maxixatzen.eus

Azko

itiko

her

ri al

dizk

aria

, 201

6ko

urria

- 35

8. z

enba

kia

IZENA TA DIZENA

Bertsolaritzarensustraiak sendotuz

HARA!

TOKITTEKO PUNTEKO HERRITARRAAdriana Teles

GALDETU AHALA ERANTZUNMiren Odriozola eta Belen Sagarzazu

Juanjo Sagarna Albizu Nerea

Aranbarri

TOKITTEKO PUNTETIK

MAXIXATZEN

2 maxixatzen.eus

maxixatzen.eus

Kale Nagusia, 62Gipuzkoa, 20720 Azkoitia

943 85 36 17www.maxixatzen.eus

ARGITARATZAILEA:Maxixatzen Euskaldunon Elkartea.

ERREDAKZIO TALDEA ETA KOLABORATZAILEAK:

Naroa Olalde, Idoia Alberdi, Laida Be-ristain, Olaia Juaristi, Amaia Ugalde, Aitor Arruti, Ainhoa Aranbarri eta

Ainhoa Cuende.

KOORDINAZIOA:Olaia Juaristi.

MAKETAZIOA:Ane Larrañaga.

PUBLIZITATEA:Ainhoa Aranbarri. Tel.: 943 85 36 17

ZUZENTZAILEA:Gema Lopez.

INPRIMATEGIA:Gertu inprimategia.

TIRADA:800 ale.

LEGE GORDAILUA:SS-706-97

ISSN: 1137-8891

Oharra:Maxixatzenek ez du bere gain hartzen IRITZIAN, KOMIKIAN eta GUTUNEAN adierazitakoaren erantzukizunik. Argitaratu ahal izateko, eskutitz guztiek ondo identifikatuta egon beharko dute. Ez ahaztu datu hauek jartzea: izen-abizenak, NA eta telefono zenbakia, nahiz eta gero izen-abi-zenak soilik argitaratu. Idatziek gehienez 25 lerro izan beharko dituzte eta maxixatzen@maxixatzen.eus helbidera bidali beharko dira, hilabeteko azken astelehena baino lehen.

iritzixe Mireia Olariaga: "Ez dut uste gutxiago

naizenik tatuajeak edo piercingak edukitzeagatik"

kalin galdezka Pintxo-potea ertetzen al zea?

izena ta dizena Musikagile gazteen belaunaldi berria

galdetu ahala erantzun Miren Odriozola eta Belen Sagarzazu,

25 urtez irakasle

tokitteko puntetik Nerea Aranbarri, Londresen bizi den

azkoitiarra

tokitteko punteko herritarra Adriana Teles, Azkoitian bizi den

brasildarra

izena ta dizena

Azkoitia eta Gerra Zibilaren zorigaitzak

izena ta dizena Bailarako bertso eskolak:

Erniarraitzen proiektu berria

iritzixe Kandido Azpiazu: "Lingua Navarrorum

berraskatu!"

bertsoa paperean

Erniarraitzeko Silvia Etxanizen bertsoak

kejie ta desditxie

hilebetin begixetatik

maxixatzen maxixatuiez

Maxixatzenen 20. urteurreneko jaia

ba al dakizu?Mitra Farahani

hara!Juanjo Sagarna, kanposantuko langilea

eskure komeni agendie

4

5

6

10

12

13

14

20

21

16

21

28

22

26

24

2930

12

24

10

4 maxixatzen.eus

IRIT

ZIXE

Inoiz kritikatu al duzue pertsona bat bere itxura fisikoarengatik? Tatuajeak edo piercingak izateagatik edota janzteko moduarengatik?

“Ez dut uste gutxiago naizenik tatuajeak edo piercingak edukitzeagatik”

Mireia Olariaga Odriozola

Aurreko batean, kaletik nindoala, abokatu batekin gurutzatu nintzen. Hasiera batean gizon serioa zirudien, baina itxura haren az-pian bazegoen ezkutatzen zuen sekretu bat.

Gizona kafetegi batera sartu zen bere bezeroarekin elkartzeko asmoz. Udako egun eguzkitsu bat zen, eta, horregatik, gainean zeraman jaka kentzea erabaki zuen. Jaka kentzean, bere sekretua aireratu zuen. Se-kretu hori besoak tatuatuak zituela zen, eta horrekin batera etorri zen jendearen erantzuna. Pentsatuko duzuen bezala, jendearen erreakzioa ez zen batere polita izan. Hasieran, abokatuak kritikei kasurik ez egitea erabaki zuen, eta bere lanarekin jarraitu zuen. Egoera aurrera zihoan heinean, ordea, berari buruz egindako kritikei erantzutea erabaki zuen, eta hor etorri zen bigarren sorpresa: sudurraren ezkerral-dean piercing bat zeukan! Irudika ezazue momentu hura eta jendeak zeukan aurpegia. Abokatuak bere benetako irudia erakutsi zuen, eta itxura hori edu-kitzeak lan hori ez izateko arrazoirik ez zegoela adie-razi zuen.

Askok eta askok pentsatzen dute tatuajeak izatea zerbait txarra dela eta lan “garrantzitsu” bat edo jen-daurreko lana duen pertsona batek ezin duela tatua-jerik eta piercingik eduki. Egoera horren inguruan hainbat eztabaida izan dira, eta jendea oraindik ez da konturatu tatuajeetan arteaz gain bizitzako hainbat eta hainbat momentu garrantzitsu daudela irudika-tuta. Badira hainbat modu bizipenak gogorarazteko, baina bakoitzak erabakitzen du bere bizitza nola an-tolatu eta nola bideratu. Azken finean, jarrera horrek erakusten du ez diogula benetan pertsonen barneal-

deari begiratzen eta fisikoagatik soilik bideratzen du-gula egoera. Lanak eta itxura fisikoak ez dute zertan batera joan, eta lana ez du itxura fisikoak egiten, in-teligentziak baizik. Itxura ederra duten pertsonek ez dute izaten pertsona zatarragoek duten inteligentzia bera, eta alderantziz.

Kafetegian ikusitako egoerarekin sutu egin nintzen. Momentu batean erreakzionatzea eta gizona ba-bestera joatea pentsatu nuen, baina betiko beldu-rrarengatik ez nintzen ausartu. Gizonak sentitzen zuenarekin bat egiten nuen. Askotan tokatu zait jendearen kritikak entzutea edo begirada latzak aguantatzea. Haren kasu berean nengoen momen-tu hartan. Kazetaria izango naizen aldetik, ez dut uste telebista munduan –hau da, kamera aurreko munduan– lekua izango dudanik. Izan ere, askok eta askok pentsa dezakete aurpegian piercingak eta eskumuturrean tatuajea izateak telebista katea-ren itxura zikinduko dudala. Denbora aurrera joan ahala, egoera horri buelta ematea espero dut. Izan ere, ez dut uste gutxiago naizenik tatuajeak edo piercingak edukitzeagatik. Askotan, terroristekin eta antzeko pertsonekin nahasten gaituzte, eta, nahiz eta batzuetan horren inguruko txisteak egin, ez da batere erosoa egunero komentario berberak entzutea, eta are gutxiago horren inguruko kritika latzak jasotzea. Asko eta asko ez dira konturatzen benetako gaizkileak traje dotorea eta itxura polita daukaten horiek direla.

Eta zuk, oraindik, “gaizkileak” tatuajeak eta piercin-gak dituztenak direla uste al duzu?

maxixatzen.eus

KALIN GALD

EZKA

Carlos E. RequejoBai, tartin-tartin ertetzen gea, lanan arabera. Bi-hiru trago hartzen dittou parin tokatzen dien tabernatan, eta kitto.

Axun BegiristainNi ez naiz ertetzen pintxo-potea, lanin eoten naiz ta. Halare, lanetik etxeakun ikusten det batzutan anbiente politte eoten dala.

Nerea CabezasPitxo-potie gustatzen zat, baino lanik ez dauketenin eta egualdi ona eitten dunin. Bost bat taberna pasatzen dittou. Hilin behin aittekin ertetzie gustatzen zat.

Jabier SudupeJai baldin badauket ibiltzen naiz, jende askok ertetzen dulako ta animazixue eoten dalako. Bestela, inor ez da ibiltzen.

Karmen ZendoiaIxe beti ertetzen naiz ni pintxo-potea. Bost bat tabernatan ibiltzen gea normalin: ardo eta pintxo goxuk eoten dien tabernatan.

Mailu AizpuruBeti ez gea ertetzen, baino askotan bai. Lau bat tabernatan ibiltzen gea. Giro earra eoten da.

Roberto HidalgoEz, normalin ez naiz ertetzen, ohitureik ez daukeu. Ez gea gehiegi re ibiltzen hola Axkottin.

Jaione AizpuruAnbiente politte eoten da, ta herriyei bizi haundiye ematen diyo. Egualdi ona daonin ere jende gehio ibiltzea. Festako beste egun bat gehio gerau da.

Leire MartinTabernan lanin eoten naiz gehixenetan pintxo-poten. Udan jende gehixo ibiltzen da; oin ja antzematen da bajoie. Ostegunero bi pintxo aukera jartzen dittou.

Pintxo-potea ertetzen al zea?

6 maxixatzen.eus

IZEN

A TA

DIZ

ENA

Doinu berriak sortzeko abilezia dute azkoitiar musikari hauek. Disko berria aterako dute hilabete batzuk barru, eta azken ukituak ematen dabiltza lokalean sartuta. Blackbeauty eta Passepartout talde jaioberriak badira ere, taldekideek elkar

ezagutzen zuten lehendik, eta hori abantaila izan dela azpimarratu dute. Ilusioz gainezka ari dira prestatzen lan berriak.

Olaia Juaristi Zabala

B l a c kb e a u t y

M u s i k a g i l e e nbe launa ld i be r r i a

maxixatzen.eus

IZENA TA DIZENAB

lackbeauty Azkoitiko musika taldea azken ukituak ematen ari da kaleratzear den “II” disko berriari. Hardrock musika estiloan, 70eko hamarkadako rock-and-rollean oinarritutako musika eskainiko

dute. Uztail erdialdean hasi ziren grabaketekin; abuz-tuan nahasketak egin dituzte, eta irailean kantak maste-rizatzen aritu dira. Disko hau bigarrena dute.

