Koldo Saratxaga «Ezagutzak izan behar du azken helburu, ez ekoizteak»

- P E R T S O N A I A -- P E R T S O N A I A -

Lidertzat jo dute liderrak eskas ei diren garaian. Enpresa zuzendaritzan zaildu zen,arrakastaren eztirik gozoena dastatu Irizar autobus lantegian, eta bere jakintza zabaldu etabanatu guran ari da gaur egun, K2K Emocionando enpresa sorturik. Ez du lantegi baitako

hierarkia zaharkituan sinesten. Aitzitik, zuzendari eta langileek, denek batera, eskutikhelduta ekin behar diotela aldarrikatzen du: harreman estilo berri bat.

Miel A. ElustondoArgazkiak: Dani Blanco

10 ! 2009KO OTSAILAREN 8A

Ez dakit demasiazko topiko horietarik bat ezote den, alegia: Irizar kooperatiban egindakolan onak markaturik dago Koldo Saratxaga.Hark ematen du krisi egoeran dauden enpresazuzendari Saratxagaren neurria.Zure esana zuzendu beharrean nago, dudarikgabe. Irizar baino lehen izan nituen esperien-tziak arrakastak markatu zituen. Etorki etaUrola kooperatiben kasuak dira. Etorkiproiektua, gainera, hutsetik sortu genuen.Arrakasta izan zuten bi kooperatibek, ni hanizan nintzen garaietan. Irizarri dagokionez,berriz, antolamendua benetan aldatu zenurtean, 1994an �hau da, 1992-93ko krisia etagero�, MCC taldeko onenen artean zen; eko-nomikoki, alegia. Beraz, prozesu normala da:egoera kritikotik irten, lehenengo, eta etorki-zuna diseinatu, ondoren. Horretan bai, erabatasmatu genuen: arrakasta, argi eta garbi. Denaden, egia da garai hark markatu nauela, baina14 urte igaro nituelako bertan, eta bi hilabe-tean baino ez genituen galerak izan. Ez deza-gun ahaztu �eta horrela adierazi izan dutbeti�, pertsonak motibaturik dauden erakun-de batean zailago dela emaitza negatiboak iza-tea, positiboak izatea baino.

Irizarren hasi berritan, bertan esku hartuzenuen lehenengo Batzar Nagusian, han nonjaikitzen den langile bat eta zuk hitzik egin

Koldo Saratxaga

Nortasun agiriaKoldo Saratxaga (Sopuerta, Bizkaia, 1947). Ingenia-ritza Tekniko ikasketak egina da, nahiz eta ohikoingeniaritik ezer ez duela dioen. Enpresa kudeaketanjardun du, egoera larrian eta krisiak jota zeudenenpresak altxatzen. Lanean izan duen arrakastak eraaskotako sari eta merezimenduak ekarri dizkio. Hie-rarkiarik gabeko eredua defendatzen du, motibazioalantzea, botere, ardura eta uzta banatzea. Liburua duidatzia bere sentimendu eta pentsamenduak erakus-teko: Harreman estilo berri bat: egiteko dagoenorganizazioen aldaketarako. K2K Emocionando ahol-kularitza enpresatik saiatzen da pertsonak hunkitzen,haiek beren errutina, lan eta aspermenetik ateratzen.

«Ezagutzak izan behardu azken helburu, ez

ekoizteak»

orduko enpresaren gidaritza hartzea aurpegira-tzen dizun�Anekdota bat, besterik ez. Jakina, pertsonaaskok ardurarik handienak dituztenekikoduten sinesmen gabezia erakusten du pasadi-zoak. Azkenean, nire misioa zein zen zehazte-ko balio izan zuen, haiek ados izanez gero,behintzat, eta horixe zehaztu genuen, sei orduiraun zuen batzarraren ostean.

