MAXIXATZEN

Azkoitiko komentuak, hutsik

Azko

itiko

her

ri al

dizk

aria

, 201

9ko

urta

rrila

- 38

3. z

enba

kia

2 maxixatzen.eus

maxixatzen.eus

Kale Nagusia, 62Gipuzkoa, 20720 Azkoitia

943 85 36 17

www.maxixatzen.eus

ARGITARATZAILEA:Maxixatzen Euskaldunon Elkartea

ERREDAKZIO TALDEA ETA KOLABORATZAILEAK:

Naroa Olalde, Idoia Alberdi, Igo-ne Bastarrika, Julen Garate, Laida Beristain, Andoni Elduaien, Olaia

Juaristi, Amaia Ugalde, Aitor Arruti, Gema Lopez, Ainhoa Cuende, Josune

Herrarte eta Urko Azpitarte.

KOORDINAZIOA:Olaia Juaristi eta Andoni Elduaien

MAKETAZIOA:Eregi, Euskara eta Komunikazioa

PUBLIZITATEA:Ainhoa Cuende. Tel.: 943 85 36 17

INPRIMATEGIA:Mcc graphics

TIRADA:850 ale

LEGE GORDAILUA:SS-706-97

ISSN: 1137-8891

Oharra: Maxixatzenek ez du bere gain hartzen IRITZIAN eta GUTUNEAN adiera-zitakoaren erantzukizunik. Argitaratu ahal

izateko, eskutitz guztiek ondo identifikatuta egon beharko dute. Ez ahaztu datu hauek jartzea:

izen-abizenak, NA eta telefono zenbakia, nahiz eta gero izen-abizenak soilik argitaratu. Idatziek

gehienez 25 lerro izan beharko dituzte eta maxixatzen@maxixatzen.eus helbidera bidali beharko dira, hilabeteko azken astelehena

baino lehen.

6

28

23

hileko argazkixeEgoitz Arruti: 'Azkarateko errepide makala'

iritzixe Yolanda Larrañaga: 'Horixe da inporta

zaidan bakarra'

izena eta dizena Azkoitiko komentuak hutsik

iritzi grafikue

Travis: 'Urte hasierako helburuak'

maxixatzen maxixatuiez

Iraurgi Saskibaloi Kluba une gozoetan

kejie ta desditxie 'Erremediorik ez?'

hilabetin begixetatik

iritzixe Xabier Etxaniz: 'Guztioi iritsiko zaigu'

izena ta dizena

Onartu dira 2019ko aurrekontuak

ba al dakizu?Saria etxera eramatearen ilusioa

ezetz asmau!Denbora-pasak

bertsoa paperean

Iñaki Tolosa: 'Berri Txarrak'

maxixatzen txikiHaurren txokoa

hara!Toota masajista

eskure komeni

ezetz topau!

agendie

4

5

6

12

13

18

30

28

24

URTARRILEKOALDIZKARIANZER?

23

17

11

14

25

26

29

29

4 maxixatzen.eus

Azkarateko errepide makala

HILE

KO A

RGAZ

KIXE Egoitz Arruti Uria

Naturak irensteko gaitasunik ez duen lurzoru grisa. Abiadurak alde batera utzi duen asfalto zati zaharra, egun, ibilgailuen gurpilek ez dute asko zapaltzen. Tarteka, bertako baserritarrak igarotzen dira, eta udazkenak eraitsitako orbela dute bidelagun. Batzuetan, bide bazterreko goroldioan, aldapa atsegin duten oinezkoen zapatilek arrastoak uzten dituzte. Noizean behin, txirrindulariak saiatzen dira makala den horretan ahalik eta azkarrena igarotzen. Sarritan, baso batetik besterako ibilaldian, katagorriek gurutzatzen dute, eta ez dute bi aldeetara begiratzen harrapatuko ote dituzten jakiteko. Beti, beleak ditu zelatan.

maxixatzen.eus

Hogeita bost urte iragan dira jada Donostian Euskal Herriko Bertsolari Txapelketan Andoni Egañak irribarrea hitzari buruz abestu zuen bederatzi puntuko bertso zoragarri har-tatik gaurdaino.

Irribarrea hitzari abestu behar zion Andonik, eta honela amaitu zuen bertsoa:

«…zure irrifarra, horixe da inporta zaidan bakarra».

Andoniren ahotik azken hitz horiek entzun zirenean, bertan geunden milaka pertsonetatik asko eserlekutik jaiki eta, be-giak emozioz bustiak genituen une hunkigarri hartan, txalo zaparrada batekin eskertu nahi izan genion Andoniri. Bene-tan ukitu ziguten bihotza hitz xume haiek. Benetan guri ere axola zaigu gure ondokoaren irribarrea, eta ezker-eskuin irribarretsu nahiko genituzke inguruko guztiak.

Orduz geroztik, askotan izan ditut hitz horiek barnean bueltaka. Nahiz eta jakitun izan askotan bertsolariek erri-ma, momentua, entzulea, giroa eta abar kontuan hartuta abesten dutela, zerbaitegatik atera ziren hitz haiek, eta zen-tzua zuten nire barnean behintzat.

Ba ote da aldamenean edo gertu dugun ororen irribarrea bai-no gauza hoberik? Irribarre egitean, pertsonaren aurpegia er-laxatu ohi da, begiak argitu, eta ezpainak ere tentsioa galtzen dute. Hamazazpi muskulu mugitzen omen zaizkigu aurpegian irribarre bakoitzeko. Ez da hizkuntzarik irribarrearentzat: guz-tiek uler dezaketen zerbait da, beste hizkuntza edo kulturetako edozeinek uler dezake gure irribarrea. Hala ere, badirudi gure bizimoduan daramagun abiadak, estresak edo lanean iritsi ezinak batzuetan denbora kentzen diola irribarreari ere, bai-na gera dezagun momentu batean gure barrena eta pentsatu Andoniri hainbeste axola izan balitzaio aldamenean zuenaren irribarrea, aldamenean dugunari ere berdin gertatuko zaiola.

Beraz, geldi dezagun gure barneko abiada segundo batzuetan, eta eskain diezaiogun irribarrea aldamenean dugun eta axola zaigun pertsona horri. Ama, aita, seme, alaba, bikotekide, lagun edo gustuko dugun orori, bihotzez eginiko irribarrea gure ondokoaren bihotzera iritsiko den segurtasuna izan dezagun. Ordaindu behar ez den zerbait da, besteen momentua goxa dezakeen zerbait.

Hala ere, behin baino gehiagotan egiten dugu barre, nahiz eta gogorik ez izan. Barre edo irribarre faltsua deritzogu. Horretarako hainbat arrazoi egon daitezke: gure benetako erreakzioak besteei eragingo dien egoeratik babestea, gure intimitatea gordetzea edo emozio bat ez azaleratzea, besteak beste. Irribarre faltsua erabiltzen dugu kasu horietan.

Gehienetan jakin ohi dugu aurrean dugun pertsonaren irribarrea benetakoa den edo ez, geuk irribarre egitean gurea benetakoa den edo ez dakigun bezala. Badakizue gehienetan irribarre faltsua denean ezker ezpaina gehiago igotzen dugula?

Maiz esan ohi dugu haur txiki edo nerabe bat irribarrez ikustean irribarre polita duela haur horrek, eta badirudi adinean aurrera goazen heinean eta aurpegian zimurrak ateratzen zaizkigun heinean irribarrea gutxitu egiten zaigula. Haur txiki baten irribarrea bezain polita da amona edo aitona baten irribarre goxoa: benetako irribarrea, begietatik ezpainetara zabaltzen den irribarrea eta emozioa.

Emoziorik gabeko bizitzarik ez dagoelako eta irribarre gabeko bihotzik ere ez, atera dezagun bada gabon egun hauetan gure irribarrerik goxoena eta goza dezagun aldamenekoaren irribarreaz. Norberari hain gutxi kostatu eta ondokoari hainbeste eman diezaioketen hainbeste gauza ez daudelako. Bizi gaitezen bizitzeko.

IRITZIXE

Horixe da inporta zaidan bakarraYolanda Larrañaga Arrieta

6 maxixatzen.eus

IZEN

ATA

DIZ

ENA Mojarik gabe, hutsik daude Santa Kutz eta Santa Klara

lekaimetxeak. Alde batetik, Santa Klarako mojen etxean klaratarren lekaime taldea klausuran bizi izan zen 1607tik. Ordea, azken bi mojak Oñatiko Santa Anako komunitatera joan ziren, 2017ko abenduan. Beste aldetik, Basarteko Santa Kutz lekaimetxean brigidak zeuden klausuran bizitzen, 1691z geroztik. Eta 2018ko urrian, komentua hustu eta hango mojak beste monasterio batzuetara lekualdatu zituzten.

Herrian zeresana piztu du komentuen itxierak, eta Felix Azurmendi Ayerbe (Urretxu, 1950) Azkoitiko parrokoarekin izan da Maxixatzen, lekaimetxeen itxieraz informatzeko. Azurmendik azaldu du bi monasterioen itxierak “oso ezberdinak” izan direla. Santa Klarako mojak, Vatikanoaren baimenarekin, euren borondatez joan ziren Oñatiko monasteriora. Santa Kutzekoak, aldiz, ez. Vatikanoaren dekretuz itxi zuten komentua, eta hango mojak kongregazio bereko beste monasterio batzuetara bidali zituzten.

Monasterioen ardura

Komentu guztiak federazio baten barruan daude elkarri laguntzeko. Monasterioak egoera larrian daudenean —moja zaharrak, gutxi edo gaixo daude—, federazioak laguntzen die. Bestela, elkarte monastikoak demokratikoak dira: haiek

aukeratzen dute buru izango den abadesa. Monasterioen ardura osoa, beraz, bertako abadesena izaten da. Monasterio bakoitza autonomoa da. Eta abadesaren gainetik Vatikanoa dago. Gotzainak, esaterako, ez du zerikusirik monasterioen erabakietan zuzenean, baina bai zeharka. Monasterio bat egoera larrira iristen denean, hau dio elizaren azken legeak: monasterioa desegin behar denean aipatutako federazioari ematen zaio protagonismoa. Egoera horretan komisio bat egin behar da, egoera ikusteko eta gauzak erabakitzeko. Hauek osatuko dute komisio hori: Gipuzkoako gotzainak, monasterioko abadesak, federazioko presidenteak eta federazioko laguntzaileak. Lau horiek egoera ikusi behar dute, eta zer komeni den erabakiko dute. Baina, ondoren, azken erabakiak Vatikanoak hartzen ditu. Hain zuzen ere, hori da Santa Kutzen gertatu zena: komisio hori egin zuten, komentuko egoera aztertzeko.

Vatikanoak bisitari apostolikoa eta pontifize-komisarioa bidali zituen, gauzak aztertzeko. Etorri zen bisitaria, eta komentua ixtea erabaki zuen. Aste berean, Vatikanoaren aginduz, hustu zuten mojen etxea. Itxitakoan, Mexikotik etorritako hiru lekaime sorterrira bidali zituzten. Afrikatik etorritakoak, bi izan ezik beste guztiak, kalera bidali zituzten; moja izateko prozesuan zeudenak ziren haiek. Beste bat, bertako komunitatekoa zena, kenyarra, orain Palentzian (Espainia) dago. Eta beste bat, prozesuan zegoena hura ere, Lasartera eraman zuten, beste birekin batera.

