MAXIXATZEN

Azko

itiko

her

ri al

dizk

aria

, 201

9ko

aben

dua

- 393

. zen

baki

a

Duintasuna helburu

2 maxixatzen.eus

ORRI OSOKO PUBLIA

maxixatzen.eus

Soreasu z/g. Gipuzkoa, 20730 Azpeitia

943 85 36 17maxixatzen@maxixatzen.eus

www.maxixatzen.eus

ARGITARATZAILEA:Urolako Komunikazio Taldea Koop.

Elk.MAKETAZIOA:

Eregi, Euskara eta Komunikazioa

ZUZENTZAILEA:Gema Lopez Las Heras

PUBLIZITATEA:Ainhoa Cuende. Tel.: 943 85 36 17

INPRIMATEGIA:Mcc graphics

TIRADA:850 ale

LEGE GORDAILUA:SS-706-97

ISSN: 1137-8891

Oharra: Maxixatzenek ez du bere gain hartzen IRITZIAN eta GUTUNEAN adiera-zitakoaren erantzukizunik. Argitaratu ahal

izateko, eskutitz guztiek ondo identifikatuta egon beharko dute. Ez ahaztu datu hauek jartzea:

izen-abizenak, NA eta telefono zenbakia, nahiz eta gero izen-abizenak soilik argitaratu. Idatziek

gehienez 25 lerro izan beharko dituzte eta maxixatzen@maxixatzen.eus helbidera bidali beharko dira, hilabeteko azken astelehena

baino lehen.

10

hileko argazkixeJon Andoni Martin: 'Poz bizia'

iritzixe Xabier Eizagirre: 'Hike, Azkoittixen,

gaixorik?'

izena ta dizena Azkoitiko Caritas, barrutik

galdetu ahala erantzun

Fran Garagarza Eibarko kirol zuzendaria

iritzixe

Intza Sudupe: 'Probiotikoak eta

prebiotikoak' hara!

Kepa Alberdi: 'Azkoitiko arbasoen jan-edan kontuak (II)'

iritzi grafikue

Travis: 'Gabonetako ipuina'

publierreportajea

Iroa ume arropa denda

ba al dakizu?

Uxoa Aizpuru, irakasle Martuteneko kartzelan

hilabetin begixetatik

ezetz asmau!Denbora-pasak

bertsoa papereanUnai Izagirre Etxeberriaren bertsoa

maxixatzen txiki

Haurren txokoa

komunitatien leixue

Munoaundi eskubaloi taldea

ezetz topau!

agendie

4

5

6

16

22

28

24

ALDIZKARIANZER?

19

12

18

12

20

15

26

25

ABENDUKO

29

20

28

30

4 maxixatzen.eus

HILE

KO A

RGAZ

KIXE

Poz bizia

Jon Andoni Martin Gonzalez 'Pegote'

Lagunartean sartu orduko kutsatu gaitu giroak.

Jendea irribarrez ikusteak poza erantsi digu, kezkak erantzi.

Soinua dago erdi-erdian, inork behartu gabeko nagusi.

Inork agindu gabe dabil jendea dantzan, kan-tuan, algaraka.

Alai batu gara geu ere doinuak gonbidatuta, berezko jarioan.

Ez dago pentsatu beharrik, ez dago hitz egin beharrik.

Unea gozatu, bizi, horixe bakarrik.

maxixatzen.eus

IRITZIXE

Hike, Azkoittixen, gaixorik? Xabier Eizagirre Landa

Hikaren bilakaera Azkoitian

Hike eiñ, hike hitzeiñ… Halaxe esan izan zaio hika egi-teari Azkoitian. Hiketa ohikoa izan da Azkoitian gure aurrekoentzat: neska-mutilek, anai-arrebek, gurasoek seme-alabei eta abar hika egin izan dute aurreko men-de amaiera aldera arte. Gaur, berriz, hika mutilek egiten dute, batik bat; neskek lehen baino askoz ere gutxiago, eta, gazteenek, ezer gutxi. Hikaren ezagutzak atzera egin du. Mutilen arteko hika (toka) ari da nagusitzen, eta hura ez da, askotan, ondo erabiltzen; hiperhitanoa edo gehie-gika (hika-marka okerrak aditzetan erabiliz) egiten da: "Esan diat gaur ez naukela jungo", adibidez. Azkenaldian, gainera, neska gazteek muzin egin diote hikari, mutilen kontua omen da hori, eta mutilek toka egiten badiete ere, bost axola.

Hika aberasgarri

Euskara bat bada ere, asko dira hizkerak, hizketa-tes-tuinguruak eta erregistroak; batzuk formalak, besteak lagunartekoak. Gure albo-hizkuntzetan aberasgarri dela esaten da erregistroak izatea eta haiek ondo erabiltzea —esate baterako, gaztelaniaz, usted eta tú erabiltzea—. Erdal hizkuntza horietan lagunartekoa ari da nagusitzen; gurean, lagunartekoa ari gara galtzen. Euskal Herrian, aldi eta alde guztietan, aspalditik izan dugu erregistro-aberastasuna eta, jakina, hika egiteko joera. Gaur egun, gazte-hizkera "sortu" egin behar dela esaten den garaio-tan, Azkoitia batean, aparteko baliabide natural eta abera- tsa da hika hitz egitea, eta, batez ere, gazteen artean egi-tea. Hura ondo ikastea eta erabiltzea da ditxa, toka zein noka.

Hika egin, erakutsi eta ikasi

Eteten ari da hikaren transmisioa. Etxeetan gurasoek, oro har, ez diete lehen bezala hika egiten seme-alabei; oso gu-txi alabei. Joan ziren, eta badoaz, hika ondo egiten zuten hiztunak: toka mutilari eta noka neskari, behar bezala egiten zioten azkoitiarrek. Ikastolek eta eskolek euskara batu formala (zuka) ezarri dute heziketa-hizkuntzatzat, eta ez diete hikari lekurik txikiena ere egin. Horrela, zukari eman zaio prestigioa, eta hika kanpora laga, esko-

latik kanpora. Badu, nire iritzian, eskolak zereginik hika irakasten eta erabilera sustatzen. Hala egingo balitz, beste kuku batek joko liguke, bestelako prestigioa hartuko ba-iluke hikak gazteen artean.

Genero-bazterkeria

Lehendik hona, areagotu egin da hikaren erabileran gene-ro-bereizkeria, nesken kalterako areagotu ere. Pixkanaka, urrutiratuz doaz neskak hikaren mundutik: haiei gutxia-go egiten zaie mutilei baino; neskek, ondorioz, ikasteko aukera gutxiago izan dute, gutxiago hitz egin dute. Hori nahikoa ez dela, mutilek arduragabe jokatzen dute neskei toka egiten dietenean. Desoreka horri aurre egiteko, na-hitaezkoa da neskak beraiek gaiaren garrantziaz jabetzea eta hikari —bereziki, nokari— heltzea.

Azkoitixen Azkoittikue

1994. urte aldera Euskaltzaindiak hitanoa batu zuenetik, hika batua da han-hemen azaldu dena. Hika-adizkera ba-tuak ikusten ditugu idatzita, aditzen ditugu telebistan edo filmetan; esaterako, honelakoak: "Iñaki-eta ikusi ditinat/ditiat"; "Beñatek ni ikusi nain/naik"… Berez, hikako a-dizkera horiek literaturarako, fikziorako edo Euskal Herri osora zuzenduta dagoen jardunerako lirateke egokienak. Azkoitian, hala ere, funtzionalagoak direlakoan, bertako hikako adizkiak landu beharko lirateke, goiko aditz ho-rien lekuan, beste hauek erabilita: "Iñaki-ta kusi ditxiñet/ditxiat"; "Beñatek ni ikusi natxin/natxik"…

Gure esku dago

Horrenbestez, denen bultzadaren beharra du hikak au-rrera egingo badu. Hauxe jakin behar lukete batzuek eta besteek: gazteek, hika ondo egiteko, ikasi, landu eta erabi-li egin behar dela; mutilek, neskei noka egin behar zaiela; neskek, haiena dela noka ikusarazteko eta errespetarazte-ko ardura nagusia; gurasoek, seme-alabei toka zein noka egin behar zaiela, sexu-bereizkeriarik gabe; irakasleek, eskoletan hikak bere lekua behar duela… Alegia, azken batean, Azkoitian gure esku dagoela hika indarberritzea, hura gaixotasunetik atera eta osasuntsu ikusi nahi badu-gu. Hitzein, ba, hike, bildurripe!

6 maxixatzen.eus

IZEN

A TA

DIZ

ENA

Anartz Izagirre Zubimendi eta Ane Olaizola Elortza

Premia ekonomikoa edo espirituala duten herritarren beharrak asetzeko, askotariko baliabideak ditu haien eskura Azkoitiko Caritasek. Besteak beste, erabiltzaileen arreta zerbitzua, elikagaien bankua, arropen biltegia eta espetxe pastoraltza dituzte martxan. Elkarteak ia 900 pertsonari eskaintzen die

laguntza herrian.

Elkartasunak eta karitateak bat egiten dute Caritasen. Azkoitian ere urte luzez jardun dute boluntarioek be-har gehien duten herritarrei askotariko laguntza es-kaintzen, horiek ahalik eta modu duinenean bizi daite-zen. Boluntarioen sare sendoa dute osatuta lan guztiak aurrera eramateko, baina are gehiago dira herrian la-gun-tza behar dutenak.

Caritasera jo nahi dutenek harrera zerbitzura joan be-har dute lehendabizi; han zehaztuko dute zer laguntza behar duten. Astearteetan eta ostegunetan zabaltzen dute Kantzelean duten bulegoa, eta han aritzen dira Maite Egiguren, Nona Ceron, Mari Karmen Fernandez, Tegi Urzelai, Urrategi Garate eta Estefania Aierdi bi lan saioetan banatuta. Sei boluntario horien egitekoa da Caritasera jotzen dutenei harrera ona egitea, ezinbes-tekoa da hori: "Gure aurreneko lana da bestea entzutea eta babestuta dagoela sentiaraztea; haien kezkak, ego-

nezinak eta arazoak entzuten ditugu, hona ekartzen du-ten motxila handia delako, eta estresa ere bai". Harre-rako kideek premiazkotzat jo dute laguntza eske joan den pertsona hori "garrantzitsu" sentiaraztea.

Bakoitzaren egoera aztertu ondoren, norberak behar duen eta pertsona horri dagokion laguntza kudeat-zen hasten dira harreran. "Lehenengo egunean, elika-gaiak eta arropa ematen dizkiegu, horiek eskatzen badituzte. Baina Caritasera jotzen dutenek, batez ere etxebizitzekin dute arazoa; ezin dute alokairua ordain-du". Caritasen tresnak xumeak izanagatik, hainbat ba-liabide eskaintzen diete herritarrei, eta horretarako dituzte, besteak beste, elikagaien bankua edota jan-tzien biltegia. Txartelak banatzen dizkiete laguntza da-gokienei, eta pertsona horiek dituzten diru sarreren, dirulaguntzen edota familiako kideen eta seme-alaba kopuruaren arabera, laguntza maila batekoa edo bes-

Elkartasuna eta karitatea, eskutik eskura

Elikagaien bankua, Baztarrikalden.

IZENA TA DIZENA

tekoa izango da. "Baremo batzuen arabera zehazten ditugu laguntzak. Kasu batzuetan, Diru-sarrerak Ber-matzeko Errenta jasotzen badute ere, ez dira hilaren amaierara iristen, seme-alabak dituztelako, alokairua ordaindu behar dutelako…". Txartelek balio dute elika-gaien bankukoekin eta arropen biltegikoekin koordi-natzeko, eta hiru hilabetero horiek eguneratu egiten dituzte, tarte horretan familiaren egoera aldatu egin daitekeelako.

