PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

36
azkenhitza 2008ko ekaina · 03. alea · TXINGUDI BHIko aldizkaria · 2007/08 ikasturtea Irakasleentzat euro batean · Ikasleeentzat 50 xentimotan Hauek dira aldizkari hau sortzea eta ilusioz lantzea posible egin duten erreportariak. Biba zuek! azken hitza

description

2007-08 ikasturtean hasiera eman genion kolorezko aldizkariari, 3.ebaluaketan

Transcript of PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

Page 1: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

azkenhitza2008ko ekaina · 03. alea · TXINGUDI BHIko aldizkaria · 2007/08 ikasturtea

Iraka

sleen

tzat e

uro ba

tean ·

Ikas

leeen

tzat 5

0 xe

ntimo

tan

Hauek dira aldizkari hau sortzea eta ilusioz lantzea posible egin duten erreportariak. Biba zuek!

azkenhitza

Page 2: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

- 2 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

02 Goenkale gurean03 Desagertzear dauden animaliak04 Txinparta irratia EITBn05 Joku olinpikoak06 Sudokuak07 Herri Urrats08 Urtebetetzeak10 Ingrid Betancourt12 Jaizkibeleko rallya13 Natur tailerra14 Surfa15 Mentxu Gal hil da16 Communication tailerra17 Horoskopoa18 Joseba eta Eduri elkarrizketa19 Expo Zaragozan20 Euskaltube22 Xiberoa tailerra23 San Marcos eguna24 Txisteak25 Hossegorreko karpak26 Bertso eskola28 Comenius tailerra Bretainian31 D’Nash musika taldea32 Gorka Susperregirekin trialsinari buruz33 Ura zergatik aurreztu. AGENDA 2134 Zer da BAGABILTZA?35 Ikasketa bidaia36 Lantzeko inauteria Txingudi BHIn

azkenhitza2008ko ekaina · 03. aleaTXINGUDI BHIko aldizkaria

2007/08 ikasturtea

erronka berri bat jarri diogu geure buruari Prentsatailerrekook, hots: hirugarren alea koloretan edogutxienez fotokopietatik atera eta inprimategi

baten bidez burutzea, ahalik eta txukunena atera dadin aldiz-karia.

Urte osoa lanean ibili ondoren, uste dugu tailer honetako ikas-leek merezi dutela produktu duin bat izatea esku artean, berelanari balio berezia emango diena.

Horregatik, hemendik, ale berezi honetatik, eskertu nahi dieguguraso, zuzendaritza eta tailerreko ikasleei, bakoitzak eginduen lana dela eta. Zuzendaritzak proiektu hau hizkuntza normalkuntzaren bideankokatuta dagoela, ulertu duelako betidanik. Gurasoei, horretazgain, dirua jarri dutelako –oso garrantzitsua, ideien onarpene-tik ideien gauzatzera bidea eman baitigute-, eta bukatzekoPrentsa tailerreko erreportariei,ikasleei, egindako lanagatik etaerakutsitako mailagatik.

Denon artean saiatu gara azkenhitza berezi hau burutzen.

Goenkaleko aktoreak gure artean

Bai, egia da! GOENKALEKO hiru aktore gure artean egon ziren beraienlanaren gorabeherak azaltzeko asmoz eta nork daki! Agian aktore berribaten bila.

ARGITARATZAILEATxingudi Ikastolako guraso elkarteaTXINGUDI IKASTOLAJaizubia auzoa, z/gPosta Kutxa 3520300 IRUNTelefonoa 943667055

DISEINUA, MAKETAZIOA eta INPRIMAKETAAntza Komunikazioa

Page 3: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 3 -

desagertzear dauden animaliak

IBERIAR BASAKATUA2005ean ehun eta berrogeitahamar zenbatu ziren zehazki Anda-luzian. Gaur egun, eremu bereanazkenezkoz kontatu ziren bainaehun gehiago. Hauetaz gain, Gaz-tela eta Leonen hamabost iberiarbasakatu aurkitu dituzte. 2010eanugaztun honen habitata Extrema-dura, Gaztela Mantxa eta Portuga-

lera hedatzea aurreikusita dago. Desagertzeko arrisku na-gusiena untxien eta erbien artean (bere elikagaiak) heriotztasa handiak dira.

HEGOAFRIKAKO ELEFANTEAElefante gehiegi diraAfrikako herrialde hone-tan. Horregatik, Krugerbezalako parke naturale-tan elefanteak hiltzenhasi dira parkeetako ar-duradunak. XX. men-

dean, animali hauek desagertzear egon ziren, marfilezkoadarrak oso preziatuak ziren eta.

ASIAKO LEHOIAEuren egoera oso larriada. 2006. urteko apiri-lean hirurehun eta hiru-rogei kontatu ziren baka-rrik Indiako erreserbabatean.

IBERIAR OTSOAGaztela eta Leongo Gobernuakiberiar otsoak ehizatzeko legeamartxan jartzeko asmoa zuen. Eu-ropar Batasunak ezarritako neurriaerrespetatuz, azken hogei urteotanezin izan da ugaztun hau harra-patu. Baina orain egoera guztiz al-datu da. Izan ere, otso kopuruahanditu denez, abereak erasotzen

hasi dira euren elikagai naturalak, gutxitu baitira.

ESPAINIAKO HEGAZTI SARRASKIJALEAKLehen ohikoa zen hegazti hauek (putreak, iberiar arra-noak…) sarraskiak jatea, baina Europar Batasunak (EB)debekatu ondoren, abereak erasotzen hasi dira. Ondo-rioz, arrautza gutxiago erruten dituzte eta hegazti kopuruamurrizten ari da nabarmen.

UHANDRE HANDIATxinako anfibio honek, 1,80 metroko garaiera du eta lau-rogeita hamar urte edukitzera heldu daiteke. Uhandre (sa-lamandra) handia anfibioen artean desagertzear daudenhamar espezietako bat da.

BALE GRISAAnimali hauek Ipar Polotik Mexikora datoz gero etagehiago. Mugimendu ugari hauek Lurraren tenperaturenigoerengatik gertatzen dira eta balea grisen kopurua jais-ten ari da nabarmen.

BALEA MARRAZOAAustralian Ningaloo parkenazionala sortu zenetik, ber-tara urtero gerturatzen direnbale marrazoen kopurua,355, handitu egin da. Ma-rrazo mota honen arrantza

murriztu egin da Australian; Thailandia eta Hegoafrikanarrantza desagerraraztea da askoren xedea eta bale ma-rrazoa desagertzeko zorian dago.

BENGALAKO TIGREAIndian dauden tigre motahonen kopurua mila eta be-rrehun da, uste zena bainohiru bider txikiagoa. Oraindauden hogeita zortzi parkenaturalei beste sei gehi-

tzeko asmoa du indiar Gobernuak. XX. mendean ehunmila Bengalako tigre zeuden mundu osoan zehar, horieta-tik berrogei mila Indian.

SAN ANTONIO IGELAAnfibio hau salbatzeko, 2008a Ige-laren urtea dela erabaki du per-tsona talde batek Errumanian. Be-rrogeita hamar urteren buruan,desagertzear egongo den espezie-tako bat da.

BALE KONKORDUNABalea hau espezie babes-tua da eta 1986-tik berearrantza debekaturik dago.Kumeek egunero sei milalitro esne behar dituzte bosthilabete eduki arte. Orduan,

seme-alabek sei mila km igerian egiten dituzte krill-a,euren benetako elikagaia, Antartidan topatzeko. Elikagaieskasia dago, baina tropikoetara itzuli beharra dute.

PANDA HANDIAHartz hau desagertzeko zoriandago, nahiz eta Txinak ahaleginakegin dituen hau ez gertatzeko.Panda handiak bere bizilekuarendesagertzea eta bere elikagaiaren,banbuaren murriztea ikusi du. Go-

bernuak hirurogei erreserba natural eraiki ditu eurentzat.

Iñaki Balerdi

Hainbat eta hainbat animalia daude desagertzeko zorian, nahiz eta horietako asko espezie babestuak izan.Hauek dira batzuk:

Page 4: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

- 4 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

txinparta irratia

Bigarren ebaluake-tako egun batean,Edu irakaslea etaTxingudi Ikastolakoikasle batzuk Eus-kadi Gaztea Irratirajoan ziren eta hanirratia nola funtzio-natzen zuen azalduzieten. Hemen di-tugu Maitane etaPatricia ikasleekesandakoak bisitariburuz:

1. Zergatik joan zineten zuek eta ez beste batzuk? Guk ikastolan Txinparta irratian parte hartu genuelako.

2. Nolakoa izan zen azalpena? Azalpena ona izan zen nahiz eta, asko hitz egin zuten eta besteirrati-kateak kritikatu.

3. Interesgarria iruditu al zitzaizuen? Bai, gauza interesgarriak azaltzen zituen, guk irratiei buruz zerbaitgehiago jakiteko.

