAk 1AtrApA LABAnderA