korsika

Ale honetan gure artean ezezagun zai-

gun herrialde bat ezagutzeko aukera

dugu, etengabeko gudan kontrolatzeko

zaila den erresistentzia batena.

Pasa da aurten ere Gazte Astea, gure astea. Hemen, labur-

pen zabal batez gain, bertan izandako hitzaldietako berri

duzue. Azaltzeko aukera izan ez zuenarentzako paregabea.

Kontulepo Azpeitiko gazte batzuen burugogorkeriaren ondorioa da. Azpeitiko gaztetxean

sorturiko ideia bati eutsiz, gai ezberdinez osatutako fanzine hau dugu emaitza. Izatez

zabala izanik, zuen aportazio, iradokizun edo kritikak bidali nahi izanez gero, gure helbi-

de elektronikoa erabili edo gaztetxera bertara azaldu dezakezue. Ikusi ahal izango

duzuen bezala, ez dago lizentziatura baten beharrik, ezta inolako ilustrazio edo espeziali-

zazio berezirik ere bertan parte hartu edo kolaborazioa eskeintzeko. Animatu proiektu

honetan parte hartzera, ateak zabalik dituzue.

Azpeitikogaztetxea@gmail.com Urola hiribidea 6, Azpeitiko Gaztetxea

Estatu mailan izan diren azken

mobilizazioen inguruko irakurketat-

xoa ezin zen falta, iraultza edo

porroterako bidea?.

ELK

AR

RIZ

KETA

15 M

1

GURE ETXIE

Hilabeteko etenaldia eta gero, gure

artean da berriro ere Kontulepo. Askok

jakin edo baloratu ez arren, fanzine

honek atzetik lan ikaragarria suposat-

zen digu eta gazte asteko ekimen guz-

tia zela eta, hilabetez alde batera uzte-

ko erabakia hartu genuen.

Gauzak honela, indar berrituz gatzai-

zue 12. ale hau gauzatzera, besteak

beste, hain garrantzitsutzat dugun

Gazte Astearen inguruko errepaso

sakon batekin.

Baina hasteko, Apirilaren lehen egune-

an izandakoari helduko diogu, izan ere

egun biribila izan genuen geurean.

Arratsaldean, Amaia Agirretxe eta Aitor

Zinkunegik lehen pertsonan Palestinan

bizitakoaren berri izateko aukera izan

genuen, herri zapaldu honek bizi duen

egoera gertuago sentituz. Hau hurren-

go egunean Zestoan izandako Euskal

Herria Palestina egunaren baitan kokat-

zen zen, eta benetan interesgarritzat jo

zuten bertan izandakoek.

Eguna biribiltzeko, Korrikaren aldeko

kontzertua izan genuen Mondokane tal-

dearen eskutik. Gure euskararen alde-

ko konpromisoan ezin hutsik egin eta

gure apurra emanaz, kilometro bat gure

esku hartzea erabaki genuen. Benetan

jendetsua izan zen Azpeitiko "euskala-

karien" martxa.

Aurtengoan inoiz baino lehenago, apiri-

laren 11ean hasi genuen aipatutako

Gazte Astea. Eguraldiaren laguntzarik

izan ez genuenez, bizikleta karabana

alde batera utzi eta txupinazoari eman

genion protagonismoa, honekin batera

Txupinazuoarekin eman zitzaion hasera!

aste osoan zintzilikaturik pasako zuen

pankarta bat jarri genuelarik. Gau parte-

an izugarrizko pintxo jana izan genuen,

eta bi kidek errezitatutako Joseba

Sarrionaindiaren poesiekin eman

genion amaiera lehenengo egunari.

Asteartean, asteari jarraipen ezin hobea

emanez, espetxean urte mordoxka pasa

duten bi preso ohirekin preso politiko

izateak kartzelan suposatzen duenaz

jabetzeko aukera paregabea izan

genuen, Euskal Preso Politikoen

Kolektiboaren sorrera, ibilbide eta ekint-

zen berri ikasteaz gain. Ikaragarria

hauek eginiko lan eta elkarlanak susta-

turiko lorpenak.

Aste erdian sartuz, gaztetxearen sorrera

eta eboluzioaren inguruko hausnarketa

bat burutu genuen, hau posible izateko

lan egin duten adin eta mota ezberdine-

tako pertsonak bilduz. Lehenengo gaz-

tetxea, Azpeitian Gazteok Zer, okupa-

zioak, mamuak, atxilotuak, ateen zaba-

lera..... Benetan aberasgarria gune

honen garai ezberdinak bizi izan dituen

pertsonen arteko jakint-

za eta bizipenen truka-

keta. Beti da interesga-

rria berriek lehengoa

ezagutu eta lehengoek

gaurkoen berri izatea.

Ostegunean egun

potoloa izan genuen.

Arratsaldean Gipuzkoa

Zero Zabor taldeko bi

kide izan genituen gure

artean, birziklatze pro-

zesuak, atez ateko bil-

ketaren ondorioak eta

birziklatu aurretik egin

beharreko lanaren inguruan aritu zirela-

rik. Garai honetan Gipuzkoan pil-pilean

dagoen gaia izanik, interesa piztu zuen

gazteon artean. Gau partera, pintxo jan

gozoaren ostean, bertso trama izan

genuen, oholtzara Jokin Uranga, Beñat

Lizaso, Ministro eta Xenpelar igo zirela-

rik. Giro ezin hobea jarri zuten gure

etxean, jende mordoxka baten begipe-

an.

Asteburu usainetan sartuta, jada urtero-

ko ekimen bilakatzen hasi den parrilada

eta parodia gauzatu ziren herriko enpa-

rantza nagusian. Parrillan erretako sai-

heskia dastatzera jende pila gerturatu

bazen, parodiaz gozatzeko plazako

arkupeak toperaino bete ziren.

Aurtengoan ere aktore dohain ikaraga-

rria erakutsi zuten antzerkiko kideek,

herriko hainbat "zerriren" gestioa han-

kaz gora jarri zutelarik.

Larunbatekoa izan ohi da egunik arra-

kastatsuena, edo parte hartze handie-

nekoa behintzat. Eguerdiko bazkariare-

kin eman genion hasera egunari, jende

2

Osteguneko bertso tramarko une bat

ugari gerturatu zelarik bertara. Behin

sabela bapo beteta, Skalndalue elek-

trotxarangaren laguntzaz kalerako bide-

ari ekin genion, izugarrizko martxa eta

giroan, plazara iritsi arte. Bertan, urte

osoan martxan dugun koadrilen arteko

lehiaren 4. proba izan genuen, herri kirol

arraroaz barre ugari egin ahal izan

genuelarik. Jende andana gerturatu zen

proba hau ikustera, gazte, ume zein

gurasoz plaza ertzak betez.

Behin jolasak amaituta, beti ere elektrot-

xarangaren hotsak hutsik egin gabe,

gaztetxera egin genuen buelta prestatu-

tako pintxo jana dastatu eta kontzertue-

tarako indarberritzera. Hasieran

Garraxika eta Orkresta Marxista taldeak

genituen gurean, baina azken honen

azken momentuko arazoak medio,

"Belar Txarra" talde gazte Azpeitiarra

izan genuen ikusgai gaua biribiltzeko.

Egun aparta atera zitzaigun aurtengoan

ere.

Asteari amaiera emateko, igande arrat-

saldean "Sagarren denbora" dokumen-

tala ikusi genuen gure etxean, ondoren-

go afari tertuliarekin, eta aste osoko

kideon hausnarketarekin itxi genuelarik

gure astea.

Aste luze zein aberasgarri honen ostean

hausnartze eta beharrezko ondorioak

ateratzeko denbora eskaini genion

asanbladari, berriro ere indarrean egu-

neroko martxari eutsi arte. Hemendik

udara artean izango ditugun egun

garrantzitsuak prestatzen ere denbora

hartzen ari izanak ematen dio erantzuna

azken hilabete honetako geldiuneari.

Kontu eta esplikazioak alde batera, hau-

teskunde aurreko asteetara egingo

dugu salto. EAJ Azpeitiko poltronatik

kentzeko aukera ikusirik, gazte indepen-

dentistek gazteen Bilduriko botoa esku-

ratzeko asmoz "festa" antolatu zuten

gurean. Bertan bertso pintxo jan dotore

dotore batekin eman zitzaion hasera

gauari, ondoren, giroa guztiz alaitzeko,

bertso parrandako finalistak izan ziren;

HATXE eta MAN taldeak hain zuzen.

Hauek herrian pil-pilean zebiltzan elka-

rrizketak irudikatuz hasi zuten saioa,

mota guztietako pertsona zein ideologi-

rekin jolastuz. Saioa aurrera zioan beza-

la, desmadre handitzen joan zen.

Eguna, ezin herrikoiago, bertako hain-

bat musiko eta talderen emanaldiarekin

amaitu zen. Lehendabizi teklatu batez

3

lagundurik Jose Luis Otamendiren poe-

sia errezitaldia izan genuen, eta ondo-

ren, Old Bridge, Garraxika eta Egurra ta

Kitto taldeek eskaini ziguten kontzertua.

Esan beharra dago, gaur, emaitzak

jakinda, posible izan litekeela bere era-

gina izatea, lehen aldiz ostikoz jo baitio

herriak ostikoz EAJri, gehiengoz gaine-

ra! Guri dagokigunez, azpimarratzekoa

Bilduren programan Gazte

Asanbladarekin foro bat osatzeko kon-

promisoa erakutsi izana, etxebizitza

arazoa (gure urteetako lanketa) edota

gazteonganako krisiaren eraginari buel-

ta eman ahal izateko ideiak sustatu

edota iritziak elkartrukatzeko. Ea urtee-

tako eskarienganako pausoak ematea

lortzen dugun.

Kontu instituzionalak alde batera utziz,

gazte olinpiadetako 5. proba ere jokatu

zen, xelebre baina barre batzuk botatze-

ko bikaina. Hockeyaren garaia iritzi zen,

baina ezberdintasun nabarmen batekin;

ohiko Sticken partez, erratzekin. Guztia

ongi joan zen, baina erratz guztiak txirbil

eginda amaitu zutela ere onartu egin

behar.

