grezia

Herri historiko honen inguruan jardungo

gara, azkenaldian majina bat aldiz ent-

zun dugun estatu honetaz, bere histo-

rian eta gaur egungoa aztertuz.

Funtzionario ez izateagatik kanporatuak izan ziren 99 irakas-

le EHU-tik. Euskal herriak irakaslegoaren lege propioa izan

zezan aldarrikatuz hasi zen beraien borroka. 20 urte geroago

soilik 3 dira borroka honetan jarraitzen dutenak.Lortu dute

Euskal Herriak irakaslegoaren lege propioa izatea, baina

orain ber-onartuak izatea eskatzen dute.

Kontulepo Azpeitiko gazte batzuen burugogorkeriaren ondorioa da. Azpeitiko gaztetxean

sorturiko ideia bati eutsiz, gai ezberdinez osatutako fanzine hau dugu emaitza. Izatez

zabala izanik, zuen aportazio, iradokizun edo kritikak bidali nahi izanez gero, gure helbi-

de elektronikoa erabili edo gaztetxera bertara azaldu dezakezue. Ikusi ahal izango

duzuen bezala, ez dago lizentziatura baten beharrik, ezta inolako ilustrazio edo espeziali-

zazio berezirik ere bertan parte hartu edo kolaborazioa eskeintzeko. Animatu proiektu

honetan parte hartzera, ateak zabalik dituzue.

Azpeitikogaztetxea@gmail.com Urola hiribidea 6, Azpeitiko Gaztetxea

Itziarko herritarrek osaturiko plata-

forma bat da. 80. hamarkadarena-

maieran.

ELK

AR

RIZ

KETA

ITZIAR HERRIA SORTZEN

1

GURE ETXIE

Utzi dugu atzean beste behin

udara, udazken zati eta Kontulepo

berriarekin hasteko egin beharreko

guztiak. Gaztetxeak denbora daramat-

zanez irekita, ale honetan ahalik eta

laburren kontatuko ditugu ikasturteko

lehen hilabeteetan eginikoak.

Lehenik eta behin, urteurren,

Inaxi eta udara aldean izaten ditugun

ekintzen ondorioz gelditu ohi zaigun

nahaspila antolatzeari ekin genion,

auzolan zabal baten bitartez dena txu-

kundu eta garbi-garbi utziz guztia behar

bezala hasteko.

Urteroko "lege" zaharrei eutsiz,

aurtengoan ere batzar zabal bat izan

zen antolatutako lehenengo ekintza,

talde ezberdinak finkatu, berauetan

parte hartu beharreko kideak lotu eta

xehetasun guztiak zehazteko.

Azken boladako esperientziak

irakatsitakoarekin jarraituz, ondorengo

taldeak osatu ditugu beste urte batez

gaztetxearen funtzionamendua egokia

izan dadin; komunikazioa, aisialdia,

gazte problematika, azpiegitura eta

guztiak koordinatuko dituen eragilea

azkenik.

Batzar zabala aipaturiko talde

bakoitzaren zeregin, funtzionamendu

eta betebeharren aurkezpenarekin hasi

zen lehendik bertan ibilitako kide ezber-

dinen eskutik. Esan beharrekoak bota-

ta, berri zein zahar gehien erakarritako

taldeetan finkatu eta batzar txikietara

zabaldu genuen bilera. Bertan talde

bakoitzaren nondik norakoak, ordute-

giak zein lan banaketak zehaztu ziren,

talde txikiek ezarri ohi duten goxotasu-

nean komunikazio errazago izan zezan.

Guztia behar adina finkaturik,

lehen aisi ekimena izan genuen gurean,

heavy forman azken hau gainera. Izan

ere, etorkizun ez hain luzean zer esana

eman dezaketen bi talde gazteren kont-

zertuaz gozatzeko aukera izan genuen,

Redum eta Dark Code taldeak hain

zuzen.

Lehenengoa Azpeitiko gazte

batzuez osatutako taldea da, eta

Metallica bezalako maila duten taldeak

bertsionatuz harritu zituzten ikusleak

besteak beste, batere gaiz-

ki ez gainera! Bestetik

Dark Code taldeaz kontat-

zeko plazerra izan genuen

beste behin, Azpeitiar bat

eta Bergarako beste gazte-

ez osatzen da Death

Metalaren soinuaz burua

astintzeari uzten ez dieten

taldea. Aurreikuspenak

gaindituz jende mordoxka

gerturatu zen lehen kont-

zertu honetara, azkeneanLarunbatetan, tragoa eta pintxoa euro baten truke

eszenatoki handian burutu zen berau

eta giro jatorrean jarri genituen proban

guztion belarriak.

Aurten ere ikastaroek izango

dute beren lekua gurean. Lehenik dant-

za ikastaroa jarri dugu berriro ere mart-

xan, batzuek ikasteko eta beste batzuk

lehen ikasitakoa berriro gogoratzeko

erabili ahal izango dituztenak. Urtero

zabaldu izaten dugu Santo Tomasetako

festan dantza lotsarik gabe egin ahal

izateko ekimen hau, eta aurtengoan ez

zen gutxiago izango!

Ikastaroei eutsiz eta hauek

gaztetxera ekartzen duten bizia apro-

betxatuz, eskainitako zerbitzuaz gain

noski, malabar ikastaro bat hastea

darabilkigu buruan, aurrera begira izan-

go dugu honen nondik norakoa zehaz-

teko aukera. Adi egon beraz!

Bestalde, larunbatetarako eki-

men berria jarri dugu martxan; pintxoa

eta edaria euro bakar baten truke.

Azaroaren lehen astean hasi zen eki-

mena sorpresatxo batekin; Skandalue

elektrotxaranga izan genuen gurean

eta arrakasta itzela izan zuen. Jarrai

dezala festak!

Guzti honez gain, Biladi elkar-

tearekin elkarlanean Palestinara bidalt-

zeko sendagai bilketa jarri dugu mart-

xan. Hilabete osoko kanpaina honetan

plazan izango gaituzue astearte zein

larunbatetan xehetasunak argitu eta

sendagaiak biltzeko: Jakin farmazia

ezberdinetan ere kutxak izango ditugu-

la hilabete osoan zehar. Jasoko ditugun

sendagaien zerrenda ere mahai haue-

tan izango dituzue, baita aipatutako

elkartearen inguruko informazioa ere.

Hilabete osoan izango diren

ekimenen baitan, lehendabizikoa aza-

roaren 10ean jarritako Gaza zona

muerta dokumentala izan zen. Hilaren

11, ostiralean berriz, sendagaiak

Palestinara emango dituen Jose

Artetxe eta Biladi elkarteko lehendakari

zein proiektu arduraduna izan genituen

gurekin solasaldian, baina fanzinea

inprimategira emana dagoenez, hurren-

go alean izango duzue honen berri.

Azkenik ez ahaztu euskal pre-

soak euskal harrietara elkartasun eska-

lada txapelketa izango dela azaroaren

26ean. Aurreko egunean, ostiralean,

bideo proiekzioa izango dugu gaztetxe-

an eta larunbatean, 4. eskalada txapel-

ketaz gain, umeek eskalatu ahal izate-

ko zutabe bat jarriko dugu gaztetxe ata-

rian.

Ez da ekintzarik falta, beraz, ez

dago etxean gelditzeko aitzakiarik.

Etxean bai, baina gurean, guztionean,

gaztetxean!

2

Palestinara bidaltzeko sendagaien bilketan

Manuel Arriola Donostiako alka-

tea buru hartuta iritsi ziren 300 soldadu

eta 1.100 herritarrak Azpeitira apirilaren

24an. Donostiatik Andoainera,

Asteasura eta Iturriozko bentatik buelta

iritsi ziren Azpeitira, guztiak armatuta.

Atxiloketak egiteari ekin zioten orduan

Azpeitian Loiolan eta Azkoitian. Loiolako

langileek zerikusi handia izan zutela

matxinadan, eta haien aurka gogor egin

zuten 74 pertsona atxilotu zituzten.

Ezterripa erretoreak toki santua zela eta

ezin zituztela pertsona horiek atxilotu

esan zien orduan Manuel Arriola eta

Azpeitiko korrejidoreari –azken horren

laguntzarekin sartu ziren soldadu eta

zibil armatuak herrira . Hori horrela,

auzia Iruñera eraman zuen elizak.

Jesuitek eta Aita Ezterripak ezin zirela

atxiloketa horiek burutu esaten omen

zuten, baina Azkoitiko Zalduntxo eta

beste jauntxo guztiek ez zela hori horre-

la defendatzen zuten. Ez zela toki san-

tua eta ezin zituztela atxiloketa horiek

egin esaten zuten.

Jauntxoek lan handia egin

zuten Aita Ezterripa Azpeititik beste toki

batera eramateko. Horretarako

Ezterriparen goitik zeudenei presio,

mehatxu eta eskaintza tentagarriak egin

zizkioten, eta azkenean, Logroñora bida-

li zuten, jesuitentzat ere onena hori izan-

go zela iritzita.

Loiolan 74 hargin hartu zituzten

preso, jauntxoek begitan zituzten guz-

tiak. Azpeitiko eta Azkoitiko kartzeletan

sartu zituzten maiatzera arte. Orduan,

70 preso Donostiara eraman zituzten. Bi

hildako izan ziren bidaia hartan.