Egun, Caritasek 880 pertsona ingururi eskaintzen dio laguntza Azkoitian. Premia duen orori laguntzea da elkartearen funtzioa, haren jatorria edota generoa kon-tuan hartu gabe. Dena den, etorkinak dira batez ere la-guntza eske joaten direnak, baina horien artean aldatu egin da profila: "2017. eta 2018. urteetan, saharar asko etorri ziren. Iaz, geldialdi bat egon zen, eta aldatzen hasi zen joera. Izan ere, ordura arte beti gizonezkoa zen gugana etortzen zena, baina iaztik, emakumeak baka-rrik edota seme-alabekin datoz".

Era berean, hego amerikarren gorakada nabarmena antzeman dute azken hilabeteetan, eta azkoitiarrak ere gero eta gehiago joaten dira Caritasera. "Gutxi, baina bertako jendea ere etortzen da. Guk uste baino gertua-go daude egoera latzak", adierazi du Egigurenek. "Bos-pasei urte daramatzat harreran, eta irudipena dut ora-in lehen baino bertako herritar gehiago etortzen dela. Lehen, oso kasu zehatzak ziren; orain ez", gaineratu du Ceronek. Haien arabera, bertako herritarrei gehiago kostatzen zaie laguntza behar dutela onartzea: "Oso gogorra da zure herrian laguntza eske hastea". 55 ur-tetik gorako azkoitiarrak dira, batez ere, Caritasera jo- tzen dutenak. "Saiatzen gara estuasunetik ateratzen, eta ahal dugun heinean, gure alea jartzen. Laguntza eman behar badiegu, gainera, are modu diskretuagoan egiten dugu", adierazi dute.

Misio pastorala da Caritas, eta beraz, eskaintzen duten zerbitzua elkartasunezkoa eta karitatezkoa da. Gai-nera, administrazioaren osagarria dela azpimarratu dute boluntarioek. "Pertsona bat aurrenekoz etortzen denean, beti Udalera bideratu behar dugu. Administra-zioak pertsona horren informazioa eduki behar du, eta hala baldin badagokio, lehenbailehen hartu behar du haren gaineko ardura". Era berean, azpimarratu dute baremoa bera dela pertsona guztientzat, jatorria dena delakoa izanda ere. Dena den, jakin badakite legea "gogorra" dela etorkinentzat, eta haiek zaurgarritasun horren ondorioz jotzen dutela gehiago Caritasera. "Bo-luntario hasi baino lehen, banekien etorkinen egoera zaila zela, baina ez nuen uste hainbesterainokoa zenik. Hitz egin aurretik, herritar guztiak gonbidatuko nituzke haien errealitatea ezagutzera", esan du Fernandezek. Egigurenek, berriz, honela azaldu du: "Administrazioak lagundu dezan, etorkinak gutxienez sei hilabete egon behar du hemen bizitzen, eta Diru-sarrerak Berma-tzeko Errenta jasotzen hasteko, berriz, hiru urte. Inork ezin du, ordea, hiru urte lanik egin gabe iraun". Arlo ekonomikoa ez ezik, sentimentala ere kontuan har-

tzekoa dela deritzo boluntarioak: "Migratzaileek guztia utzi dute beraien sorterrian; sustraiak, senideak eta hil-dakoak. Horri aurre egitea zaila da oso, eta estres asko eragiten die. Haien egoeran jarri behar genuke". Premia ekonomikoa zein espirituala duen oro gonbidatu dute Caritasera: "Laguntza ekonomikoa baldin badagokio, ziur jasoko duela, baremoa bera da guztientzat".

Elkartasun despentsa

Goizeko hamarrak dira, eta Baztarrikalden dagoen elikagaien bankuko boluntarioak etenik gabe ari dira lanean; eguneko elikagaiak ekarri berri dituzte ba-tzuek, eta besteak horiek sailkatzen eta apaletan jar- tzen ari dira. Herriko baserritar bat, berriz, autoz iritsi da soberan dituen frutak Caritasi ekartzera. Elikagaien bankuko ateak ordu erdira zabalduko dituzte, eta or-duan hasiko dira herritarrei jakiak banatzen. Bien bi-tartean egin beharrekoen zerrenda, ordea, luzea da.

Duela hamar urte zabaldu zuten elikagaien bankua Azkoitian, eta ordutik, zerbitzua hobetzen joan dela azpimarratu dute han lanean ari diren boluntarioek. "Denbora igaro ahala, egoitza berria eskuratu dugu, produktuak ekartzeko ibilgailu bat ere erosi genuen, eta hozkailua erosteak ere eragin handia izan zuen egunerokoan", esan du bi urtez boluntario lanetan ari den Felix Alkortak. Luis Arregi Izpizu da zerbitzu hori eskaintzen hasi zen aitzindarietako bat, baita urtez urte egitasmoa sendotzeko lanean aritu dena ere. Hark adierazi duenez, hamazazpi familiari hasi ziren elika-gaiak banatzen. Egun, berriz, 130 familia joaten dira elikagaiak hartzera. Astelehenetan, astearteetan, oste-gunetan eta ostiraletan banatzen dituzte elikagaiak, eta egunero, 30 bat sendik jasotzen dute zerbitzua. Fami-liek astean behin eskuratzen dituzte jakiak, eta horreta-rako, aurrez harrera zerbitzuan emandako txarteltxoa eraman behar izaten dute elikagaien bankura. Izan ere, dituzten txartelen arabera eskuratzen dituzte elika-gaiak: "Produktuak familiako kide kopuruaren, erren-taren eta jasotzen dituzten bestelako laguntzen arabera banatzen ditugu", esan du Alkortak.

Biltegia zein hozkailuak ondo hornituta eduki ditzaten, egunero Azkoitiko eta Azpeitiko Eroski saltokietara joa-ten dira, eta hainbat arrazoirengatik horietan saldu ezin dituzten produktuak ematen dizkiete. Adierazi dutenez, Azpeitiko Azkune saltokikoak eta herriko baserritarrak ere "asko gogoratzen" dira elikagaien bankuarekin, eta horiek ere sarri jartzen dute beren alea. "Azkoitian, oso joera handia dago Caritasi laguntzeko; oro har, herri so-lidarioa dela esango nuke", esan du Amaia Ansoaldek.

Elikagaien bankuaren boluntario taldea osatzen duten 22 lagunetako bat da Ansoalde, eta hiru urte darama-tza egiteko horretan. Hark adierazi duenez, hasieratik "ikaragarri" gustatu zitzaion elikagaien bankuaren jar-duna. "Batez ere, etorkinak dira bankura etortzen dire-nak, lanik ez dutenak, oso lan prekarioa dutenak edota laguntza ekonomikoa jasotzeko aukerarik ez dutenak.

8 maxixatzen.eus

IZEN

A TA

DIZ

ENA Dena den, gero eta azkoitiar gehiago etortzen da, hila-

ren amaierara iristen ez delako. Batez ere, alargunak dira horiek".

Inasa Oueddadi da elikagaien bankuaren laguntza jaso-tzen duen herritarretako bat, eta barruak hala bultzatu-ta, zerbitzua prestatzen laguntzera ere joaten da astero. Jaiotzez, sahararra da Oueddadi, eta euskara eta gazte-lania ez dakitenei laguntzen die hark, jakiak hartzera doazenekin ondo komunikatu daitezen. "Alabarekin bakarrik bizi naiz Azkoitian, eta oso esker oneko nago Caritasekiko, familiari ezinbesteko zerbitzua eskain-tzen diolako".

Boluntarioen arabera, asko dira Caritasen laguntza jasoko luketen herritarrak, baina askok ez dute horre-tarako urratsa egiten, batez ere "lotsak" eraginda. "Oso gogorra da Caritasera etortzeko pausoa ematea, baina beraien egoera halakoa delako dator jendea laguntza eske". Janaria banatzeaz gain, erabiltzaile guztiak "gus-tura" sentiaraztea da boluntarioen egitekoa. Zentzu horretan, boluntarioek herritarrei eskatu diete Carita-sekiko dituzten "errezeloak" albo batera utz ditzatela, eta berretsi dute bankuko ateak guztientzat dituztela zabalik.

Jantzien biltegia, herritarrei esker

Duela bospasei urtetik dago martxan Azkoitiko jantzien biltegia. Hara sartzeaz batera, lehenengo korridorean askotariko jantziz betetako apalategia ikus daiteke al-derik alde; bertan, hamaika arropa mota aurkitu daite-ke. Korridorean aurrera joan ahala, biltegiko bulegoa dago, eta horren atzean, berriz, txukun-txukun sailka-tutako arropa gehiago. Astean zehar egunero egon ohi da irekita jantzitegia, eta hainbat herritar joaten da hara arropa bila. Itziar Larrañagak gogoan du noiz hasi ziren proiektu horrekin lanean: "Erromaldo [Romual-do Larrañaga] Caritaseko kideak eta nik jarri genuen martxan jantzitegiaren proiektua. Talde txikia genuen orduan, eta jendea arropa asko eskaintzen hasi zitzai-dan. Orduan, Erromaldori galdetu nion zertan ari ginen gu bakarrik lan horretan, hobe genuela Caritasekin bat egitea", azaldu du Larrañagak. Hala, indarrak batzeko Caritasekin bat egin zuten jantzitegiko kideek: "Or-duan, Donostiako hitzaldietara joaten hasi ginen, eta asko lagundu zigun zenbait egoeraren aurrean nola jokatu behar genuen ikasteak", nabarmendu du azkoi-tiarrak. Biltegi txiki batean hasi ziren arropak jasotzen, eta urte batzuk pasatu ondoren, orain duten lokala es-kuratu zuten.

Azkoitiarraren arabera, era guztietako jendea joaten da biltegira. Izan ere, Caritaseko erabiltzaileez gain, herri-tar orok du hara joateko aukera: "Gaur egun, ez dago garai bateko egoerarik. Laguntza behar duten azkoi-tiar askok familiarengana edo lagunengana jotzen dute hona etorri aurretik… Arropen beharra ere ez da lehen bezain handia", dio Larrañagak. "Arropen prezioak oso baxuak dira, eta asko oso kalitate onekoak, gainera". Premia duten erabiltzaileek lehenbizi Caritasen harre-

rara jotzen dute, eta beren egoera ekonomikoa kontuan hartuta, paper bat ematen diete. Ondoren, jantzien biltegira paper hori eramaten dute, eta Larrañagak egoera hori aintzat hartuta, arropatan gastatzeko diru kantitate bat ematen die erabiltzaileei. "Bihozberak eta ulerkorrak izan behar dugu jendearekin. Tontotzat ere ezin gaituzte hartu, baina kopuruz apur bat pasatzen badira, utzi egiten diegu".

Eskari gehien zerk izaten duen galdetuta, jendeak denetarik eskatzen duela dio azkoitiarrak. Orain, be-reziki, izaren, manten eta edredoien beharrean dau-dela aitortu du: "Izara eta manta ederrak ditugu, baina jendea gero eta zorrotzagoa da, eta edredoia eskatzen digu". Horren harira, azkoitiarrari deigarria iruditzen zaio gurasoek egiten dituzten hainbat eskari: "Biltegira etortzen diren guraso askok diote haurrek gelakideek dituzten arropak bezalakoak nahi izaten dituztela. Nik esaten diet hemen dagoen arropa herriko haurrena izandakoa dela. Horrek guztiak zer pentsatua ematen dit". Egungo egoera ez dela garai bateko bera gaineratu du Larrañagak: "Umeak ginenean, inguruko gehienok pobreak ginen. Gaur egun, ordea, hainbatek ikusten du bera baino egoera hobean dagoen herritar asko dago-ela".

