Revista Esparaván 2004

INTERCAMBIO CONFRANCIA

Unha actividade quese consolida.

ESPECIAL ACTIVIDADES EXTRAESCOLARESComentarios de primeiraman.

LETRAS GALEGASXaquínLorenzo “ Xocas”

ESPARAVÁNESPARAVÁNA A REVISTAREVISTA ESCOLARESCOLAR DODO IES SIES SANAN MMAMEDEAMEDE. . ANOANO XX . . NNº 4. º 4.

INFORMACIÓNCULTURA

OPINIÓN

EXPRESARTEONDE

UN LUGAR

MAIOMAIO20042004

ZONA EDITORIAL ESPARAVÁN

EQUIPO DEEQUIPO DE NORMALIZACIÓNNORMALIZACIÓN LINGÜÍSTICALINGÜÍSTICA

EDITORIALOutro curso escolar e aquí estamos para cumprir

coa nosa cita anual e informarvos das novida-des dos últimos meses. Coma sempre quere-

mos agradecer a vosa participación en todas as activi-dades programadas e a vosa colaboración na revista. Comezamos mirando cara a atrás, facendo un repaso elembrando como un ano máis chegaron nerviosos osalumnos de 1º ESO, adaptáronse rapidamente ao novocentro e comentáronnos as súas impresións do 1º día.Paseniñamente chegou o Nadal, celebrámolo connumerosas actividades, festexamos o entroido, o SanValentín e por suposto o Día das Letras Galegas.Visitáronnos algúns coñecidos escritores galegos, asis-timos a charlas, fixemos saídas culturais e pouco apouco chegamos á fin do curso.Despediremos aos compañeiros de 2º de BAC. e 2ºcurso do ciclo de informática, desexámoslles sorte.

COORDINA:

EQUIPO DE NORMALIZACIÓN LINGÜÍSTICA

Mª Xesús Sarmiento Macías, Miriam González Iglesias,Rosario Expósito Linares.

COLABORADORES:Milagros Álvarez Otero, Lilian Bouza, Mª Victoria Couto, PilarDávila Padrón, Rosa Díaz Lama, Trinidad Glez Dopazo, RafaelGlez Glez, Manuel Vergara Perea, Mª Belén Santos Ascarza-Tabarés, Raquel Bretaña, Cristina Bouzas, Adrián del Campo,Beatriz Casado, Xoel Cid, Alba Cid, Patricia Conde, Inés deDios, Iván García, Francisco Garrido, Mayte Glez, Delfín Mtnez,Marcos Mielgo, Patricia Pérez, Rocío Prado, Beatriz Prieto, EvaPumar, Edgar Ruíz, Mª José Seara, Isabel Silva, Liliana Silva,Cecilia Valiño, Rocío Venancio, Alicia Vilarchao, Rosanna Villar.

DESEÑO E MAQUETACIÓN:

Rosario Expósito Linares

REDACCIÓN E ADMINISTRACIÓN:Domicilio: Rúa do Castelo, nº 3 32700 MACEDATeléfono: 988463286/463217/ Fax:988463217

Correo elé[email protected]

EDITA: E.N.L. IES SAN MAMEDE -MACEDA-

[email protected]

¿ Q u e r e senviar algunhasuxestión, untraballo parapublicar, reci-bir informa-ción, consul-tarnos algo?Agora podes através da rede.Aquí tes onoso enderezoelectrónico?

UNUN

CURSOCURSO

ENEN

IMAXESIMAXES

SUBVENCIÓN OUTORGADA POLA:

ESPARAVÁN

2

SUMARIO ESPARAVÁN3

EN PORTADAEN PORTADA

22 ZONA EDITORIAL

33 ZONA SUMARIO

44 ZONA INFORMACIÓN

55 ZONA INSTITUTO

66 ZONA OPINIÓN77 ZONA VISITAS88 ZONA PREFERENTE

1414 ZONA CREACIÓN

1717 ZONA LETRAS GALEGASZONA LETRAS GALEGAS

18 18 ZONA LIBROS

20 20 ZONA MÚSICA

21 21 ZONA CINE

22 22 ZONA ACTA DIURNA

2424 ZONA CERO

2626 ZONA CONCURSOS

13Viaxe á Andorra.

SUMARIO

nº4

12Intercambio conFrancia.

17Letras Galegas

4. Instituto: Oferta educativa do centro. 30 de xaneiro: Día da Paz . O meu 1º

día de instituto. O Departamento de Orientación informa. 6. Opinión: 8 demarzo: Día Internacional da Muller Traballadora . Un antes e un despois da gue-rra de Iraq. 7. Visitas: Fina Casalderrey. Chus Pato.

8. Actividades Extraescolares: Panxoliña de Nadal. Entroido 2004. Exposi-ción de cogomelos. Buscando a Nemo . Intercambio con Francia. Visita aoAquarium e á Domus. Viaxe a Andorra. Roteiro d’A Esmorga.

14. Creación Literaria: Poesías e relatos. 17. Letras Galegas: Xaquín

Lorenzo “Xocas”. 18. Libros. Discos. Cine. 22. A páxina da cultura clási-

ca.13. Números: Problemas para resolver. Concursos: Tarxetas de Nadal,Halloween e Concurso San Valentín.

Neste número:

Fotografías de portada: Rafael González Glez eMaría Freire Prado.

ESPARAVÁNMaceda, 2004.

Pr o p o ñ é m o s c h eunha páxina concatro problemas, para

que poñas a proba a túa habili-dade cos números, intenta

resolvelos e consúltanosa solución.

ZONA CERO

ZONAINFORMACIÓN ESPARAVÁN4

INSTITUTOINSTITUTO

Oprimeiro, é obrigado. Hai queagradecer ás profesoras doEquipo de Normalización a

posta en marcha, de novo, de Esparaván .Creo que un centro de ensino como onoso necesita estas iniciativas e todosdebemos apoialas.

Unha desas profesoras pediume queescribira sobre a oferta educativa do nosocentro. Gustaríame, antes, facer unhasreflexións.

Leo, unha mañá gris claro de domin-go, na prensa unha entrevista a ShirínEvadí, iraniana, primeira musulmana dahistoria que consegue un Premio Nobel,concretamente o Premio Nobel da Paz.Shirín Evadí loita pola igualdade damuller en Irán. Un labor case heroico,pois, xuíza de profesión, retiráronlle atoga as autoridades do seu país (en Irán,as mulleres non poden ser xuíces), estivono cárcere e recibe constantemente ame-azas de morte. Cando lle preguntan comoacabar co machismo, a súa resposta éclara: educación. E se lle preguntan queonde aprendeu o concepto de igualdade,tamén responde educación, pois di queesa foi a formación que recibiu de seuspais. De nada serve facer leis se non haiunha sociedade que as apoie. O machis-mo e todas as súas desagradables conse-cuencias non se acaban con leis nadamáis. Fai falta mentalización, formación,cultura: educación .Claro, ¿e que ten que ver iso comigo?Estamos en Maceda, Ourense, Galicia,España, Europa, e non en Irán. Pois pre-cisamente. Vivimos nunha provincia des-favorecida economicamente nun mundoen constantes cambios ante os cales nossentimos, ás veces, desconcertados. Poispara min, ante problemas tan diferentes,aparentemente, como a falta de igualda-de de sexos ou de desenvolvemento eco-nómico, a resposta é a mesma: educa-ción. Hoxe a man de obra barata impór-tase e ata se levan as fábricas a paísesmáis pobres onde é máis fácil conseguiresa man de obra. Polo tanto, nese terreonon podemos competir. Non obstante, acultura, a formación, o coñecemento e oprogreso están en mans dos países ricos,

e gracias á democracia,hoxe é más fácil para todosacceder á educación. Antesun mozo, ou unha moza, deMaceda, de Molgas ou deTioira, tiña que ir a Ourense

para estudiar Bacharelato nun centropúblico, polo que xa, moitos, non podían.Desgraciadamente, perderon esa oportu-nidade. Hoxe temos unha oportunidadeúnica: non a desaproveitemos.Na actualidade, pódese cursar no IESSan Mamede a Educación SecundariaObrigatoria (ESO) que dura catro anos.Na ESO fanse grandes esforzos por con-seguir que a grande maioría do alumnadoconsiga o Título de Secundaria: hai cla-ses de apoio e adaptación para alumnadocon problemas específicos; hai desdo-bres, é dicir, grupos máis pequenos en 1ºe 2º en disciplinas fundamentais comoLingua e Matemáticas para poder satisfa-cer as necesidades de todo o alumnado;

tamén hai grupos moi reducidos, este anoen 4º, para atender mellor a alumnos que“lles custa máis”.E incluso, para aqueles alumnos que nonconseguen o Título de Secundaria e deci-den incorporarse ao mundo laboral, omellor é que leven unha mínima prepara-ción tanto en Formación e OrientaciónLaboral, isto é, como e onde se busca tra-ballo, como dirixirse a unha empresa,cales son os seus dereitos e deberes,como en iniciación ao oficio no que de-sexan traballar. Isto é o que chamamosProgramas de Garantía Social, nos queos alumnos teñen dous días de formaciónbásica no centro e tres días de prácticas

en empresas da rama profesional que elesqueren. Tan importantes son estes cursos,que a Unión Europea finánciaos, a travésdos Fondos Sociais Europeos, polo que ocentro dota ao alumnado de todo o equi-po necesario para realizar as prácticas,entre outras cousas.

Continuemos. Un alumno que obtén oTítulo de Secundaria ten dous camiños.Un, seguir estudiando Bacharelato. NoInstituto temos as dúas modalidades deBacharelato máis importantes: oCientífico e o de Humanidades e CC.Sociais. A través destas dúas modalida-des tense acceso á grande maioría dascarreiras universitarias e ciclos superio-res de Formación Profesional. O outrocamiño é estudiar un ciclo medio deFormación Profesional, que nestemomento non temos, pero que queremosconseguir no futuro para Maceda.E por último, un alumno ou alumna doInstituto acaba o Bacharelato e tamén tendous camiños. Un, acceder áUniversidade, o cal hoxe tamén é máisfácil porque en Ourense xa hai unha ofer-ta de estudios universitarios. Outro cami-ño é facer un ciclo superior deFormación Profesional. En Maceda con-seguimos implantar un ciclo superior deInformática, polo que debemos felicitar-nos todos pois é un verdadeiro luxo paraa comarca ter a posibilidade duns estu-dios superiores ao Bacharelato e nunhadisciplina con tantas posibilidades comoa Informática. Estes alumnos recibenunha formación teórica e práctica enaulas con ordenadores (cunha relación deun ordenador por alumno) e teñen unperíodo de prácticas en empresas. A moi-tos xa lles ofrecen o seu primeiro traba-llo nesas empresas.E xa termino. Espero que conseguira darunha información xeral dos estudios queofrecemos no IES San Mamede. Senembargo, eu volvo á miña primeira idea.Todos, profesores, pais e alumnos, debe-mos unir os nosos esforzos para ofrecere pedir máis e mellor educación, porqueé o antídoto máis eficaz para os proble-mas que temos e os que nos esperan...

