Lehen Hezkuntzako 1. mailarako Matematika liburua Zubia Editoriala, S.L.ren eta Santillana Educación, S. L.ren Hezkuntza Argitalpenetarako Sailean Joseba Santxo Uriarteren eta Teresa Grence Ruizen zuzendaritzapean sortu, taxutu eta gauzaturiko talde-lana da.

Liburu honen prestatze- eta argitaratze-lanean honako talde honek esku hartu du:

TESTUA ETA EDIZIOA Vicente Camacho Díaz Magdalena Rodríguez Pecharromán Ainhoa Basterretxea Llona

IRUDIAK Stefanie Pfeil

PROIEKTUAREN ZUZENDARITZA Joseba Santxo Uriarte Maite López-Sáez Rodríguez-Piñero

MatematikaLEHEN

H

EZK

UN

TZA

1

Proiektuaren aurkezpena

Egiten Jakin proiektuak lau urte bete ditu. Proiektu arrakastatsua da, baina hezkuntzaren errealitatea etengabe aldatzen ari denez, iritsi zaio eguneratzeko unea. Hori dela eta sortu da Egiten Jakin Zurekin.

Egiten Jakin Zurekin proiektuak irakasleek beren hezkuntza-jardunerako eskatu dizkiguten berrikuntza metodologiko eta pedagogiko garrantzitsuak hartzen ditu barnean, eta hortik datorkio izena. Proiektuaren helburu nagusia da ikasleei laguntzea XXI. mendeko herritarrek ezinbesteko izango dituzten gaitasunak garatzen.

Komunikazio-trebetasunak

Komunikazioa funtsezko ardatza da proiektu honetan. Hori dela eta, arlo guztietan landuko dira komunikazio-trebetasunak, zenbait programaren bitartez:

– Hitz egiteko gogoz. Mintzamena.

– Irakurtzeko gogoz. Irakurmena.

– Idazteko gogoz. Idazmena.

Pentsamendu-abileziak

Pentsatzen ikastea eta arrazoibide logikoa garatzea dira Egiten Jakin Zurekin proiektuaren beste bi ardatz garrantzitsu. Horretarako, ikaskuntza autonomoa eta eraginkorra lortzeko behar diren estrategiak eta errutinak lantzen dira, eta horiei esker, ikasleek goi-mailako pentsamendua lortzeko trebetasunak eskuratuko dituzte:

– Ulermena indartzea eta ideia garrantzitsuenak laburbiltzea.

– Informazioa barneratzea eta gogoratzea.

– Ezagutzak elkarrekin lotzea.

Estrategia eta errutina horiek barneratzea lagungarria izango da pentsamendua kontrolatzeko eta ezagutza berriak eraginkortasun handiagoz aplikatzeko. Unitateetan, bada pentsamendua lantzeko atal bat, eta kapela urdin baten irudia erabili da atal hori nabarmentzeko.

Adimen emozionala

Emozioen hezkuntza ezinbestekoa da ikasleak osotasunean hezteko. Egiten Jakin Zurekin proiektuan proposatzen diren oinarrizko helburuetan, alderdi hauek jorratzen dira:

– Norberaren eta besteen emozioak identifikatzea.

– Emozioen autokudeaketa eta erregulazioa.

– Emozioak adieraztea.

– Gizarte-trebetasunak eta enpatia.

Proiektu honetan, kapela gorri baten irudia erabili da adimen emozionala berariaz garatzeko prestatu diren jarduerak eta proposamenak nabarmentzeko.

3

Azkenik, neurozientziaren azken aurrerapenak kontuan hartuta, Egiten Jakin Zurekin proiektuan GAMIFIKAZIO-proposamen bat dago, ikasleen emozioa eta jakin-mina pizteko; izan ere, garrantzitsuak dira ikaskuntza indartzeko elementu horiek. Proiektuan, jolasaren berezko dinamikak eskaintzen dira, eta horiei esker, ikasgela eraldatuko dugu, giro estimulatzailea eta motibatzailea sortuko baitugu.

Sormena

Irudimen bizia izatea da sormena, gai izatea testuinguru desberdinetara egokitzeko, bai eta ezusteko egoeren eta arazoen aurrean erantzun originalak emateko ere. Sormena garatze aldera, gure liburuetan, funtsean, gaitasun hauek lantzen dira:

– Estrategia pertsonalak eta berritzaileak bilatzeko gaitasuna.

