ERLIEBEA 8ºGAIA

ASIER AMABLE

Lurraren barrualdeko prozesuakGeosferearen barruko teperaturea eraginez,

energia sortzen da.Mogimendu bizkorrek, lurrikarak edo

seismoak eragiten dabez.Seismoa itsasoan gertatu egiten da,

itsasikara deitzen jako, eta olatu erraldoia sortu daikez;fenomeno hori tsunami deitsen jako.

Lurraren barrualdeko tenperatura altuen eraginez arrokak urtu egiten dira eta magna bihurtzen da.

Hona hemen sumendia zelan sortzen dira eta zer elementu osotuta dagozan.

Labeaz aparte sumendiak BESTE

MATERIAL solido eta gaseoso botaten dauz

Erupzinoa gertatzen danean, sumendiak

magma likodoa botaten dau LABEA

MAGMEAK TXIMINIA izeneko arrakalatik gora

igoten dau

Material horreek KRATER izeneko

irekiduratik urtetan dabe

kampora.

Labea eta beste materialak

kampoan jalgiten dira ,

SUMENDIAREN KONOA osotzen

dabe

Lurraren kampoaldeko prozesuak

Kampoaldeko eragile geologiko deitzen jake eta nabarmentzekoak dira prozesu honeek eragiten dabezan :

HIGIDUREA EDO EROSINOA.

GARRAIOA.

SEDIMENTAZINOA.

• Lurrazala higatzen dauan prozesua IGIDUREA EDO

EROSINOA dauka izena.• Materialak batetik

bestera eroateko prozesu horri

GARRAIOA deitzen jako.• Materialak pilatzeko

prozesu horri SEDIMENTASINOA

deitzen jako.

IBAIAKIbaiak ur gezako korronte jarraituak

dira.Mendietan jaioten dira eta aintziretara joaten dira.

Beste ibaietara botaten dabenak IBAIDAR deitzen jake.

Ibaien arteko bereizketea egiteko hainbat elementu hartzen dira kontuan

UBERKEA: Ura pasatzen dan lekua da.EMORIA . Ibaiak daroan ur kantitatea da.IBILGUA : Ibaiak egiten dauan ibilbidea da eta hiru zati daukiez eta honeek dira.

GOIKO IBILGUA: IBAIAREN

ITURBURUTIK ORDOKIRAINO ZATIA

DA ERDIKO IBILGUAIBAIAK ORDOKIAN

EGITEN DAUAN BIDEA DA

BEHE IBILGUAIBAIAREN

AMAIERAKO ZATIA DA.

ISURIALDEKO HIDROGRAFIKOAK

EUSKAL HERRIAK ISURIALDE HIDROGRAFIKO BI DAUKAZ ETA HONEEK DIRA:

KANTAURIARISURIALDEKO

IBAIAK.

MEDITERRANEAR

ISURIALDEKOIBAIAK

KANTAURIAR ISURIALDEKO IBAI

NAGUSIAKATTURRI

BIDASOA

UROLA

DEBA

NERBIOI

KADAGUA

IBAIZABAL

MEDITERRANEAR ISURIALDEKO IBAIAK

EBRO

ZADORRA

EGA

ARGA

BAIA

ARAGOI

EZKA

ZARAITZU

BARRUALDEKO ERLIEBEAREN ELEMENTUAK

MENDIA MENDILERROA

SAKONUNEA

GOI ORDOKIA HAANAR

ORDOKIAMUINOA

KOSTALDEKO ERLIEBEAREN ELEMENTUAK

MENDIKATEA

GOLKOA ARTXIPELAGOA

HONDARTZA

PENINTSULEA

LURMUTURRA

UHARTEALABARR

A

EUSKAL HERRIKO

ERLIEBE UNITATEAK

EUSKAL HERRIKO ERLIEBEAK1. PIRINIOAK: Zuberoako eta Nafarroa Behereko

goraguneak eta Nafarroako Iparraldea hartzen dabe.

2. PIRINIOAURREA: Hegoaldean mendilerroen multzoa da leireko mendilerrotikebro ezkerreko ibaietaraino hartzen dau.

3. KOSTALDEKO MENDIAK: kostaldetik hur dagoz. Oiz, urkoeta jaizkiber dira nagusiak eta 1300 beherakoak dira.

4. EUSKAL HERRIKO HARANAK: txikiak eta ugariak dira.

5. ORDOKIAK: zabalak dira .

SAKONUNEAKHONEEK DIRA

ESANGURATSUENAK:

• EBROKO SAKOGUNEA EUSKAL HERRIAREN HEGOALDEAN DAGO

• AKITANIAKO SAKOGUNEA EUSKAL

HERRIAREN IPARRALDEAN DAGO

Kostaldea itsasoagaz mugea egiten dauan lur eremua da . 200 km inguru dauka oso arrokatsua eta altuak dira mendien hurtasunagaitik . Hareazko

hondartzak txikiak dira.

LURZORUA ETA

LURZORUAREN

ERAKETEA

LURZORUALURZORUA : Lurrazalaren geruzarik

azalekoena da eta hainbat elementuz osotuta dagoz:

harea , buztina , arroka zatiak , gatz mineralak , airea , ura , eta izaki

bizidunen arrastoak , animalienak nahiz landarenak.

LURZORUA ERATZEKO : prozesua oso mantsoa da milaka urte iraun daikez.

LURZORUAREN ERAKETEAAZALEKOENAK : LURZORUKO

GERUZARIK EMONKORRENA DA. HUMUSA DAUKA ETA LANDARAK

GERUZA HORRETAN HAZTEN DIRA.

GERUZA HONETAN ARROKA ZATIAK DAGOZ ETA HAINBAT ELEMENTU

NAHASTEN DIRA.

LURZORUAREN GERUZARIK SAKONENEKOA HARRI AMA OSOTUTA

DAGO.

HAU DA NIRE LABURPENA

ASIER AMABLE