Olaia Juaristi Zabala

Herrian zeresana piztu du Santa Kutz eta Santa Klara komentuen itxierak, eta Felix Azurmendi Azkoitiko parrokoarekin eta Joseba Gonzalez ‘Paje’ apaiz azkoitiarrarekin izan da Maxixatzen, lekaimetxeen itxieraz

informatzeko eta etorkizunerako zein asmo dauden argitzeko.

Azkoitiko komentuak, hutsik

IZEN ATA DIZENA

Hori gertatu aurretik, 2018ko otsailean, abadesa aldatu zuten, legez egin beharreko urteak beteta. Vatikanoak abadesa berria ezarri zuen, eta ordura arteko abadesa zena Valladolidera (Espainia) eraman zuten. Bere borondatez ez zen joan, obedientziaz baizik. Izan ere, bisita egin zuen komisioari iruditu zitzaion abadesa hori denbora baterako Santa Kutzen egotea ez zela komeni. Maxixatzenek jakin duenez, gerora, Santa Kutzeko abadesa berriak eskatu zuen Valladolidetik Azkoitira ekartzea lehengo abadesa, baina ordenak hori ez zuen onartu. Elizako legearen arabera, abadesa baten gainetik Aita Santua bakarrik dago, ordea, eta eskaera hori ez onartuta, ordena elizaren aurka ez ote den joan galdetzen dio bere buruari Joseba Gonzalez ‘Paje-k’. Elizan norbaiti zigorra jartzeko prozesu bat ireki behar da, eta horretarako arrazoi serioak egon behar dute. Prozesu bat burutu gabe zigor bat ematea, elizaren legearen aurka doa. Eta zigorra izan dena elizaren agindu bezala azaltzea ere elizaren legeen aurka doa.

"ABADESARI HITZ EGITEN EZ UZTEA EZ DA ONARGARRIA;

GIZA ESKUBIDEAK URRATZEA DA HORI"

Informaziorik ez

Felix Azurmendi parrokoari inork ez zion jakinarazi Santa Kutzeko prozesuaren berri. “Nik kalean jakin nuen Santa Kutzen gertatzen ari zena”, dio Azurmendik. “Parrokoa eta Santa Kutz inguruko bizilagunak informatu egin behar zituztela uste dut. Monasterio baten bizitzak eta gertakizunek oihartzuna badute herrian eta parrokian. Eta parrokiaren arduradunak, behintzat, jakin beharko luke monasterioan gertatzen ari dena. Informatzen ez denean zurrumurruak eta tentsioak hasten dira, eta halaxe izan da. Herriko jendeak niri galdetzen zidan, eta nik ez nekien ezer. Kalean entzuten nuen, esaterako, mojen laguntzaileek eta inguruko bizilagunek Valladolidera bidali zuten lehengo abadesari deitu ziotela, eta ez zietela harekin hitz egiten uzten. Hori entzunda, konturatzen nintzen egoera oso arraroa zela. Abadesari hitz egiten ez uztea ez da onargarria; giza eskubideak urratzea da hori. Azkenean, nik ere Valladolidera deitu nuen, handik Mexikora bidaliko zutela jakin nuenean. Besterik gabe, agurtzea nahi nuen. Eta ez zidaten utzi berarekin hitz egiten. Horregatik guztiagatik, gauzak ez direla ondo egin

iruditzen zait Santa Kutzen itxieran, eta mojak ez dituztela ondo tratatu, izan dituzten bisita horietan. Gizatasunik ez da izan erabaki hori hartzerakoan. Horrelako prozesu bat egiten denean bidelagun izan behar da. Eta ez botere. Eta horrek denbora bat eskatzen du. Pazientzia. Agian gauzak oso atzetik etorriko ziren, baina bukaera azkarra izan da. Mojen inguruko jendea eta mojak sufritzen ikusi ditut. Gauza desatseginak gertatu dira. Eta horrek pena ematen dit. Hor zauri batzuk gelditu dira. Parroko bezala, sentsazio txarrarekin gelditu naiz”, azaldu du.

"SANTA KUTZEN ITXIERAN MOjAK EZ DITUZTE ONDO

TRATATU. GIZATASUNIK EZ DA IZAN ERABAKI HORI

HARTZERAKOAN"

Inguruko jendea “asko inplikatu” da Santa Kutzen, eta haiei ere “gaizki” iruditu zaizkie hartutako zenbait eraba-ki. “Haserre daude”, dio Azurmendik. Maxixatzen jarri da bizilagunekin harremanetan, baina ez dute nahi oraindik ezer esan nahi, mojen defentsan gestio batzuk egiten ari direlako. Bitartean, nahiago dute isilik egon eta gestioak ez hondatu.

Santa Kutz guztiz itxita dago orain, eta ez da mezarik ematen. Brigidek oraindik ez dute erabaki gerora beste moja batzuei etxea utzi edo ez. Bitartean, han inguruko familia bat arduratzen da orain komentua zaintzeaz.

Joseba Gonzalez: 'Pertsonak ondo tratatuak izan al diren eta eliza barruan pertsonen eskubi-deak errespetatu al diren, horrek kezkatzen nau'

“Gauza oso arraroak” pasatu dira Santa Krutzeko itxie-ran, esan du Joseba Gonzalez Zugasti ‘Paje’-k (Azkoitia, 1969). Pasai San Pedroko erretorea da gaur egun ‘Paje’; Gipuzkoako bikario nagusia izandakoa ere bada, besteak beste.

Santa Kutzeko egoeraz galdetuta, prozesuak hainbat galdera sortu dizkiola azaldu du: “Pertsonen eskubide juridikoak zaindu al dira? Ixteko arrazoiak ez dakizkit, ixtea erabaki dutenen azalean ez nengoen-eta ni. Baina hori ixteko erabili diren denborei eta jarrera pertsonalei buruz nire inpresioa badut. Baina nahiago dut nire iritzia

Joseba Gonzalez 'Paje'.Felix Azurmendi.

8 maxixatzen.eus

publikoki ez zabaldu. Oraindik itxi ez den prozesu baten barruan dagoelako”, argitu du.

‘Paje’-ren ustez, bi gauza bereizi behar dira. “Alde batetik: Komentu bat itxi behar da ala ez? Eta bestetik: Nola itxi behar da? Zenbat denbora pasatu behar du ixtea eraba-kitzen dutenetik ixtera? Urte askoan komentu hori euren etxea izan duten pertsonekin, nolako jarrera izan behar da?”, galdetu du.

"MONASTERIOEN ARDURA OSOA, BERTAKO ABADESENA

IZATEN DA; AUTONOMOAK DIRA. ABADESAREN GAINETIK

VATIKANOA DAGO"

Pertsonenganako jarrera azpimarratu nahi izan du, batez ere. “Zer esan nahi du elizan agintzeak eta zer obeditzeak? Ebanjelioan Jesusek bere ikasleei honela esan zien: ikasleek zein den euren artean inportanteena erabaki nahi zuten. Eta, orduan, Jesusek esan zien ikasleei: badakizue munduko agintariek bere herriak zapaldu egiten dituztela, zuen artean ez bedi horrela izan. Zuen artean lehena izan nahi duena izan dadila guztien zerbitzari. Eta orduan, nire galdera hau da: nola aplikatzen da hori komentu bat ixtea erabakitzen denean?”, esan du ‘Paje’-k.

‘Paje’-k txikitatik ezagutzen du Santa Kutz eta baita hango mojak ere. Apaiz bezala, mojekin zuen harremanetik sortzen zaizkio galdera horiek. Bere ustez, “jarrera ez oso ulergarriarekin” tratatu dira mojak. Berari deitu zioten mojek, eta Santa Kutzen gertatutakoaz iritzia eskatu.

Santa Kutzekoa elizaren historian izan den bisita kanonikorik azkarrena izan dela dio. “Astebete baino gutxiagoan gertatu da dena; oso esanguratsua, beraz”, gaineratu du. “Pertsonak ondo tratatuak izan al diren eta pertsonen eskubideak eliza barruan errespetatu al diren, horrek kezkatzen nau”, azaldu du.

Santa Klarako egoera

400 urte baino gehiagoan bizirik egon den komentutik, 2017ko abenduan joan ziren azken mojak. Orduz geroz-tik, astegunetan egunero eta, asteburuetan, igandero iza-ten da meza. Hamabosten bat lagun biltzen dira meza ga-raian. Alarmak eta bideo kamerak jarrita ditu eraikinak. Hala ere, erabiltzeak bermatzen du segurtasun handiena.

Bertan azkenera arte gelditu ziren mojen borondatea hauxe zen: “Santa Klara herriari uztea”. Hala esan dio Maxixatzeni, 89 urterekin, Oñatiko Santa Ana komen-tuan bizi den Sor Piedad Iruarriazagak. Azaldu du mojen borondatea Santa Klara Azkoitiko herriari uztea dela, “herriak asko lagundu” dielako. Oñatiko komunitateak ere hori horrela izatea onartu zuen. Orain, mojek eska-tutakoa onartzeko, Vatikanoaren baimena behar da. Hara bidalita dago dokumentazio guztia, eta baimenaren zain

daude. Gotzainak ez du hori erabakitzeko eskubiderik. Dokumentazio horretan, Azkoitiko Udala mojen nahi hori onartzeko prest egongo litzatekeela ere aipatzen zen. Duela bi hilabete inguru bidali zuen gutuna Santa Anak Vatikanora. Lehen ere bidali zuten, baina ez zen iritsi Erromara. Nik uste dut gotzainaren mahai gainean zegoela gutuna. Izan ere, joan den maiatzean onartu zen lege berriaren arabera, gotzainak ez dauka inolako agin-piderik aurrerantzean horrelako erabakietan. Ez da hain erraza izango herriari uztea Vatikanoak. Hala ere, Euskal Herrian badira adibide batzuk onartu zitzaienak. Ho-rrenbestez, auskalo.

Eta etorkizunean zer?

“Nik asko maite dut toki hura. Gauzak ondo zainduta daude. Herriari dohaintzan ematearen alde nago ni, pa-trimonioa dena ezin da saldu; patrimonio hori herriaren laguntzarekin egin da”, esan du Azurmendik. “Gainera, hori erosten duenak gastua besterik ez dauka, han ezin da nahi dena egin. Eraikuntza berritu daiteke, baina aldatu ez. Horrelako eraikuntza historiko batek baldintza asko ditu obrak egiteko. Ez da hain erraza edozer gauza egitea.

Beste gauza bat da horko lurrak erabiltzea. Bereiztea ko-meni da horko lurrak eta eraikuntza bera. Lurrak saldu daitezke; baina, zer egiteko? Etxeak egiteko erabiltzea, adibidez, niretzat hanka sartzea litzateke. Erabilera pu-blikoa ematearen alde nago. Herriari eman, eta herriak erabaki dezala zer egin”.

Inazio Alberdi ‘Pipex’-ek ere asko lagundu zien Santa Klarako mojei, eta orain hark du egunero eraikina ikus-katzeko ardura. Berak erakutsi dizkio Maxixatzeni Santa Klarako txokoak.

Kontxi Larrañaga: 'Mojak nola bidali dituzten ikusteak pena handia eman dit; gogorra izan da itxiera'

Kontxi Larrañaga Goenaga (Azkoitia, 1967) Azkoitiko Udaleko Kultura teknikariak "oso harreman estua" egin du ia 30 urtez Santa Kutzeko mojekin, eta hango itxieraren iritzia galdetu dio Maxixatzenek: “Erabakia goitik, Vatikanotik, etorri da, eta guk ezin izan dugu ezer egin Udal bezala. Hala ere, udaberriko kontzertuak antolatzen jarraitzeko asmoa dugu. Pertsonalki, berriz, oso harreman estua nuen mojekin, eta mojak nola bidali dituzten ikusteak pena handia eman dit; gogorra izan da itxiera. Formak ez dira egokiak izan. Aurrerantzean, ordea, mojekin harremana izaten jarraituko dut, Lasartera edo Madrilera bisitak eginez, esaterako. Beti saiatu izan naiz ahal nuen guztian laguntzen, bisitak eginez edo medikuarena eramanez, besteak beste. Eta landutako harreman estu horri eusten ahaleginduko naiz”.