Txapa guzti hau botata, iritsi gara gaur-

ko egunetara. Ekaina ere potolo datorki-

gu, izan ere, lehen bi astetan jarraian

hilabeteotan jorratutako diagnosiari

amaiera ematera gatoz, Hezkuntza eta

Kultura izango ditugularik protagonista.

Ohi bezala, arlo hauei lotutako hainbat

talderi luzatu diegu gonbidapena bertan

parte hartu eta diagnosia zabaldu ahal

izateko. Badakizue, guztion hitza da

garrantzitsua, beraz, azaldu!

Lehen asteburuan Xanjuandegiko fes-

tak direla eta ez dugu ekimenik gurean,

baina hurrengo astean, hau da, 10ean,

Des-kontrolen kontzertua izango dugu

Gaztetxean. Oraingoan Berlingo talde

batek lagunduko diete gaua biribiltzen.

Esan bezala, potoloa dugu Ekaina eta

aurten ere, aurrekoan horrenbesteko

arrakasta izan zuen Garagardo festa

badator. Aurtengoan ere plater konbina-

tu zein bokatak prestatuko ditugu gara-

gardoari laguntza ezin hobea emateko.

Aurtengoan ere berotuko dugu plantxa!

Amaitzeko esan, gaztetxeko goiko gela-

ren berriketa amaitzen ari garela, behin

lur guztia aldatu eta zirkuitu elektrikoa

prestaturik, janztea besterik ez zaigu

falta. Bertan proiektore eta zine aretot-

xoaz gain, herriko lagun baten bidez CD

eta fanzinez beteriko "kultur" txoko bat

izatea aurreikusten dugu.

Besterik gabe, urteurrena ere gertu

dugu, beraz, badugu zer egina aurrera

begira! Azaldu la ostiye!!!

4

Ez da oso ezaguna 1966ko api-

rilaren 14an eta 15ean Azpeitian izan

ziren gertaerak. Txinparta Azkoitian piztu

zen, eta ondoren Azpeitian indartu zen

han gertatutakoren berri izan zutenean.

Krisi ekonomikoa larria zen, eta orduko

jauntxoentzako (orduan peluka deitzen

zioten) mesedegarri ziren legeak onartu

berri ziren aurreko urtean, herri xehea-

ren kalterako. Goseak zegoen jendea,

eta txispa iritsi zenean, herria hartu eta

neurri egokiak ezartzea lortu zuten.

Gipuzkoa eta Bizkaiko zenbait herritara

iritsi zen olatu hura. Donostialdeko mer-

katari eta aberatsak beldurturik, solda-

duak bidali zituzten guztia deuseztera.

Orduko egoera historikoa eza-

gutu beharra dago matxinadaren arra-

zoiak ulertzeko. Azpeitia XVI eta XVII.

mendeetan potentzial ekonomiko handia

zeukan herria zen (ongi baino hobeto

azaltzen du Ildefonso Gurrutxaga histo-

rialari azpeitiarraren “Aprendamos nues-

tra historia” liburuak). Baina horrek

behera egin zuen. Jauntxoak ezkontza

eta tratuen bidez herriko lur guztiak

bereganatzea lortu zuten denboraren

poderioz. Matxinadaren garaian, bost

baserritatik lau, herriko bederatzi jaunt-

xoren esku zeuden. Lur horiek lantzen

zituzten guztiak errentan bizi ziren.

Garai hartan, herriak eta pro-

bintziak erabakitzen zuen bertan ekoiz-

tutako lehengaiekin zer egin. Hau da,

herrian janari falta baldin bazen, inori ez

zioten kanpokoren bati saltzen uzten,

lehentasuna herriak eta herritarrek bai-

tzuten. 1765ean, ordea, hori aldatu egin

zen. Merkatu librearen ideia indartzen

ari zen garai hartan, eta beraz, hona ere

iritsi zen. Herrian janaririk ez egonda

ere, kanpoko edonori saltzeko aukera

ematen zuen lege berriak. Kaleko ikui-

luetan animaliak haztea ere debekatu

zuten urte hartan. Familia askok txerri

eta beste animalia batzuk hazten zituz-

ten beraien etxeetan.

Urte hartan, gainera, uzta oso

txarrak izan ziren inguruan. Horren era-

ginez asko garestitu zen aleen prezioa.

Peluka ezizena zeukatenek lehengaiak

bazeuzkaten beraien gordelekuetan,

baina, ez zuten saltzen, horrela prezioek

gora egiteko. Gainera, lege berriaren

ondorioz, kanpora saltzen zuten,

herritarrei eman beharrean.

Matxinadako txinparta

1966ko apirilaren 14a igandea

zen. Goizean pare bat kanpotar

agertu ziren Azkoitira gurdia hartu-

ta. Peluka bati aleak erosi eta buel-

tan zihoazen beraien herrira.

Zapatari batek ikusi eta gelditzeko

esan zien orduan. Beste zapatari

eta perratzaile batzuk bildu ziren

segituan. Builaka hasi ziren guz-

tiak, ez zeukatela hori eramaterik

esanez. Kanpai hotsekin herri guz-

azpeitiko matxinada

5

tia bildu zen bertan. Azkenean, garaga-

rra lehengo tokira bueltatzera behartu

zituzten, eta pelukak dirua itzuli behar

izan zien kanpotarrei, herritarren presio-

pean. Horri esker, garagar eta lehen-

gaien prezioak jaistea lortu zen

Azkoitian. Eguerdia iritsi zenean, egoe-

ra apur bat baretuta, bakoitza bere etxe-

ra joan zen bazkaltzera.

Azpeitian horren berri izanda,

bertako pelukek armak eman zizkieten

herriko baserritar batzuei jan edanare-

kin batera, herria babesteko aginduz.

Loiolan basilika eraikitzen ari ziren, eta

hura zaintzen zeuden zaindariei ere

herrira gerturatzeko eskatu zion alkate-

ak ingurua zaintzeko. Haiek, prezioak

jaistearekin ados zeudela erantzun zio-

ten, ordea, eta ez zutela horrelakorik

egingo.

Iluntze aldean, istilurik ez zela

piztu ikusitakoan, jauntxoek herria

“zaintzen zeuden baserritarrak etxera

bidaltzea nahi izan zuten. Baserritar

horiek ez zekiten zergatik zeuden arma

horiekin. Erantzuna jaso zutenean

sutan jarri ziren.

Kanpai hotsekin herri guztia

bildu zen (horietako asko armekin) eta

txitsulari bat aurrean zeukatela Loiola

aldera hartu zuten bertako langile guz-

tiak beraiekin bat egin zezaten. 19:00ak

inguruan iritsi ziren hara, eta guztiak

hartuta Azkoitia aldera jo zuten bertako-

ek ere bat egin zezaten. Baina,

Azkoitian egoera baretuta zegoen ordu-

rako. Erantzule nagusien etxeetara jo

zuten diarka eta meatxuak eginez. Ate

joka iibili ziren, eta horrela aritu ondo-

ren, buelta hartu eta Azpeitia aldera

hartu zuten.

Bi mila lagun inguru ziren

Azpeitira iritsi zirenak. Apaiz batzuk

guztiak baretzen saiatu baziren ere,

inork ez zion kasurik egin. Egoeraren

erantzule ziren jauntxoen etxeetan sartu

ziren harrika; balkoira igota edo ateak

hautsiz. Andoni Gorostizu zen egoera-

ren erantzule nagusiena, eta herritarrek

gorrotorik handiena zioten gizona ere

bazen. Etxe horietan aurkitu zituzten

pisu guztiak plazara jaitsi eta makilka

puskatu zituzten. Bi pisu zeuden: bata

baserritarrei aleak hartzeko, eta bestea,

txikiagoa, kalean aleak saltzekoa.

Jende gutxik egin zuen lo gau

hartan. Ardo asko eran zuten. Hurrengo

goizaldean, alkatea eta arduradun guz-

tiak hartuta, gariaren prezioa jaistera

behartu zituzten abuztua bitartean.

Horrez gain, herritarren onurarako neu-

rri aurrerakoiak hartu ziren. Ez dago

jakiterik zehazki zein izan ziren, garai

hartako txosten eta udaleko akta guz-

tiak desagertarazita baitaude.

(hurrengo hilean gehiago... )

6

1.- Noiz sortu zen Hortzaka taldea?

Hortzaka taldea orain hiru urte sortu

zen, baina izen hori orain bi urte hartu

genuen, hasieran Binaka bait giñen.

Geure lehen antzezlana aurkeztera

gindoazenean ordea komunean sartu

eta Binaca hortzetako pasta ikustean

pentsatu genuen ezin geniola propa-

ganda egin, eta orduan aldatu genuen

izena.

Hasieran emakumeen antzerki taile-

rrean ezagutu giñen, baina hortik apar-

te geu zerbait egiteko gogoz geunden,

eta parrandan berotu giñen batean

ondorengo dei batek erabaki zuen

dena. Ordundik Hortzaka bezela ant-

zerkia egiten dihardugu, elkarri koxk!

egin eta ezin izna dugu askatu non-

bait!!

2.- Zer da zuentzat antzerkia, bana-

ka nahiz taldean?

Batizpat esan nahi eta aldarrikatu nahi

dugunari gorputza emateko tresna bat

da. Baina horrez gain mundu bat,

droga bat, edota eskape bat. Pertsona

bezela ikasteko eta geure burua garat-

zeko balio izan digun zerbait.

Antzerkirako instrumentua, beharrez-

ko gauza eta erabiltzen ikasi behar

duzuna, zu zeu zara, zeure pertsona,

zeure gorputza, eta ondorioz egiten

duzunarekin batera eboluzionatzen

zoaz etengabean, eta zeure burua era-

biltzen ikasten duzu. Amaitzen ez den

ibilbide bat da, bere alderdi onak eta

txarrak dituena, eta bete-betean harra-

patu egin gaitu.