4. Handia al zen lekua? Bai, guk uste genuena baino handiagoa eta erosoagoa.

5. Joateak merezi al du? Bai, gauza asko ikasten dituzulako eta hor bakarrik ikusterik dau-kazulako.

6. Joseina Etxeberria ikusteko aukera izan zenuten?Bai, urrun eta lanean zegoen arren, ikusteko aukera izan genuen.

7. Zuzeneko irratia egiten ari ziren momentu horretan?Bai, ikusi eta entzuteko aukera izan genuen, momentu horretanDonostiako olatuez hitz egiten ari ziren.

8. Egun osoa egon zineten? Asteazkenean joan ginenez, 12.30 arte egon ginen, goizaldean.

9. Ondo pasatu zenuten? Bai, oso ondo, oso interesgarria zelako.

10. Jende ospetsua zegoen? Bai: Vaya Semanita-koak, Mihi luzeko aurkezlea, Goenkaleko ak-tore eta aktoresak eta Wazeman-ekoak. Denak oso dotore zihoa-zen. “Glamour”a nonahi zegoen.

Zuriñe, Maitane eta Patriciari esker Txinparta Irratiko bi-daiari buruz informazio interesgarria jakiteko aukeraizan dugu. Eskerrik asko hiruei eta beste bat arte!Euskadi gaztean oso gustora egon zirela esan digute,etaazalpenak oso onak izan zirela. Eskerrik asko zuen den-bora librean gure galderak erantzuteagatik.

Page 5: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 5 -

Joku olinpikoak, kirol gertakizuna dira;bertan, munduko leku desberdinetakoatletak parte hartzen dute inoizko txapel-keta handiena eta ospetsuena izanik.Lehiaketa hau, lau urtetik behin ospatzenda. Bi Joko Olinpiko mota daude: UdakoJoko Olinpikoak eta Negukoak, bi urtekoaldearekin ospatzen dira 1992-tik geroz-tik. Joko Olinpikoez arduratzen dena Na-zioarteko Batzorde Olinpikoa da. Oraingolehiaketa, antzinako grekoek Olinpiko hi-rian egiten zituzten gertakizunetan oina-rrituta dago.

K.a. 776 eta K.o. 339. urteen artean, aitzi-neko jazoeretan mamitutako ideia sortuzen. Harrez gero, Udako Joko Olinpikoak,lau urtero ospatu dituzte munduko lekudesberdinetan.

Aurten, Txinako Beijing herrianizango dira. Honek, arazo ugariizan ditu atleten artean, ideia poli-tiko, diktadura politikoagatik, etaTxinako estatuak Tibeteko budis-tekin izan dituen arazoak direlamedio, beraz, budisten haserreasortu du eta su olinpikoa itzaltzeaizan da askoren helburua, aldarri-kapen gisa. Su honek, Olinpikoherritik ospatuko diren lekura iris-teko, estatu ezberdinetatik pasa-tuko da, ekimen honek zortea eka-rriko diela dioen profeziagatik.

Mikel Heguy eta Gorka Lasa

Page 6: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

- 6 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

Aspertuta zaudela? Ez dakizula zer egin? Ba hemen dituzu denborapasa batzuk.

Olaia eta Maider

1. *erreza 2. **zaila

1. *erreza 2. **zaila

Page 7: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 7 -

herri hurrats ‘08

IparEuskal Herrikoikastolen egun nagusia ospatu damaiatzaren 11n Senpereko aintziraren inguruan.Beste behin ere, inguruneaz, musikaz eta dantzaz gozatzekoibilaldia da euskararen aldeko topagune handi honetan.

Festa herrikoia

Herri Urrats ezinbesteko hitzordua da euskarari eta ikastolei bere babesa erakutsi nahi dien edozeinentzat. Jende ezberdin asko bildu ohi da, euskaldun izan ala ez,euskalzaleak azken batean, giro ezin hobean Senpereko Aintziraren inguruan.

Egitaraua

Artista askok ere bat egiten dute hitz-ordu honekin eta aurten ere izango da zerentzun eta zer ikus. Besteak beste, Burrunka, The Uski’s, Esne Beltza, CeltasCortos, Deabruak Teilatuetan, Maialen Errotabehere, Etxe, MAK eta Betagarri-renmusika taldeen kontzertuak ikusteko aukera izanen da. Bestalde, Afrikar perku-sioak eta dantzak entzungai izanen dira ere.

Anima zaitezte!!! Pena merezi du.

Garbiñe OlazabalOlatz Irastorza

Page 8: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

- 8 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

Garbiñe OlazabalOlatz Irastorza

Maiatzaren erdia:

• Nerea Artano Izaguirre 3A 1993/05/23• Jon Bacaicoa Canflanca 2A 1994/05/29• Yasmina Bouhaja 3E 1993/05/24• Xabat Mendia Lasa 4A 1992/05/30• Leire Ormaetxea Igarzabal 3A 1993/05/31• Borja Pinedo Buron 3B 1993/05/31• Iñigo Salmeron Garmendia 1F 1995/05/30• Jon Salmeron Garmendia 3B 1993/05/26• Iurgi Urbina Saez De La Fuente 3A 1993/05/30

Ekaina:

• Oskitz Aguilar Urtxegi 1F 1995/06/22• Asier Aizpun Garcia 2D 1994/06/06• Alaine Aranburu Etxegoien 1D 1995/06/13• Leire Aranburu Etxegoien 3E 1993/06/02• Unai Burguete Rubio 2A 1994/06/17• Cristina Canales Lopez 3D 1993/06/15• Oihana Carracedo Flores 1B 1995/06/06• Beñatz Etxepare Calzada 3A 1991/06/14• Ane Eguiazabal Galan 2A 1994/06/05• Aitor Gonzalez Olazabal 1F 1995/06/26• Maider Gonzalez Urtizberea 3D 1993/06/23• Maialen Gonzalez Vega 4A 1991/06/28• Itziar Gonzalo Felipe 2F 1994/06/07• Sara Ijurco Guaza 3D 1993/06/08• Arrate Izcara Temprano 1B 1995/06/27• Itziar Jimenez Berasategui 4E 1992/06/15• Amaia Lopez de Arbina Labandibar 2B 1994/06/16• Andrea Lozoya Noguera 4E 1992/06/15• Iñaki Martinez Campo 4B 1992/06/15• Ganix Michelena Urcelayeta 2E 1994/06/19• Beñat Muñoz Oyanguren 3E 1993/06/06• Eneko Olaizola Sanchez 1A 1995/06/14• Arrate Otaegi Senosiain 3F 1993/06/28• Maialen Oiartzun Irastorza 1B 1995/06/15• Eneko Robledo Barragues 3E 1993/06/01• Jone Romon Iñigo 3B 1993/06/17• Unai Rozas Olazabal 2D 1994/06/24• Andoni Sanz Moya 4G 1990/06/11• Iñaki Susperregui Ugarte 3D 1993/06/26• Asier Tolosa Rivas 4E 1992/06/02• Jon Unanue Gutierrez 4E 1992/06/08• Eneritz Varona Zaballa 4A 1992/06/21• Ane Villegas Campo 3D 1993/06/06

Page 9: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 9 -

Iñigo Barreiro

Page 10: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

- 10 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

ingrid behil ala biziko askatasuna

Bahituak B hepatitisa, malaria eta leishmaniasisadituenez, odol trasfusio bat behar du

FARC (Fuerzas Armadas Revoluciona-

rias de Colombia) talde kolonbiarrak

2002-ko otsailaren hogeita hiruaz ge-

roztik dauka Ingrid Betancourt bahitu-

rik. Kolonbiako presidentziara aurkez-

ten ari zen berrogeita zazpi urteko

politikari hau, oraingo Alvaro Uribe es-

tatuko buruzagiarekin lehian. Betan-

court desagertu zenean, Melanie eta

Lorenzo, bere seme-alabak, Frantzian

zeuden aitarekin, Fabrice Delloye

(lehen senarra izan zen eta bi seme-

alabez aparte, Sebastian eduki zuten).

Izan ere, emakumeak hara bidali zi-

tuen heriotz mehatsuak jasaten ari ze-

lako. Iazko urrian jaso ziren azkene-

koz Ingriden berriak.

HIRU PRESIDENTEEN ARTEKO NORGEHIAGOKA

Hiru estatu daude politikaria eta honen kideak askatzeko ahaleginetan: Venezuela, Frantzia eta Kolonbia. Azken honenEjerzitoa Ekuadorren lurretan sartu zen gerrilarren kideak jarraitzen ari zela eta Raul Reyes, FARC taldearen bigarren buru-zagia, hil zuen. Hugo Chavezek, Venezuelako presidenteak, gerra deklaratu zion Alvaro Uriberi; lehendik bi estatuen artekoerlazioa ez da oso ona. Bi presidenteen arteko gatazkan ekuadortarra, Rafael Correa, sartu zen. Azkenean, hiruak adiski-detu egin ziren.

