ERRUSIAKO IRAULTZA

Kontzeptua

Kontzeptua

Errusiako Iraultza

1917ko Errusiako Iraultza XX.mendeko gertakizun nagusietakoa da.

Handik sortu zen Estatuak lehendabiziz indarrean jarri zituen sozialismoaren printzipio nagusiak

ERRUSIAKO IRAULTZA

Tsarraren Errusia

Tsarraren Errusia

• Ezaugarri orokorrak• Ezaugarri ekonomikoak• Ezaugarri sozialak• Ezaugarri politikoak

Tsarraren Errusia

Ezaugarri orokorrak Biztanlearen eta aberastasunaren arabera Europako potentzia handietariko bat bazen ere,

kontinenteko herririk atzeratuena zen (herrialde aurreindustrializatuta zen)

Ezaugarri ekonomikoak Ekonomia atzeratua

Nekazaritza sektore nagusia: Nekazaritza tradizionala Lurraren jabetza esku gutxitan Nekazarien bizi baldintzak oso txarrak

Industrializazioa oso berandu eta eskualde batzuetara mugatuta

Tsarraren Errusia

Ezaugarri sozialak Atzerapen soziala

Gizartea oso polarizatuta

Nekazariak: sektorerik handiena Bizi baldintzak oso txarrak

Langileak: Oso kopuru txikia Politikoki ondo antolatuta

Burgesia: Oso kopuru txikia Eragin politiko handiagoa eskatzen zuten

Noblezia: Oso atzerakoia Latifundistak 1861ra arte pribilejio feudalak mantendu zituen

Tsarraren Errusia

Ezaugarri politikoak: autokrazia• Monarkia absolutu anakronikoa

•Tsarraren aginpideak ez zeukan mugarik

•Herria kontrolatzeko armadaz, poliziaz eta Eliza ortodoxoaz baliatzen zen

ERRUSIAKO IRAULTZA

1905ko Iraultza

1905ko Iraultza

Iraultzaren arrazoiak: Giza taldeen ezinegona Japoniako gerra

Iraultzaren faseak Tsarren erreformak Iraultzaren ondorioak Iraultzaren erreformen porrota

1905ko Iraultza

Iraultzaren arrazoiak

Giza taldeen ezinegona: Monarkiaren aldeko sektoreak izan ezik beste guztiak aldaketaren alde

Burgesiak monarkia parlamentarioa nahi zuen, Europakoen antzekoa (Alderdi Konstituzional Demokrata: kadeteak)

Nekazariak lurra banatzearen alde: lurraren zuzeneko jabeak izan nahi zuten (Alderdi Sozialista Iraultzailea)

Langileak sistema sozialistaren aldekoak Boltxebikeak: Marxistak. Tsarismoari aurre egiteko ez zuten inolako

loturarik burgesiarekin Mentxebikeak: Marxistak. Moderatuagoak. Burgesiarekin elkarlanaren

aldekoak

Japoniaren kontrako gerra Gerrako porrotek tsarrarenganako oposizioa indartu zuen

                                                                                          

1905ko Iraultza

Iraultzaren faseak

Urtarrilean, igandez, langile batzuk manifestazio baketsu joan zitzaizkion tsarrari, lan eta bizi baldintzak hobetzeko eskatzera

Manifestazioa armaz sakabanatu zuten (Igande odoltsua)

Gertakizun horrek iraultza piztu zuen: Grebak eta matxinadak langileen eta nekazarien

artean zabaldu ziren Armadaren sektore batzuk ere altxatu ziren (Potemkin

korazatua)

1905ko Iraultza

Tsarren erreformak

• Erreforma politikoa:

•Sufragio unibertsala

•Duma, ganbara errepresentatiboa sortu zuen

• Askatasun zibilen onarpena:

•Langileen eskubide sindikalak

•Lan murrizketa

1905ko IraultzaIraultzaren ondorioak

• Tsarraren irudia kaltetuta• Boltxebikeentzako irakaspen baliagarria

• Burgesia liberalaren interesak eta langile-nekazarienak erabat ezberdinak

• Langileak zatituta• Nekazariak ez ziren mugitu

1905ko IraultzaIraultzaren erreformen porrota

Erregimen parlamentarioak porrot: Parlamentua indar kontserbadoreen esku

Nekazaritzan hartutako erabakiek porrot: Lurraren jabetza ez zen aldatu

ERRUSIAKO IRAULTZA

1917ko Iraultza

1917ko Iraultza

•Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza

•Iraultzaren bilakaera tsarraren abdikaziora arte

•Behin behineko gobernua

•Boltxebikeen jokabidea

•Leninen apirileko tesiak

•Urriko iraultza

•Iraultzaren bilakaera

•Boltxebikeak agintean: lehenengo erabakiak

•Lurraren banaketa

•Bakea: Brest-Litovsk

•Boterearen monopolioa

•SESB

1917ko Iraultza

Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza

Iraultzaren bilakaera tsarraren abdikazioara arte Gerrak agerian utzi zituen Tsarraren Errusiak zituen hutsuneak

Armadaren porrotak Hornikuntza falta gerran eta hirietan

Gerra dela eta gizartearen sektore asko tsarraren kontra: Nekazariek: ogia, lurra eta bakea eskatzen zituzten Langileak: erreformak eta bakea eskatzen zituzten Burges liberalek erreforma liberalak eskatzen zituzten

1917ko Iraultza

Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza

Behin behineko gobernua 1917ko otsailean zehar grebak eta manifestazioak gertatu ziren Manifestazioak gelditzera bidalitako tropek matxinatutakoekin bat egin

zuten Gobernuak dimititu egin zuen eta behin behineko gobernu bat eratu zen

(liberalek eta sozialista moderatuek osatutakoa) Tsarrak abdikatu zuen

1917ko Iraultza

Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza

Boltxebikeen jokabidea

Behin behineko gobernuaren kontra: Erreforma sakonagoak egin nahi zituzten Bakearen, lurra banatzearen alde

Leninen apirileko tesiak

Prentsan argitaratutako artikulua:

Boltxebikeen helburua iraultza sozialista Bakea Lurrak banatzea Langileen eta nekazarien arteko aliantza Behin-behineko gobernuarekin eta Dumarekin inongo elkarlanik ez

izatea

1917ko Iraultza

Urriko Iraultza•Iraultzaren bilakaera

•Herrialdearen egoera orokorra gainbehera zihoala ikusita, Leninek ekintzari heltzea erabaki zuen

•Boltxebikeek erraz hartu zituzten Petrogradoko gune nagusiak urriaren 24an

•Kerenskik ihes egin ondoren agintea erraz hartu zuten

1917ko Iraultza

Urriko IraultzaBoltxebikeak agintean: lehenengo erabakiak

Urriaren 26an Herriaren Komisarioen Kontseiluaren lehen gobernua eratu zen

Gobernuak hiru lan ardatz nagusi jorratu zituen: lurraren arazoa, bakea eta botere politikoaren monopolioa

Lurraren banaketa Nekazari txiroei lurrak banatu zizkien lur jabeei kalterik

ordaindu gabe Bakea: Brest-Litovsk

Bakea hitzartzen da Alemaniarekin Boltxebikeen ustez bakea beharrezkoa zen Iraultza

bizirik iraun ahal izateko Boterearen monopolioa

1918ko urtarrilean aurreko gobernuek aurreikusitako Batzar Konstituziogilea (mentxebikeak gehiengoak) desegin zen

Leninen ustez Batzarrak eredu burgesa zeukan Poliki-poliki Alderdi Komunista nagusita zen Komunisten boterea indartzeko Txeka eta Armada Gorria

sortu ziren. Oposizioa isilarazi eta desagertzen joan zen 1918 uztailean Errusiar Errepublika Federal Sozialista eta

Sobietarra sortu zen

ERRUSIAKO IRAULTZA

Sobietar Batasunaren eraikuntza

Sobietar Batasunaren eraikuntza (1918-27)

Gerra Zibila (1918-21)

Nazionalitateen auzia

Politika ekonomiko berria: NEP (1922-27)

Sobietar Batasunaren eraikuntza (1918-27)

Gerra Zibila (1918-21)

Iraultzaileen (Armada Zuria) eta kontrairaultzaileen (Armada Gorria) artean

Kontrairaultzaileek Frantziaren, Erresuma Batuaren, eta Japoniaren laguntza izan zuten