Jantzitegiko arropa gehiena herritarrek emandakoa da: "Azkoitiarrei eskerrak eman beharrean gaude, herrita-rren laguntzarik gabe ez ginatekeelako ezer izango". Horrez gain, beste hainbat erakundek eta norbanakok ere kolaboratzen duela aitortu du, Gurutze Gorriak eta Eroskik, besteak beste. Arropa eta gainontzeko osa-garriak jasotzen dituztenean, egoera onean daudenak apalategian sailkatzen dituzte. Jantziek garbitzeko be-harra badute, berriz, beraiek arduratzen dira lan hori egiteaz. Hain zuzen ere, hamabi lagun inguru aritzen dira jantzitegian lanean; txandak egiten dituzte, eta arropak tolestatzeaz, erabiltzaileei laguntzeaz nahiz kudeaketa orokorraz arduratzen dira.

«gogorra da Caritasera

pausoa ematea, baina beraien

egoera halakoa delako daude

hemen»

«azkoitian, oso joera handia

dago Caritasi laguntzeko;

oro har,

herri solidarioa da»

maxixatzen.eus

Gabonen bueltan, gainera, buru-belarri sartuta dabiltza Larrañaga eta jantzitegiko gainontzeko arduradunak. Izan ere, Errege Magoen opariak banatzen dizkiete be-har handiena dutenei: "Jantzitegira etortzen diren gu-rasoei seme-alaben adina galdetzen diegu, eta horren arabera banatzen ditugu biltegian ditugun jostailuak eta". Horrez gain, bizikletaren bat edo iristen bazaie, erabiltzeen artean zozkatzen dute.

Larrañagak argi du pertsonen duintasuna duela oina-rri jantzien biltegiaren proiektuak, eta esan du bide horretan jarraituko dutela hemendik aurrera ere. Ildo beretik, azkoitiarrak azpimarratu du aurrerantzean ere ezinbestekoa izango dutela norbanakoen eta erakun-deen laguntza jantzien biltegiak aurrera jarrai dezan.

Presoak entzutea helburu

Espetxe pastoraltza da Caritasen beste adarretako bat. Hamabost egunetik behin, igandeetan, Martuteneko espetxera joaten dira Mari Karmen Elorza eta Begoña Aranbarri. Elorzak urtebete inguru darama horretan: "Jubilatu nintzenean Caritasen jendea behar zutela esan zidaten, baina ez nekien zehazki non eta zertarako behar zuten laguntza. Apuntatu egin nintzen, eta or-duan esan zidaten espetxeetara joateko zela". Aranba-rri, berriz, bizpahiru aldiz joan da Elorzarekin Martute-nera: "Espetxera joateko gidaria behar zuten, eta Mari Karmen eta biok joaten gara orain hara". Espetxera joa-ten hasi aurretik, formakuntza saioak egin behar izan zituzten azkoitiarrek, kartzelako funtzionamenduaren eta legeen inguruan gehiago jakiteko.

Elorzaren eta Aranbarriren egitekoa presoekin hitz egi-tea da: besteak beste, beren egoeraz galdetzen diete; etxekoekin harremanik ba al duten, kartzelatik atera-takoan zer egingo duten eta abar. "Askotan preso askok beraien egoeraz hitz egin nahi izaten dute. Zenbaitek ez dute seniderik edo lagunik izaten kanpoan, eta gu gara jasotzen duten bisita bakarra", azaldu du Aranbarrik. Elorzak dio presoek gustura jasotzen dutela beraien bi-sita. 10:00etan joan eta eguerdira bitartean egoten dira

han bi azkoitiarrak: "Eguerdi partean meza izaten da espetxeko lokal batean, eta han elkartzen dira espetxe-ko gizonak eta emakumeak", dio Elorzak. Une hori izan ohi da preso guztiak elkartzen direnetako bat: "Elizki-zunak oso politak izaten dira, horren aitzakian denak han juntatzen baitira".

Biak ala biak bat datoz gauza batean: preso askok kartzelatik ateratakoan ez dute izaten nora jo. "Azpei-tiarrekin eta zestoarrekin batera, bailarako presoen egoera nolakoa den jakiten ahalegintzen gara; kalera ateratakoan etxerik izango ote duten, laguntzarik be-harko ote duten… Horrelako kasuak bideratzen saia-tzen gara", dio Elorzak. "Arazo latza dute askok, espetxe barruan daudenean bertatik ateratzeko gogoz egoten dira. Ateratakoan, baina, zenbait harrera etxeetara joa-ten dira une konkretu batzuetan, baina hortik aurrera ez dute babesik", azaldu du Aranbarrik.

Konpainia egiteaz aparte, laguntza gehiago emateko eskuak lotuta izaten dituzte Elorzak eta Aranbarrik, ezin baitute janaririk, arroparik edo bestelakorik sartu kartzelara. Hala eta guztiz ere, Gabonetarako kanpaina berezi bat prestatzen dute: "Preso asko kartzelara soi-nean dutenarekin sartzen dira, eta epaiketara joateko-eta arropa berria nahi izaten dute", dio Elorzak. "Ga-bonen aurretik arropa bilketa egiten dugu Kantzeleko lokalean. Arropa ekarri ahala kutxak prestatzen ditugu, eta Donostiako biltegira eramaten dute arropa", dio Aranbarrik. Arropa horiek Errege Egunean oparitzen dizkiete presoei.

Presoengandik jasotzen duten esker ona dela eta, Elor-zari eta Aranbarriri gutxiago kostatzen zaie bi astetik behin Martutenera joatea: "Gogorra da hamabostean behin hara joatea, baina presoek nola eskertzen di-guten ikusita, ezin diot hara joateari utzi. Horiei nork egingo die, bada, kasu, bestela?", dio Elorzak. Dena den, azkoitiarrek diote hara joaten diren boluntario asko ju-bilatuak direla, eta jende gaztea falta dela espetxe pas-toraltzan boluntario izateko; haien esanetan, gazteen konpainiak zeharo aldatuko luke presoen egoera.

IZENA TA DIZENA

Ezkerrean, jantzien biltegikoak, eta eskuinean, espetxe pastoraltzakoak.

10 maxixatzen.eus

Noiz hasi zinen Caritasen?

2009an hasi nintzen, eta astean bi ordutan laguntzeko eskatu zidaten. Hasieran, Caritaseko harrera sailean hasi nintzen lanean, baina oso gogorra egin zitzaidan. Orduan zera esan nien: "Hemen ez al dago besteei emateko ezer?". Janari bankua bazela esan zidaten, eta han hasi nintzen.

Zer nolako egoerarekin egin zenuen topo Caritasen?

Hamazazpi familiari astean behin ematen zitzaion jana-ria. Askotan gauza gutxi egoten zen, eta hori ez zela bidea pentsatzen genuen. Beste ate batzuk jo genituen, eta poli-ki-poliki hazten joan ginen.

Nola egiten duzue lan janaria biltzeko?

Bergarako zentroan jasotzen dugu zati handiena. Gi-puzkoan bi elikagai zentro daude, bat Oiartzunen eta bes-tea Bergaran. Janari bilketa masiboetan batzen den guztia Bergarara bideratzen dugu, baina gero, Bergaratik bana-tzen dituzte. Hilero-hilero udalaren kamioiarekin joaten gara janari bila.

Zenbat boluntario zarete?

Orain, hogei bat lagun aritzen gara janari bankuan. Oroko-rrean, jende heldua gara, baina gazteak ere badabiltza. Konpromisoa hartu behar izaten da egokitzen den egu-nean joateko eta ordezkoa aurkitzeko.

Denbora asko eskaintzen al diozue?

Ni libreago nago azken aldian, konpromiso handiko jen-dea sartu da eta. Ordu asko kendu dizkit, eta orain ardurak beste batzuen esku uzten ari naiz.

Nolako bilakaera izan du janari bankuak?

Urtetik urtera, jende gehiago joaten da hara. Azkena zenba-tu nuenean, 434 pertsonakoa zen asteko batez bestekoa.

Zein da Caritasera janaria biltzera joaten den pertso-naren profila?

Atzerritarra, zalantzarik gabe. Garai batean, horien zenba-tekoa %85ekoa zen, baina orain, %95 ingurukoa da. Hego Amerikako eta Erdialdeko Amerikako herritarrak dira bankura jotzen duten gehienak; lehen, aldiz, marokoarrak, sahararrak eta pakistandarrak. Lana egiten duen jendea ere, soldata txikia duelako edo, janari bila etortzen da.

Herritarrek asko laguntzen al dute?

Enpresa batek, auto kontzesionarioa duen pertsona batek eta baratzea duten hainbat herritarrek laguntza handia eman digute. Dena den, gaizki ikusten gaituzten herrita-rrak ere badaude.

Etorkizuna nola ikusten duzu?

Orokorrean, jaitsi egin da elikagaien eskaera Gipuzkoan. Janari bankuaren beharrik ez izatea izango litzateke niretzat albisterik onena. Zaila ikusten dut, ordea. Beti egongo dira gugana ezer gabe etortzen diren herritarrak, eta horiei laguntzeko beti egon beharko du janari bankuak. Batzuen egoera arindu egingo da akaso, baina irtenbiderik ez zaio ematen.

Pixkanaka uztea da zure asmoa, beraz.

Bizitzak zikloak izaten ditu, eta nirea bete samartu dut ja-nari bankuan. Dena den, zeharo uztea ez da erraza izango.

Andoni Elduaien Soraluze

Luis Arregi: "Bizitzak zikloak izaten ditu, eta nirea bete samartu dut janari bankuan"

Luis Arregi Aramendi 'Izpizu'-k (Azkoitia, 1947) hamar urte bete ditu aurten Caritaseko janari bankuan. Zituen ardurak elikagai bankuko beste kideen eskuetan uzten ari da pixkanaka Arregi.

IZEN

A TA

DIZ

ENA

Luis Arregi 'Izpizu', elikagai bankuko arduradunetako bat.

maxixatzen.eus

12 maxixatzen.eus

Zenbat urte damatzazu Eibar klubean?

Hamabost urte dira Eibarren gazteen mailako entrena- tzaile postua hartu nuela. Gero, harrobiaren koordinatzai-lea izan nintzen hiru urtez, eta aurten, hamargarren den-boraldi beteko dut kirol zuzendari lanetan.

Eibarko gizonen lehen taldearen denboraldia espero bezala al doa?

Bai, baina Espainiako Lehen Mailari eusteak garestiagoa izango denaren itxura du. Aurten, taldeen maila hobea da, eta beraz, hasiera batean, zailtasun gehiago izango ditugu mailari eusteko.

Noiz eta nola iritsi zinen Eibarko kirol zuzendari izatera?

Gazteen mailako entrenatzailea nintzen, eta lehen taldeko bigarren entrenatzaile izatea eskaintzeko deitu zidaten Javi Perezek eta Manix Mandiolak. Baietz esan nien. Denboraldi hartan, mailari eutsi genion, baina Mandiolak ez zuen jarraitu Eibarren. Klubak esan zidan ez nuela bigarren entrenatzaile izateko aukerarik, baina harrobiko koordinazioaren ardura nik hartzea nahi zuela. Bigarren Mailara igo ezinik eta aurrekontu handiarekin,

nahikoa zailtasun zituen klubak. Gero, kirol zuzendari postua eskaini zidaten. Nahi zutena zen pertsona batek futbol profesionala eta harrobia koordinatzea, taldearen arrekontua jaitsita.

Espero al zenuen aukera hori suertatzea?

Ez nuen espero. Eibarrera iritsi nintzenean, asmoa zen entrenatzaile arloan lan egitea. Harrobiko koordinatzaile eta kirol zuzendari lanpostuak eskuratzeko aukerak ez nituen buruan. Aukerak onartu eta formakuntza jaso nuen.

Kirol zuzendari izanda, zein da zure egitekoa?