Azkoitiko zapatagile bat izan zen bat, eta

berez hil zela kontatu zuten. Beste bat

ihesean ari zela, harrapatu zutenean

baioneta sartu zioten.

azpeitiko matxinada II

3

Matxinadan parte hartu zuten askok galeratara bidali zituzten

4

Herritar askori isunak jarri ziz-

kioten matxinadan parte hartu izanaga-

tik, beste batzuk Zaragozara soldadu

eraman zituzten eta erregearen galere-

tan ere bete behar izan zuten

zigorra beste hainbatek.

Emakume batzuk

Gipuzkoatik desterratuak

izan ziren. Orduan Udalek

eta Diputazioek hartu

zuten erabaki horien

aurka hitz egitea debe-

katu zen, eta apaizei

errege familiarengana-

ko maitasuna pizteko

ebazpen bat ere jarri

zuten martxan. Bizi bal-

dintzak asko gogortu

zitzaizkien herritarrei,

kanpotarrei batez ere

–Loiolan lanean zebiltzan

hargin asko eta asko gali-

ziarrak ziren .

San Inazio haietan ez zen

zezenik izan Azpeitian, eta ezta hurren-

goan ere. Gainera, apiril hartan gertatu

zenaz hitz egitea debekatuta egon zen.

Asko izan ziren delitu horrengatik epai-

tuak.

Jesuitak Kanpora

Matxinadak izan eta urtebetera, 1767ko

apirilaren 3an hain justu ere, Jesuitak

bere erreinutik bidaltzea

erabaki zuen espainiako

errege zenak. Ezin daite-

ke esan matxinadaren eta

ondoren izan ziren gertae-

rengatik bakarrik bota

zituztenik, baina aitzakie-

tako bat hura izan zela

garbi dago. Mendea baino

gehiago behar izan zuten

berriro itzultzeko.

Azkoitiko Zalduntxoak

Euskalerriaren adiskideen elkartearen

sortzaileak izan ziren Azkoitiko “intelek-

tual” koadrila bat. Azkoitiko Zalduntxoak

bezala egin ziren ezagun, eta

garai hartan zabaltzen ari zen

arrazoiaren indarrarekin,

“jendea sineskerien eta

ezjakintasunaren ilunpe-

tik atera eta zientziari eta

ekonomiari bultzada

eman asmoz”. Jakintsu

eta Euskal

Herriarentzako lan

handia egindako pert-

sonaien gisan definit-

zen dira historiako libu-

ruetan, baina “inteligen-

te” jende hori izan zen

herritarrak gosez zirene-

an, miseria areagotzea

eragin zuten legeak defen-

datu zituztenak, eta lehen-

gaiak beraien biltegietan gor-

detzen zituztenak, prezioak gora

egin arte zain egoteko. Garai bateko

monarkia absolutistatik egungo sistema

kapitalistara salto egitea ahalbidetu

zutenak izan ziren. Hau da, zenbait

gauza aldatzea lortu zuten, guztiak bere

horretan jarrai zezan. Hala ere, nahiko

garbi gelditu da herria ez zegoela

beraiekin ados, eta bizia ematera iritsi

zirela gizarte justuago baten alde.

Loiola eraikitzen ai ziren 74 langile atxilotu zituzten

Xabier Munibe

5

LEY 30

Kolonbian iskanbila ugari dabil hezkuntzan erreformak direla eta, gobernuak 1992

ko 30. legea “ley 30”deritzonaren erreforma bat egitea erabaki du, hezkuntzaren

pribatizazioa dakarrena. Hau dela eta ikasle mugimenduak, sindikatu eta hainbat

talde eragile protestan dabiltza lege honen erreformak izango dituen ondorio kalte-

garriak salatu eta “ley 30” honi ezezko garbi bat ematen, hezkuntza publiko eta kali-

tatezko baten alde. Kolonbian ikasten ari diren ikasle euskaldun batzuek eman

digute mugimendu honen berri eta zehaztu digutenez unibertsitate asko iadanik

greban daude eperik gabeko greban batzuk eta bat edo beste, sei-hilabetekoa ber-

tan behera utzita. Mobilizazioak etengabeak omen dira, manifestazio, greba zein

unibertsitateetan itxialdiak.

Gatazka zehatz honen inguruko informazioa handitzeko, hona bideo batzuk:

- Youtuben honakoak aurkituta:

Educacion gratuita para todos! No a la ley 30, no a la reforma neoliberal de

Santos

- Youtuben honakoak aurkituta:

Programa Mínimo de los Estudiantes Colombianos (MAREA)

- Youtuben honakoak aurkituta:

Participación estudiantes en el Debate sobre la reforma a la Ley 30 de

Educación Superior

Bai, 8 urte, 8 hilabete eta 24 egunez bertan egon garanak gara. Denbora guzti

honetan gutariko askok, errespetua atean izan duen eta barruan askatasuna

somatu izan den toki honetan eskolan baino gehixau ikasi dogula esan geinke.

Zein esperientzi aberasgarrixa izan dan toki huts bati bizitza emotia, gauzak insti-

tuzioetatik kanpo gure kabuz eitxia!

Kultura altxor bat moduan ulertzen dogu eta altxor guztiak danon esku egotera

bultzatzen saiatu gara. Ez dogu goi eta behe mailako kultura eta artistarik nahi

izan, kultura bera nahi izan dogu. Horregatik toki honek diru goserik izan ez duen

moduan ez dogu iñor diruz astu nahi izan, baiña bai ordea arreta on bat eta lapiko

bero bat eskeiñi. Ez dira gutxi izan hemengo epeltasunean eta barazki artean izan-

dako eztabaidak . Ondorio askotara eraman gaituzte eztabaida hauek eta aldi

berean beste ideia asko mugi arazi dituzte gure barruetan, zenbat ikasten dan

halakuetan! Baiña teoria soilekin ez da iñora juaten, eta honi praktika gehituz

borroka gune izatera bultzatu dugu espazio hau, gizarte patriarkal kapitalista hone-

tan bizirauteko borroka beharrezkoa ikusten dogulako, borroka hau norberaren-

gandik hasten delarik gaur egun hain bultzatua den indibidualismoaren aurrean

kolektiboki lan egiteari eta kolektiboaren barruan indibiduo bakoitzari eman diogu

garrantzia.

Momentu gogorrak ere izan ditugu eta azkenaldian asko izan dira hauek ( udala-

ren desalojo mehatxua, argi mozketak eta honek ekarri dituen txapeoak...). Baiña

guzti honetatik indartuta irten gara, aurre egin diogulako gureak diren tresnak era-

biliz; legea haiena bada kalea gurea eta aginduak haienak badira asanbladak gure-

ak (guztion hitza entzun eta erabiltzea). Momentuan momentuko bidea egin dugu

oztopoak gaindituz, helburuak bete ahala hurrengoak finkatuz.

Guzti honengatik TALLARRA leku bat baiño gehiago da guretzat eta argi euki lau

pareta hauek bota dituzuela baiña bihotzera heltzen diran gauzak ez dirala iñoiz

hiltzen! Urte guzti hauetan hazi asko bota ditugula eta goazen tokira joanda guta-

riko bakoitzak hauek eraingo ditugula! Laisterarte....

Maitasunez eta amorruz...

Tallarra gaztetxia

2010ko abenduaren 2an Tallarra gaztetxea bota zuten behera. Honako hitz haue-

kin agurtu ziren horrenbeste gazteren etxe izandako Tallarraz. Baina dioten modu-

ra lau pareta horiek botata ez dute bukatu Eibarko gazte asanbladarekin, ezta gut-

xiagorik ere, izan ere abuztuaren 24an Cadenas Iris izeneko lantegi zaharra oku-

patu zuten asanbladako gazteek. Poliziak bertan zeudenak identifikatu arren, den-

bora gutxira eraikinaren jabe egin ziren eta lanari ekin zioten. Auzolanean hasi

ziren eguerditik eta bertan bazkaldu ondoren gogoz jarraitu zuten asanblada eta

eztabaida luzeak eginez eraikin zahar hari bizia emateko. Auzokoei azalpen orrit-

xoak ere eman zizkieten ateak irekita dituztela esanez edozein ekarpen edo zalant-

za izanez gero parte hartzera bultzatuz.

6

GAZTETXE BERRIA EIBARREN

Zer aldarrikatzen

duzue?

Momentu honetan aldarri-

katzen duguna unibertsi-

tatean sartzea da, unibert-

sitate honek irakasleria

propioa izatea. Gure

borrokaren hasieran eus-

kal herriak irakasleriaren

lege propioa izatea eskat-

zen genuen, eta lortu

genuen, baina estatu

espainiarrak lege hau

aldatu eta estatu osorako

moldatu zuen. Gure irakasle garaian

unibertsitateko irakasle finkoa izan

nahi bazenuen funtzionario izan behar

zenuen. Funtzionario izan gabe irakas-

le izan ahal izateko kontratu adminis-

tratibo bat sinatu behar izaten genuen

urtero, kontratu prekario bat. Baino

honekin ez ziguten antzinakotasunik

onartzen eta funtzionarioak baino sol-

data txikiagoak izateaz gainera pisu

txikiagoa genuen unibertsitatean ber-

tan. Gure borrokan eskatzen genuena

zen funtzionario izan gabe unibertsita-

teko irakasle finkoa izatea; funtzionario

izateak gehigarri politikoak baititu, hala

nola konstituzioari zin egin beharra.

