ERRUSIAKO IRAULTZA
description
Transcript of ERRUSIAKO IRAULTZA
ERRUSIAKO IRAULTZA
Kontzeptua
Kontzeptua
Errusiako Iraultza
1917ko Errusiako Iraultza XX.mendeko gertakizun nagusietakoa da.
Handik sortu zen Estatuak lehendabiziz indarrean jarri zituen sozialismoaren printzipio nagusiak
ERRUSIAKO IRAULTZA
Tsarraren Errusia
Tsarraren Errusia
• Ezaugarri orokorrak• Ezaugarri ekonomikoak• Ezaugarri sozialak• Ezaugarri politikoak
Tsarraren Errusia
Ezaugarri orokorrak Biztanlearen eta aberastasunaren arabera Europako potentzia handietariko bat bazen ere,
kontinenteko herririk atzeratuena zen (herrialde aurreindustrializatuta zen)
Ezaugarri ekonomikoak Ekonomia atzeratua
Nekazaritza sektore nagusia: Nekazaritza tradizionala Lurraren jabetza esku gutxitan Nekazarien bizi baldintzak oso txarrak
Industrializazioa oso berandu eta eskualde batzuetara mugatuta
Tsarraren Errusia
Ezaugarri sozialak Atzerapen soziala
Gizartea oso polarizatuta
Nekazariak: sektorerik handiena Bizi baldintzak oso txarrak
Langileak: Oso kopuru txikia Politikoki ondo antolatuta
Burgesia: Oso kopuru txikia Eragin politiko handiagoa eskatzen zuten
Noblezia: Oso atzerakoia Latifundistak 1861ra arte pribilejio feudalak mantendu zituen
Tsarraren Errusia
Ezaugarri politikoak: autokrazia• Monarkia absolutu anakronikoa
•Tsarraren aginpideak ez zeukan mugarik
•Herria kontrolatzeko armadaz, poliziaz eta Eliza ortodoxoaz baliatzen zen
ERRUSIAKO IRAULTZA
1905ko Iraultza
1905ko Iraultza
Iraultzaren arrazoiak: Giza taldeen ezinegona Japoniako gerra
Iraultzaren faseak Tsarren erreformak Iraultzaren ondorioak Iraultzaren erreformen porrota
1905ko Iraultza
Iraultzaren arrazoiak
Giza taldeen ezinegona: Monarkiaren aldeko sektoreak izan ezik beste guztiak aldaketaren alde
Burgesiak monarkia parlamentarioa nahi zuen, Europakoen antzekoa (Alderdi Konstituzional Demokrata: kadeteak)
Nekazariak lurra banatzearen alde: lurraren zuzeneko jabeak izan nahi zuten (Alderdi Sozialista Iraultzailea)
Langileak sistema sozialistaren aldekoak Boltxebikeak: Marxistak. Tsarismoari aurre egiteko ez zuten inolako
loturarik burgesiarekin Mentxebikeak: Marxistak. Moderatuagoak. Burgesiarekin elkarlanaren
aldekoak
Japoniaren kontrako gerra Gerrako porrotek tsarrarenganako oposizioa indartu zuen
1905ko Iraultza
Iraultzaren faseak
Urtarrilean, igandez, langile batzuk manifestazio baketsu joan zitzaizkion tsarrari, lan eta bizi baldintzak hobetzeko eskatzera
Manifestazioa armaz sakabanatu zuten (Igande odoltsua)
Gertakizun horrek iraultza piztu zuen: Grebak eta matxinadak langileen eta nekazarien
artean zabaldu ziren Armadaren sektore batzuk ere altxatu ziren (Potemkin
korazatua)
1905ko Iraultza
Tsarren erreformak
• Erreforma politikoa:
•Sufragio unibertsala
•Duma, ganbara errepresentatiboa sortu zuen
• Askatasun zibilen onarpena:
•Langileen eskubide sindikalak
•Lan murrizketa
1905ko IraultzaIraultzaren ondorioak
• Tsarraren irudia kaltetuta• Boltxebikeentzako irakaspen baliagarria
• Burgesia liberalaren interesak eta langile-nekazarienak erabat ezberdinak
• Langileak zatituta• Nekazariak ez ziren mugitu
1905ko IraultzaIraultzaren erreformen porrota
Erregimen parlamentarioak porrot: Parlamentua indar kontserbadoreen esku