Clara Rojas Ingridekin batera egon zen bahiturik, honen partidu politiko bereko kidea zelako. FARC-eko batekin erlazio bateduki zuen eta hortik Emmanuel jaio zen. Amak ez du gizonaren berririk eduki, ez daki bizirik ala hilik dagoen.

Frantzian Melaniek, Lorenzok eta Juan Carlos Lecompetek (Ingriden bigarren senarra) Nicolas Sarkozy-ri eskatu zioten la-guntza presoak askatzeko. Arrazoia, Betancourten bi nazionalitateak (kolonbiar eta frantziarra) dira.Familiarern ustez, Al-

Page 11: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 11 -

tancourten

varo Uribek bazekien FARC-ek bahituak askatzekoasmoa zeukala, baina Raul Reyesen hilketak pla-nak oztopatu zituen.

FARC-ek, kolonbiar ejerzitotik ihesi, edozein mo-mentutan maletak egiteko agintzen du; bahituekzortzi eta hamar orduen artean ibili behar dira ba-soan zehar egunero. Jakin denez, Ingrid bost aldizsaiatu zen ihes egiten, baina alferrik izan ziren.

Fabrice Delloye, Sebastian, Clara Rojas, honenama Clara de Rojas, Yolanda Pulecio eta Astrid (In-griden ama eta ahizpa), Melanie, Lorenzo eta JuanCarlos daude bahituen askatasuna eskatzen. Arra-zoi sendoak dituzte hori aldarrikatzeko: Ingridek Bhepatitisa (heriotza ekar diezaioke), malaria etaleishmaniasisa ditu eta odol trasfusio bat behar du.

KOLONBIA ETA VENEZUELAKO MUGAN EGINIKO KONTZERTUA

Betancourt sendiari Kolonbia eta Venezuelakomugan elkartu ziren ehun mila pertsona gehitu zi-tzaizkien, baita bertan egin zen kontzertuan kantatuzuten abeslari hauek: Juanes, Alejandro Sanz, Mi-guel Bose, Juan Luis Guerra, Juan Fernando Ve-lasco, Carlos Vives eta Ricardo Montaner. Kon-tzertu hau Simon Bolivar zubian ospatu zen, “Pazsin fronteras” lelopean. Gainera, FARC-ek bahi-tuak askatzea aldarrikatu zen.

Alvaro Uribek proposamen berria egin die gerrilla-koei: Ingrid Betancourt eta honen kideak askatzendituen gizonei babesa eskeini die, baita bahitu ba-tzuen askatasunaren truke Kolonbiak preso dituengerrilleroak libre uztea. Orain, FARC-en txanda da.

Iñaki Balerdi

Page 12: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

- 12 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

jaizkibeleko rally-a

Urtero egiten den bezala, 1967-

an hasi zen Bidasotar mendiko

udaberriko auto lasterketa os-

patu zen. Proba garrantzitsua

da, Espainiako Rally txapelketa-

rako. Gaur egun, bi rally igoera

ospatzen dira, bat udazkenean

eta bestea udaberrian, azken

hau garrantzitsuena delarik.

Jaizkibel mendia, Gipuzkoan kokatuta dago, Lezo eta Hon-darribia herrien artean. Lezoko aldetik igotzea erreza da,Errenterian N-1eko saihesbidea hartu behar da herria ze-harkatu eta zentral termikoaren eskuineko aldean igoera-ren hasiera dago.

Lehen esandako puntutik gailurreraino 8Km daude, horie-tatik 5.5Km aprobetxatzen direlarik. Lehen 1.5Km-tan, lan-daretza ugariko gune batetik pasatzen dira. Aldapak maldahandia izan arren, bihurguneak nahiko errazak dira etaerraz lotzen dira.

Lehen kilometro eta erdia pasa eta gero, maldak pixka bathanditzen dira eta bihurguneak konplikatzen dira. Tarte ho-netan, hiru urkila daude, hauek zailenak eta garrantzitsue-nak direlarik.

Hirugarren kilometroa pasa eta gero, paisaia guztiz aldatzenda, zuhaitzak desagertzen dira, malda txikitzen da eta bihur-guneak zailagoak eta itxiagoak dira. Eremu hau oso azkarrada. Ibilbide hau, Hondarribia herrian bertan bukatzen da.

Aurten, martxoaren 29an ospatutako udaberriko probanSanti Artetxe eta Sandra Fernandez bikote Bizkaitarrak ira-bazi zuten haien Peugeot 307 WRC autoarekin. Hauek, gauregunean Euskadiko eta Rallysprints-eko txapeldunak dira.

Artetxek, eguneko lehenengo scratch-a lortu zuen JosebaZapirainekin berdinduta. Hauek, Joseba Zapirain eta Xa-bier Lujua, ere podiumera igo zirelarik. Sailkapena horrelagelditu zen:

1º Santi Artetxe - Sandra Fernandez (Peugeot 307 WRC)0:17:00

2º Joseba Zapirain - Borja Aguado (Seat Cordoba WRC)0:17:11

3º Xabier Lujua - Txiki Burgos (Skoda Octavia WRC)0:17:41

4º Xabier Alustiza - Xabier Altube (Seat Ibiza Junior)0:18:06

5º Iban Tarsicio - Iñigo Peña (Ford Escort RS Cosworth)0:18:11

6º Gorka Apalantza - Alazne Apalantza (Subaru Impreza WRC)0:18:20

7º Txema Uzkudun - Iker Iturrioz (Renault Clio Williams)0:18:22

8º Aingeru Castro - Angel Castro (BMW 325i)0:18:32

9º Jon Arregi - Mikel Arregi (Citroën Saxo VTS)0:18:40

10º Jexus Zunzundegui - Ugaitz Sagarzazu(Citroën Saxo VTS)0:18:54

Mikel Heguy 4.E

Page 13: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 13 -

natura tailerreko irteerak

3. DBH-ko ikasleok,

2008an Natura Tailerrarekin

hainbat eta hainbat ekintza

egin genituen.

Aurten Natura Tailerrean, bi irteera egin dituzte urtean zehar:

Urdaibaira eta Aiako Harrira

Lehenengoan, Urdaibai ingurune naturala bisitatu genuen. Bizkaikokostaldean dago kokaturik, Mundaka inguruan. Bertako eliza ikusi ge-nuen, baita handik mirestu daitezkeen paraje ederrak: Mundakako hon-dartza, Laidakoa...

Bigarren bisitaldian, Irun etaOiartzun lotzen dituen mendizoragarriak ikusi genituen. Ho-rien artean, Aiako Harria dahandiena eta nabarmenetarikobat. Isabel Alkain eta IzaskunOiarbide, geure irakasleek,ibilbide bat egitera gonbidatugintuzten. Bertan, aintzinakomeategiak ikusi genituen,baita meatzariek eginiko zu-loak mea ateratzeko. Hau egineta gero, bidean, urjauzi ederbat miresteko aukera izan ge-nuen. Bertan zeuden mahaibatzuetan bazkaldu ondoren,berriz ibiltzeari ekin eta SanMartzialera abiatu ginen. Harairisten ari ginela, eraikin zahar-zaharra ikusi genuen. SanMartzialera heltzean, autobusahartu eta etxera joan ginen.

Oscar Escribano

Page 14: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

WCT

- 14 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

WCT surf txapelketa 2008

GOLD COAST QUIKSILVER PRO

Lehengo proba Australian izan da Gold coast-eko eskual-dean, Snaper,s hondartzan. Lehenengo txanda honetanmetro bateko olatuak eta ipar-mendebaldeko haizea egonzen. Proba honetan lehenengo aldiz euskaldun bat izan daparte hartzen WCT-kon txapelketan, Aritz Aramburu zarauz-tarra alegia, baina zoritxarrez Expresion Session-en (aereoproba) mina hartu zuen eta honen ondorioz, Bells hondar-tzako proba galdu du. Bestaldetik, txapelketa honetako ga-railea Kelly Slater AEB-tarra izan zen.

1. Kelly Slater (USA) 1200 puntu / 2. Mick Fanning (AUS) 1032 puntu / 3. Jeremy Flores (FRA) 876 puntu

BELLS BEACH PRO RIP CURL

Bigarren surf proba, baita ere Australian egin da, eskubi aldekoolatu oso luzea duen Bells hondartzan. Proban metro bateko etametro erdiko olatuak izan zituzten. Bede Durbidge irabazteko zo-rian egon zen baina azkenean Kelly Slater oraingo honetan ere,nagusi izan zen eta jadanik hau da hirugarren aldia irabazle be-zala gelditzen dela hondartza honetan.