POR MANUEL VERGARA PEREA( DIRECTOR DO CENTRO)

OFERTA EDUCATIVA IES SAN MAMEDE

“Na ESO fanse grandesesforzos por conseguir

que a grande maioría doalumnado consiga o Título

de Secundaria “

“Hoxe a man de obrabarata impórtase e ata selevan as fábricas a paísesmás pobres onde é máis

fácil conseguir esa man deobra. Polo tanto, nese

terreo non podemos com-petir. Sen embargo, a cul-tura, a formación, o coñe-

cemento e o progresoestán en mans dos paísesricos, e gracias á demo-cracia, hoxe é más fácil

para todos acceder á edu-cación”

O MEU 1º DÍA DE INSTITUTO

ZONAINSTITUTO ESPARAVÁN5

DEPARTAMENTO DE ORIENTACIÓN

POR BELÉN SANTOS ASCARZA-TABARÉS.

Atención aosalumnos

Martes, mércorese xoves de

12:25 a 12:50 h..

Atención afamilias

Martes de 8:45 a10:25 h

Atención aostitores

Reunións deDepartamento cotitor/a de cada un

dos niveis os

luns de 13:45 a

14:30 h.*En calqueramomento segun-do a disponibili -dade horaria dasfamilias, profeso-res ou necesida-des dos alumnos.

HORARIO DE ATENCIÓN

1. Lugar

2. PosturaDebes estudiar sentado (nunha cadeira cómoda);enposición recta (non ríxida); o corpo lixeiramen-te cara a adiante; os antebrazos sobre a mesa; cospés apoiados no chan. Debes estar relaxado e agusto.

3. MomentoProcura que sexa sempre á mesma hora, nonmenos de 90 minutos, pero facendo curtas pausas e de luns a venres.

O ESTUDIO NA CASA

Debe ser sempre o mesmo; tranquilo e sen ruídos;ben iluminado ( a luz que entre polo lado contra-rio á man coa que escribes); ordenado, sen obxec-tos que inviten a xogar e con mesa, cadeira, andeise taboleiro para poñer anotacións.

ALUMN@S DE 1º ESO A/B.

30 DE XANEIRO: DÍA DA PAZ

Para celebrar o Día da Paz, escolleuse a data do 30 de xaneiro, aniversario da morte de Gandhi,líder pacifista indio, asasinado o 30 de xaneiro de 1948.Aproximándonos a esta data propuxemos aos alumnos/as de 1º de ESO que reflexionasen acerca do significado da Paz. Estas foron algunhas das súas respostas:

“Coas guerras non gañamos, senón todo o contrario perdemos a vida de moitas persoas condereito a continuala...” Beatriz Prieto Cortés.

“A paz lograríase destruíndo todas as armas e acabando coas guerras, nas que morre moitaxente inocente, sen culpa , tamén se lograría empezando por nós mesmos”. Natalia Fentes Diéguez.

“A paz ten que ser cousa de todos” . Paula Nóvoa.

“A paz significa: amor, harmonía, solidadariedade”. Nancy Rodríguez Iglesias.

“A paz é o benestar do mundo enteiro”. Mª del Carmen Santos Fdez.

“A paz é un mundo sen armas, sen desprezos, sen inimizades; onde a xente comparte e todasas familias teñen o mesmo: un traballo, un fogar onde poder estar coa familia, o necesariopara mercar alimentos, roupa...” Xoel Cid Fdez.

“Vivir en paz significa que todo o mundo respecta as leis existentes neste momento, se todo omundo cumprise as leis non existirían guerras, liortas, nin ninguén estaría preso no cárcere,no mundo cabemos todos se non somos egoístas nin envexosos” . Enrique Sequeiros.

A pazese desexo tan buscadoese ben tan desexado

por toda a humanidade.

¿Por toda a humanidade?¿Por que me fago esta pregunta?

¡Será porque en realidade non hai paz total nunca!

Pequenas e grandes guerrasaséxannos sen cesar

provocando miserias, penase unha tristura sen par.

Botámoslle a culpa aos gobernose certamente a terán

pero... ¿parámonos a pensar na nosa responsabilidade?

A paz é tarefa de todose entre todos temos que loitarpara evitar eses malos modos

que provocan odios, envexas... ¡Maldade!

¡TI TAMÉN PODES AXUDARA CONSTRUÍR UN MUNDO DE PAZ!

Mª José Seara Ferreiro. 1º ESO A

POR BEATRIZ PRIETO CORTÉS. 1º ESO B.

Comezou o curso con novidades, cambios, alumnos e profesores que marcharon e outros quechegaron novos. O alumnos de 1º ESO con máis nervios e inquedanza có resto achegábanse aun novo lugar que ía ser a partir de agora o seu compañeiro de viaxe nos próximos anos.Quixeron contarnos a súa experiencia:

Foi un día de novas caras, entre as cales estaban os actuais compañeiros de clase cos que íacompartir experiencias novas. Coñecín tamén a novos profesores dos que xa me tiñan faladocompañeiros de anos superiores. Ese día déronnos o horario e faláronnos de como ían impartiras clases e os criterios de avaliación; sempre sen esquecernos das normas.Nos recreos, xa nos dividimos un chisco, cada un cos compañeiros que coñecía, falamos dasnosas primeiras impresións acerca do novo curso. En fin, a pesar de estar esgotadas as vaca-cións de verán, era o inicio dunha nova etapa nun lugar diferente e cuns compañeiros e pro-fesores distintos.

UN ANTES E UN DESPOIS DA GUERRA DE IRAQ POR MAYTE GONZÁLEZ E PATRICIA CONDE. 2º BAC.

Marzo, 2003: a guerra contra Iraqcomeza. España, Gran Bretaña eEstados Unidos atentan contra as

liberdades e dereitos da poboación iraquí.Os seus argumentos: a presencia en Iraq dearmas de destrucción masiva que seríanunha constante ameaza para toda a poboa-ción mundial.O xefe dos inspectores da ONU, a propiaONU, reclamaron máis tempo. A xente pormilleiros botouse á rúa cun berro unánime:¡NON Á GUERRA! . Non obstante, Bush inicia o ataque co apoioincondicional do goberno español. As armasde destrucción masiva non aparecen. Pero simorren milleiros de civís nunha guerra quecada día se confirma como máis inxustifica-da e inxusta. Como gran parte da poboacióndixera faise evidente para todos que asrazóns que deron eran mentira, e a única ver-dadeira razón que había eran os intereseseconómicos.Tal vez debamos recordar o que dixo Aznaren febreiro do 2003 en A3 televisión:“Estoulles dicindo a verdade. O réxime ira-quí ten armas de destrucción masiva”.Tansó un ano despois das rotundas palabras deAznar, e cando a cifra de mortos civís enIraq supera os 10.000, o ministro portavozZaplana di: “Aznar non dixo que lle consta-se a el expresamente que en Iraq había esasarmas”. Aínda agora intentan encubrir o seufallo dicindo que o presidente só tiña infor-

mación de Nacións Unidas e que o que teria-mos que facer é falar do futuro porque odebate sobre as armas xa corresponde ao anopasado. E seguen defendendo que: “o gober-no foi e é absolutamente coherente”.O día 4 de febreiro do 2004 Aznar ante oCongreso dos EE.UU, unha vez máis con-verteuse “nun eco dos EE.UU”, nun discur-so no que ante todo eloxia o sistema esta-dounidense e a suposta “liberdade” que xera,a inexistencia das armas que foran o pretex-to para a guerra que tantas víctimas inocen-tes causou non mereceu nin sequera uncomentario.Vendo o actual panorama e as consecuenciaque trouxo no país invadido, no que a vio-lencia e a cifra de mortos segue aumentando,podemos dicir claramente “ESTA GUERRANON TIVO NINGÚN SENTIDO, foiinxustificada e unha aberración a esesdereitos que din que temos.” O único que

produciu foi uns beneficios económicospara unha minoría.

Hoxe, 12 de marzo do 2004, un día despoisdos atentados en Madrid, o que nos deberia-mos preguntar é se existiría hoxe esta masa-cre en Madrid se o Estado español non tive-se apoiado a guerra en Iraq. A dúbida está aíe é preciso reflexionar sobre ela.

15 de Marzo, un día despoisdas eleccións xerais.

Prodúcese un cambio degoberno. Temos a esperanzade que esta situación cambie.

Por certo, está ben que segarden minutos de silenciopola xente que morreu nonoso país. Pero, ¿que pasacoa poboación iraquí e a doresto do mundo? ¿non son

persoas? ¿ou é que a súa vidaimporta menos cá nosa?

OUTRO MUNDO É OUTRO MUNDO É POSIBLE.POSIBLE.

ZONAOPINIÓN ESPARAVÁN6

8 DE MARZO: DÍA INTERNACIONAL DA MULLER TRABALLADORA

POR ALUMN@S 4º ESO C.

Orecoñecemento oficial deste día porparte de Nacións Unidas produciuseen 1977, non obstante a súa historia

remóntase á metade do século XIX, cando nasfábricas traballaban moitas mulleres malpa-gadas e explotadas.

Semella que en 1857, por primeira vez,algunhas operarias de Nova York protestaronpola mellora das súas condicións de traballo:unha paga mísera para moitas horas de traba-llo nunhas condicións pésimas. O resultadodesta primeira manifestación foi un ataque porparte da policía. Dous anos despois, estas tra-balladoras reuníronse formando un sindicatopara intentar mellorar as súas condicións detraballo.

Outro dos acontecementos mundialmentecoñecidos e realmente lamentable foi o suce-dido en Nova York no ano 1908 na fábricaCotton Textile Factory de Washington candoun grupo de traballadoras declararon unhafolga en protesta polas insoportables condi-cións de traballo ocupando a fábrica. Sópedían ter o mesmo salario cós homes, des-canso dominical, reducción da xornada a 10horas e dereito á lactancia. O dono non acep-tou a folga, pechou as portas da fábrica e estaardeu (...) morrendo 129 mulleres.

Tamén o Nova York de 1909 foi teste-muña de novas protestas, cando en setembro

os empregados e empregadas (15.000) do sec-tor téxtil fixeron unha folga de trece semanasen demanda de melloras laborais. Baixo olema “Pan e Rosas”, en que o pan simboliza aseguridade económica e as rosas a calidade devida, as mulleres estenderon as súas protestascara ao dereito ao voto e cara á fin da escra-vitude infantil.