– Adierazpenerako molde sortzaileak erabiltzeko gaitasuna.

Proiektu honetako materialetan, kapela berde batez daude nabarmenduta bereziki sormena lantzera bideratuta dauden jarduerak.

Lan kooperatiboa

Proiektu honetan, zenbait jarduera proposatzen dira ikasleak lankidetzan aritu daitezen eta, helburu bera lortzeko asmoz, elkarrekin lan egiteko gaitasunak gara ditzaten. Jarduera horiek egiteko, zenbait talde mota osatu beharko dituzte ikasleek:

– Bikoteak.

– Taldetxoak.

– Ikastalde osoa.

Jarduera horiek adierazteko, zenbait ikono erabili dira.

Horrez gain, hiruhileko bakoitzaren amaieran, proiektu txiki bat erantsi dugu, Elkarlanean izenekoa. Atal horretan, ikaskuntza kooperatiboko zenbait teknika baliatzen dira.

Ikaskuntzaren autorregulazioa

Egiten Jakin Zurekin proiektuan, ikasleek eginkizun aktiboa dute ikasteko prozesuan, eta horretarako, norberak ikasitakoari buruzko gogoeta sustatu nahi dugu; hala, nork bere burua hobeto ezagutuko du, eta bere indarguneak eta ahulguneak hautemango ditu.

Unitateetan, errubrika labur batzuk daude. Errubrika horien bitartez, ikasleak zer ikasi duten ohartuko dira, eta hori nola egin duten ebaluatuko dute.

4

Has gaitezen! ............................................................ 9

1. unitatea. 0tik 9ra arteko zenbakiak ................... 13

2. unitatea. Batuketak egingo ditugu .................... 25

3. unitatea. Kenketak egingo ditugu ..................... 39

4. unitatea. 19ra arteko zenbakiak ........................ 53

Elkarlanean ............................................................. 66

Hiruhilekoa amaitzeko ............................................ 68

5. unitatea. Hamarrekoak ...................................... 71

6. unitatea. Neurtzen ikasiko dugu ....................... 85

7. unitatea. Batuketak bururakorik gabe ............... 99

8. unitatea. Kenketak bururakorik gabe .............. 113

Elkarlanean ........................................................... 126

Hiruhilekoa amaitzeko .......................................... 128

9. unitatea. 99ra arteko zenbakiak ...................... 131

10. unitatea. Batuketak bururakoekin ................. 147

11. unitatea. Ordua irakurriko dugu ................... 163

12. unitatea. Dirua erabiliko dugu ...................... 179

Elkarlanean ........................................................... 194

Ikasturtea amaitzeko ............................................. 196

Nire Matematika-albuma ...................................... 200

Orain ingelesez ..................................................... 202

Aurkibidea

5

Edukien taula

Unitateak Zenbakiak Eragiketak

Has gaitezen! • Zenbatzaileak

1. 0tik 9ra arteko zenbakiak

• 0tik 9ra arteko zenbakiak• Zifra bakarreko zenbakiak

konparatzea

2. Batuketak egingo ditugu

• 10 zenbakia • Batuketa-egoerak• 10era arteko zenbakien arteko

batuketak

3. Kenketak egingo ditugu

• Hamarrekoa• Hamarrekoak eta batekoak• Zenbakiak deskonposatzea

• Kenketa-egoerak• 10era arteko zenbakien arteko

kenketak

4. 19ra arteko zenbakiak • 11tik 19ra arteko zenbakiak• Aurreko zenbakia eta ondorengo

zenbakia

• Batuketak, lehen batugaitik zenbatzen hasita (19ra arte)

5. Hamarrekoak • 0tik 19ra arteko zenbakiak• Hamarrekoak

• Kenketak, kentzailetik zenbatzen hasita (19ra arte)

6. Neurtzen ikasiko dugu • 20tik 29ra arteko zenbakiak • Zifra bakarreko hiru zenbakiren arteko batuketak

7. Batuketak bururakorik gabe

• 30etik 59ra arteko zenbakiak • Hamarrekoen arteko batuketak eta kenketak

• Bi zifrako zenbakien arteko batuketak, bururakorik gabe

8. Kenketak bururakorik gabe

• 60tik 79ra arteko zenbakiak• Bi zifrako zenbakiak konparatzea

(> eta < ikurrak)

