MATEMATIKA 5 LEHEN HEZKUNTZA HIRUGARREN...

LUIS PEREDAerein

MATEMATIKA 5HIRUGARREN ZIKLOALEHEN HEZKUNTZA

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate etaIkerketa Sailak onetsia (2013-II-15)

Euskararen arduraduna:Rosetta Testu ZerbitzuakAzala eta liburuaren diseinua:IturriMaketazioa:EreinAzaleko irudia eta ilustrazioak:Estudio Landa© Luis Pereda© EREIN. Donostia 2013ISBN: 978-84-9746-735-3L.G.: SS-706/2013EREIN Argitaletxea. Tolosa Etorbidea 10720018 DonostiaT 943 218 300 F 943 218 311e-mail: [email protected]: GertuZubillaga industrialdea 920560 OñatiT 943 78 33 09 F 943 78 31 33e-mail: [email protected]

Obra honen edozein erreprodukzio modu, banaketa, komunika-zio publiko edo aldaketa egiteko, nahitaezkoa da jabeen baimena,legeak aurrez ikusitako salbuespenezko kasuetan salbu. Obrahonen zatiren bat fotokopiatu edo eskaneatu nahi baduzu, joCedrora (Centro Español de Derechos Reprográficos, www.cedro.org91 702 19 70 / 93 272 04 47).

Luis Pereda

MATEMATIKA 55HIRUGARREN ZIKLOALEHEN HEZKUNTZA

erein

Ikasturte honetan matematika lantzeko,liburuA eta honekin batera doan CDaz gainera,

pasahitz bat emango zaizu, osagarrizkoonline materialetara sartzeko.

IIrraakkaasslleeaarreennttzzaatt::SSaarreeaann bbaadduugguu lliibbuurruuaarreenn oossaaggaarrrriizzkkoo mmaatteerriiaall bbaattmmaatteemmaattiikkaa llaannttzzeekkoo.. HHoorrrreettaarraakkoo,, jjaarrrrii aarrggiittaalleettxxeeaarreekkiinnhhaarrrreemmaanneettaann eettaa ssaarrttzzeekkoo kkooddeeaa eemmaannggoo ddiizzuugguu..

PPeennttssaattzzeeaa eettaa iikkaasstteeaa eellkkaarrrreekkiinnddooaazz bbeettii…… ttxxiimmiissttaa eettaa ttrruummooiiaa bbeezzaallaa

ddiirraa.. TTrruummooiiaa aattzzeerraattuu eeggiitteenn ddaabbaattzzuueettaann,, bbaaiinnaa bbeettii iirriisstteenn ddaa..

MMaatteemmaattiikkaa iikkaasstteeaa eezz ddaa zzaaiillaa,, eegguunneerroo llaann eeggiinn eettaa iikkaassiittaakkooaazz

ggooggooeettaa eeggiinneezz ggeerroo..

6

Hau da aurtengo ikasturtean, irakaslearen,ikaskideen eta ordenagailuaren laguntzarekinegingo duzun lana.

ZENBAKETA GAITASUNA

1. UNITATEA ZENBAKIKUNTZA SISTEMA HAMARTARRA

2. UNITATEA ZENBAKI ARRUNTEKIN EGITEKO ERAGIKETAK

4. UNITATEA ZATIKIAK ETA ZENBAKI HAMARTARRAK

GEOMETRIA GAITASUNA

3. UNITATEA GEOMETRIA LAUA. OINARRIZKO ELEMENTUAK. KOKAERA ESPAZIALA

5. UNITATEA IRUDI GEOMETRIKOAK

7

MAGNITUDE GAITASUNA

6. UNITATEA MAGNITUDEAK ETA BERORIEN NEURRIAK

8. UNITATEA AZALERA MAGNITUDEA. ISOMETRIAK

ESTATISTIKAKO GAITASUNA

7. UNITATEA DATU TAULAK ETA ESTATISTIKA GRAFIKOAK

PROBLEMAK EBAZTEKO GAITASUNA

PROBLEMAK EBAZTEKO LANTEGIA

E 1.9–Proiektuaren CDan lantegi gisan garatzen da, didaktikari dagokionez,

oinarrizko gaitasun hau.