Segundo a historiadora norteamericana MariJo Buhle, foi Cara Zetkin , líder do move-mento alemán de mulleres socialistas, quen en1910 propuxo celebrar o Día Internacionalda Muller inspirándose no Women’s Day queas socialistas estadounidenses levaban cele-brando dende 1908 para reivindicar o dereitoao voto para as mulleres, que non obtiveronata 1920.A primeira celebración do Día Internacional

da Muller produciuse o 19 de marzo de 1911en Austria, Alemaña, Dinamarca e Suecia,para demandar o dereito ao voto, a ocupar car-gos públicos, a traballar, ao ensino vocacionale á fin da discriminación no traballo.

Pero é en 1914, a proposta das alemanas,cando se conmemorou por primeira vez o 8 demarzo en Alemaña, Suecia e Rusia. E semellaque a Revolución Rusa tivo unha gran in-fluencia na elección dese día, pois, aínda quese levaba celebrando desde 1914, no ano 1917as mulleres rusas, traballadoras e estudiantes,

realizaron unha folga por Pan e Paz ante amorte de 2 millóns de rusos na I GuerraMundial, dando inicio ao proceso revolu-cionario que acabaría no mes de outubro domesmo ano, e influíndo para que o DíaInternacional da Muller fose definitivamenteo 8 de marzo.Na actualidade, tras a cuarta ConferenciaMundial da Muller en 1995 á que acudironrepresentantes de 189 países, este é un díareivindicativo e de chamada de atención ácomunidade internacional para seguir traba-llando pola igualdade das mulleres porque, apesar das conquistas realizadas no últimoséculo, segue sendo impresionante a extremaviolencia mundial que vulnera sistematica-mente os dereitos humanos e en especial osdereitos das mulleres.

¡ SOMOS DIFERENTES,¡ SOMOS DIFERENTES,PERO NON DESIGUAIS !PERO NON DESIGUAIS !

Manifestación antiterrorista

ZONAVISITAS ESPARAVÁN7

CONFERENCIAS

OS ESCRITORES ANÍNMANOS A LER

ESTECURSO VISITOUNOS

O día 10 de marzo visitou o nosocentro a escritora Fina Casalderrey.Mantivo unha interesante charla cosalumnos de 1º e 2º de ESO. Estesaproveitaron para gozar escoitán-doa, formularlle preguntas e paraque lles asinase os seus libros.

Fina Casalderrey asinando exemplares dos seus libros.

Exemplar asinado para a biblioteca do centro.

Fina Casalderrey, a autora do libro que lemos en galego:O misterio dos fillos de Lúa visitounos no noso centro.Contounos que para chegar a ser escritora non fai falta ser

unha persoa fóra do normal. A ela gustaríalle poder dicirnos que naceu nunhabiblioteca, que con dous xa sabía ler e escribir ouque con cinco xa tiña publicado o seu primeirolibro, pero desgraciadamente nada diso ocorreu.Era unha rapaza coma outra calquera que debía oseu gusto á lectura a unha señora que non sabíaler nin escribir. De nena escribía cartas para un fillo que estatiña emigrado en América e líalle as que el mandaba. Tratou de espertar en nós o gusto pola lectura, tivemos o privile-xio de escoitar un relato aínda non publicado, titulado “Eu soneu” e finalizou dedicándonos os nosos exemplares.

ALUMN@S 1º ESO.

CHUS PATO

A PAZ

O16 de decembro asistimos, naBiblioteca Municipal, á conferenciada poetisa ourensá Chus Pato sobre o

proceso de creación poética. Para ilustrar asúa exposición comentou os valores dunhacomposición grega que celebra a paz e, final-mente, invitounos a crear, utilizando omesmo motivo. Velaquí un exemplo:

Escasa existencia a súa,finalidade eterna, efémera victoria;

paréntese na condena.

Negrura embranquecida.Suspensión da arma.

Inicio da palabra.¿Falsas esperanzas?

Noites de inverno sen lúacheas de negro e silencio,

dicide por que esta veznon ficades connosco máis tempo.

¿Para que a guerra?¿Para que os enfrontamentos?

Se só precisamos palabraspalabras e sentimentos.

A PAZ A PAZ

“A ti por me abri-res e subir comigoao tellado da Lúa”

FINACASALDERREY

ACTIVIDADES ACTIVIDADES EXTRAESCOLARESEXTRAESCOLARES

AXENDA 2003/04

13 NOVEMBRO

SANTIAGO

Asistencia a unconcerto.

1º aniversario do afundi-

mento do Prestige.

17/19 NOVEMBRO

IES SAN MAMEDE

Exposición de cogomelos.

27 NOVEMBRO

OURENSE

Visita ao Parque

Tecnolóxico dos alumnosdo ciclo de ASI.

1 DECEMBRO

IES SAN

MAMEDE

27 NOVEMBRO

A CORUÑA

VISITA ao Aquarium Fi-nisterrae.VISITA á Casa doHOME.

16 NOVEMBRO

MACEDA

Recollida e determi-

nación de cogomelos.

5 DECEMBRO

OURENSE

Asistencia á proxección dapelícula de Walt Disney:Buscando a Nemo.

24/31 XANEIROANDORRA

Excursión á neve.

21 DECEMBRO

IES SAN MAMEDE

FESTIVAL DE NADAL.

15 DECEMBRO

MACEDA

Asistencia á charla da

poetisa Chus Pato.

ZONAPREFERENTE ESPARAVÁN8

7 NOVEMBRO

MAGOSTO

Día da SIDA

Visita de membros daCruz Vermella querepartiron aos alumnosadhesivos, símbolos einformación sobre aSida.

30 XANEIRO

DÍA DA PAZ

1 FEBREIRO

SANTIAGO

Visita á catedral de

Santiago e ao Instituto

de Medicina Legal.

3 FEBREIRO

OURENSE

Roteiro literarioA Esmorga.

1 MARZOOURENSE

Asistencia á representación

teatral de O misterio Bufo.

10 MARZO

IES SAN MAMEDE

Charla da escritora FinaCasalderrey.

19 FEBREIROOURENSE

Asistencia a unha

exposición de mosaicosno Museo Arqueolóxico.

20 FEBREIROMACEDA

ENTROIDO

20/1 ABRIL

FRANCIA

Intercambio cultural con

Francia.

30 MARZO

IES SAN MAMEDE

Participación no Rallie

de matemáticas.


2003/04MAIO 2004

Xa estamos case rematando, moitas foron as actividadesnas que participamos, agora toca poñerse as pilas e darlleun último empurronciño ao curso.

8 MARZO

IES SAN MAMEDE

DÍA DA MULLERTRABALLADORA

CITAS IMPORTANTES

6

MAIO

DÍA LETRAS GALEGAS

17

MAIOVISITA

AO MUSEO DE LUGO

28

21 MAIOVISITA

DO CONTACONTOS

CELSO FERNÁNDEZSANMARTÍN

MAIOCORRELINGUA

Ande, ande, andeque fomos de cea

e estamos durmidos ata Nochebuena.

En el “insti” de Macedaya llegan las vacacionesy después de las notas

los primeros sofocones.

Ande, ande, ande,...

No Plano da Calidadehai que meter estas coplasporque dan moito traballoe lévannos moitas horas.


Do tema do aparcamentoo mellor é non falar:

poñen os coches no medio e non se pode aparcar.


Cando queiras un cafépídeo con antelación,

que se Encarna se aceleravaille dar un sofocón.


Ande, ande, andeque fomos de cea

e estamos durmidos ata Nochebuena.

Se os alumnos de Latínfallan nas declinaciónsa mediados de xaneirocomeranos os leóns.


Os alumnos de primeironon saben nada de Historia.

Volveremos en xaneiroa exercitar a memoria.


As nosas profes de “Mates”,para evitar os suspensosrepartiron os alumnos, fixeron agrupamentos.


Aquí rematan as coplasque con moita habilidade

fixeron algunhas profespara estas Navidades.

Ande, ande, ande,

NADAL 2003NADAL 2003Panxoliña bífida ePanxoliña bífida e

vacilonavacilona

Os alumnos do institutosuspenden unha,suspenden dúas ,suspenden tres.

Os alumnos do institutosuspenden catro,suspenden cinco,suspenden seis.

Os alumnos do institutosuspenden sete,suspenden oito, suspenden nove.

Déixaos “malpocados”Déixaos “malpocados”xa suspenderán ás dez.

Os profesores cantaron a panxoliña

ENTROIDO 2004ENTROIDO 2004Polos con gripePolos con gripe

Os profesores tamén se disfrazaron


OUTONO,TEMPO DE COGOMELOS.

Por Rosa Díaz Lama.

Fai xa varios anos que se vén realizandounha actividade fixa no instituto: unhaexposición de cogomelos.

A actividade é organizada polo departamentode ciencias naturais e na súa realización colabo-ran tanto alumnos coma profesores.Realízase no mes de novembro por ser a épocana que máis especies hai. Con tempo os alum-nos traballan o tema nas clases e avísaselles deque o día anterior á exposición recollan cada unna súa zona algún exemplar para a mesma. Odía da exposición realízase unha saída conalgúns grupos polos arredores do centro pararecoller exemplares das variedades que se ato-pen. Ao chegar ao instituto sepáranse e selec-ciónanse os mellores exemplares de cada unha.Estes son presentados en cestiñas decoradaspolos alumnos con materiais recollidos nomesmo sitio onde atoparon o cogomelo, contanto coidado que algúns semella que naceronalí. Despois procédese á clasificación coaaxuda das guías. Cada ano aprendemos algunhavariedade nova.A exposición permanece aberta durante tres

días e normalmente é visitada, ademais depolos membros do centro, polos rapaces decolexios veciños.Esta é unha zona de grande riqueza micolóxicapola diversidade da vexetación existente, poispodemos atopar desde prados e zonas de culti-vo, onde abundan os champiñóns e cogordos, atouzas ou soutos onde atopar boletus ous gran-des piñeirais, sitios propicios para os níscarosou a seta dos cabaleiros. Hai familias que durante o outono se dedican árecolección e venta de cogomelos (sobre todo“boletus edulis” e “níscaros”), supoñendo istoun complemento importante na súa economía.

EXPOSICIÓN DE COGOMELOSEXPOSICIÓN DE COGOMELOS

Nome científico: Lycoperdum molle.

Nome vulgar: Peido de lobo

Comestibilidade:

Só de moi novo

Nome científico: Agaricus silvícola.

Nome vulgar: Bóla de neve dos bos -ques.

Comestibilidade:

Regular (só cru).

Nome científico: Sparassis crispa.

Nome vulgar: Coliflor do monte.

Comestibilidade:

Mediocre.

Nome científico: Agaricus xantoderma.

Nome vulgar: Champiñón amarelento.

Comestibilidade:

Nome científico: Amanita muscaria.

Nome vulgar: Reventabois.

Comestibilidade:

Tóxica.

Tóxica.

