EUSKARAREN BIZIBERRITZEA EUSKAL HERRIKO HIRIBURUETAN · 2014. 11. 14. · Hizkuntza praktikak...

EUSKARAREN BIZIBERRITZEA EUSKAL HERRIKO HIRIBURUETAN Hizkuntza praktikak hiri-mundu eta mundu hirietan

Xabier Aierdi Urraza. 2014.11.14


65,456,7 58,9

47,958,1

43,453,4 51,5

33,6 31,226,0

12,3

16,719,0

23,2

21,2

23,1

21,8 23,0

26,8 30,0

27,8

22,4 26,5 22,128,9

20,7

33,524,8 25,5

39,6 38,746,2

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

euskaldunak ia euskaldunak erdaldunak


21,6

3,9

14,9

39,5

26,3

8,6

18,9

45,9

32,3

16,2

25,0

51,5

37,2

23,9

31,2

53,3

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

Euskal AE Araba/Álava Bizkaia Gipuzkoa

euskaldunen bilakaera, 1991-2011 (%)

1981 1991 2001 2011


66,7

50,8

72,778,6

biztanleria [2.119.586] Euskaldunak [789.439] Ia euskadunak [541.562] Erdaldunak [788.585]

Hiriburuen eskualdeetan bizi da... (%)


996

56.992

66512.526

30.414

204.717

31.263

38.135

138.990

46.607

7.103 2.442

32.404

39.310

3.6119.677

20.86926.154

32.606

53.958

0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

Euskaldunak eskualdeka


Arabako

Lautada;

56.992Bilbo Handia; 204.717

Donostialdea; 138.990

Euskaldunak

Arabako Ibarrak Arabako Lautada Arabako Mendialdea Arratia-Nerbioi Bidasoa BehereaBilbo Handia Deba Beherea Debagoiena Donostialdea DurangaldeaEnkartazioak Errioxa Arabarra Gernika-Bermeo Goierri Gorbeia InguruakKantauri Arabarra Markina-Ondarroa Plentzia-Mungia Tolosaldea Urola-Kostaldea


Arabako Lautada; 126.907

Bilbo Handia; 401.884Donostialdea;

91.241Erdaldunak [788.585]

Arabako Ibarrak Arabako Lautada Arabako Mendialdea Arratia-Nerbioi Bidasoa Beherea

Bilbo Handia Deba Beherea Debagoiena Donostialdea Durangaldea

Enkartazioak Errioxa Arabarra Gernika-Bermeo Goierri Gorbeia Inguruak

Kantauri Arabarra Markina-Ondarroa Plentzia-Mungia Tolosaldea Urola-Kostaldea


78.727

72.071

52.298

21.640

20.85717.679

15.35614.518

13.710

13.585

12.02511.787

11.72311.64611.051

10.84910.844

9.5579.513

9.4969.326

9.3089.081

8.7078.612

8.3637.952

7.5207.398

7.2197.092

Euskaldunak, 2011, 30 udalerri kopurutsuenak


Bilbao Donostia Gasteiz Getxo Irun Barakaldo Zarautz Errenteria Durango Eibar

biztanleria euskaldunak ia euskaldunak erdaldunak


23.979

6.203

34.917

1.473

6.4699.681

35.061

15.188

46.083

4.346

11.211 12.704

53.051

31.482

60.415

9.059

15.97517.845

78.727

52.298

72.071

17.679

21.640 20.857

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

Bilbo Gasteiz Donostia Barakaldo Getxo Irun

Hiriburu eta 3 udalerri kopurutsuenen euskaldunen bilakaera, 1981-2001

Euskaldunak 1981 Euskaldunak 1991 Euskaldunak 2001 Euskaldunak 2011


6,3

3,4

21,2

1,3

9,9

18,8

9,67,5

27,3

4,2

14,3

24,3

15,5 14,9

34,7

9,8

19,9

32,4

23,0 22,5

40,6

18,3

27,8

35,9

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

Bilbao Vitoria-Gasteiz Donostia / San Sebastián

Barakaldo Getxo Irun

Hiriburu eta hiru udalerri kopurutsuenen euskaldunen bilakaera portzentaietan, 1981-2001

1981 1991 2001 2011


1. Datu hauen ostean, badirudi teorikoki behintzat hirian eta epe luzean jokatzen dela euskararen superbibentzia. Fokismoa praktikatuz hiriak asediatu behar ditu euskarak. Zelan? Astiro astiro eta metaketa kuantitaboekin. Ekarriko ditu horrek aldaketa koalitatiboak? Auskalo!