Eurek ekoitzitako diskoa izango da. Matadeixen dagoen estudioan egin dituzte grabazioa eta nahasketa. Azaldu dute era horretan grabazioa lasaiago egiteko aukera izan dutela eta nahi zituzten proba guztiak egin ahal izan di-tuztela, presarik gabe: “Instrumentuei soinu ezberdinak atera eta horiekin probatzen jardun dugu, eta ahotsari ere, aurreko EParekin konparatuz, bestelako tratamendu bat eman diogu”.

Diotenez, entseatzeko taldekide guztiak biltzea izaten dute lanik zailena. Izan ere, lana dela medio, entseatze-ko zailtasunak eduki dituzte azkenaldian. Horrez gain, uste dute eurek egiten duten musikak aukera gutxi ema-ten dituela: “Gaur egungo panorama musikal aberatsa ikusita, inoiz baino leku gutxiago daukagu jotzeko. Kon-traesan handia da, baina inork ez du benetako gogorik Euskal Herriko musikari aukera emateko. Hertzainak-ek esan zuen moduan: ‘Rock-and-rollak ez du dirurik ema-ten’”.

Taldekide guztiak aurrez beste musika taldeetan espe-rientzia dutenak dira, eta uste dute horrek eragina izan

duela disko berria grabatzeko orduan: “Partaide bakoitzak beste taldeetan jaso dituen ezagutzak elkartzen dira tal-dean, eta horiek partekatu egiten ditugu. Horrek, azkenean, eragina dauka, bai taldekideengan, bai emaitzan. Gutariko hiru talde beretik gatoz, eta konposatzeko modu ia berbe-rarekin hasi ginen. Garfek, ordea, itzulia eman zien konpo-sizioei; abeslaria ere hura denez, aurretik egiten genuena aldatu, eta beste ikuspuntu bat ematen hasi zen abestiei”.

Talde berria izanagatik, duela urte nahikotxo ezagutzen zuten elkar. Jontxuk, Usok eta Gontxalok, adibidez, Sugar-balls taldean jotzen zuten. 2012ko abenduan Sugarball-sek agurreko kontzertua jo zuen Azkoitiko Matadeixen, Los Galerna taldearekin, eta orduan piztu zitzaien gogoa: “Harreman handia genuen ordurako denon artean, eta, kontzertua bukatu bezain laster, Uso bateria jotzaileak eta Garf Galerna taldeko gitarristak 70eko hamarkadako rock estiloko zeozer egitearen bueltan jardun zuten. Izan ere, talde askori gertatzen zaien moduan, Sugarballseko taldekide batzuek musika alde batera uztea erabaki zu-ten, baina beste batzuek zarata egiteko beharra sentitzen zuten. Hortaz, segitu egin behar”.

Kantak ingelesez kantatzen dituzte. Estilo horretako musika gehiena ingelesez entzun izan dutela diote, eta musika estilo hori horrela ulertzen dutela: “Nahiz eta Euskal Herrian badiren estilo horretan euskaraz oso ondo abesten duten taldeak, guri horrelaxe ateratzen zai-gu. Gainera, abeslariak beti ingelesez kantatu izan du, eta errazago egiten zaio”.

Taldekideen izen-abizenak eta bakoitzaren musika tresna

B l a c kb e a u t y

Garf: gitarra eta ahotsa Gontxalo: gitarraJontxu: baxuaUso: bateria

8 maxixatzen.eus

IZEN

A TA

DIZ

ENA

Passepartout Azkoitiko talde jaioberriak bost kan-ta grabatu ditu euskaraz, eta laster jarriko dituz-te euren abestiak debalde deskargatzeko moduan Interneten. Ekain bukaeran sartu ziren estudioan

grabaketekin hasteko; dena dela, konposaketak askoz le-henago hasi zituzten.

Musika mota ezberdinak jorratzen ditu Passepartout Azkoitiko talde gazteak. Zaila egiten zaie euren burua musika mota batekin lotzea. Asko esperimentatzen ari direla diote, gauza berririk edo xelebrerik egin gabe, bai-na taldekideek orain arte jorratzeke zituzten esparrue-tan murgildu dira, sintetizadoreak, PADak eta abar erabi-liz: “Gure estiloaren bila, konfort zonatik irten nahi izan dugu. Hala ere, oraindik hasi besterik ez gara egin, eta bide luzea dugu egiteko. Denborak esango du; momen-tuz, pop rocka dela esan genezake, baina auskalo zein es-tilotan bukatuko dugun”.

Estiloa hain garbi ez badute ere, abestiak euskaraz konposatzeko hautu garbia egin dute hasieratik: “Gure hizkuntza da euskara; gure artean euskaraz hitz egiten dugu, eta gure egunerokoaren parte da hori. Era natural batean irteten zaigu letrak euskaraz sortzea”.

Talde berria da Passepartout, eta grabatutako bost kantu berri horiekin euren burua ezagutarazi nahi dute: “Inork ez gaitu ezagutzen oraindik, eta kantu horiekin jendeak hemen gaudela eta lanean ari garela jakitea nahi dugu. Geure burua aurkezteko modu bat izango da.

Askotan, kontzertuak lotzeko ere lagungarria izaten da erakusteko zerbait edukitzea”.

Azpeitiko 2Noisy estudioan ari dira kantak grabatzen, Aritzekin eta Oihanekin: “Ezagutzen genituen eta bagene-kien nola egiten duten lana; lagunartean eta konfiantza gi-roan grabatzea beti da erosoa”, azaldu dute. Azpimarratu dute oso gustura ari direla lanean, lagunarte ederra sortu dutela eta horrek asko laguntzen duela. “Denok ematen dugu zerbait, eta elkar elikatzen dugu momentu guztie-tan, bai musika aldetik, bai alderdi pertsonalean”.

Passepartout izena du taldeak. Azaldu dutenez, koadro batzuetako markoaren eta obraren artean dagoen tar-te hutsa da passe-partouta: “Inork arretarik ipintzen ez dion tartetxoa da, koadro txiki bat handi egiten duena. Duen esanahia gustatzen zaigu, eta sonoritate aldetik hitz ederra dela uste dugu”.

Aurrez musika taldeetan esperientzia duten kideek osa-tu dute talde berria, eta lan berriarekin hasitakoan hori antzeman egiten dela diote: “Beti da aberasgarria jen-de berriarekin jardutea, eta are gehiago musika arloan. Elkar ezagutu arren, taldekideetako batzuek ez dugu inoiz lanik egin elkarrekin orain arte, eta ikuspuntu des-berdinak ematen dizkiegu kantuei, bakoitzak bere ekar-pena eginez. Laster beteko dugu urtebete boskote hau hasi ginenetik, eta konexio oso ona lortu dugu elkarre-kin; ondo ulertzen dugu elkar, eta egurra emateko prest gaude”.

Taldekideen izen-abizenak eta bakoitzaren musika tresna

P a s se p a rt o u t

Ruben Lizarralde: gitarraTomas Lizarazu: gitarra eta ahotsaXabi Arrieta: bateriaItzi Beitia: teklakJontxu Ape: baxua

maxixatzen.eus

Jarri hemen zure iragarkia

943 85 36 17maxixatzen@gmail.com

10 maxixatzen.eus

GAL

DET

U AH

ALA

ERAN

TZUN

“Ikasleek maitasun handia ematen digute; batzuetan, ‘ama’ ere

esaten digute”

Miren Odriozolak (Azkoitia, 1966) eta Belen Sagarzazuk (Azkoitia, 1960) 25 urte bete dituzte Xabier Munibe Ikastolako irakasle moduan. Azaldu dute irakaskuntzaren egoera asko aldatu dela, baina haurrek ematen

dieten maitasuna lehengo bera dela.

Andoni Elduaien Soraluze eta Olaia Juaristi Zabala

Odriozola eta Sagarzazuren 2 urtekoen lehen ikasleak.

maxixatzen.eus

Nola hasi zineten irakasle lanetan Xabier Munibe Ikastolan?

Miren Odriozola: Azkoitiko ikastolan 2 urtekoentzako gelak jartzea pentsatu zuten 1991n, orduan ez baitzegoen 2 urte-koen gelarik ez Azkoitian ez Azpeitian. Hasieran, gu ez ginen irakasle; gu, biok batera, 2 urtekoen gelan haur hezitzaile hasi ginen, guraso elkarteak ordainduta. Pixkanaka, espero zena baino ikasle gehiago hasi ziren, eta bi urteren ondoren bakoitza gela banatan hasi ginen.

Belen Sagarzazu: Oraingo egoerarekin alderatuta, sekulako aldea dago. Gaur egun bost gela daude, eta gela bakoitzean hamazortzi ume. Lehen, ordea, gela bakar bat genuen hama-zortzi bat umerekin eta bi irakaslerekin. Ikastetxea ere han-diegia egin da.

2 urtekoen gela sortu eta bi urtera, matrikulazioa ia bikoitza izan zen. Zergatik gorakada hori?

M.O.: Jendeak ez zekien 2 urtekoentzako gelak nola funtziona-tuko zuen, ez eta eskaerarik egongo zen ere. Susmoa bazegoen kalean, eta ahoz ahoko propagandak ere eragina izan zuen.

2 urteko haurrei irakasten aitzindariak izan zineten, beraz, zuek.

M.O.: Sarrera bat izan zen hasieran, inork ez baitzekien zer zen hori. Floreaga Ikastetxean ere gure ondoren jarri zituzten 2 urtekoen gelak, eta azpeitiarrek ere bai. Geu joan ginen haiei azalpenak ematera.

25 urtean gauza asko aldatuko ziren.

B.S.: Bai, asko. Esaterako, hasi ginenean irakasle denak azkoi-tiarrak ginen. Orain dena aldatuta dago; azkoitiarrak oso gutxi gara.

M.O.: Hasierako irakasle azkoitiar asko jubilatu egin dira, eta orain hezkuntzako zerrenden arabera aukeratzen dira irakas-leak, egokitzen zaien lekura bidaltzen baitituzte.

Azkoitiar giro hori faltan botatzen duzue, beraz?

B.S.: Bai. Lehen, elkarrekin errazago eztabaidatzen genuen. Hori galdu egin da.

M.O.: Asko aldatu da irakasleen arteko giroa; oraingo harrema-na hotzagoa da, eskola asko handitu delako. Hasieran, irakasle denak tutoretza berean egoten ginen. Dena dela, herritarrak ez ziren bakar batzuk ere baziren orduan.

Ikasleek ikastolaren inguruan daukaten sentimendua ere hoz-tu egin da, publiko egin ginenean batez ere. Beste era bateko sentimendua dago orain. Guztira 73 irakasle gaude orain, eta beste mailetako irakasleak ezagutu ere ez ditugu egiten.