Liburu honen oinarrizko edukien osagarri gisa,on-line egiteko Unitate Didaktiko bakoitzekoariketak eskaintzen dira, E 1.9

–proiektuko

plataforman, ebaluaketarako baliabideekin batera.

8

1. UNITATEA

ZENBAKIKUNTZA SISTEMA HAMARTARRA

6 1 0 . 2 0 1 . 4 2 5

MILIOIAK MILAKOAK BATEKOAK

0 0 0 7 5 2 43

� 09

�

10 101

101

101

101

101

101

101

101

101

101

3 . 5 9 7 . 0 2 9 . 1 8 6

ZENBAKI ARRUNTAK

Irakurtzea eta idaztea Ordenatzea

Deskonposatzea Zenbaki-zuzena

Zifren kokaeraren araberakobalioa –20 –10 0 10

Magnitude-ordena

Bikoitiak, bakoitiak, kapikuak

Bestelako zenbakikuntza-sistemabatzuk

Mila�

Milioi

�

Mila

�

E H BE H BE H B

BATEKOAKMILA MILIOIKOAK MILIOIAK MILAKOAK

E H BH B E H B E H B

9

1. UNITATEA Zenbaketa gaitasunaren garapena

ZENBAKIKUNTZA SISTEMA HAMARTARRA (1)

• Zenbakikuntza hamartarraren funtzionamendua

• Zenbaki arruntak irakurtzea eta idaztea

ULERTZEKO, GOGORATZEKO ETA KONTSULTATZEKO

• Zenbatu eta neurtu beharra izaten dugu. Hamar hatz ditugu; horregatik, zenbatzeko,10ka multzokatzen edo lerrokatzen ditugu elementuak.

• Zenbaketaren emaitza adierazteko 10 zifra edo digitu erabiltzen ditugu:0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9.

• Abako bertikalak edo kontagailuak erakusten dute ondo zer egiten den zenbatzendenean edo emaitza idazten denean.

– Eskuinetik ezkerrera, ziritxo bakoitzak magnitude ordena bat adierazten du.

– Ziri bakoitzeko hamar bolak bola bat osatzen dute hurrengo zirian.

• Gure zenbakikuntza-sistema kokaeraren araberakoa da. Zenbaki bat osatzen duenzifra bakoitzak balio desberdina du ezkerretik eskuinera duen kokaeraren arabera.

– 407 zenbakian, 4 zifrak 400 balio du, ehunekoak adierazten dituelako.

– 740 zenbakian, 4 zifrak 40 balio du, hamarrekoak adierazten dituelako.

• Zenbakikuntzako koadro honetan laburbiltzen da nola idazten eta irakurtzen diren zenbakiak.

Honela idatziko dugu: 72.005.382.007Honela irakurriko dugu: Hirurogeita hamabi mila eta bost milioi hirurehun etalaurogeita bi mila eta zazpi.

BILIOI MILA MILIOI MILA��

… …

BILIOIENKLASEA

MILA MILIOIENKLASEA

MILIOIENKLASEA

MILAKOENKLASEA

BATEKOENKLASEA

7 2 0 0 5 3 8 2 0 0 7

1 2

587

09

E H B E H B E H B E H B E H B

E.M. H.M.B.M. E H B

10

1. Bereizi ongi zenbaki hauetako zifrak zenbaketa-koadroaren arabera, eta irakurri ahotsgoran. 5037,10030, 405505, 72059004, 6012082, 203833036, 3101073890

2. Idatzi zenbaki honen aurreko zenbakia eta ondokoa.

3. Letra bidezko idazkera eta zifra bidezko idazkera. Osatu:

11.100

38.099

110.999

98.000

Bostehun eta zortzi mila

Hirurogei milioi berrehun eta hemeretzi

Zortziehun eta hamaika milioi eta hamar mila eta ehun

MILIOIAK MILAKOAK BATEKOAK

5 0 6 0 0 1 2

1 0 0 0 1 0 0 0 1

9 5 7 0 0 8 0 0

4. Pentsatu abakoan edo zenbaketa-koadroan eta osatu.

600 bateko = hamarreko

60 ehuneko = bateko

400 ehuneko = hamarreko

80 hamarreko = ehuneko

5. Kontagailu hauek aldiko 100eko jauziak eginez funtzionatzen dute.

Idatzi aurretik eta ondoren azaltzen diren zenbakiak.