Nome científico: Lepiota racodes.

Nome vulgar: Cogordo

Comestibilidade:

Excelente


Anosa viaxe comezou o día20 de marzo ás 8:00 h.Dirixímonos a Xinzo de

Limia e recollemos os nosos com-pañeiros desta vila.Acompañábannos tres profesoras:Trini de Maceda e Mercedes eSusana de Xinzo.Fixemos varias paradas ao longo dodía, aínda así, chegamos cansos. Xano hotel fomos para as nosas habita-cións, ceamos e durmimos porqueao día seguinte tiñamos que erguer-nos cedo para visitar Angoulême.Pola mañá vimos a cidade e a cate-dral e durante a tarde continuamos aviaxe para atoparnos cos nosos“correspondentes”.LUNS 22/03/04: Visitamos o institutodas nosas compañeiras e almorza-mos alí. Ás dez, máis ou menos,marchamos a Angers, alí pasamostodo o día. Visitamos unha igrexa eun castelo. Durante a comida deixá-ronnos andar sos pero sen nos afas-tar moito.MARTES 23/03/04: Visitamos unhapequena vila nunha montaña. Aprofesora Mercedes explicounosque é unha das sete marabillas domundo. Moi fermosa, chea de ten-das de regalos e postais. Ten unhafortaleza moi alta desde a cal sepoden ver todas as rúas da vila. Amontaña está preto do mar e haiareas movedizas. MÉRCORES 24/03/04: Estivemos enNantes con Madame Rondeau, pro-fesora de francés do ano pasado.Visitamos unha igrexa e recorremosa cidade. Antes de comer visitamoso restaurante LA CIGALE.Despois fomos comer, recorremosas rúas, cantamos, rimos... En findivertímonos moito.

XOVES 25/03/04: Visitamos o castelo de

Brissar. Recorremos o inmenso xar-dín. Despois de comer dirixímonosa Saumur.VENRES 26/03/04: Vimos un parque demenhires, chamado Carnac, pretohabía dolmens. Comemos nunhapequena vila chamada Auray. Paraposteriormente achegarnos aVannes (unha cidade medieval).SÁBADO 27/03/04: O sábado estivemoscoas familias. Comín coa miñacorrespondente Aurore e despois dedegustar un rico prato francés, a súanai, irmás e mais eu fomos depaseo. Leváronme a unha cidadechamada Clison e ensináronme oseu castelo. Despois visitamos outravila e contemplamos o Loire.DOMINGO 28/03/04: Marchamos cara aParís. Estivemos toda a mañá deviaxe, paramos para ver a catedralde Chartres. Visitamos o museoPompidou. Máis tarde a Tour Eiffel.Ceamos nos Campos Elíseos.LUNS 29/03/04: Visitamos boa parte deParís a pé: a Praza da Concordia, oFaugourg, St Honoré, a PrazaVendôme, a Opera, Le Louvre, aSainte Chapelle, o Palais Royal,L’Hotel de ville, Nôtre -Dame.Tamén subimos ao Bateau -Mouche e percorremos parte doSena.MARTES 30/03/04 : O martes fomos vera tumba de Napoleón e o SagradoCorazón, pola noite estivemos visi-tando Eurodisney. Despois de cearno Barrio Latino o conductor doautobús ensinounos París de noite.MÉRCORES 31/03/04: Saímos cedo edetivémonos a visitar o castelo deChenonceau. Paramos a comer enLoches e pola tarde seguimos ocamiño cara a Bordeos.XOVES 1/03/04: Emprendemos viaxede regreso.

Oluns día 1 de decembro recibimos ainformación de que, o venres día 5, iamosir ver ao cine: Buscando a Nemo . Fomos

os alumnos de 1º e 2º de ESO. Esta saída estabaorganizada polo noso profesor de EducaciónPlástica: Xosé María.Dende o luns ata o venres pensamos con queniriamos, se comprariamos algo... o normal, o queacostumamos a facer antes de ir de excursión.Por fin, o venres, xa chegou o día. Tivemos queacudir a clase ás dúas primeiras horas. Nestas cla-ses estabamos xa algo despistados, pois tiñamosgañas de marchar. Saímos ao recreo e dividíron-nos en dous grupos, os de 1º ESO nun autobús eos de 2º ESO noutro. Paseino ben mentres fixe-mos a viaxe, falando e rindo cos compañeiros.Ao chegar deixáronnos na porta do CentroComercial de Ourense e xa directamente fomospara a sala. Non houbo que esperar pois ao serpola mañá o cine só estaba aberto para nós. Antesde empezar a película vimos anuncios e logounha curtametraxe. Non o pasei moi ben porquenon me puiden sentar onde eu quixen. Non obs-tante, a película gustoume moito. Era unha pelí-cula que acababa de estrearse.Nemo, un peixe pallaso que desobedece a seu paino primeiro día de escola é capturado por un sub-marinista. O seu pai coa axuda doutro peixe(Dori), moi simpático pero sen memoria, intentaatopar a Nemo. Mentres, este vai parar a un acua-rio. Coa axuda de moitos dos peixes do océanochegan a encontrarse.Cando a película rematou saímos fóra da sala epuidemos mercar lambetadas. Ese día foi fantás-tico.

COMENTARIOS DOS ALUMNOSCOMENTARIOS DOS ALUMNOS

“A película é bonita, tanto for-malmente como polo contido,

que exalta valores como a soli-dariedade, a loita contra a

adversidade, a amizade, o res-pecto á liberdade e o amor

paterno-filial...”Marina Mayoral

INTERCAMBIOCON FRANCIA.BUSCANDO A NEMO

POR ROSANNA VILLAR PÉREZ. 1º ESO A

ALICIA VILARCHAO ÁLVAREZ. 4º ESO A.

Oxoves 27 de novembro, os dousgrupos de 3º ESO fomos a unhaexcursión á Coruña.

Acompañáronnos tres profesoras:Helena, Charo e Chus, as cales gozarontanto coma nós coa excursión.Visitamos a Domus (Casa do Home) e oAcuario e pasámolo xenial.Na Domus toquei, mirei, cheirei e probei-no todo, que diso se trata ¿non?.Chamoume moito a atención: os tamañosdos dintintos corazóns de animais (caba-lo, rato, vaca...) e mesmo o do home; omareo que supón entrar na cociña inclina-da; a muller embarazada (na que un podesentir os couces que dá o feto); o cadro daMona Lisa feito con diminutas fotografí-as; o corazón xigante, no que un podeintroducirse no seu interior... e moitascousas máis.

No Acuario aínda o pasei mellor. Vímolotodo, tamén tocamos, estivemos arriba,abaixo, no medio... Máis tarde fomos áparte de fóra, alí fixemos fotos cos caba-liños de mar de ferro (esculturas); fomosvisitar as focas, polbos e... máis peixes.Despois vimos como as ondas batían con-tra o valado que rodea o recinto salpican-do á xente que se atopaba preto. Ás 5:30 regresamos. Gustaríame repetir, non ao mesmo lugarpero si pasalo tan ben nas vindeiras saí-das. Ademais esta viaxe contribuíu a que meguste máis A Coruña.


EXCURSIÓNDOMUS - ACUARIO

POR INÉS DE DIOS RIVAS. 3º ESO B.

“Na Domus toquei,mirei, cheirei e probei-no todo, que diso setrata ¿non?”

VIAXE AANDORRA POR

ADRIÁN DELCAMPOVILLAR.

O ROTEIRO D’AESMORGA

PORAdrián delCampoVillar, JoséManuelBlanco.1º BAC.

Oroteiro d’A Esmorga é un pequeno percorrido que sefai polo casco antigo da cidade de Ourense, seguin-do unhas pequenas placas que están numeradas do

un ata o oito.O roteiro fai referencia ao texto de E. Blanco Amor tituladoA Esmorga, unha novela curta na que os protagonistas sonuns esmorgantes, persoas xeralmente bébedas e con ganasde troula, que percorren o casco antigo de Ourense. BlancoAmor relata o que lles acontece no Ourense de primeiros doséculo XX.O percorrido realizámolo o alumnado de 1º e 2º deBacharelato. Marchamos cara a Ourense o martes 3 defebreiro a cuarta hora. Cando chegamos fomos ás Burgas,onde nos estaba esperando a profesora de matemáticas Pili,quen conxuntamente coa nosa profesora de galego Miriame mais Chus, a outra profesora de galego, se ofreceron vo-luntarias para acompañarnos.O percorrido fixémolo cun guía, íanos levando de placa enplaca. En cada unha contábanos o que alí supostamentesucedeu. Este traxecto entre cada unha das placas foi bas-tante desordenado e con moi pouca explicación. Todo istolevounos uns 45 minutos.Cando o rematamos tivemos un pouco de tempo libre noque cada un fixo o que máis lle apeteceu.

“O roteiro d’AEsmorga é unpequeno percorridoque se fai polocasco antigo dacidade de Ourense”

Aexcursión a Andorra é unha viaxe áneve que se realiza todos os anos parao curso de 1º BAC., aínda que tamén

participan estudiantes do ciclo de informática.A ela fomos xunto co instituto da Farixa deOurense e co IES Abrente de Ribadavia.Saímos o 24 de Xaneiro ás 22:00 da gaso-lineira de Maceda. Fomos os últimos en mon-tar. No autobús viñan os dous profesores deximnasia, Roberto e Xabier M. Despois deintroducir a equipaxe no autobús e despedirnoscomezamos a viaxe. Maceda quedaba atrás e sópensabamos en chegar a Andorra. Ao principiotodo eran risas e emoción pero pouco a poucoa xente comezaba a durmirse, ou a intentalo.Cada un acomodábase como podía, no chan,con coxíns ...Parabamos cada 3 ou 4 horas para estirar aspernas, e tomar algo. Despois de 14 horasinterminables chegamos preto da 1:00 h áfronteira con Andorra. Fomos cara ao hotel adeixar a roupa e mirar as habitacións. Despoisde deixar as cousas fomos polo material. Trasrecollelo e deixalo no autobús volvemos caraao hotel, tivemos un pouco de tempo libre paracoñecer a cidade antes de cear. Ás 11 regre-samos ao hotel para descansar porque habíaque erguerse ás 7:30.Aprender a esquiar ao principio resultou bas-tante difícil pero gracias ás clases do monitor

e aos consellos de Roberto e Xabier o2º xa case non caïamos ao chan. Logode xantar iamos outra vez esquiar cadaun por onde máis lle apetecía, xa que ás5:00 h pechaban as pistas. A nosa volta foi o venres despois debaixar das pistas e de devolver omaterial. Foi moito máis rápida porqueco cansazo dunha semana en Andorra,que é moito, nada máis montar todo omundo ía durmindo e xa case nin seergueron para estirar as pernas nasparadas.A Maceda chegamos o sábado polamañá cerca das 10:00 h.