B.S.: Beste ikastetxe batzuetan ibili ondoren etorri diren irakas-leek freskotasuna ere ekarri dute, ordea. Jende gaztea da, eta beste eskoletako esperientziak ekarri dituzte gurera. Horrela, guk berriengandik ikasten dugu, baita beraiek gugandik ere.

Lehen, 2 urterekin umea ikastolara eramatea goizegi zen guraso batzuentzat. Zuek nola ikusten duzue barrutik?

B.S.: Haurrek ikastolan autonomia eta hizkuntza ikasten dituz-te, eta hori aberasgarria da. Hitz egiten ez dakiten haurrak etortzen dira ikastolara, eta asko askatzen dira. Horrez gain, pixoihala kentzen eta gelakideekin jostailuak partekatzen ikasten dute. Haurra etxean goxo-goxo edukitzea ere ederra da, baina ikastolan balio asko lantzen dira.

M.O.: Lehen, umeen arteko harremanak parkean lantzen ziren. Orain, 2 urteko ume ia denak eskolatzen dira.

B.S.: 2 urtekoetan hasten ez direnak galduta sentitzen dira gero, 3 urtekoetan sartzen direnean; asko kostatzen zaie gelan inte-gratzea, aurreko ikasturtetik taldea eginda dagoelako.

Halere, haurrak malguak izaten dira hasierako urte horietan, ezta?

B.S.: Bai, gurasoen beldurra gehiago da umeena baino. Esate-rako, egokitze garaian gurasoak haurrarekin batera etortzen dira ikastolara, eta guraso ia denak beldurtuta joaten dira. Gogoratzen naiz betaurreko beltzekin etorri ohi zen guraso batekin; malkotan irteten zen beti gelatik haurra uztean. Hau-rra gelan oso ondo egoten zela esaten genion guk, gezurrik ez dugula esaten, baina gurasoaren kezka gehiago zen.

Irakasleenganako errezelorik ba al dago?

M.O.: Bai, irakaskuntzan dago errezeloa oro har. Guk, gazteak ginenean, irakasleak esaten zuena goitik behera bete behar genuen, eta ez bagenuen agindutakoa betetzen, etxean beste zigor bat jasotzen genuen. Lehen, gurasoek uste zuten irakas-leak beti zuela arrazoi. Gaur egun, berriz, haurrari ia dena si-nesten diote gurasoek.

Bestalde, gizartea aldatzen ari den heinean, gurasoen partai-detza ere asko aldatu da. Lehen, pentsaezina zen gurasoentzat ikastolako ekintzetan parte hartzea; orain, berriz, asko inpli-katzen dira.

Hezkuntzan irakasteko metodologia aldatu al da?

B.S.: Bai, eta berriz ere aldaketak egitekotan dira. Altzariak –mahaiak, aulkiak…– kendu nahi dituzte. Umeek mugitu egin behar dutela esan ziguten, ez zutela eserita egon behar. Gu beti ari gara egokitzen, ahal dugun neurrian.

M.O.: Beste ikastetxeetan ibilitako irakasleen ideia berriekin ere asko ikasten dugu. Material desberdinak edukitzen dituzte eskuetan, eta hortik ikasten saiatzen gara. Berritzaileak gara.

Ikasmateriala asko aldatu al dira?

M.O.: Ordenagailua sartu da, eta ipuin kontaketa ere aldatu egin da. Orain, ikus-entzunezko materiala asko erabiltzen da gelan. Aukera asko ireki dira. Hala ere, ordenagailuaren aldean, nor-berak kontatzen duen ipuinak beste indar bat du. Irakasleok antzerki bidez kontatzen ditugu, ez ditugu irakurtzen. 5 urte-ko haurren gelan ohituta daude telebistarekin eta ordenagai-luekin, baina 2 urteko umeekin harreman zuzena dago. Aktore lana ere egin behar izaten dugu gehienetan.

Zertan saiatzen zarete eguneroko lanean?

B.S.: Jolasten laguntzen diegu eta kantak erakusten dizkiegu, besteak beste. Irribarre bat ateratzen saiatzen gara; umeei eguna alaitzea da gure nahia.

Zer eman dizuete ikasleek urte hauetan?

B.S.: 2 urtekoen gelan haurrek aldaketa ederra egiten dute: hitz egiten ikasten dute, harreman berriak egiten dituzte… 2 urte-rekin egiten du haurrak aldaketarik handiena. Ematen dizu-ten maitasuna handia da; pentsa, batzuetan “ama” ere esaten digute. Oso lan goxoa da niretzat.

M.O.: Haur Hezkuntzan harreman estua dugu umeekin. Adi-nean zenbat eta gorago joan, galdu egiten da haurrarekiko harremana. Haurraren eboluzioaren partaide izan gara, eta lagundu egin diegu. Niri horrek ematen dit poz handiena. Txi-kitan, lepotik helduta muxuak-eta ematen dizkizute, baina, tamalez, gerora galdu egiten da hori; lotsak-eta agertzen dira. Guk umeen heldutasunean ale bat jarri dugu, eta horrekin gustura gelditzen gara.

B.S.: Nik neure umeak bezala hartzen ditut, ez nire taldea beza-la. Kalean gurasoekin ikusitakoan nik oso desberdin ikusten ditut. Ikastolan gureak dira, talde bat gara. Bizi egin behar da hori zer den jakiteko.

12 maxixatzen.eus

TOKI

TTEK

O P

UNTE

TIK

Miren Aramendi Galdos

Nolatan zabiltza Londresen lanean?

Unibertsitatea amaitu ondoren, Iruñean gelditu nintzen lanean. Krisia zela eta, gure lanbidearen egoerak oso itxu-ra txarra zuen, eta, bulego hartan jarraitu ezin nuela ja-kin nuenean, kanpora irtetea erabaki nuen. Londresen ez nuen ez lagunik ez lanik, baina bai gauza berriak egin eta ikusteko gogoa. Lehenengo urtea oso gogorra egin zitzai-dan, baina, pixkanaka eta pazientziarekin, bakoitzak bere lekua aurkitzen du. Joan den astean egin ditut Londresen bost urte... Azkar pasatzen da denbora!Zergatik Londres?

Hemengo kultur eskaintza ezin hobea da, eta lan arloan oso proiektu interesgarrietan parte hartzeko aukera izan dut. Arkitektura arloan, Londresetik mundu guztirako lan egiten da, eta atzerriko proiektuetan parte hartzeko ere leku paregabea da.Oso ezberdina al da bizitza han eta hemen?

Bai. Egia esan, bizimodua oso desberdina da, batez ere herriko eta hiri handi bateko bizimodua konparatzen baditugu. Hemen, nonbaitera joateko, gutxienez ordu erdi behar da, eta lagunekin gelditzeko planak askotan aste bat edo bi aste lehenago egin behar dira! Baina, beharbada, ezberdintasun handiena gure inguruarekin dugun harremana da. Etxetik atzerrira joatean, gure be-tiko lekua uzten dugu, erosotasuna, segurtasuna, fami-lia, lagunak, eta hutsetik hasten gara bizimodu berri bat eraikitzen. Mundu berri batean murgiltzen zara; kultura eta hizkuntza desberdinak, leku ezezagunetako lagunak, etxe berria, auzoa... Alde batetik oso aberasgarria da, zeure buruaz eta bizitzaz asko ikasten baituzu. Londre-sen zerbait desberdina aurki daiteke egunero: kontzer-tuak, antzerkiak, erakusketak, mundu guztiko jendea... Baina bakarrik aurrera egiteak oso momentu gogorrak ere baditu bestalde, inguru ezezagunean eta etxekoen-gandik urruti gaudenean batez ere. Egoera horretan, lor-pen txikienek ere izugarrizko poza eta indarra ematen dute, eta horiek erraz ahantzarazten dizkidate pasatu-takoak. Kontraste gehiagoz betetako bizitza dela esango nuke hemengoa.

Zer aldatuko zenuke zure hango eguneroko bizimodutik?

Eguneroko bizitzaren abiadura motelduko nuke: dena azkarregi gertatzen da, aprobetxatzeko denborarik izan gabe. Presak, metroa, distantziak. Baina ez nituzke beste gauza asko aldatuko; hiriburu handiaren ezaugarrien ba-rruan sartzen dira horiek ere, eta, guztia kontuan hartuz, oso gustura nago hemengo eguneroko bizimoduarekin.Zeren falta sumatzen duzu gehien?

Etxekoekin eta lagunekin eguneroko bizitza konpartitzea botatzen dut gehienbat faltan. Skype, telefonoa eta bes-te hainbat bide ditugu elkarrekin hitz egiteko, baina, hala ere, momentu asko galtzen ari naiz.Hiriko zein txokorekin geratuko zinateke?

Londresek mila aurpegi ditu, eta momentu bakoitzerako leku jakin bat aukeratuko nuke, baina, bat aukeratzekotan, Regent’s Canal-ekin geratuko nintzateke. Londresen asko ezagutzen ez den kanal sare bat dago. XIX. mendean eraiki ziren kanal horiek, hiriburuan zehar ondasunak erraza-go garraiatzeko. Oraindik izaera industrialari eusten dio kanalak, nahiz eta aisialdirako besterik ez den erabiltzen. Fabrika asko birgaitu eta etxebizitzak eraiki dituzte; gai-nera, kanala txalupaz josita dago, eta jendea bizi da horie-tan. Txalupa batzuetan liburu dendak eta kafetegiak ere badaude! Larunbat eta igandetan oso giro polita egoten da paseatzeko edo kafe bat hartzera irteteko. Baina gehien gustatzen zaidana bertan zaudenean sentitzen den lasai-tasuna da. Hiriburuko bizi zaratatsutik kanalera sartzean, oasi batean bezala murgiltzen zara. Hala ere, Londresen egunero leku berriak aurki daitezke; gutxien espero du-danean, ezagutzen ez nuen kale polit bat, azoka bat edo kafetegi berri bat aurkitzen dut. Ezinezkoa da hiriburuko txoko guztiak ezagutzea: Londresera etortzen zaren aldi bakoitzean bestelako hiriburu bat deskubri dezakezu.Atzerrian lan egiten duzun lehen aldia al da? Etxera itzultze-ko asmorik ba al duzu?

Ikaslea nintzela Italian pasatu nituen hilabete batzuk, bai-na atzerrian lan egiten dudan lehenengo aldia da. Inork ez daki bizitzak nora eramango gaituen, baina egunen ba-tean Euskal Herrira itzultzea gustatuko litzaidake.