Klub bakoitzak profil desberdina du. Niri ibilbide hori hasieratik egitea egokitu zait; etxea lehen solairutik teilatura arte landu dugu. Entrenamenduak ikusi, entrenatzailearekin hitz egin, bulegora joan eta gauza batzuk koordinatu, konpromisoak lotu, medikuekin egon, harrobiko entrenatzaileekin bildu… Hori da nire egitekoa. Gure saileko hiru tekniko bidaiatzera atera tzen dira asteburuetan, eta haiekin mezu bidez hitz egiten dut. Xehetasun txiki asko dira. Guztiaren gainean egon behar da.

Andoni Elduaien Soraluze

Fran Garagarza: "Eibarren ditudan sentipenak ezingo ditut eduki beste inon"

Fran Gargarza Eizagirre (Mutriku, 1969) Azkoitiko bizilaguna da duela 11 urtetatik. Hamar denboraldi beteko ditu aurten Eibarko kirol zuzendari postuan. Eibar Espainiako Lehen Mailara iristeko bidean, pertsona garrantzitsua

izan da Azkoitiko bizilaguna. Orain artekoari eta etorkizunari buruz hitz egin du Maxixatzenekin.

GAL

DET

U AH

ALA

ERAN

TZUN

Fran Garagarza Eibarko kirol zuzendaria. (Argazkiak: Eibar)

maxixatzen.eus

Egokitzeko zailtasunik izan al duzu?

Garbi dago: ardura bat duzunean, ia-ia orduro hartu behar izaten da erabakia, eta erabaki horietako asko ez dira gustukoak izaten. Gaur egun klubean kargua dutenek, ardurak norbere gain hartu behar dituzte gauzak ondo irteten ez direnean; eta hori egitea kostatu egiten da. Ohituta eta oso mentalizatuta egon behar da; hori da askotan kudeatzerakoan gehien kostatzen dena.

Eibarrera iritsi zinenean kluba ez zegoen ekonomikoki ondo.

Zuzendaritzakoek beti izan du garbi ezin genuela dirua gastatu, eta hori ikasi dut haiengandik. Erabaki gogor batzuk hartu behar izan genituen: gure txokoa ixtea, administrazioan ere jende gutxiago izatea… Urte hartako aurrekontua oso txikia zen aurreko urtekoarekin alderatuta, baina lan ona egitea eta jokalari batzuk ekartzea lortu genuen. Diru asko ordaindu ez arren, jokalari batzuen oso gainean egon ginen, eta Realak ere lagundu zigun jokalari batzuk utzita. Beste estrategia batekin mugitu ginen, utzitako jokalari gehiago izan genituen. Taldeari garrantzia handia eman genion mediku eta fisioterapeuta bana lotuta. Zerbitzu aldetik, Eibar aukera ona zela erakustea nahi genuen.

Oso denbora gutxian iritsi zen Eibar Espainiako Bigarren B Mailatik Lehen Mailara; 2014an, hain zuzen ere. Nola izan zen egonkortze prozesua?

Ez genuen espero Lehen Mailara igotzea. Mirari bat izan zen. Bigarren Mailan txapeldun izateko gauza asko egin ziren ondo. Nigandik hasita, Lehen Mailako lehen urtean kluba ez zen egon prest mailak eskatzen zuena emateko. Mailaz jaitsi ginen, baina Elx taldearen egoera administratiboagatik, mailari eutsi genion. Olatu handi batek harrapatu gintuen, eta itsasoaren erdian geunden, espero ez genuen olatu hartan. Bigarren urtean, ordea, ikasi genuen nora joan behar zen eskaintzak egitera, zer diru kopuru gastatu behar zen, zer egitura eduki behar genuen… Prest egon ginen olatuari aurre egiteko.

Diruak garrantzia handia du, baina Eibarrek erakutsi du aurrekontu txikiarekin lehiatu daitekeela.

Garbi genuen Eibar zerbitzu aldetik gainerako taldeen desberdina izatea oso garrantzitsua zela. Handitzen joan garen heinean, lau fisioterapeuta, bi mediku, nutrizionista bat, psikologo bat, delegatu bat, team manager izenez ezagutzen den pertsona bat eta bi material arduradun izendatu ditugu; egun, beharrezkoak dira horiek.

Erraza al da beste taldeek baino diru gutxiago izanda fitxaketak egitea?

Fitxatu aurretik jokalariarekin elkarrizketa pertsonal bat izatea garrantzitsua da, nor garen, hemen zer gauza aurkituko dituzten, nola lan egiten dugun eta klubak zer egitura duen azaltzeko. Diru gehiegi izan gabe, lan egiteko modu hori asko landu dugu.

Lehen aukera fitxatzen ez denean, zer?

Guk jokalarien profil batzuk izaten ditugu hautatuta. Beti lehen aukera ixten saiatu behar izaten dugu, baina helburua lortzen ez denerako bigarren, hirugarren edota laugarren aukerak eduki behar izaten dira prest. Zelaiko postu bakoitzerako aukera bat baino gehiago izaten ditugu, lehen aukera fitxatzea oso zaila izaten baita.

Talde asko egoera txarrean direnean, entrenatzaile ak eta kirol zuzendariak kolokan izaten dira sarri. Sekula sentitu duzu zeure burua egoera horretan?

Ez, sentipen hori ez dut sekula izan. Eibar zentzu horretan desberdina da. Baudaude mugimendu horiek egiten dituzten taldeak.

Presiorik sentitu al duzu inoiz?

Errua aitortu, ikusi, esan eta norbere gain hartu behar izaten da. Ondo ateratako gauzak gehiago dira gaizki irtendakoak baino. Lortu gabeko helburuak ere izaten dira, eta askotan egun hartan egindakoa ez errepikatzearekin pentsatzen duzu. Hamar urtean jokalari asko igaro dira klubetik, eta okerra onartu eta garbi esan behar da hanka sartutakoan.

Zertan desberdintzen da Eibar beste taldeekiko?

Konfiantza dugu jendearekin. Pertsona langilea eta leiala bada, asko du irabazita. Izar askok eraman dute Eibar dagoen lekura: Gaizka Garitano, Mendilibar… Asko dira, baina bada guztien gainetik gailentzen den bat: Eibarren eredua. Klubean ez dago nagusi bat, kontseilu bat baizik. Kontseilu horrek erabakitzen du profesional batzuk kontratatzea, eta horiekin fidatzen dira. Eredu horrek asko esaten du. Klubaren kontrola edukitzeko dirua jartzen duen nagusi bat izango balu Eibarrek, zailago zatekeen Eibar beste taldeekiko desberdina izatea.

Nola deskribatuko zenuke zeure burua kirol zuzendari bezala?

Pasioa, gogoa eta ilusioa ditut, eta lanorduak ez dira arazo niretzat. Izaten ditut une txarrak, baina niretzat ez da arazoa jokalari bat ikusteko bidaia egin behar izatea. Futbola da nire bizitza, eta hori abantaila handia da. Oso garrantzitsua da aukerari eustea, hori lantzea eta gosea izatea. Ilusio faltak ez lidake lanean horrenbeste aukera emango.

Ba al du Eibarrek etorkizunerako egitekorik?

Eibarrek badu plan estrategiko bat. Gauza asko daude ondo finkatuta edo bideratuta. Esaterako, kirol hiria. Guretzat urrea da; oraindik egin gabe dago, baina bideratuta dago proiektua. Amaitzean ikusiko dugu Lehen Mailako ibilbideak zer eragin duen. Harrobiko jokalariak goiko mailara bideratzea ere bada asmoa. Zaila da hori eta prozesua luzea da, lan asko egin behar baita beheko mailetan.

GALD

ETU AHALA ERANTZUN

14 maxixatzen.eus

GAL

DET

U AH

ALA

ERAN

TZUN «ia-ia orduro hartu behar

izaten da erabakia, eta erabaki

horietako asko ez dira

gustukoak izaten»

Nola ikusten duzu harrobia?

Ondo. Egitura handia da, talde asko ditugu, organigrama eta arlo askorekin. Ekonomikoki ondo egoteak ere ahalbidetzen du lanaren ehuneko zati bat harrobiari eskaintzea. Pausoak eman dira: jokalari gazte batzuk dagokiena baino maila bat gorago ari dira jokatzen. Espazioaren eta denboraren arazoa dugu Eibarren, instalakuntza aldetik gaizki baikaude. Arazo hori alde batera utzita, hobekuntza handiak ditugu egiteko.

Berehala irekiko da neguko merkatua. Sasoi zaila al da kirol zuzendarientzat?

Merkatu arriskutsua da. Talde txikioi ez zaigu gehiegi gustatzen. Gaizki bazaude, aukera duzu mugimenduak egiteko, baina talde handientzat egindako merkatua da. Zure taldeko jokalari bat ondo baldin badabil, kentzeko aukera izan dezake talde indartsu batek.

Nola egiten duzue jokalarien jarraipena?

Taldearen erabakitzen badu jokalari bat fitxatzea, zuzenean ikusi behar dugu jokalari hori. Fitxatzerako, gutxi gorabehera, etxeko eta kanpoko partidetan tekniko desberdinek hamar aldiz ikusi behar dute jokalaria zuzenean. Gutxienez, bi teknikarik esan behar dute lehen filtroan jokalaria fitxatzeko modukoa dela. Gero, informazio hori idazkari teknikoari pasatu behar zaio, eta hark ondo ikusten badu niri esaten dit. Nik oniritzia ematen badut, entrenatzailearena da azken hitza.

Zein da arakatzeko merkatu zailena?

Europatik kanpoko liga batzuk aztertzen ari gara, baina zailagoa da horiek kontrolatzea. Adibidez, Argentinan, Venezuelan edo Uruguain presidenteak kontrolatzen du askotan jokalaria, edo inbertsio-funts batek du jokalariaren ehuneko zati bat. Horrek zailtasun asko eragiten ditu. Jokalari bat fitxatu nahi baduzu, asko itxaron behar da negoziaketa aurrera eramateko. Liga horietako fidagarritasuna txiakiagoa da, eta beraz, guk ez dugu denbora gehiegi galtzen horietan.

Zein da Fran Garagarzaren gustuko jokalariaren profila?

Jokalari onak eduki behar dira taldea zalantzarik gabe, baina pertsona jarri behar da guztiaren aurretik. Horregatik egiten ditugu elkarrizketak. Gure teknikoak

jokalaria zuzenean ikustera joaten direnean, beroketa ere ikusi egin behar izaten dute. Partida bukaeran ere zain egon behar izaten du zer auto duen, zelaitik norekin ateratzen den, familia duen edo ez… ikusteko.Eibar sei urtean dagoen lekuan egotearen ardura klubeko pertsonena da. Pertsonen kudeaketan garrantzi handia du Jose Luis Mendilibarrek.

Zure burua epe luzera Eibarren ez zenuela ikusten esan zenuen. Zergatik?

Urte askora Eibarren ikusten al nitzen galdetu zidaten. Zaila da pentsatzea hemendik urte batzuetara non egongo naizen, eta are zailagoa futbolaren kasuan. Denboraldia nola bukatuko dugun pentsatzen dut orain, eta helburu hori lortzeko gure taldearen egoera nolakoa den daukat buruan. Eibarren momentuarekin pentsatzen dugu; oso zaila da gero zer gertatuko den jakitea.

Gustatuko al litzaizuke Eibarren jarraitzea?

Jende askok esaten du talde guztien artean desberdinena Eibarren eredua dela. Guk egin dugu eredu hori, guk eraiki dugu etxea, eta horren partaide sentitzen naiz; Eibarren ditudan sentipenak ezingo ditut eduki beste inon. Oso neure sentitzen dut kluba. Etxetik gertu nago, kontrolpean dut egunerokoa, eta konfiantza dut presidentearekin eta kontseiluko kideekin.