• Bi zifrako zenbakien arteko kenketak, bururakorik gabe

9. 99ra arteko zenbakiak • 80tik 99ra arteko zenbakiak• Zenbakien taula• Zenbaki bikoitiak eta bakoitiak• Zenbaki ordinalak

• Hiru zenbakiren arteko batuketak, bururakorik gabe

10. Batuketak bururakoekin

• Bi zifrako zenbakien arteko batuketak bururakoekin

11. Ordua irakurriko dugu

• Hiru zenbakiren arteko batuketak bururakoekin

12. Dirua erabiliko dugu • Batuketak eta biderketak • Banaketak

Buruketak Geometria eta neurria Buruzko kalkulua Grafikoak eta taulak

• Posizioak espazioan• Tamainak

• Zenbaketa-egoerak• Datuak identifikatzea

(Zenbat daude?)

• Goranzko eta beheranzko zenbaki-segidak

• Batuketa-egoerak (Zenbat daude azkenean edo guztira?)

• Ezkerra eta eskuina• Asteko egunak

• 9ra arteko zenbakiak deskonposatzea

• 0, 1 eta 2 batzea

• Kenketa-egoerak (Zenbat gelditu dira?)

• Lerro zuzenak, kurbatuak eta poligonalak

• Lerro irekiak eta itxiak• Irudi lauak

• 10 zenbakia deskonposatzea

• 3 eta 4 batzea

• Batuketen buruketak • Aurreko zenbakia eta ondorengo zenbakia

• 5, 6 eta 7 batzea

• Barra-grafikoak eta taulak interpretatzea

• Kenketen buruketak (Zenbat falta zaizkio? Zenbat gelditu zaizkio?)

• 2naka zenbatzea. Bikoitiak eta bakoitiak

• 8 batzea, eta 0 eta 1 kentzea

• Batuketen edo kenketen buruketak (eragiketa aukeratzea)

• Oina, arra eta urratsa• Zentimetroa• Edukiera eta masa

• Zenbakiak deskonposatzea

• 2 eta 3 kentzea

• Batuketen buruketak (baino gehiago)

• Zenbakien segidak (+ 2 eta + 3)

• 4 eta 5 kentzea

• Kenketen buruketak (baino gutxiago)

• Zenbakien segidak (– 2 eta – 3)

• 6, 7, 8 eta 9 kentzea

• Datuak barra-grafiko batean adieraztea

• Batuketen edo kenketen buruketak (datuak lortzea)

• Emaitza bera duten batuketak

• Hamarrekoak batzea eta kentzea

• Batuketen edo kenketen buruketak (datuak sobera)

• Egutegia• Gorputz geometrikoak

• Emaitza bera duten kenketak

• Digituak batzea

• Batuketen buruketak asmatzea

• Orratz-erlojua eta erloju digitala

• Denbora-tarteak kalkulatzea

• Zenbaki bikoitien eta bakoitien segidak

• 10 batzea eta kentzea

• Kenketen buruketak asmatzea

• Zentimoak eta euroak • Zenbakiak dituzten taulak eta zenbakirik gabeko taulak interpretatzea

6

Buruketak Geometria eta neurria Buruzko kalkulua Grafikoak eta taulak

• Posizioak espazioan• Tamainak

• Zenbaketa-egoerak• Datuak identifikatzea

(Zenbat daude?)

• Goranzko eta beheranzko zenbaki-segidak

• Batuketa-egoerak (Zenbat daude azkenean edo guztira?)

• Ezkerra eta eskuina• Asteko egunak

• 9ra arteko zenbakiak deskonposatzea

• 0, 1 eta 2 batzea

• Kenketa-egoerak (Zenbat gelditu dira?)

• Lerro zuzenak, kurbatuak eta poligonalak

• Lerro irekiak eta itxiak• Irudi lauak

• 10 zenbakia deskonposatzea

• 3 eta 4 batzea

• Batuketen buruketak • Aurreko zenbakia eta ondorengo zenbakia

• 5, 6 eta 7 batzea

• Barra-grafikoak eta taulak interpretatzea

• Kenketen buruketak (Zenbat falta zaizkio? Zenbat gelditu zaizkio?)