3.- Zuek sortzen al dituzue zuen

obrak?

Guk sorturiko lau poltsikoko antzerki

ditugu, hau da, lau iraupen laburreko

antzerki. “3. farola”, “Oroimenaldia”,

“Nor da Karmen?” eta “ Eguzkilore”;

azken hau labetik atera berria. Lanak

sortzerako garaian oso burukoak gara,

hau da, dena buruan sortzen zaigu eta

bertan garatzen dugu, bueltak eta buel-

tak emanez, arratsetako kafe tertulie-

tan. Ondoren buruko horri gorputza

ematen diogu paperean jarriz. Geure

obretan zehar izan dugun eboluzioa

igarri daiteke, bai gaietan nahiz forme-

tan ere. Beste antzezlan bat ere badu-

ANE ARENAS & ERIKA OLAIZOLa“GORA ANTZERKIA!”

Ane Arenas eta Erika Olaizola gazteek badute zaletasun komun bat, antzerkiahain zuzen; eta bide arrakastatsu bati ekina diote mundu horretan, orain urte bat-zuk elkartu zirenetik gaur arte. “Hortzaka” izeneko antzerki bikotea osatzen dute.

7

gu, “Eva eta Elena” izenekoa, Alaitz

Olaizolak idatzi ziguena guretzat.

4.- Ensaioetarako zein leku erabiltzen

duzue?

Orain arte Sindikatu Zaharren genuen

gela bat, baina arazo asko izaten geni-

tuen bertan elkartzeko, izan ere, beti

baimena eskatu behar genien munizipa-

lei, eta ez genuen askatasunik nahi

bezala irten edo sartu ibiltzeko bertatik,

eta horrek asko zailtzen zigun elkartu

eta ensaiatzea. 17 urte pasa eta gero

ordea eman diote Lakrikun-i lokal bat

ensaiatzeko, eta hori aprobetxatzen

dugu orain. Ez da gure lokal propioa,

baina ondo etortzen zaigu, lehengoaren

aldean.

5.- Zer duzue esateko “Asvinenea”

aipatzen badut?

Asvinena Adunako arte eszenikoen

laborategi bat da. Orain bost urtetatik

poltsikoko antzerkien lehiaketa antolat-

zen du. Esan dezakegu ere gure talde-

aren erditzea dela, gure juntatzeko arra-

zoia, nolabait, lehiaketa horretara aur-

keztekotan elkartu baikinen bikote

bezala lehen aldiz. Urtero hogei taldetik

gorak hartzen dute parte, eta aurreko

urtean “Eva eta Elena” lanarekin finalis-

ta izan ginen, eta aurten “Eguzkilore”

lanarekin semifinaletan gaude.

6.- Aurrera begira zer asmo ditu-

zue?

Pertsona bezela eta antzerki munduan

ikasten jarraitu nahi dugu, geure bide-

etan segi, inolako helburu edo meta

jakinik finkatu gabe. Orain antzerkia

ikusi eta berataz gozatu, sortu edobir-

sortu besterik ez dugu nahi.

7.- Nola ikusten duzue antzerkia

Azpeitian?

Orain arte, urte osoan ahaztuta egon

eta topaketetan soilik izaten zuen lekua

antzerkiak herri honetan, eta berau ere

lehen hilabete bat luzatzen zen, baina

azken urte honetan hiru astera laburtu

dute, diru falta dela eta. Gure iritziz diru

berdinarekin hilabetekoa ere egin zite-

keen, gehiago ere bai. Baina herri hone-

tan antzerki “elitista” baloratzen da,

dirua eskatzen duten Goenkaleko aur-

pegi ezagunek egina. Jendeak antzer-

kia ikustera joan eta barre egitea nahi

du. Molde jakin baten barruko lanak

saltzen dute, lan konbentzionalak, erre-

gistro jakin batekoak. Azkenaldian

ordea, San Agustin gune berrian ere

antzerkia ikusteko aukera izan dugu,

eta Gaztetxea ere antzerkia den guztie-

tan bete egiten da leporaino. Beraz ezin

esan zaletasun faltarik dagoenik

herrian.

8.- Zerbait gehitzeko...

Hemendik Ane Garcia agurtu nahiko

genuke, AUPA HI! Eta kontu lepo daz-

keu kontatzeko baño ez zaizkigu hemen

kabitzen denak... koxk Azpeitiri!

8

9

Zestoako eta Errezilgo preso

ohi bana etorri ziren Gazte Astean gaz-

tetxera Euskal Preso Politikoen

Kolektiboaren berri emateko eta, era

berean, preso egoteak suposatzen

duena erakusteko. 30 lagun bildu ginen

haiek esaten zutena arretaz entzuteko.

Kolektiboak garrantzi ikaraga-

rria izan du euskal preso politikoek, guz-

tiek batera, burruka egiterako orduan.

Kartzelatik ere borrokan jarraitzeko

intentzioarekin sortutako kolektiboa da.

Preso egonagatik ere, beraien ideiei

tinko eutsiz lanean aritzen dira bertako

kideak. Franko hildakoan amnistia

eman zitzaien preso politiko guztiei.

1977an irten zen azkenengoa, eta

1978rako espetxeratuak zeuden dago-

neko. Garai hartan hasi zen kolektiboa-

ren seena sortzen. 1982rako, 500 preso

zeuden.

Garaipenak lortu dituzte, beti

ere, etengabeko borroka egin ondoren.

Herrera de la Manchan preso gehienak

betera sartu zituzten. Bertan erregimen

militarra ezart-

zea nahi izan

zioten. Horri uko

egiteko urtebete

pasa itxialdian

egon ziren. Hau

da, beraien zie-

gan sartuta

igaro zituzten ia

400 egun, pro-

testa gisa.

Preso asko bis-

tako akatsak

izaten hasi

ziren, baina,

hala ere eutsi

egin zioten.

Edozein momentutan, preso gutziak

batera, ate joka hasten ziren zarata ate-

ratzeko. Funtzionarioak kartzelatik gertu

bizi zirenez, guztia entzun behar izaten

zuten. Psikologikoki porru eginda gelditi

ziren kartzelero asko eta asko.

Azkenean, beraien momnetuko xedea

lortu zuten. Erregimen militarra kentzea

alegia.

Herrerako erregimen militarra-

rekin ez zutela ezer lortu konturatuta,

PSOEko gobernuak Europan indar han-

dia zeukan eredua (Alemanian batez

ere) martxan jartzea erabaki zuen

1989an; sakabanaketa. Beraz,

Madrildik presoak mugitu eta

Mallorkako, Tenerifeko zein Iberiar

penintsulako beste hainbat kartzelatara

eraman zituzten. Horrela, indibidualki,

indarrak galduko al zituzten ikusteko.

Gogoratu behar da EAJ-PNV alderdiak

horretan laguntza eman ziola Felipe

Gonzalezen gobernuari.Euskal Herriko

jendeak hori onartzeko lan handia egin

zuen.

Gazte astean hitz egin genuenaEuskal Preso POLITIKOEN KOLEKTIBOA

10

Pereso gehienak ETAko kideak

ziren garai hartan. 90. hamarkadaren

erdialdetik aurrera, ordea, legea aldat-

zen hasi ziren, eta horrekin batera ilega-

lizazioak. SEGIko kideak, eragile politi-

koak etabar daude gaur egun espetxee-

tan. Egoera berri horren aurrean, kolek-

tiboaren profila aldatueta barne haus-

narketa batzuk egin zituzten.

Preso batzuk hamalau-hama-

sei urte bete zituztenean kalera aterat-

zen hasi ziren. Hori horrela ezin onartu-

ta, agintari espeiniarrak legeak aldatzen

hasi ziren eta 30 urte arteko kartzela

zigorrak ematen hasi ziren. Horren adi-

bide ditugu Gatza eta Elur txuri presoak.

Duela gutxi atera dira kalera 31 eta 30

urte espetxean eginda.

Kartzelan sartzerakoan

Preso egoteak zer suposatzen duen ere

azaldu zuten Gaztetxera etorri ziren

preso ohiek. “Familia eta lagunekin

hausten duzu, toki itxi batean zaude

zeure buruarekin aurkitzen zara, eta

gehienetan torturatu ondoren izaten da

hori”. Komisaldegiko bost eguneko ego-

naldian kartzelara sartzeko gogoz egi-

ten da bat: “amaitutakoan arnasa hart-

zen duzu”. Hala ere, kartzelakoa ez da

atsedenaldia, ezta gutxiagorik ere, kale-

ra atera arte tentsioa ez baita amaitzen.

“Han ere biluztera behartzen zaituzte,

arakatu, dutxara derrigorrean

sartu…”Astea bi gutun baino ezin dituz-

te bidali, eta gainera irakurri egiten

dituzte, beraz, badakite nola sentitzen

diren. Kanpoko eskutitz batean “euskal

presoak euskal herria” edo bestela ezer

agertzen baldin bada ez da sartzen. Sei

hilabetean hamar bisitari izaten ditutze

lagun eta familiakoekin mozteko.

Denbora guztian aztertu egiten

dituzte, eta gero konturatzen dira, “indo-

mableak” direla. Espetxean sartzen den

oro aldatzen saiatzen dira funtziona-

rioak. “Baina badakite ez garela aldatu-

ko, berazm neurri bereziak hartzen

dituzte gure kontra”.

Amaitzeko, datu batzuk:

1960tik hona, 50.000 atxilotu politiko

izan dira. Horietatik 7.000 espetxera-

tuak izan dira; 10.000 torturatuak; 2.500

erbesteratuak; eta estatuak hildakoak

465 izan dira. “Kostua handia da, baina,

merezi du irabazteak”.

Azkeneko urteetan Azpeitiko

Gaztetxeak izan duen bilakaeraz hitz

egiteko, eta lehenago Azpeitian

Gazteok Zer!?ek egin zuen lanaz

gehiago jakitekohizketaldia izan ere

izan zen Gazte Astean. 35 lagun bildu

ziren, eta konfiantzan eta giro ederrean

gehienek hartu zuten hitza beraien

ikuspuntua eskaintzeko.