"OSO HARREMAN ESTUA NUEN MOjEKIN, ETA MOjAK

NOLA BIDALI DITUZTEN IKUSTEAK PENA HANDIA EMAN DIT;

GOGORRA IZAN DA ITXIERA"

"MOjEN BORONDATEA SANTA KLARA AZKOITIKO

HERRIARI UZTEA DA, HERRIAK ASKO LAGUNDU DIELAKO"

maxixatzen.eus

Harrizko askak daude, garbiketarako erabiltzen zirenak.

Eskuz margotutako horma irudiak edo 'grisailak'.

Sakristegiarekin lotuta, mojek konfesatzeko gela

Eliza nagusiko erretaula. Koruko organoa.

Mojen logeletako 40 ate inguru daude. 36 moja batera bizitzen egondakoak dira.

Lursail handiak daude. Kiwi zuhaitzak daude landatuta.

Mojen logeletako bat.

Materiala klausuratik elizaren atarira pasatze-ko tornua. Esaterako, herritarren arrautzak eta arropak hartzeko erabiltzen zen.

Bisitak hartzeko egongela

10 maxixatzen.eus

Santa Klara eta Santa Kutz, ondare kulturalak

Juan Bautista Mendizabal Juaristi (Azkoitia, 1961) Azkoitiko kronistak Maxixatzeni azaldu dio Santa Klara eta Santa Kutz eraikinek duten balorea: “Bi altxor ditugu herrian, historikoki eta artistikoki”, esan du.

XVII. gizaldiaren aurrenekoetakoa da Santa Klarako ko-mentua. Gipuzkoako bigarren handiena da. “Arkitektura aldetik egundoko aberastasuna du eraikinak bere oso-tasunean”, azpimarratu du. On Francisco de Zuazolak fundatu zuen eta bere diseinuan parte hartu zuen Juan de Valencia arkitekto ospetsuak. Bertako eliza, berriz, Lucas de Longa arkitektoak diseinatu zuen. Duen onda-re arkitektonikoa ere aipatzekoa dela dio Mendizabalek, egurra eta harria asko dituelako. “Bere barruko egitu-ra oso garrantzitsua da; dena egurrezkoa du. Sekulako balorea du hango egurrak”, azpimarratu du. Gainera, au-rrez beste eliza bat egiten hasi ziren Santa Klarako mo-jak, eta han “grisailak” edo eskuz margotutako horma irudiak daude erretaula gisa. “Herri bezala patrimonio horren ardura daukagu eta denon artean heldu beharko diogu”, esan du.

Santa Klarako komentua herriaren eskuetan uztearen inguruan, hau dio Mendizabalek: “Buruari buelta asko eman behar zaizkio eraikin horretan zer egin behar den pentsatzeko. Imajinazioa izan behar da, altxorra man-tendu eta bizia emateko. Erabilera publikora bideratuko nuke”.

Bestalde, Santa Kutzeko eliza nabarmenduko luke Mendizabalek: “Erretaula ederrak dira”. Hormak ere distiratsu jarrita ditu. Gainera, “toki historikoa” da Santa Kutzeko komentua: XV. mendetik XVII.aren azkenetaraino, Gipuzkoako Batzar Bereziak egin baitziren han.

Aldareei dagokienez, bi komentuen artean Loiolako maisu izan ziren Ignacio eta Francisco de Iberoren sei erretaula baliotsu ditu Azkoitiak, XVIII. gizaldikoak: hiru Santa Kutzen daude eta beste hiru Santa Klaran. “Iberotarrak barrokoaren maisu handienak dira”, dio Mendizabalek. Gainera, Euskal Herriko 30 erretaula onenen artean dago Santa Klarakoa.

Bi eraikinak gaur-gaurkoz itxita egoteak “pena handia” ematen diola esan du: “Horrelako ondareak askoz hobeto mantentzen dira bere bizitza originala edukita. Azkoitia ondare kultural gisa, historikoa eta artistikoa, oso herri aberatsa da, eta asko du eskaintzeko. Toki txikian gauza on asko ditu”, azaldu du Mendizabalek.

Mojen hilerria.

Baratza eta oiloez gain, behiak eta txerriak zituzten lehen mojek, besteak beste.

Klausurako jangela.

Santa Kutz komentua.

maxixatzen.eus

IRITZI GRAFIKUE

12 maxixatzen.eus

KOM

UNIT

ATIE

N LE

IXUE

IRAURGI ZER ETA ZERTARAKO

Iraurgi aipatze hutsarekin bi talde nagusiak datozkigu guztioi burura. LF-2 ligan jokatzen duen Añares ISB eta zilarrezko Leb ligako kide den Juaristi ISB. Baina bi tal-de hauek amets baten ondorio besterik ez dira, piramide handi baten erpin disdiratsua besterik ez. Iraurgik argi du gizartearen beharrei erantzuteko sortutako kluba dela. Hori dela eta, Iraurgik Azkoitia, Azpeitia eta Zestoako gaz-teei saskibaloian hazi eta hezitzeko aukera ematen die. Saskibaloira hurbiltzeko arrazoiak ugari bezain ezberdi-nak izan arren, Iraurgira hurbiltzen denak saskibaloi for-mazioaz gain giza balore zintzoak landuko ditu. Saskiba-loia aitzakia da, pertsona da arrazoia. Eta ahal dela, dena euskaraz kanpotik datozen kulturekin aberastuz.

AZKOITIA-AZPEITIA-ZESTOA

Iraurgi ez da herri bakar baten ordezkaria, bailara oso bat ordezkatzen du Iraurgik. Zestoa ere poliki poliki Iraurgira hurbiltzen ari da, eta lehendabiziko kimuak ikusten hasi dira. Halere, bada Iraurgi benetan harro sentierazten duen kontua: Azkoiti eta Azpeitiko lagunek eurena sentitzen dute Iraurgi. Eta hori da Iraurgik lortu duen titulorik garrantzitsuena. Aitzaren bi aldeak baloi bakar batekin.

'Ametsik onenetan ere ez nuen inoiz bizi dugun unea biziko genuenik pentsatu ere egingo' jose Luis Zubizarreta ‘Xubi’ ISB-ko kudeatzaile nagusiak orain urtebete adierazitakoarekin labur liteke Iraurgi Saskibaloi kluba bizitzen

ari den une gozoa. Kirol mailan klubeko bi talde nagusiak gorengo mailan lehiatzen dabiltzan bitartean, elkartea izugarri hazi da azken urteetan. Datu esanguratsu batzuk egoera gozo horren adierazgarri: Iraurgik 23 talde

federatu ditu, emakume eta gizonezko, haurrentzako teknifikazio eskola eta entrenatzale talde zabala. Guztira, 500 lagun inguru dabiltza oraintxe bertan baloi handiaren inguruan dantzan.

TEKNIFIKAZIO ESKOLA

Iraurgiren piramidearen oinarria teknifikazio esko-lak osatzen du. Haurrek saskiko baloiarekin aurre-neko harremana izaten dute gure eskolan. Haurraren heziketan une garrantzitsua denez, Iraurgi saiatzen da haurrak ondo formatutako entrenatzaileen esku uzten. Hori lortzeko, aurten Iraurgik aurreneko al-diz ia urte osoa irauten duen entrenatzaile ikastaroa antolatu du. Gaur egun, teknifikazio eskolak bi gune ditu. Bata Azkoitian eta bestea Azpeitian. Teknifika-zio eskolako haurren kopurua urtez-urte etengabe goraka doa. Gaur egun 150 haur inguru ditu klubak bi herrietako guneetan gogotsu lanean.

GURDIA ETA ITUKINAK

Talde profesional baten egitura du boluntario askoren lanari esker aurrera egiten duen klubak. Horregatik, Iraurgiren esker ona egoera ulertuz lan aparta egiten duten guraso guztiei. Esker ona baita ere musutruk gure taldera lanera etortzen diren boluntarioei, Azkoitiko eta Azpeitiko udalei, eta bailarako herri komunikabide guztiei. Amaitzeko, eskerrak gure bailarako neska-mutil gazte guztiei. Haiengatik du zentzua Iraurgik.

Iraurgi Saskibaloi Kluba une gozoetan

Iraurgi SB

maxixatzen.eus

PUBLIRREPORTAJEAAurtengo danborrada inoiz baino jendetsuagoa izan omen

da. Benetan ikuskizun ederra izan zen: San Andres festa girotzeko atari bikaina eta aurrelari alaia, eta hainbatentzat gaupasa egiteko aukera edo aitzakia. Baina igande goizean eliz aurreak, Plaza Berriak eta alboko kaleek erakusten zuten itxura, tamalez, penagarria zen, lotsagarria eta, ausartzen gara esaten, eskandalagarria, neurriz gaineko zikinkeriaz beteta baitzeuden. Eta hori besterik gabe onartzen ohitu behar dugu? Normaltzat hartu behar dugu? Ez du erremediorik? Hori al da herria eta herritarrak maitatzea?

Guri penagarria iruditzen zaigu, eta horrek erantzukizuna eskatzen du, erantzun arduratsua gainera. Ez gaitezen ohi-tu, ez da normala eta.

Egoera kezkagarria da, eta alarma-hotsak hasi dira entzuten. Zabor eta hondakin ugari sortzen ditugu, eta gero ez dakigu horiekin zer egin. Gehiegi dira. Goratutako garapen ekonomikoaren eta kontsumismoaren ondorenak dira.

Erabili eta bota, hara gure «kultura berria». Gero gerokoak, bakarren bat etorriko da atzetik garbitzera. Gure Lurra, hainbaten iritzian, bizitzeko egoki ez den toki bihurtzen ari gara. Egia da. Igande goizean ezin zen nolanahi kalea zapaldu: zikinkeriaz beteta zegoen. Eta hori zergatik jasan eta toleratu behar dugu? Administrazio publikoak hainbat gaitan «txikikeriak» ere exijitzen dizkigu, aginpidez. Delitu ekologikoak ere legez aitortzen dira. Animaliak ere babestuak daude. Gure kaleak ez?

Badakigu ohitura gaizto horiek ez direla etxean eta ikastetxean erakusten. Zer ari zaigu gertatzen? Arnasten dugun giro hau nondik sortzen da?

Gure ustez, neurriak hartu behar dira, ez badugu nahi zenbait egun, asteburu, festa eta abarretan kaleak zabortegi eta simaurtegi bihurtzerik. Festak bai, baina arduraz jokatuta. Gai bagara Euskaraldia antolatzeko, euskara bultzatzeko, zergatik ez egin Herri garbia kanpaina bat? Eta kaleak zikintzea delitu ekologikotzat hartu.

EMOZIOZ BEtEtAkO OrBEL JOkUk

Santa Maria Parrokiako Pastoral Kontseiluko talde iraunkorra

ErrEMEDIOrIk EZ ?Festa bai……ardura ere bai

KEJIE TA DESD

ITXIE

14 maxixatzen.eus

HILA

BETI

N BE

GIX

ETAT

IK

01 02

1-Ikastolako txikienen maitasuna jaso dute Olentzerok eta Mari Domingik.