• 2naka zenbatzea. Bikoitiak eta bakoitiak

• 8 batzea, eta 0 eta 1 kentzea

• Batuketen edo kenketen buruketak (eragiketa aukeratzea)

• Oina, arra eta urratsa• Zentimetroa• Edukiera eta masa

• Zenbakiak deskonposatzea

• 2 eta 3 kentzea

• Batuketen buruketak (baino gehiago)

• Zenbakien segidak (+ 2 eta + 3)

• 4 eta 5 kentzea

• Kenketen buruketak (baino gutxiago)

• Zenbakien segidak (– 2 eta – 3)

• 6, 7, 8 eta 9 kentzea

• Datuak barra-grafiko batean adieraztea

• Batuketen edo kenketen buruketak (datuak lortzea)

• Emaitza bera duten batuketak

• Hamarrekoak batzea eta kentzea

• Batuketen edo kenketen buruketak (datuak sobera)

• Egutegia• Gorputz geometrikoak

• Emaitza bera duten kenketak

• Digituak batzea

• Batuketen buruketak asmatzea

• Orratz-erlojua eta erloju digitala

• Denbora-tarteak kalkulatzea

• Zenbaki bikoitien eta bakoitien segidak

• 10 batzea eta kentzea

• Kenketen buruketak asmatzea

• Zentimoak eta euroak • Zenbakiak dituzten taulak eta zenbakirik gabeko taulak interpretatzea

7

Liburuan erabili diren ikurrak

Koloretako kapelak

Zure ikaskidearekin egin beharko dituzun jarduerak adierazten ditu ikur horrek.

Jarduera horiek egiteko, talde-lanean jardun beharko duzu.

Ikur hau ikusten duzunean, liburuaren bukaeran datorren zorroko materialen bat erabili beharko duzu.

Pentsamenduaren kapela da. Hausnartzeko eta ondorioak ateratzeko jantziko duzu.

Sormenaren kapela da. Kapela horrekin zure irudimena baliatuko duzu, ideia originalak proposatzeko.

Emozioen kapela da. Zer sentitzen duzun adierazteko eta besteen lekuan jartzeko erabiliko duzu.

PENTSAMENDUA

SORMENA

EMOZIOAK

8

FOTO de niños y niñas formando una fila en el patio del cole o en el entorno escolar. (NUEVA)

Non daude neska-mutil horiek? Z¬enbat urte dituzte, zure ustez? Z¬er dituzte, zuk baino urte gehiago edo gutxiago?

Z¬enbat mutil eta neska daude? Z¬er koloretakoa da ilarako lehenengoaren kamiseta?

Has gaitezen!

9bederatzi

2 Z¬er dago kaxa bakoitzaren barruan? Bƒegiratu eta inguratu.

gainean

azpian

barruan

kanpoan

aurrean

atzean

Tarta bat.

M¬eloi bat.

E¬zer ez.

E¬z dakit.

1 M¬argotu.

Posizioekin jolasean

Imajinatu eta erabaki zer gordeko zenukeen kutxa honen barruan.

SORMENA

10 hamar

Has gaitezen!

aren aurretik: , eta .

aren eta aren artean: eta . ar a

a

3 E¬rreparatu motorrei eta jarri eranskailuak.

4 Jarri eranskailuak.

5 M¬arraztu ontzi bat bankuaren alde batean, eta baloi bat, beste aldean.

iturritik hurbil. iturritik urrun.2 4

11hamaika

1 Inguratu.

asko bat ere ezgutxi

2 Jarri loreen eranskailuak zuhaitzetan.

Tamainak eta kantitateak

animaliarik handiena animaliarik txikiena

12 hamabi

Hitz egiteko gogoz Z¬er ageri da argazkian?

Z¬er jolas ari dira prestatzen haur horiek? Ibili al zara zu inoiz jolas horretan?

Z¬er zenbaki ikusten dituzu argazkian? Bƒa al dakizu beste zenbakirik? Z¬ein?

0tik 9ra arteko zenbakiak1

Jolas batean irabazlea nor den asmatzea.