2. Ikaratzeko datu ugari dago. Hasteko: belaunaldien arteko dinamika. Non sortu desagertuz doazen euskaldun ia elebakarrak? Historia zail batek anormalitatea du eredu, eta erregela horretan jokatzen jarraituko dugu

3. Gaurdaino, behintzat, hiriaren dinamika euskararen aurka doa. Hiriaren aireak libre egiten gaituela esan ohi da; baina, batez ere; libre euskaratik askatzeko ere, askatasun ikusezin eta erantzunkizun ezekoa.

4. Hiria, ezinbestez, eremu minatua da euskararentzako, eta neurotikoen aliantza elikatzeko ere.

5. Beraz, hirian nagusi izan litezke euskara behar ez dutenak, nahi ez dutenak, eta desarduratzen direnak ere.


6. Euskara, klase eta etniak elkar topatzen duteneko bidegurutze konplexuan dago. Praktika kulturalak praktika politikoak dira, eta politikak gurean ez du lubaki ideologokorik, identitatekoa baino. Hori ez da egokia, elebitasuna zaila den moduan, euskaltasuna sortu gabe dago.

7. Euskarak hirian klase behea ia osorik eta klase ertainaren zati baten leialtasuna aurkitu du. Batzuei goranzko mugikortasun potentziala ekarri lekieke; besteek, bazuten kapital kultural eskuratua, eta euskarara ere heldu da kapital hau edo euskara inkorporatu dute kapital honetara. Lehenek, zoritzarrez, ez dute gizarte-botererik eta ez dira erreferentziala; bigarrenak, ordea, epe luzera eragin oso positiboa ekar dezakete.

8. Badakit kalitateaz ere hitz egin litekeela, baina ez dit kezka sortzen, ezin baitaiteke bestela izan.

9. Soziologian oso garrantzizkoa den prozesua agian ez da posible hirian, baina lortu behar da, komunitatetik elkargora iragaitea. Zaila da prozesu hau. Euskal herrian, egun, hiria komunitate bilatu behar dugu euskarako, baina landagune guztia ere oso hiritartua dago.


10. Soziologian oso garrantzizkoa den prozesua agian ez da posible hirian, baina lortu behar da, komunitatetik elkargora iragaitea. Zaila da prozesu hau. Euskal herrian, egun, hiria komunitate bilatu behar dugu euskarako, baina landagune guztia ere oso hiritartua dago. Hiria irabazi bai, baina herria galdu gabe.

11. Oso seguruenik, prozesu guzti hau Estaturik gabe, biztanleriaren gehiengoa abertzale izan gabe, eta mundu-hizkuntzen kontra garatu behar da.

12. Egiturak, errelatoak eta babesa behar du euskarak hirian. Baina, baita gizarte-atxekimendua.

13. Euskararen garapena zaila eta zalantzia izan da historikoki, eta horrela izaten jarraituko du.

14. Fokismoaz baliatuko bagara, abiapuntua ziurtatu dezagu. Gainontzekoarekin, gero gerokoak; etorkizuna, etorriko da.

EUSKARAREN BIZIBERRITZEA EUSKAL HERRIKO HIRIBURUETAN · 2014. 11. 14. · Hizkuntza praktikak...

Documents

Transcript of EUSKARAREN BIZIBERRITZEA EUSKAL HERRIKO HIRIBURUETAN · 2014. 11. 14. · Hizkuntza praktikak...