“Londresen ez neukan ez lagunik ez lanik, baina bai gauza berriak egin

eta ikusteko gogoa”

Iruñean Arkitektura ikasi ostean, Londresen Nazioarteko Hirigintzaren eta Garapen Iraunkorraren Masterra egin zuen duela hiru urte. Orain Allies and Morrison arkitektura bulegoan lan egiten du,

batez ere Ingalaterrako eta atzerriko beste herrialde batzuetako hirigintza proiektuetan.

Nerea Aranbarri, Londresen bizi den azkoitiarra

maxixatzen.eus

“HASIERAN EZ DUZU INOR EZAGUTZEN, ETA

HORREK BELDURRAK SORTZEN DIZKIZU”

“EUSKARA IKASTEKO INTENTZIOA DUT,

HEMEN EZINBESTEKOA BAITA EGUNEROKO

BIZIMODURAKO"

TOKITTEKO

PUNTEKO HERRITARRA

Maite Rodriguez Soreasu

Zerk bultzatu zintuen zure herrialdea utzi eta Azkoi-tira etortzera?Ez nuen inoiz pentsatuko hemen biziko nintze-nik. Brasilen mutil azkoitiar bat ezagutu nuen, eta, lau urtez harekin bertan bizi ostean, bizimodua Azkoitian hastea erabaki genuen. Hori izan zen ni azkenean Azkoitira etortzeko arra-zoia.

Ilheusen eta Azkoitiaren arteko des-berdintasun nabarienak?

Desberdintasunak milaka dira; kontuan hartu behar da Ilheusek 210.000 biztanle dituela. Hala eta guz-tiz, atentzio handiena klase desberdinta-sun nabaririk ez egoteak eman zidan. Egon badaude, baina ez dira nire herrialdean bezain nabariak. Hemen mediku bat, kale garbitzaile bat edota zerbitzari bat etxepe berean bizi ahal dira, eta kaleak edo auzoak ez daude klase sozialen arabera banatuta. Beste desberdintasun esangu-ratsua hezkuntza eta osasun arloan ikusi dut: Ilheusen, kalitatezko hezkuntza eta osasuna jaso ahal izateko, eremu pri-batura jo behar duzu, eta horrek kos-tu ekonomiko handia dakar; hemen, berriz, arlo horiek oso garatuak daude.

Azkoitiarrek zer-nolako harrera egin dizute?

Lehenago ere egona nintzen hemen oporretan, baina ez da gauza bera opo-rrak igarotzera etortzea edo bizitzera etortzea. Azken batean, ez duzu inor ezagutzen,

eta horrek nolabaiteko beldurrak sortzen dizki-zu. Segituan, ordea, azkoitiar bat gehiago nintzela

ohartu nintzen, eta jendeak asko lagundu izan dit lehenengo momentutik, hizkuntzaren

aldetik batik bat. Izan ere, nik ez ne-kien euskaraz, gazteleraz zertxobait

soilik, eta, horregatik, askotan zai-la egiten zitzaidan komunikatzea, baina inguruan eduki ditudan pertsonek asko lagundu izan di-date arlo guztietan. Hasieran go-gorra egin zitzaidan, baina seku-lako esperientzia izan da.

Eta euskara zer moduz daramazu?

Ikasteko intentzioa dut, hemen ezin-bestekoa baita eguneroko bizimodurako:

kalean, lanean eta beste hainbat arlotan eus-karaz jakin behar dugula iruditzen zait. Pixka-naka-pixkanaka ikasiko dut.Tokirik kuttunena?

Eremu berdeak atsegin ditut. Agian, neure herrialdean horrenbeste ez daudelako

izango da. Mendiak eraiki gabe egotea gustuko dut. Ilheusen guztia eraikita dago, eta hemen natura asko zaintzen dela iruditzen zait: mendira begira-tu, eta guztia garbi ikusten da.Azkoitian gelditzeko asmoarekin eto-

rri zara?

Etorri nintzen momentutik nekien gel-ditzeko etorri nintzela. Nahiz eta familia

guztia Brasilen izan, nik bizimodua hemen eraikitzea erabaki dut. Jada hemengo bat naiz.

“Atentzio handiena klase desberdintasun

nabaririk ez egoteak eman zidan”

Adriana Teles, Azkoitian bizi den brasildarra

Adriana Teles brasildarra 2014ko abuztuaren 22an etorri zen Azkoitira Ilheusetik. Ilheus udalerria Brasil ekialdean dago, eta ezaguna da hango kakao

produkzioagatik zein turismoagatik.

14 maxixatzen.eus

IZEN

A TA

DIZ

ENA

Azkoitia eta Gerra Zibilaren zorigaitzak

Badira 80 urte altxamendu faxista egin zuen bando nazionalak Azkoitiko herria okupatu zuela, 1936ko irailaren 20an.

Kepa Alberdi Egaña

Gerran sartuak ginen, eta hilabete lehenago, abuz-tuaren 24an hain zuzen, gure herria bonbardaketa baten jomuga izan zen. Egun hartan, arratsaldeko bostak aldera, Olasoko bailara aldetik Azkoitiko plaza nagusi aldera hiru hegazkin biplano etorri

ziren. Horrekin batera, kanpaien hotsa hasi, eta jendea gorde-lekuetara mugitu omen zen berehala. Ez zen izan hildakorik, ez eta zauriturik ere. Zazpi bat lehergailu erori ziren leku hauetara: Floreaga ikastetxearen atzealdera, Gregorio Zabala Patatero jau-naren etxera, Bizkargiko lantegira, Santa Klarako errebal zaha-rrera eta Insausti eta Bizkargiko soroetara.

Gipuzkoako herri gutxitan bezala, Azkoitiko guardia zibilen pos-tua asaldatu egin zen Francoren eta nazionalen altxamendua zela eta, postuko buru zen Felipe Sainz Urtubi sarjentuaren agin-dupean, eta haiei herriko tradizionalista asko elkartu zitzaizkien. Faxisten aldeko altxamendu hura berehala menperatu zuten bes-te herritar batzuek; bide batez 13 lagun atxilotu zituzten, eta or-duan kartzela moduan erabiltzen zen Juingo Dorrean giltzapetu.

Irailaren 20an, atxilotuta zeudenak Juingo Dorretik ihes egin ondoren, eta egunsentian herrira zetozen indar faxistekin bat

egin nahian zebiltzala, CNTko milizianoek preso hartu zituzten haietako zazpi errekete Kukuerriko Larrume Txiki baserriaren ondoan. Handik Loiolara eta ondoren Iraetara eraman zituzten, eta segidan hango bazter batean tiroz hil. Honako zazpi errekete hauek fusilatu zituzten: Jose Frantzisco Arrizabalaga, Biurri, 30 urtekoa; Donato Azkoitia Aldalur, Potte, 22 urtekoa; Juan Epel-de Albizuri, Txorrote, 23 urtekoa; Jose Gabriel Iriondo Segurola, Beixama, 32 urtekoa; Felix Pedro Iriondo Segurola, Beixama, 31 urtekoa; Juan José Iturbe Uranga, Zirkulo, 24 urtekoa, eta Juan Sudupe Arrizabalaga, Mazeo, 22 urtekoa.

Irailaren 20ko eguerdia zen, Miserikordiako zubitik Plaza Berrin barrena “Lacar” tertzioko lehenengo errekete taldea gure herri-ra sartu zenean Pérez Salasen gidaritzapean. Herria hartu ondo-ren, Karlista Guda Batzarrari pasatu zitzaion herriaren kontrola. Haiek herriko enparantzan dagoen Leturiondo jauregian kokatu ziren. Francoren armadako gudalburuek San Juango bainuetxea aukeratu zuten guda etxe moduan, eta soldaduentzako kuartela zena Gurea frontoian kokatu zen. Soldaduentzako jangela Ze-laia jauregian jarri zuten, eta frontoian egiten zuten lo. Gerrako frontea hain gertu egonik eta Azkoitia atzeguardiako herria iza-nik, hiru konpainia egon ziren gure herrian. Hori horrela, Flo-

Francoren soldaduak Azkoitiko herriko plazan.

maxixatzen.eus

IZENA TA DIZENA

Azkoitia eta Gerra Zibilaren zorigaitzak reaga ikastetxean kokatu zen garai hartako ospitale militarrik

nagusietariko bat. Horrez gain, errekete gazte berriek, armak erabiltzen ikasteko, Altzibarko futbol zelaia aukeratu zuten, eta Portu-neko pinudi azpira botatzen zituzten tiroak. Eskuko lehergailuak botatzen ikasteko, berriz, Zabale baserri ondoko zelai muinoa aukeratu zuten. Azkenik, Juin Dorrea jauregia erabili zuten, berriro ere, kartzela moduan. Han kartzelatutako gehienak abertzaleak eta ELAn izena emandakoak ziren.

Nazionalen bandoan parte hartu zuten 71 azkoitiarrek bizia gal-du zuten (38 errekete eta 33 soldadu), eta beste 42 azkoitiar hil ziren errepublikanoen bandoan aritzean (gudari nazionalistak zeuden tartean). Aldi hartan, gure herriak zazpi mila biztanle zituen, eta horietatik guztira 113 mutil gazte hil ziren. 21 azkoi-tiar haietatik zazpi fusilatu egin zituzten. Hona hemen gerra hasieratik 1937ko udazkenera bitartean hil ziren gudari azkoi-tiarren gaitzizenak: Albitxuri, Altzarte, Antxite, Arripusketa, As-tapatxiko, Berde, Bolante, Burruntzi, Ebro, Egurbide, Enbortxo, Erme, Insausti, Jandalo, Kaminburu, Kamiñero, Kanobas, Kata-lotza, Kortatxo, Labe, Larraña, Luaxa, Maketue, Makiber, Maltze-ta-Etxetxo, Manuel-txiki, Mokoroa, Muxu, Oñatibixe, Pallona, Pa-nadero, Pipillo, Santikue, Santue, Torre, Txapel, Xarra eta Xeme. Gudari haietatik guda mailarik handiena lortu zuena Manuel Ga-rate Unanue Manuel-Txiki izan zen, Amayur batailoiko teniente izatera ailegatu baitzen.