Nola konpontzen du enpresa batek krisia?Hedabideetan, erregulazio dosierrak eta kalera-tzeak besterik ez dira entzuten.Lehenengo, etxeko lanak ondo eginda edukibehar ditu. Luzaro, ereintza langile guztien

Euskara�Gainditu gabekoikasgaia duteuskara. Urteetaneta urteetan, hainhandia izan zenahalegina, eta haintxikia etekina�Euskarak lehenengozenbakia dueginkizunen kutxan.Espero dut egunenbatean nire lobaUdane, Ibai, Iratieta Aroak nilotsarazi eta lanaburutzea. Ez naizetsitzenduenetakoa. Ez dutbatere dudarik:euskara da gureidentitate zeinurikbehinena�.

http://www.argia.com/argia-astekaria/2171/koldo-saratxaga?pdf


hori erraietatik datorkit. Beti nahiizan dut hau eta hura ezagutu, bainaez kopiatu. Ikasle nintzen garaian bai,kopiatzen nuen, baina batere motiba-tzen ez ninduten irakasle eta ikasgaie-tan. Kar, kar, kar� Nonahi eta beti,pertsonak dira arrakastaren giltza.Atzo eta gaurko erakunde guztiekhorixe egiten dute, baina badago aldehandi bat, bai azalean, bai mamian:gehienek, indarrean dagoen eredua-ren arabera jokatzen dute, 1913anasmatutako eredua, erakunde milita-rrek sortutakoa. Badakigu zertan deneredu hori: bakan batzuek pentsatzeneta agintzen dute; beste batzuekbitartekari eta kontrolatzaile lanakegiten dituzte; gehienek, azkenik,obeditzen dute, eta lan egiten. Gureiritziz, ostera, pertsonengan inpor-tanteago dira gaitasun intelektual etaemozionalak, fisikoak baino. Aregehiago pentsatu eta sentitu behar da,egin baino.

Liburua duzu idatzia, Harreman estiloberri bat�, non ageri dituzun zurepentsamendu eta sentimenduak. Zer-gatik ez du hori bera egiten �edo egi-narazten�, arrakastaren gozoa dastatuduen enpresaburuak, besteri bideaerakustearren, alegia? Enpresa edoekonomi elkarte baten zuzendaritzanburu-belarri ari den hari lagungarrigerta lekioke�Ezetz jakin zein den esku hartududan erakundeetan, eta oraintxeK2K Emocionando enpresarenbidez esku hartzen ari naizenetan,sumatzen dudan sintomarik nabar-menena.

�Gardentasun gabezia, erakundean esku har-tzen dutenek ageri duten errealitatearen eza-gutza falta. Hori konfiantzaren guztiz kontra-

koa da, hor ez da �ate guztiak denontzatzabalik�, barrukoentzat ez ezik, kanpo-koentzat. Horrelakorik ez bada, eztaantzekorik ere, ezinezkoa da pertsonen-gan oinarritutako antolamendu berririk.

Zein neurritan da zure kudeaketa ereduaenpresa batetik bestera esportatzekomodukoa? Zer balio du zure ereduak lan-gileen nahiaren kontra erregulazio dosie-rrak agindu nahi dituzten enpresenkasuan?Inportanteena pertsonak baldin badira,ez dio ardura sektoreak, ez lekuak. Per-tsonak ardatz eta oinarri direlarik, zeinahi

artean egiten den erakunde batean errazagoeta eraginkorrago egiten da lan. Negu gorriaigarotzea bezala da. Oraintxe, denok baterajarrita ari gara lanean, ez dezaten batzuek kal-tea jaso eta beste batzuek onura. Elka-rrizketa eta elkar ulertzea, beti funtzio-natzen du-eta konfiantza �konfiantza,hizki larriz� baldin bada. Horixe da gureeredua. Beste zenbaitena, lehena berrizere, kasurik gehienetan.