AGZ!?n ibili zirenak agertu

ziren, eta Gaztetxea lortzeko negozia-

ketetara iristeko, zenbat lan egin behar

izan zen azaldu zuten, eta gero nego-

ziaketetan ze buruhauste izan zituzten

udalekoekin ere erakutsi zuten.

1993an erdi kalean zegoen

gaztetxea ixteko agindu zuen orduko

alkateak, Jose Mari Bastidak. Urteetan

gaztetxearen falta antzemanda, 2000.

urteko uztailaren 15eanhura eraikin

zaharra okupatzea erabaki zuten herri-

ko gazte askok. Baina, berriro ere,

Bastidaren aginduz itxi egin zuten bi

egunera indar polizialak erabilita.

Hainbat ekimenen ondoren, mamuak

agertu ziren. Arduradun ziren alkate eta

zinegotziek mamuak jasan behar izan

zituzten, Gazte Lokala ematerik nahi ez

zutelako. Kalean txikiteoan zenbiltzala,

edo sozidadien afaltzen ari zirenean

Azpeitiko gaztetxien bilakaera

311

beraiengana joaten ziren gazteak

mamuz jantzita gazte lokala exigitzera.

Beraien amesgaizto bihurtu ziren.

Bideo batzuk badaude bere garaian

grabatuta, eta ederki erakusten dute

gazteek egin zuten lana.

Urteetako burrukaren ondoren

(2003ko txikiteo elegantea kasu), gaz-

tetxea lortzeko negoziaketak hasi ziren.

Hasiera batean, Soreasuko makro-

proiektua amaitzen zenean, bertako

lokal bat ematekotan gelditu zen uda-

letxea. Baina, bien bitartean

(Soreasuko eraikina amaitu bitartean,

pentsa, oraindik ez dute amaitu), behin

behineko lokal bat eman behar zieten

gazteei, ez baitzeuden hainbeste den-

bora zain egoteko prest. Lokal kaxkar

kaxkarra eskaini zizkieten: Olazko

Amaren plazako lokal txiki-txiki bat, lan-

detanko beste bat… Azkenean, egun-

goarekin ados agertu ziren bi aldeak

(ondo kostata). Behin hartutakoan,

inaugurazio egunerako lokala prestat-

zeari ekin zioten herriko gazte asko eta

askok.

Muralak borratu zituztenekoa

Beste gauza batzuen artean, muralak

egin ziren paretetan, lokala dekoratze-

ko. Inaugurazio eguna iritsi zenean,

ordea, udalak marrazki gehienak borra-

tu egin zituen. Gaztetxea kontrolatzeko

zeukaten gogoa erakutsi zuen ekintza

hark. AGZ?!ko batek esan ondo azaldu

zuen bezala:“udalak ez du inoiz

beraiek kontrolatu gabeko ezer egote-

rik nahi izan herria”.

Eragozpen horiei aurre egin-

da, antolatzen eta borrokatzen jarraitu

zuten gazteek. Batzarrak ehun lagune-

koak izaten ziren askotan, eta beraz,

taldeetan banatu ziren lanerako.

Komunikazioa, Gazte Problematika,

Aisialdia, eta Azpiegitura taldeak sortu

zituzten, eta horiez gain, Talde

Eragilea, talde guztietako kideak biltze-

ko toki bat bezala. Egun ere sistema

horretxi eusten dio gaztetxeak.

Gaztetxearen gaur egungo

egoeraz eta etorkizunekoaz ere hitz

eginzen arratsalde hartan. Adin tarte

handiko jendea dabil Gaztetxean gaur

egun, eta hori modu positiboan balora-

tu zen. Azken finean, Gaztetxea

Azpeitiko gazte guztien etxea da, eta

adin ezberdinekoak egotea ezinbeste-

koa baita. Lanean jarraitu behar duela

garbi gelditu bazen ere, orani arteko

espektatibak bete dituela ere ikusi zen.

Gazteenek Gazte Asanblada

eta Gaztetxea nola ikusten duten ere

aipatu zuten. Gustura daudela

Gaztetxean hastearekin uste dute, ber-

tan lanean jarraitzeko gogoa erakutsi

Hitzaldiko une bat.

12

zuten. Bertan sartzera zerk bultzatu

zituen ere azaldu zuten. “Kalean egiten

diren ekimenetan ikusten da ongi

pasatzen dutela”. Horrek areagotu egi-

ten du bertan parte hartzeko gogoa,

antza.

Giro ederrean, adin eznerdine-

Gipuzkoa Zero Zaborreko

kideak ere izan ziren Gazte Astean,

bere ekimenaren berri emateko. 30

lagun inguru bildu ziren haien ekimena-

ren nondik norakoak entzutera.

Azkenean, galderen erronda iritsi zene-

an ere jende askok hartu zuten parte.

Edozein duda galdetuta, guztiei erant-

zun baitzieten Usurbiletik etorritako

herritarrek.

Duela bi urte Usurbilen

praktikan jarri zen zaborren atez

ateko bilketaren berri eman zigu-

ten, besteak beste. Guztiak nola

funtzionatzen duen eta horri esker

ze datu lortu diren ere azaldu

zituzten. Merkeago, ekologikoago

eta birziklapen kalitate altuagoa

lortzen dira sistema hori erabilita.

Gaur egun, 400 kilo

zabor sortzen ditu pertsona

bakoitzak urtero. Sistema egoki

batekin, 20 kilora jaitsi liteke zifra hori.

Lurrak dauzkan lehengai guztiak agort-

zen ari dira, eta hori, egunen batean

amaitu egingo da. Mundua xahutzen

ari gara, etaaldaketa eman beharra

dago horretarako. Errasukailuarekin

lortzen den soluzio bakarra hondakinak

desagertaraztea da. Bistatik kentzen

dira. Zerbait merkea bezala saltzen

digten arren, sistema oso garestia da.

Produktu horiek guztiak erretakoan gel-

ditzen diren errautsak oso kutsakorrak

dira, eta horiek tratatzeko gai diren

enpresa oso gutxi daude. Gainera urru-

Gipuzkoa zero zabor

ti daude. Horiek garraiatzea eta tratat-

zea metodo oso garestia da.

Gaur egun, “soluzio” horren

alternatiba errealena atez ateko zabor

bilketa da. Modu horretan pilatzen den

zabor kopurua oso urria da, eta gaine-

ra ez du usainik botatzen.

Zabortegietan usain nazkagarria sort-

zen duten hondakinak, organikoak iza-

ten dira. Atez ate bildutakoan, guztiak

ongarri bilakatzen dira. Hau da, lurretik

jasotakoa, lurrera itzultzen da ongarri

moduan.

Hala ere, benetako soluzioa ez

da birziklapena. Birziklatu egin behar

den arren, aurretiko lana egin beharra

dago; hau da, berrerabilpena sustatu

behar da. Esnea hartzeko beti ontzi

bera erabiltzea, xaboiarentzako ere

bai... Munduko zenbait tokitan martxan

dago hori guztia. Zenbait produktuk

izaten dituzten alferrikako pakete egin-

go ez balira, birziklatu beharrik ere ez

lirateke izango.

tako gazteen arteko harreman bikaina

sortu zen, elkar ezagutzeko eta elka-

rren arteko iritziak partekatzeko giro

ederra sortu zen, eta hori, nola ezm

oso aberasgarria da, gazteentzat,

Gaztetxearentzat eta herriarentzat.

Pasa den maiatzaren 14an Bilbo Zaharreko “Saguzar” gaztetxearen aur-

kezpena burutu zuten bertako gazteek. Bilbik hiru urte zeramatzan gaztetxe gabe,

eta gazteek biltzeko, aisialdi propioa eraikitzeko nahiz gazte bezala antolatzeko

espazio fisiko baten beharra ikusten zutenez, auzoko lokal bat okupatzea erabaki

zuten. Okupazioa duela bi hilabete burutu zuten, eta denbora tarte honetan lokala

txukuntzen egon dira.

Egunean zehar Bilbiko kaleetan kalejira, gazte-bazkaria eta txarangaz gozazeko

aukera egon zen besteak beste.

Okupazio eguna Lezon

Bestalde, Lezoko gazteek okupazio egun ospatu zuten apirilaren 25ean. Eguna

hasteko, 50 gazte inguruk bazkaria burutu zuten. Ondoren, 100 gaztek herriko

marmoleria zaharra okupatu zuten. Azaldu zutenez, urteetan hutsik eta erabilerarik

eman gabe egon da eraikina. Jabeekin ika-mika txiki bat izan ostean, gazteek alde

egin zuten, negoziazio-prozesu bat hasteko asmoz. Bestalde, egun guztian zehar

presentzia poliziala nabarmena izan zela salatu ztuen gazteek.

Azkenik, Bilboko Irala auzoko gazteek prentsaurrekoa burutu zuten maiatzaren

16an Gaztetxe baten beharra azalduz. Orain 15 urte udalaren txakurrek desaloja-

tu eta eraitsi zuten gaztetxea zegoen lekuan, Udalari autogestioan oinarrituko den

konbenio bat sinatzeko prest daudela azaldu zioten.

Duela 15 urte Udalak gaztetxea eraistean, beste bat eraikiko zutela hitz eman zien

gazteei. Azkenean, auzo-lokalaren ondoko lokal batzuk utzi zituzten gazteen esku.

Orain, ordea, urteetan zehar Gazte Lokala izan dena ere desalojatu egin du

Udalak, konbenioa jada amaituta dagoela aitzakitzat erabiliz. Hau dela eta, Udalari

“konbenioa sinatzeko prest” daudela adierazi eta “auzoko talde eta eragile desber-

dinekin proposamen bat” kaleratuko dutela iragarri zuten gazteek.

13

bilbik gaztetxe berria du

korsika

15

Jakobinisten amesgaiztoa

Korsika Mediterraneo itsasoaren

erdi-erdian kokatzen den uhartetxo bat da.