Nekazaritzan hartutako erabakiek porrot: Lurraren jabetza ez zen aldatu
ERRUSIAKO IRAULTZA
1917ko Iraultza
1917ko Iraultza
•Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza
•Iraultzaren bilakaera tsarraren abdikaziora arte
•Behin behineko gobernua
•Boltxebikeen jokabidea
•Leninen apirileko tesiak
•Urriko iraultza
•Iraultzaren bilakaera
•Boltxebikeak agintean: lehenengo erabakiak
•Lurraren banaketa
•Bakea: Brest-Litovsk
•Boterearen monopolioa
•SESB
1917ko Iraultza
Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza
Iraultzaren bilakaera tsarraren abdikazioara arte Gerrak agerian utzi zituen Tsarraren Errusiak zituen hutsuneak
Armadaren porrotak Hornikuntza falta gerran eta hirietan
Gerra dela eta gizartearen sektore asko tsarraren kontra: Nekazariek: ogia, lurra eta bakea eskatzen zituzten Langileak: erreformak eta bakea eskatzen zituzten Burges liberalek erreforma liberalak eskatzen zituzten
1917ko Iraultza
Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza
Behin behineko gobernua 1917ko otsailean zehar grebak eta manifestazioak gertatu ziren Manifestazioak gelditzera bidalitako tropek matxinatutakoekin bat egin
zuten Gobernuak dimititu egin zuen eta behin behineko gobernu bat eratu zen
(liberalek eta sozialista moderatuek osatutakoa) Tsarrak abdikatu zuen
1917ko Iraultza
Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza
Boltxebikeen jokabidea
Behin behineko gobernuaren kontra: Erreforma sakonagoak egin nahi zituzten Bakearen, lurra banatzearen alde
Leninen apirileko tesiak
Prentsan argitaratutako artikulua:
Boltxebikeen helburua iraultza sozialista Bakea Lurrak banatzea Langileen eta nekazarien arteko aliantza Behin-behineko gobernuarekin eta Dumarekin inongo elkarlanik ez
izatea
1917ko Iraultza
Urriko Iraultza•Iraultzaren bilakaera
•Herrialdearen egoera orokorra gainbehera zihoala ikusita, Leninek ekintzari heltzea erabaki zuen
•Boltxebikeek erraz hartu zituzten Petrogradoko gune nagusiak urriaren 24an
•Kerenskik ihes egin ondoren agintea erraz hartu zuten
1917ko Iraultza
Urriko IraultzaBoltxebikeak agintean: lehenengo erabakiak
Urriaren 26an Herriaren Komisarioen Kontseiluaren lehen gobernua eratu zen
Gobernuak hiru lan ardatz nagusi jorratu zituen: lurraren arazoa, bakea eta botere politikoaren monopolioa
Lurraren banaketa Nekazari txiroei lurrak banatu zizkien lur jabeei kalterik
ordaindu gabe Bakea: Brest-Litovsk
Bakea hitzartzen da Alemaniarekin Boltxebikeen ustez bakea beharrezkoa zen Iraultza
bizirik iraun ahal izateko Boterearen monopolioa
1918ko urtarrilean aurreko gobernuek aurreikusitako Batzar Konstituziogilea (mentxebikeak gehiengoak) desegin zen
Leninen ustez Batzarrak eredu burgesa zeukan Poliki-poliki Alderdi Komunista nagusita zen Komunisten boterea indartzeko Txeka eta Armada Gorria
sortu ziren. Oposizioa isilarazi eta desagertzen joan zen 1918 uztailean Errusiar Errepublika Federal Sozialista eta
Sobietarra sortu zen
ERRUSIAKO IRAULTZA
Sobietar Batasunaren eraikuntza
Sobietar Batasunaren eraikuntza (1918-27)
Gerra Zibila (1918-21)
Nazionalitateen auzia
Politika ekonomiko berria: NEP (1922-27)
Sobietar Batasunaren eraikuntza (1918-27)
Gerra Zibila (1918-21)
Iraultzaileen (Armada Zuria) eta kontrairaultzaileen (Armada Gorria) artean