Oraindik gaur egun EHU-n dauden

funtzionarioak Madrilgoak dira eta ez

Eusko Jaurlaritzakoak. Borroka hone-

kin lortu dugu Euskadiko komunitateak

irakasleria lege propioa izatea, gaur

egun funtzionario izan gabe irakasleek

funtzionarioen maila bera dute.

Momentu honetan ia helburua lortu

dugu 99 hasi eta 3 soilik geratzen garen

harren. Orain eskatzen duguna hiruron

berronarpena da, arrazoi genuela fro-

gatu baita, eta eskatzen genuena jus-

tua zela. Momentu honetan 500 baino

gehiago dira unibertsitate honetan funt-

zionario izan gabe finkoak direnak.

Gaur egun, gure borrokari esker Eusko

Jaurlaritzak lehen ez zuen konpetentzia

gaitasuna du, gaur egun irakasleria

Eusko Jaurlaritzaren mende baitago.

Beraz gure borroka denentzat izan da

onuragarria, baina ez guretzat gaiztoak

izateagatik ez baikaituzte onartzen.

Zigortuak gaude!.

7

20 urte borrokan

Elkarrizketa hau 20 urtez egunero EHUko Leioako kanpusean borrokan dihar-

duten 3 irakasle ohien bozeramaileari egin diogu. Bertan beraien borrokaren

oinarriak eta aldarrikapenak ahurkezten dira. Beraiei onura handirik ekarri ez

dien harren euskal irakasle eta ikasleok irakaslego propioaren legea izatea

posible egin duen borroka.

Eta zer sentitzen duzue zuek eginda-

ko borrokarekin jendeak onurak lortu

dituela eta zuek orain dela 20 urte

bezala pankarta eskuan unibertsitate-

ko ateetan zaudetela ikustean?

Gu gustura gaude EHU-k nahiz Euskal

Herriak asko irabazi baitute gure borro-

karekin. Baina detailetxo bat soilik falta

zaigu gu birsartzea gure antzinakotasu-

na onartuz. Zeren gure espedientea

begiratuz 20 urtez gaude kaleratuta eta

gure erretiroa edo pentsioa desastre bat

da. Horregatik, gure antzinakotasuna

onartzea eskatzen dugu.

Antzinakotasuna oso garrantzitsua

baita; Unibertsitateko irakasleek oina-

rrizko soldata dute eta ondoren honi

antzinakotasuna bezalako faktoreak

gehitzen zaizkio eta azkenean soldata-

ren eta geratzen den pentsioaren zati

handi bat antzinakotasunari dagokio.

Eta guri ez digute onartzen. Gainera

antzinakotasunaz gain gure bi lanurteri

dagokion soldata eskatzen diogu uni-

bertsitateari; zeren bi urte egin genituen

irakasten soldatarik kobratu barik.

Bestetik soilik 3 geratzen garelarik hiru-

rok onartzea eskatzen dugu. Egon dira

saiakerak “zu bai eta zu ez” soilik bat-

zuk onartuak izateko baino guk hirurok

onartzea dugu helmuga.

Azkenaldian, gerturatu da unibertsitatea

zuena, konponbide batera heltzeko?

Egia esan, Patxi Lopez eta Jaurlaritzan

“Sozialistak” daudenetik era guztietako

harremanak moztu ditu unibertsitateak.

Guk argi dugu borroka honen historian

PSOE izan dugula etsai nagusia. Are

eta gehiago gaur egun unibertsitatean

dugun legea aurkeztu eta estatu osora

zabaldu zuena PP izan zen, eta PSOE-

k errekurtsoa jarri zion eta ondorioz bi

urtez egon zen legea aprobatuta baino

errekurtsoarekin. Azkenean, espainiako

politikan ematen diren koiuntura horie-

tako batean atera zen legea.

Azkenik, zein izan da ikasleen papera

borroka honetan? Azkenean gure

ikasketari, gure irakasleei, zuzen-

zuzenean ukitzen dien gaia baita.

20 urte hauetan ikasleen papera oso

garrantzitsua izan da; baina gorabehera

handikoa zeren ikasleok elementu flo-

tante bat zarete, etorri eta joan egiten

zarete. Urtero belaunaldi berriak datoz

eta hasieratik azaldu behar diezu berri-

ro zure borroka. Agian ikasleek ez zuten

zuzen-zuzenean gure alde egin, baina

azkenean ikasleek eta guk aldarrikatzen

genuena bat zetorrenez gai askotan,

gure borrokek bat egin zuten. Lehen

urte iskanbilatsu haietan oso garrantzit-

sua izan zen ikasleek gure alde egitea,

azkenean bai funtzionarioak ez ginen

irakasleon eta gure ikasleen eskubideak

urratu baitziren. Kobratu gabe lanean

egon ginen 2 urte horietan ikasleek

gurekin egin zituzten azterketen emait-

zak baliogabetzeko erabakia hartu zuen

unibertsitateak.Tribunal batzuk ezarri

zituen ekainean ikasle horiek azterketak

egin zitzaten baina ikasle gehienek

azterketak gurekin egitea erabaki zuten.

Ondorioz izugarrizko iskanbilak sortu

ziren ikasleek ez baitzuten notarik pape-

rak betetzeko eta bekak eskatzeko eta

azkenean ikasleek eta irakasleok egini-

ko borrokaren ondoren azaroan ikasle-

en notak onartu zituen unibertsitateak.

Egia esan oso ausartak izan ziren ikas-

leak azarorarte nota gabe egon baitzi-

ren.

Informazio gehiagorako,

ikasleek borroka honi buruz egin

zuten dokumentala duzue ikusgai

Egunero izena duena. Bozeramaileak

behin eta berriro eskatu digu ikus

dezagun dokumentala. Beraz eskae-

ra hau zuengana igortzen dugu.

8

9

Bota dute Kukutza Gaztetxea.

Horretarako tanketak, leporaino armatu-

riko ehundaka zakur, dozenaka furgo-

na, gas lakrimogeno eta sustantzia psi-

koaktibo pila bat behar izan zituzten. Ez

zen nahikoa izan gaztetxe barrutik egi-

niko erresistentzia, aurreko asteetan

erakutsitako oposizioa, auzotarren

hitza, eragile sozial eta politiko ezberdi-

nen haserrea...... Azkunaren nahia

betea zegoen, eta justizia beste behin

boterearen zapatila azpian.

Kukutza ordea ez zen edonola-

ko gaztetxea, 3. aldiz okupatu behar

izandako lokal honek 13 urtean zehar

udaletik ukatu izan zaion eskaintza kul-

tural eta soziala eskaini izan baitio auzo

oso bati. Izan ere, auzo honetako egoe-

ra ulertzeko kapitalismoaren garapen

modua hausnartu behar dugu, gizarte

eredu batek ekartzen dituen ondorioak,

eta noski, honi emaniko erantzunak.

Errekalde errebelde!

Udal eta hiri handietan gertatu

ohi izaten den inbertsio, "garapen" kan-

paina eta proiektu "aurrerakoien" zen-

tralizazio basatiaren ondorioz auzo peri-

feriko ugari ahaztuak gelditzen dira,

normalean migratzaile eta langilez osa-

turiko komunitate hauei oinarrizko pres-

takuntzak ukatzen zaizkielarik.

Turismoaren ondare ekonomikoaren

lehentasunak bertakoen beharrei gain

hartzen die, inbertsioa goi mailakoek

kontsumitzeko hiri eskaparateetara

bideratuz. Esan genezake Errekalde

definizio honen adibide argia dela, urte-

etan erakutsi behar izan dutelarik esku-

bideak borrokatuz eskuratzen direla.

70. hamarkadatik borrokan

dihardu Errekalde auzoak duintasunez

bizi ahal izateko; autobus publikoak

okupatu zituzten beharrezko zerbitzuak

lortzeko, liburutegi eta unibertsitate

popularrak eraiki zituzten heziketa arlo-

an zeuden hutsuneak betetzeko, orain-

dik Bizkaiko bigarren modulu psikoso-

ziala dena zabaldu zuten, 1983. urteko

uholdeen ondorioz kaltetutako bizilagu-

nentzat abandonatutako 25 babes ofi-

zialeko etxebizitza okupatu zituzten....

Errekaldek beharrei erantzuteko ekintza

zuzena izan du euskarri, eta hori

Kukutzaren aldeko borrokan ere islatua

gelditu da.

Zilegitasun eza

Azkuna eta komunikabide aba-

rrek saldu nahi izan digutenaz haratago,

Kukutzaren eraisketa planen kiratsa

ezkuta ezina da. Hauek legalitate eta

propietate pribatuan babesten dira,

baina beraiek eraikitako legeen tranpak

agerian gelditu dira beste behin.

Hamairu urtean kolore eta ekimenez

kukutza

10

beteriko eraikin honen ugazaba Bilbon

aurkitu izan den droga kantitate handie-

netako baten jabea zen. Oraindik ez

dago ziur nola, legetik iheska egonik

lokal hura saltzea lortu zuen egun espe-

kulazio eta ustelkeria kasu batzuez

salatuta dagoen konstruktora handi

bati. Hau gutxi balitz, Azkuna jaunak

Kukutza zegoen terrenoa errekalifikatu

zuen, honela Cabisa S.A enpresak lur

industrial gisa erositako lur-zatian etxe-

ak eraiki ahal izango zituen, eta honen

eskaeraren ondorioz Bilboko alkateak

gaztetxea botatzeko baimena sinatu

zuen.