Ezerezaren erdian, baina aldi berean guz-

tiaren erdian. Historian zehar, hainbat eta

hainbat estaturen esku egon izan da uhar-

tea: estrategikoki, jabetza garrantzitsua

zen guztientzat, baina praktikan lurralde

hura kontrolpean mantentzea garestia,

zaila eta neketsua egiten zen.

XVIII. mendean, esku askotatik

pasa ondoren (Aragoiko Koroa barne),

Genoako Errepublikak Frantziari saltzen

dio, uhartea kontrolpean edukitzeko saia-

kerez nekatuta. Lehen korsikar abertzaleta-

sunaren aztarnak aldi honetan hautema-

ten hasten dira, denboraldi labur batzue-

tan burujabe izatea lortuz, baina Frantziak

(eta euren eredu jakobinistak) ez die inda-

rrik hartzen utziko.

Uhartea, geografikoki zein kultu-

ralki, eta mende askotan zehar politikoki

ere, beti egon izan da Italiatik gertuago

Frantziatik baino. Korsikarrek hizkuntza

propioa dute, korsikera, italiarraren

Toskanako dialektoen oso antzekoa, baina

literatura propioa duena. 260.000 biztanle

besterik ez ditu uharteak (Arabak baina

zertxobait gehixeago), baina ikusiko dugun

bezala, gerra asko emateko gai dira.

Korsikar abertzaletasun moder-

noaren jaiotza XX. mendean kokatzen da.

Ehun-urtekoaren lehen zatian, bi mundu

gerren testuinguruan, korsikarrek lehenen-

go Frantziari zin egingo diote leialtasuna,

baina ondoren Italiarekiko gertutasuna

nahiago izango dute. Gerraostea, ordea,

gogorra da Korsikan: ekonomia egoera

negargarrian dago eta demografikoki uhar-

tea gainbeheran doa. Egoera honetan,

Korsika ahaztuta sentitzen da, guztiek alde

batera usten dutela dirudi. Honela, abert-

zaletasuna pizten da Korsika hil ez dadin.

50. eta 60. hamarkadetan, Aljeriako gataz-

ken ondorioz, “pieds-noirs”ak (aljeriar

kolonian bizi ziren hiritar frantziarrak)

uhartera iristen hasiko dira, lurralde eta

haziendak bereganatuz.Uharteko biztanle-

en egoerak okerrera egingo du, eta talde

abertzaleak zerbait egin beharrean aurkit-

zen dira.

Haustura puntua 1975 abuztua-

ren 21ean aurkitzen da. Korsikaren egoera

larria salatzeko, Action Regionaliste Corse

(ARC) taldeko hogei militante armatuk

“pieds-noirs” familia horietako hazienda

bat hartuko dute. Frantziar Errepublikak,

ordea, 2.000 jendarme inguru bidaliko

ditu, ibilgailu blindatu eta helikopteroz

horniturik, hazienda hura erasotzera.

Borrokaldian bi frantziar polizia hilik suer-

tatuko dira, baina ARC militante guztiak

atxilotuak izango dira.

Hurrengo asteetan, Frantziar

16

Errepublikak talde abertzalea debekatuko

du, eta istiluak piztuko dira Bastiako kalee-

tan. Borroketan, ARCko kide bat hilko du

poliziak, eta beste hainbat zauritu.

Biolentziak uhartea hartu du, eta handik

hilabete gutxira Fronte de Liberazione

Naziunale Corsu (FLNC), 1976ko maiatze-

an: euren aurkezpen egunean, 21 bat

bonba leherraraziko dituzte Frantziar

administrazioaren eraikinetan.

FLNCk eraso erritmo bortitza

mantenduko du bere lehen urtean, beti ere

helburu materialak erasoz, baina gero eta

sofistikazio mailetara helduz. Marxismoa

aldarrikatzen dute euren ideologiatzat,

nahiz eta dirudienez buruzagietako bat

baina gehiago eskuin ideietatik gertuago

egon. Aipatzekoa baita ere, 70. hamarka-

daren amaiera honetan ultraeskuindar tal-

deak bonba erasoak gauzatzen hasiko dira,

Euskal Herrian gertatzen zen antzera.

80. hamarkadan FLNCk bere

benetako indarra erakutsiko du, sekulako

erasoak gauzatuz Korsikan zein Frantziar

lurraldean. Kalean ere urte gogorrak dira,

manifestaldi eta istilu ugari daude eta, pre-

soen abertzaleen estatus politikoaren alde-

ko mugimendu indartsua eratuz. 1988an,

gatazkak nekatuta, Frantziar Errepublikako

gobernuak negoziatzea adostuko du

FLNCerekin. Eta hona hemen lehen arazoa:

haustura. Militante guztiek ez dute ongi

ikusiko negoziaketa, eta sekulako indarra

zuen taldea gainbeheran sartuko da.

Hemendik aurrera, 90. hamarkada barne-

gerra aldi garai triste bat da, haustura

garaia. Barne-gatazkakan 20 bat militante

hilik suertatuko dira.

Frantziari ongi baina hobeto

datorkio barne-gatazka: kortsikar mugi-

mendua ahultzen doa egunetik egunera,

FLNC lauzpabost taldetan hautsi da, eta ez

du esfortzu handiegirik egiten hilketa

andana geratzeko. Hala ere, nahiz eta

Frantziaren interesen aurkako erasoak gero

eta murritzagoak izan, bere baitan jarrait-

zen dute. 1998 da aipatzeko moduko urtea:

urte honetan Claude Erignacen Korsikako

prefektua (Frantziar autoritatearen ordez-

karirik altuena uhartea) hilko baita atenta-

tu batetan.

Hemendik aurrera, mugimendua

gainbeheran sartu dela dirudi. Barne-ara-

zoek asko ahuldu dute taldea, eta Frantziar

errepresioak ere zeresana izan du. Gainera,

Korsikan biolentzia erabiltzen duen hiruga-

rren hanka bat badagoela ere ezin da ahaz-

tu: mafia. Azken hilabetean, adibidez, bi

erailketen atzean daudela dirudi, eta

hauen interesek asko kakaztu dute uharte-

ko gatazka armatu politikoa.

Baina, bestalde, arlo politikoa

indartuz doala dirudi. Korsikan, administra-

tiboki Frantziar erregio bat da, eskumen

zertxobait gehiagorekin. 2003 urtean erre-

ferendum bat egin zen uhartearen autono-

mia areagotzeko, baina ezezkoak irten

zuen. Aldiz, azken hauteskundeetan

(2010), abertzaleek botoen 35% lortu

zituzten, ezkerrarekin berdinduz uharteko

lehen indar politiko bezala. Bada esperant-

zarik oraindio abertzaleentzat.

spañistan

Aleix Salo komikigileak Espaniako krisi ekonomikoa irudimena erabiliz eta modu

sinple eta arin batean azaltzen duen liburu bat argitaratu du. Honekin batera, libu-

ruaren laburpen bat den bideo bat eskegi du sarean. Umorea eta ironia erabiliz,

neoliberalismoari eta kapitalsimo basatiari kritika zorrotza egin eta etxebizitzaren

arazoa nahiz gaur egungo krisi ekonomikoaren oinarriak erakusten ditu bideoak.

Egia da, bestalde, kritikak Espainako eskuinari bakarrik egiten dizkiola, eta

PSOEren murrizpen sozialei buruz ez duela hitz erdirik ere egiten. Hala ere, bide-

oa oso gomendagarria da, minutu gutxitan krisi ekonomiko kapitalistaren jatorriak

ulertzeko balio baitu.

Jarri youtube-n “spañistan”

HERRIXE UDALETXEA

.

Intsumisioaz, apartheid-ari aurre egin diote azken urteetan Ondarroako herritarrek.

Ezker abertzaleak gehiengo osoz irabazi arren, ilegalizazioaren ondorioz PNVk

hartu zuen alkatetza. Baina Ondarroako PNVko inork ez zuen alkate jarri nahi, eta

azkeneak Bizkaiko PNVk kudeatutako gestora batek eraman du azken urteotan

Udala. Apartheid-a salatzeko, hamaika ekimen egin dituzte ondarrutarrek, tartean

zergak ordaintzeari uko egitea. Hauteskunde aurretik, lid-dup jendetsu hau graba-

tu zuten “Herrixe Udaletxea!” lemapean; ziurrenik inoiz Euskal Herrian egin den lid-

dup jendetsuena.

http://tu.tv/videos/herrixe-udaletxea-lipdubondarru

17

euskalherrian.info

Euskal herriko gertakariek interneten jasotzen dutena ikusteko web orri bikaina da

euskalherrian.info. Bertan, arloka edota herrialdeka, beste web orriek eskegitako

albisteen estekak biltzen ditu. Horrela, minutu gutxitan gazte mugimenduaren

inguruan sarean idatzi dena, amalurrari buruzko gaiak, feminismoari lotutakoak,

euskaren ingurukoak... ikus dezakezu. Era berean, herrialde bakoitzeko albisteen

lotura zuzenak eskeintzen ditu orrialdeak.

www.euskalherrian.info

18

Uda beroko fruitua dun eguzki mingarri hau, eta tarteka,

sortzen denetik heriotzerarte, argiztatzean itsutzen duen hiriaren

produktu. Publizítate soila besterik ez, hiritarren gaindi distiran.

Jainko berria mundu beti berriago batean. Baina beti gero, pixkanaka

urtzen eta horizonte lotsatietan etzaten dun, eta udak udazkena musu-

katzen din.

Orduan erlojuek, hiriko biztanle robotiko bailiran,

dantza ero batean galdu eta emeki egiten dinate gero,

jauzi itsasoetara. Suizidio musikal batean.

Galtzen ditun olatu eta apar natazkoetan.

(Malekoitik ikusten ditinat nik, hire zain naizenetan).

Memoriak ez din irauten ez, begiak kliskatzea baizik,

izateen barren zulatuetan. Gorputz abailduetan.