Kontrairaultzaileek Frantziaren, Erresuma Batuaren, eta Japoniaren laguntza izan zuten
Atzerritarrek Iraultza beste estatu batzuetara helduko zela beldurragatik parte hartu zuten
Armada Gorriak (Troskik zuzenduta) gerra irabazi zuen Gerraren ondorioak:
Iraultzaren aurretik Errusiaren egoera ekonomikoa kaotikoa bazen, gerra zibilean are larriago bilakatu zen: arazorik larriena hornikuntza izan zen
Sobietar Batasunaren eraikuntza (1918-27)
Nazionalitateen auzia
Errusia hainbat hizkuntzaz, kulturaz eta erlijioz osatutako nazio multzoa zen
Nazionalitateak Errusiaren kontrolpean zeuden Nazionalitate aniztasunari aurre egiteko sobietar estatuak egitura
federala hartu zuen Egitura federalak errepublikaren autogobernua kontuan hartzen
zuen, nahiz eta Errusiaren nagusitasuna mantentzen zen Stalinen garaian nazionalitateekiko errespetua amaitu zen eta
zentralizazio prozesuak areagotu ziren
Sobietar Batasunaren eraikuntza (1918-27)
Politika ekonomiko berria: NEP (1922-27)
Gerra zibila amaitzean herrialdea suntsituta zegoen: goseak, gaixotasunak eta gerrak milioika biktima eragin zituzten
Nekazaritzako produkzioa mundu gerraren aurrekoa baino bi heren txikiagoa zen. Industriakoa lehengoaren zazpirena
Krisitik irtetzeko politika ekonomiko berria diseinatu zen 1921etik 1927ra Politika Ekonomiko Berria: NEP. Erabateko
aldaketa ekarri zuen SESBeko politika ekonomiko eta sozialean NEPk sistema mistoa garatu zuen
Industria eta zerbitzuetan enpresa txiki pribatu batzuk sortzeko baimena eman zen
Nekazaritzan konfiskatutako lurrak itzuli ziren Ondorioak: oinarri ekonomikoak indartu egin zituen eta
produkzioa eta biztanleriaren bizimodua hobetu
ERRUSIAKO IRAULTZA
Stalinen garaia
Stalinen garaia (1922-53)
Agintea eskuratzeko prozesua
Estalinismo ekonomikoa
Stalinen garaia (1922-53)
Agintea eskuratzeko prozesua
Lenin ordezkatzeko hautagai nagusi bi zeuden: Stalin eta Troski Troskik Iraultza mundu osora zabaldu nahi zuen Stalinek “Sozialismoa herri bakarrean” aldekoa zen
Lehia horretan Stalin garaile irten zen 1927an Stalinek bere eskuetan izan zuen agintea alderdian eta
SESB osoan Alderdi Komunistaren idazkari nagusi eta Estatuko buru bilakatu zen
Stalin, agintea eskuratzeko indarkeriaz baliatu zen: Purgak Alderdiaren baitan aurkariak kargutik kendu eta hiltzen zituzten Alderdi komunistak menpean hartu zuen gizarte sobietarra
Stalinek diktadura pertsonala ezarri zuen
Stalinen garaia (1922-53)
Estalinismo ekonomikoa
Estalinismo ekonomikoa bost urteko planen bidez garatu zen Helburua: denbora jakin batean ahalik eta hazkunde ekonomikoko
indizerik handiena lortzea NEP alde batera utzi zuten Bost urteko planak nekazaritzan eta industria zentratu ziren
Nekazaritzan kolektibizazioak ezarri ziren (estatuko kooperatibak (kolkhoz) eta estatuaren etxealdeak (sovkhoz))
Kolektibizazioaren aurkako nekazarien jarrerak gainditzeko herri osoak deportatu zituzten: ehunka milaka nekazari kulak hil ziren
30.hamarkadan landan ia ez zegoen jabetza pribaturik Industrian sozializazioa ezarri zen: alderdiak kontrolatzen zuen guztia:
aurrezkiak, inbertsioak, kontsumoa, prezioak, soldatak Beraz, Estalinismoaren lorpen nagusiak lurraren sozializazioa eta
plangintza ekonomikoa izan ziren. Gainera sobietar erregimena sendotu eta SESB potentzia handi bihurtu zuen