Bestalde, Francoren alde borrokatzeagatik hil zituzten azkoitia-rren ezizenak hauek dira: Agiña, Agiñeta, Aittola, Aittube, Ako-littue, Albizuri, Altzapraga, Altzibar, Amaya, Artetxe, Atxuitxo, Bakue, Barkillero, Basarte, Beixama, Bietakue, Biurri, Burruntzi, Etxabe, Faustinon semea, Floreaga, Gaintze-Luzie, Galo, Gazte-lu, Goikoetxe, Herrerue, Igaraberri, Imuntxo, Insausti, Ipintze, Iraolaza-Etxeberri, Jandalo, Julin-Konsejuneko, Kapittana, Korta-

berri, Margarita-Txikixenekue, Mazeo, Mendizabal-Astarbe, Mo-reno, Muxu, Okotza, Olaberrixa, Olan, Olantxo, Olaso, Orbegozo, Peru, Piko, Pipex, Pipis, Porrue, Potero, Potte, Susteta, Taita, Ta-pia, Txorrote, Txota, Urrategi, Xakarro, Zabaleta-Goikoa, Ziorra, Zirkulo eta Zuzula.

Hildako azkoitiar abertzaleei eta haien senideei ez zieten inoiz inolako errukirik eta laguntzarik eman herriko agintari eta he-rritar askok. Haietariko gehienek, katoliko jarraitzaileak eta fe-dedunak izan arren, ez zuten ez meza kantaturik ez errespontsu berezirik izan. Herriko kanposantuan ezin hilobiratu, eskelarik ezin atera, herriko kaleetan hil mezurik ezin jarri, herriko ban-dak hildakoen eresirik jotzerik ez… Dena ezkutatu eta isiltzeaz gain, guztia debekua zen azkoitiar abertzaleentzat.

Francoren altxamenduaren alde hildako herritarrek oso beste-lako tratamendua jaso zuten.

Bestaldetik, herrian bizi ziren familia abertzaleekin eta erre-publikaren aldekoekin neurri gogorrak hartu zituen Azkoitiko Karlista Guda Batzarrak. Besteak beste, baziren espetxeratuak, herritik kanporatuak, lantokietatik botatakoak, isunez zigortu-takoak eta herritik kanpora mugitzeko baimen txartelik gabe utzitakoak, beste neurri latz asko tartean.

Ez hori bakarrik: “hi etxera” esanda, noiznahi bidaltzen zituz-ten abertzaleak herriko kaleetatik etxera. Albaitariak, merixuak, emaginak, maisu-maistrak, apaizak… Inor ez zen salbu egon errepresio gordin hartatik, eta haietariko gehienak lanik gabe utzi zituen erregimen berriak. Edozein arrazoi zen balekoa; hona hemen, adibide moduan, herriko emagina lanetik botatzeko era-bilitako arrazoi batzuk:

Senarra eta bera ezkondu gabe elkarrekin bizitzea.Senarra eta bera abertzale porrokatuak izatea.Semeari Joseba Mirena izena ipintzea.Eusko abertzaleen batzar eta hitzaldi guztietara joatea eta

hizlariak gogor txalotzea.Paparrean euskal lauburuak ematea.

Hori nahikoa ez, eta 1937ko urtarrilean indar nazionalak Comi-sion Central de Incautación de Bienes izeneko erakundea sortu zuen, altxamendu faxistari aurre egin zioten partidu eta pertsona partikularrei ondasun guztiak bahitzeko. Altxamenduaren aurka aritzeko herritik ihes egindako kide haiei etxeratu eta arma en-tregatzeko aukera eman zitzaien absoluzioaren truke; bestela, beren sendiak herritik kanporatuko zituztelako mehatxua zuten. Horren harira, otsailaren 9an, sei emakume eta bederatzi nes-ka-mutil bidali zituzten Azkoititik Bizkai alderantz Maltzagatik; hau da, arrisku handiena zegoen gudalekuak zeharkatzera be-hartu zituzten. Jarraian, azkoitiar talde gehiago bidali zituzten handik. Azkoititik Bizkai aldera 660 pertsonak ihes egin zuten batez beste, haietatik 47 sendi oso-osoak.

Gerra zibila bukatu eta hurrengo hamarkadetan ere, Azkoitiko abertzale askok egoera larri eta jasangaitz ugari bizi izan zuten, Francok zuzentzen zuen diktadurak hartutako neurriak zirela eta.

Pelaioak.

Miguel Soreasu Badiola azkoitiarra, ezkerretik aurrena, Markinako Frontean.

16 maxixatzen.eus

IZEN

A TA

DIZ

ENA

Proiektu berriak zabalkundea emango die bertsolaritzari eta bertso eskolako ikasleei, Azkoitian, Azpeitian eta Errezilen bereziki. Hiru herri horietako ikasleak nahastuko dituzte, ikas-le bakoitzaren mailaren eta beharraren arabera.

Horrela, denak elkarrekin proiektuaren parte senti dai-tezen nahi dute. “Bertso eskolara datorren jendea hel-buru desberdinekin etortzen da. Batzuk bertsoekin jo-lastera etortzen dira, eta beste batzuk, berriz, bertsoak idaztera, bat-batean jardutera edota plazan bertsotan aritzeko amorratzen. Orduan, helburu horien arabera taldetan banatuko ditugu. Izan ere, orain arte askotan herren gelditzen ginen, ikusten genuelako sei ikasle etortzen zitzaizkigula ordutegi berean eta bakoitza oso helburu ezberdinekin”, dio Urangak.

Azkoitiko lehen bertso eskola martxan zegoen 1994. urterako, eta herrira begirako bertso eskola, berriz, 1997. urtean sortu zuten. Ixabel Jauregik sortu zuen lehen bertso eskola, eta hitz onak bakarrik dituzte harentzat Urangak eta Artetxek: “Ixabel izan da beste edozein he-rritan aurkitzen ez diren horietako bertsozale bat. Txa-lotzekoa da ikasleekin-eta nola landu izan duen bertso-laritza. Ixabel Jauregik Xabier Munibe Ikastolan landu du bertsolaritza, eta Mailu Irizarrek, berriz, Floreaga Ikaste-txean. Zortea izan dugu bi horiek irakasle izan direlako herriko bi eskoletan. Bi horiek dena eginda utzi digute

Erniarraitz Bertsozale Elkarteak bailarako bertso eskola jarriko du abian ikasturte

honetan, Gipuzkoako Bertsozale Elkartearen babesarekin. Orain arte, herri bakoitzak bere bertso eskola zuen. Jokin Uranga bertsolari azpeitiarrak emango

ditu eskolak, eta Eneritz Artetxe azkoitiarra izango da proiektuaren koordinatzailea. Gipuzkoako Bertsozale Elkarteko langile

dira biak. Helburua bertsolaritzaren harrobia haztea eta heztea da.

Bertsolaritzaren sustraiak sendotuz

Olaia Juaristi Zabala

maxixatzen.eus

IZENA TA DIZENA

guri. Gaur egun Azkoitian dagoen hau bi haiei esker da. Izugarrizko lana egin dute eskoletan”.

Ekainean zabaldu zuten ikasleek izena emateko epea, eta 50-60 gaztetxo eta 20 bat heldu batu zaizkie Azkoi-tian eta Azpeitian. Errezilen Gabonetatik aurrera hasiko dira. Egoerak denentzat ahalik eta erosoenak izatea nahi dute. Hori dela eta, 14 urtekoak ez dituzte herriz mu-gituko, esaterako. Bakoitzaren beharrak zein diren az-tertuko dute lehendabizi, eta horren arabera egokituko dituzte taldeak, betiere ikasleentzat ahalik eta erosoena izaten saiatuz. Herrian maila berdintsuko taldea osatzen bada, herrian geldituko dira. Ikasleekin harreman zuze-na eduki nahi dute, haien asmoak zein diren jakin ahal izateko.

Artetxek eta Urangak argi dute bertsolaritzak luzaroan iraun dezan transmisioa uztea dela garrantzitsuena: “Gu bertsolaritzatik urruntzen bagara lekukoa beste batzuek hartzea nahi dugu, bertsolaritzarekin jarrai dezaten. Ez dadila gurekin amaitu mugimendu hau. Lehen beti hori esaten genuen, baina geu konturatzen ginen bertso es-kolak ez genituela behar adina mimatzen edo ez geniela behar adinako garrantzirik ematen. Irailean, unibertsita-teko gazteei esaten genien eurek emateko bertso eskolak gaztetxoei. Baina gero, urtarrilean, azterketa garaian, denak okupatuta egoten ziren, eta haurrak irakasle gabe geratzen ziren, eta askotan elkarren arteko koor-dinaziorik ere ez zen egoten. Horregatik, bertso eskolak beti kolokan gelditzen ziren. Hori dela eta, Gipuzkoako Bertsozale Elkartean proposatu genuen diru iturriak bi-latuko genituela eta lan profesionalagoa-edo izatea nahi genuela bertso eskoletakoa. Proposamena ondo ikusi zu-ten, eta ilusioz hartu dugu proiektu berria”. Urangak goi-zez emango ditu eskolak Lehen Hezkuntzako hezkuntza arautuan, eta arratsaldean eskolaz kanpoko bertso esko-letan. Horrela, bertsolaritza gaztetxoengana gerturatzea dute helburu. “Gaur egun 20 ume ditugu Azkoitiko bertso eskolan; hori asko da. Guretzat, bertso eskolak etorkizuna dira. Transmisioa egitean dago bertsolaritzaren etorkizu-na”.

“Bertso eskolen helburu nagusia da bertsolaritza, hain geurea dugun hori, bizirik mantentzea eta jendeak horre-kin gozatzea; eta guk uzten badiogu ere, atzetik prestatu-ta uztea lekuko hori hartuko duen jendea. Ez dadila histo-ria hemen bukatu, segi dezatela beste batzuek gozatzen, egunen batean gu nazkatzen bagara ere”, gaineratu dute.

Artetxe Gipuzkoako Bertsozale Elkarteko kidea da, eta aisialdi eta bertso eskoletako eragile ere bada. Bailaraz bailara aritzen da bertso eskolen beharrei erantzuten. Dena dela, Erniarraitzen atzean talde bat dagoela azpi-marratu dute; lanean borondatez diharduen jende asko dagoela proiektuaren atzean: “Ez da astean ordubeteko

"IXABEL JAUREGIK ETA MAILU IRIZARREK DENA EGINDA UTZI DIGUTE GURI. GAUR EGUN AZKOITIAN DAGOEN

HAU BI HAIEI ESKER DA. IZUGARRIZKO LANA EGIN DUTE ESKOLETAN”

18 maxixatzen.eus

bertso eskola bakarrik. Gauza mordo bat egiten dugu es-kolak emateaz gain: Lasturrera asteburu-pasa, merien-dak, bertso eskolen egunera joan egun-pasa… Gauza pila bat antolatzen dugu, eta jende askoren laguntza daukagu horretarako”.

