Da República ao exilio

Literatura Galega durante o Franquismo

II REPÚBLICA

Contexto político

1931

• Cae a monarquía nunhas eleccións municipais• Declárase a II Repúlica• Fundación do Partido Galeguista

1933

• Apróbase o voto feminino

1936

• Gaña as eleccións o Frente Popular• Estatuto de Autonomía de Galiza• Xuño: Golpe de Estado que dará paso á Guerra Civil

e posterior Ditadura

Situación sociolingüística durante a II República

Estatuto de Autonomía de 1936

Cooficialidade Ensino primario monolingüe

Constitución de 1932Contempla a cuestión da lingua oficial e os Estatutos de

Autonomía

Decreto de 1931Oficiliza o emprego do catalán no ensino infantil e primario

Reclamación do galego. Nunca chega

GUERRA CIVIL E FRANQUISMO

Guerra Civil: Contexto

Franquismo: 1939-1975

1939 derrota militar da República

Resistencia organizada pero sen medios

Xullo de 1936: Alzamento Militar

Características da Guerra Civil en Galiza

Inexistencia dun frente bélico no espazo territorial galego

Altísima represión: máis de 5000 persoas fusiladas

Presenza dunha resistencia armada con amplo respaldo social

Contexto socio-económico e cultural durante o Franquismo

Entre 1936 e 1946 prodúcese en Galiza un silencio case absoluto na produción literaria en galego

• Edición de escritores clásicos• Tres títulos novos: costumismo

Estancamento e retroceso económico

Fluxos migratorios cunha intensidade similar á de inicio de século

• Década de 40 115.000 persoas (América)• Década de 50: 237.000 (América e países europeos como

Alemaña ou Francia)

Situación sociolingüística durante o Franquismo

EXPANSIÓN DO COÑECEMENTO DO CASTELÁN

Factores políticos• Presión exercida sobre as linguas diferentes do castelán

é moi forte

Extensión do ensino primario, secundario e universitario

• Non hai presenza do galego

Medios de comunicación e audiovisual

• Non hai presenza do galego

Franco nunca declaración ao Jornal do Brasil en 1938: el carácter de cada región será respetado, pero sin prejuicio para na unidad

nacional, que la queremos absoluta con una sóla lengua y una sóla nación: la española.

Literatura galega no exilio

Panorama cultural e político

Bos Aires

300.000 galegos

Capital e espiritual de Galiza. Anos 40

• Publicación de libros: Sempre en Galiza, Castelao (1944), A Esmorga, Blanco Amor (1944)

• Estrea de obras teatrais: Os vellos non deben de namorarse, Castelao (1941)

• Créanse editoriais• Edítanse xornais. Radio

Capital política

1944 varios deputados galegos constitúen o Consello de Galiza, presidido por Castelao

• Restauración da democracia republicana• Recuperación do Estatuto de Autonomía de 1936• Recoñecemento da pluralidade nacional do Estado

Poesía

LUIS SEOANE (1910-1979)

- Pintor, autor de teatro, poeta, editor …- Poesía de compromiso social- Temática da emigración. Formación da conciencia histórica 

Fardel de eisiliado (1952)Na brétema, Sant-Iago (1956)As cicatrices (1959)A maior abondamento (1972)

LORENZO VARELA ( 1916-1978)

- Fillo de emigrantes (México)- Comezou a actividade literaria publicando

no exilio en México en castelán- Temática mítica-histórica e centrada na

Guerra Civil

Catro poemas para catro gravados (1944). Ilustrado por Luís SeoaneLonxe (1954)

FERNÁNDEZ VELHO, Rosário; SAMBADE SONEIRA, Xesús,

Literatura Galega do Século XX, Cadernos de Literatura Galega, A Nosa

Terra, Vigo 2002.

LOURIDO CALO, Francisco, Historia Xeral de Galicia, A Nosa Terra,

Vigo 2005.

MONTEAGURO ROMERO, Henrique, Historia Social da Lingua

Galega, Galaxia, Vigo 1999

VILAVEDRA, Dolores, Historia da Literatura Galega, Galaxia, Vigo

1999.

FONTES