ZONA CREACIÓN ESPARAVÁN14

A NOITE CAE

A noite caee ti non estás,non sei quen es

nin sei para onde vas.

Teño a alma ateigadaateigada de te buscar

por un sendeiro perdidoe sen te poder atopar.

Recordo aquela tardena carballeira do lugarcando aquel vento ferido

me feriu sen dubidar.

E levoute do meu ladolevoute para non voltare deixoume soa na noite

e farta de te chamar.

Agora camiñoe búscote sen parar

e tratando de atoparteperdín o meu camiñar.

A noite caee ti non estás...

ROCÍO VENANCIO MARTÍNEZ. 4º ESO A.

GALICIA E O GALEGO

Un pobo habita nela,unha lingua, unha cultura

todos dependen delaserá a nosa única cura.

Non só é un anaco de terraGalicia é moito máis

nunca en guerrapero en castelán xamais.

Galego, única ilusión, realidadetraballa o home labregoGalicia con moita idadefalando sempre en galego.

Para atopar a soluciónmira ó teu arredor

mira dentro do corazóno galego non é o perdedor.

Peixe querido da costa,verza amada da leira

Galicia, ben postaGalica, na beira.

Monte alto, rexo, forteregato pequeno, limpo

o galego di non á morteo galego no Olimpo.

MARCOS MIELGO PEÑA. 4º ESO A.SELECCIONADO PARA O CONCURSO

ENTRE NÓS, EN GALEGO.

UNHA GALAXIA DE LETRASUNHA GALAXIA DE LETRAS

POEMAS

ZONACREACIÓN ESPARAVÁN15

REra case de noite, a lúa chea

comezaba a alumear timidamen-te entre as grandes e espesasnubes que de vez en cando aocultaban, para despois xa deixa-la visible; o vento outonal xoga-ba coas follas caídas das árboresmentres o seu son se mesturabaco traca traca dunha maleta conrodas. Non había xente na rúa,soamente dúas sombras proxec-tadas pola luz dos farois sereflectían no chan dunha ancha ecéntrica rúa dunha gran cidade.As sombras, que levaban consigounha maleta, pertencían a unhamuller nova e a un neno pequenoque non chegaría aos cinco anos.Ían collidos da man, rápido, con

decisión, sen mirar cara a atrás,sobre todo a muller; parecíacomo se o que ocorría ao seuredor fose alleo a eles. Ata seoíra na rúa un gran estrondo, oforte vento que axitaba aquelanoite tirara unha maceta dunhafiestra, pero non importaba nada,as dúas figuras continuabancamiñando ás présas, nin o fríoda noite lles parecía importar. A muller era Esperanza; non eramoi alta, miúda de corpo e apesar de ter o rostro con engurrase consumido podíase adiviñarque nalgún tempo fora unhamuller bela, despois de todo nonchegaba aos corenta anos. A súavida non fora doada e os seuspensamentos mentres ía camiñoda estación dicíano todo. Milesdeles amoreábanse na súa mente,sentía pánico, non os quería dei-xar saír. De vez en cando víasecomo abaneaba a cabeza comotentando eliminar os malosrecordos; cando era nena, erecordaba algo triste e malo quelle pasara durante o día, facíao efuncionáballe. Finalmente nonpuido evitalo, e recordou, claroque recordou, coma se o vivise

naquel mesmo intre, sentiu a sen-sación de medo e pánico decando esperaba escondida, ásescuras, entre os mobles da coci-ña, a que o seu marido, Xan, che-gase á casa cheo de alcohol equen sabe que. Lembrou as repe-tidas ocasións en que a comidaque preparara durante parte damañá con todo o agarimo epaciencia do mundo non estabaao gusto del; os seus enfados,como chegaba a tirar o prato aochan e lle berraba verbas queatravesaban ata o corazón máisduro do mundo; cando o seuneno lle preguntaba por qué oseu papá lle pegaba e ela nonsabía que responderlle e comeza-

ba a chorar tentando que non sedese de conta; medo, tamén osentía cando as mulleres dobarrio falaban por baixo, candoela viña do mercado e pasabadiante da perruquería:

- Míraa, aí vai, pobriña, estanoite oína berrar, mais algo llefaría ao home para que a trate así.Esperanza sentía noxo cara ásveciñas, gustaríalle dicirlles quese metesen nos seus asuntos, oumellor dito que a axudasen envez de criticala, ela víase soa,necesitaba falar con alguén, maisprefería non pedir axuda demomento, ao mellor o barco, queera a súa vida, non remataba porse afundir, aínda que, ás veces,gustaríalle que afundise, quetodo terminase dunha vez, peronon podía acabar coa súa vida, oseu filliño necesitábaa e ela nece-sitábao a el. Á parte das veciñas,tamén sentía noxo cando nesashorribles noites de borracheirado seu home era un manequínsen vontade. Ela aínda o queríanamorárase del cando era unharapaza, vírao por primeira vez naverbena da súa aldea e soubo que

ese rapaz tan xeitoso sería paraela; durante un tempo, el foraaquel misterioso rapaz novo daaldea do que estaba namoradadende a festa, despois soubo quese chamaba Xan e, finalmente,foi para ela e foino, claro que ofoi. No noivado todo ía estupen-damente, case parecía un soño,

ao casar todo foi cambiando,aquel amor doce, tenro e agari-moso converteuse nun amor cheode espiñas, de medo e de dor.

Esperanza aturaba e aturaba¿se foi boa persoa nun tempo,por que non vai volver selo?Este era o seu maior desexo,igual que o fora ser nai; ao nacero neno pensou que Xan a trataríamellor, quizais por fin podían serunha familia feliz, ata lle puxoao neno Xoel, o nome do pai deXan, e si, por uns intres Xanparecía o mesmo de antes, peroisto só foi producto da imaxina-ción de Esperanza. El soamenteestaba contento porque o rapazsaíu home e non muller:

- As mulleres só dan problemase aínda, por riba, estorban.

Era a ladaíña diaria de Xan eEsperanza non podía facer nada,se o contradicía...¡Meu Deus!,¡Quen sabe o que pasaría!

Esperanza tiña visto moitasveces na televisión mulleres queforan maltratadas e que agoravivían “felices”, sentía unhaenvexa sa ao verse tan lonxe da

CARA A UNHA VIDA NOVACARA A UNHA VIDA NOVA

ELATO

As mulleres somos princesas,e coma asdos contos algunhas están enfeitizadas“

ZONACREACIÓN ESPARAVÁN16

nova situación desas mulleres. Tamén víana televisión os casos doutras mulleresque non chegaron a saber o significadoda palabra felicidade, porque a morteviñera tras delas; pero non, o caso deEsperanza era distinto, pensaba ela, Xanqueríaa, estaba segura, é que estabapasando unha mala racha, non obstante,esa mala racha duraba demasiado, anos,ata que Xoel cumpriu catro. Xa vira moi-tas veces como o seu pai lle batía á súanai, vía que a mamá sempre estaba triste,un día decidiu facerlle un agasallo, e quemellor ca un debuxo; cando o rematoudeullo a súa nai, ela, comezou a chorar.

- ¿Que che pasa mamá? ¿Non che gus-tou o debuxo?

- Si, meu neno, claro que me gusta.Esperanza non podía gardar as bágoas

da emoción. O debuxo de Xoel era propioda súa idade pero gardaba un significadoespecial. No debuxo aparecía el e maisela collidos da man, dous corpos grandesque semellaba que ían camiñando cunamplo sorriso na faciana, mentres que oboneco pequeno e negro parecía estarquedo e serio, era Xan. Á parte das súasfiguras tamén aparecían soles, pombas,cabalos, flores, e demais símbolos pro-pios do debuxo dun neno. A Esperanzachamoulle a atención unha cousa nodebuxo:

- Xoel, ¿por que só empregaches ascores negra e verde.

- Mamá, a cor negra é triste e con esacor debuxei a papá porque non se portaben e por dentro está cheo de cousas tris-tes, mentres que a verde, como unha vezme dixo a tía Gloria, é a cor do teu nome,e non sei moi ben o que quere dicir perosei que é algo bonito e bo.

Así foi como Esperanza espertou,abrazou forte a Xoel, e cavilou no quesignificaba o seu nome e a cor verde, oseu fillo tiña razón. De súpeto como seunha luz se acendese na súa mente deci-diu facer a equipaxe e marchar lonxe,onde puidera facer unha nova vida co seufilliño, non sen antes denunciar o quedurante anos fora o causante daquel pesa-delo que era a súa vida. Agora víase conesa necesidade, ela era unha muller e tiñaos seus dereitos, parecía coma se o medodesaparecese, nunca tivera tantas forzascoma naquel momento.

Cavilando nesas cousas foi como selle pasou o camiño á estación de tren aEsperanza, xa fixera todo o que tiña quefacer, agora ela e mais Xoel collerían untren cara a Ourense onde a esperaba a súairmá Gloria. Iría a un centro de mulleresmaltratadas onde coa súa experienciatentaría axudar a outras mulleres que se

atoparan na súa mesma situación, á vezque ela se recuperaría psicoloxicamentede tantos anos de desgracias.Absorta nos seus pensamentos, chegou otren, ela e mais Xoel subiron e cando xalevaban un tempo de viaxe Xoel pregun-toulle:

- Mamá, se o papá che levaba pegandodende sempre, ¿por que nos imos agorada casa?

- Porque as mulleres somos princesas, ecoma as dos contos algunhas están enfei-tizadas, coma min, que vivía nunha torremáxica afastada do mundo ata que unanxo me liberou do meu feitizo, e eseanxo es ti.

ROSA ALBA CID FORMOSO. 2º BAC.

Nunha mañá de frío inverno, cando axeada cubría co seu manto branco todo oque a vista era capaz de divisar, naceuCLIN.Clin era unha gota de carazo que a xeadada mañá deixou silandeiramente enribadunha folla de carballo e que o vento seencargou de derrubar. Clin era diminuta,transparente e sobre todo moi, moi fría.Espertou á vida aquela mañá invernal cocanto do galo máis madrugador dunhagranxa achegada. O primeiro que fixo foisaudar as súas compañeiras, as demaisgotas de carazo, que compracentes llederon a súa benvida á fraga.Chegou o sol cos seus raios poderosos,Clin pediu ao astro rei que a quentarapois tiña moito frío e ¡que ocorreu!...como por arte de maxia, Clin elevousevelozmente ata chegar a unha nube bran-ca, esponxosa e moi grande. No seu seoviaxaba adormecida polos constantesarrolos do vento polar. Dende o seu tronode raíña contemplaba marabillada ainmensidade branca, as árbores nevadas,os ríos xeados e os pequenos nenos domundo branco construíndo un robustoboneco de neve. Pouco a pouco as foler-pas ían caendo docemente na terra, Clinera unha delas. Caeu serpeando enribadun gran río, cuxas augas no verán trans-parentes e mornas, estaban ríxidas e com-pactas. Alí permaneceu Clin unha moreade tempo ata que un día o rei sol espertoudo seu letargo e puido co frío, todo come-zou a derreter: o glaciar, as lagoas, osríos...Amoreada coas súas irmás viaxou Clin,guiada polas correntes daquel gran río, unrío que lle deu a posibilidade de coñeceroutras paisaxes, outras xentes, outras for-mas de vida...