Bide berri honetan ere, herriko ikastetxeekin harreman zuzena edukiko dute. Uranga hamabostean behin joango da herriko eskoletara: “Betidanik oso ona izan da Ernia-rraitzen eta ikastetxeen arteko koordinazioa: Korrikarako zerbait antolatu behar denean, Euskararen Egunerako, zahar etxera joateko edo beste edozertarako, denon ar-tean prestatu ohi dugu materiala. Gu beldurrez gaude Ixa-bel eta Mailu jubilatzeko, egia esan”.

Bestalde, Azkoitiko helduen bertso eskolak gora egin du urte hauetan: “Lau bat ginen hasieran, eta azken bi-hiru urteetan zortzi lagun egon gara taldean. Duela zortzi urte inguru, lau bat gazte batzen hasi ginen, eskolako bertso eskola bukatu zitzaigunean. Orain, berriro ere, txikitan gurekin batera aritzen zirenak etortzen hasi dira, eta in-darberrituta eta haize freskoarekin gaude. Azpeitian ere beste hainbeste bertsolari daude gaur egun helduen tal-dean, eta, orain, pixkanaka Zestoako bertsolari batzuk ere Erniarraitzera batzea da beste helburuetako bat”, dio Ar-tetxek.

Urangak eta Artetxek diotenez, bertso eskolek herriari egin dioten ekarpen handiena bertsozaleek bertsoarekin gozatzeko guneak sortzea da. “Joan den Bertso Kopak, esaterako, sekulako arrakasta izan zuen. Hezkuntza arau-tuan, berriz, maiatzean jaialdi bat egiten dugu 11-12-13 urteko gaztetxoekin, eta antzematen da zenbat kostatzen

zaien adin horrekin jendaurrean gauzak azaltzea; asko lotsatzen dira. Bertsoen bidez lortzen dugu haurrek gura-so eta aitona-amona guztien aurrean bertsoak kantatzea. Beraiek ere oso harro sentitzen dira, eta etxekoak ere bai. Haurrekin jendaurrekotasuna lantzea oso garrantzitsua da, gero bizitzan beharko dituzten oinarri batzuk hartzen laguntzen duelako”, azaldu dute.

Horrez gain, bertso eskolak estrategikoak dira hizkuntza, euskara bera aberasteko eta euskaldunak ez direnek hizkuntza ohitura berriak hartzeko. Era berean, oso aproposa da euskaldunak direnek hizkuntza aberas-teko ere, beti hizkuntza lantzen ari garelako, ideia edo hitz berrien bila. “Bertso eskola da euskararekin jolas-teko eskolaz kanpoko gune bakarra. Hala ere, Azkoitia eta Azpeitia nahiko herri euskaldunak dira, eta, zo-rionez, ez daukagu arazo hori. Baina Eibarren, esate-rako, asko aldatzen da panorama: 27tik 18 gaztek esan ziguten euskara eta Euskal Herria ez dituztela batere maite. Errealitate soziokulturala oso kilometro gutxian ikaragarri aldatzen da gurean. Ume horiek, ikastolako atea gurutzatutakoan, dena gazteleraz egiten dute, eta euskararekin jolasteko eta gozatzeko gune bat eskaintzen zaie bertso eskoletan; herri honentzat ekarpen handia da”.

Gaur egungo bertsolaritzarako zaletasunarekin, berriz, baikorrak dira Artetxe eta Uranga. “Geure burua egurtze-ko ere joera handia dugu batzuetan, eta bertso saio bat antolatu eta jende gutxi joaten bada, zerbait gaizki egin dugula pentsatzen dugu. Ordea, zapatuan eta ostiralean gaur egun ezer gutxi egoten da kalean, eta horrela zaila da bertso saioa antolatu eta tabernak betetzea. Herriak hiltzen ari dira. Baina hortik ezin da esan bertsozaletasu-nik ez dagoenik”.

Bertsolaritza lantzeko, talde bakoitzaren errealitateari erreparatzen diote lehendabizi, guztiena ezberdina izaten baita. Umeekin, adibidez, jolasean ibili, margotu edo abes-tu egiten dute. Helduagoekin, berriz, hutsuneak betetzen edo bertso zaharrak kantatzen aritzen dira. Eta gerora, bat-batean egiteko gaitasuna lortzen badute, horretan

"GURETZAT, BERTSO ESKOLAK ETORKIZUNA DIRA. TRANSMISIOA

EGITEAN DAGO BERTSOLARITZAREN ETORKIZUNA”

"ZENBAIT HAURREK, IKASTOLAKO ATEA GURUTZATUTAKOAN, DENA GAZTELERAZ EGITEN DUTE, ETA EUSKARAREKIN JOLASTEKO ETA

GOZATZEKO GUNE BAT ESKAINTZEN ZAIE BERTSO ESKOLETAN; HERRI HONENTZAT EKARPEN HANDIA DA”

Azpeitiko bertso eskolako iazko ikasleak.

maxixatzen.eus

jarduten dute. “Beste gauza batzuk ere eskaini behar dira; dena ez da bertsoa. Ikasleek ondo pasatu nahi izaten dute bertso eskolan. Aisialdiko ekintzak eginez mimatzen di-tugu: afariak, parrandak, egun-pasak… Betiere bertsoen inguruan murgilduta, baina beste aisialdi eredu bat es-kaintzen dugu. Horregatik etortzen dira hain gustura”, dio Artetxek.

Gainera, uste osoa dute bertso eskolek asko eman de-zaketela haurraren garapenean. “Ez da kasualitatea izan-go gaztetatik bertso eskolan ibili diren gehienak egu-neroko lanean ere jendaurreko lanetan aritzea gerora. Bertsolaritzan ibili den oso jende gutxi ezagutzen dut, zortzi orduz enpresa baten barruan ordenagailuarekin lanean ari dena. Haurrari umetatik irakasten bazaio be-rak pentsatzen duen hori mikrofono baten aurrean hain-

"HAURREKIN JENDAURREKOTASUNA LANTZEA OSO GARRANTZITSUA DA, GERO BIZITZAN BEHARKO DITUZTEN

OINARRI BATZUK HARTZEN LAGUNTZEN DUELAKO”

Azkoitiko helduen bertso eskolako ikasleak.

Azkoitiko eta Azpeitiko bertso eskolako iazko ikasleak.

Azkoitiko bertso eskolako iazko ikasleak.

beste jenderen aurrean esaten, konfiantza hori garatzen ari da, eta, horri esker, beste lan batzuk egiteko trebeziak ere hartzen ditu”, azaldu du Urangak. “Bertsoaren bidez hainbat balio ere jorratzen ditugu: ikuspegi kritikoa, talde izaera eta berdintasuna, besteak beste. Izan ere, ematen du bakarrik egiten dela bertsotan, baina, talde izaera hori gabe, nekez iritsiko da bat bakarrik mikrofonoaren aurre-na kantatzera. Eta ikasleekin beren interesen araberako gaiak lantzen ditugu, horretaz hausnartzeko”.

Aurrera begira horrelaxe jarraitu nahi dute. Proiektu berri bat da, baina Erniarraitzek ibilbide luzea egin du honaino iristeko. “Aurten probatuko dugu ilusioz hartu dugun proiektu hau. Bertso eskoletan dabiltzanek gus-tura jardutea nahi dugu, eta jende berria etortzen bada, hobe. Guk izan dugun zortea oraingo umeek ere izatea nahi dugu. Hori da helburua: guk bertso eskolan topatu dugun hori ematea”.

20 maxixatzen.eus

Lausotuta bezala daukagu euskarak duen za-palkuntzaren kontzientzia. Egunerokotasunaren geldigaitzak garamatzala adeitasunik jarri gabe mingain puntatik une oro jaurtitzen dugunaz.

Berezitasunik gabeko irudi arrunta espainola euskara-rekin tartekatzea, ezer bezala. Kukuherri bailarako edo-nongo ukuilutan antzera dirudi.

Zazpi euskaradunen artean bat bestelakoa egotea nahi-ko, guztien dinbili-danbalako bada ere espainieraz aritze-ko. Izan ere, horixe omen da demokrazia, aukera bera.

Otxan-otxan makurtzen gara, menperakuntza linguisti-koaren ispilu. Izan ere, elebitasunak Troiako zaldiarena egiten du, gurea ez den bigarrengo hizkuntza horretan aritzeko erraztasunera bideratzen. Beraz, iruzur hutsa da, aurpegi alaiko menperatzaile “ikusezinaren” eragina. Linguizidiorako tresna egokia, isila bederen. Guk, ordea, “demokraziaren” logikan amua irensten dugu: zeinen ja-torrak garen euskaldunak, joe!

Hizkuntza arrotza normaltasunerako tresna arrunt gisa onartzean, herri izaeratik edo euskaltasunetik ere lapurtzen digute zerbait. Oharkabean, gupidarik gabeko iseka barneraraziz, beraien pentsaeraren inposaketa bi-deak egokitzen, txertatzen. Euskara ez den beste edozein hizkuntza da erdara: alemana, txinera, gaelikoa... eta bes-te guztiak. Espainolari erdara deituz, geureago, hurbila-go-edo egiten dugu, oharkabean. Zer hitz egiten da Ita-lian, italiera ez bada? Ingalaterran, ingelesa; Portugalen, portugesa. Argi dago, ezta? Espainian, espainola.

Bakoitzari bere izenez deitzen ez diogunean sortzen da nahasketa. Belarriko mina espainolari etxeko ateak zabaltzeak, ezta? Ez diezaiogun garrantzirik kendu daukanari. Euskarak erabateko garrantzia du herria-ren nortasunean, askatasunean; geure iraupenean, beraz.

Euskara ez da hitz sorta soila, antolatutako hitz zaku dotoretua edo. Ez da soinu linguistiko hutsa. Komuni-katzeko tresna ez ezik, sentitzeko, bizitzeko... izateko modu bat da, hizkuntza bakoitzak eragiten duen pare-gabekotasunetik, izaera bereziaren ximaur kementsua. Herriaren ondasunik bitxiena, etorkizuna lantzen duen lagun fidela; antolatzeko eta munduari begiratzeko era. Mendeetan baskoien praxiaren zigilu etengabea. Herri nortasunaren iraupenerako ardatza eta… maitasuna da euskara.