«izaten ditut une txarrak, baina

niretzat ez da arazoa jokalari

bat ikusteko bidaia egin behar

izatea»

maxixatzen.eus

IRITZIXE

Probiotikoak eta prebiotikoakIntza Sudupe Mujika

Ba al dakizu zer esan nahi duten? Eta nola ezberdintzen diren? Probiotiko deitzen zaie hesteetako florarentzako onuragarriak diren bakterioak bizirik mantentzen di-tuzten elikagaiei. Hemen sartzen dira jogurten, kefirren, choucrouten (aza hartzitua), misoaren eta picklesaren (barazki hartzituak) gisako hartzitutako elikagai guztiak.

Prebiotikoek, berriz, ez dute izaki bizidunik, baina gure hesteetan jada bizi diren bakterioen hazkundearen eta ongizatearen alde egiten dute. Batez ere inulina eta fruktoligosakaridoak (FOS) dira horiek, eta ia barazki eta fruitu guztietan aurkitzen ditugu: besteak beste, ligninan (zuntz disolbaezinetan) aberatsak diren elikagaietan, hala nola orburuetan, zainzurietan, porruetan, baratxu-rietan eta tipuletan.

Biak osasuntsuak eta onuragarriak dira, baina elikagaien industriak nomenklatura hau aprobetxatu du probiotiko eta prebiotiko izaera duten produktuak garestiago salt-zeko. Kasu horietako bat da Danoneren Actimelaren iru-zurra: promesa faltsuak egiten ditu bere hartzitutako es-nearekin; izan ere, beste jogurt arrunten eragin bera du.

Hesteetako flora osasuntsuak digestioa hobetzen du; ari-nago egin eta gas arazoak murrizten ditu. Gainera, man-tenugaiak hobeto xurgatzen ditu eta mikroorganismo toxikoen eta patogenoen aurkako babes-hesi dira. Hor-tik dator "zure defentsak hobetu" esaldia. Egia da, baina horri beste esaldi hau gehitu behar zaio: "Beste edozein jogurtek bezala eta prezio bikoitza ordainduta".

Probiotikoak eta prebiotikoak oso gomendagarriak dira, baina ez da beharrezkoa iragarki edo etiketa koloretsu bat jartzea. Egunero kontsumitzen ditugu funtzio horiek dituzten elikagaiak, eta orain publizitateak estalita du-gun behar bat sortzen digu.

Nork ez zekien antibiotikoak hartu edo beherakoa izan ondoren, ona dela jogurtak jatea? Erremedio klasikoa eta eraginkorra da hori, eta hesteak birpopularizatzeko bakterioak besterik ez ditu ematen. Eragin berberak ditu miso zopa eta choucroutea hartzeak ere.

Marka komertzialek egiten duten publizitate mota hori, ordea, ez da batere etikoa; izan ere, markek kontsumitzai-leari sinetsarazten diote produktu jakin batekin bakarrik lortuko duela eragin onuragarria eta osasungarria, eta ez da hala. Ez gaitzatela engaina!

Gure hestea osasuntsu mantentzeko gosaritarako edo as-karitarako ideia bezala, honako errezeta hau uzten dizuet: jogurta platano eta txokolate beltzarekin.

Jogurta: lehen aipatu dugun bezala, probiotikoa da. Ga-rrantzitsua da jogurtak probiotiko biziak edukitzea, hau da, naturala eta pasteurizatu gabea (bestela, bakterioek eta mikroorganismoek ez dute bizirik irauten) izatea. Ze-haztasun gisa, ahuntz eta ardi esnea probiotikotan abe-ratsagoak dira behi esnea baino. Informazio hori guztia etiketan aurkitu daiteke.

Platanoa: dituen prebiotikoengatik, platanoak hesteetako bifidobakterien maila handitu dezake, eta horrek hestee-tako floraren osaera hobetzen lagun diezaguke, batez ere, heldu gabe dauden, hau da, oraindik berdeak dauden pla-tanoak hautatzen baditugu (almidoi erresistente gehiago dutelako).

Txokolatea: seguruenik, zenbaitek ez zekiten txokolatea kakao hartzitua dela, baina bat baino gehiago poztuko da zerrenda honetan sartu dugulako. Txokolateen artean, txokolate beltza (%80tik gorakoa) da probiotiko gehien dituena.

16 maxixatzen.eus

HARA

!

Baserrietan lana beltz egin izan da beti, eta bertako bizitza oso nekeza eta urritasun askokoa izan da kasu askotan.Jateko eskasia dela-eta egoera larriak maiz ezagutu izan dituzte, horrek kaletar askoren harridura agerian uzten badu ere. Baina normalean, Azkoitiko baserrietan, beti izan da zerbait jateko: patata, baba, sagarra… Baratzea etxerako landu izan da, eta “laborie” izenekoa egiten zuten: artoa, garia, baba… eta negu partean, arbia ganaduarentzat; hortik bizi ziren. Fruta arbolek ere elikagai funtsezkoa ematen zuten, eta barazkiekin batera, etxeko beharrak asetzeaz gain, hortaz baliatzen ziren baserritarrak horiek kalean saldu eta dirua etxeratzeko. Baina ez zen guztia etxerako izaten, herriko apaizek ere beren zatia eskatzen baitzuten, oraintxe soroak bedeinkatzeagatik, oraintxe etxekoengatik errezatzeagatik. Bada Azkoitian horrekin lotutako pasarte bitxi bat. Itxura denez, apaizak elizako sermoian honela predikatu omen zuen pulpituko baranda ukabilarekin joaz: "Lur gainean sortzen den jeneroa apaizarena da, eta ez ahaztu handik parte on batzuk niri ematea”. Bertako baserritar batek hori entzun zuenean, baserrian beharra besterik ez eta herriko apaizei musutruk ematen zitzaien jeneroaz nazkatuta, hurrengo urtean baratze guztian patata landatu omen zuen. Eta patata lur azpian hazten denez, urte hartan apaizak ez zuen baserritar haren produkturik jaso, nonbait.

Usadioak usadio, apaiz, abade eta antzekoak ederki moldatzen ziren baserritarrengandik odolkia ez bazen, txorizoa eta solomoa ez bazen, urdaia inguratzeko.

Baserri askotan bi txerri hazten ziren urtean: bat santaluziak aldera hiltzen zen, eta bestea martxoa aldera; biak ilberan. Orain inork ez du nahi izaten txerri gizenik, urdai asko edukitzen baitu, baina orduan zenbat eta gizenagoa, hobe izaten zen, haren koipeaz eta gantzaz baliatzen baitziren gauza asko egiteko. Txerria hil ondoren, lehenik, gibela jaten zen, txerria hiltzera etortzen ziren auzotarrekin batera. Odolkiak eta txorizoak baserriko emakumeek egiten zituzten, eta horien parte bat beste solomo eta urdai pusketekin batera, auzokoei banatzeko ohitura zegoen. Ondoren, auzoko beste baserrietan txerria hiltzean, odolkiak bueltan etortzen ziren. Txorizoak, beheko suaren ondoan zintzilik jartzen ziren lehortzeko, eta hobeto mantentzeko bai txorizoak, bai haragia, olioz betetako terreina edo barreino batean sartzen zituzten. Beste ohituretako bat horretarako prestatutako kutxetan haragiari gatza ematea zen, gazitu ondoren uretan garbitu eta esekitzeko.

Baina zer prestatu eta zer jaten zen gure baserrietako sukaldeetan aurreko mendeko gerra ondorenetik 60ko

Kepa Alberdi Egaña

Azkoitiko gure arbasoen jan-edan kontuak (II) Azkoitiko baserri eredua, bizi-iraupenekoa izan da tradizionalki, baina 60. hamarkadatik hona, gutxi dira baserritik bakarrik bizi diren familiak. Hamarkada horretan aldaketa sakonak errotu ziren gizarte ereduan, eta horrekin batera, gure baserrietan. Gizon askok baserria utzi eta kalera joan behar izan zuten, industrian lana egin eta soldata etxeratzeko. Hori horrela, eta lehen ere emakumeak gizona adina lan edo gehiago egin badu ere, aldaketa horrek emakumeari eman zion nagusiki baserriko lanen ardura. Baserriko motorra emakumea izan da, baserriko lan arruntez gain, etxeko eta zaintza lanen ardura ere berea izan baita. Era berean, haurrek ere, gaztetatik hartu izan dituzte beren erantzukizunak, eta ohikoa izan da baratzean edo soroan lanean aritzeaz

gain, eskolara joan baino lehenago behiak biltzearen edo antzeko beste hainbat lanen ardura hartzea.

Garia biltzen Intxausti jauregiaren inguruan.

maxixatzen.eus

HARA!

hamarkadara arte? Batez ere, baba gorria egosita eta aza. Baserri batzuetan, txerria edo ardia hil ondoren beti izaten zen txerrikia, urdai pixka bat edo ardiki pusketa bat ahora eramateko, baina beste baserri askotan, baba gorria, patata eta sagar erreekin osatzen zuten otordua. Patata zen beste jaki nagusietako bat Azkoitiko baserrietan, baratxuriarekin, sagar erreekin eta gaztainekin batera. Azken horiek, beren urte-sasoian estimu handia zuten, udan lekek eta barazkiek zuten bezala. Igandeetarako eta egun berezietarako, berriz, baserri askotara garbantzua ekartzen zen kaletik, eta laguntzeko haragi pusketaren bat baldin bazen, aparteko bazkaria osatzen zen. Garai hartan ezaguna zen, baita ere, hirugiharra eta arto pusketak mehe-mehe ebaki eta oliotan pasatuta jatea.

Dena den, mahaian ezin zen falta ogirik edo haren lekua sarri betetzen zuen arto talorik. Ohikoa zen, garia bazen behintzat, asteko ogia labe-suan egitea, eta garirik ez bazen, artoa prestatzea. Ogia egiteko irina errotatik ekartzen zen, eta berarekin ekartzen zuen gari azala galbahean pasatuta kendu ondoren, aska sakon batera bota eta ura eta legamiarekin nahasi eta gero, bolak egin eta berotan uzten ziren pare bat orduz trapu baten gainean. Horiek hazi edo harrotu ondoren, ohol edo egurrezko paleta baten gainean ilaran jarri eta labera sartzen ziren. Errotak bi harriren bitartez egiten zuen lana; gainekoa bueltaka ibiltzen zen, eta azpikoa, erdian zuloa zuena, geldirik egoten zen. Zulo horretatik pasatzen zen xehatutakoa askara. Ondoren, irina baserrira eramaten zen, garia errotara eramandako modu berean, hau da, asto gainean. Garai hartan, errotak urarekin ibiltzen ziren, baina Montte baserrikoek, motor elektrikoarekin ibiltzen zen errota ipini zuten martxan, eta horrek aurrerapen handia ekarri zuen berarekin. Bestalde, baziren okinarentzako garia prestatzen zuten baserriak, eta horretarako prestatutako kaxa batean entregatzen zitzaion okinari. Kaxa bat gariren truke lau ogi ematen zituen okinak, negozio borobila eginez.

Garia nahikoa bazen, zahia ganaduari eman eta ogi zuria egiten zuten baserrirako, baina gari gutxi bazen, hari zahia nahasi eta ogi beltza egiten zuten. Bestalde, ogiari, egin eta egun batzuk barru, bizarra bezalako zerbait sortzen zitzaion, baina ez zen ezer botatzeko garai oparoa, eta hura kendu eta jatea besterik ez zen geratzen, sabela zerbaitekin beteko bazen. Miseria handiko tenorean zeuden garai hartan, eta gose denboran kalean ez zegoenez ogirik, baserritar batek baino gehiagok aprobetxatu zuen garia errotara eraman eta gero irina kalean saltzeko, beren

baserrietan ogiaren ordez arto hotza jango bazuten ere. Dena den, negurako garia gastatu egiten zen, eta artoarekin bizi behar izaten zuten. Nolanahi ere, aldi hartan, Azkoitiko baserri gehienetan, ohikoa zen goizean taloa eta esnea, eguerdian artoa eta iluntzean berriro taloa nahiz esnea jatea. Artoa zen jakirik funtsezkoena, edo hobeto esanda, nahitaezkoa. Hori esnearekin jaten zen gehienetan, bai taloa, bai morokila, bai arto-zopa moduan. Taloa morokilaren aldean arina zen, urarekin eta arto irinarekin egiten den masa baita, baina euskal atsotitzak dioen moduan “ogirik ez denean, artoa on”.