Ese río, despois de moitos quilómetrosabrazábase a outro, e este a outro... ataque Clin chegou paseniñamente, bam-beada polos constantes remuíños á beiradunha fermosa fraga, todo era verdor,luminosidade, frescura pero... Unha loitaconstante entre pingas de chuvia facíaque a paisaxe, a cachos, deixara a súaaparente calma e se volvese fera, as augasrebordaban as canles e a xente que alívivía amosábase apesarada e decepciona-da coa nai natureza: as súas casas derruí-das e anegadas, as súas colleitas tiradaspolo chan, inservibles, o gando afogadona lama... todo era desolación e impoten-cia. Clin implorou de novo ao sol, e este,oíndo a súa chamada irrumpiu con forzano horizonte, a loita cesou e coma unhabruma espesa as diminutas gotas de chu-via ascenderon moi alto ata facerseimperceptibles. Pouco a pouco todovolveu á normalidade. Clin no seu ascen-so acougou nunha nube xove e xoguet-ona, viaxou durante moitos días coas súasnoites enriba dela, coñeceu á Auroraboreal, falou coa estrela polar e taméncoa súa curmá a sarabia.Un día dende o alto divisou un extensopaís, con casas feitas de lama e pólas,pero... algo chamou a súa atención: nonhabía árbores, nin flores, nin animais, osríos estaban secos e as fontes polos seuslongos canos non vertían nin unha pingade auga. A xente andaba desorientada, osseus rostros semellaban moi tristes e oscorpos cases espidos, fracos e desnutri-dos.Clin entristeceu con tanta seca e pobreza,acordou convocar unha asemblea degotas de auga na nube nai, alí reuníronsetodas as gotas do mundo. O seu compro-miso foi unánime: non deixarían queaquel país morrese por falta de auga.Viaxaron longos días coas súas noites atachegar. Suavemente caeron naquela áridaterra, coma se de folerpas de neve setratase. Choveu durante días ata que ríos,lagoas e fontes encheron o seu leito.As xentes felices sementaron ecolleitaron os froitos das súas terras, xanon pasarían fame. O país volveu ser oque un día fora, un lugar cheo de árbores,flores, animais e sobre todo, xente feliz.¿E Clin? ¿Que foi daquela gota de cara-zo que un día naceu nunha mañá fría deinverno? Gustoulle aquilo e quedou nunrío grande que bordeaba moitos lugaresdaquel fermoso país do corazón deÁfrica e todos os días se abanea ao com-pás do suave e cálido vento do sur.

CRISTINA BOUZAS LÓPEZ. 4º ESO A

RELATOS SELECCIONADOS PARA O CONCURSOENTRE NÓS , EN GALEGO.

CLIN: A PINGA DE CHUVIACLIN: A PINGA DE CHUVIA

ZONALETRAS GALEGAS ESPARAVÁN

Natural de Ourense, XaquínLourenzo Fernández -máiscoñecido como Xocas-

naceu o 23 de xuño de 1907. Nasúa localidade natal estudiaEducación Primaria e oBacharelato, e ten como mestre aRamón Otero Pedrayo. Cursaestudios superiores de Filosofíae Letras (sección Historia) enSantiago de Compostela, primei-ro, e en Zaragoza, despois. Fillo

do escritor e caricaturista José Lorenzo Álva-rez, Xocas exerce a docencia en Ourense ondefalece en 1989.

XAQUÍN LOURENZO “XOCAS”XAQUÍN LOURENZO “XOCAS”

17

Xaquín Lourenzo Fernández incorporouse aoGrupo Nós con Risco, Florentino Cuevillas eOtero Pedrayo, colaborando na revista Nósque dirixía Vicente Risco. Xocas sería un dosencargados da montaxe do Museo Etnográficoque desapareceu coa dictadura de Franco.Tamén foi membro do Seminario de EstudiosGalegos (ao que accede cun estudio sobre ocarro), da Real Academia Galega e presidiu oPadroado do Museo do Pobo Galego.

OBRAEn 1930 publicou -xunto conFlorentino Cuevillas- o libroVila de Calvos de Randín, eentre os seus traballos figu-ran tamén Lápidas sepulcra-les gallegas de arte popular;La Capilla y el Santuario delSantísimo Cristo de laCatedral de Ourense; NosaSeñora do Viso; La casagallega; Cerámicas castre-xas pintadas; Las habitacio-nes de los castros; O pasto-reo na serra de Leboeiro; Lacapilla visigótica deAmiadoso; Deidades maria-nas en el Ourense romano;Vellas artes de pesca no ríoMiño; A casa; Distribuciónsdos xugos na Galiza;Metamorfosis dunha casacastrexa; La iglesia prerro-mánica de Santa María deMixós; Cantigueiro popularda Limia Baixa; Sobre algu-nos saludos en gallego…

Xaquín Lourenzo interesouse principalmente pola etno-grafía e o folclore galegos. Percorreu toda Galicia recopi-lando información para o seu libro Etnografía. Culturamaterial, que é o volume 11 da Historia de Galicia dirixidapor Otero Pedrayo.

ZONALIBROS ESPARAVÁN18

FINA CASALDERREYMadrid,1947.Narradora,poetisa etraductora.

AGUSTÍN FDEZ PAZVilalba, 1947.Autor denovelas elibros derelatos.

MARILAR ALEIXANDRE

Aquí tedes algúnsdos títulos lidoseste ano poloscompañeiros dosdistintos cursos,acompañados dosseus comentarios.

¿Que nos gusta ler ?

O misterio dos fillos de Lúa, (Col. OBarco de Vapor, Serie Laranxa, Ed.S.M.) e O misterio de cemiterio vello. ( Col. O Barco de Vapor, SerieLaranxa. Ed. S.M.)

A banda sen futuro.(Col. Fóra de Xogo ,Ed. Xerais).Trece anos de Branca ten como pro-

tagonista a unha rapaza chamadaBranca, enferma de hepatite, o que aobriga a permanecer dous meses nacama. Neste tempo é o seu aniversa-rio, os amigos dela acoden á súa casaa celebralo. Fanlle moitos regalos peroo que máis lle sorprende é un álbumde fotos. Non sabe que facer con el.A súa nai recoméndalle ordenar asfotos que ten nunha caixa e colocalasno álbum. O pai propónlle facer unhabiografía coas fotografías. Segundo asvai mirando lembra sucesos da súavida.

XOEL CID FERNÁNDEZ. 1º ESO B.

Contos do museo é un conxunto decatro relatos de escritores lucen-ses, ilustrados por artistas da pro-vincia e inspirados no museoprovincial. Agustín Fdez Paz é oautor dun dos relatos: A serpe depedra, unha historia de misteriocon sucesos inesperados.

Xeve(Pontevedra),1952. É unhadas escritorasmáis premia-das no ámbitoda literaturaxuvenil.

O misterio dos fillos de Lúa tencomo protagonistas a David eBranca, dous rapaces que querendescubrir un misterio: a desapari-ción das crías da súa gata Lúa.Preñada por terceira vez, nonestán dispostos a deixar que llevolvan roubar os gatiños. Decidenque van exercer de detectives epescudar quen é o ladrón.Argallan unha serie de probasque os levará á descuberta do mis-terio.

É un relato fermoso, tenro,divertido, interesante e conmoita intriga.

ALUMN@S DE 1º ESO.

Trece anos deBranca, (Col.Periscopio, 1.Edebé-Rodeira)e Contos domuseo.(DeputaciónProvincial deLugo. MuseoProvincial deLugo).

LITERATURA INFANTIL E XUVENIL

Unha rapaza duns 16 anos sofrepolas consecuencias que traeconsigo a enfermidade que pade-ce. Ten que ir ao colexio coacabeza rapada e as burlas quesofre aínda a fan sentir peor.Pouco a pouco vai tendo amigose comeza a darse conta que oimportante non é o físico parafacer amizades, séntese valoradanon só polos compañeiros senóntamén polos profesores, será eli-xida para facer unha obra de teatropolas súas capacidades e non pormágoa.

A banda sen futuro é unha histo-ria que nos amosa os proble-mas dunha enfermidade e comoestes poden afectar ás relaciónspersoais. É un libro actual queincita á reflexión.

EVA PUMAR BLANCO. 3º ESO A.

ZONALIBROS ESPARAVÁN

NARRATIVA E TEATRO

A Esmorga,

( Ed. Galaxia).

EDUARDOBLANCO AMOR

Ourense, 1897. De for-mación autodi-dacta dedícou-se ao xornalis-mo e á litera-tura.

Rianxo,1886. O presti-xio inicial deCastelao come-zou comodebuxante epintor.

Os vellos nondeben denamorarse.(Ed. Galaxia).

ALFONSO DANIELRGUEZ CASTELAO.

ÁLVARO CUNQUEIRO

Si o vello Sinbadvolvese ás illas.(Ed. Galaxia)

¿QUE LIBRO RECOMENDARÍAS A UN AMIGO?

Os alumnos de 4º ESO quixe-ron botar unha ollada ao seu pasadocomo lectores e lembrar aqueleslibros que máis lles gustaron.Seleccionamos algúns deles:

Unha estrela no vento. LediciaCostas. A infidelidade, morte, racis-mos, minusvalía... son temas que seabordan neste libro. Miguel Foz, oprotagonista, recibe unha boa

malleira, por iso el e os seus amigos deciden vingarse. Miguel está farto do seu pai, da súaprofesora de literatura, da xente queo rodea. Sente que é diferente detodos, de todos menos do seu cur-mán Abel, alguén moi especial, e deReina, unha moza xitana coa queaprenderá o que é o amor. O médico a paos. Moliére. (adapta-ción de Teruca Vila ). Trátase dunhacomedia divertida na que as burlas,enganos e paos están presentes entodas as escenas. Nicasio é un homede campo que ten que pasar á forzapor médico e tentar curar á filla dun

ricacho que quedou sen fala porcousa de amores. A muller deNicasio quere vingarse del e nadamellor que argallar un engano paraque o seu home teña un bo escar-mento.As cousas claras. Xosé A. NeiraCruz. Narra unha historia trepidanteonde se combina o amor con outrostemas como a violencia, a morte, afalta de comunicación, a crueldade ea hipocrisía. Marga e Afonso (osprotagonistas) serán os encargadosde investigar o que lle pasou ao seuprofesor de historia Moncho, esteapareceu morto no seu apartamento.