1. Kelly Slater (USA) / 2. Bede Durbidge (AUS) / 3. Taj Barrow (AUS)

Munduko surf txapelketa,

Otsailaren 23-an hasi zen

Australian GOLD COAST

hondartzan eta Hawai-en

bukatuko da PIPELINE

hondartzan.

Kelly Slater Gold Coast-eko proban

Taj Barrow Bells hondartzan

Horrela doa oraingoz sailkapena:

1. Kelly Slater (USA) 2400 puntu 2. Bede Durbidge (AUS) 1908 puntu 3. Mick Fanning (AUS) 1764 puntu4. Taj Burrow (AUS) 1476 puntu4. Jeremy Flores (FRA) 1476 puntu6. Joel Parkinson (AUS) 1464 puntu6. Andy Irons (HAW) 1464 puntu8. Bobby Martinez (USA) 1286 puntu9. Kai Otton (AUS) 1200 puntu9. Adriano de Souza (BRA) 1200 puntu

Hurrengo proba Billabong pro Tehaupoo-n, izango da Tahiti-n, hanAritz Aramburu-k parte hartuko du, espero dugu proba onak egitea.

Hauek dira falta diren probak:

3. Billabong pro Tehaupoo4. Globe pro Fiji5. Rip Curl pro Search Australia6. Billabong Pro Jefreys Bay7. Boost Mobile Trestles

8. Quiksilver pro France9. Billabong pro Mundaka10. Hang Loose Santa Catarina11. Billabong pro Pipeline

Josu Herrera eta Jon Imanol Larraza

Page 15: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 15 -

mentxu galek utzi egin gaitu

Mentxu Gal margolaria martxoaren ha-

mahiruan hil zen, Irunen, 90 urte zituela.

Euskal Herrian XX. mendean izandako mar-

golarien artean ezagunenetarikoa izan da.

Sari ugari jaso zituen: Pinturako Espainiako

Sari Nazionala, 1960an; Gipuzkoako

Urrezko domina, 2005ean, Eusko Ikaskun-

tzaren Manuel Lekuona saria 2007ean...

Irungo margolariak koadro dexente utzi dizkigu eta betidanikBidasoak izan du beraren koadroentzako lekutxoren bat...

mentxu gal

Mentxu Gal Irunen jaio zen, 1918ko urtarrilaren 7an.Zazpi urte arte euskaraz hitz egin zuen, baina gero urtee-kin galdu egin zuen euskaraz mintzatzeko ohitura. Txikita-tik gogokoa izan zuen marraztea; marrazki horiek hobe-tzeko Gaspar Montes Iturr ioz izan zuen irakasle.Gipuzkoako Artista Berrien Lehiaketa irabazi zuen 14 urtebesterik ez zuenean.

1933an, Montes Iturriozen aholkuari jarraituz, Pariserajoan zen. Han, pintura ikasketak sakondu zituen. Fran-tziako hiriburuan, Ferdinad Leger eta Amedee Ozenfantpintoreak izan ziren bere maisuak, gainera, Matisse mar-golariaren lanek liluratu zuten.

Euskal Herrira itzultzean, hemen pintura ikasten jarraituzuen. Geroago, Madrilgo San Fernando Arte Ederretakoeskolara joan zen, eta Marisa Roesseten tailerrean arituzen ikasten. Madrilen ikasi ostean, Frantziako Institutuakemandako beka batekin Parisera itzuli zen .

Denbora pasata, Mentxuk pintura figuratiboan oinarritu zi-tuen bere margolanak. Bidasoa eta Gaztela-Mantxako in-guruak margotu zituen batez ere. Galen obrak nazioarteanezezik atzerrian ere ikusteko aukera izan da. Irungo udalak37 margolanak bildu eta museo bat eraikitzeko asmoaazaldu du.

Oscar EscribanoIñaki Balerdiren lankidetasunarekin

Page 16: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

comunication

- 16 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

comunication tailerra

Tailer honen helburua, ikasleen ingelera

hobetzea da. Horretarako, beste herrialde

batetako pertsona batekin harremanetan

jartzen dira( urte honetan greziarrak, iaz

Italiakoak…) horrela beraiekin komunika-

tzeko duten bide bakarra ingeleraz hitze-

gitea da.

Gehienak dakizuen bezala, ikastolan “comunication” izena duen tailerra daukagu

Pare bat hilabete beraiekin ordenagailuaren bidez hitze-gin ondoren, bere herrialdera joaten dira aurrez aurre eza-gutzeko eta bere herrialdeko kulturaren berri izateko.

Comunication tailerreko hiru ikasleekin gelditu gara gal-dera pare bat botatzeko:

(Comunication tailerra denez eta ingelera egiten dutenez,bertako ikasleek hizkuntza horretan erantzun digute.)

Zergatik aukeratu zenuten tailer hau?

Josu.N – Because, I wanted to improve my English and Ithink interesting practicing with someone fromanother country.(Ingelera hobeto ikasi nahi nuelako eta besteherrialde bateko pertsona batekin praktikatzeainteresgarria iruditzen zitzaidalako).

Bea.C – Because I want to learn more English.(Nere ingelera hobetu nahi dudalako).

Asier.T – Because I want to travel.(bidaiatu nahi dudalako)

Zer egiten duzue klasetan?

Bea.C – Make work about the Basque country(Euskal Herriari buruz informazioa bilatu).

Gustatzen al zaizu?

Josu.N – Yes a lot of.(Bai, asko).

Bea.C – Yes but the classes are very boring.(bai, nahiz eta klaseak aspergarriak izan).

Asier.T – Yes.(Bai).

Urduri al zaudete Greziako laguna aurrez-aurre ezagutuaurretik?

Josu.N – Not. Because we have spoken by the messenger.(Ez messengerretik hitz egin dugulako).

Bea.C – A little(Pixkatxo bat).

Asier.T – Yes I’m nervous

Elena Botello

Josu NarbarteBeatriz CasaresAsier Tolosa

Page 17: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 17 -

horoskopoakhoroskopoak

Aries

(martxoaren 21etik apirilaren 20ra) Eguzkia gogor jotzen hasi da, eta zukeguzki printza guztiak harrapatu nahidituzu. Azkarra zara gero!

Taurus

(apirilaren 21etik maiatzaren 21era) Ez da komeni azterketetako lana betiazken momentura arte uztea. Hobeda garaiz ibiltzea, adiskide !

Geminis

(maiatzaren 22tik ekainaren 22ra) Gogorregi hartu duzu kirolaren kon-tua, eta gehiegi entrenatzen ari zara.Kontu gehiagorekin ibili behar zenuke.

Cancer

(ekainaren 23tik a uztailaren 22ra) Azkenaldion nahiko triste ibili zara,baina udaberria heltzearekin batera,poza piztu zaizu barrenean. Bizitzagauza ederra da!

Leo

(uztailaren 23tik abuztuaren 23ra) Lehoiak baino jenio biziagoa duzu,eta horrek kalte egiten dizu zenbaite-tan. Pertsona noblea zara, baina

Virgo

(abuztuaren 24tik irailaren 23ra) Azken hilabeteetan inoiz baino ede-rrago jarri zara, eta zuri itsatsitadaude ingurukoen begiradak. Zorio-nak, polita!

Libra

(irailaren 24tik urriaren 23ra) Aurrekoan anaiarekin haserretuzinen, baina hala ere, berehala adiski-detu zineten. Eutsi horri !

Escorpius

(urriaren 24etik azaroaren 22ra) Zein karrera egin nahiko zenuke etor-kizunean? Oraindik ez dakizu, bainalaster argituko zaizu bidea.

Sagitarius

(azaroaren 23tik abenduaren 22ra) Zure urtebetetzean opari bat egingodizute, eta ez zaizu gustatuko. Azke-nean, zure anaia txikiak oparia txiki-tuko du.

Capricornius

(abenduaren 23tik urtarrilaren 20ra) Zure gelan bertan topatuko duzuhainbeste desio duzun bihotzeko azu-kre koxkorra. Ondo zabaldu begiak !

Aquarius

(urtarrilaren 21etik otsailaren 19ra) Zer dela eta egurtzen duzu hainbestezure burua? Zuk kontrakoa pentsatuarren, ingurukoek izugarri maite zaituzte.

Piscis

(otsailaren 20tik martxoaren 20ra) Oraintxe datorkizu aspaldiko garairikonena: amodioan, ikasketetan, lagu-nartean… dena ondo aterako zaizu.Zorionak!