�� 0 8 0 0 5 9 0 0

�� 0 8 9 9 9 0 0 0

6. 100 €-ko zenbat billete behar dira 10.000 € osatzeko?

10 zentimoko zenbat txanpon behar dira 100 € osatzeko?

OINARRIZKO GAITASUN MAILA BATERAKO ARIKETAK

E H B E H B E H B

Zure gaitasun-maila handitu nahi baduzu, erabili zure pasahitza eta sartuE 1.9

– proiektuaren plataforman (1. Unitatea. 1. Eginkizuna)

– Hiru “bidegabeko zenbaki” handienak hauek dira:

– Hiru “bidegabeko zenbaki” txikienak hauek dira:

11

7. Zifra-zopa honetan zenbakiok inguratu behar dituzu marra batez:

• Hamabi mila eta ehun.

• Bostehun eta bi mila hamabi.

• Ehun eta hamabost mila hamabost.

• Hogeita bost mila berrehun eta hamabost.

• Hamabi mila eta hamar.

• Berrogeita hamabi mila bostehun eta hamar.

8. Osatu segida hauetan falta diren zenbakiak.

9. Margotu gorriz bederatzigarren eta hogeigarren lekuetan dauden bolak.

Ilarako zenbatgarren lekuetan daude bola urdinak?

, , ,

10. Bost zifrako zenbat zenbaki desberdin idatz daitezke hiru batekorekin eta bi zerorekin?

1 1 1 0 0

Idatzi denak

11. Tirmanek “bidegabeko zenbakiak” deitzen die bi baldintza hauek betetzen dituztenei:

• Bost zifra izatea.• Lehenengo lau zifren batuketa azkenekoaren berdina izatea.

6 2 0 1 9Bidegabeko zenbakia da

1 2 5 2 5 1 1

2 5 5 1 2 5 2

5 0 1 2 1 0 0

5 2 0 0 1 2 5

1 0 5 2 0 5 1

2 1 5 1 5 0 2

1 2 0 1 0 1 5

10.300 10.600 10.900

70.100 70.500 70.900

175.000 150.000 125.000

, ,

, ,

1. Zenbaki bat irakurtzean “milioi” hitza erabiltzen baduzu,

zenbaki horrek baditu zifra gutxienez.

2. Idatzi 6.290.090 eta 6.190.000 zenbakien artean dagoen aldea.

3. Idatzi zifraz “mila eta ehun milioi” zenbakia.

4. Pentsatu ondo eta asmatuko duzu! Zein zenbaki dira?

• Bost zifra ditugu.

• Kapikuak gara.

• Gure zifren batura 12 da.

• Azkeneko zifra 4 dugu.

5. 7 zifrako zenbat zenbaki daude?

6. Lurretik Jupiterra seiehunen bat milioi kilometro daude, gutxi gorabehera.

Idatzi zifraz kopuru hori metrotan. m

12

KAILUREN TESTA

7. Pentsatu ondo eta asmatuko duzu!

Laurogei ehuneko, zein zenbaki da zifraz?

8. Idatzi bost zifrak desberdinak dituenbost zifrako zenbakirik txikiena.

9. Zenbat ehuneko ditu 195.070 zenbakiak?

10. MILA, BOST eta HIRUREHUN hitzak lotuz lau zenbaki idatz daitezke.

Idatzi zenbaki horiek zifraz.

, ,��

, , , ,

• Zenbaki batean zifra bakoitzak kokaeraren araberako balioa du.

Zenbaki baten magnitude-ordena haren zifrarik esanguratsuenaren balioa da.

Adibidez: 85.078 zenbakiaren magnitude-ordena �� Hamar milakoak, laurogei mila.