2-Hogei gabon otarra banatu ditu Herrixen elkarteak. Bestalde, Karan haur arropa dendak irabazi ditu Gabonetako erakusleiho onenaren bi sari.

3-Errege Magoak Baztartxora etorri dira, Floreagako ikasleen gutunak jasotzera.

4-jon Unanue ‘Goenatxo III.a’ txapeldunorde, Euskal Herriko Harri Handien Txapelketan.

5-Ramon Oñederra 'Kattu' oroitu dute Kontzejupean, haren hilketaren 35. urteurrenean.

6-Ainara Goenaga izango da EH Bilduren alkategaia datozen udal hauteskundeetan.

7-juan Ramon Alberdik irabazi du VIII. Oihenart Aforismo Lehiaketa.

8-Parte hartze prozesua aurkeztu dute, etorkizuneko igerilekuak nolakoa izan beharko lukeen ikusteko.

9-Gurea goraino bete da, Emakume Master Cup lau eta erdiko finalak ikusteko.

10-Euskaraldiaren amaiera ekitaldian hainbat herritarrek parte hartu dute, Euskararen Egunean.

11-Intsausti jauregian pianoforte eraberritua ezarri dute.

12-joseba Diaz izendatu dute urteko kirolari onena. Antton Oñederraren familiartekoak omendu dituzte ekitaldian.

13-Lagunarteko bazkariarekin agurtu dute jubilatuen Astea.

14-Floreaga Salestar Ikastetxeak antolatu du beste urtez batez gabon kanten emanaldia.

15-Zortzi jaiotza aurkeztu dira jaiotza eramangarrien lehiaketara.

07

03

05

04

06

maxixatzen.eus

13

11

10

08

12

11

1415

09

13

HILABETEA IRUDITAN

16 maxixatzen.eus

maxixatzen.eus

GALD

ETU AHALA ERANTZUN

Egia esan, heriotzaren gaiari ez diot inoiz sakonki erreparatu. Eta burutik pasatu izan bazait, niri inoiz gertatuko ez zaidan zerbait bezala irudikatu izan dut. Gehiago esango nuke: hegazkinez bidaiatzeak sor ditzakeen beldur guztiak uxatu izan ditut, hegazkin istriputik bizirik irteteko modua asmatuko nuela sinetsita. Berdin pasatu zait udarako oporretan lurrikara- eta tsunami-arriskuarekin. Banekien dardarek buru gainean ezer ez nuela harrapatuko nindutela eta olatu itzel horri aurre egiteko helduko niola ondoan ikusten nuen zuhaitzik lodienari, eta nola ez, bizirik irtengo nintzela. Tontoa ni.

Denborak pixkanaka hankak lurrean jarri dizkit, eta kon-turatu naiz ez naizela komikietan agertzen diren superhe-roi horiek bezalakoa, eta ni ere egunen batean hil egingo naizela. Eta orain arte egun hori oso urrun imajinatzen ba-nuen ere, egun hori bihar bertan irits daiteke.

Zahartzea da bizi-legea. Guztiok goaz gurpil berean biraka, eta adinak ez dio inori barkatuko. Zahartutakoan denok hilko gara. Batzuk lehenago, besteak beranduago. Adinez oso nagusia den norbait ikusi izan dudanean, kili-kolo oinez, eta indar asko gabe, argi eta garbi esan diot neure buruari: «Nahiago diat hil zahartu baino». Baina zer txorakeria hori pentsatzea hankak bizi-bizi dituzunean eta gorputza sasoiko. Garaian garaikoa, eta zahartutakoan ere hiltzerik nahi ez.

Gaixotasunek ere egiten dituzte eurenak. Batzuk luzeak, besteak motzak. Batzuetan gaixoak berak eskatuko du amaiera, eta besteetan dituen indar guztiak aterako ditu bizirik jarraitzeko. Irtenbiderik ez denean, onartzea izango da pausorik zailena. Egunak edota hilabeteak dituzula inguruko guztiak betirako agurtzeko. Eta mina, sufrimendua bada tarteko, heriotza duina eskatuko duzu.

Ausaz ere gerta liteke. Momentu batetik bestera, abisatu gabe. Eta horrelako kasuak izango dira digeritzen zailenak. Goizean etxetik irten eta gauean bueltatu ez direnak.

Guztioi iritsiko zaiguXabier Etxaniz Ulazia

Edozein motatako istriputan gelditu direnak. Horiek ezin izan diete ingurukoei agurrik esan. Eta zein zaila agurtu ez duzun horri betirako agur esatea!

Ehorztetxe batean bizi den familia baten telesaila ikusten ibili naiz aspaldian. Heriotzari begietara begiratzen diote bertako pertsonaiek, hildakoak ukitu, hildakoen senitartekoekin hainbat egoera partekatu eta gaiari, orokorrean, umore beltzez erantzun. Hileta-elizkizunak egiten dituzte, eta era askotakoak, gainera. Ziurrenik horrek lagundu dit nire amaiera nolakoa izan daitekeen imajinatzen. Amaiera baino gehiago, amaieraren ondoren datorrena.

Ez dut nahi hileta tristerik. Ezta inongo lore eta hilarri argazkidunik ere. Festa egin dezatela. Eta dantzan egin. Oroit ditzatela soilik momentu alaiak. Eta gogora nazatela irribarre batez. Zein erraza den horrela esatea.

«Azken aldia hurbiltzen da espero ez denean, herio, adio edo gero arte esatean, denbora pasatu ahala pausatzen da barrenean, baina denek uzten dute arrastoa bihotzean». Hala abestu genuen trikiti-doinu batean, eta ez genuen gezurrik esan. Era batera edo bestera, agurrak beti dira eta izango dira zailak. Saiatuko gara festa egiten, edota isilpean negar egiten. Pasatuko dugu geure dolua, eta egingo dugu ahal dugun guztia egoerari buelta emateko. Baina beti utziko digu hutsune horrek bihotzean arrastoa. Eta zer gauza politagorik, hori baino!

Nahikoa gogoeta sakonekin hasi dut urtea. Kontu serio eta ilunekin, bai. Baina hori ere bada bizitza.

Izan gaitezen errebelde. Egin dezagun salto putzuetan euria ari duenean, eta jan dezagun ontza bat txokolate gehiago gorputzak eskatzen digunean. Bidaiatu dezagun, eta ospa dezagun tontakeria txikiena ere. Esan diezaiogun maite dugula ondoan dugunari, eta muxu eman. Ez dakigu bihar zer etorriko den eta.

18 maxixatzen.eus

Hainbat bozketa egin zuten udalbatzarrean; izan ere, aurrekontu propioaz gain, Elkargunearen, Azkoitia Lantzenen eta San Jose egoitzaren aurrekontuak izan zituzten eztabaidagai EAJk, EH Bilduk, Azkoitia Bai Herri Plataformak eta PSE-EEk. Azkoitiko Udalak 15.400.000 euroko aurrekontua izango du 2019an, iaz baino handiagoa –iaz 14.100.000 eurokoa izan zuen–. Horrek %9,22€-ko igoera suposatzen du iazko aurrekontuarekin alderatuta. Udal Finantziaziorako Foru Fondotik aurreikusitakoa baino 442.800 euro gehiago jaso ditu Udalak, eta Gipuzkoako Urak erakundearekin hamar urterako zuen hitzarmena beste hamar urterako berritu duelako 738.000 euro jaso ditu erakundetik. Urola Erdiko Mankomunitatetik, berriz, 200.000 euro jaso ditu erakundean gelditu diren gerakin moduan.

Inbertsioak2.088.860 euro inbertsioetarako erabiliko ditu Udalak aurtengo ikasturte politikoan. Aurrekontuaren %13,56 inbertsioetarako erabiliko du 2019an. Besteak beste, Floreaga auzoko irisgarritasuna hobetzeko aukeren lehen eta bigarren faseen, Elkarguneko igerilekua handitzeko erredakzio proiektuak eta Plaza Berriren berrikuntza proiektuaren idazketa daude. Horiez gain, ordea, Basarte eta Ugarte industrialdeak berritzeko 487.960,55 euro erabiliko ditu Udalak, eta 40.000 euro espaloiak berritzeko. Skate, parkour eta kalistenia parkerako 125.000 euro bideratuko ditu, eta Txerloiako tenis pistak estaltzeko eta aldagelak eta komunak egiteko 150.000 euro. Baserri bideak konpontzeko 210.000 euro, eta herri argiteria LED bonbilletara aldatzeko 200.000 euro bideratuko dituzte. Berrikuntzen artean, berriz, udaltzaingoak 2019an izango duen auto hibridoa dago.

Azkoitiko Udalak joan den abenduaren 27an, osteguna, egindako Udal Osoko Bilkuran onartu zituen 2019. urterako aurrekontuak, EAjren aldeko botoekin. EH Bilduk eta Azkoitia Bai Herri Plataformak aurka

bozkatu zuten eta PSE-EE abstenitu egin zen. Orotara, 15.400.000 euroko aurrekontua izango du aurten Azkoitiko Udalak.

Andoni Elduaien Soraluze

IZEN

A TA

DIZ

ENA

Onartu dira 2019ko aurrekontuak

maxixatzen.eus

PUBLIRREPORTAJEA

Ogasuna eta pertsonala: 5.908.542,19 euroko aurrekontua. 270.000 euro inguru gehiago izango ditu ogasunaren eta pertsonalaren atalak. Iaztik %4,79 hazi da.

Hirigintza: 1.294.960,55 euroko aurrekontua. 778.460 eurotan haziko da hirigintzako aurrekontua 2019an. %150,72ko igoera izan du hirigintza batzordeak 2018tik.

Kirolak eta festak: 1.048.596,55 euroko aurrekontua. 10.822 eurotan haziko da kirolen eta festen batzordeko aurrekontua. %1,04 hazi da iaztik.

Kultura eta gazteria: 1.097.100 euroko aurrekontua. 79.000 euroko igoera izango du kultura eta gazteria atalak. %7,76ko igoera izango du iaztik.

Hezkuntza eta euskara: 560.255 euroko aurrekontua. 1.000 euro gehiago bideratuko dira hezkuntza eta euskara atalera. %0,18ko igoera izango du.

Gizarte ongizatea: 1.201.800 euroko aurrekontua. 1.300 euroko igoera izango du gizarte ongizatean. Iaztik %0,11ko igoera suposatzen du.

Alkatetza: 42.000 euroko aurrekontua. 3.000 euro gutxiago izango ditu alkatetza sailak datorren urtean. %6,67ko jaitsiera emango da iaztik.

Lanak eta zerbitzuak: 2.063.000 euroko aurrekontua. 47.000 euro gutxiago bideratuko dira lan eta zerbitzuen sailerako. %2,23ko jaitsiera izango du 2019an.

Udaltzaingoa: 77.000 euroko aurrekontua. 38.000 euro gehiago bideratuko dira Udaltzaingora. %98,97ko igoera izango du segurtasunaren atalak 2019an.

Ingurumena: 1.756.250,15 euroko aurrekontua. 184.000 euro inguruko igoera izango du ingurumenaren atalak. %11,72 euroko igoera izango da iaztik.

Sustapen ekonomikoa: 350.495,67 euroko aurrekontua. 13.300 euro gutxiago bideratuko dira sustapen ekonomikora. %3,66ko jaitsiera izango du urte berrian atalak.

IZENA TA DIZENA

2019KO AURREKONTUAREN %13,56

INBERTSIOETARAKO ERABILIKO DITU

UDALAK; 2.088,860 EURO.

AURREKONTUETAN IGOERA

HANDIENA IZAN DUTE

HIRIGINTZAK, UDALTZAINGOAK ETA

INGURUMENAK.