Guzti hauek arlo legalean,

baina argi dugu Kukutza botatzea onar-

tezina dela legeek diotena diotela ere.

Gune bateko eraikinak bertako bizilagu-

nen beharrak asetzeko erabili behar

dira, are gehiago errekalde bezalako

gabeziak dauden auzo batean. Kukutza

inori axola ez zitzaion arratoi eta beste-

lako animalien bizileku izateaz gain,

zabor eta kontaminazio gune bat beste-

rik ez zen gazte batzuk bizitza ematea

erabaki zuten arte. Ez da zilegi espeku-

laziorako abandonaturik izan den lokal

hau botatzea jabetza pribatuaren babe-

sean, urte hauetan jendearen boronda-

tearen ondorioz eskaini den zerbitzua

ezabatzen den bitartean. Auzo baten

behar kulturalei erantzutea helburu

duen eraikin bat suntsitzea pertsona

baten diru-gosearen trukean krimen

sozial bat bezala defini genezake. Gero

AHTea pasatzeko espropiatzen dituzte

baserriak “interes orokorraren” aitza-

kian.... hipokritak.

Gizartearen babesa

Kukutza eraiste arriskuan zela

jakinaraztera ematean auzoaren parte-

tik jasotako babesa ikaragarria izan

11

zen, modu batean zentro honek ematen

zuen eskaintza zabalaren erakusle zen

hura; mota guztietako dantza ikastaro-

ak, antzezlanenak, euskal herriko mala-

bar eta zirko talde handienaren biltokia,

eskalatzeko rokodromo ikaragarria,

zaharrenak ere parte hartzen zuten

joste tailerrak, umeei begirako hainbat

ikastaro eta ekimen, edonork utzi eta

hartu lezakeen arropa txokoa, bazkari

popularrak prezio herrikoian, milaka

kontzertu eta emanaldi..... kontaezina

gune honek eman duen eskaintza kultu-

rala urte guzti hauetan, bi gorbatadunen

erabakiz bertan behera gelditzeko.

Guzti honek ekarri du guztiok

ikusi eta sentitu ahal izan genuen babe-

sa, konpromisoa, erantzuteko indarra.

Aresen txakurrek gogor astindu zituzten

geldiezinak ziren elkartasun deialdi,

manifestazio eta prentsaurrekoak.

Auzoaren ahotsa isildu nahi zen, lehen

esan bezala, guzti hau bi bizi eta gizar-

te ereduren talka bilakatzen ari baitzen;

propietate pribatuaren defentsan dabilt-

zanak batetik eta auzoaren beharrei

erantzuna ematen gabiltzanak bestetik,

publikoa pribatizatzen dihardutenak eta

pribatua publiko bilakatzen dugunak,

bizitza zirkulu ekonomiko biziosoan

bideratzen dutenak eta ilusio eta amet-

setan oinarritua dugunak... arriskutsua

herriak guzti hau planteatzea.

Kukutza III bota dute, baina

laugarrenaren taupadak Bilboko kaleak

behin eta berriz zeharkatu zituzten.

Eraikinak bota ditzakete, pilota eta erre-

presioz oldartuko zaizkigu baina kon-

promiso eta elkarlanean jarraituz ezingo

dute beste erralitate baten aldeko inizia-

tibekin amaitu. Denok gara Kukutza.

Denok gara Gaztetxea.

Hona hemen nire gogoeta:

Gure herri hain gatazkatsu hau, hemendik mende erdira nik nahi bezala

imaginatzea ez da lan erraza.

Batetik, zezenketak debekatuta ikusten ditut benetan ekitaldi krudelak iru-

ditzen zaizkidalako eta beste festa eredu bat nahiago dudalako, auzolanean oina-

rritzen dena, hain zuzen.

Bestetik, ahalik eta lanpostu gehien sortu beharko lirateke langileen esku-

bide guztiak errespetatzea lehen baldintza gisa finkatuta.

Sufrimendu eta bortizkeri gabeko Azpeitia, bizikidetzan eredu den

Azpeitia, kulturaz jositako Azpeitia eta Euskal Herri aske baten parte den Azpeitia

euskaldun eta parekidea da nire ametsetako Azpeitia.

Ziur naiz gauza asko ahaztu zaizkidala, beraz, bidali itzazue zuen gogoe-

tak helbide honetara: azpeitikogaztetxea@gmail.com .

Guztion artean Azpeitia Perfektu bat sortu dezagun!

Gurru

12

NOLA IMAGINATZEN DUZU EDO NOLA IMAGINA-

TU NAHI DUZU AZPEITIA HEMENDIK 50 URTERA?

grezia

13

Grezia Independentzia gerra-

tik, krisi gerrara.

Greziar historia

K. a. 800dik aurrera,

Egeo Itsasoaren inguruan,

Italiako hegoaldean baita

Mediterraneoko iparraldean eta

Itsaso Beltzako kostaldean ere,

greziar hiri-estatuak hedatu

ziren. Pertsiarren inbasioei eut-

sita, oparotasun ekonomikoa

eta kulturala garatu ziren, eta

aurrekaririk ez zeukaten arkitektura,

literatura, zientzia eta filosofia maileta-

ra iritsi ziren. Nagusitasuna zela eta

ika-mikan, Atenasek eta Espartak gerra

ankerra borrokatu zuten, eremu osora-

ko krisia ekarriz. Horretaz baliatuta,

Mazedonia, iparraldeko erresuma,

nagusitu zen, eta Alexandro Handia

buru zutela, Ekialde Ertaina konkistatu

zuten, greziar kultura eta aro helenisti-

koa zabalduz. Erromatarren garaipen

militarrak garai horri amaiera ekarri

zuen K. a. 146an.

Antzinako Erromaren gainean

eragin itzela izan arren, Grezia

Erromatar Inperioko probintzia bilakatu

zen Grezia. Inperioa bitan banandu

zenean, ekialdeko zatian greziarra zen

kultura nagusia. Bizantziar Inperioan

greziera izan zen hizkuntza nagusia.

Erasoak eraso, XV. mendera arte, inpe-

rio horrek zutik iraun zuen hamaika

mendez. Otomandarren eskutan erort-

zean (1453), Konstantinoplako jakintsu

asko mendebaldera migratu ziren,

Pizkundearen eragile bat izanik.

Nolanahi ere, greziar ortodoxoen kohe-

siorako, eta ondorengo nortasun gre-

ziarra osatzeko, oso lagungarria izan

zen erlijioan banantzeko sistema oto-

mandarra.

Navarinoko Gudua (1927ko urria), oto-

mandarren egiazko agintearen amaiera

izan zen.

Otomandar Inperiotik Greziak

independentzia gerraren bidez lortu

zuen 1821 eta 1829 bitartean. Hortik

aurrera, Grezia eta Turkiaren arteko

hartu-emanak gatazkatsuak izango

dira oso, lurraldearen gaineko aldarri-

kapenak direla medio. Ioannis

Kapodistrias aukeratu zuten errepubli-

ka berriko lehen buruzagitzat 1827an.

Edonola ere, hil ostean, Mendebaldeko

Potentziek Wittelbach leinuko monarka

bat ezarri zuen.

Balkanetako Gerretan,

Greziak bere mendeko lurraldea eta

populazioa areagotu zituen. Hurrengo

urteetan, Konstantino I.a Greziakoaren

eta Eleftherios Venizelos lehen minis-

14

troaren arteko tirabirek herrialdea elka-

rrenganako oso bortitzak ziren bi alder-

ditan banandu zuten. Lehen Mundu

Gerraren ostean, Grezia Mustafa

Kemal buru zuen Turkiaren kontra

borrokatu zen. Ondorioz, Lausanneko

Itunean ezarri zen bezala, elkarren

arteko populazio-mugimendu handiak

burutu ziren. Greziak Anatoliatik etorri-

tako 1.5 milioi laguni harrera eman

behar izan zien.

Hurrengo urteetan, ezegon-

kortasuna eta estatu-kolpeak nagusitu

ziren. Italia faxistak 1940ko urriaren

28an amore emateko eskatu zion

Greziari. Ioannis Metaxas diktadoreak

ezaguneko "OXI" erantzun zion ultima-

tumari, eta Italiak eraso zuen. Albanian

Italiako armada geldiarazi arren, ale-

maniar indarren aurrean erori zen

Grezia. Nolanahi ere, greziar erresis-

tentziak arazo franko eman zizkien

okupatzaileei.

Askatu ondoren, erregezaleen

eta komunisten arteko gerra zibila piztu

zen. Horrek hurrengo 30 urtetarako ika-

mikak eta krisialdi ekonomikoa zabaldu

zituen herrialde osoan. 1967ko apirila-

ren 21ean militarrek, AEBetako babes-

pean, estatu-kolpea eman zuten.

1973ko azaroan kontra estatu-kolpe

batek Dimitrios Ioannides diktadore

ezarri zuen. Hala ere, 1974ko uztaila-

ren 20an, Turkiak Zipre inbaditzean,

diktadura bertan behera erori zen.