Zure kudeaketa ereduak pertsonak dituardatz eta oinarri, han eta hemen hamai-katan adierazi duzunez. Ez ote dago per-tsonak beste faktorerik?Hara, nik horixe dut errezeta: pertsonen-gan sinetsi. Gainerakoa, ondo dator. Eraberean, ezaguna da, hori ere hainbestetanesan dut eta, niri dagokidanez sineste

�Pertsonak jabegoareneta boterearen atal

gutxienez inportantebaten jabe behar du.

Nire iritziz, sindikatuekgainditu gabeko

ikasgaia dute hori.Etorkizuna gaurkoak

ez diren bideetanbarna doa�


13"2009KO OTSAILAREN 8A

genuela �egiten genekiela� egiten genuena.Hortaz, zertan ez egin berdin munduko bestezenbait lekutan? Zertan ez erakutsi han egiten,merkatuan jarri, lana eta aberastasuna sortuharako lekuan, bai bertakoentzat, bai geure-tzat? Eta, horrela jo genituen Txina, Brasil,Maroko, Mexiko, India eta Hego Afrika. Gauregun, bi mila pertsona baino gehiago ari diralanean laguntzen. Gainera, beste enpresa batihazten lagundu diogu Sevillan (Espainia) etaManresan (Herrialde Katalanak). Horrela egi-nik, Irizar, Ormaiztegin, multiplikatu egin da.Ez dakit zer den, zer esan nahi duen, �kostutxikiko� leku batera joatea, hemen lanpostuakezabatzea. Are gehiago esango dizut, akatslarria deritzat hemendik joateari, �eskulanarenkostu txikia� beste argudiorik gabe. Baina per-tsona osoak gabe, haien eskulana besterik nahiez duenak� bai, baliteke hemendik alde eginnahi izatea.

Pertsonengan sinesten duzu, haien balioan,haiei libertatea, ardura eta konfiantza emateaaldarrikatzen duzu. Zer gertatzen da, ordea,nagusiek, zuzendariek, ardura banatzekoberen buruan aski konfiantza �edo heldutasu-na� ez dutenean?Bada, horixe, gertatzen dena: egoera ez delaaldatzen. Guk kultura aldaketa eragin nahidugu eta, ondorioz, oraingoz �normalaren�kontra ari gara. Normala, diot, oraindik ereunibertsitateetan bizitzan garaile izaten era-kusten dutelako. Eta zer ote da hori? Laburesanda, ondokoa baino gehiago izatea, pira-midearen goiko erpinean edo ahal den gorenegotea. Haatik, ez diete erakusten besterekinbanatzen, talde-lanean� Oker galanta!

Aizu, eta zergatik �Koldo Saratxaga lider karis-matikoari� hots egiten diotenak hitzaldia egindezan, kudeaketa ereduaz jardun dezan, ondo-ren ez diote kasurik batere egiten eta beti-beti-ko arauen arabera jokatzen dute beren erakun-dearen baitan? Ez duzu behin ere pentsatudesertuan predikatzen ari zarela zu ere?

Diktadura�Enpresa,diktadura da.Enpresa barruanindarrean dagoeneredua hierarkikoada, botere mailakondo banatutadaude: zuzendaria,buruzagiak,agintea,�behekoak�, �nirejendea�,arduraduna,eskulana� Ohikohiztegia da. Ohikoa,ondo zoritxarrez. Ezahaztu, gehienetan,eta XIX. mendeanegin ohi zen bezala,pertsonek fitxatuegiten dituztelalantokira egitendituzten sarrera etairteera garaiak.Nonbait,zuzendariak ez dirajabetzen langileenalderdi fisikoabesterik ez dutelakontrolatzen,pertsonenalderdirik behinenaahazten dutela:beren balioak�.