O boticario, Don Ramón e o señor Fucoson tres vellos que se namoran de tresmozas. Queren ser queridos e cámbian-lle ás mozas amor e bicos por cartos epropiedades. As mozas aprovéitansedeles e do seu diñeiro para rematarmarchando cun mozo máis novo.

Unha obra de teatro en tres lances,entretida e interesante, cun toquehumorístico e engaiolante.

EDGAR RUÍZ e ISABEL SILVA. 4º ESO A.

Mondoñedo,1911.Comezou oseu labor lite-rario de estu-diante enCompostela.

Cibrán, o Bocas e o Milhomesson os protagonistas desta nove-la ambientada en Ourense.A historia, narrada polo primeiro

é a transcrición da súa declara-ción a un xuíz, na que conta osfeitos acaecidos durante tres díasde esmorga e a súa incorpora-ción a esta, dous días despois deiniciada polos seus compañeiros.

É unha novela realista, engaio-lante e moi entretida, na que aintriga é permanente e cunfinal inesperado. Dános unhalección da vida, que debe seraproveitada para ben e gozadasen danar a ninguén.

IVÁN GARCÍA GARCÍA. 4º ESO A

19

Novela que relata a última aventura deSinbad o mariño, o mítico personaxede As mil e unha noites. A historia sitú-ase no país de Bolanda onde vive omariño retirado, coidando da súa hortae referindo, na fonda de Mansur asperipecias que lle aconteceron naspasadas navegacións.Un día Sinbad amósalle a Sari unhaestampa na que se ven dúas naos queo señor do Farfistán está a construír enBasora para as que está buscandopilotos, e coméntalle que volveráembarcar. Antes de contestar ádemanda, pon un cartel no porto paraque se apunte a futura tripulación: opaxe Sari e o cego Abdalá. Pasado o monzón, Sinbad comeza apreocuparse porque non o chamanpara facerse cargo da súa nao,Venadita, e decide ir a Basora encompañía de Sari e Abdalá.

BEATRIZ CASADO, PATRICIA CONDE, MAYTEGONZÁLEZ, CECILIA VALIÑO. 2º BAC.

ZONAMÚSICA ESPARAVÁN20

A NOSA MÚSICA

1904 foi o ano no que o galego soou por primeira veznun disco. Cumpríronse cen anos dende que se rexistrou aprimeira gravación en disco dun grupo galego e en galego:Aires da terra.

Pedro Ferrer (fotógrafo pontevedrés) foi o impulsor ecoordinador da primeira gravación sonora da historia deGalicia non só en lingua galega senón tamén de instrumen-tos como a gaita ou a zanfona. Acompañouno nesta aven-tura, Perfecto Feijoo, director do grupo pontevedrés Airesda Terra.

O coro Aires da Terra foi a primeira formación en dig-nificar a música tradicional ao levala ao ámbito urbano.Realizaron varias xiras que os levaron a lugares como oTeatro da Zarzuela de Madrid e Bos Aires.

RECOMENDAMOS

O QUE MÁIS NOS GUSTA

DISCOSDISCOS

fito&fitipaladis. Lo más lejos, a tu lado. 3ª entrega en soli-tario do grupo.

Mago de Oz. Gaia. Recibiu un disco de platino por máis de 100copias vendidas.

Carlos Núñez. Maio longo. 3º disco deste gaiteiro con colabo-racións de importantes músicos.

El canto del loco. Estados de ánimo. En novembro foron ga-lardoados co premio ao Mellor grupo español nos MTVMusicAwards 2003.

Herdeiros da Crus. Erecsiones munisipais. Crítica da sociedadede hoxe en día.

Ricardo Arjona. Santo Pecado. Cantautor guatemalteco.Vendeumáis de 750.000 copias do disco.

SKA-P. Planeta escape. Esta banda combina humor e ironía xunto á protesta máis directa.

4º ESO

O cine en Galicia.

ZONACINE21

p

e

l

í

c

u

l

a

s

Luís Tosar

Antón Reixa

Xabier Villaverde

O CINE QUE VEMOS

Por Cristina Bouzas e Raquel Bretaña.

Dúas compañeiras de 4º ESO Acomentan dúas das películas que máis

lles gustaron.

A lingua das bolboretas está base-ada en varios relatos do libro ¿Queme queres, amor? de Manuel Rivas.Película ambientada en Galicia(Allariz, Xunqueira de Ambía...) naque podemos apreciar a súa paisa-xe, costumes ou vida cotiá desde aperspectiva dun neno que vai á esco-la por primeira vez. Enmarcadanunha época previa á guerra civilonde o medo, a tensión e as ideaspolíticas marcan moito os persona-xes.Moncho coas súas primeiras expe-riencias escolares descobre o mila-gre das bolboretas, o mestre asumesen vergoña a súa identidade política(nunha época de represión) pero olugar e Moncho danlle as costas (pormedo). Impresiona a escena finalcando Moncho corre detrás do cocheque leva ao mestre preso e lle berrae tira pedras.

Trece badaladas baseada na obrahomónima de Suso de Toro, é a his-toria dunha escritora que querepórse en contacto co director dunhaproductora de cine. Aínda que nunprincipio ten dificultades consegui-rao posteriormente descubrindo queeste ten algún problema grave.Finalmente, ela convértese na súaconfesora e xuntos intentan descu-brir un enigma inquietante que rela-ciona a historia entregada pola mozana axencia de cine coa vida mesmado rapaz.É unha historia de intriga e amor

construída sobre unha cidade que éun labirinto onde se esconden enig-mas.

cine Películas como Trece badaladas (2002)ou O lapis do carpinteiro (2003) estánbaseadas en adaptacións das obrasliterarias homónimas de Suso de Toroe Manuel Rivas.

Actores e directores galegos.

ZONAACTA DIURNA ESPARAVÁN22

01. ¿Onde está un dos máis famo-sos acueductos romanos?A. Canarias: 17, 16, 11.B. Segovia: 56, 53, 25.C. Lugo: 51, 50, 33.

02. ¿Que confirmou Pitágoras?A. Que a Terra é unha esfera que semove no espacio: 19, 20.B. Que o Sol é o centro doUniverso: 13, 11.C. O movemento de rotación daTerra: 43, 45.

03. ¿Onde naceu o escritorSéneca?A. Nápoles: 31, 32.B. Roma: 7, 8.C. Córdoba: 6, 10.

04. ¿Cal destas linguas non éunha lingua romance?A. Catalán: 28, 42.B. Galego: 4, 13.C. Inglés: 5, 14.

05. ¿Cal era o deus romano equi-valente ao deus grego Zeus?A. Mercurio: 43, 41.B. Júpiter: 52, 46.C. Neptuno: 31, 16.

06. ¿Cal destes deuses non é fillode Cronos e Rea?A. Apolo: 40, 41.B. Zeus: 30, 28.C. Hera: 23, 21.

07. ¿En que ano tivo lugar acaída de Grecia en poder deRoma?A. 1900 a. C.: 57, 36.B. 433 a. C.: 54, 55.C. 146 a. C.: 27, 26.

POR PATRICIA PÉREZ PRIETO. 3º ESO B.

¡QUE CURIOSO!

A MERENDA

Na Roma clásica había unha seriede campesiños que traballaban desol a sol. Estes tomaban un peque-no refrixerio no seu descanso. Nosdías máis longos do verán tomába-no a media tarde.

De aí vén o noso concepto demerenda, aínda que o traballo non étan duro.

AS POXASEn moitas festas ou romaríasactuais realízanse poxas: véndeseun producto a aquela persoa que

ofreza máis cartos por el.En castelán, algo tan divertidocoma isto provén do latín “subhasta”, que significa “ó pé dalanza” porque a venta pública deescravos anunciábase cunha lanzacravada no chan.

49

50

48

51

44

47

46

45

42

43 28 29

27 26

2530

31

4152

53

54

55

56

57

59

58 40

37

38

39

32

36

35

34

33

24

23

21

22

17 16 3 1

15 4 2

514

6

20

19

13

10

12

11 9

7

8

RESPONDE ET COLORAELIXE AS RESPOSTAS CORRECTAS E COLOREA OS NÚMEROS CORRESPONDENTES PARA

DESCUBRIR QUE HAI BAIXO A MARAÑA DE NÚMEROS E LIÑAS.

ZONAACTA DIURNA ESPARAVÁN23

A ousada correspondente en Roma de Acta diurna envíanos a entrevis-ta que lle concedeu o emperador Nerón, na que aproveita para rebateras infamantes noticias que circulan sobre el.

Acta diurna: Emperador Nerón, cando vostede foi nomeado contaba só17 anos. ¿Cre que era demasiado novo para o cargo?Nerón: Non, creo que xa estaba preparado para todo isto. Teña en contaque o meu titor era o sabio Séneca.Acta diurna: ¿Levábase vostede ben coa súa nai?Nerón: Moi ben, a miña nai queríame, e eu a ela.Acta diurna: Entón, ¿por que a mandou asasinar?Nerón: Xa non a soportaba, ata insultou á miña esposa Popea, saben-do que eu a quería.Acta diurna: Cambiemos de tema: ¿Por que lle botou ós cristiáns aculpa do incendio de Roma?Nerón: Estaba visto que eran os culpables. Estaban fartos de que a súarelixión non fose legal.Acta diurna: ¿Quere vostede dicir que o fixeron por vinganza?Nerón: Si, iso mesmo.Acta diurna: ¿Sorprendeuse moito pola conspiración contra vostede,na que participou Séneca?Nerón: A verdade, xa o esperaba; non nos levabamos moi ben.

¿QUE NOS DI A HISTORIA?

Naceu no 37 d. C. en Antium, fillo deCneo Domicio Ahenobarbo e de Agripina a Menor, bisneto doemperador Augusto. Foi nomeado emperador con 17 anos, un

ano despois da morte de Claudio. Os seus asesores eran Burro e o filó-sofo Séneca.No ano 59 mandou asasinar á súa nai, porque parece ser que esta criti-cara á súa amante, Popea Sabina, coa que casara despois de divorciar-se e executar a Octavia.En xullo do 64 un gran incendio consumiu dous tercios de Roma.Nerón estaba en Antium, pero aínda así algúns culpárono a el. Paraevita-la presión da xente culpou do incendio ós cristiáns, que foronperseguidos e asasinados.No ano 65 houbo unha conspiración contra el, na cal 18 dos 41 cida-dáns implicados morreron, entre eles Séneca e o sobriño deste, o poetaLucano.Nerón suicidouse no 68, despois de que o Senado o declarase inimigopúblico. Nos anos seguintes a súa memoria foi condenada, destruídasas súas estatuas e borrado o seu nome das inscricións.