Lingua Navarrorum berraskatu!Kandido Azpiazu

Erresuma arrotz eta zapaltzaile honen menpe dagoen ezein hezkuntza sailek ez du aterako hilzori bidetik eus-kara. Folklorez jantzitako erregionalisten eguneroko erosotasunetatik at dago etorkizuna. Oldartu beharra dugu estrategian, iparra non dagoen onartu.

Menpekotasun politikoaren ondorioetako bat dugu euskararen ahultze historikoa. Begiratzea besterik ez dago askatasunean bizi ginen lurralde burujabetik kolo-nizatuak izan ondoren zertan gelditu den mende luzez euskararen lurraldetasun ahalmena.

Euskara folklorearen abagune bihurtu nahi dutenen praxi antzuan odolusten gara; zilegitasunik gabeko jolas interesatuek garamatzate amildegira. Espainiako erresu-ma –monarkikoa nahiz errepublikanoa– eta Frantziako errepublika iraultzailea neurri berberean dira euska-raren linguizidioaren bultzatzaile eta erantzule. Estatu propiorik gabeko hizkuntza (edonongo hizkuntza) desa-gertzeko bidean da, kolonizazio odoltsuaren ondorengo lehen menpekotasun unetik, geure buruaren jabetasun erailaren unetik. Euskara indartzeko, babesteko eta zabaltzeko aukera bakarra dugu: egitura politiko pro-pioaren beharra, hain zuzen ere.

Ulertu behar dugu gaur egun hizkuntzak ez direla jendeak egiten duen aukera askea soilik; estatuek era-bakitzen dute hizkuntzen etorkizuna neurri handian, inposatuz. Estatuen oinarria hizkuntzaren batasunean dagoenez, hizkuntzak egiten du nazioa, euskarak egiten gaitu euskaldun.

Ez dugu erabakitzeko eskubidearen “baimenaren” zain egon beharrik. Erreguak ez digu askatasunaren aterik zabalduko, zaldi ero basatiaren gosea eta gupidagabeta-sunak ez du asetzeko zentzumenik. Kontzientziazioa eta ideologia, euskararen, lurraldetasunaren, herriaren zer-bitzura.

Aldebakartasuna eta konfrontazioa da bidea (koloni-zatutako herri zahar honentzat morroia Nazioak mo-rroitzara kinkatzen gaitu). Osterantzean, azukre koxko-rra bezala desegin eta urtuko gaituzte beren kafean.

Halaber, Lingua Navarrorum bada gure euskara maitea. Beraz, nafar hizkuntza da euskara: nafarrak gara, garuna guztiz garbitu badigute ere.

Hizkuntza bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, estatu arrotzek berea inposatzen dutelako baizik.

IRIT

ZIXE

maxixatzen.eus

Doinua: Euskal Herriko lur maite hartanSilvia Etxaniz Alberdi

GAIA: EZETZA

BERTSOA PAPEREAN

Probokazio bihurtu badakalera irtete hutsa,baimenik gabe lortu nahi badabeste inoren gorputza...hau ukitu ta hura laztanduhoni heldu, hari bultzakomun zulotik behera joan daelkarbizatzaren funtsagizarte honek azkar baino lehenbehar du zerbaiten laguntza.

Datorren hori intuitzekobadaukagunez aski senprotokolo ta ohar ilaraaurten oso goiz hasi zenbaina Iruñan eta BaionanDonostin edo Gasteizenisildutako hainbeste ahots, zenbat izen ta abizen,ezetzak ezetz esan nahi duelakontzientziatu gaitezen!

KEJIE TA DESD

ITXIE

Txakur kaka asko daude Xabier Munibe ikastolako zelaietan, eta ume asko ibiltzen dira zelai horietan. Orain ikastolara buel-taka hasi gara, eta egunero ikusten ditugu; gero eta gehiago daude, gainera. Guraso asko kexatzen dira, eta udalera ere joan gara kexatzera.

Idatzi honen bidez, jendearen kontzientzia piztu nahi dugu. Ni neu oso txakurzalea naiz, eta ez dut uste horrelako zabarkeriak inori mesederik egiten dionik; ezta txakurrei ere.

Arazo hau ez da soilik toki horretan ger-tatzen, eta lotsagarriena da umeen parke gehienetan panorama berdintsua ikus daitekeela.

TXAKUR KAKAREKIN NAZKATUTAB.A.L.

Herritar batek lau katu ditu adopzioan emateko, elkarren artean desberdinak.Harremanetarako telefono zenbakia:688 602 185

22 maxixatzen.eus

HILA

BETI

N BE

GIX

ETAT

IK

04

02

01

07 08

06

03

05

maxixatzen.eus

01_ 165 motxila jaso dituzte Azkoitian Greziako kanpamenduetako haurrei bidaltzeko. 02_ Mangaixue bizikleta martxa 188 lagunek lortu zuten amaitzea.03_ Hizkuntza eskolako gela desplazatuak ireki dituzte, 84 ikaslerekin.04_ Mendiola farmaziak eta Tere Alberdik irabazi dute Sabadellen 1.000 euroko saria.05_ Denboraleak zuhaitz bat bota zuen San Juan futbol zelaira, eta hesia puskatu zen.06_ Miguel Reimúndezek PSE-EEko zinegotzi kargua utzi du, eta Janire Igoak hartuko du haren lekukoa.07_ Mikel Elorza garaile Volta Galiciako 2. etapan.08_ Maialen Sudupe Gipuzkoako igerilari onena izendatu dute.09_ Iñigo Txanpainaren lana lehen hogei proiektuen artean, META! crowdfunding kanpainan.10_ III. Futbol Festa 3×3 txapelketa jokatu zuten 5 eta 11 urte bitarteko 111 taldek.11_ EAJ izan da gehien bozkatutako indarra. 12_ Idiakez Etxearen jabeek eraikinaren jabetza Udalari emateko borondatea erakutsi dute. 13_ Kontxa, San Miguel Liga eta Caixa Koroa eskuratu ditu Jon Unanuek Urdaibairekin.14_ XIV. Luis Puyadena Oroigarria mendi ibilaldia egin zuten Floreaga Ikastetxekoek.15_ Urrats deituko da Gure Esku Dago egitasmoko Azkoitiko taldea.

12

09 15

13

10

11

11

24 maxixatzen.eus

MAX

IXAT

ZEN

MAX

IXAT

UIEZ

OHARRA: Datu babesakIzaera pertsonaleko datuak babesteko abenduaren 13ko 15/1999 Lege Organikoak xedatutakoa jarraituz, jakinarazten dizugu, xedearen arabera biltzen diren datuak Maxixatzen herri komunikabideko (Azkoitiko kultur etxea) titularitatepeko fitxategi automatizatu batean sartuko direla. Era berean, jakinarazten dizugu, eskubidea duzula datu horietara jotzeko, zuzentzeko baliogabetzeko eta aurkatzeko, eskubide hori Maxixatzen herri komunikabideko (Azkoitiko kultur etxea) Erregistro Orokorrera zuzendu ahal izango duzularik.

Urtean 25 euro, hilean 2 euro inguruBAZKIDE ORRIA: Proiektuko BAZKIDE izateko, bete ondorengo datuak:Izen-abizenak: Helbidea:Herria:Telefonoa:Helbide elektronikoa:Kontu zenbakia: Hiru aukera dituzu: 1- Bete orri hau eta bidali Kultur Etxea, 110 p.k. helbidera (edo sartu doan gure Kultur Etxeko postontzian)

2- Bidali datu guztiak honako helbide honetara: maxixatzen@maxixatzen.eus

3- Bete maxixatzen.eus webguneko formularioa

BAZKIDEEGIN NAHI?

Mila esker Maxixatzenen 20. urteurreneko jaira etorri zineten guztioi

maxixatzen.eus

26 maxixatzen.eus

BA A

L D

AKIZ

U?BA

AL

DAK

IZU?

Mitra Farahani iraniar margolariak eta zinemagileak bi mural jarri ditu parrokian. Paris eta Erroma ar-tean bizi da, eta bereziki hiri horietan lan egiten du.

Parrokiako hormetan bi mural daude aurrez aurre eske-gita. Hormaren gainean egindako pinturak dira, eta haur soldaduen sakrifizioaren ikonografian daude oinarritu-ta. Honela azaldu du bere lana Farahani artistak: “Haur sakrifikatuen inguruko mito erlijioso edo paganoak hor badaude ere, gerra modernoen testuinguruan, Ekialde Hurbilean batez ere, oharkabean berpizten ari da figura ‘sakratu’ hori, bertsio mitologiko edo antzinakoetan be-zainbesteko distira duten indarkeriazko ekintzen erdian. Haur soldaduaren, haur suizidaren edo haur esklaboaren

ezaugarrien atzean –haur esklaboak gaur egungo santu eta martirien irudikapen gorena izango lirateke–, kausa-rik eta aberririk gabeko belaunaldi bat dago, egiazko ‘gu-rasorik’ izan ez duena, estatuaren eta haren boterearen indarkeriari aurre egiten diona, botere dibino zein pro-fanoari, profanatzaile ere badena, nazioarteko terroris-moaren kasuan”.

Le recyclage moderne des enfants sacrés (Haur sakratuen birziklatze modernoa) du izena artelanak, eta Donostia 2016 Kultur Hiriburutzaren Bake-ituna proiektuaren ba-rruan egin da. Irailaren 10ean inauguratu zuten erakus-taldia, eta urriaren 16ra arte ikusi ahalko da.

Mitra Farahani artista iraniarraren muralak, ikusgai parrokian

maxixatzen.eusEzkerrean, Donostia 2016ko Bake-ituna proiektuko kide bat, eta eskuinean, Mitra Farahani artista iraniarra.

Mitra Farahani artistaren muraletako bat.

28 maxixatzen.eus

HARA

!

"Zertan lan egiten duzu?" "Enterradorea naiz". "Zer? Entrenatzailea?" "Bai, badmintonekoa [barrez]". Umorearekin hartzen du bere lana Juanjo Sagarna Albizu lurperatzaileak (Zestoa, 1968); izan ere, ez da ohikoa lurperatzaile ofizioa.

Gustuko al duzu zure lana?

Ia lan guztiak bezala, alde onak eta txarrak ditu. Hala ere, tailer batean lan egitea baino askoz nahiago dut kanpo-santuko belardietan lan egitea. Oro har ez da hain lan txarra. Ni gustura aritzen naiz, baina ez da inoiz izan nire bizitzako lana; ez nuen inoiz pentsatuko lurperatzaile izango nintzenik.

Nolatan hasi zinen lurperatzaile?