Zeresana eman dute2018an zeresana eman duten hainbat proiektu izan dira Azkoitian. Besteak beste, aipa daitezke Floreagako irisgarritasun arazoa, Elkarguneko igerilekuaren arazoa, haurrentzako eraikiko den estalitako parkeak eman dituen gorabeherak eta Udalaren eta tabernarien arteko harremanaren nondik norakoak.

Gai horien harira, Udalak gaur egun proiektu eta egoera horiek nola dituen bildu du Maxixatzenek. Udalaren iritziaz gain, ordea, herritarren edota proiektu horietan buru-belarri murgilduta dauden auzotarren eta taldeen iritziak ere bildu ditu. Instalakuntza Duinak Orain taldea, Floreagako auzotarren batzordeko Iñaki Lopez, parke estalia Gaztaneneako parkean egitearen aurka dagoen Mari Karmen Elorza auzokidea eta Um Blem Ble Tabernarien elkartearen iritzia bildu ditu Maxixatzenek.

20 maxixatzen.eus

Auzoko irisgarritasun arazoa hobetzeko helburuarekin, batzorde bat osatu zuten Floreaga auzoan, 2017ko irailean. 720 sinadura lortu eta aurkeztu zituzten udaletxean. Bizilagunen %83ak eman zuen bere sinadura irisgarritasun arazoari irtenbidea ematea eskatzeko. Sinadurak jaso zituzten agirian bi eskari aurkeztu zituzten udalean: batetik, 2018. urtean irtenbide teknikoen, kostuen, finantzazioaren eta diru laguntzen inguruko azterketa bat egitea, eta, bestetik, batzordeko kideek udalak gaiaren inguruan hartzen dituen erabakien berri izatea eskatu zuten, batzordekideak prozesuan parte hartzearekin batera. Udalak «konponbidea» eman nahian, alternatibak definitu ditu. «Aurrekontuetan diru partida jarri da, horien artean Floreagako azterlanaren lehen eta bigarren faseen erredakzio proiektuarena», azaldu dute Udaletik. «Beti esan dugu soluzioak ematen behetik gora joan behar dela Floreagan, eta ez alderantziz. Konbentzituta gaude bost faseak garatuko direla», adierazi dute.

Iñaki Lopez Irasuegi (Azkoitia, 1953)Floreaga auzoko bizilagunak azaldu du, Floreagari buruzko aipamenik ez dagoela aurrekontuetan. «Ez dago konpromiso zehatzik irtenbidea bilatzeko. Floreaga ez da aipatu ere egiten, eta ur baldekada hotza izan da hori guretzat», azaldu du Lopezek. «Udal gobernuak egindako aurrekontuekin arduratuta gelditu gara», gehitu du. «Alkateak aukeren azterketa agindu zuen, eta egin zen. Geu izan ginen lehenak hori txalotzen, urrats garrantzitsua izan zelako eta proiektua oso ona zelako arazoari irtenbidea emateko; halere, proiektuekin bakarrik ez goaz inora», azaldu du Lopezek.

Igerilekuan gaur egun dauden arazoak ikusita, «nazkatuta», Instalakuntza Duinak Orain! (IDO) plataforma sortu zuten. Sestra enpresak Elkarguneko igerilekuko azterketa egin zuen Udalak eskatuta, eta 2018ko martxoan aurkeztu zituzten aukerak. Aukeratutakoa egungo belar artifizialeko futbol zelaian kokatuko litzateke, zortzi kale izango lituzke, 1,40 metroko sakonera uniformearekin. Igogailua ere eraikiko litzateke aldageletatik. Hautatutako aukeraren aurrekontua 1.538.073 eurokoa da. Udalak proiektuaren erredakzioa egiteko diru partida jarri du 2019ko aurrekontuetan. «Igerilekua ezin da faseka handitu», azaldu dute udaletxetik, eta 2019an proiektua idatzita, «exekutatzeko prest» utziko dutela jakinarazi dute.

Igerilekuko arazoa «areagotzen» ari dela diote IDO taldetik. 2020an Aldundiak kirol instalazioetan berrikuntzak egiteko diru laguntzak aterako ditu, eta horrela bada, «proiektua gauzatzeko diru partida» ezarri beharko dela adierazi dute taldekideek. Gero, obra lizitatzeko prozesua jarri beharko da martxan, eta obra gauzatzeko gutxienez 18 hilabete beharko dira. «Pauso horien erantzulea Udala da, baina prozesuaren parte izango gara», adierazi du IDO taldeak. Orain, berriz, igerilekuaren inguruko parte hartze prozesuan murgilduta da taldea. Azterketa bat burutzen ari dira etorkizuneko igerilekuak nolakoa izan beharko lukeen ikusteko. Taldearen asmoa da erabiltzaileekin eta erabiltzaile posibleekin «igerilekuko hutsuneak identifikazea».

FLOREAGAKO IRISGARRITASUN ARAZOA

ELKARGUNEKO IGERILEKU BERRIA

maxixatzen.eus

Haurrentzako estalitako parkeak ere eman du zeresanik 2018an. Hainbat alternatiba aztertu eta baztertu ostean, Udalak parke estalia Gaztaneneako parkean eraikitzea erabaki zuen eta horrela jakinarazi zuen 2018ko otsailean. Gamundi Etxearen ondoan eta egungo taxi geltokiaren parean ziren egitekoak, baina udan parke estaliak leku berri bat izango duela jakin zen herrian. Parkean bertan dira egitekoak orain ere, baina metro batzuk liburutegi aldera eta Elkarguneko tunelaren aurrean. Orain, gainera, eskoletako 742 ikaslek parte hartze prozesua eraman dute aurrera. Umeek hiru proposamenen artean gustukoena aukeratu behar izan dute, eta laster hasiko dira eraikitze lanak. Argazkian ikusten den parkeak lortu ditu boto gehien: 584 boto.

Mari Karmen Elorzak (Azkoitia, 1955) «harriduraz» hartu du gaia hasieratik, eta ez du gustuko parkea non egingo duten, ez eta egiteko erabili den modua ere. «Umeek erabakiko dute zer nolako parkea nahi duten, baina parte hartze hori itxurakeria hutsa da, herriaren aurrean parte hartzea sustatu dutela esateko bakarrik», hasi da Elorza. «Umeei bezala gurasoei ere interesatzen zaie parkea, eta gurasoei ez zaie galdetu», adierazi du galdeketa egiteko nahia azalduz. «Hirigintza aldetik eta estetikoki aldrebeskeria hutsa da», azaldu du Elorzak. Hasieran, taxi geltokiaren parean ziren egitekoak parkea eta horrek bizilagunei «eragin» egin ziela adierazi du; parkearen estalpeak lehen solairuaren garaiera gaindituko zukeen. «Etxe horretako bizilagunekin hitz egiteko aukera izan nuen, eta Udalarekin ere bildu ziren. Eztabaidarako gogorik ez zutela esan zidaten, eta abokatuekin hasi ziren», azaldu du bizilagunak. «Susmoa dut, abokatuen parte hartzeak eragina izan zuela. Segituan hasi ziren gaur parkea egitekoa diren tokian neurriak hartzen», kontatu du Elorzak. «Eskatuko nukeen gauza bakarra da fundamentuko parkea egitea. Hor egitera doazena oso kaskarra da», aipatu du, azkenik, Mari Karmen Elorzak.

Um Blem Ble Tabernarien Elkartearen eta Udalaren arteko harremanak ere eman du hitza. Udalaren arabera, bi aldeen arteko hartu emanak «adeitsuak» dira. «Jakinekoa da ez dutela gustuko ordutegiak eta arauak jartzea, baina Udalaren egitekoa da legea betearaztea», azaldu du Udalak. Kontzertuak antolatzerako orduan «adostasunak lortzen» saiatzen direla uste dute. «Kontzertu batzuk Elkargunean antolatzeko baimena eskatu zuten eta baiezkoa eman genien», jarraitu dute Udaletik. Udalak herritarrak «babestu» behar dituela eta tabernarien interesen eta herritarren artean «oreka» bilatu beharra dagoela azpimarratu dute.

Um Blem Ble Taberna Elkarteak, bestalde, 2018an Udalak elkartearekiko izan duen «begirune eza» salatu dute. «Gure ogibideari oztopoak jartzen dizkio Udalak», diote elkartetik. «Herri guztietan herria bizirik mantentzeko egiten dira ekimenak, baina Azkoitiko Udalak oztopoak besterik ez dizkigu jarri», diote. «Herri-kolore alaia, jendetsua, errespetukoa eta elkarlanean egindakoa izatea nahi dugu 2019. urtea», azaldu dute tabernariek elkartetik.

UDALA-TABERNARIAK HARREMANA

HAURRENTZAKO PARKE ESTALIA

22 maxixatzen.eus

Egindako aurrekontu proposamena zentzuzkoa da. Saiatu gara lehentasunak koherentziaz eta premien arabera finkatzen. Kontuan hartu behar da diru kopurua mugatua izaten dela beti, eta partida batetik kendu egin behar dela beste batean jarri nahi bada. Floreaga auzoko irisgarritasun arazoei konponbidea ematen hasteari eta kirol instalazioak hobetzeari ematen diogu lehentasuna. Igerileku berria eta parkour edota kalistenia praktikatzeko parkea eraikitzeko jarri ditugu diru-partidak. Baita teniseko pista estaltzeko ere. Horrekin batera, baserri bideak konpontzeko edota LED argiak ipintzeko.

Sailei eta zerbitzuei dagokionez, kontinuistak dira aurrekontuak. Beste taldeek aurkezturiko ekarpenen aurrean ere, onartzeko edo ez onartzeko arrazoiak argi eta garbi azaldu dizkiegu. Esaterako, alderdi sozialistak proposatu zuen partida bat jartzea liburutegian hizkuntza ezberdinetarako liburuak eskaintzeko, eta ideia ona denez, horrela egingo dugu. EH Bilduri dagokionez, elkarbizitza planerako eta berdintasunerako partidak aldatu ditugu bere ekarpenei erantzunez. Azkoitia Bai plataformaren eskaeretako bat izan da 650.000 euroko mailegu bat jartzea hainbat gauzetarako, 2019ko gerakina kontutan hartuz. Ez zaigu iruditzen zuhurtziaz jokatzea denik, maiatzean hauteskundeak datozelako eta ez delako zuzena datorrenari karga hori uztea.

EAJk aurrekontua onartu du oposizioko alderdien iritzia onartu gabe. Oposizioaren proposamenei 11.000 euro bakarrik onartu dizkio. Ikuspegi sozialik gabeko aurrekontuak dira. Hirigintzarako aurrekontua %150 hazten den aldi berean, gizarte ongizatekoa %0,11 lotsagarri bat bakarrik igotzen da. Aurrekontua ia 2.000.000 euro gehiagokoa izango denean, benetan kezkagarria da, eta argi eta garbi erakusten ditu Javier Zubizarretaren Gobernuaren lehentasunak. Igoera negargarria izango da hezkuntzan eta euskaran ere, %0,18koa. Eskualdeko langabezia altuenetarikoa izan arren, sustapen ekonomikora bideratutako gastua %3,66 jaistea erabaki dute. Udal Gobernuaren benetako helburuak dira hormigoia eta proiektuak hauteskunde kanpainara begira.