Konstituzio demokratikoa

indarrean jarri zen 1975ean, eta, erre-

ferendumen bidez, monarkia deusezta-

tu zen urte horretan ere. Erbestetik

itzulita, Konstatinos Karamalisek

Demokrazia Berria alderdia eta

Andreas Papandreuk PASOK alderdi

sozialista osatu zuten, hurrengo

hamarkadetan herrialdeko politikagint-

zan alderdi garrantzitsuenak. 1981eko

urtarrilaren 1ean Europar Batasunean

sartu zen eta 2001ekoan euro dirua

hartu zuen.

Banaketa administratiboa

Grezia 13 periferiatan banatua

dago (hauetako 9 kontinentean et

beste 4 uharte taldeek osatuak).

Autonomia gune bat ere bada, Atos

Mendia (Agio Oros, "Mendi Santua"),

Erdialdeko Mazedonia periferiaren

mugan.

KRISIAREN ZERGAITIAK

Greziaren egoera ekonomiko

larria eragin duen faktore nagusia

finantza konpainien espekulazioa izan

da. Europar Batasuneko gobernuek ere

herrialde hartako zor publiko erraldoia

espekulazio erasoen ondorio dela

onartzen zuten. Eta Greziari «elkarta-

suna» erakusteko, Euroguneko gober-

nuek herstura neurriak eskatu zizkioten

Atenasko Gobernuari, egoera horren

errudun izan ez eta nabarmenen jasa-

ten dutenak areago zigortzen dituzten

neurriak, alegia. Eta ez zitzaien burura-

tu finantza sistemaren kontrolik eza

bukatzeko neurri eraginkorrik hartzea,

erregulaziorik ezak munduko krisia

detonatu zuela jakinda ere.

Orain ez da ustea, egitatea

baizik. Greziako zerbitzu sekretuek

beren herrialdeko ekonomiari eraso

zioten konpainiak aurkitu dituzte:

AEBetako hiru eta Britainia Handiko

bat. Hala ere, gizarte eta lan eskubide-

en murrizketa salatzen duten greziarrei

egoerari «denon artean» aurre egin

behar zaiola esango diete. Arduratsu

jokatu behar dutela, alegia.

Greziar Alderdi Komunistaren, KKE,

ikuspegia krisiari buruz.

Greziar Alderdi komunistak

KKE-K beti pentsatu du, batik bat 1991-

tik aurrera, iruzur bat zela etengabeko

hazkundean sinestea kapitalismoa

baztertuz, bere konpetitibitateak eta

produktibitateak, ustez langileei onurak

ekarriko zizkiona . Gure alderdiak beti

baztertu du edozein ekonomi kapitalis-

ta.

Ekonomia sostengarria izate-

ko konponbidea deshazkundea da.

Ekonomiak gaurko belaunaldien beha-

rrizanak ase behar ditu, hurrengo

belaunaldien beharrizanak kolokan jarri

gabe. Arlo soziala beharrezkoa da

garapen ekonomikorako. Beraz kon-

ponbidea Tokian-tokiko nekazaritza

ekoizpena litzateke, globalizazioa baz-

tertuz eta ekonomia birlokalizatuz. Eta

hondakinak baliabide bihurtzea.

Gobernuak, kondiziozko

ordainketek porrotera garamatzate

“bankarrotara”., Europar Batasuneko

eta FMI-ko mekanismoa lehendik-erai-

kitako planekin bultzatzeko. Posible

egin duena FMI Europaren aurrean

“herrien salbatzaile” gisa agertzea.”.Zor

publikoari dagokionez maileguen bidez

izango da negoziatua.Egonkortasun

eta Garapenerako Itunarekin nahastua.

Kontradikzio inter-inperialistek horrela-

ko utopiatara garamatzate.

KKE, Greaziako Alderdi

Komunistaren proposamenak:

Fronte demokratiko, Anti-inperialista,

Anti-monopolista.

Greziar herriak bi bide ditu

baina bakarra aukeratu behar du gure

gizartearen trebeziarako : jarraitzen ari

den bidea edo herriak aldarrikatzen

duena.

15

Guk ekintza eta frogen bidez

eusten dugu gure proposamena.

Greziak, kalte gogor eta suntsikorrak

jasan dituen arren sektore batzuetan

duen kapitalaren kontrol eta konpetent-

zia monopolista dela eta , bertatik

gizarte ekonomia burujabe bat sor

dezake.

Gizarte ekonomia denontzat

egon ahal izateko, jabetzen arazoari

irtenbidea aurkitu behar diogu, herrita-

rren beharrizanak asetzeko eta ez ira-

bazien beharrizanak. Esklusiboki

publikoa, librea eta unibertsala den

hezkuntza, osasun , ongizate eta

segurtasun soziala

Greziako egoera anarkisten ikus-

puntutik

“O bihotza, zure irudia ispi-

luan; lokatzetan ere islada daiteke”

Hasteko, argi nahi dugu utzi gure hase-

rrea azalezina dela, lehenik banda

paraestatalak buruturiko sarraskienga-

tik. Baita gertaera honen bidez hainbat

greziarrek eginiko borroka ilundu nahi

izan duten politikari eta kazetariak; ger-

taera hau herri iraultzarekin lotuz.

Baina, egia ezin daiteke ezku-

tatu. 120 000 manifestari bildu ziren

parlamentu inguruan denbora luzez,

bertara sartzen saiatuz estatuaren

indarrei aurre egin nahirik. Gertaera

hau ezin daiteke lokatz tonen azpian

ezkutatu.

Adin guztietako jendea bildu

zen parlamentu aurrean ondorengo hit-

zak oihukatuz;“Quemad el parlamento,

ese burdel”, duela hainbat urte anarkis-

tek aldarrikatzen zuten berbera.

Jendeak badaki oraindik iraultza bat

nola burutu beraien pentsaera eta

beraientzat justua dena defendatuz.

Greziar disidenteek erakutsi dute senti-

korrak direla estatuaren errepresioaren

aurrean

Europa iparraldeari eskaiola

jartzen ari dira, baina eskaiola ez da

nahikoa egoera hau konpontzeko.

Beraz, ongietorria eman behar diegu

plan berriei. Ikusarazi diezaiogun zigo-

rra ez dela nahikoa gu pasibotasunera

eraman eta burumakur usteko. Ez die-

zaiogun zalantzarik utzi “ abertzaleta-

suna” , “ larrialdi nazionala”, “ biziraute

nazionala” eta beste trikimailuz beteri-

ko ideologia batzuk jada erraitik atera

direla.

Guri dagokigunez, ez dugu

inoiz ahaztu labana hezurrean ahalik

eta sakonen sartzeko arrazoi nahiko

dugula. Gure esku dagoen guztia egi-

tea buruzagien zauriak irekiak man-

tentzeko. Beraiek dira eginiko hutsaren

erantzule, ez dugu inoiz eduki , eta ez

dugu inoiz edukiko loturarik herritarren

bizitza xurgatzen duten horiekin ; gaur,

atzo eskaini zizkien apurrak ukatzen

dizkieten horiekin. Oraindik zalantzan

dauden horiei dagokienez, menderat-

zearen sistemak eta esplotazioak

haientzat gordetzen duen norakoa txa-

rragoa dela ikusiko duten horiei ez

dugu beste ezer egiterik eskua luzat-

zea baino.

Azkenik, azaldu nahi dugu

militante anarkistek ez dutela zerikusi-

rik zorigaiztozko kale banda horiekin.

Militante anarkistek; borroka sozialetan

hartzen dute parte, etika proposatuz

lehen printzipiotzat, norbanakoen esku-

bideak defendatuz. Ez dira inongo

erako onura ekonomikorik lortzen saiat-

zen. Ez daramate “ lapurtu, apurtu,

hartu” bandera. Ez dira inposatu nahi

duen inorekin elkartzen, ezta modu

iraultzailean egiten badute ere.

16

17

Zeitgeist dokumentalak

Hiru zatitan banatutako dokumentala dugu Zeitgeist izenekoa. Mundu mailan nagu-

si den sistemaren nondik norakoak ulertzeko tresna eraginkorra eta ikuserraza

dugu. Sarean zintzilikatuta dago ikusi nahi duenarentzat. Kristautasunaren ingu-

ruan hitz egiten du aurrenengo atalean. Hibrido astrologiko-literario bat dela azal-

du, eta masak erraz kontrolatu ahal izateko sistema bat dela agerian uzten du.

Bigarrengo zatian irailaren 11ko atentatuak aztertzen ditu. Propagandaren funtzio-

namenduaz eta adoktrinamentu mediatikoak hausnartzen du bertan. Horri esker,

herritarrak kasik beraien burua eskaintzen dute kontrolatuagoak izateko,nahiz eta

horrek, askatasuna neurri handi batean murriztu. Azkenengo atala politika eta eko-

nomiaz mintzo da, beti ere diruaren monopolioan zentratuta. Gauzak garbi eta

sakon azaltzen ditu dokumentalak, eta bizi garen mundua argiago eta beste begi

batzuekin ikustea ahalbidetzen du.

Dokumentalaz gain, Zeitgeist mugimendu bat da. Dagoeneko 400.000

kide baino gehiago dauzka, eta ez dute inongo estatu, arraza, erlijio, kredo edo

klase onartzen. “Akordio faltsuak, eta gizartearen benetako hazkunderako kaltega-

rriak” direla argi diote.

Ikustea nahi izanez gero, youtuben Zeitgeist jarrita agertuko da: Originala

ingelesezkoa da, eta gaztelerazko azpidatziekin zein gaztelerara itzulita ikus dai-

tezke. Euskarazkoa falta da oraingoz. Bi orduko dokumentala da.