Eta ustekabean haizeak harrotu hitunan gero,

beti gero, kaleetako zaborrontzien ilajeak nahasteko sortuak eta,

beti gero, kostalde urrunen bateko brisa lokartzen amaitzen diten.

Ez ditun ohartzen erloju naufragoez, eta oharkabean orduan haiek ere,

kulunkatzen ditun, sehaska batean baleude lez.

19

Eta beti gero, hi. Hi falta haunat udazkenak negua musukatzean.

Itsasoetako olatu eta aparrak nata izatetik gangrena zuria izatera

pasatzen ditun, edo gaseosa agian publizitate latetako kresalaz jantzita,

nahiz arropen detergentea, sustantzia psikoaktiboen marea, mantu zuriak.

Zakur zurien ilajea. Ejerzito xuxurlari bat arrastan,

memoria ezabatzen zidaten.

.

Malekoian esertzen naun baina gorputza abaildurik eta,

ezin begiekin ordua antzemanik nabilen,

non sartu ditun bada hiritar robotiko eta erloju suizidak?

Eta zertan habil hi? Arrastaka baldarrean ihes egiten didan. Biraka,

zirkulu efimeroak marrazten ditun hondarretan, heure burmuinen

izardiarekin. Desafio efimero bat haiz perfekzio-kresalaren aurrean.

Erloju haiek euren buruaz beste egin zinaten, baina astiro, goxo.

Eta ustekabean haizeak harrotu hitunan gero, beti gero.

Hurrupatzen dinate orain nozbait hire poza izan zen hura.

Amaitu egingo dun hau ere laster. Laster,

neguak musu eman nahiko zidan eta, hi,

non sartzen haiz, zein lur posesibotan, sustraitzen haiz lore?

20

Hasi berria da 1873. urtea. Urtarrilean

gaude, San Sebastian egunez, eta

Donostiako harresian irudi urduri bat

dabil hemendik hara. Antigua aldetik zaldi

bat agertu bezain pronto, harresiko

eskailerak binaka eta hirunaka

jaitsi ditu pertsonaia misteriot-

suak, eta gaur egungo

Donostiako Boulevard erdian

kokatuko zen Puerta de

Tierrara jaitsi da. Zalduna

gero eta gertuago dago.

-Egun on, koronel jauna.

Goiz xamar zabiltza.

-San Estebanekoen berri-

rik? – dio gure irudi miste-

riotsuak, koronela antza.

-Zalduna handik datorrela

uste dut.

Koronela ohartu da zaldiak atea

gurutzatu berri duela, eta harantz doa.

-Zer dakarkiguk? Ze berri?

-Karlistek posizioa mantentzen dute.

-Babu horiek… - Koronela sutan dago.

-Gainera, zera… Santa Kruz apaiz ero hori

dute buru. Donostiako liberalok gerturatzeko

barrabilik ez dugula diote.

Koronelantzako gehiegi da. Haserre bizian,

oihuka eta biraoka hasi da gizonak antolatzen.

Hirurehun bat soldaduz osaturiko zutabe bat

biltzea lortu ostean, beraien buru jarri da.

Danbor eta txirula hotsen doinupean, zutabe

liberala Donostiako Puerta de Tierratik irteten

da.

Sarrera literario honen ostean, agian galde-

tu diozue zeuen buruari nor den delako koro-

nel hau, eta non dagoen San Esteban delako

toki hori. Ba, esan bezala, 1873ko San

Sebastian egunean gaude, eta ofizial liberala

Osta koronela dugu, bere zutabearekin

Usurbilgo San Esteban komenturantz

doana. Bertan dago Santa Kruz ehun-

ka gizonekin zain, Donostiako

liberalei iseka eginez… Eta diru-

dienez probokazioek euren

helburua lortu berri du.

Isekaz aparte, Osta koro-

nelak badu motibazio

gehiagorik Santa Kruzen

aurka joateko. Bost egun

lehenago Agirre Gipuzkoako

diputatuak 10.000 pezetako

dirusaria agindu du Santa

Kruz harrapatzen duenarent-

zat. Eta hemen doa Osta korone-

la Santa Kruzengana, motibazioak

motibazio, apaiz gerlariaren amua

barruraino irentsirik.

Izan ere, San Estebango komentuan sekula-

ko karlista andana bildu du Santa Kruzek.

Gaizki armatuta, baina guztira 600 bat gizon

izango ditu bere agindupean. Ostaren zutabea

bikoizten dute… Baina honek, bere haserreak

itsuturik, komentua zuzenki erasotzea agint-

zen du. “Gizonak bezala, ohorearekin”, dio

koronelak.

Ohorearekin edo ohorerik gabe, gauza da

liberalak, babeslekurik gabe eta aldapa gora

San Estebango eliza erasoz, ehizaki errazak

direla Santa Kruzen gizonentzat. Sekulako

sarraskia egiten dute. Liberalek ez dute auke-

rarik. Bataila ostean, Osta koronela bera gudu-

zelaian hilda agertuko da. Karlistek kolpe ede-

rra sartu berri dute.

SANTA KRUZ APAIZEN PASAIZUEKSeigarren atala

21

Egun gutxi batzuk geroago, zita berria

Iturriotzen, Aiatik gertu. Oraingoan Santa Kruz

eta bere mutilak ihesi datoz, eta herrixkak

badu goarnizio karlista txiki bat. Denak bildu-

rik, jazarleei aurre egitea erabakitzen dute.

Hauek Gonzalez jeneralak zuzentzen ditu, eta

inolaz ere ez dute espero ihesi doan Santa

Kruzek erantzunik… Beraz, Iturriotzera inongo

ardurarik gabe inguratzen dira.

Karlistek gerturatzen usten diete. Ezkutuan

mantentzen dira, ustekabea emateko zain.

Liberalek oinez jarraitzen dute, eta Santa Kruzi

nahiko gertu daudela iruditzen zaionean…

Danba! Sekulako deskarga, sekulako tiro anda-

na, liberalen lerroak guztiz hautsi eta ihesean

jartzen dituena… Gonzalez jenerala agertzen

den arte. Oihuka, ausart, gizonak bildu eta

berriro botatzen ditu

Iturriotzen aurka.

Emaitza: sekulako

sarraskia, eta ez dago

garailerik. Bakoitza bere

aldetik erretiratzen

da, euren

h i l -

dako

e t a

zaur i -

tu dosia

jaso ostean.

Moralki, ordea,

beste puntu bat

apaiz gerlariarentzat.

Gauza da, batailak

gora batailak behera,

Santa Kruzen prestigioa

gorantz doala. Azken ata-

lean Lizarraga

j e n e r a l a

Azpeitian utzi genuen, eta esan bezala

Gipuzkoako agintari militar karlista gorenena

da. Bi bataila konkretu hauen inguruan,

Lizarragak Santa Kruz eta bere mutilek bere

agindupean borrokatu dutela esango du.

Aginduak berak ematen dituela erakustea

nahi du, baina aurkakoa besterik ez du lort-

zen: Santa Kruzen ekintzak legitimatzea.

Eta hemen hasten dira Lizarraga eta Santa

Kruzen arteko hika-mikak. Lizarragak zuzent-

zen du armada karlista Gipuzkoan, Santa

Kruzek gerrillariak. Nork agintzen dio nori?

Apaizak argi du gauza bat: bera ez dago inoren

agindupean; Lizarragarentzat, borrokalariak

karlistak badira, gerrillariak bere gizonak dira.

Hurrengo atalean… Karlisten arteko gatazka

zirraragarri honen inguruan datu gehiago.

22

Baserritarrak, etxeko langileak, garbitzaileak, kanporatuak, pentsionistak,

langabetuak, zaintzaileak, putak, e.a. gara emakume langileak. Gazteak, helduak,

euskaldunak, etorkinak gara Euskal Herrian bizi garen emakume langileak. Adin

eta kolore ezberdinetako emakumeak gara, bai; gutako bakoitzak modu berezituan

pairatzen ditugu krisi ekonomiko sozial honen alde ilunenak. Emakumeon etenga-

beko prekarizazioa da; krisi ekonomiko hutsaletik harago doan sistemaren krisi sis-

tematikoaren ezaugarri nagusietako bat. Baina prekarietatea izanik gure ezauga-

rri, gure egoera eraldatzeko apustuak batzen gaitu guztioi. Feministak, prekarieta-

teari planto eta bizitza duinera salto egingo baitugu.

Ez gaudelako prest.

Gure bizitza osoan zehar etxeko eta zaintza lanaren inolako errekonozi-

mendurik ez jasotzeko. Behin eta berriro entzun behar izan dugu emakumeok

“inaktiboak” ginela, nahiz eta egun guztia lan batean edo bestean pasa. Bestalde,

lan merkatuan jarduten dugun emakume langileon jarduera gehienetan ezkutukoa

da: bai sozialki eta baita administrazioaren aurrean ere. Zaintza lanen karga guz-

tia jasotzen dugunak emakumeak gara eta bateragarritasun politiken fraudea jasan

eta pentsio duin bat izateko inolako aukerarik izango ez dugunak ere; ez baikara

kotizazio urteetara helduko. Zeinek kotizatu ditu 38 urte?

Emakume langileon errealitatea benetan da larria eta horren adibide lehen

esanak, baina, prekarietatea eta eskubideen ukazioak ezaugarritzen gaituen

arren, ekonomiaren subjektu moduan aintzat hartuak izateko lanean dihardugu.

Gure borroka ez baitago krisian! Eta horregatik maiatzaren 1 honetan ere, Euskal

Herriko emakumeok kalera aterako gara bizitza duina izatea ahalbidetu-

ko gaituzten eskubideak defendatzeko!!

Aurtengo hauteskundeak astindu dituen mugimendua sortu zen Madrilgo

Sol plazan maiatzaren 15ean. Bertan bildutakoak S. Hesselen “Indignaos” testua

oinarri filosofiko bezala hartu eta egungo sistema kapitalistarekiko haserrea era-

kutsi nahi izan zuten modu baketsu batean.