Jatekoari laguntzeko, berriz, uraz aparte, sagardoa zen gehien edaten zen edaria. Azkoitiko ia baserri guztietan ziren sagastiak, eta hango sagarraren patsarekin prestatzen zuten sagardoa edo patsardoa. Azken hori, patsa hartu eta ganbelan mazoarekin txikitu ondoren, barrikan sartu eta han urarekin nahasita irakiten uzten zen. Sagardoaren gustu pixka bat bazuen patsardoak, eta zortzi bat egunera edateko moduan egoten zen. Dena den, azkar edan behar izaten zen, denbora gutxian mikaztu eta mindu egiten zelako. Bestalde, sagarra, dolarea zuen baserri batera eramateko modua bazen, urte osorako sagardoa izaten zen baserrian. Ardoa, berriz, jaietan bakarrik edaten zen, normalean.

Edaten zuten esnea ere baserrikoa zen, etxekoa, baina beti soberan izaten zutenez, kalera jaisten ziren esnea etxez etxe saltzera. Marmitak eta esnea neurtzeko litroko ontzia asto gainean jarri eta kalera jaitsi ondoren, bertako bezeroei esnea banatu eta plazara joaten ziren soberakinak saltzera. Baserritarrek eliza ondoan zegoen Kiruri baserriko ukuiluan lotzen zituzten astoak, eta hileko koartokoa edo horrelako zerbait kobratzen zieten han astoa uzten zutenei. Geroxeago, duela hamarkada batzuk, baserrietako bideak konpondu edo berriak egin zirenean, astoak halako karro bati tiraka jaisten ziren herrira. Esne dirua astean behin ordaintzen zuten kaleko bezeroek, igandean, hain zuzen ere. Baserrietan gazta ere egiten zen, ohikoa izanik gazta berria jatea. Gazta zahartu nahi bazen, gari kutxan sartzen zuten, gari artean gogortzeko.

Lerro hauetan azaldu bezala, baserriko bizilagunek behar izan dituzten oinarrizko elikagaien ekoizpena baserriko bizimodu gogorrarekin lotu behar da estuki. Bertako baserritarrei esker iraun du baserriak gure lurretan hainbeste gizaldi. Hemendik doa, Azkoitiko baserrietan mende luzeetan hain jasanezinezko baldintzetan bizi eta duintasun osoz aurrera atera diren emakume eta gizonei ondo merezitako gorespen eta gorazarrea.

Kiruri baserria, eliza ondoan.

Montte baserria.

18 maxixatzen.eus

IRIT

ZI G

RAFI

KUE

maxixatzen.eus

PUBLIERREPORTAJEA

Irailean zabaldu zuten Iratxe Odriozola Bereziartuak eta Ainhoa Unanue Iruretak Iroa umeentzako arropa denda Azkoitiko Trino Uria kaleko 1 zenbakian. 0-18 urte bitarteko neska-mutilentzat arropa dute Iroan, eta gaur egungo joerekin bat egiten duten askotariko jantziak aurki daitezke bertan; egunerokoak, modernoak eta erosoak. Horixe da Iroa.

“Arropa troteroa nahi genuen dendan, umeek egunero-koan erabili ahalko dutena”. Izan ere, eskutik doaz ero-sotasuna eta egunerokoa, eta hori eskaintzen dute Iroan. Hara joaten denak eskolara, jolasera, zinemara edota la-gunengana joateko moduko jantziak topatuko ditu. Dena den, egun edo ospakizun berezietarako arropa behar duenak ere izango du zer eskuratu saltokian. Hori gutxi ez, eta prezioari dagokioenez ere poltsiko guztietara egokitut-ako jantziak dira han salgai dituztenak. “Saltokian dugun arropen prezioa ez da maila altukoa, ezta baxua ere. Edo-nork eros ditzakeen moduko jantziak ditugu”.

Iroan, ordea, umeentzako arropa dendaz haratago joan nahi dute, eta datorren urtetik aurrera, bestelako zerbitzu batzuekin uztartuko dute salmenta. Besteak beste, haurren eta nerabeen garapenarekin lotutako askotariko hitzaldiak eta saioak eskaintzen hasiko dira saltokian bertan egokitu duten gelan. “Biok ditugu ume

txikiak, eta heziketaren aroan murgilduta gaudenez, interesgarria iruditzen zitzaigun guraso bezala ditugun kezkak edota jakinminak partekatzeko gune bat sortzea. Hitzaldien bidez, askotariko gaiak jorratuko ditugu, baina ez umeengan eragina dutenak bakarrik; nerabeei eta gazteei lotutako gaien inguruan hausnartzeko beharra ere badagoela uste dugu”, esan dute.

Marka ugarirekin egiten dute lan Iroan, eta urtean zehar, garaiari lotutako eskaintza bereziak egingo dituztela aurreratu dute Odriozolak eta Unanuek.

0-18 urte bitarteko ume eta gazteentzat arropa denda zabaldu dute Iratxe Odriozola Bereziartuak eta Ainhoa Unanue Iruretak. Horrez gain, umeen eta gazteen garapenarekin lotutako hitzaldi saioak eskainiko dituzte saltokian bertan.

Trino Uria, 1.

688 73 02 15

iroa.azkoitia@gmail.com

Iroa Ume Erropa Denda

egunerokorako aproposenairoa

20 maxixatzen.eus

"Esperientzia txarra". Erantzun hori jaso zuen Uxoa Aiz-puruk (Urrestilla, 1973) autoeskolen elkarteko Whatsapp taldean, Martuteneko kartzelan eskolak emateaz galdetu zuenean. Aurrekari onik ez, beraz, baina ordurako hartua zuen erabakia, eta jasotako erantzun horrek ez zuen atze-ratu. Joan den urritik, astean behin-edo joaten da Etxaniz autoeskolakoa Donostiako espetxera, han preso dauden sei laguni gidabaimena ateratzeko azterketa teorikoa pres-tatzen laguntzera.

Irailean, Espainiako Autoeskolen Konfederazio Nazio-nala deritzonak deialdia bidali zien Espainiako estatuko autoeskola guztiei, esanez kartzeletan preso zeudenei gidabaimena ateratzeko aukera emateko hitzarmena si-natu zuela Trafiko Zuzendaritza Nagusiarekin (DGT), eta irakasle boluntarioak behar zituztela, eskolak doan ema-teko. Mezuak berehala piztu zuen Aizpururen arreta, baina ez zuen erantzunik eman. "Iruditzen zitzaidan lan horrek Donostia aldeko batentzat izan behar zuela; eskolak ema-tera Martutenera joan beharra zegoenez, kartzela bertatik

bertara zuen norbaitentzat". Baina ez Donostia aldekorik, ez beste inongorik. Inor ez zen aurkeztu deialdira, eta aste batzuetara berriro jaso zuten konfederazioaren eskae-ra autoeskoletan. Eta orduan bai, pausoa ematea erabaki zuen Azkoitiko autoeskolakoak: "Pentsatu nuen: "Zergatik ez?".

"Bihotza ukitzen" duten lanak

25 urte bete dira aurten Aizpuru osaba-izeben autoes-kolan lanean hasi zenetik, eta haiek erretiroa hartu zute-netik, 2003tik, bera da autoeskolaren arduraduna. Urte horietan guztietan ehundaka ikasleri erakutsi die, ez zaio lanik falta izan, baina aitortzen du "lan desberdinak, ohikoz kanpokoak, gustatu egiten" zaizkiola. Horregatik egin zitzaion deigarria Martutenen aritzeko aukera: "Biho-tza ukitzen didaten lanak gustatu egiten zaizkit eta kartze-lakoa oso lan desberdina da, kolektibo desberdin batekin egitekoa. Lan hori egitera joaten zarenean, erronka mo-duan hartzen duzulako da".

Mailo Oiarzabal Odriozola

Uxoa Aizpuru: "Beste zailtasun batzuk badituzte, baina ikasleen jarrera oso ona da"

"Lan desberdinak, ohikoz kanpokoak, gustatu egiten" zaizkiola dio Etxaniz autoeskolako arduradunak. Horregatik, besteak beste, erabaki zuen Martuteneko espetxean gidabaimena ateratzeko eskolak emateko boluntario aurkeztea. Azkoititik Donostiara joanez dabil astero joan den urritik, eta “gustura” dabil. “Ongi etorria sentitzen” dela dio eta abenduaren 18a du jomugan. Egun horretan egingo dute azterketa kartzelako bere ikasleek eta

“dena ondo” ateratzea espero du.

BA A

L D

AKIZ

U?

maxixatzen.eus

Erronka, eta borondatea ere bai, lan boluntarioa delako egi-ten ari dena. Martutenekoa orain arte egin duen bereziene-takoa –edo bereziena– da, baina ez da Aizpuruk musutruk eta boluntario lan egin duen lehen aldia. Eta boluntario aritzea-ren garrantzia azpimarratu du, besteen alde zerbait ematea-ren alde, sutsuki: "Niri zerbaitek barruan esaten zidan hori egin, egin behar nuela. Nik etxean baten bat edukiko banu Martutenen, gustatuko litzaidake beste batek nire familiako horrengatik zeozer egitea. Zuk nahi baldin baduzu norbaitek zugatik zerbait egitea, zergatik ez zuk besteengatik egin? Ho-rrek bultzatu ninduen. Gustatu egiten zaizkit gauza horiek eta uste dut, gainera, horrelakoak egiteko jendea behar dela. Gaur egun ez da erraza bilatzea, boluntario lana galtzen ari da. Kartzelarako deialdiarekin ikusi da hori ere: ordainpekoa ez zenez, ez zen inor apuntatu. Bokazioa non dagoen, galdera hori etortzen zait niri burura. Guk etxean ikasi dugun zerbait da, ama horrelakoa izan da beti, eta ni ere horrelakoetan beti baiezkoa ematen dutenetakoa naiz".

Kartzela, filmak, Martutene

Tokia eta horrek bere-bereak dituen baldintzak dira Aizpuru Martutenen egiten ari den lanaren berezitasun nagusiak. Martutenera lehen aldiz joan zenean ezagutu zuen aurre-nekoz kartzela bat urrestildarrak. "Eta, uf, lehenengo aldiz kartzelara…".

Lehen egun hartan aurkitzea espero zuena eta barruan ikusi-takoa ez ziren izan, ordea, gauza bera. "Telebistan, filmeetan, ikusten dituzu kartzelak. Iruditeria bat sortzen duzu, sortzen dizute. Guztiek esan zidaten inpresio handiena eragingo zi-dala sartu ondoren atzean ateak krak, krak ixten entzuteak, baina niri horrek ez dit horrenbesteko zirrararik eragin. Askoz gogorragoa izango zela pentsatzen nuen. Pentsatzen nuen miatu egingo nindutela, eta ez", kontatu du. Bizkarrean ixten diren ateen hotsak ez bezala, bada, baina, lehen egu-nean "zirrara" eragin zion irudi bat: "Moduluan lehen aldiz sartu nintzenean, zirrara eragin zidan bukaeran burdin he-sia eta haren atzean pertsonaz betetako korridorea ikusteak. Pentsatzen nuen denak ziega barruetan egongo zirela, baina ez, korridorean egoten dira".