K o l d o S a r a t x a g a -- aldaketa gauza dadin, gaur-gaurkoz eta egoerakontuan harturik, ez dago dudarik nahitaezkoadugula jabetzarekiko akordioa, nonahi eta beti,dela Elkarte Anonimoa, Kooperatiba Elkartea,Lan Elkartea, Lan Elkarte Anonimoa� Gurekasuan, zein da nobedadea? Guk, akordio horiez ezik, esku hartzen duten pertsona guztienadostasuna eskatzen dugu, langile guztiena.Orduan bai, benetako antolamendu aldaketaaztertzen hasteko moduan izango gara. Orain-dik ez dugu sektorerik ez elkarte motarik kon-tsideratu. Lehenengo, pertsonak, haiekin jarribehar dugu-eta harremanetan. Esango dizut,K2K Emocionando, oraintxe, zortzi koopera-tiba elkarterekin eta bederatzi Elkarte Anoni-mo eta Lan Elkarterekin lanean ari da. Sektoreezberdinetan ari dira denak ere.

Zer datorkizu gogora �krisi� hitza entzutenduzunean?Gauza asko� Hiztegiak dakartzan definizio-en artean hauxe ageri da, adibidez: �Pertsona,enpresa, arazo edo bestelako baten aldi bate-ko egoera txarra, edota zaila�.

Bai gizakiak bai erakundeak aldez aurretikprest egon behar dugu, krisiak ez du-eta betinoiz etorriko den iragartzen. Haize aldenabiga genezake, eta nabigazio teknikazorrotzenak menderatzen ditugula pentsatu,edota, zeharo bestela, jabetu egoerak ezduela beti berean iraungo eta haize alde goa-zela baliatu, haize kontra gertatzen gareneko,egoera bihurritzen denerako. Krisiak ez ditaintzat hartu beharreko ezer adierazten, era-kundeak inportantea eta urgentea bereiztendituenean� Begira, katagorriak, erleak�badaki negua krisi garaia duela, ez daki zen-bateraino negu izango den, negua etorriaurretik prestatu besterik ez du egiten�

Zer diostazu deslokatzeari buruz?Nik, horretaz, duela 16 urte Irizarren nengoe-la egin genuena esango nizuke. 1992ko azaroazen, lehen bidaia Txinara. Mundua oso handiazela pentsatu genuen, eta guk oso ondo egiten



Ez da galdera kamutsa� Zenbaitetan, eskaeraonartu aurretik galdetu diet: �Seguru zaudebadakizula zertaz jardungo dudan?�. Horrezgain, seguru dakit exekutibo eta enpresaburuaskok aldatu egin gura dutela. Badakite, etorki-zunari erantzutekotan �eta etorkizunak larri-tzen ditu� albait jende gehien behar dutela.Aldi berean, ordea, izu-ikaratan dira, ezdaude-eta bere buruaz seguru, ez daude segu-ru planteamendu ireki eta konfiantzan oinarri-tutako baten aurrean zer pentsatuko dutenbesteek. Konfiantza, izan ere, asko kostatzenda iristen; galdu, berriz, segundoan galtzen da.Exekutibo eta enpresaburu horiek, bestalde,kezka handiak dituzte: kezka, gardentasuna;kezka, egia gorria; kezka, etika bere osotasu-nean; kezka, boterea banatzea; eta, askotan,kezka, uzta banatzea.

Enpresaburu, zuzendari eta gidari asko ezdaude kudeaketa eredu berri bati ekitekoprest. Menturaz, prestaturik ere ez daude.Alabaina, beraiek dute horretarako indarra.Zertan da langileen ahala?Ematen du denok konbentzitu garela, etaetorkizuna berrikuntzaren mende dagoela.Beti izan da horrela, berrikuntza da beti giltza-rrietako bat, baina ematen du orain ezinbeste-koa dugula. Eta, bistan da, aro berrian gaudelaesaten ari gara, ezagutzaren aroan. Beraz, ezda kapitalaren garaia, kapitala ez da berme-emaile, ez da ekoizte aldera ekoizteko garaia,nahiz eta horixe izan errealitate gordina kasu-rik gehien-gehienetan gaur egun. Inportantee-na ezagutza bada, zera da inportanteena: per-tsonek egiten dakitena, beren lan eskarmentueta jakituriaren arabera betiere. Pertsonakbeste inork ez du ezagutza hori, eta pertsonakilusioa eta motibazioa dituenean, bai lanareki-