Maider García eta Olaia Saez

Page 18: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

- 18 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

eduzabala eta josebaaurkenerenari

ELKARRIZKETA

Txingudi BHIko Euskara mintegian ba-ditugu hainbat irakasle, lan honetazgain idazteko zaletasuna dutenak, etahorretaz gain, liburu horiek argitara-tzea lortzen dutenak; ez da gutxi! Ho-nako honetan bi hauengana jo dugu :Joseba Aurkenerena eta Edu Zabala,batera argitaratu baitute, argitaletxeberean liburu bana:

• Liburu asko idatzi dituzue? zertan inspiratzen zarete?

EDU: Normalean, historian, mitologian eta egunerokogaietan.

JOSEBA: Euskal gizarteak eta historiak ematen dituenereduetan. Entzundako gauzetan.

• Zuek egindako liburuetatik zein izan da zailtasungehiago eman dizuena? Zergatik?

EDU: “AIAKO”. Denbora eta informazio material gehieneskatu didalako.

JOSEBA: “EUSKAL SINESMEN ZAHARRAK” (mito-logia). Hori hasia nuen karrerako tesina egiteko, bainalana lortu nuenez bertan behera utzi nuen eta handikhamabost urtera bukatu nuen.

• Kontatu, zuen azkeneko liburuak zertaz ari dira?

EDU: Txingudiko badian magiaren inguruan mito gaiztobatek sortutako borrokaz, harremanetaz. Mito horiAiako da eta intxixuen bidez euskaldunak bereganatzensaiatuko da. Honetaz gain badian zelten eta euskaldu-nen artean borroka latzak suertatuko dira.

JOSEBA: Euskal Herriko eta gaurko gizartean oinarritu-tako kontakizunak. Asko umoretsuak dira. 21 ipuin diraeta azkena Txingudi Ikastolan eta bertako ikasleengangirotzen da.

• Irakurketa gustukoa duzue?

EDU: Nire kasuan gutxi irakurtzen dut, aldizkariak etaegunkariak gehienbat, baina ez behar bezain beste.

JOSEBA: Bai, egunero irakurtzen dut.

• Zuek idatzitako liburuetatik zein da zuen gustu-koena?

EDU: “EZKA”. Almadiarien bizitza XV. Mendean Nafa-rroako lurretan kontatzen duena.

JOSEBA: “SORGIN MAINDUAK DABILTZ”. Iparral-deko historietan finkatzen delako.

Raquel Casco de Arriba

Page 19: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 19 -

Lehenengo Expoa, Londresen

ospatu zen 1851 ean. Honen

arrakastaren ondoren, gero eta

Expo gehiago egiten hasi ziren.

Expo Zaragoza 2008, BIE (Bureau International des Expositions)aurkezten duen nazioarteko erakusketa da.

Zergatik ospatuko da Expoa Zaragozan? Bozketen kon-tua izan zen. Finalistak Zaragoza, Tesalonica (Grezian) etaTrieste (Italian) ziren, baina hiruetatik, Zaragoza atera zenirabazle.

10 ideia nagusi daude Expoa ospatzeko:1-Ura eta bere garapena.2-Uraren erronka.3-Uraren berrikuntza.4-Bizitzarako ura.5-Ura energia iturri bezala.6-Ura gizakiaren behar bezala.7-Uraren banaketa.8-Uraren zaintza.9-Ura, ideien iturria.10-Denok elkartzeko puntua.

Exporako ere, maskota berri bat sortu dute: Fluvi. Horri honetan badituzu Fluviren irudi batzuk.

Hauxe da Expoaren plano nagusia:

Ikusten dugunez, izugarrizko eraikuntza izango da. Bertan,ondoren agertzen diren 104 herrialdeek parte hartukodute:

Espainiako erkidego autonomoek ere parte hartuko dute.Gainera, 3.400 ikuskizun baino gehiago egongo dira.Beraz, esan dezakegu, Expora joatea ez dela alferrikakoinbertsioa izango, gauza asko ikasteko eta ondo pasa-tzeko aukerak izango baititugu eta.

Ander Mombiela eta Aitor Hernandez

Page 20: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

- 20 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

euskaltubeeuskaltubeGURE WEB ORRIKO YOUTUBEA

Euskaltube denok ezagutzen dugun youtube

webgunearen antzeko orrialdea da. Gune hau

euskara hutsean diseinatuta dago eta prentsa

tailerreko webgunean ere, youtubeko bideoak

agertzen dira euskaraz.

Gure web orrialdean, euskaraz egindako YOUTUBEn agertzen diren hainbat gai dauz-kazu ikusgai. Hona hemen zerrendatxoa:

MUSIKA

Ken 7, Berri Txarrak , Oskorri , Gatibu eta horrelakoen musika azaltzen dira bideotan gehibere webgunea.

UMOREAWazemank eta bikoteatroen bideoak gehi webguneak.

ETA HAINBAT GAI GEHIAGO

esaterako,inauteriak, telebistako programak eta jaiak!

Ez zaitez hor gelditu, eta bisitatu itzazu gogoko dituzun bideoak euskaraz, prentsa taile-rreko web orri honetan: http://www.edebedigital.com/proyectos/6975

Maider García eta Olaia Saez

Page 21: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 21 -

Elena Botello

Page 22: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

- 22 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

Xiberoa tailerra 2008Aurten ere, urtero bezala,

hirugarren mailako Xiberoatailerrean parte hartu duten

ikasleek, Xiberura asteburu batpasatzera joateko aukera izan dute.

Hala ere, beste urteetan ez bezala, egoitzaz aldatubehar izan dute.

Bertara joandako irakasleetariko batekin, Edu Zabala-rekin, hitz egin dugu eta hau izan da kontatu diguna:

Larunbatean goizeko hamarrak aldera irten ziren etaDonibane Garazin etenalditxo bat egin zuten bazkal-tzeko. Geroago, bidean, Muskildi herriko “Azkorria”gaznategian gelditu ziren, gaztaren prozesua zuzue-nean ezagutzeko eta azkenik, bostak aldera Irabar-neko jauregira iritsi ziren.

Igandean Aretako elur estazioara igo ziren elurraz etaeguzkiaz gozatzera. Arratsaldean maskarada ikusizuten, Altzainen.

Afalostean, Jean Mixel Bedaxagar abeslari ospetsuaetorri zitzaien, eta xirula, eta atabalaren laguntzaz, Xi-beroko kantu klasikoak eskaini zizkien.

Astelehenean, azken egunean, Holtzarteko zubia ikus-tera joan ziren.

Azkenik, bazkalostean, Niko Etxartek eta Hapa Hapamusika taldeko bere lagun bateriajoleak emanaldi be-rezia eskaini zieten.

Aitor Beloki eta Unai Oiartzun

Page 23: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 23 -

san marcos eguna

San Markos eguna

izaki, apirilaren 25ean,

hiritarrak oro har

goizeko bedeinkapen

elizkizunetan eta

gazteek bereziki

egun osoan zehar

egindako ospakizuna da.

Arrakasta handiko ospakizuna izanik, 20.000 bat opilasaltzen dira eskualdean urtero.

Bizkotxoak egiteko zein gainean dihoazten arraultzagorrituekin batera, 150.000 arrautzatik goiti baliatzendira. Ohitura bilakaturik, amabitxi bakoitzak ere, gus-tuen araberako ohiturak ditu gozotegiei dagokienez,baina modu batean zein bestean, haur, gazte, ezkon-gabeek eta heldu malenkoniatsuren batek ere, opila ja-sotzen dituzte.

Eguna iristean pertsona guztiak, bere elizara joatendira opila bedeinkatzera.Hau eta gero,gazte guztiakkoadriletan biltzen dira eta opila jatera mendira oinezigotzen dira.Normalean haurrak Ibarlara, eta gazteakGuadalupera.

Gaur egun, jendeak, gazteek bereziki, ez dute Opileguna, festa erlijioso bat bezala ikusten baizik eta litrofesta bezela.

Jendeak urtero gogo handiagoarekin hartzen du opileguna!!!

Tania eta Izaro

Page 24: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

- 24 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

txisteaktxisteak

TxanogorritxoPrintze urdinarekin ezkondu,

eta horren ondorioz, more koloreko umea

eduki zuten. Bi gizon dutxan daude, eta

batek horrela esan dio besteari:

- Aizu, utziko al didazu xanpua? - Baina, zuk badaukazu eta!

Orduan besteak: - Hemen ile lehorrarentzako

dela jartzen du, eta nik bustita dut

ordea!

Ba al dakizue zein den animaliarik zaharrena?

-Behia... txuri beltzean dagoelako.

Umeak amari galdetu dio:

- Ama, ama ! Hildakoan, hauts bihurtuko al gara? - Bai, hala da, -erantzun

dio amak-. - Orduan... ohe azpian

hildako asko dago.

Seme batekbere aitari:

- Aita, bi gauza ditut esateko, bata ona da, eta bestea txarra. - Esan gauza ona, ea zer den! - Aita... drogak utzi ditudala...