¿ESTAMOS CÓMODOS NA AULA?Nós por suposto que si, pero ¿e os alum-nos do mundo clásico?Na Antigüidade os alumnos tiñan quetraer eles mesmos da casa un tallo parasentar e escribían sobre unha táboa queapoiaban nos xeonllos. Iso si, o mestresentaba nunha cadeira con respaldo cha-mada “cathedra”. ¿COMO MORREU ALEXANDREMAGNO?Crese que foi unha simple infección a que matou a Alexandre, de súpeto ecando só tiña 33 anos. Recentemente uns epidemiólogos, John

Marr e Charles Calisher, propuxeron quepuido ser víctima da febre do Nilo, cau-sada por un virus común en África eOriente Próximo, transportado por paxa-ros e transmitido ó home polos mosqui-tos. Os numerosos corvos que describePlutarco ás portas de Babilonia nomomento da entrada do AlexandreMagno puideron infectalo.

UNHA SOBREMESA ROMANA(CORTESÍA DE GAYO APICIO): Tortilla de leiteIngredientes: catro ovos, ¼ l. de leite, unpouco de aceite, mel e pementa.

Preparación: Bate os ovos e incorpóralleso leite e un pouco de aceite (25 ml.).Traballa a mestura ata que quede amalga-mada. Pon nunha tixola pequena unhapinga de aceite e cando estea quente botaa mestura. Cando estea cocida e douradalixeiramente por un lado, dálle a volta.Serve a tortilla untada con mel (se chevan os sabores fortes, podes engadirlle apementa).

NERÓN VISTO POR EL MESMO

A MERENDA, A SUBASTA e ESTAMOS CÓMO-DOS NA AULA. Delfín Martínez Conde - FranciscoGarrido. COMO MORREU ALEXANDRE MAGNOe UN POSTRE ROMANO. Cristopher da Silva. 3º ESO B.

Atina as palabras correspondentes a cada definición e trasladaas letras que teñan número ós cadros da cuadrícula se queresdescubrir a mensaxe que esconde.En Grecia, praza do mercado: __ __ __ __ __

4 44 16 9Calzado máis habitual en Grecia e Roma: __ __ __ __ __ __ __ __

17 15 22 13 31 49 40Carro tirado por catro cabalos: __ __ __ __ __ __ __ __

32 2 20 25 Alimento lácteo moi consumido na época clásica: __ __ __ __ __ __

1 45 3 21Calzado con alzas empregado polos actores: __ __ __ __ __ __ __

10 26 50 19 7 33Gobernante de Atenas na democracia do século V a C: __ __ __ __ __ __ __ __

23 54 41 18Deus grego do mundo dos mortos: __ __ __ __ __

11 6 53Posible autor da Ilíada e da Odisea : __ __ __ __ __ __

42 48 47 46 35Deus do lume, esposo de Afrodita: __ __ __ __ __ __ __

38 8 14 5 51Nome romano de Hefesto: __ __ __ __ __ __ __

28 37 34 52

Por culpa de Agamenón retirouse da guerra de Troia, pero logo aceptou volver:__ __ __ __ __ __ __

27 55 12Deus mariño máis antigo que Poseidón: __ __ __ __ __

36 24 43Rexión da Grecia central: __ __ __ __ __ __

30 29

A MENSAXE SECRETA DELFÍN MARTÍNEZ CONDE - FRANCISCO GARRIDO BOUZO. 3º ESO B.

ROCÍO PRADO CONDE. 3º ESO B.

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 31 32 33 34 35

36 37 38 39 40 41 42

43 44 45 46 47 48 49

50 51 52 53 54 55

ZONACERO ESPARAVÁN24

0 termo “fractal” foi creado en 1975 por Benoit Mandelbrot, matemáti-co e investigador da IBM e autor de traballos pioneiros sobre axeometría fractal.Os fractais son curvas ou superficies obtidas por sucesivas subdivisiónsdunha figura. Varía a lonxitude pero consérvase a forma. Así, para des-cubrir a ascensión pola aba dunha montaña dun excursionista e unhaformiga, resulta a mesma superficie fractal -os obstáculos que atopanambos son similares-, pero varía a lonxitude.

A folerpa de neve : Un polígono fractal.Un exemplo interesante de polígono fractal é o que representa unha fo-lerpa de neve no plano.

Dende que Anaxágoras (500 anos a. de C.) se cuestionara por primei-ra vez o problema de conseguir, con só regra e compás, un cadradoque tivera igual área ca un círculo dado, toda a humanidade estivo tra-tando de resolver o apaixonante problema.Todos os intentos resultaron infructuosos, ata que despois de 2.200anos demostrouse a irresolubilidade do citado problema.

INTERÉSACHE SABER...INTERÉSACHE SABER...

¿Quen dixo que as matemáticas non nos gustan?Aínda non sabes que as tes moito máis preto deti do que imaxinas. Continúa lendo e verás que oque che dicimos é verdade.Cando estás en clase de matemáticas e a profeso-ra che ousa dicir que non tes nin idea do asuntoou que non sabes sumar, ¡ dille que non é verda-de!Se cada cinco minutos estás mirando o reloxo, xaves números. Estás facendo operacións parasaber canto queda ata o recreo e nesas NUNCATE EQUIVOCAS.Outro exemplo cotián:Ao erguerte para ir ao colexio, o espertador soamarcando as 7:30. De novo volvemos ver núme-ros. As frases: “Abride o libro pola páxina...,facede os catro exercicios para o próximo día”...seguro que che soan.Rematan as clases e chegas á casa, pero non tesmoitas gañas de comer, dis:-¡Mamá! Dáme só a metade do filete e de sobre-mesa só 3 cuarteiróns dos 12 que ten a laranxa,estás utilizando, de novo as matemáticas.Toda a nosa vida está chea de números e aomellor ti non te deras conta. Non te asustes, cadasegundo da túa vida utilizas números e as mate-máticas.

NÚMEROS NA VIDA DIARIAPOR Noelia Rodríguez, Cristina Sarmiento, Melina Vázquez.

¡As doces matemáticas!

¿QUE É UN FRACTAL?

A CADRATURA DO CÍRCULO

Ilustracións Liliana Cristina Silva Carvalho

...

COORDINADO POR PILAR DÁVILA PADRÓN

ZONACERO ESPARAVÁN

Pizzzas

¿Que cres que che resultará máis rendible,mercar tres pizzas de 25 cm de diámetro a6 euros cada unha, ou unha de 50 cm dediámetro que custe 18 euros?

¿Que móbil elixir?Unha compañía de móbiles ofrece dúas opcións detelefoníamóbil:

Tarxetaprepago: noque cadaminuto dechamadacusta 0,76 .

Contrato:págaseunha canti-dade fixamensual de6 e o custoda chamadaé de 0,5 porminuto.

¿En que condicións resulta máis vantaxosa cadaopción?

RepartoUns irmáns estiveron aforrando as moedas de 1 euro quelles daban. Deciden repartirse os aforros do seguinte xeito:ao primeiro correspóndenlle 6 máis a quinta parte do resto,

ao segundo 12 máis a quinta parte do resto, ao terceiro 18máis a quinta parte do resto e así sucesivamente.Despois do reparto todos obtiveron a mesma cantidade.

¿Cal era a cantidade e cantos os irmáns?

¿Onde está o euro que falta?Tres amigos van comer a un restaurante. Despois dunhaestupenda comida a base de marisco piden a conta.

Camareiro: -Son trinta euros.

Despois de darlle os trinta euros, din -Lembra que somosclientes habituais, ¿non nos fan unha rebaixa?

Camareiro: -Eso écousa do dono, voullepreguntar.

O camareiro vaise cos30 e transmítelle aodono o que lle dixeronos tres amigos.

Dono: -Está ben,descóntalles cincoeuros.

Ao volver a mesa, ocamareiro decátase deque 5 son difíciles de repartir entre tres, polo que decidequedarse con 2 e devólvelles un a cada un.

Cada un dos amigos pagou 9 (10 que pagaron menos 1que lles devolveu o camareiro) e 9x3 fan 27, máis os 2 docamareiro fan 29, ¿Onde está o euro que falta?

ATRÉVETE E PENSAATRÉVETE E PENSA

25

DEPARTAMENTO DE MATEMÁTICAS

ZONACONCURSOS ESPARAVÁN

Concurso Concurso Tarxetas de nadalTarxetas de nadal

ConcursoHalloween

PREMIOSPREMIOS

1º PREMIOMª Inés Glez Gómez

26

2º PREMIONoelia Apolinar Loureiro

3º PREMIOCristina Janeiro Araújo

MELLOR TÉCNICAMELLOR TÉCNICALiliana Cristina Da Silva Carvalho. 3º ESO ALiliana Cristina Da Silva Carvalho. 3º ESO A

ORIXINALIDADEORIXINALIDADENuria Venancio -Cecilia Valiño . 2ºBAC. Nuria Venancio -Cecilia Valiño . 2ºBAC.

ZONACONCURSOS ESPARAVÁN

ConcursoConcurso

San ValentínSan ValentínEu adoro á miña dona, á miña senhor

e despídome dela con moita dorregresa a min, meu corazón.

Se non a vexo fixo que vou tolearamo o momento de con ela me atopar

regresa a min, meu corazón.

Se non a abrazo eu prefiro morrersen ela eu podo chegar a enlouquecer


Cando o vento move os teus lindos cabelosa min non me chega só con poder velos


Se eu te vexo pasear con outro da manpara ti quedo a mirar coma un paspán


Es coma unha fermosa flor vermellaque sempre florece na primavera


Para ti manifesto o meu amorpero, ás veces, fas que sinta por ti dor


Ti sempre es a miña flor primaveralque floreces pouco a pouco na roseira


2º PREMIORAQUEL BRETAÑA DURÁN

4º ESO A.

REGRESA A MIN MEUCORAZÓN

¡Oh flor estranxeira !¡Oh flor allea !

¡Oh flor de pétalos !brancos e talos con espiñas

porque non es miña.

Quen me dera terte no meuxardín

quen me dera tertegardada no meu corazón.

A túa beleza é a trampao teu perfume o veleno

ambos elesson o teu armamento

Son as túas mansson os teus beizos

a min o teu corpo tenmepreso.

(...)

Poema de amorsentimento non comprendido

faz de mulleré a que me ten aturdido.

Feitizo femininohome aturdido

corazón conmovido.

(...)

Pel branca beizos de carmín

fixéronme enlouquecer.

¡Parcas, tecedoras do destinosede xenerosasco meus sino!

3º PREMIOCRISTOPHER DA SILVA

ÁLVAREZ.3º ESO B.

FLOR ALLEA

ENDEXAMAIS

27

TODO SOBRE O INSTITUTO

AO TEU ALCANCE

ESPARAVÁN

Revista Esparaván 2004

Documents

Transcript of Revista Esparaván 2004