Egun gutxiren buruan mugimendu hau zabalduz joan zen estatu espainiarrean

zehar eta Euskal Herriko hainbat hiriburutara ere iritsi ziren honen aldarrikapenak.

Hala, Bilbo, Donosti, Baiona edo Iruñean hainbat izan dira demokrazia erreal bat

eskatzen duten ekimenak.

Gure aburuz, Euskal Herriak aspaldi hasi zuen demokrazia erreal baten aldeko

borroka. Beraz, esan behar dugu testuinguru berezi batean heltzen dela M-15 dei-

turiko mugimendua Euskal Herrira.

feministok, prekarietateari planto;

bizitza duinere salto!

Benetako demokrazia Euskal Herrian

23

Joan den maiatzaren 28an 11. elkartasun eguna ospatu zen Azpeitian.Urtero bezala giro aparta izan zen goiz goizetik hasita. Egitarau oparoari joaldunekeman zioten hasiera herriko kaleak zeharkatuz. Eguerdian, ia 300 korrikalari zeu-den irteeran 6km-tako ibilbideari aurre egiteko eta ikuskizun polita eskeini zuten.Ez zen gutxiagorako, hamaiketako bikaina eta opari apartak bait zituzten zain hel-mugan. Bazkal aurreko txikiteoa bertsolari eta trikitilariek alaitu zuten berdura pla-zan bazkaltzeko eseri arte. 650 lagunek bazkaldu zuten herritar talde batek pres-tatu eta zerbitzatutako janari goxoa eta herri kirol erronka ikusgarria ikusteko ateraziren guztiak 5etarako. Ordurako, umeen gunea puzgarri, pailazo eta umez jositazegoen jolasteko eta ondo pasatzeko. Egunaren zergatia ahaztu gabe, herria gel-ditu egin zen, tabernak itxi egin ziren eta arratsaldeko 18:30etan hasiera eman zit-zaion manifestazio erraldoiari. Ez zen aspaldi horrelako manifestazio jendetsurikegin Azpeitian. Argi gelditu zen euskal preso eta iheslariak beraien eskubideenjabe izateko garaia dela behingoz eta herriak horren alde egiten duela. Horrezgain, bizi dugun egoera politiko berri honetan, euskal preso eta iheslariek edozeinprozesutan parte hartu behar dutela nabarmendu zen. Egitarauari amaiera emate-ko, elektrotxaranga ibili zen kalean zehar jende ugari atzetik zuela eta gaueankontzertu bikainak izan ziren plazan.

Egun ederra ezta? Ba hau guztia ahalbidetzeko herritar askoren beharraizan da. Aspaldi hasitako lanak elkartasun fruitu ederra eman zuen. Euskal preso-en senide, lagun eta urrun dauden espetxeetaraino iritsi zen elkartasun olatua.etaespetxe politika anker hau jasaten duten herritarrei izugarrizko indarra eman zit-zaien berriro ere aurrera egiteko.

Azpeitiko Amnistiaren Aldeko Mugimenduak eskerrak eman nahi dizkielaguntza eman duten dendari, tabernari eta egun hau aurrera eramateko laneanaritu diren ehundaka herritarrei. Zuek gabe ez litzateke posible izango.

Elkartasun izugarria eskeini arren, ezin dugu ahaztu euskal preso etaiheslariek jasaten duten egoera benetan larria dela eta borrokan segi behar deladagozkien eskubideen jabe izan daitezen.

Urruntasuna hautsiz, etenik gabeko elkartasuna

Sistema kapitalista eta patriarkarraren kontra M-15 mugimendua urrats bat gehia-

go da. Sistemen kontrako borroka ordea ezin da plaza baten okupaziora mugatu.

Guk eraldaketaren aldeko borroka eguneroko jardun gisa ulertzen dugu, norbana-

kotik hasten dena eta kolektibo gisa garatzen dena. Gu geu gara demokrazia erre-

ala, sistema horien kontra egunero borrokatzen dihardugun gazteok.

Horrez gain, denboran kostantzia izatea beharrezkoa den moduan, eraldaketarako

mugimenduak ezinbesteko ditu helburu politikoak. Guk eraldaketa independentzia

eta sozialismoaren bidetik norabidetzen dihardugu egunero. Badakigu, eraldaketa-

rako bide horretan anitzak direla topatzen diren proiektu politikoak eta begi onez

ikusten ditugu proiektu ezberdinen arteko baterajotzeak puntu komunetan.

Gazte borrokaz, iraultza! (testu osoa, topatu.info-n)

24

iraultzara edo

porroterako bidea?

25

Gezurra badirudi ere, estatuan hasi dira haserretuak mugitzen.... "Bazen

garaia!" Esango duzue gehientxuenok, eta etzaizue arrazoirik falta.

Internet bidez sortutako mugimendu batetik hasita, milaka pertsonak hiriburu

ezberdinetako plaza nagusiak "okupatu" dituzte, Madrid eta Bartzelonakoak izan dute-

larik oihartzunik handiena. Benetan ikusgarriak dira handik iristen zaizkigun irudiak.

Urruti gelditu arren, iritsi zaigu handik hainbat informazio. Asanblada ezberdi-

nen bitartez antolatu eta erabakitzen dira erabaki guztiak, komisio ezberdinak osatu

dituztelir (propagandarena, pentsamenduena, antolamenduarena.....). Izan ere autes-

kunde egunerarte zena printzipioz, mugarik gabe luzatzen hasia da. Madril bezalako

hiriburuetan, plazako ekimenetara mugatzeaz gain, auzo ezberdinetan batzarrak anto-

latzen hari dira, arrakasta handiz gainera entzun ahal izan dugunez.

Mundu guztiko hainbat komunikabidetan Espainiako iraultza gisa saldu arren,

onartu beharra dago dena ez dela ordea arrosa kolorekoa, eta beste ikuspegi batetik

ere hausnartu beharrekoa dela mugimendu guzti hau. Ondo antolatu arren, mota guz-

tietako pertsonak osatzen dute talde inprobisatu hau, eta aurrera begira eman beharre-

ko pausoak ez daude oso garbi. Batzuen uste apalean, haseran lortu zen indar hori

benetan ekintza eraginkorrak egiteko aprobetxatu behar zen, eta ez plazan malabar eta

tinbal hotsean pankartak komunikabideei erakustera mugatu.

Egun banketxe zein enpresari handien kontrako kontzintziaren hedapena

aprobetxatuz, krisiaren erantzuleen aurkakako ideien onarpen zabalaz jabetuz, hauen

aurkako ekintzak guztiz legitimatuak izango lirateke gizartearen gehiengoan. Politikariei

benetako aldaketak burutzera bultzatzeko moduko jendetza bildu da egunotan, eta

plaza batean indarrak galtzen ikusten dute batzuek. Beste batzuen iritziz aldaketa baten

hasera da, asanbladetan dago etorkizuneko giltza eta herriaren ahotsak emango ditu

fruituak etorkizunean.

15 M

26

Ez da erraza horrenbeste jende borroka berdin batean murgiltzea, plaza bate-

tik instituzietatik erantzunak lortzea, are zailago gaur arte erakutsi nahi izan den "jipis-

mo" horren baitan aldaketa eraginkorrak lortzea.

Egon dira lehen desalojo, porrazo, pelotazo eta atxilotuak. Bartzelonan esate-

rako, futbol partida bateko ospakizunerako garbitzeko argudiopean, ehundaka lagun

jipoitu zituzten, irudietan ikusi ahal izan dugun eran, zahar, gazte zein elbarritu. Behin

baino gehiagotan erakutsi izan dute Mossoek anfetaminaren ondorioak, eta oraingoan

mundu guztia zeharkatuko dute irudiak. Spain is different.

Onartu beharra dago Europako hiriburuetan izan duela erantzuna, Italia edota

Berlineko militante ugariren elkartasun mezu zein ekintzen gain, leku askotan eredua-

rekin jarraitzen ari baitira. Esateko, horrenbeste denboran herri ekimen eta kaleko erant-

zunaren eredu izan dugun Atenasen 100.000 mila pertsonatik gora elkartu ziren berta-

ko plaza nagusian hemengo mugimenduari jarraipena ematen, ekintza europa osora

zabaltzeko asmoz.

Etorkizunak erakutsiko digu zer egiteko gai den 15M-tik ateratako mugimendu

hau, nunbaitetik lehertuko den gizartea, demokrazia faltsuari hiru partxe jarriaz konfor-

matzen diren, edota iraultzaile berriak armairutik ateratzeko balio duen. Jendea hase-

rretuta egotea pauso garrantzitsua da, baina orain haserre hori erakusten hasi da. Eaba

ilusio horretatik zer ateratzen den. Sorte ona opatzea besterik ez zaigu gelditzen, ikusi-

takotik ikasirik sortea baino gehiago beharko dutela pentsatu arren.

Agur t´erdi, herrikideok!

Espainiar nahiz frantziar estatuko espetxeetan giltzapean gauzkaten

azpeitiarrok lerro hauen bidez gure esker ona erakutsi nahi dizuegu Elkartasun

Eguna gainean dugun honetan.

Sakabanaketak herritik urrundu gaitu, urruntasuna kilometroetan neurtuko

bagenu. Haatik, egunez egun jasotzen dugun elkartasunak laburra egiten du zuen

eta gure arteko tartea.

Gure ziegetara iristen den gutun bakoitzak denbora tarte bat lapurtzen dio

espetxealdiari. Bisita bakoitzak familia bateko kide sentiarazten gaitu, koadrila

bateko partaide, lagunen lagun. Telefono dei bakoitzak esaten digu hariaren beste

aldean beti dagoela norbait gurekin hitz egiteko gogoz, gure galderei erantzuteko

prest. Herriko aldizkari eta argazkiek horraino garamatzate, une batez ziegako

leiho txikitik ihes egin eta herriko kale eta mendietan libre garela sentitzeraino.