Gure proposamenak ez zituzten kontutan hartu. Herriko pentsiodunei laguntzeko diru laguntza bat jartzea mahai gainean jarri genuen, baina beste alderdiek ez zuten babestu testua eta argi gelditu zen aurrekontuetan ez zela horrentzako tarterik irekiko. Ikuspegi soziala ematen ahalegindu gara aurrekontuei. Berdintasunean gutxienez %1eko igoera eskatu genuen, elkarbizitza planari murrizketarik ez egitea eta ikastetxeetan prebentzioa lantzeko partidan ere ez genuen egoki ikusten murriztea. Eginda beharko lukeen Floreagako igogailua egiteko diru partida ere eskatu genuen. Eskualdeko komunikabideen proiektu komunikatiborako, berriz, partida sortzea eskatu genuen.

Udal Gobernuak eman dizkigun datuen arabera, 2.496.311 euroko diru sarrera bereziak izango ditugu 2019an. Beraz, 2019rako dirua egon badago. Udal Gobernuak aurkeztu dizkigun aurrekontuak, berriz, 1.300.000 euroko gehikuntza du, beraz ez dakigu non gastatu nahi dituen falta diren ia beste 1.200.000 euroak. Behar bada urtean zehar beraiek bakarrik hartuko dute erabakia. EAJren aurrekontuei 650.000 euroko gehikuntza egin diegu, eta herrian eskaririk eta behar gehien dutenei luzatzea pentsatu dugu.

Kantitaterik handiena irisgarritasunera, Floreagako igogailuaren 1. fasearen obra burutzeko 444.305,95 euro. Errenta baxuko erretiratuentzat, gutxieneko 1.080 euroko diru sarrera izan dezaten beste partida garrantzitsu bat, 85.000 euro. Udaleko prentsa zerbitzua propaganda hutserako erabiltzen denez partida kentzen dugu. Beraz, Maxixatzeni 15.000 euroko gehikuntza, Udalarekin batera zenbait ekintza antolatu ditzan. Berdintasunean herriko talde feministarekin elkarlanean gastatzeko, 10.000 euro. Ingurumen arloko kanpaina indartu eta Urola ibaira plastikoak iritsi ez daitezen, 20.000 euro. Ekintzaile eta kultura munduko sortzaileentzat bi partida berri, 60.000 euro eta 12.000 euro. Herriko festa, kultur eta kirol taldeei %5eko gehikuntza, 28.365 euro. Etorkizuneko obra handientzat —auzoetako irisgarritasuna, igerilekua, Plaza Berri berritzea…— parte hartzea eta galdeketa burutzeko diru partida 44.329,05 euro.

Azkoitiko PSE-EE taldea aurrekontuetarako zuzenketak erregistratu dituen oposizioko lehen alderdia izan da. Udal Gobernuak aurrekontu sail bat era partzialean, behintzat, onartzea lortu du; liburutegian hizkuntza autoirakaskuntza atal espezifiko bat sortzea. Aurrekontu-sail hori 3.000 eurokoa izango da. Asmoa da kalitatezko baliabideekin eta gaiekin, udal liburutegian leku eta atal espezifiko bat sortzea hizkuntza desberdinak ikasi ahal izateko edota bere ezagutza era autonomoan indartzeko.

EAJk, ordea, atzera bota du 35.000 euroko hilerriaren sarbidea berritzeko eta irisgarritasuna hobetzeko gure proposamena. Hilerrirako irisgarritasuna egoera txarrean dago, eta adineko jende askok zailtasun itzelak ditu bertara iristeko. EAJk ez du ezer egin nahi izan.

Bi zuzenketa gehiago ere erregistratu ditugu. 12.000 euroko gehikuntza gazteen alokairuko diru laguntzetan, eta 10.000 euroko gehikuntza San Jose Egoitzan. EAJk aurrekontua 6.000 eurotan gutxitu nahi du.

EAJk azken bi zuzenketak atzera bota ditu, eta horregatik aurre-kontuetan alde ez bozkatzea erabaki dugu abstentzio botoa ema-nez. Udal-aurrekontuak azkoitiarren bizitza hobetzeko tresnarik zuzenenak dira, eta zentzu horretan aktiboki lan egiten ari gara. 2019ko proposamenetan lanean ari gara, eta azkoitiar guztiak gonbidatzen ditugu Herriko Etxean haien ardurak adieraztera.

maxixatzen.eus

Azkoitian aspalditik errotuta dago Gabonetako karten jokoa. Ez da mahai gainean jokatzen, ez eta lagunen edo etxekoen aurka ere. Tabernetan egiten dute urtero, Gabon gauean eta Urte zahar gauean. Bezeroak kartak erosten dizkio tabernariari, eta hark 52 karten artean bat ateratzen du; saria emango duen karta. Taberna bakoitzak bere saria izaten du; batzuetan arkume laurdena eskaintzen den bezala, beste batzuetan bisigua edo urdaiazpikoa zozkatzen da, baina hasierako urteetan jatekorik ez zela zozkatzen garbi dute taberna mundua barru-barrutik ezagutu duten Begoña Elorzak eta Karlos Arrizabalaga ‘Xapatero’-k. Neska eta mutil koskorrak zirenean ere egiten zela oroitzen dute biek, baina orduan egiten zen moduak gaur egiten denaren zerikusirik ez zuela azaldu dute. Gabonei «xarma edo esentzia berezia» ematen diela uste dute Elorzak eta Arrizabalagak.

Ezagutzen ez den urte bateko Gabon gauean hasi zen Azkoitiko karten jokoa. Bezero kuadrilla bat taberna batean sartu, eta tabernariari zuen ardo botila bat zozkatzeko eskatu zion, karten truke. Ez omen zuten diruz ezer ordaintzen hasieran; tabernariaren borondate hutsez egiten zuten. Jokoa egiteko bi karta-sorta izan ohi zituzten; bat, tabernako barraren barruan zotz egiteko, eta bestea, barraz bestalde. «Tabernako pertsona bat ibiltzen zen kartak bezeroei saltzen, eta jokoak ez zuen izaten gaur egun duen abiadurarik», azaldu du Atraskua tabernako Begoña Elorzak. Zozka egin eta saritutakoari produktuak emandakoan, barraz bestalde ibili ohi zen tabernako langile hark berriz karta guztiak banan-banan jasotzen zituen hurrengo zozketa egin ahal izateko.

Atraskua tabernan, esaterako, lehen barra berezi bat jartzen zutela dio Isaak Alberdik. «Ohol bat jarri eta gero zakuarekin estaltzen genuen. Mahai haren bueltan elkartzen zen guztia», dio Alberdik. Hasieran tabernariaren borondate hutsa zena ordaintzen hasi ziren gero bezeroak. Karlos Arrizabalagak azaldu du bezeroek esan zietela tabernariei karta bakoitzeko kobratzen hasteko. «Pezeta bat edo» kobratzen zutela oroitzen du ‘Xapatero’-k.

Anekdotak ere badituzte bi tabernetan. Olaberri tabernako Igon Etxaniz ‘Axen’ tabernariak azaldu du, bezero batek karta guztiak erosi zizkiola behin barra gainean zuen tarta etxera eraman nahi zuelako. Begoña Etxanizek, berriz, tranpa egindako bezeroak ere ikusi ditu. «Zestoatik karten jokoan egitera etorri zen batek eta azkoitiar batek zozketa eginda egokitu zen karta berbera erakutsi zuten. Zestoarrarena aurreko zozketa bateko karta zen, eta azkoitiarrarena egokitzen zozketakoa», dio Elorzak. Zestoarrak «egoskorkerian» jarraitu zuenez, azkenean biei eman behar izan zieten saria. Sariarekin irten arte tabernatik ateratzen ez direnak ere ezagutzen dituzte. «Barra barrutik pena hartzen da horiekin. Gero, gainera, tokatu ezinda dabilenaren albora beste pertsona bat etorri eta segituan egokitzen zaie horiei saria. Amorrua ere hartzen da batzuetan», azaldu dute guztiek barrez.

Jokatzeko ohitura «mantendu» egin dela ikusi dute laurek, eta inguruko herrietara «zabalduta» dagoela ere adierazi dute. Zumarragatik, Elgoibartik zein Azpeititik horretara etortzen direnak daude. Hasieran jokoari martxa hartzea kostatu egiten zaion arren, 20:00ak aldean jendeak kartak eskutik kentzen dituela diote bi tabernetako lagunek.

Andoni Elduaien Soraluze

Saria etxera eramatearen ilusioaBegoña Elorzak (Azkoitia, 1935), Karlos Arrizabalaga ‘Xapatero’-k (Azkoitia, 1937), Igon Etxaniz ‘Axen’-ek (Azkoitia, 1954) eta Isaak Alberdik (Azkoitia, 1967) Gabonetan herriko tabernetan egiten den karten jokoaren nondik norakoak azaldu dituzte. Ez dago hasiera-data konkreturik, baina urteen poderioz aldaketak izan dituela argi dute guztiek. Noiztik datorren ez dakite, baina bai nola sortu zen. Bezeroek etxera zerbait eramateko izan

ohi zuten ilusiotik dator Gabonetako karten jokoa.

BA AL DAKIZU?

24 maxixatzen.eus

EZET

Z AS

MAU

!

HItZ GEZIDUNAk

HItZ GUrUtZAtUAk

GOItIBEHErA

Ezker-eskuin

t

t

t

tt

t

t

tt

t

t

t

Lixiba

Lotan

Ontasun

Alabarenalabak

Eleberria

Intsektumota

Baiones

Itsaslapur

t Ogi, hitzelkartzeetan

Trauskil,baldan

u Izena

u Deitura

Erbioa

Nafarroakoudalerria

Trukatzea,trukadaKontso-nantea

ItxuraederrrekoLandare

xehea

Errepikatuz,gorotza

Musikanota,

eskalanseigarrena

t

tEdo

Emakumeizena

t

tMusikaestilo

Momentu

t

tBokala

Bokala

ttBokala

Bokala

t

tEz eme

Bokala

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Atunaren arratza. [2] Abestu. [3] Gureherriko Kale Nagusian dago taberna hau.[4] Ameriketako hegazti igokari eta koloretsu. [5] Itsas arrain mota, jatekoona. [6] Nauka. [7] Gizon izena. [8] Diruzko zigorra. [9] Kimatu, abarrakmoztu. [10] Afrika iparraldeko estatua.[11] Irin asko duena.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Besoa edo eskua falta dutenak. 2. Erbioa balio du. Itsasarrain handi eta indartsu. 3. Gertaera lazgarri batek eragin-dako kaltea edo lesioa. Bizkaieraz, sobera. 4. Gure herriko ba-serria, Orkolamendi aldean. Bokala. 5. Kako itxura hartu edoeman. Egoskin mota. 6. Helduak euskalduntzeko erakundea.Deabru. 7. Kontsonantea. Kurrikak, tenazak. 8. Sarritan, maiz.Bokala. Nahia. 9. Musika ikurra. Ohorezko hitz emateak. 10. Arma erakustaldia. Modua adierazten du atzizki honek.