Atzerritarrek Iraultza beste estatu batzuetara helduko zela beldurragatik parte hartu zuten

Armada Gorriak (Troskik zuzenduta) gerra irabazi zuen Gerraren ondorioak:

Iraultzaren aurretik Errusiaren egoera ekonomikoa kaotikoa bazen, gerra zibilean are larriago bilakatu zen: arazorik larriena hornikuntza izan zen

Sobietar Batasunaren eraikuntza (1918-27)

Nazionalitateen auzia

Errusia hainbat hizkuntzaz, kulturaz eta erlijioz osatutako nazio multzoa zen

Nazionalitateak Errusiaren kontrolpean zeuden Nazionalitate aniztasunari aurre egiteko sobietar estatuak egitura

federala hartu zuen Egitura federalak errepublikaren autogobernua kontuan hartzen

zuen, nahiz eta Errusiaren nagusitasuna mantentzen zen Stalinen garaian nazionalitateekiko errespetua amaitu zen eta

zentralizazio prozesuak areagotu ziren

Sobietar Batasunaren eraikuntza (1918-27)

Politika ekonomiko berria: NEP (1922-27)

Gerra zibila amaitzean herrialdea suntsituta zegoen: goseak, gaixotasunak eta gerrak milioika biktima eragin zituzten

Nekazaritzako produkzioa mundu gerraren aurrekoa baino bi heren txikiagoa zen. Industriakoa lehengoaren zazpirena

Krisitik irtetzeko politika ekonomiko berria diseinatu zen 1921etik 1927ra Politika Ekonomiko Berria: NEP. Erabateko

aldaketa ekarri zuen SESBeko politika ekonomiko eta sozialean NEPk sistema mistoa garatu zuen

Industria eta zerbitzuetan enpresa txiki pribatu batzuk sortzeko baimena eman zen

Nekazaritzan konfiskatutako lurrak itzuli ziren Ondorioak: oinarri ekonomikoak indartu egin zituen eta

produkzioa eta biztanleriaren bizimodua hobetu

ERRUSIAKO IRAULTZA

Stalinen garaia

Stalinen garaia (1922-53)

Agintea eskuratzeko prozesua

Estalinismo ekonomikoa

Stalinen garaia (1922-53)

Agintea eskuratzeko prozesua

Lenin ordezkatzeko hautagai nagusi bi zeuden: Stalin eta Troski Troskik Iraultza mundu osora zabaldu nahi zuen Stalinek “Sozialismoa herri bakarrean” aldekoa zen

Lehia horretan Stalin garaile irten zen 1927an Stalinek bere eskuetan izan zuen agintea alderdian eta

SESB osoan Alderdi Komunistaren idazkari nagusi eta Estatuko buru bilakatu zen

Stalin, agintea eskuratzeko indarkeriaz baliatu zen: Purgak Alderdiaren baitan aurkariak kargutik kendu eta hiltzen zituzten Alderdi komunistak menpean hartu zuen gizarte sobietarra

Stalinek diktadura pertsonala ezarri zuen

Stalinen garaia (1922-53)

Estalinismo ekonomikoa

Estalinismo ekonomikoa bost urteko planen bidez garatu zen Helburua: denbora jakin batean ahalik eta hazkunde ekonomikoko

indizerik handiena lortzea NEP alde batera utzi zuten Bost urteko planak nekazaritzan eta industria zentratu ziren

Nekazaritzan kolektibizazioak ezarri ziren (estatuko kooperatibak (kolkhoz) eta estatuaren etxealdeak (sovkhoz))

Kolektibizazioaren aurkako nekazarien jarrerak gainditzeko herri osoak deportatu zituzten: ehunka milaka nekazari kulak hil ziren

30.hamarkadan landan ia ez zegoen jabetza pribaturik Industrian sozializazioa ezarri zen: alderdiak kontrolatzen zuen guztia:

aurrezkiak, inbertsioak, kontsumoa, prezioak, soldatak Beraz, Estalinismoaren lorpen nagusiak lurraren sozializazioa eta

plangintza ekonomikoa izan ziren. Gainera sobietar erregimena sendotu eta SESB potentzia handi bihurtu zuen