ko eta bai lankideekiko, jabegoaren eta bote-rearen atal gutxienez inportante baten jabebehar du. Maniobra tarte bat dagokio, alegia.Nire iritziz, sindikatuek gainditu gabeko ikas-gaia dute hori. Etorkizuna gaurkoak ez direnbideetan barna doa.

Zuk esana da ingeniari larregi ditugula. Lide-rrak, aldiz, eskas, falta.Has gaitezen errazetik: eztabaida foro guztie-tan ere horixe esango dizute, alegia, liderrakfalta zaizkigula, dela politika mailan, delaenpresan. Berdin nazioartean. Nire ustez,Mandela izan da azkeneko liderra. Badutnahiko kezka �lider� hitz hori dela eta. Izanere, herrialde bateko buruzagiei, enpresabu-ruei eta goi mailako exekutiboei lotzeko joeradago, gero eta handiagoa. Beste hitz bat, esa-nahia galtzen duena... Ingeniari larregi ditugu-la esana dut, bai: soluzioa ez dela bakarrikezagutza teknikoaren bidetik etorriko adierazinahi nuen. Ingeniariei dagokienez, nire eskar-mentuaren arabera, eta ehunka ingeniari eza-gutzen ditut hurre-hurretik, oso molde klasi-koa dute; ikuspegi teknikoari dagokionez arinaiz betiere. %40 edo 50 beharko lukete bes-telako ikuspegi batzuetatik. Eta hor, uniber-tsitatea aipatu behar, berriz. Hobe dugu apa-lak izan eta onartu: aro aldaketa honek atzeraxamar harrapatu gaitu, etorkizunari buruzdudan ikuspegiaren arabera, behintzat. Azkenhelburua ekoiztea izatetik ezagutza izateraigaro gara. Orain arte, alderdi materiala, tek-nikoa lehenetsi da; eta, lekurik gehienetan,lehenesten da, oraindik. Aro berrian, ezagu-tzak izan behar du helburu, etorkizunekoproiektu komun baten inguruan pertsonakmotibatu eta ilusionatzea. Baina badiotsut,aldaketak atzera xamar harrapatu gaitu� n

AZKEN HITZAAmets

�Heldutasunak bizi dugun planetarenikuspegi globala izatera ekarri nau,elkarlana gauza bat dela eta kooperati-bak besterik direla ulertzera, ideiak etasentimenduak banatzea merezi duela,egia ondasun bakana dela, pertsonakzoragarriak direla, mundu justuago bategin nahi badut lan handia egin behardudala oraindik� loba zoragarriakditudala eta askatasuna eta justiziaditudala oraindik amets�.

Krisia�Aukera paregabeadugu krisi honetatikindartuta irteteko,batera jokatuz gero.Baina, uste dutinportanteagoizango dela zenbateserleku lortzenditugun hurrengolegebiltzarrean, ezerezberdina egiteabaino. Horretarako,izan ere, asko hitzegin behar da eta,jakina, eztabaidatu,zer edo zer sortzaileeta berritzaileasmatzekotan.Ederra litzatekeikustea, benetanikusi, �Berrikuntzaurtea Euskadin�izatetik, �Sormeneta Berrikuntzaurtea Europan�izatera igarogarela�.

- K o l d o S a r a t x a g a-


Koldo Saratxaga «Ezagutzak izan behar du azken helburu, ez ekoizteak»

Business

Transcript of Koldo Saratxaga «Ezagutzak izan behar du azken helburu, ez ekoizteak»