Ezker eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Eginkizuna, egitekoa. 2. Kulpak, hobenak. Musika nota, es-kalan bosgarrena. 3. Sufrea balio du. Horrelaxe nahi dugugeure Euskal Herria. 4. Liho izpirik bikainena. Kontsonantea.Ez eme. 5. Mami ugari duena. Bostehun, zenbaki erromata-rren arabera. 6. Eskuez tinkatuak. Herri hizkeran, zer. 7. Tur-kiaren domeinua Interneten. Kontsonantea. Abereak edotresnak gordetzeko toki itxi eta estalia. 8. Afizio. 9. Barazkimota. Txori bidaiariak, elaiak. 10. Asiako lurraldea, bi esta-tutan banatua. Militarren kolore.

u Idazle eta arte kritikari azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Arabako al-derdi ohia

Ukazio,ukapen

t

t

Kontso-nanteaKontso-nantea

tt

tBokala

3 adierazte-ko aurrizkia

Nafarra,Nafarroa-

koa

t

t

Diruajokatzeko

etxea

t

t

t

t

tt

t

t

tt

t

t

t

Lixiba

Lotan

Ontasun

Alabarenalabak

Eleberria

Intsektumota

Baiones

Itsaslapur

t Ogi, hitzelkartzeetan

Trauskil,baldan

u Izena

u Deitura

Erbioa

Nafarroakoudalerria

Trukatzea,trukadaKontso-nantea

ItxuraederrrekoLandare

xehea

Errepikatuz,gorotza

Musikanota,

eskalanseigarrena

t

tEdo

Emakumeizena

t

tMusikaestilo

Momentu

t

tBokala

Bokala

t

tBokala

Bokala

t

tEz eme

Bokala

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Atunaren arratza. [2] Abestu. [3] Gureherriko Kale Nagusian dago taberna hau.[4] Ameriketako hegazti igokari eta koloretsu. [5] Itsas arrain mota, jatekoona. [6] Nauka. [7] Gizon izena. [8] Diruzko zigorra. [9] Kimatu, abarrakmoztu. [10] Afrika iparraldeko estatua.[11] Irin asko duena.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Besoa edo eskua falta dutenak. 2. Erbioa balio du. Itsasarrain handi eta indartsu. 3. Gertaera lazgarri batek eragin-dako kaltea edo lesioa. Bizkaieraz, sobera. 4. Gure herriko ba-serria, Orkolamendi aldean. Bokala. 5. Kako itxura hartu edoeman. Egoskin mota. 6. Helduak euskalduntzeko erakundea.Deabru. 7. Kontsonantea. Kurrikak, tenazak. 8. Sarritan, maiz.Bokala. Nahia. 9. Musika ikurra. Ohorezko hitz emateak. 10. Arma erakustaldia. Modua adierazten du atzizki honek.

Ezker eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Eginkizuna, egitekoa. 2. Kulpak, hobenak. Musika nota, es-kalan bosgarrena. 3. Sufrea balio du. Horrelaxe nahi dugugeure Euskal Herria. 4. Liho izpirik bikainena. Kontsonantea.Ez eme. 5. Mami ugari duena. Bostehun, zenbaki erromata-rren arabera. 6. Eskuez tinkatuak. Herri hizkeran, zer. 7. Tur-kiaren domeinua Interneten. Kontsonantea. Abereak edotresnak gordetzeko toki itxi eta estalia. 8. Afizio. 9. Barazkimota. Txori bidaiariak, elaiak. 10. Asiako lurraldea, bi esta-tutan banatua. Militarren kolore.

u Idazle eta arte kritikari azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Arabako al-derdi ohia

Ukazio,ukapen

t

t

Kontso-nanteaKontso-nantea

t

t

tBokala

3 adierazte-ko aurrizkia

Nafarra,Nafarroa-

koa

t

t

Diruajokatzeko

etxea

t

t

t

t

tt

t

t

tt

t

t

t

Lixiba

Lotan

Ontasun

Alabarenalabak

Eleberria

Intsektumota

Baiones

Itsaslapur

t Ogi, hitzelkartzeetan

Trauskil,baldan

u Izena

u Deitura

Erbioa

Nafarroakoudalerria

Trukatzea,trukadaKontso-nantea

ItxuraederrrekoLandare

xehea

Errepikatuz,gorotza

Musikanota,

eskalanseigarrena

t

tEdo

Emakumeizena

t

tMusikaestilo

Momentu

t

tBokala

Bokala

ttBokala

Bokala

t

tEz eme

Bokala

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Atunaren arratza. [2] Abestu. [3] Gureherriko Kale Nagusian dago taberna hau.[4] Ameriketako hegazti igokari eta koloretsu. [5] Itsas arrain mota, jatekoona. [6] Nauka. [7] Gizon izena. [8] Diruzko zigorra. [9] Kimatu, abarrakmoztu. [10] Afrika iparraldeko estatua.[11] Irin asko duena.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Besoa edo eskua falta dutenak. 2. Erbioa balio du. Itsasarrain handi eta indartsu. 3. Gertaera lazgarri batek eragin-dako kaltea edo lesioa. Bizkaieraz, sobera. 4. Gure herriko ba-serria, Orkolamendi aldean. Bokala. 5. Kako itxura hartu edoeman. Egoskin mota. 6. Helduak euskalduntzeko erakundea.Deabru. 7. Kontsonantea. Kurrikak, tenazak. 8. Sarritan, maiz.Bokala. Nahia. 9. Musika ikurra. Ohorezko hitz emateak. 10. Arma erakustaldia. Modua adierazten du atzizki honek.

Ezker eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Eginkizuna, egitekoa. 2. Kulpak, hobenak. Musika nota, es-kalan bosgarrena. 3. Sufrea balio du. Horrelaxe nahi dugugeure Euskal Herria. 4. Liho izpirik bikainena. Kontsonantea.Ez eme. 5. Mami ugari duena. Bostehun, zenbaki erromata-rren arabera. 6. Eskuez tinkatuak. Herri hizkeran, zer. 7. Tur-kiaren domeinua Interneten. Kontsonantea. Abereak edotresnak gordetzeko toki itxi eta estalia. 8. Afizio. 9. Barazkimota. Txori bidaiariak, elaiak. 10. Asiako lurraldea, bi esta-tutan banatua. Militarren kolore.

u Idazle eta arte kritikari azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Arabako al-derdi ohia

Ukazio,ukapen

t

t

Kontso-nanteaKontso-nantea

tt

tBokala

3 adierazte-ko aurrizkia

Nafarra,Nafarroa-

koa

t

t

Diruajokatzeko

etxea

t

Goitik behera

t

t

t

tt

t

t

tt

t

t

t

Lixiba

Lotan

Ontasun

Alabarenalabak

Eleberria

Intsektumota

Baiones

Itsaslapur

t Ogi, hitzelkartzeetan

Trauskil,baldan

u Izena

u Deitura

Erbioa

Nafarroakoudalerria

Trukatzea,trukadaKontso-nantea

ItxuraederrrekoLandare

xehea

Errepikatuz,gorotza

Musikanota,

eskalanseigarrena

t

tEdo

Emakumeizena

t

tMusikaestilo

Momentu

t

tBokala

Bokala

ttBokala

Bokala

t

tEz eme

Bokala

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Atunaren arratza. [2] Abestu. [3] Gureherriko Kale Nagusian dago taberna hau.[4] Ameriketako hegazti igokari eta koloretsu. [5] Itsas arrain mota, jatekoona. [6] Nauka. [7] Gizon izena. [8] Diruzko zigorra. [9] Kimatu, abarrakmoztu. [10] Afrika iparraldeko estatua.[11] Irin asko duena.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Besoa edo eskua falta dutenak. 2. Erbioa balio du. Itsasarrain handi eta indartsu. 3. Gertaera lazgarri batek eragin-dako kaltea edo lesioa. Bizkaieraz, sobera. 4. Gure herriko ba-serria, Orkolamendi aldean. Bokala. 5. Kako itxura hartu edoeman. Egoskin mota. 6. Helduak euskalduntzeko erakundea.Deabru. 7. Kontsonantea. Kurrikak, tenazak. 8. Sarritan, maiz.Bokala. Nahia. 9. Musika ikurra. Ohorezko hitz emateak. 10. Arma erakustaldia. Modua adierazten du atzizki honek.

Ezker eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Eginkizuna, egitekoa. 2. Kulpak, hobenak. Musika nota, es-kalan bosgarrena. 3. Sufrea balio du. Horrelaxe nahi dugugeure Euskal Herria. 4. Liho izpirik bikainena. Kontsonantea.Ez eme. 5. Mami ugari duena. Bostehun, zenbaki erromata-rren arabera. 6. Eskuez tinkatuak. Herri hizkeran, zer. 7. Tur-kiaren domeinua Interneten. Kontsonantea. Abereak edotresnak gordetzeko toki itxi eta estalia. 8. Afizio. 9. Barazkimota. Txori bidaiariak, elaiak. 10. Asiako lurraldea, bi esta-tutan banatua. Militarren kolore.

u Idazle eta arte kritikari azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Arabako al-derdi ohia

Ukazio,ukapen

t

t

Kontso-nanteaKontso-nantea

tt

tBokala

3 adierazte-ko aurrizkia

Nafarra,Nafarroa-

koa

t

t

Diruajokatzeko

etxea

t

t

t

t

tt

t

t

tt

t

t

t

Lixiba

Lotan

Ontasun

Alabarenalabak

Eleberria

Intsektumota

Baiones

Itsaslapur

t Ogi, hitzelkartzeetan

Trauskil,baldan

u Izena

u Deitura

Erbioa

Nafarroakoudalerria

Trukatzea,trukadaKontso-nantea

ItxuraederrrekoLandare

xehea

Errepikatuz,gorotza

Musikanota,

eskalanseigarrena

t

tEdo

Emakumeizena

t

tMusikaestilo

Momentu

t

tBokala

Bokala

ttBokala

Bokala

t

tEz eme

Bokala

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Atunaren arratza. [2] Abestu. [3] Gureherriko Kale Nagusian dago taberna hau.[4] Ameriketako hegazti igokari eta koloretsu. [5] Itsas arrain mota, jatekoona. [6] Nauka. [7] Gizon izena. [8] Diruzko zigorra. [9] Kimatu, abarrakmoztu. [10] Afrika iparraldeko estatua.[11] Irin asko duena.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Besoa edo eskua falta dutenak. 2. Erbioa balio du. Itsasarrain handi eta indartsu. 3. Gertaera lazgarri batek eragin-dako kaltea edo lesioa. Bizkaieraz, sobera. 4. Gure herriko ba-serria, Orkolamendi aldean. Bokala. 5. Kako itxura hartu edoeman. Egoskin mota. 6. Helduak euskalduntzeko erakundea.Deabru. 7. Kontsonantea. Kurrikak, tenazak. 8. Sarritan, maiz.Bokala. Nahia. 9. Musika ikurra. Ohorezko hitz emateak. 10. Arma erakustaldia. Modua adierazten du atzizki honek.

Ezker eskuin1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Eginkizuna, egitekoa. 2. Kulpak, hobenak. Musika nota, es-kalan bosgarrena. 3. Sufrea balio du. Horrelaxe nahi dugugeure Euskal Herria. 4. Liho izpirik bikainena. Kontsonantea.Ez eme. 5. Mami ugari duena. Bostehun, zenbaki erromata-rren arabera. 6. Eskuez tinkatuak. Herri hizkeran, zer. 7. Tur-kiaren domeinua Interneten. Kontsonantea. Abereak edotresnak gordetzeko toki itxi eta estalia. 8. Afizio. 9. Barazkimota. Txori bidaiariak, elaiak. 10. Asiako lurraldea, bi esta-tutan banatua. Militarren kolore.

u Idazle eta arte kritikari azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Arabako al-derdi ohia

Ukazio,ukapen

t

t

Kontso-nanteaKontso-nantea

tt

tBokala

3 adierazte-ko aurrizkia

Nafarra,Nafarroa-

koa

t

t

Diruajokatzeko

etxea

t

denbora-pasak

maxixatzen.eus

Doinua: 'Haizea dator ifarraldetik'

Iñaki Tolosa Alberdi

GAIA: Berri Txarrak

BERTSOA PAPEREAN

HItZ GEZIDUNAk

ErANtZUNAk

HItZ GUrUtZAtUAk GOItIBEHErA

Hogeita bost bat urte pasata

iritsi zaie azkena

a zer sorpresa jaso genuen

denok Berri Txarrakena

ibilbidea bukatzea da

ta erabaki dutena

baina oraindik urte hau falta

dela berririk onena

iparra galduz hegora joan

bere kantak dioena

oihu eginez galdu zaitezte

kontzertuetan barrena.