• Zenbaki baten batuketazko deskonposizioa haren zifra bakoitzaren egiazko balioaadierazten dugunean egiten dugu.

Adibidez: 85.073 = 80.000 + 5.000 + 70 + 3

• Zenbaki baten batuketa-biderketazko deskonposizioa haren zifra bakoitzaren egiazkobalioaz gainera zifraren kokaerazko balioa adierazten dugunean egiten dugu.

Adibidez: 85.073 = 8 x 10.000 + 5 x 1.000 + 7 x 10 + 3 x 1

• Zenbaki arruntak alderatzeko eta ordenatzeko, zenbat zifra dituzten begiratzen dugu lehendabizi.

– Zifra kopuru berbera ez badute, zifra gehien dituena dazenbakirik handiena.

– Zifra kopuru berbera badute, ezkerretik hasita lehenengo zifrak alderatzen ditugu. Bizifra horiek berdinak badira, eskuinerantz abiatuz hurrengo biak alderatzen dituguorduan, eta hala denak bukatu arte.

Adibidez: 890.783 eta 90.657 �� 90.657 < 890.783

3.458.975 eta 3.470.075 �� 3.458.975 < 3.470.075

• Zifrak “hirunaka” edo “seinaka” bereizi ez diren zenbaki bat ikusten dugunean, buruzegiten dugu hori, irakurri baino lehen.

Adibidez: 75092561, buruz eginda 75.092.561

• “Milioi” hitza entzuten badugu… zazpi zifra edo hortik gora dituen zenbaki batpentsatzen dugu.

“Mila” hitza entzuten badugu… lau zifra edo hortik gora dituen zenbaki batpentsatzen dugu.

13


ZENBAKIKUNTZA SISTEMA HAMARTARRA (2)• Zenbaki baten magnitude-ordena• Zenbakiak deskonposatzea eta ordenatzea• Zenbaki-zuzenean zenbakiak kokatzea eta tartekatzea


14


1.Deskonposatu, zifra bakoitzaren balio erreala kontuan hartuta.

8.005.050 =

20.060.900 =

+

+

+

+

70.800 =

5.050.500 =

2.Deskonposatu batuketa-biderketa bidez.

3.Osatu:

60.000 + 400 + 40 + 5 =

800.000 + 30.000 + 800 =

200.000 + 7.000 + 800 + 70 =

9.000.000 + 50.000 + 90 =

4.Osatu:

(4 x 100.000) + (3 x 1.000) + (5 x 100) =

(9 x 10.000.000) + (9 x 100.000) =

5. Zein da 863.087 zenbakian 6 zifrak duen balio erreala?

6. Zifratan idatzi gabe, esan ezazu zenbat zero dituzten zenbaki hauek:

7. Koka itzazu zenbaki-zuzenean zenbaki hauek: 800, 2.500, 3.200.

• Hirurogeita hamar milioi

• Milioi bat eta erdi

• Berrogeita hamar mila eta bostehun

• Mil millones

2.0000

8. Esan zein zenbaki diren.

680 720 5.000 6.000

79.000 81.000 700.000 1.000.000

��

��

��

��

15

9. Idatzi bi bederatzi eta lau zero dituzten sei zifrako zenbaki guztiak. Ordenatu txikitikhandira.

10. Idatzi kilometro-kontagailuan aurretik eta ondoren azaltzen ziren zenbakiak.

9 8 0 0 0

0 9 0 0 0

< < < <

11. Tartekatu:

• Aurreko ehuneko osoaren eta ondoko ehuneko osoaren artean.

12.795< < 9.801< <

12.795< < 9.801< <

• Aurreko milako osoaren eta ondoko milako osoaren artean.

12. Hartu zure kalkulagailua. Idatzi 350.297 zenbakia. Zenbaki hori ezabatu gabe, adierazitaula honetan zer egingo zenukeen lortu behar diren zenbaki hauek atera daitezen.