- KUKUTZA:

Botereak, hizkuntza eta hitzen konnotazioak beren interesetara birmoldat-

zen dituela jakina da, beraien ekintzen zilegitasuna azpimarratu eta herriaren

erantzunak kriminalizatzeko. Kukutzaren aldeko erresistentzia bortizki gaitzetsi

zuten Azkuna jauna eta honen inguruko komunikabideek, herriak beren gorputze-

tan pilota eta porren ondorioak jasaten zituzten bitartean. Eritetxean ere ez ziren

salbu bertakoek adierazi zigutenez, akta medikuek salatzen baitzituzten beraien

ekintzak. Honen erakusle argiak diren hainbat bideo ditugu sarean hurrengoak bat-

zuk aipatzeko:

- youtuben: Cronica de 3 dias de ocupacion de un barrio

- youtuben: Desalojo de Kukutza en Bilbao

Kukutzaren historia hobeto ezagutzeko:

- youtuben: la historia y el trabajo del gaztetxe Kukutza

18

ITZIAR HERRIA SORTZEN

Itziarko herritarrek osaturiko plataforma bat da. 80. hamarkadaren

amaieran hainbat udalerri berri eratu ziren Gipuzkoan: Lasarte-Oria,

Mendaro... Haien bidea jarraiki itziartarrek ere banaketa espedientea

martxan jartzea erabaki zuten, eta horretarako sortu zen hasiera batean

I.H.S. 1990eko udan izan zen hori, eta hasiera hartan Itziar osatzen duten

9 auzoetako hiruna ordezkari bildu zituen Batzorde eragileak.

Itziartarren %82aren sinadurak jaso zituen espedienteari ezezkoa

eman zioten erakundeek eta auzitegietara jotzea erabaki zuten. Udal

Hauteskundeetara ere aurkeztu dira 1995, 1999,2003 eta 2007an, guztie-

tan Itziarko indar bozkatuena izatea eta Debako Udalerako zinegotzi bat

ateratzea lortu dutelarik. Madrilgo Auzitegi Goreneraino iritsi izan dira

birritan. Espedientearekin ez zioten arrazoia eman, Batzar Orokorren

Foru Arau baten kontra jarri zuten errekurtsoarekin ordea, bai.

1992tik hasita urtero Azaroaren 1ean Ganadu Feria ospatzen da.

Urteen joanarekin Euskal Herriko garrantzitsuenetariko bat izatera iritsi

delarik. Bertan jasotzen den dirua da I.H.S. refinantzaketa iturri nagusia

(abokatuak, kontsultorak eta abar ordaintzeko), eta antolakuntzan herri

guztiak parte hartzeak beste hainbeste indar ematen dio urtero.

Erakundeek eman dioten erantzun eskasa ikusita geroz eta garrantzia

handiago eman izan diote herrigintzari. Honela urteroko Ganadu Feriaz

gain, Santa Eskea, errege kabalgata, bertso afariak, Itziarren700. urteu-

rreneko ospakizunak eta beste hainbat ekimen antolatzen dituzte.

Kopraixetako festen antolakuntzan tartean izan dira urtero, eta herritik

sortzen diren ekimenei ere euren babes osoa eskaini izan die:

Andutzeneko gazteen ekimenetan euren laguntza eskaini, ‘Ixixa’ aldizka-

ria diruz lagundu, Eskola Txikiaren Aldeko Batzordeari aholku eman...

1990an martxan jarri zirenetik astero bildu izan dira Itziarko ‘uda-

letxean’. Gutxienez astelehenero egiten dute bilera, gaueko bederatzietan

19

.

Herria sortzen leloa euskarritzat harturik,

arbasoen borroka bizirik da oraindik.

Gaur eta bihar borrokari trinko eutsirik

ez dago amore emango duen Itziarren semerik.

Herriaren ahotsa zabaltzen lau haizetan,

aspalditik diharduen borroka latz honetan.

Herria osotasunean onartzeko nahietan,

ez da ez girorik falta urteroko Kopraixetan.

Eskola txikia ume eta ahurrez beterik,

egungo bada bai barre eta algararik.

Kalean ez da falta ume jolasik,

ez eta amona, ama eta alabarik.

Herri zahar-berri bat sortzeko asmotan,

Astero dira biltzen euren batzordean.

Errotua dago borroka euren sustraietan,

Itziartar baitira sentitzen edozein txokotan.

Ez dago euren ametsa zapuztuko duen legerik,

ez baita sortu oindio horrelako indarrik.

Itziartar guztiak elkartuz; eskutik emanik,

dira helmugara helduko batera eta zutik.

20

urte erdia pasa zaigu azken Kontu Lepo-n Santa

Kruz apaiza Usurbil eta Iturrioz-en borrokat-

zen ikusi genuenetik. Orain kostaldean dabil,

Zarautz eta Deba artean, bereak eta bi egiten.

Hemen aurkitzen da Aiako herria, eta Manuel gotor-

leku behin-behineko bezala erabiltzen hasia da.

Berekin da baita ere Makatzaga, Orioko apaiza, bere

gerlari talde propioarekin mendian zehar dabilena.

Eta bi katoliko fundamentalista hauei herrixka gotor-

tu eta behin-betiko gaztelu bihurtzea erabaki dute.

Aia Pagoeta erdian dagoen herria da, Zarautz gai-

nean. Gipuzkoar kosta guztia oinpean, baina bere

atzean Ernio altxatzen da, erraldoi. Eta hemendik,

posible da herrixka “berunpean” ipintzea. Santa

Kruzek gizon asko ditu, ehunaka… Baina armak falta

zaizkio. Baina hara non agertzen den Lizarraga jene-

rala, gogoratuko duzuen bezala, Gipuzkoako gober-

nadore militar karlista. Hau da, karlisten armada “ofi-

zialeko” buruzagia gure lurraldean. Eta, esan bezala,

baditu bere tirabirak Hernialdeko apaizarekin. Orain,

lehertzear daude.

Loma liberalak, Santa Kruz eta bere gizonak Aian

daudela jakitean, bere soldadu zutabea hartu

eta herrirantz doa. Mila gizon

baina gehiago ditu,

eta Ernio aldetik erasoko du, aldapa behera: apaiz

eroa harrapatzeko aukera ezin hobea. Santa Kruz,

ordea, enteratu da, eta badaki bi aukera dituela: ihes

egin, edo borrokatu. Baina bakarrik aurpegia ema-

nez gero, badaki apurtuko diotela.

Horretarako Lizarraga jeneralarekin bildu da.

Munizioak eta armak falta zaizkio, eta jeneralak hor-

nituko duela agindu dio. Plana, adostu dutenaren

arabera, honakoa da: Santa Kruzek Aia defendatuko

du, eta bitartean Lizarragak liberalak atzetik erasoko

ditu. Dena lotuta utzi ostean, Santa Kruz Aiara itzuli

da.

Hurrengo egunean, Ernioko magaletik agertu da

Loma bere gizonekin. Manuel ez dago lasai:

Lizarragak agindutako munizioak ez dira iritsi, eta

nahiz eta defentsarako gizonak eduki, armak falta

zaizkio. Jeneral karlistak mezu bat iritsi erazi dio: ez

du armarik soberan, baina planak berdin jarraitzen

du. Loma, bitartean, Aiara gerturatzen ari da, eta

Santa Kruz defentsarako prestatzen da.

Liberalak herrixka gai-

nean daude. Apaizak

zain jarraitzen du,

b a i n a

SANTA KRUZ APAIZEN PASAIZUEKZazpigarren atala

21

Lizarraga ez da agertzen.

- Traizioa! Alu horrek salduta utzi gaitu! –

ohartu da apaiza.

Beranduegi da, ez dago ezer egiteko. Bere gizonek

fusilen karga itxi batekin ematen diete ongietorria

liberalei. Ez dago ezer asko gehiago egiteko.

Ukabilak, kulatak, makilak eta nekazaritzako erre-

mintek ezin diete liberalen nagusitasunari aurre

egin. Akabo Santa Kruz!

Bere gizonek ezin dute gehiegi egin, eta elizan

babestu dira. Bertan harrapatuko dituzte liberalek.

Ehunaka daude. Apaizak, ordea, ihes egitea lortu du

bere gizon onenekin. Amorruz beterik doa, bai libe-

ralei, bere izen ona zapuztu dutelako, eta baita

Lizarragarekin ere, salduta utzi duelako. Jeneral kar-

listarekin konponduko da, baina lehenengo liberalei

itzuli behar die jokaldia.

Lomaren mutilak atzetik ditu, apaizaren armadat-

xoa mendiz-mendi korrika doan bitartean. Baina

Santa Kruz ez doa ihesi, bere ospea berreskuratzea

baizik. Helburua: Deba. Zarautz, Zumaia eta Itziarko

mendiak arrapalada bizian

pasa ostean, bidea

oztopoz josiz jazar-

leei gauzak zailago

jartzeko, eta Debako

kale nagusian

zehar sartu

dira. Bertako

goarnizio liberala, beldurtuta, elizan ezkutatu da.

Santa Kruz presaka dabil, liberalak atzetik baititu, eta

soluzio azkar bat aurkitu du: eliza dinamita eta bol-

bora upelez inguratu du, eta abisua luzatu die defen-

datzaileei: errenditu eta armak entregatu, eta akabo

Deba.