Azken arnasa entzun nahiean

zaletua larri dabil

sarreraren bat ere lortzeko

oso garaiz eta abil

dagoeneko webguneetan

egin zaizkigula murgil

denbora denez poligrafoa

ta amaiera da hurbil

azken taupadak disfrutatzeko

prestatu neska ta mutil

Berri Txarraken katedralakin

orain jaio musika hil.

26 maxixatzen.eus

MAX

IXAT

ZEN

TXIK

I

Soluzioak

maxixatzen.eus

28 maxixatzen.eus

Olaia Juaristi Zabala

HARA

!

Masaje munduak betidanik erakarri du jesus Maria Bastarrika Uranga (Azkoitia, 1968), eta hainbat masaje ikastaro egin ditu. Azkenean, kostata baina etxekoek eta lagunek bultzatuta, ikasitakoa praktikan jartzeko

apustua egin zuen Toota zentroan, duela 25 urte.

«Gauza ederra da minez datozenak masajea hartu

eta sentsazio onekin joatea»

Nolako bezeroak etortzen zaizkizu?

Oro har, denetik etortzen dira, baina, gehienbat, 16 urtetik gorakoak eta gizonezkoak. Gainera, Anaitasuna eta Iraurgiko kirolari gazteak ere dezente etortzen zaizkit, haiekin lana egindakoa naizelako eta ezagutzen nautelako.

Mina kentzeko etortzen al dira masajea hartzera?

Bai, minez etortzen dira hamarretik bederatzi eta erdi. Jendeak prebenitzeko kontzientzia izatea litzateke ideala, baina gutxi dira horrelakoak. Mina eta karga izaten dira jendearengan ohikoak. Gainera, batzuk fase akutuan etortzen dira, eta, mina larria den kasu horietan, nik ez dut ukitzen, egitekorik ez dagoelako. Horrelakoetan, Jose Leon Arzallus medikua ere etorri ohi da nire bezeroak ikustera.

Nongo mina izaten da ohikoena?

Bizkarrekoa, sorbaldatik hasi eta izterretarainokoa.

Zer gomendatzen duzu bizkarra zaintzeko?

Luzaketak egitea eta posturen ohitura onak izatea lanean eta sofan, esaterako, nahiz eta oso zaila izan. Batez ere, lan estatikoa izanez gero, komeni da lanetik irtendakoan aktibitate fisikoa egitea; finean, ordu luzez geldi egon den muskulatura mugiaraztea.

Nola kalkulatzen duzu sendatzeko behar den masaje kopurua?

Batzuetan ez dago jakiterik. Gainera, ez zait gustatzen bezeroei hori esatea; izan ere, batzuetan, esaterako, bostekin luze gera ninteke, eta beste batzuetan bostekin ere ezin da sendatu. Ez da gure esku egoten; gorputzak nola erreakzionatzen duen ikusi behar da. Esperientziaren arabera ideia bat izaten dut, baina beti ez da segurua.

Lana eskuekin bakarrik egiten al duzu?

Bai, ia beti, dena eskuekin egiten dut.

Konpetentzia handia al dago mundu horretan?

Ni duela 25 urte hasi nintzen masajeak ematen, eta orduan herrian beste zentro bat bakarrik zegoen, eta orain hamarretik gora gaude. Eskaera ere asko handitu da ni hasi nintzenetik. Hala ere, zaila da agenda betea izatea, inguruan hainbeste egonda. Boladak izaten dira.

Eskaera handitu dela diozu. Zergatik?

Nire hasierako bezeroak lehendabizi medikuarenera joaten ziren, eta medikuak aholkatuta etortzen ziren. Denborarekin konturatu naiz jendea zuzenean guregana datorrela: medikuak mina kentzeko bi asterako jarritako pastillak hartu ordez, masajistak bi astean min hori kentzen du kasu batzuetan, eta horretan sinesten hasi da gero eta jende gehiago.

Esku guztiak ez dira berdinak izango zuen lana egiteko ere, ezta?

Ez, ez, ezta gutxiagorik ere. Eta, gainera, nik lan egiteko modu bat dut, eta denei antzera ematen diet masajea, oro har. Nire eskuek batzuentzat balio dute, eta beste batzuentzat ez. Horregatik, nik beti gomendatzen diet bezeroei nik ez badiet mina kentzen asmatzen, beste norbaitekin probatzeko.

Gustuko al duzu zure lana?

Bai, betidanik gustatu izan zait. Nik sekulako poza hartzen dut ondo uzten dudan bezero bakoitzarekin. Hona datorrena minez dator, eta minak jendea aldatzen du. Gauza ederra da minez datozenak masajea hartu eta sentsazio onekin joatea.

maxixatzen.eus

EZET

Z TO

PAU!

Non dago Zakelmari?

AzkoitiA: Jaen 943 85 07 85Ibai Ondo Kalea, 28

MAlenArrietAUrdAlletA 943 81 12 74

AzkoitiA: Gisasola 943 85 12 35Jandonianiz, 5 beheaAzkoitiA: Mendiola 665 49 67 44Kale Nagusia, 13

Egunez: 09:00 - 20:00

Gauez: 22:00 - 09:00

farmaziak (urtarrila)

21, 22, 23, 24, 25, 26, 27

7, 8, 9, 10, 11, 12, 13

Urte osoan irekita.

ENPARAN KALEA, 47 (AZPEITIA)

14, 15, 16, 17, 18, 19, 20

AzkoitiA: Azpiazu 943 85 29 89Kale Nagusia, 66 1, 2, 3, 4, 5, 6, 28, 29, 30, 31

Maite Lizarralde, abenduko irabazlea.

Abenduko aldizkarian Zakel-mari non ezkutatuta ze-goen asmatu behar zen:

14. orrialdean zegoen ezkutatu-ta. Maxixatzeneko bazkide guz-tien artean zozketa egin ondoren, Maite Lizarraldek irabazi du He-rrixen Merkatari Elkartearen 50 euroko txekea.

Datorren hilean, Ogi Berri okin-degiaren zortzi lagunentzako tarta zozkatuko du Maxixatze-nek Zakelmari aurkitzen du-tenen artean. Bidali erantzuna urtarrilaren 20a baino lehen, Kultur Etxeko postontzira edo maxixatzen@maxixatzen.eus he-lbide elektronikora.

ESKURE KOM

ENI

tELEFONO INtErESGArrIAk:

Udaletxea Udaltzaingoa Suhiltzaileak Epaitegia (Azpeitia) Azkoitia Lantzen Iraurgi Berritzen Abarketatxo ludoteka Artxamendi Gaztelekua(GIB) Zubiaurre Elkargunea KIUB KZ Gunea Ertzaintza San Martin ondareguneaMusikagunea Anbulatorioa Plaza Ondo Jubilatuen Etxea

IleapaindegiaTaberna

Bake Epaitegia San Jose Egoitza Aizkibel liburutegia AEK Baztartxo Gurutze Gorria DYALanbide (Azpeitia) SOS Deiak Txerloia Futbol Zelaia Gurea pilotalekua Torre Zuri erakustokia Txerloia Tenisa Kultur Etxea Postetxea Gipuzkoako Urak Xabier Munibe haur eskola Xabier Munibe ikastola Floreaga ikastetxea BiziloreUrola Ikastola BHI Garbigunea Mankomunitatea Tamaina handiko trasteakjasotzeko zerbitzuaAldalur Eusko TrenLa GuipuzcoanaPESAPiper elkarteaTaxiak

943 08 00 80943 85 71 71112943 02 51 91943 85 71 51943 85 08 43943 02 60 27

943 85 60 27943 85 25 44943 85 73 05943 02 36 19943 08 37 80943 85 71 70943 85 10 70943 00 76 10

943 85 21 68943 85 36 25943 08 94 12943 85 15 97943 85 13 23943 85 08 98943 15 10 89 943 85 19 86943 85 32 97943 46 46 22943 15 04 02112943 85 20 61943 85 36 39943 85 71 70669 62 18 02943 85 71 70943 85 33 93943 85 08 83943 08 07 37943 85 06 46943 85 30 43637 70 57 20 943 85 21 74696 67 64 56943 85 73 19

943 45 98 74943 85 27 18902 54 32 10943 85 11 59943 21 26 99943 85 25 87943 85 10 20

30 maxixatzen.eus

URTARRILAAG

END

IE

urtarrilak 6ploey (euskaraz)

urtarrilak 13los cinco y el valle de

los dinosaurios

urtarrilak 20el grinch

urtarrilak 27spider-man

ZINE

MA

(Baz

tartx

o)

urtarrilak 11-13-14mortal engines

urtarrilak 19-20-21sobre ruedas

urtarrilak 25-26-27-28dantza

urtarrilak 5-6-7yuli

29:00-13:00, Elkargunean, Teknologia berrien tailerrak (Scratch-Makey Makey) (LH5-DBH2).

9:00-13:00/15:30-18:00, Topalekuan, Gazte Astea.

10:00-12:30/16:00-18:30, Ludotekan, Negunebai Ekintzak.

17:00 Elkargunean, “Egur taupadak” ikuskizuna.

Antzerkia eta txontxongiloak.

39:00-13:00, Elkargunean, Teknologia berrien tailerrak.

(Scratch-Makey Makey) (LH5-DBH2).

11:00-13:00/16:00-18:00 Topalekuan, Gazte Astea.

10:00-12:30/16:00-18:30, Ludotekan, Negunebai Ekintzak.

17:00 Elkargunean, Indi-Muggie. Zirkoa, dantza eta antzerkia.

49:00-13:00, Elkargunean, Teknologia berrien tailerrak.

(Scratch-Makey Makey) (LH5-DBH2).

9:00-13:00/16:00-19:30 Topalekuan, Gazte Astea.

09:45tik 17:45ra ludotekan, Negunebai Ekintzak.

19:00 Baztartxo Antzokian, “Gau Majikoa Kai, Mai, Koa” Musikala,

Gontzal Mendibil, Easo Txiki abesbatza eta Txan Magoa.

516:30 Eliz Atarian, Erregeen pajeak eskutitzak jasotzen.

19:30 Erregeen kabalgata.

12“La zanja” antzezlana, Baztartxo antzokian, 19:30ean. (Gazteleraz)

Herri kirol txapelketa, Gure Udal Pilotalekuan, 19:00.

• Aizkolarien binakako txapelketa: Txikia-Atutxa / Larrañaga-Otaño.

• Bi harri jasotze txapelketa Goenatxo IIIrekin.

• Emakumeen aizkolari txapelketa: Nerea Sorondo / Itxaso Onsalo.

18“Lazzaro Felice” zine forum, Baztartxo antzokian 22:00etan.

26“Pinotxo” haurrentzako ikuskizuna, 18:00etan, Baztartxo antzokian.

Txistu topaketa egun osoan zehar, herri desberdinetako txistulariekin.

ORDUTEGIA:Ostiraletan: 22:00etan

Zapatuetan: 22:00etan

Igande eta jaiegunetan: 19:30ean

*Umeen zinema: 17:15ean

Astelehenetan: 20:00etan

urtarrilak 18Forum: lazzaro Felice

maxixatzen.eus

32 maxixatzen.eus