13. Ordenatu txikitik handira beren zifren batura 14 izango duten hiru zifrako zenbakikapikua guztiak.

LEIHOA ZAPALDUTAKO TEKLAK NAHI DEN ZENBAKIA

350.297

350.697

336.697

350.697

336.697

306.690

4 BAINO GEHIAGOETA 7 BAINO GUTXIAGOdaude

Zure gaitasun-maila handitu nahi baduzu, erabili zure pasahitza eta sartuE 1.9

– proiektuaren plataforman (1. Unitatea. 2. Eginkizuna)

16

14. Ordena itzazu zenbakiok txikitik handira, zenbaketa-koadroan:

63.396, 36.936, 9.663, 63.369, 9.636, 36.693, 63.639

15. Ordena itzazu bederatzi planetak beren diametroaren eta eguzkira dutendistantziaren arabera.

MILAKOAK BATEKOAK

Eguzkirainoko distantzia (km) Planetak Diametroa (km)

227.900.000 Marte 6.800

778.300.000 Jupiter 142.800

2.869.900.000 Urano 47.600

149.600.000 Lurra 12.756

4.496.600.000 Neptuno 44.600

108.200.000 Venus 12.400

1. 57.900.000 Merkurio 4.840 1.

1.427.000.000 Saturno 120.800

16. Idatzi zenbaki-segida hauen ondorengo hiru zenbakiak.

80.000 , 85.000 , 90.000 , , ,

170.000 , 150.000 , 130.000 , , ,

E H B E H B

17

1. 100 €-ko zenbat billete behar dituzu milioi bat euro edukitzeko?

2. Zenbat hamarreko daude “zortzi mila”-n batekotan?

3. Idatzi zenbaki honen aurrekoa eta ondokoa:

4. Idatzi zein den zenbaki hau.

KAILUREN TESTA

6. Zifra guztiak desberdinak dituen bost zifrako zenbaki bikoitirik handiena.

Zifra guztiak desberdinak dituen bost zifrako zenbaki bikoitirik txikiena.

7. Pentsatu ondo eta asmatuko duzu!

Kailuk 900 € ditu. Tirmanek 9.000 € ditu. Osatu:

• Tirmanek Kailuk baino . . . . . . . . . . . . . euro gehiago ditu.

• Tirmanek Kailuk baino . . . . . . . . . . . . . aldiz euro gehiago ditu.

8. Koadro gorri bakoitzak 10.000 balio du eta koadro berde bakoitzak 100.

= (6 x 10000000) + (3 x 10000) + (8 x 10)

5.Ordenatu txikitik handira.

• Kapikuak gara.

• Bost zifra ditugu.

• Gure zifren batura 6

da.

Zenbat balio du UF hitzak?

9. Idatzi erdiko laukitxoan egon behar duen zenbakia:

100.000 95.000 90.000 825 900 975

��

10. Idatzi bost txartel hauek batera erabiliz osa daitezkeen zenbaki guztiak, txikitik

handira.

< < < < <

6 6 6 0 0

��

��

��

��

< 101.000 <

18

•Gure gizarte honetan nekez komunikatu ahal izango genuke elkarrekin zenbakiakerabiliko ez bagenitu. Zenbakizko datuz inguratuta gaude. Gauza askotarakoerabiltzen ditugu zenbakiak:

– Gauzak zenbatzeko eta kopuruak konparatzeko…

– Gauzak, lekuak, pertsonak… ordenatzeko, bereizteko, kokatzeko…

– Magnitude-datuak adierazteko…

– Kalkuluak eta estimazioak egiteko…

– Problemak ebazteko…

– Baita geure burua deskribatzeko eta nor garen zehazteko ere…

• Badakizu erromatarrek letrak erabiltzen zituztela zenbakiak adierazteko.Haien sistema ez zen kokaeraren araberakoa, gurea bezala, baina hamartarra zen.