Hamar minutuko epea eman die Debako liberalei

Manuelek, baina hauek ez dute hainbeste behar

izan erabakitzeko. Armak lurrean utzi eta eskuak

goian dituztela entregatu dira. Lomaren gizonak

gertu daude ordea. Santa Kruz eta bere mutilak

armaz horniturik herritik irteten ari direla sartzen

dira liberalak arrapaladan herrian. Berandu, ordea.

Apaiza Mutrikura heldu, bertako liberalekin tiro bat-

zuk trukatu eta Markinara. Martxak eta kontramart-

xa batzuen ostean, hegaz baso eta mendietan barre-

na, liberalak atzean utzi ditu. Hauekin, behintzat,

porrota garaipen bilakatzea lortu du.

Bere ospea berreskuratzea, behint-

zat. Lizarraga…

- Helduko da bere

ordua! – oihukatzen du, bere

onetik kanpo,

Hernialdeko apaizak

Asteasuko borda

batean.

22

Hezkuntza sistema, sozializaziorako oinarrizko bitartekoa dela jakinik,

gaur egun dauden ereduak birsortzeko baino, jendartean dauden arazoak gaindi-

tu eta jendartea bera eraldatzeko tresna izan beharko luke. Hau da, hezkuntzak,

pertsona aske eta integralak sortu behar ditu eta jendarte justuago bat lortzen

lagundu behar du; sexuen arteko eskubide eta aukera berdintasuna bultzatuz.

Horretarako, hezkidetza da gure helburu eta lan tresna. Pertsona autonomoak iza-

teko, gure bizitza proiektuen jabe izateko, hurbileko inguruarekin elkarbizitzan,

behar ditugun gaitasunak garatzea ahalbidetuko duen bitartekoa da hezkidetza.

Kontzientea den prozesu hezitzailea da eta neska eta mutilen arteko aukera ber-

dintasunean oinarritzen da.

Elkartasunean, parekidetasunean eta askatasunean oinarritutako jendar-

tea sortu nahi dugulako, Bilgune Feministak hezkidetzaren aldeko hautua egiteko

deialdia luzatu nahi du. Beharrezkoa baita hezkuntza komunitatean gabiltzanon

elkarlana eta konpromisoa hezkidetza errealitate bihur dadin. Euskal Herriko

neska eta mutilek parekidetasunean oinarritutako hezkuntza eskubidea dute. Ekin

diezaiogun egitasmo hezkidetzaile eta hezkuntza parekideari.

Aske gelditu da Olatz Izagirre urnietarra. 2009ko urrian Azpeitira etorri

ziren bere bila baina ez zegoen hemen. Hilabete batzuk geroago, polizia frantse-

sak atxilotu eta denbora batera espainiaratu egin zuten. Azaroaren 8an, azkenean

kalera irten zen.

Denok ere gogoz ospatu genuen egun hura, baina ez dago aipatu gabe

uzterik lotsagarria dela oraindik ere hainbeste preso politiko izatea. Oraindik ere

gazte piloa daude preso kartzeletan (Beñat Lizeaga eskualdekoa kasu), eta hori

ezin dugu inolaz ere onartu. Olatz irten baino aste batzuk lehenago, berriz, Txapi

espetxetik atera zela ere azin dugu ahaztu, absolbitu egin zuten. Momentu itxaro-

pentsuak bizitzen ari gara, hori ez dago ukatzerik, ezta urteetan herritarrok egin

EMAKUME ETA GIZONEN ARTEKO

PAREKIDETASUNA LORTZEKO HEZKIDETZA

olatz eta txapi aske

23

Pausoak emanez, urratsak eginez, bidea egiten ari gara. Gutunak idatziz,bisitetara joanez, lehiaketak antolatuz, mobizlizazioetan parte hartuz, kontzertuakemanez, bertso afarira joanez… ekimen zabal eta koloretsua osatzen du Egindezagun bidea, eskubide guztiekin euskal presoak Euskal Herrira ekimenak.

Inoiz izan bada garaia, orain da herri oso batek txoko eta arlo guztiak bus-tiz, presoen oinarrizko eskubideak aldarrikatu behar dituen momentua. Guztiokbatera ohiukatuz mugituko dugu egungo espetxe politika konponbide klabeetara.

Larri gaixo dauden presoek etxean egon behar dutelako, zigorra betetaduten presoek etxean egon behar luketelako eta euskal preso politiko guztiekEuskal Herrian egon behar dutelako, egin dezagun bidea, guztiok eskutik helduta,ilusioz eta itxaropenez aurrera begira.

Animo azpeitiarrok, lortuko dugu!

Ongi etorri eta besarkada bat Txapi!

Egin dezagun bidea, eskubide guztiekin

euskal presoak Euskal Herrira

dugun lanaren emaitza garbia dela ere. Orain inoiz baino argiago ikus dezakegu

konponbidearen izpiak agertzen ari direla, eta horrela jarraitu beharra daukagu

preso guztiak etxean ikusi arte eta Euskal Herri aske eta ezkertiarra izatera iritsi

arte. Horretarako, behar beharrezkoa da kalean lanea haritzea, edozein talde,

elkarte, asanblada edo mugimendutan. Beharrezkoa da hori gure helburuak aurre-

ra atera ahal izateko.

Momentu pozgarriak izan diren arren, ez dago ahazterik ehundaka preso

politiko daudela oraindik ere espainiako eta frantziako espetxeetan. Egiteko dau-

den epaiketak ere zenbaezinak dira. Konponbidearen alde borrokan jarraituko

dugu!

24

Istorio erromantiko baten itxura hartu

diezaiokegu film honi lehen bost minutuak ikusi

eta alde batean uztea erabakitzen badugu.

Hayley, 14 urteko neskatoa eta Jeff hogeita

hamar urtetik gorako mutil prestua elkartzekotan

geratu dira txat bidez, “kafe” batean.

Gauzak nahiko “ponpoxo” itxura du

horrela esanda, nahiz eta hasieratik ikusten den

zerbait arraroa badagoela bakoitzaren adina kon-

tutan hartuta. Jeff- ek, Hayley bere etxera gonbi-

datzen du eta bertan hasiko gara benetako erre-

alitateaz pixkanaka jabetzen. Inor ez da hasiera

batean ematen zuena, Jeff ez da hasiera bateko

mutil galant eta prestua eta zer esan Hayley- taz,

hobe norberak ikustea, hor baitago filmaren

benetako xarma. Filma originala da, hasiera ikusi eta gero istorioa nondik doan iku-

sita harritu egiten zaitu eta bukaera arte guztiz kateaturik zaude, nola amaituko

den jakin nahian. “Al parrot” Hayley-rekin !

HARD CANDY – David Slade

EN LA PUTA VIDA - Beatriz Flores Silva

25

Elisa izeneko neska baten istorioa kon-

tatzen digu film honek. Elisa Montevideo bizi da

eta bere ametsa ile-apaindegi bat irekitzea da. Bi

ume ditu zaindu beharra eta diru aldetik eskas

dabilenez, prostituta modura hasten da lanean.

Beharrean Placido izeneko proxeneta batekin

maitemintzen da eta bere amets guztiak errealita-

te bihurtzeko zorian daudela sentitzen du.

Elisa bere mutil-lagunarekin Espainiara

doa bertan prostituta bezala lan egitekotan, bitar-

tean bere bi semeak etxeko andre batekin utzi

ditu. Elisa guztiz pozik da bere maite kuttunarekin

Espainiara baitoa, bertan nahiko diru irabazi eta

“mutil-lagunarekin” harremana sendotzeko

moduan izango baita. Errealitateak ordea erabat

irauliko ditu Elisaren sentipenak, orduan jabetuko da errealitate gordinaz, brasildar

trabesti eta uruguaiar prostituten arteko borrokak, engainuak, herrimina, tamalez

milaka emakumeek gaur egun bizi duten egoera tamalgarria, esplotazioa, marjina-

zioa eta amets galduak inork “en la puta vida” jasan beharko ez lituzkeenak.

26

Ez dira oraingoak, ez da gaur egungo

musika modernoa baina 60. hamarkadako bri-

tainiar musika gogoko duenak edota orduko

musika hura ezagutu nahi duenak entzun

beharreko talde horietako bat The Yardbirds.

Beraien musika estiloan Rithmy&Blues zuria,

pop edota Rock&Roll ukituekin nahasten dela

esan daiteke.

Ez ziren super-famosoak izan baina

talde honetan jo zuten gitarra joleak ezagututa

soilik esan dezakegu merezi duela talde

honen musika entzutea. Talde honetatik pasa

baitziren Eric Clapton, Jeff Beck edota Jimmy

Page handiak. Ez zuten hirurak elkarrekin kointziditu baina bakoitzak bere arras-

toa utzi zuen taldean eta gainera esan beharra dago Led Zeppelin taldea Yarbirds

taldetik sortu zela hasiera batean The New Yardbirds izenarekin.

Gomendatutako diskoa “For your love” izan daiteke, baino kasi hobeto

“greates hits” edo horrelako rekopiren bat inguratzea, modu honetan hiru gitarra

joleren utzitako arrastoa entzute aukera izango baitugu.

