Henrique MonteagudoUniversidade de Santiago de Compostela

Glotopolítica: Campo de estudos lingua/poder

Política Lingüística: Regulación política da diversidade lingüística Language politics Language policy Lexitimación

Planificación Lingüística: Quen?, que?, como?, para que?

A política lingüística é un elemento regulador das relacións entre as transformacións sociais amplas e os seus efectos sobre as linguas.

Constitúe un mecanismo de control social, participación e debate das dinámicas que afectan á evolución das linguas, evitando efectos derivados indesexados destas.

Como proceso: defensa e promoción dun idioma ameazado

Como obxectivo / ideal: situación lingüística ‘normal’ > modelos

Norma: normal descritivo (frecuencia) / prescritivo (regra) \\ anormal infrecuente / incorrecto

Concepción minimalista (individualismo): o/a falante non atopa problemas para desenvolverse nesa lingua.

Concepción maximalista (estato-nacionalismo): monolingüismo social (territorio (país / estado) e falantes monolingües).

Concepción ecolingüística: institucionalización. O uso da lingua é esperable, de rutina na totalidade das situacións de comunicación, ao menos nas máis frecuentes e significativas.

Produción e reprodución da comunidade lingüística Produción e reprodución da lingua

1. Punto de vista da comunidade lingüística Condicións para a produción da comunidade lingüística:

(auto-)recoñecemento, igualdade, promoción. Condicións para a reprodución da comunidade

lingüística: uso exclusivo / preferente / suficiente da lingua en dominios clave da comunicación social (administracións e servizos ao público, sistema educativo, media, traballo, lecer).

2. Punto de vista da lingua Condicións para a produción da lingua: recoñecemento,

estandarización, diversificación discursiva - estilística Condicións para a reprodución da lingua: difusión,

aprendizaxe informal e formal, transmisión interxeneracional

Punto de vista dos/as falantes Garantía de interacción rotinaria (i. e., sen

custo ou esforzo extra nin estrés engadido) na súa propia lingua nos contextos de comunicación máis relevantes. En particular, no sistema educativo, no ámbito laboral, nos servizos ao público das administracións e das empresas privadas, e mais no acceso ao consumo, á información e aos produtos/ actividades de lecer.

FORMA FUNCIÓN

SOCIEDADE

Selección Expansión funcional

LINGUACodificación normativa1.Grafización2.Gramaticalización3.Lexicalización

Diversificación estilística

“Nas relacións lingua/sociedade, a forma segue á función”

Gradación e concreción de obxectivos: Grupos meta

Novos usuarios: Aprendizaxe da lingua Falantes tradicionais: Aprendizaxe do

estándar, variedade escrita Elaboración de materiais de apoio:

Ensino regular/reciclaxe adultos

ELABORACIÓN

ADOPCIÓN ACEPTACIÓN

DIFUSIÓN

Principios legais Persoal Territorial

Obxectivos Recuperación/promoción dunha lingua

ameazada Conservación/estabilización status quo Fagocitación: Substitución e asimilación

Voluntaria

Acoutada

Universal

Asistida INTENSIVA Indemnizatoria

Non asistida

Permisiva Diferencial

EXTENSIVA

Diagnóstico: Definición do problema Debate público Participación expertos

Análise DAFO:

Procedemento DELPHI: Focalización progresiva

Negativo Afirmativo

Situación Feblezas Fortalezas

Previsión Ameazas Oportunidades

Transmisión da lingua, uso e coñecemento Usos institucionais: Administracións,

ensino, medios de comunicación, produción cultural…

Actitudes, opinión pública, expectativas Fontes de datos:

Censos de poboación e vivenda Inquéritos globais: MSG-91, IGE-03, IGE-08 Enquisas parciais: CIS-93, CIS-98,RAG-04, CCG-09 Índices: Observatorio da Lingua Galega Traballos avaliativos: USC-10 Traballos cualitativos: Actitudes da mocidade…

Planificación: 1.Respaldada política e legalmente 2. Asesorada por expertos 3. Participativa e dialogada 4. Aberta e transparente 5. Flexible, adaptable e reaxustable

Toma de decisións:

O proceso é tan importante coma o produto

Prioridades: Obxectivos xerarquizados Secuencia, encadeamento e gradualidade:

Obxectivos temporalizados, facilidade de avaliación (axuste do proceso sobre a marcha)

Sectores: Obxectivos sectorializados Perspectiva sistémica: Ecolingüística Creación dun horizonte global : Fomentar e

aproveitar sinerxias Asegurar avances graduais (concreción de

obxectivos/detección de problemas)

Medios: Humanos: Formación do persoal, condicións

laborais. Institucionais: Organismos centrais

planificadores, unidades de traballo (situación no organigrama), orientación, consulta e coordinación, asesoramento e avaliación

Económicos: Orzamentos Normativos: Leis, decretos, regulamentos,

ordenanzas…

INPUT: Recursos investidos IMPLEMENTACIÓN: ‘Caixa negra’

(Dinámicas descendentes, ascendentes, laterais)

OUTPUT: Produto (accións, actividades…) OUTCOME: Resultado (‘variación

experimentada pola situación por efecto da intervención planificadora’)

Coñecemento da realidade: reinicio do ciclo

Medición da variación producida pola intervención planificadora: Comparanza Valora os resultados, non os produtos Á luz dos resultados, valora o conxunto do

proceso Factores coadxuvantes Factores entorpecedores

Reaxuste de obxectivos, medios, previsións, métodos: Reinicio do ciclo

Optimización: Dada unha cantidade de recursos>o mellor

resultado Dados os obxectivos> conseguilos ao menor custo

posible