• Erromatarren zenbaki-sisteman edozein zenbaki idazteko, hauek ikasi behar diralehendabizi:

– Lehenengo bederatzi zenbaki-kopuruak idazten:

– Lehenengo bederatzi hamarreko osoak idazten:

– Lehenengo bederatzi ehuneko osoak idazten:

– Bederatzi milako osoak (gaineko marratxoak milaz biderkatzea esan nahi du):

Edozein kopuru idazteko, ilaran jartzen zituzten zenbaki horri dagozkion milako, ehuneko, hamarreko eta bateko kopuruak…

Adibidez:


ZENBAKIKUNTZA SISTEMA HAMARTARRA (3)• Zenbakien erabilera eta baliagarritasuna• Erromatar zenbakiak


I II III IV V VI VII VIII IX

X XX XXX XL L LX LXX LXXX XC

C CC CCC CD D DC DCC DCCC CM

M MM MMM IV V VI VII VIII IX

2 4 7 9 �� MM CD LXX IX

19


1. Hartu egunkari bateko orri bat. Azpimarratu hartan aurkitzen dituzun zenbakizko datuguztiak, eta adierazi zertarako erabiltzen diren zenbaki horiek.

2. Entzun telebistako albistegi bat eta idatzi zenbat aldiz eta zertarako erabili diren zenbakizko datuak.

3.Adierazi zenbakien hiru erabilera desberdin,

Futbolean: Auto batean:

– . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4.Osatu zure edo lagunen baten datuak erabiliz:

• Jaioteguna: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • Adina: . . . . . . . urte, . . . . . . . hilabete

• Altuera: . . . . . . m . . . . . . cm • Pisua: . . . . . . . . . . . kg, . . . . . . . . . . g

• Helbidea: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . P.K . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Telefonoa: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • NAN: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

• Autoaren matrikula . . . . . . . . . . . . . . . • Oinetako-zenbakia . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5.Osatu:

• Oraintxe bertan . . . . . . h . . . . . . min dira. . . . . . . egun, . . . . . . ordu, . . . . . min

falta dira igandea izateko.

• Alfabetoan h letra . . . . . . . . . . . . . garren lekuan dago eta hogeigarren lekuan

. . . . . . . . . . . letra dago.

• Euskadiko Autonomia Erkidegoan . . . . . . . . . . . . . biztanle daude gutxi gorabehera

eta mundu osoan . . . . . . . . . . . . . biztanletik gora gara.

• Eskolan dudan mahaiak neurri hauek ditu:

• 5 km egiteko ordu bete behar badut, ordu erdian zenbat egingo ditut:

• Txirrinduaz 20 km/h lastertasunean aitona-amonaren etxera joateko 15 minutu behar

baditut, oinez 5 km/h lastertasunean . . . . . . . . . . . . minutu beharko ditut.

• Egunean 75 cl ur edaten ditut. 4 egunetan zenbat litro edango ditut guztira.

• 4 behik egunean 100 litro esne ematen badituzte, zenbat litro emango dituzte astean 8 behik.

x x cm

km m

l.

l.

20

6. Nola idazten zituzten erromatarrek zenbaki hauek?Oso erraza da! Idatzi ordenan zifra bakoitzaren balioa.

44 = 40 + 4 =

899 = + + =

906 = + =

464 = + + =

• Idatzi zenbakiok erromatar zenbakitan.Pentsatu aurreko ariketan bezala…

LXXVII = XCV = XLIX =

CCLXIV = DCXLII = CMXCIV =

7. Jarraitu segida hau erromatar zenbakiak idatziz.

v , xv , xxv , , , , , , ,

8. Idatzi zenbaki erromatarretan zure jaiotzako eguna, hilabetea eta urtea.

9. Inguratu marra batez zenbakirik handiena. Urratu txikiena.

10. Ebatzi koadro magikoa eta idatzi ordulariak falta dituen orduak.

IX XIV

X

XI

XIII

VI

MDXVI, MCDXIII, MDCCLXXX, MDCX

Egin gogoeta ikasi duzunari buruz.Atal bakoitzean eman 10era

bitarteko nota bat.

AUTOEBALUAZIOA

Zer dakidan ongi pentsatu ondoren, honela kalifikatuko nuke neure burua:

•Badakit edozein zenbaki oso irakurtzen.• 60.010.100, 146.060…

•Zenbaki bat entzunda, badakit zifraz edo kalkulagailuan idazten.“Hirurehun eta bi mila eta hamabost”… “Zortzi milioi bederatzi mila”…

•Zenbaki bat entzunda, badakit zenbat zifra dituen (idatzi beharrik gabe).• Bi mila milioi seiehun eta zortzi.