EGITEN JAKIN

13hamahiru

5era arteko zenbakiak

1 Z¬enbatu zorrozkailuak eta gainidatzi zenbakiak.

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

bat bi hiru

bostlau

2 Z¬enbat daude? Inguratu zenbaki zuzena.

14 hamalau

13 Z¬enbat margo daude? Z¬enbatu, eta gainidatzi zenbakiak.

zero0•

1•

2•

3•

4•

5•

0 0 •

0 • • • • • • •

1 1• • • • • • • •

2 2• • • • • • • •

3 3• • • • • • • •

4 4• • • • • • • •

5 5• • • • • • • •

4 Gainidatzi eta idatzi zenbakiak.

5 Z¬enbatu, eta idatzi zenbakiak.

15hamabost

6tik 9ra arteko zenbakiak

1 Z¬enbatu, eta gainidatzi zenbakiak.

bederatzi

zazpi

zortzi

6 7 8 9

sei

2 Z¬enbatu animaliak eta lotu kopuru egokiarekin.

16 hamasei

1

3 M¬argotu petaloak eta idatzi zenbakiak.

4 Z¬enbatu, eta idatzi zenbakiak.

6

6

6• • •

•• • •

88•

• • •

• •

9 9•

•

7 7• • •

• •

•

•

•

•

•

•

7

8•

ERANSKAILUEN SEGIDA

9•

M¬arraztu gauza bat zenbait aldiz, eta zure ondokoak zenbat dauden esango du.

SORMENA

17hamazazpi

Zenbaki handiena eta zenbaki txikiena

1 K¬onparatu kopuruak eta osatu hutsuneak.

2 Non daude gehiago? Idatzi zenbakiak eta inguratu handiena.

3 M¬arraztu. Gero, inguratu zenbaki txikiena.

3 85 6

6 gehiago dira 2 baino.

6 handiagoa da 2 baino.

daude.

daude.

2 gutxiago dira 6 baino.

2 txikiagoa da 6 baino.

18 hamazortzi

1

8 7

5 2

6 Ordenatu zenbakiak handienetik txikienera.

5 M¬argotu.

4 ESKUAK ERABILIZ. Ordenatu materialen zorroko erregeletak eta osatu segida hauek:

Txikienetik handienera

zenbaki handiena zenbaki txikiena

H¬andienetik txikienera

6 9

7 43 8

3 7

1 9 5 6 0 2

9

0 1 2 3 9• •

• • • • • •

09 8• • • • • • • •

•

ZENBAKIEN DIKTAKETA

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

19hemeretzi

BURUKETAK LANTZEN

Zenbat daude?

1 Z¬enbatu, eta idatzi zenbakiak.

Z¬er dago gehien? K¬onparatu eta inguratu.

, , eta daude.

edoedo edo

Bƒeste zer gauza eramango zenituzkete hondartzara? E¬gin zerrenda bat.

SORMENA

20 hogei

1EGITEN JAKIN

1 Bƒegiratu zenbat uztai sartu dituen bakoitzak eta margotu.

2 E¬rreparatu margotutako laukiei eta inguratu erantzunak.

Jolasaren irabazlea nor den asmatuko dut

Uxuek 5 uztai

Uxuek

E¬lenek

Unaik

E¬lenek 6 uztai

Unaik 4 uztai

Z¬enbaki hauetatik zein da handiena? 5 6 4

Z¬ein barrak ditu lauki gehien margotuta?

3 Nor da irabazlea?

U5

margotu.

21hogeita bat

AURRERA NOA!

1 Z¬enbatu, eta lotu bakoitza zenbaki egokiarekin.

2 Bƒegiratu uztaiei eta idatzi zenbakiak.

3 M¬arraztu.

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

9tik 0ra 9 8• • • • • • •

4•

4 7

0•

22 hogeita bi

14 Ordenatu txarteleko zenbakiak txikienetik handienera.

5 Z¬ein laukitara iritsiko da auto bakoitza? Bƒegiratu dadoei eta margotu auto bakoitza bere kolorean.

4 8 5 7

Z¬ein auto dago helmugatik urrutien?

HELM

UGA

IKASITAKOA. M¬argotu , edo .

Bƒadakit 0tik 9ra arteko zenbakiak ordenatzen.

Gai naiz zenbaki handiena identifikatzeko.

23hogeita hiru

Non daude gehiago? K¬asu bakoitzean, markatu aukera zuzena, zenbatu gabe.

BURUZKO KALKULUAN TREBATZEN

Osatu segida hauek:

E¬san ozen 5etik 9ra arteko zenbakiak.

0 1 2 6

9 8 7 4

Orain, esan zenbakiak atzekoz aurrera, 9tik hasi eta 3ra iritsi arte.

24 hogeita lau