Eta aitak semeari erantzun dio: - Eta txarra?

- Ez dakidala non utzi ditudan!

Maider García eta Olaia Saez

Page 25: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 25 -

hossegorreko karpak

Landetako Sort Hossegor herrian egiten da. Bertan burutzen

da, herrialde honetan surf jatorrizkoa delako eta gainera Rip

Curl eta Billabong lantegiak daudelako. Horretaz gain, surf

txapelketa handiak ospatzen dira Hossegor-en.

Karpetara joateko ez da ez sarrerarik ez tiketarik behar. Beti aste santuan ospatzen da.

Jende asko kotxez joaten da eta beste asko, berriz, autobusez. Autobusez joaten direnak inter-net edo kutxaren bitartez transferentzia bat egin behar dute txartelak lortzeko eta lekua gorde-tzeko. Hemendik hara ordu bat besterik ez dago eta trafikoa gaizki edo eguraldi txarra badago, ordubat eta piko.

Esan beharra dago jende asko joaten dela eta nahiko estressantea bilakatzen dela, askotan ila-ratan 3 ordu itxoin behar denean batik bat. Horretaz gain, eguraldi txarra egiten badu, askozokerrago da eta jendea aztoratu egiten da. Beste askok makuluak jartzen dituzte, gaizkiegongo balira bezala eta segituan sartzen dira karpa barrura iruzur eginez. Ondo pentsa-tua ezta?

Esandakoaz gain, karpan ez dago aldagelarik eta denen aurrean probatu behar da. Jendeaskok lapurtu egiten du.

Erositako gauzak asko erabiltzen badira ondo ateratzen da karpa hauetara joatea, azkenean merkeago ateratzen zaizulako.

Bertan marka desberdin askodaude; hala nola, Ezekiel, Globe,Kanabeach, Rip Curl, Pacific Mo-tion, Jart, element, Carhartt, Billa-bong, Anosky, O’neill, Hurley, Elec-tric, Volcom, Loreak Mendian... eta askoz gehiago.

Olatz IrastorzaGarbiñe Olazabal

Page 26: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

- 26 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

txingudi bertso eskolaLehenengo lehenengo, ezer baino lehen,

eskuinaldera begiratu behar duzu. Hemen,

ongi begiratu ezkero, '-en' buekaera duen

zerbait aurkituko duzu. Txorakeria bat den

arren, honelaxe egin nahi genuen artikuluaren

hasiera. Zergatik? Dena irakurrita jakin omen

daiteke soilik. Has zaitez argazkitatik, zeren...

...Begiak argazkira joan ohi dira lehenengo. Bota begiratubat, itxarongo dizugu eta. Mmmmmh... Zuk ezer galdetu au-rretik, zer ikusi duzu? Ezagunen bat, agian? Ezagun du, izanere, bat garela! Talde bat. Lagun talde bat, hobeto esan.

Eta hain umore onez zerk utzi gaituen? Ba, argazkia ateraaurreko unean bertan, abesten ari izanak ziur aski. Ez edo-zein abesti gainera. Bai baita abesti bat... Nola azalduhau? Bada abesti bat bakoitzaren gustura egina dago-ena. Ez, egina dagoena ez, egiten dena. Ez, egiten denaez, egiten duguna.

Izan ere, doinu bat hartu eta bere notetan gure hitzak zin-tzilikatuz, abestiak egin eta egin ibiltzen gara gu. Gaur el-karri adarra joaz aritu gara, abesten. Nota batean 'Guapo'zintzilikatzen zuen batek, eta besteak 'zapo' hurrengoan.Edo 'maja' eta besteak 'ja ja' barre egin ondotik. Hasia alzara haserako errimen zentzua hartzen?

Bai ezta? Hitzak, eta lagunak.

Izan ere, badirudi hitz batzuk besteen lagun direla. Gu be-zela. Hori bai, gu haserretzen eta goibeltzen garen mo-duan, abestiak ere tristeak irteten zaizkigu batzuetan.

Beno, abestiak abestiak... Gure irakasleak bertsoak dei-tzen die. Eta guri, bertsolari. Eta esaten digu hitzekin jo-lasten duena dela bertsolaria. Beno, elkarren lagun direnhitzekin.

Zeren hitz pila dago elkarren lagun dena; eta, oraindik hobeadena, guk lagun piloa egin dugu hitz horien kontura. Begiratubestela bertso eskolen egunean zenbat bildu ginen.

Ehun, edo berrehun, edo pila bat, edo are gehiago. Egunederra pasa genuen Usurbilen, lagunekin eta hitzekin jola-sean. Goiza altxorraren bila eman genuen Usurbilgo kale-etan barrena. Ondoren, plaza gorriz margotuz, giro ede-rrean bazkaldu genuen. Eta azkenik, kalejira alaian bertsosaio batez gozatu.

‘Gozatu’ esan dugu? Bai, hala esan dugu berriz ere. Ha-laxe segi nahi dugu gainera: ‘gozatu eta gozatu’. Eta da-torren urtean, aurten bezala, Txingudiko Bertso Eskolanapuntatuko gara.

Page 27: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 27 -

Egia esan, horretaz ere konturatu gara! Bertso eskola dei-tzen da, zeren, zenbat dagoen ikusteko eta ikasteko!

Zenbat doinu dauden! Bakoitzak zerbait ezberdina esa-tera bultzatzen zaitu gainera. Eta zenbat bertsolari! Ba-koitza bere kantakera eta mezuarekin. Bakoitza bere iza-kera eta estiloarekin.

Eta zenbat bertso! Batzuk aspaldian boteak eta jendeakahoz aho gaur arteraino abestuak; besteak asapalditikidatziak; eta nola ez asteburuz asteburu eta txokoz txokoeuskal herri osoan entzun daitezkenak. Eta hori bai! Geu-reak! Askotan ez hanka eta ez buru, baina zerbait esannahi dutenak. Eta bestetan gorputz eta oin, gu geu ereharritzen gaituztenak.

Alegia,besteenak utzita, guk geuk ere, zenbat gauzadugun esateko! Ia egun osoan zehar mingaina eta burualotuta eduki ohi ditugula konturatu gara bertso-eskolanhasi ginenetik. Eta doinua, errimak eta gure giroa medio,ordu bete horretan edozer esan dezakegula sentitzendugu! Probatzekoa benetan!

Ene! Noiz arte segiko ote dugu bertsotan? 'Bertso es-kola, bizi eskola' zioen bertso eskolen eguneko leloak. Ba-zuen bai arrazoi puska bat berekin! Ziur baikaude, betiizango dela inguruan norbait bertso umoretsu bat mereziduenik, edo urtebetetzetan zoriontzeko bertso bat, edo... -zergatik ez?- bertso maitagarri bat.

Irungo bertso-eskolan bukatuko ote dugu denok? Oraingaudenak eta ez gaudenak? Txingudikoak eta ez Txingu-dikoak? Hori ere gure eskuetan egoki! Gure? Zure?Beno, GURE, zuk nahi baduzu behintzat.

Haitzol Olaiz Etxebeste

Doinu berriak ikasi nahi baititugu; bertsolari zaharrak eza-gutu; egun tristeak alaitu; besteenak entzun; barrukoakkanporatu; ideiak ekarri; datorrena bota; eta, eta, eta,auskalo zer gehiago!

Egun bakoitzean eta bertso bakoitzean zerbait ezberdinaetortzen baitzaigu burura. Orain dela gutxi, bertso eskolenegunean genuen burua; eta orain berriz, gure ikastolarenegunean. Lehen hezkuntzatik DBH-ra goazela-eta, lehenhezkuntzako ikaskide eta irakasleei agur esateko bertsobatzuk egin ditugu. Kar kar! Barre egiteko gogoa etortzenzaigu irakasleak entzun behar dituztenak gogoratuta!

Izan ere, DBH-ra! Gezurra dirudi! Han zer topatuko otedugu? Gu, badaezpada, mingaina zorrotz-zorrotz egindagoaz behintzat! Irakasle berriez barre egiteko agian; edoadarra jotzera datozen nagusiagoei erantzuteko bestela;edo, ejem, azterketako “zeroa” errimatzeko; nork daki!

Eta mingaina zorrozten jarraitzeko asmoarekin goaz gai-nera, han ere bai omen dago eta bertso-eskola.