•Zenbaki bat idatzita ikusita, badakit zein den haren magnitude-ordena etaharen zifren kokaeraren araberako balioa.

Magnitude-ordena…9.350.020.007

5aren kokaerazko balioa…

•Badakit edozein zenbaki, osatzen duten zifren balioa kontuan hartuta deskonposatzen.

• 308.300 = … batuketa bidez • 308.300 = … batuketa-biderketa bidez.

•Badakit zenbaki zerrenda bat txikitik handira ordenatzen.

•Badakit kadentzia jakin bateko zenbaki-segidak jarraitzen. ± 100, ± 1.000, ± 10.000…

•Badakit zenbaki arruntak kokaerak adierazteko erabiltzen.

•Badakit datak erromatar zenbakietan irakurtzen eta idazten.• DCXLV • 1789

•Badakit zenbaki-zuzenean zenbakiak kokatzen eta tartekatzen.

500.000 600.000? ? ?0 100 200

• 950 …+100

• 7.200 …+1.000

• 65.200 …–100

22

UNITATEAREN BUKAERAKO

TESTA

1. Zein zenbaki dagokio batuketazko deskonposaketa honi? (1 p.)

38.000.000 + 400.000 + 8.000 =

Zein zenbaki dagokio batuketa-biderketazko deskonposaketa honi? (1 p.)

(6 x 100.000) + (2 x 10.000) + (9 x 100) =

2. Deskonposatu batuketa-biderketa bidez. (1 p.)

8.050.070 = (________________) + (________________) + (________________)

3. Pentsatu ondo, eta asmatuko duzu!

• 4 zifrako zenbat zenbaki daude? (1 p.)

• Izan daitekeen 4 zifrako zenbaki bakoitirik txikiena. (1 p.)

4. Idatz ezazu zifraz:

Bederatzi milioi hirurehun eta hamar mila eta laurogei. (1 p.)

5. Zein zenbakik ditu 7.000 zenbakiak baino 8 ehuneko gutxiago?

Zein zenbakik ditu 58.000 zenbakiak baino hiru milako gehiago?

6. Biribildu hurbileneko milako zehatzera. (1 p.)

53.890 103.570

7. 50 €-ko zenbat billete behar dira 1.000 € osatzeko? (1 p.)

8. Hotsaren abiada uretan segundoko 1.500 metrokoa da.

Zenbat kilometro egingo ditu 100 segundoan? (3 p.)

9. Osatu: (3 p.)

7.500 = ehuneko 10 € = zentimo

10 zentimoko 100 txanpon = €

10. Idatzi geziek adierazten dituzten zenbakiak. (4 p.)

10.000 20.000 6.000 7.000 60.000 90.000

23

11. Zenbaki-jolasak.

Bost zifra hauek erabiliz bost zifrako zenbaki asko idatz daitezke.

0 5 7 9 7

• Idatzi hiru handienak. (1,5 p.) > >

• Idatzi hiru txikienak. (1,5 p.) < <

12. Idatzi erromatar zenbakitan. (2 p.)

1.939

Zein zenbaki da CDLXIV?

13. Zenbaki-jolasak. (2 p.)

��

• Zazpi zifra ditugu.

• Kapikuak gara.

• Gure zifren batura 10 da.

• Azkeneko zifrak 11 dira.

14. Idatzi segida honetako hogeita hamaikagarren terminoa. (1,5 p.)

20, 40, 60, 80, …

15. Bilatu gaur egungo aroko zein urte diren kapikua. (1,5 p.)

ANTZINAROA LEHEN ERDI AROA BEHE ERDI AROA ARO MODERNOA EGUNGO AROA

� 500 � 1.100 � 1.500 � 1.800

KALIFIKAZIOA:

30

,

,

10

MATEMATIKA 5 LEHEN HEZKUNTZA HIRUGARREN...

Documents

Transcript of MATEMATIKA 5 LEHEN HEZKUNTZA HIRUGARREN...