Lorezaintza eta baratzezaintzako heziketa zikloa ikasi nuen, eta lorezaina nintzen Zestoako brigadan. Orduan, Zestoako lurperatzaileari laguntzen aritzen nintzen tarte-ka, eta, langabezian gelditu nintzenean, Lanbiden lurpe-ratzaile gisa eman nuen izena, erdi brometan egia esan. Gerora, Azkoitiko lurperatzailearen lan eskaintza atera zenean, lurperatzaile bakarra ni nintzen Lanbideko ze-rrendetan, eta neu hartu ninduten.

Zein da zure lanaren alderdirik txarrena?

Lurperatzeko momentua gogorra izaten da, hildakoaren senitartekoak oso hunkituta ikusten ditudalako. Horre-tan, etorkinak, esaterako, euskaldunen aldean oso ezber-dinak dira: azken palakada egin arte ez dira joaten kanpo-santutik, eta tentsio handiagoa izaten dut. Euskaldunek, berriz, galdetu egiten didate ea laguntzarik behar dudan, eta ezetz erantzutean kanposantutik joaten dira.

Horrez gain, asteburu guztietan lotuta egoten naiz, igan-de eta jaiegun askotan ere lurperatzea egokitzen delako. Aizpurutxoko kanposantuko lurperatzailea ere neu naiz, eta, han lurra ateratzeko makinarik ez dagoenez, neuk egin behar izaten dut bi metroko zuloa, eskuz; hori ere lan gogorra izaten da. Hala ere, oraingoz hiru hilotz bakarrik tokatu zait han lurperatzea.

Zein izaten dira zure eguneroko lanak?

Nire eginkizuna da kanposantua ondo edukitzea eta hi-leta elizkizunaren ondoren hildakoak lurperatzea. Gai-nontzean, lorezaintzako eta igeltserotzako mantentze lanak ere egiten ditut.

Jendeak ba al du kanposantura joateko ohiturarik?

Gutxi batzuek, baina bai. Andre batzuk egunero-egunero etortzen dira familiako kidearen lur eremua garbitzera eta loreei ura botatzera. Hori bai, jubilatuak gehienak; gazteak hilberriak dituztenean bakarrik etortzen dira. Eskerrak gutxi badira ere batzuk egunero etortzen diren; izan ere, batzuetan, isiltasuna puskatzeko, norbaitekin hitz egiteko beharra sentitzen dut.

Bakarrik denbora asko pasatu beharko duzu.

Bai, eta hori egiten zait gogorrena gehienetan. Irratia jartzen dut egunero konpainia egiteko.

Beldurrik sentitu al duzu inoiz kanposantuan?

Bai, hasiberritan beldurra pasatzen nuen gauean lurpe-ratzean, eta ilunpetan kanposantura etorritakoan, aurre-na, argi guztiak pizten nituen. Jada ohitu naiz, eta orain lurperatu behar den lekuko argiak bakarrik pizten ditut.

Amets txarrik egin al duzu noizbait?

Kanposantuarekin, egia esan, inoiz ez; ez onak eta ez txarrak. Inoiz ez zait espiriturik azaldu; fantasma batzuk bai [barrez].

Azaroaren 1a Santu Guztien Eguna izaten da. Urria izaten al da hilabeterik jendetsuena?

Bai, eta garai horretan izaten da kanposantua politena, oso koloretsu egoten delako. Arauari dagokionez, lurpe-ratutako gorpu bakoitzaren gainean loreontzi batek egon behar du, nahiz eta askotan ez den horrela izaten. Ho-rrez gain, kandelak ere ezin dira piztu, segurtasunagatik. Egun horren aurretik lan asko egin behar izaten dut dena txukun egon dadin.

Zer joera dago gaur egun: gorpua lurperatzekoa ala erret-zekoa?

Gaur egun gorpu gehiago erretzen dira lurperatu bai-no. Asko areagotu da erretzeko joera. Gainera, Azkoiti-ko kanposantuan dago bailarako labe bakarra, eta, be-raz, Zestoako, Azpeitiko, Azkoitiko, Zumaiako, Errezilgo eta Beizamako gorpu guztiak Azkoitiko kanposantuan bakarrik erre daitezke. Bestalde, 10 urteren ondoren lur-petik ateratako hilotz gehienak erre egiten dira gaur egun, eta errautsak familiari ematen zaizkio. Lehen, berriz, bota egiten ziren hezurrak.

Juanjo Sagarna: “Inoiz ez zait espiriturik azaldu; fantasma

batzuk bai”Juanjo Sagarna Azkoitiko

kanposantuko langilea da 2007tik. Formazioz lorezaina bada ere,

lurperatzaile hasi zen, kasualitatez. Bere lanean oso gustura aritzen dela

azaldu dio Maxixatzeni.

Olaia Juaristi Zabala

Juanjo Sagarna Albizu, Azkoitiko kanposantuko langilea

maxixatzen.eus

ESKURE KOM

ENIEZ

ETZ

TOPA

U!

TELEFONO INTERESGARRIAK:

Udaletxea Udaltzaingoa Suhiltzaileak Epaitegia (Azpeitia) Azkoitia Lantzen Iraurgi Berritzen Abarketatxo ludoteka Artxamendi Gaztelekua(GIB) Zubiaurre Elkargunea KIUB KZ Gunea Ertzaintza San Martin ondareguneaMusikagunea Anbulatorioa Plaza Ondo Jubilatuen EtxeaBake Epaitegia San Jose Egoitza Aizkibel liburutegia AEK Baztartxo Gurutze Gorria DYALanbide (Azpeitia) SOS Deiak Txerloia Futbol Zelaia Gurea pilotalekua Torre Zuri erakustokia Txerloia Tenisa Kultur Etxea Postetxea Gipuzkoako Urak Xabier Munibe haur eskola Xabier Munibe ikastola Floreaga ikastetxea BiziloreUrola Ikastola BHI Garbigunea Mankomunitatea Tamaina handiko trasteakjasotzeko zerbitzuaAldalur Eusko TrenLa GuipuzcoanaPESAPiper elkarteaTaxiak

943 08 00 80943 85 71 71112943 02 51 91943 85 71 51943 85 08 43943 02 60 27

943 85 60 27943 85 25 44943 85 73 05943 02 36 19943 08 37 80943 85 71 70943 85 10 70943 00 76 10

943 85 21 68943 85 15 97943 85 13 23943 85 08 98943 15 10 89 943 85 19 86943 85 32 97943 46 46 22943 15 04 02112943 85 20 61943 85 36 39943 85 71 70669 62 18 02943 85 71 70943 85 33 93943 85 08 83943 08 07 37943 85 06 46943 85 30 43637 70 57 20 943 85 21 74696 67 64 56943 85 73 19

943 45 98 74943 85 27 18902 54 32 10943 85 11 59943 21 26 99943 85 25 87943 85 10 20

Non dago Zakelmari?

Abuztuko aldizkarian Za- kelmari non ezkutatuta zegoen asmatu behar

zen: 19. orrialdean zegoen. As-matzaileen artean zozketa egin ondoren, Miryam Aranbarrik irabazi du Jausoroko Ogi Berri okindegiaren zortzi lagunentzako tarta.

Oraingoan Zakelmari aurkitzen dutenen artean Odriozola ar-dotegiaren saskia zozkatuko du Maxixatzenek. Bidali erantzu-na urriaren 20a baino lehen, Kultur Etxeko postontzira edo maxixatzen@maxixatzen.eus helbide elektronikora.

Argazkian, abuztuko tartaren irabazleak.

AzkoitiA: Jaen 943 85 07 85

AzpeitiA: Jakome 943 08 02 58

AzkoitiA: Gisasola 943 85 12 35

AzkoitiA: Azpiazu 943 85 29 89

AzkoitiA: Mendiola 665 49 67 44

Egunez: 09:00 - 22:00

Gauez: 22:00 - 09:00

Farmaziak (urria)

Urte osoan irekita.

Garmendia auzunea, 19

17, 18, 19, 20, 21, 22, 23.

4, 5, 10, 15, 16, 24, 29 eta 30. Azaroa: 2.3, 7 8, 9, 13, 14, 27, 28 eta 31. Azaroa: 1, 5 eta 6.

2, 6, 11, 12, 25, 26. Azaroa: 3 eta 4.

30 maxixatzen.eus

AGEN

DIE

ZINEMA KARTELDEGIA (Baztartxo)

Urriak 7-8-9 eta 10:Florence Foster Jenkins

Urriak 14-15-16 eta 17:

los siete magniFicos

Urriak 30:robinson crUsoe

Urriak 16:mascotas

Urriak 28-29-30 eta 31:Un monstrUo viene a

verme

Urriak 21-23 eta 24inFerno

URRIA

1512

08Azkoitiko Parrokian, 20:00etan, Organo Erromantikoaren Nazioarteko XVII. Zikloa: Gerardo Rifon organo jotzailea, Ainhoa Zubillaga mezzosopranoa eta Francisco Herrero biolin jotzailea. Baztartxo antzokian, 18:00etan, “Magia lapurra” haurrentzako ikuskizuna.Gurea Udal Pilotalekuan, 18:00etan, Euskal Herriko 2. Mailako Aizkora Txapelketako kanporaketa.

Kontzejupean, 12:30ean, Musika Bandaren kontzertua.

Azkoitiko Parrokian, 20:00etan, Organo Erromantikoaren Nazioarteko XVII. Zikloa: Roberto Bonetto organo jotzaile italiarra.

Elosuko ganadu feria.

21

23

22

29

Azkoitiko Parrokian, 20:00etan, Organo Erromantikoaren Nazioarteko XVII. Zikloa: Óscar Candendo organo jotzailea eta Easo abesbatza.

Baztartxo antzokian, 22:00etan, Demode Quartet-en “Epa” ikuskizuna (musika eta umorea).

Herriko plazan, Tabernarien Elkarteak antolaturik, The Friday's Crew eta Orreaga taldeen kontzertuak, 22:30ean.

Gurea Udal Pilotalekuan, 18:00etan, Euskal Herriko 2. Mailako Aizkora Txapelketako finala.

Azkoitiko 16. Bidaia Tertuliak. Kultur etxean, 19:30ean, “Australian barrena”.

Hizlaria: Oihana Seco.

Herriko tabernarien artean, I. Xakel Mari pintxo lehiaketa.

Herriko plazan, goizez, Etxaniz Autoeskolak gidatzeko karnetaren testa egingo du.

maxixatzen.eus

URRIA

32 maxixatzen.eus