Gurekiko elkartasunez egiten den ekimen bakoitzak arnasberritu egiten gaitu,

manifestaldi bat, pankarta bat, baraualdi bat, mozio bat, txosna bat, maindire, kont-

zertu bat, mus txapelketa bat, bertso saio bat, afari bat edo Elkartasun egun bat.

Finean, Elkartasunak pertsona egiten gaitu ukazioaren zurrunbiloan.

Euskal Preso Politikoen Kolektiboko kide izanik, Espainiako eta Frantziako gober-

nuen espetxe politikaren ankerkeriak gertutik ezagutzeko zoritxarra izan dugu.

Sakabanaketa, bakartzea, jipoiak, biziarteko espetxe zigorra, ikasteko eskubidea-

ren urratzea, euskaraz bizitzeko eskubidearen ukazioa, osasun asistentzia kaxka-

rra edo komunikazio duin baterako zailtasunak. Espetxezainen probokazioak,

biluzteak, miaketak edo trabak. Hau da egunerokoan Kolektiboari ezarri zaion zigor

gehitua eta honekin bizitzera behartuak gaude nahitaez. Alabaina, eskubide oro

ukatuak izanda, etengabeko umiliazio eta zigorren gainetik, hemen gaude, duinta-

sunaren jabe, askatasunarekin amesten.

Hormatzar hauen barrutik eta kanpotik egiten dugun ahaleginaren eta

lanaren emaitza izango da egoera honekin amaitzea. Sinetsiak gaude euskal preso

politikoen eskubideen alde Euskal Herrian osatzen ari den mobilizazio erraldoiak

izango dituela etekinak. Sinetsiak gaude inoiz etxera itzuliko garela, Azpeitira, zuen

artera.

Azpeitian egiten duzuen lan izugarria eskertzea da gaurkoan gure xedea.

Ehunaka herritarren parte hartzearekin josi da elkartasun sarea Azpeitian, bakoit-

zak bere denbora libretik eta borondatetik zerbait eskainiz. Urte osoko lanaren era-

kusle argiena da ziurrenik Elkartasun Eguna. Belaunaldi, eremu eta kolore ezber-

dinetako herritarren izerdiarekin egun osoko egitarau oparoa osatu duzue aurten-

goan ere, adin guztietara egokitua, herritar guztiei irekia. Bejondaizuela!

Luzatu gabe, herritar guztiak gonbidatu nahi zaituztegu maiatzaren 28an burutuko

diren ekimenetan parte hartu eta elkartasun egunaz gozatzera. Gure gogoak hor

egongo dira, hutsik egin gabe.

Muxuak eta besarkadak guztiontzat.

Xabier Etxeberria, Gotzon Aranburu, Iker Iparragirre, Josu Urbieta, Juan

Carlos Arruti, Joseba Segurola eta Javi Agirre, preso politiko azpeitiarrak.

azpeitiarrentzako, Herriko Presoen eskutitza

27

Kazetari berezia da Joe Sacco estatu-

batuarra, gerra-kronika liburuak komiki bidez

kontatzen baititu. Bere liburuak ikerkuntza lan

sakomen emaitzak dira. Era berean,bere bizi-

pen eta kontakizunak azaltzeko, ehundaka

argazki marrazki bihurtu eta gatazkaren erdian

dauden biztanleen eguneroko bizitzan murgilt-

zeko gaitasuna du.

“Cronicas a pie de Gaza” komikian

1956an Gazako Khan Younis hirian israelda-

rrek egindako sarraskia ikertzera joaten da

Sacco bera. Ikertzen ari den bitartean, ordea,

50 urte ta gero egoera ez dela horrenbeste

aldatu ikusten du kazetariak. Palestinarren

etxebizitzen eraisteak, tiroketak, hiletak, kon-

trol amaigabeak… 1956 eta gaur egungo bizi-

pen artean saltona dabil historioa, eta ederki

islatzen du hamarkadak zapalduta daramatzan

herri baten izaera eta egunerokoa.

Cronicas a pie de Gaza – Joe Sacco

28

Segoviako ihesa 1981ean Imanol Uribek

egindako euskal filma da. Bertan, iparraldean

dagoen errefuxiatu batek kazetari bati ihesaldiaren

nondik norakoak kontatzen dizkio.

Ihesa Franko hil ondorengo ihesaldirik

garrantzitsuena izan zen. Bertan, 29 preso politi-

kok, ia dena ETAkoak, Segoviako kartzelatik ihes

egitea lortu zuten. Hala ere, buruhauste eta arazo-

ak bata bestearen atzetik izan zituzten: Mikel

Lejarza “El lobo” infiltratuaren txibatazoa, Guadia

Zibilarekin enfrentamenduak, euskal presoekin

batera ihes egin zuen Oriol Solé Sugranyes

MILeko militantearen erailketa… Euskal zinemaren

klasiko, oso gomendagarria.

Segobiako ihesa - imanol uri be

29

Zelaia edo Soroa

Hilabete honetan zelaia edo soroaren inguruko berezitasun batzuk ikusiko ditugu.

Bi eratako soroak ditugu, batetik etxe ondoko soroak eta bestetik mendi-

ko soroak. Garai batean, bi soro mota hauetan urtean moztu aldi bat egiten zen.

Denborak aurrera egin ahala, etxe ondoko belardiak hobeto zaintzen hasi ziren,

honela urtean moztu aldi bat egin beharrean, hiru bat moztu aldi egiteko aukera

zuten, beraz negurako belar gehiago izango zuten.

Belardia zaintzeko urtean behin belar txarrak eta harriak kentzen, udabe-

rrian ximaurra zabaltzen eta bestelako ongarriak erabiltzen hasi ziren. Besteak

beste, garai batean arrantzaleak antxoatara joaten zirenean, Berdel ugari arrant-

zatzen zuten, baina Berdela jateko ohiturarik ez zegoenez, Berdelarekin irina egin

eta soroetan, nahiz, baratzetan zabaltzeko erabiltzen zuten (oso ongarri ona

omen da). Itsasoko algak ere erabiltzen zituzten ongarri gisa.

Belarra ondo luzatzen denean eta lehortzen hasten denean moztu behar

da. Behin moztuta dagoela, zabaldu eta lehortzen utzi behar da, egun pare bat

utzi, buelta eman eta ondoren beste egun pare bat utzi. Behin belarra ondo lehor-

tuta dagoenean jaso egiten da. Garai batean belarra jasotzeko mandoak eta

karroak erabiltzen ziren, gaur egun berriz traktoreak. Belarra pilatzeko ere modu

ezberdinak daude, zaharrena belar metak egitea da. Belar metak egiteko lurrean

makila sendo bat sartu eta bere inguruan belarra botatzen da, tarteka ondo zapal-

duz.

Tontorrean lokatza jartzen da, euria egiten duenean ura belar sortaren erdira

sartu eta belarra usteldu ez dadin. Metak egiteaz gain, belar zuloetan edo

baserriko ganbaretan ere jasotzen da belarra. Belar zuloak lau paretako eraikinak

dira, goikaldean belarra botatzeko zulo bat izaten dute eta behekaldean belarra

ateratzeko beste bat. Dena den, gaur egun gehien erabiltzen den teknika, makina

bidez belar bolak egitean datza. Makina bereziekin belarra jaso, borobil forma

eman eta plastikoz inguratzen da.

-Ba al dakizu Praxku hil dela?

-Eta zer zuen ba?

-Kiosko bat

Urteetan ikusi gabeko bi lagun elkartzen

dira:

- Kaixo, ba al dakizu aita izan nintzela?

- A bai? Baita neu ere. Nola du izena?

-Vip express

-aaa...oso izen polita.

-Zureak?

-Maria

-Kar,kar,kar!Galletak bezala!!

Amatxo diru geyo

behar det juergarako

Erantzun punttue ta bialdu:

azpeitikogaztetxea@gmail.com

bota bertsueTXISTIEK

30

Esaera zahar batzuk:

-Aditu nahi ez duenak, ez du esan

behar

-Agindua zorra, esan ohi da

-Alferrak, beti lanez beterik

-Amari egindako zorrak ez dira inoiz

ordaintzen

-Arranoak lumak behar, txepetxak ere

bai

-Aseak gosea ezin ikus

LERDOGLIFIKUE

Lerdoglifikue: PeNeV

ErantzuneK

Hil batzuek 30 egun dituzte, beste bat-

zuek 31 baina zenbatek dituzte 28 egun?

ASMAKIZUNE

Asmakizune: Guztiek

Ostiak banatzen abila izana, ostiako ederra hartu duena

31

lore sortie...

ta ximaurre

2010eko udan Labi eta Xaporra zarauztar gazteek urtebeteko kartzela zigorra eta

6 urtez zerbitzu publikoetan lan egiteko inhabilitazioa jaso zuten, Gudari Egun bate-

ko manifestazioan “Gora ETA” ohiukatzea egotzita. Bi zarauztarrak espetxeratzeko

proba bakarra, pertsona anonimo baten testigantza da. Apirilaren 27an Audientzia

Nazionalera aurkezteko agindua bazuten ere, bi gazteek Santa Barbara menditik

zintzilikatu eta salaketa lau haizetara zabaltzea erabaki zuten. Gora zuek!

Ale honetako ximaurra Dominique Strauss Khan FMIko presindente ohiarentzat doa.

Izan ere, FMI (Nazioarteko Diru Funtsa) garapen bidean dauden nahiz ekonomia

kinka larrian duten herrialdeak zerbitzu sozialak murriztera, zorretan itotzera, mer-

katu “askean” murgiltzera edota langileen eskubideak ezabatzera derrigortzen

dituen erakunde neoliberala da, munduko desberdintasun sozialen eta kapitala gutxi

batzuen eskuetan egotearen erantzule, eta berau lortzeko tresna nagusietako bat.

Gainera, bertako kideek eskubide sozialak ez ezik pertsonen eskubide indibidualak

ere urratzen dituzte, Strauss Khanen bortxaketa saiakera kasu. Obamak ez al

zituen terroristak akabatu eta itsasora jaurtitzen? Has daitezela honekin.

32