Ostegun goizetan joaten da normalean Donostiara, eta da-goeneko ezaguna zaion protokoloa jarraitzen du kartzelan sartu behar duen aldiro; han lan egiten duen hezitzaile bat ateratzen zaio bila, eta harekin sartzen da beti barrura. Pro-tokoloak protokolo, "kartzela barrua beste modu batekoa" izango zela pentsatzen zuen. "Askoz zaintza zorrotzagoa irudikatzen nuen, kontrol gehiago edo, filmetan horrelakoak ikusten dituzulako. Baina Martutenen ez da horrela", dio. Klasea ematen duen gelako atea beti erdi irekita uzten dute, eta haren bestaldean dagoen kontrol gune batean beti daude bi funtzionario. "Gela barruan kamera bat dago, eta funtzio-narioek haren bidez zaintzen dute gela. Baina ez dut inolako arazorik edo gorabeherarik izan, ezertxo ere ez. Alderantziz, oso-oso ondo hartu naute eta oso lasai egoten naiz. Zerbait gertatuko zaizunaren kezka baduzu, ez zara joaten".

Atseden tartean bere ikasleekin egoten dela dio, korrido-rean, han egoten diren gainerako presoekin batera. Haiek

ere badakite zertara joaten den Aizpuru Martutenera, eta autoeskolako irakaslearen presentzia baliatzen dute, za-lantzak argitzeko: "Asko etortzen zaizkit galdezka, gidabai-menaren puntu guztiak galdu dituztela eta horiek berres-kuratzeko zer egin behar duten jakin nahian, eta antzeko kontsultekin".

Ikasleekin pozik

Kartzelan eskolak emateko, hori bai, derrigor egin behar izan ditu egokitzapenak Aizpuruk. Han barruan ez dute Internetik, ez dago wifi sarerik –mugikorra ere sarreran utzi behar izaten du–, eta informatikako gelan ordenagailu guztiek deuseztatuta dauzkate USB sarbideak. "Hezitzai-leak esan zidan moduan, kartzelan sartzen zarenean 40 urte atzera egiten duzu". Gabezia horiek eragozpenen bat sortu diete irakasleari zein ikasleei, baina konpondu dituz-te, eta ikastaroak aurrera darrai.

Ikasleekin pozik dago Aizpuru, "oso gogotsu" ikusten ditu. "Haientzat, norbait kanpotik horrelako zerbaitetara joatea plus bat da. Niretzat esperientzia berria da, eta beraien- tzat ere bai", dio. Taldean dituen lau gizonezkoak eta bi emakumeak "printzipioz laster" irtengo dira kartzelatik eta badakite gidabaimena tresna garrantzitsua izan de-zaketela, irtendakoan lana-eta bilatzeko. Irakasleak "guz-tiz motibatuta" sumatzen ditu ikasleak, eta motibazioaren iturriak bat baino gehiago direla uste du: "Batetik, klasea dutenean, bestela luze egiten zaien goiza okupatuta dute; bestetik, interes handia dute eta lan asko ari dira egiten, lehen egunetik. Gainera, lortu dute testak-eta egiteko arratsaldeetan informatika gela beraientzat uztea. Berez, 13:30etik 17:00etara derrigortuta daude ziegan egotera, ezin dute irten". Aizpuruk berak eskatu ondoren eman zieten arratsaldeetan informatika gela erabiltzeko aukera; orain, astelehenetik igandera, arratsaldero izaten dute in-formatika gela eskura gidabaimena ateratzeko ikastaroan dabiltzanek, etxeko lanak lasai egin ahal izateko. "Ni joaten naizenerako test pila bat eginda izaten dituzte, zalantzak apuntatuta ekartzen dizkidate… Beste zailtasun batzuk badituzte, baina ikasleen jarrera oso ona da".

Datorren abenduaren 18an egingo dute azterketa Aiz-pururen Martuteneko ikasleek, kartzelan bertan. Aiz-puruk ezingo du egun horretan han egon, baina emaitzei adi egongo da. "Ikasleak ilusioarekin ikusten ditut, ea dena ondo ateratzen zaien. Ikastaroaren gutxieneko 25 ordue-kin nahikoa ez badute, gehiagotan joateko prest nagoela esan diet. Behin talde bat hartzen duzunean, bukaeraraino ondo eramatea da nahi duzuna; autoeskolako gainerako ikasleekin ere horixe nahi izaten dut, eta Martutenekoekin berdin-berdin".

Esperientzia txarren aurrekariei kasorik ez egitearen da-murik ez du autoeskolako irakasleak. Bizitzen ari den esperientziarekin "gustura", Martutenen "ongi etorria sentitzen" dela nabarmendu du. "Ez da diruagatik egiten duzun lan bat. Bete egiten zaitu, bihotza betetzen dizu eta esperientzia berri bat da. Horregatik egin dut, neure burua barrutik betetzeko, edo ez dakit nola esan".

BA AL DAKIZU?

22 maxixatzen.eus

HILA

BETI

N BE

GIX

ETAT

IK

1- Gogoz astindu dituzte danborrak azkoitiarrek.

2- Aurkeztu dute Udal Musika Bandaren historia biltzen duen liburua.

3- San Martin festetan, herritarrak auzoko kanpaiari tiraka.

4- Iker Ortiz de Zaratek eta Nerea Etxeberriak irabazi dute Azkoitiko XV. Herri Lasterketa.

5- Azaroaren 25ean, argia jarri diote indarkeria matxistaren iluntasunari.

6- Joseba Diaz Gipuzkoako txapeldun izan da Zurich Donostiako Maratoian.

7- Azkoitian EAJk jaso ditu boto gehien Espainiako Gorteetarako hauteskundeetan.

8- Pirinioen bi aldeetako dantzak eta musika, Baztartxon.

04

02

01

03

05

08

06

07

maxixatzen.eus

PUBLIRREPORTAJEA

24 maxixatzen.eus

EZET

Z AS

MAU

!

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

GOITIBEHERA

Ezker-eskuin

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

AstekoegunaSortu

zintuena

Gogoa

Igaroadena

u Izena

Arriskuseinale

SortuzintuenaHerria,

jaioterria

t Ama esa-teko hitza

Kontinentebat

Pl., danbormota

Zatia

Hiltzekotresnak

Donostiakomendia

Ergatiboa-ren marka

Ikastaldiak

Norbait

Gizonizena

u Deitura

ttHizki baten

izena

Lohia

t

tMetalgris

Jainkoegiptoarra

t

tMaitale

Kontso-nantea

ttRadona

Oihan

t

tSufrea

Urtekohilabetea

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Gure herriko baserria, Ormolamendialdean. [2] Artelazkiz egindako tapoia.[3] Haur-oihalak. [4] Lepoaren eta sabe-laldearen arteko gorputz zati. [5] Ale lan-dare. [6] Garai, aldi. [7] Biba! [8] Iratzea.[9] Bordeleko ibaia. [10] Andre MariarenJasokundearen elizako elementu aipaga-rriena da gurean. [11] Lepondo.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Portuko langile. 2. Gure herriko baserria, Arrietamendi al-dean. Kontsonantea. 3. Landare txiki, berde eta zurtoin-bigun. Gipuzkoako kostaldeko herria. 4. Irabiatzea. 5.Berrogeita hamaika, zenbaki erromatarren arabera. Bilkuranesandakoak jasotzen duen agiria. Sufrea balio du. 6. Elektroibat edo batzuk galdu dituen atomo. Arraunean egitekotresna. 7. Azkena eta lehena. Belarriaren hantura. 8. Lehe-nengoa. Bokala. Bizkaieraz, ile. Iridioa balio du. 9. Nafarroakohegoaldeko hiria. Gipuzkoako Aldizkari Ofiziala, labur-labur.10. Ohiko. Errepikatuz, gorotza.

Ezker-eskuin

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Zibilizaziora eraman. 2. Aurkaria. Alderantziz, sute. 3. Ehunbider hamar. Bokal mehea. Juntagailua. 4. Arbasoa. Bokala.Omen. 5. Irudikatze barregarria, irrimarra. 6. Erbioa balio du.Partituren euskarriak. 7. Haitzarte, mendiarte. Bokala. 8. Atmosfera eratzen duen gas nahastura. Mina adieraztekointerjekzioa. Kontsonantea. 9. Kontsonantea. Bistari atseginez zaizkionak. 10. Arnas ezak hila. Emakume izena.

u Mendi korrikalari azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Baldin-tzetanBera,

berbera

t

t

t

Urola,esaterakoOgi, hitz

elkartzeetan

Helduakeuskaldun-

tzekoerakundeat

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

AstekoegunaSortu

zintuena

Gogoa

Igaroadena

u Izena

Arriskuseinale

SortuzintuenaHerria,

jaioterria

t Ama esa-teko hitza

Kontinentebat

Pl., danbormota

Zatia

Hiltzekotresnak

Donostiakomendia

Ergatiboa-ren marka

Ikastaldiak

Norbait

Gizonizena

u Deitura

ttHizki baten

izena

Lohia

t

tMetalgris

Jainkoegiptoarra

t

tMaitale

Kontso-nantea

ttRadona

Oihan

t

tSufrea

Urtekohilabetea

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Gure herriko baserria, Ormolamendialdean. [2] Artelazkiz egindako tapoia.[3] Haur-oihalak. [4] Lepoaren eta sabe-laldearen arteko gorputz zati. [5] Ale lan-dare. [6] Garai, aldi. [7] Biba! [8] Iratzea.[9] Bordeleko ibaia. [10] Andre MariarenJasokundearen elizako elementu aipaga-rriena da gurean. [11] Lepondo.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Portuko langile. 2. Gure herriko baserria, Arrietamendi al-dean. Kontsonantea. 3. Landare txiki, berde eta zurtoin-bigun. Gipuzkoako kostaldeko herria. 4. Irabiatzea. 5.Berrogeita hamaika, zenbaki erromatarren arabera. Bilkuranesandakoak jasotzen duen agiria. Sufrea balio du. 6. Elektroibat edo batzuk galdu dituen atomo. Arraunean egitekotresna. 7. Azkena eta lehena. Belarriaren hantura. 8. Lehe-nengoa. Bokala. Bizkaieraz, ile. Iridioa balio du. 9. Nafarroakohegoaldeko hiria. Gipuzkoako Aldizkari Ofiziala, labur-labur.10. Ohiko. Errepikatuz, gorotza.

Ezker-eskuin

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Zibilizaziora eraman. 2. Aurkaria. Alderantziz, sute. 3. Ehunbider hamar. Bokal mehea. Juntagailua. 4. Arbasoa. Bokala.Omen. 5. Irudikatze barregarria, irrimarra. 6. Erbioa balio du.Partituren euskarriak. 7. Haitzarte, mendiarte. Bokala. 8. Atmosfera eratzen duen gas nahastura. Mina adieraztekointerjekzioa. Kontsonantea. 9. Kontsonantea. Bistari atseginez zaizkionak. 10. Arnas ezak hila. Emakume izena.

u Mendi korrikalari azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Baldin-tzetanBera,

berbera

t

t

t

Urola,esaterakoOgi, hitz

elkartzeetan

Helduakeuskaldun-

tzekoerakundeat

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

AstekoegunaSortu

zintuena

Gogoa

Igaroadena

u Izena

Arriskuseinale

SortuzintuenaHerria,

jaioterria

t Ama esa-teko hitza

Kontinentebat

Pl., danbormota

Zatia

Hiltzekotresnak

Donostiakomendia

Ergatiboa-ren marka

Ikastaldiak

Norbait

Gizonizena

u Deitura

ttHizki baten

izena

Lohia

t

tMetalgris

Jainkoegiptoarra

t

tMaitale

Kontso-nantea

ttRadona

Oihan

t

tSufrea

Urtekohilabetea

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Gure herriko baserria, Ormolamendialdean. [2] Artelazkiz egindako tapoia.[3] Haur-oihalak. [4] Lepoaren eta sabe-laldearen arteko gorputz zati. [5] Ale lan-dare. [6] Garai, aldi. [7] Biba! [8] Iratzea.[9] Bordeleko ibaia. [10] Andre MariarenJasokundearen elizako elementu aipaga-rriena da gurean. [11] Lepondo.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Portuko langile. 2. Gure herriko baserria, Arrietamendi al-dean. Kontsonantea. 3. Landare txiki, berde eta zurtoin-bigun. Gipuzkoako kostaldeko herria. 4. Irabiatzea. 5.Berrogeita hamaika, zenbaki erromatarren arabera. Bilkuranesandakoak jasotzen duen agiria. Sufrea balio du. 6. Elektroibat edo batzuk galdu dituen atomo. Arraunean egitekotresna. 7. Azkena eta lehena. Belarriaren hantura. 8. Lehe-nengoa. Bokala. Bizkaieraz, ile. Iridioa balio du. 9. Nafarroakohegoaldeko hiria. Gipuzkoako Aldizkari Ofiziala, labur-labur.10. Ohiko. Errepikatuz, gorotza.