Vendetta talde Nafarrak Martxoaren

1-ean kaleratu zuen bere Puro

Infierno CD berria. CD honetan tal-

deak Ska doinuez gainera doinu

berriez ere hornitzen ditu bere 12

abestiak: Makana, Alerta, La diabla,

La familia, A muerte, Begitara begi-

ra, Buonasera, Pasos de Acero,

Vivir, Volar, Segarra Zugan eta

Tango Atlántico. Alerta abestiarekin

ezagutarazi zuen CD-a, baina

Begitara Begira abestiak hartu du

ospe gehien. Hala eta guztiz ere,

nik gomendatzen dizkizuedan

abestiak Sugarea Zugan eta Pasos

de Acero dira, CD berrian taldeak azaleratzen dituen doinu ezberdinez gozat-

zeko; beti ere, Ska doinuak oinarri izanik.

THE YARDBIRDS

27

TXIMISTAK:

Kaixo baratzeko porruak zale guztioi. Hilabete honetan, tximisten inguruan

zerbait ikasiko dugu. Norbaitek pentsa dezake, baserriarekin zer ikusi handirik ez

daukala, baina askotan gehiegi esaten dute. Denok entzun dugu istorioren bat non txi-

mista bat leihotik barrura sartu eta norbait jo edo baserriak su hartu duen edo norbaiti

tximistak jo eta bertan frijituta geratu den. Horrelakoak ekiditeko tximisten ezauga-

rriak eta bere jokabideak ezagutuko ditugu.

Tximista basikoki argi indarra da eta lainoaren eta haizearen marruskadura-

gatik sortzen da. Bi motatako tximistak daude:

Lainotik lainorako tximista:

Izenak esaten duen bezala, laino batetik bestera igarotzen den tximista da

hau. Laino bat positiboki kargatzen da eta bestea negatiboki eta horrela sortzen dira,

zeruan alde batetik bestera joaten diren tximistak. Hauek normalean ez dira arriskut-

suak lurrerantz joaten ez direlako.

Lainotik lurrerako tximistak:

Hauek dira tximista arriskutsuak. Laino guztia positiboki kargatzen da eta

lurra negatibo bihurtzen da eta ondorioz, lainotik lurrera igarotzen dira.

Tximistaren ezaugarriak:

Tximista bat argi indar hutsa da.

Segundoko milaren bat irauten du.

Norbaitek etxean korto zirkuito bat egin

badu, jakingo du argi indartsu bat ikusten

dela, ba korto zirkuito bat 220V izaten da

eta tximista batek 300.000 V-ko tentsioa du.

Tximistak, beti lurrera joateko bide erraze-

na bilatzen du. Bidea errazteko, gauza asko

erabiltzen ditu. Adibidez, mendia zerutik

gertuago dago eta errazagoa egiten zaio

lurrera iristea. Zuhaitzak ere errazago jotzen

ditu, normalean handi eta luzeenak jotzen

ditu. Egurra berez, ez da eroalea, ezta pert-

sonak ere baina hor dago tximista edozein

lekutara barreiatzen laguntzen dion materia,

hezetasuna. Tximista bat haizearen hezeta-

sunetik mugitzen da eta tximistarentzat ero-

alea ez den guztia, eroale bihurtzen du eta

noski euriak honetan laguntzen dio. Beraz, tximistak badaude, etxeko leihoak itxi,

etxe barruko hezetasun maila oso txikia izan dadin eta orduan tximistak lurrera iriste-

ko bide errazago bat topa dezan.

Ekaitzak harrapatu nau, zer egin?

Mendian harrapatzen bazaitu, menditik behera jaistea izango litzateke onena

zelai batetik, baso baten ondoan. Herri inguruetan, tximistorratzak egoten dira eta

normalean han jotzen dute, salbuespenak kasu.

Mendi bateko zelai batean harrapatzen bazaitu eta jaisteko denborarik ez

baduzu, kobazulo edo aterperen bat bila dezakezu eta barruan ondo sartu. Honek, ez

du esan nahi ez zaituenik joko, aukera gutxiago dituzula baizik. Dena dela, badaude

tximistak jo aurretik zu jo behar zaituela jakiteko modurik, nahiz eta ez izan guztiz

seguruak. Tximistak zu jotzeko kargatuta egon behar duzu, hori jakiteko, kantinplora

aluminiozkoa izaten da eta karga hori jaso egiten du,beraz, kantinplorak kalanbrea

ematen badizu tximistak jotzeko aukera duzu. Beste modu bat ere badago, hau gertat-

zen bazaizue saltatu lurrera azkar zeren

tximistak momentu batetik bestera zu

jo behar zaitu. Kasu honetan, buruko

ile luzeak tente jartzen dira. Hau etxe-

an ere gertatzen zaigu, baina beste neu-

rri batean, besteak beste, telebistaren

pantailara besoa gerturatzen dugunean

besoko ileak tente jartzen zaizkigu. Eta

esan bezala, hori gertatzen bada, etzan

lurrean ahal bezain altura gutxien iza-

teko.

Hau guztia eta gehiago jakin-

da ere, ez pentsatu ez zaituela inoiz

tximista batek joko, izan ere naturak

horrelako kapritxoak izaten ditu. Eta

nahiz eta, tximistak normalean beti

berdina egin batzuetan, nahi duena egi-

teko joera du. Eta gainera probabilitate

handiak daude tximista batek jotzeko.

Hau esanda, gehiago ikasi dugu natura-

ren fenomeno bortitz, zein eder honetaz.

28

29

HIL HONTAN JASO DITUGUN

BERTSO ONENAK

Amatxo diru geyo

behar det juergarako

kilometrotan gabe

gelditu naiz bapo

emaidazu apur bat

larunbaterako

nik ez baitut iñondik

xoxik aterako

Ekain Inbarguren

Amatxo diru geyo

behar det juergarako

berrogeita hamar euro

batekoz besteko

beste aukeraik ez det

hau egin beharko

kartera hutsik daukat

eta zorrak asko

Oier Etxeberria Amatxo diru geyo

behar det juergarako

barka ,seme krisiak

esaten dit "alto" ¡

ta alternatiba bat

bilatu beharko

Gaztetxea joango naiz

merkio dalako

Jon Gurrutxaga

Maisuak Joxelontxori galdetu dio:

- Joxelontxo! zenbat dira bi gehi bi?

-Auskalo! Ez badizkidazu datu gehiago

ematen…!

Komentu batean lapur bat sartu da eta

lapurreta egin du. Mojaburuak:

-Gure artean gizon bat dago eta, nor den

jakiteko, gonak altxatu eta nork bere izena

esan beharko du.

-Lehenengoak gona altxatu du eta dio:

-Sor Matilde!

-Sor Maria! –besteak

-Sor Luzia! –hurrengoak

Baina, azkenaren txanda iristean, honek,

beste guztiak bezala, gona altxatu eta

esan du:

-Sor...presaaaa!!

Azkenien erten du

Kontu Lepo honek

Erantzun punttue ta bialdu:

azpeitikogaztetxea@gmail.com

bota bertsueTXISTIEK

30

Esaera zahar batzuk:

-Urrunetik patarra xut, urbilago eta

malda maltsuago

-Kanpoan uso, etxean otso

-Armiarmaren pausoa, euriaren

asmoa

-Azaroan hotz, negua motz, azaroa

bero, negua gero

-Astoak zaldiari..... arre!

LERDOGLIFIKUE

Lerdoglifikue:Miker Laboa

ErantzuneK

Pertsona bat soka lepotik bueltan daukala, zintzilik hilda agertu da lau metroko

altuera duen gela batean, bakarrik. Barrutik itxita zegoen, eta ezinezkoa zen edo-

norentzat handik irtetea. Ez zeukan inolako eskailera edo tresnarik sokara iriste-

ko, baina lurrean potzua dago. Nola hil da pertsona hori?

ASMAKIZUNE

Asmakizune: Izotz bloka handi bat sartu zuen gelan; barrutik dena itxi zuen eta izotz gaine-an zegoela soka lotu eta blokea urtu arte zain egon da sokatik zintzilik geratu arte.

KITARRA XAHARRAK LAGUNDUZ, HAINBAT KANTU EDER SORTUA

31

lore sortie...

ta ximaurre

Ibon Iparragirreren kasuak erakutsi digu beste behin espainiar estatuko espetxe poli-

tikak noraino iristeko gauza diren. Babes ikaragarria izan du egunotan preso onda-

rrutarrak, osasun egoera larrian izan arren kartzelan jarraitzen baitzuen estatuaren

eskubide urraketen lista potolduz. Familiaren esanetan Basurtuko ospitalean izan-

dako jazarpena ere onartezina izan da. Azkenean kalean da, eta kontrol sistema

erabili behar izanda ere bere ingurukoekin dago behintzat. Horregatik gure lore sorta

Ibon, bere familia, lagun eta hau lortzeko borrokatu duzuen guztioi. Ongi Etorri!

Oraindik ere, hispanitatearen eguna egun gloriatsu eta miragarri bezala ospatzen

dela ikus dezakegu bazterretan. Milaka eta milaka hildako, torturak, biolazioak,

esklabotza, umiliazioak, kultura zapalkuntzak, hizkuntzen desagertzea... Hori guztia

ekarri zien Amerikako herritarrei hispanitatearen inposatzeak Urtea joan eta urtea

etorri, urriaren 12an miseria horiek ospatzen dira bazterretan. Guardia Civilaren

eguna ere ber bera da; Ameriketara sarraskiak egitera joan zirenen eskolakoak dire-

la garbiago uzten du horrek. Harro ikus daitezke beraien akerra hartuta desfilatzen.

32