TXINGUDIKO BERTSO ESKOLALehen HezkuntzaAna Erasun (943667055)

TXINGUDIKO BERTSO ESKOLABigarren HezkuntzaEdu Zabala (943667050)

IRUNABARIrungo Bertso BilguneaAitor Errazkin (685727539)

kontaktuak

Page 28: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

- 28 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

britaniar comeniuseta ingeles taillerrarekin

2008ko apirilak 25/29

Oso ondo pasa dugu. Irakas-leak oso ondo portatu dira, etahango jendea ere. Berriro joannahi dugu.LOREA ARTOLA, AMAIA FERNANDEZ

Ezagutu ditugun ikasleak nahikoatseginak ziren, eta lagun askoegin dugu: Simu, Frank, Gaytseta Arthur. Janaria jangelakoabaino hobea zen, Landivisiaukoikastolan jan genituen makarroiakbikainak zeuden.JULEN OSA, UNAI ETXEGARAY

Guztiz urduri gaudeAutobuseanBagoaz BretainiaraAlaitasuneanOngi ibili garaGoiz eta arratseanZelako pena dugunOrain itzultzean.IVAN GONZALEZ, ASIER MATEOS

Bidaia denbora gutxikoa izan da,hau da egun gutxikoa, baina ezingara kexatu. Irakasleak ondo por-tatu dira, baina bakarrik ogiaerosteagatik, zeren, beste aldetik,11tan ohera joan behar genuen.Dena den ERREPIKATZEKOA!JULEN SANCHEZ, IGOR LOZOYA

Bretainiako neskak oso politakdira. Ikusi ditugun herriek alde za-harra dute eta bereziak dira.Klima nahiko deserosoa da.IKER NOVOA, PABLO VILLEGAS

Orokorrean oso ongi pasa duguegun hauetan. Oheratzeko orduaoso goiz zela uste dugu. Irakas-leak ondo portatu dira gurekinoheratzeko ordua kontutan hartugabe.

ANE UNANUE, LIBE DE LA FUENTE

Bretainira bidaia, MUNDIALA! Aupa Gabi (iopopopo, io-piri...). Bretoiak hoberenak, ze bagiak! Irakasleak, beno,nahiko ondo. Bretainiako lekurik ederrenak: Mont St. Mi-chel eta Saint Malo.

ERREPIKATZEKOA!AMAIA CANALES , MALEN GARMENDIA,

JUNE GONZALEZ, AINHOA ECEIZA

Autobusean oso ondo pasadugu, nahiz eta batzuetan irakas-leak haserretu. Bretoiek oso ondotratatu gaituzte, eta harremanonak izan ditugu. Tristura handiasentitu dugu alde egiterakoan.St. Micheleko badia oso polita da.

AMAIA RODRIGUEZ, MIRIAN TORRES

Page 29: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

comenius

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 29 -

Bidaia, orokorrean, oso ona izan da. Oso ondo pasa dugu; farrezeta musikarekin. Lagunekin batera egon gara egunez eta gauezere je, je, je. Ikusi ditugun tokiak oso politak ziren: Saint Malo, Saint Michel,Morlaix... Hoberena lagunekin batera egotea. Eskerrikasko Gabiri!

IRATI LABAKA, CECILIA CHAPARRO

Landivisiauko eskolakoak oso ondoportatu dira gurekin, eta bretainiaraetortzeak merezi izan du. Gainerabertakoen harrera ezin hobea izanda, eta gustura aurkitu gara, etxeanbezala. Merci beaucoup!AMAIA RODRIGUEZ, ELENA NARBARTE

Morlaix ta Dinan daudeHan Bretainian,Oso ondo pasa duguHango ikastolan,Messenger askorekinEtxera bidean,Nekatuta bagoaz Gure autobusean.LEIRE ZALBIDE, LAURA MUÑOZ

Bidaia oso ona izan da, batez erelagunekin egon garelako ; farreasko eta eliza gehiegi. Ikaste-txeko ikasleak oso jatorrak ziren.Hau dela eta, bidaia oso ona izanda, pena bukatzea. MARKEL LEZANA, ASIER AIZPUN

Esperientzia ahaztu ezina izan da.Autobusean denbora asko pasadugu, baina dena den oso ongipasa dugu: musika, kantak... ANA LOPEZ DE PARIZA, AINHOA SANZ

Atsegina, polita, zoragarria!!!Azkarregi bukatu da. Errepikatzekoa benetan! IRATI IKARDO, ITSASO DE GREGORIO

Joateko bidaianOndo pasa duguJendea ezagutu Ta haiekin jolastuLekuak bisitatu St. Malon lo eginHurrengo eguneanSt. Michel atseginIÑAKI GABELA, JOSEBA GORDO

Eguraldi astoratua izan dugu etabidaia luzea izan da. Eliza gotikoasko ikusi dugu. Bretainia oriji-nala eta polita da, batez ere, St.Michel. guretzat janaria oso onaizan da, baina ez denentzat.Arra-roena St. Micheleko itsas goraeta beherak izan dira. Gehiengustatu zaiguna Gabiren kantaizan da; pon, pon, pon, pon,piri...OSO ONDO PASA DUGU!HARITZ TOLEDO, BORJA ERRAZKIN

Page 30: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

- 30 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

Iñigo Barreiro

Page 31: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 31 -

D’Nash

Abenduaren 4ean atera zuten azkeneko bat “Todo va a cambiar” izenekoa.Nashek partaide bezala eman zuen izena TVEko txapelketan, Mision Euro-vision, deiturikoan Espainaren ordezkari bezala ateratzeko.Taldeak 2007ko urtarrilaren 23 an irabazi zuen, hirugarren galan zuzeneansemifinalera iristerakoan, Stand by me abestiaren bertsio batekin. Finaler-dietan, bigarren postuan geratu ziren eta pasa egin ziren finalera, bere dis-koari izena ematen dion “Capaz de todo” abestiarekin.Bukaeran, Nash taldearekin beste bost artistek, beste hainbeste abesti in-terpretatu zituzten: Busco una chica, I love yo mi vida, La reina de la noche,Tu voz se apagara eta Una lagrima. Azkenik, Nashek irabazi zuen “I love youmi vida” abestia aurkezten.Izenaren erregistroarekin arazoak izan zituzten eta D´nash hasi ziren dei-tzen.Taldea 2007ko maiatzaren 12an Helsinkiko Arena aretoan aurkeztu zen,Finlandian.

Espainiak 43 puntu lortu zituen (Albania izan zen 12 puntu eman zigun ba-karra), 20. postua lortu zuten 24 partaidetik. Ekainean, www.escradio.com-ek sari bat ematen die 2007ko abesti eta talde hoberenari, bozketa herritarbaten bitartez eta %13,9 eta %21,8 boto porzentaia lortzen dute.

Raquel Casco De Arriba

D´Nash espainiar talde bat

da eta lau mutilek osatzen

dute. Lau mutil hauek,

Mikel, Javi, Basty eta Ony

deitzen dira. Tenerife, Va-

lentzia, Sevilla eta Cadiz-

ekoak dira. Hasierako

Nash izen hori taldekide

bakoitzaren hizki bat au-

keratuz atera zuten. Lau

diska atera dituzte:

“Capaz de todo” eta ho-

rren berrargitalpen bat.

Page 32: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

trialsin- 32 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

gorka susperregirekin

ELKARRIZKETA

Txingudi Ikastolako Gorka

Susperregirekin hitz egin

dugu,bere kirolari buruz

eta hauxe esan digu:

• Kaixo, Gorka aurkeztu zureburua:

Gorka Susperregi naiz, 12 urteditut eta Txingudi Ikastolan ikas-ten dut.Hondarribikoa naiz eta Trial sinegiten dut

• Zenbat urtekin hasi zinen Trialsin egiten?

9 urtekin hasi nintzen, hau da,duela 3 urte

• Zergatik hasi zinen? Edo nor-baiten bultzadaz hasi al zinen?

Gustatzen zitzaidalako, eta lehe-nagotik ez nuelako kirol hau eza-gutzen eta probatzeko gogoaneukalako

• Zure familiako norbait geiha-gok egiten al zuen kirol ber-bera?

Ez, lehen nire anaiak egiten zuenbaina orain ez.

• Txapelketaren bat irabazi alduzu? Zein?

Bai, Euskadiko Txapelketa eta Gi-puzkoakoa irabazi ditut.

• Zeintzuk dira zure idoloak?

Benito Ros, Jon Areitio eta AbelMustiales.

Jon Imanol Larraza eta Josu Herrera

Page 33: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 33 -

ura zergatik aurreztu?

Gaur egun egiten den uraren erabi-

lera ikusita zera ondoriozta deza-

kegu, ura baliabide gisa hartzen

dela bakarrik eta ez ekosisteme-

tako osagai bezala. Horregatik, ibai

bateko ura itsasora badoa, ur hori

galdu egiten dela uste da. Orohar,

gaurko gizartearentzat, ura erosi,

saldu edo trasbasatzen den beste

produktu bat da. Ikuspegi okerra

inondik ere.

Badakigu ura bizidun guztion funtsezko osa-gaia dela. Gainera uretan bizi direnentzatberen bizileku edo habitata da. Ura bizidunguztiok konpartitzen dugu ez da gizakiontzatbakarrik, ekosistemetako osagaia baita. Ikus-pegi honetatik, ohartuko gara ez dela bidezkoagizakiok nahi dugun ur guztia (benetan bainagehiago behar duguna askotan ) geuretzat har-tzea. Adibidez, Gipuzkoako kasuan, ura balia-bide mugatua dela esaten badugu, zera adie-razi nahi da, behar duguna bakarrik erabilibehar dugula, beste bizidunekin konpartitzendugulako, beste bizidunek ere euren parteabehar eta merezi baitute. Behar dena bakarrikerabili behar da beti. Jarrera hau kontsumokogai guztiekin aplikatu beharko genuke. Beha-rrak asetzeko neurritik gora kontsumitzeak ezdu bizi-kalitatea hobetzen eta gainera kontsu-mitzen dituen produktuak ekoizteak, ura edan-garri bihurtzeak ere, kostu ekonomikoa dauka.

Bestetik, ur-baliabideak mugatuak izatearenarrazoia kutsaduran dago. Ibaiko urak zenbaitsustantziekin kutsatzen ditugunean ur horienberrerabilpena eragozten ari gara eta zer esa-nik ez, ur-ekosistemetako bizidunengan eragi-ten dugun kaltea habitata aldatuz. Akuiferoak

dauden tokietan zenbait produktu toxiko edo toxikoak ez izanarren neurririk gabe erabiltzen direnean nekazaritzan eta abarre-tan, ura kutsatu egiten da.

Ibaia narriatzen dugunean honako ondorioak dakarzkio gizakiari:

• Baliabideak galtzeak: arrantza gutxitzea. Kalte estetikoa (norigustatzen zaio ibai zikin bat ikustea?)

• Uholdeen kalteak areagotzea kasu batzutan (ubideak, ingu-ruko lursailetan azpiegiturak...).

• Espezie guztiak direnez garrantzitsuak ekosistemaren egon-kortasun dinamikorako, eta gu ere ekosistemako parte gare-nez, espezieen galerak gure bizi-kalitatea kaltetzen du, egon-kortasun hori gutxitzen delako. Gainera bizidun guztiek duteizateko eskubidea. Eta gure ikuspegi egoistatik ikusita, agiangure arduragabetasunarengatik galtzen ari diren espezie ba-tzuk etorkizunean interesgarriak izan daitezke orain ezagutzenez ditugun produktu oso baliotsuak geuretzat lortzeko.

Ane Gonzalez 1.FNerea Narbarte 1.D

Pello Zubizarreta 1.A

Page 34: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

bagabiltza

- 34 - azkenhitza · TXINGUDI BHI

bagabiltza

HELBURUAK:

elkar ezagutzea, bakoitzak bere ikastetxean

euskararen normalkuntzan egiten dituen ekin-

tzen berri ematea, egindakoak baloratzea.

Zer da BAGABILTZA? Topaketa bat da,

bigarren aldiz burutzen duguna,

Irun eta Hondarribiako Euskara Batzordeetako

Ikasleen artean.

Iaz Hondarribian egin zen eta aurten Irungo Musika eskolakoaretoan. Euskara eta kultura arduraduna bertaratu zen etaikasle hauek egiten ari diren lana eta ahalegina euskarari es-parru berriak irekitzeko azpimarratu zuen, bereziki.

Ekimenaren barruan, aurrena , bertaratutako ikastetxeak aur-keztu zituen Berritzeguneko euskara arduradunak, Iñaki Biai-nek, hain zuzen, eta gero bost talde antolatu ziren, esperien-tzien trukaketa egiteko. Segidan, aretora sartu ginen berriroeta Txan magoak ikuskizun magikoa eskaini zigun, ahoa betehortz utzi gintuelarik.

Magia guztiz bereganatuko bagenu, “artxila murtxila” hitzmagikoak esan eta..... PUN!, arazo guztiak konponduta,baina tira, bizitzak eta euskararen normalizazioak denonlana eta bultzada eskatzen digu eta horren adierazle diragure ikasleak.

BAGABILTZA!

Eta gabiltzan bitartean ez gabiltza oker!!

Page 35: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

TXINGUDI BHI · azkenhitza - 35 -

LEHENENGO EGUNA:Autobusa hartu ondoren, Huescara iritsi ginen (Murillo de Gallego). Bertan, aukeratutako ekintza egin genuen, nire kasuan,paintball (rafting ere bazegoen). Paintballen bi talde zeuden: horia eta gorria. Oi-narrizko araua hurrengoa da: 7 metrotara baino gertuago ezin da tiro egin, minaegiten baitu. Azkenik, Tarragonara iritsi ginen (Comaruga) hondartza bisitatu ge-nuen eta segidan afaldu. Gauean, festa!

BIGARREN EGUNA: Oso goiz altxatu ginen eta Barcelonako Aquarium eta zinemara eraman gintuzten.Picnik-ak jaso ondoren, denbora librea utzi ziguten Barcelona bisitatzeko. Bakoi-tzak bere lagunekin Barcelonako inguruetatik abiatu zen eta Colonen estatuangelditu ginen autobusekin. Leku asko bisitatu genituen: Glorias, Diagonal Mar,Maremagnum, Las Ramblas, Agbar dorrea, etb… Barcelona leku turistiko izuga-rria da. Ezinezkoa da aspertzea denetik daukazulako, edozein denda, eraikuntzapilo bat, museoak, eta abar. Gero, aterpera abiatu ginen eta gauean, berriro festa!Ordu erdi gehiago.

HIRUGARREN EGUNA:Hirugarren egunean, ekintza mordo bat egitera joan ginen: eskalada, arku jaurti-keta, tibetar zubiak, quads eta azkenik, hautatutako ekintza, hau da, edo txirrindaedo kayak. Txirrinda aukeratu zutenek ibilaldi luze bat egin zuten eta kayak egingenuenok uretan murgildu ginen irakasleekin batera. Esan beharra dago ikasleenartean ikasketa burua uretara bota genuela. Aupa gu! Gero berriz aterpera iritsiginen, aisialdia izan genuen nahi genuena egiteko eta gelditutako ordua iristera-koan afaldu genuen. Jantokia oso erosoa zen, buffet-a geneukan eta nahi ge-nuena har genezakeen. Eta bapo afaldu ondoren, gau guztiak bezalaxe hondar-tzara joan ginen ondo pasatzera.

LAUGARREN EGUNA: Izugarria izan zen!! Port Aventurara joan ginen. Sartu bezain laster atrakzio berrianigo zaitezke. Valentino Rossi inauguratu zuenak 135 km hartzen ditu 3’5 segun-dotan. Bere izena Furius Backo da eta Mediterraneoan dago. Izena greziar jainkobatetik dator, Bako (ardoaren jainkoa). Atrakzioa horrela hasten zen: igo bezainlaster bideo bat jartzen zuten, non agertzen zen gizon bat makina bat puskatzeneta dena ardoz betetzen. Bideoaren lekuan mahastiak zeuden .Beste atrakzio ona hurakan condorra (Mexikon dagoena)100 metroko altueraduen atrakzioa zen lurrera 4 segundutan jeisten zaituena. Goi goitik Salou osoaikus daiteke, mundu osoko altuenetarikoa da. Beste atrakzio ezaguna DragonKhan(txinan aurkitzen dena) zen Port Aventuran arrakasta gehien sortzen duena,bertan lupiñak eta bestelakoak dazta ditzazkezue 50 m malda dauka eta 100km/herraz gainditzen du. Gure zoritxarrerako, uretako atrakzio onenak itxita zeuden,esaterako, Tutuki splash-a eta emborrena. Azkenik, aterpera iritsi ginen maletaprestatu, afaldu eta festaraaa!

AZKEN EGUNA:Oso goiz altxatu ondoren, jendea maleta prestatzen hasi zen, aurreko eguneanbeste gauza batzuk egiteko erabili zuelako eta autobusara igo ginen. Bi bisitagehiago egin genituen: Cobo gaileten enpresan eta kobazulo batean. Bainajende gehiena gaileten enpresan gailetak erosi eta kobazuloetara joan beharreanhortik gelditu ginen bazkaltzen.

Maider Garcia

ikasketa bidaia

Page 36: PRENTSA TAILERRA-AZKEN HITZA III-07-08

Izan ginelako gara eta garelako izanen gara.

Euskaraz bizi eta goza.

Lantzeko inauteriaTXINGUDI DBHn

Diaporama hauetan laburbildunahi izan dugu ikasturtehonetan euskara batzordekoikasleei esker burutu dugun “Lantzeko inauteria”. Euskarak euskal kulturarenbeharra du bizirauteko, eta alderantziz.

LantzIzan ginelako gara eta garelako izanen gara.

Euskaraz bizi eta goza.