Ezker-eskuin

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Zibilizaziora eraman. 2. Aurkaria. Alderantziz, sute. 3. Ehunbider hamar. Bokal mehea. Juntagailua. 4. Arbasoa. Bokala.Omen. 5. Irudikatze barregarria, irrimarra. 6. Erbioa balio du.Partituren euskarriak. 7. Haitzarte, mendiarte. Bokala. 8. Atmosfera eratzen duen gas nahastura. Mina adieraztekointerjekzioa. Kontsonantea. 9. Kontsonantea. Bistari atseginez zaizkionak. 10. Arnas ezak hila. Emakume izena.

u Mendi korrikalari azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Baldin-tzetanBera,

berbera

t

t

t

Urola,esaterakoOgi, hitz

elkartzeetan

Helduakeuskaldun-

tzekoerakundeat

Goitik behera

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

AstekoegunaSortu

zintuena

Gogoa

Igaroadena

u Izena

Arriskuseinale

SortuzintuenaHerria,

jaioterria

t Ama esa-teko hitza

Kontinentebat

Pl., danbormota

Zatia

Hiltzekotresnak

Donostiakomendia

Ergatiboa-ren marka

Ikastaldiak

Norbait

Gizonizena

u Deitura

t

tHizki batenizena

Lohia

t

tMetalgris

Jainkoegiptoarra

t

tMaitale

Kontso-nantea

t

tRadona

Oihan

t

tSufrea

Urtekohilabetea

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Gure herriko baserria, Ormolamendialdean. [2] Artelazkiz egindako tapoia.[3] Haur-oihalak. [4] Lepoaren eta sabe-laldearen arteko gorputz zati. [5] Ale lan-dare. [6] Garai, aldi. [7] Biba! [8] Iratzea.[9] Bordeleko ibaia. [10] Andre MariarenJasokundearen elizako elementu aipaga-rriena da gurean. [11] Lepondo.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Portuko langile. 2. Gure herriko baserria, Arrietamendi al-dean. Kontsonantea. 3. Landare txiki, berde eta zurtoin-bigun. Gipuzkoako kostaldeko herria. 4. Irabiatzea. 5.Berrogeita hamaika, zenbaki erromatarren arabera. Bilkuranesandakoak jasotzen duen agiria. Sufrea balio du. 6. Elektroibat edo batzuk galdu dituen atomo. Arraunean egitekotresna. 7. Azkena eta lehena. Belarriaren hantura. 8. Lehe-nengoa. Bokala. Bizkaieraz, ile. Iridioa balio du. 9. Nafarroakohegoaldeko hiria. Gipuzkoako Aldizkari Ofiziala, labur-labur.10. Ohiko. Errepikatuz, gorotza.

Ezker-eskuin

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Zibilizaziora eraman. 2. Aurkaria. Alderantziz, sute. 3. Ehunbider hamar. Bokal mehea. Juntagailua. 4. Arbasoa. Bokala.Omen. 5. Irudikatze barregarria, irrimarra. 6. Erbioa balio du.Partituren euskarriak. 7. Haitzarte, mendiarte. Bokala. 8. Atmosfera eratzen duen gas nahastura. Mina adieraztekointerjekzioa. Kontsonantea. 9. Kontsonantea. Bistari atseginez zaizkionak. 10. Arnas ezak hila. Emakume izena.

u Mendi korrikalari azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Baldin-tzetanBera,

berbera

t

t

t

Urola,esaterakoOgi, hitz

elkartzeetan

Helduakeuskaldun-

tzekoerakundeat

t

t

t

tt

t

t

tt

t

tt

AstekoegunaSortu

zintuena

Gogoa

Igaroadena

u Izena

Arriskuseinale

SortuzintuenaHerria,

jaioterria

t Ama esa-teko hitza

Kontinentebat

Pl., danbormota

Zatia

Hiltzekotresnak

Donostiakomendia

Ergatiboa-ren marka

Ikastaldiak

Norbait

Gizonizena

u Deitura

ttHizki baten

izena

Lohia

t

tMetalgris

Jainkoegiptoarra

t

tMaitale

Kontso-nantea

ttRadona

Oihan

t

tSufrea

Urtekohilabetea

7

6

5

4

3

2

1

8

9

10

11

Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edogehiago du asmatu beharreko hitzak.[1] Gure herriko baserria, Ormolamendialdean. [2] Artelazkiz egindako tapoia.[3] Haur-oihalak. [4] Lepoaren eta sabe-laldearen arteko gorputz zati. [5] Ale lan-dare. [6] Garai, aldi. [7] Biba! [8] Iratzea.[9] Bordeleko ibaia. [10] Andre MariarenJasokundearen elizako elementu aipaga-rriena da gurean. [11] Lepondo.

HITZ GEZIDUNAK

HITZ GURUTZATUAK

1. Portuko langile. 2. Gure herriko baserria, Arrietamendi al-dean. Kontsonantea. 3. Landare txiki, berde eta zurtoin-bigun. Gipuzkoako kostaldeko herria. 4. Irabiatzea. 5.Berrogeita hamaika, zenbaki erromatarren arabera. Bilkuranesandakoak jasotzen duen agiria. Sufrea balio du. 6. Elektroibat edo batzuk galdu dituen atomo. Arraunean egitekotresna. 7. Azkena eta lehena. Belarriaren hantura. 8. Lehe-nengoa. Bokala. Bizkaieraz, ile. Iridioa balio du. 9. Nafarroakohegoaldeko hiria. Gipuzkoako Aldizkari Ofiziala, labur-labur.10. Ohiko. Errepikatuz, gorotza.

Ezker-eskuin

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Goitik behera1. Zibilizaziora eraman. 2. Aurkaria. Alderantziz, sute. 3. Ehunbider hamar. Bokal mehea. Juntagailua. 4. Arbasoa. Bokala.Omen. 5. Irudikatze barregarria, irrimarra. 6. Erbioa balio du.Partituren euskarriak. 7. Haitzarte, mendiarte. Bokala. 8. Atmosfera eratzen duen gas nahastura. Mina adieraztekointerjekzioa. Kontsonantea. 9. Kontsonantea. Bistari atseginez zaizkionak. 10. Arnas ezak hila. Emakume izena.

u Mendi korrikalari azkoitiarra

GOITIBEHERA

t

t

t

t t

t

t

t

Baldin-tzetanBera,

berbera

t

t

t

Urola,esaterakoOgi, hitz

elkartzeetan

Helduakeuskaldun-

tzekoerakundeat

denbora-pasak

JARRI HEMENZURE

IRAGARKIA!

Doinua: Ai hori begi ederra

Unai Izagirre Etxeberria

GAIA: Iruñeko pailazoak

BERTSOA PAPEREAN

HITZ GURUTZATUAK

ERANTZUNAK

HITZ GEZIDUNAK

GOITIBEHERA

Plamplonatikan marrazobatek egin du eraso

hay-untamientok akaso?euskal umeen irribarrea

noiztik dugu ba arazonola liteke hau jazoezin erantzunik jaso

benetan zein da pailazo?

Mayaren adierazpenbatzuk garena narrasten

nola ote dira hasten?Herri jostari batek erantzun

du sudur gorriak janztenpailazoak segi azken

pena ta_amorruak ahazteneta irriak marrazten.

maxixatzen.eus

26 maxixatzen.eus

MAX

IXAT

ZEN

TXIK

I

Soluzioak

maxixatzen.eus

PUBLIRREPORTAJEA

28 maxixatzen.eus

KOM

UNIT

ATIE

N LE

IXUE

Orain dela hiru urte Azkoitian eskubaloi talde bat sor- tzea otu zitzaion Nagore Silvani. Gipuzkoako Eskubaloi Federazioarekin harremanetan jarri zen, baita inguruko herrietako beste hainbat eskubaloi klubekin ere. Traba guztien gainetik, kluba sortzerik izan ez zuten arren, dozenaka haurrez osaturiko talde bat sortzea lortu zu-ten. Eskubaloia Azkoitian ezezaguna zela iritzita, saio batzuk antolatu zituzten gaztetxoei eskubaloian jokatzen irakasteko. Horrez gain, Bidasoa eta Huesca taldeen arteko lagun arteko eskubaloi partida antolatu zuten herrian, taldea osatzeko sos batzuk lortzeko eta herritarrei eskubaloi partidak nolakoak izaten diren erakusteko.

Gaur egun, Lehen Hezkuntzako 3. eta 6. maila arteko ha-malau ume aritzen dira Munoaundi eskubaloi taldean, eta Silvanek entrenatzen ditu astelehenetan eta astear-teetan, Elkargunean. Arratsaldeetan ez dute entrenat-zeko lekurik izaten, eta eguerdietan egiten dituzte saio-ak. Horrez gain, DBH 1. eta 2. mailetako bost azkoitiar Elgoibarko Sanlo eskubaloi taldean aritzen dira lehian, Munoaundi taldeak klub horrekin duen hitzarmen bat medio. Bost mutil horiek ere Silvanek entrenatzen ditu, Elgoibarren. Astero, hiru entrenamendu egiten dizute, eta asteburuetan partidak jokatzen dituzte herriz herri.

Gaztetxoen entrenamenduetan hainbat balio lantzen dute Munoaundikoek. Besteak beste, jolasen eta arike-ten bidez, eskubaloian eskumuturra nola erabili, paseak nola egin nahiz taldean nola jokatu ikasten dute gazte-txoek entrenamenduetan. Horrez gain, elkarrenganako errepestua eta taldean jokatzeko moduak ere lantzen dituzte. Lehen Hezkuntzako neskek eta mutilek batera entrenatzen dute, sexu bereizketarik gabe; haur mailan Sanlo taldearekin jokatzen duten bost mutilek, aldiz, banatuta jokatzen eta entrenatzen dute. Horrez gain, Eskola Kiroleko hainbat saio antolatzen ditu Munoaun-di taldeak urteko zenbait larunbatetarako, eta herriko dozenaka haur eta gaztetxok parte hartzen dute bertan. Saio horietan, besteak beste, eskubaloian nola jokatu ikasten dute umeek.

Munoaundi eskubaloi taldea eskola bilakatzea da tal-deko kideen asmoa, baina horretarako formatutako entrenatzaileak eta gutxieneko kirolari kopurua behar dituzte, besteak beste. Hori dela eta, Azkoitian eskubaloi eskola sortzen ez den artean, Sanlo taldearekin elkar-lanean jarraituko dute Munoaundikoek. Bestalde, dato-rren urtean, Esloveniara bidaiatuko dute Munoaundi tal-deko kideetako batzuk Sanlo taldekoekin batera, bertan egingo baita Eurofest nazioarteko eskubaloi txapelketa.

Munoaundi eskubaloi taldea

Oztopoen gainetik, eskubaloi zaletasuna sustatzen

maxixatzen.eus

ESKURE KOM

ENI

TELEFONO INTERESGARRIAK:

Udaletxea Udaltzaingoa Suhiltzaileak Epaitegia (Azpeitia) Azkoitia Lantzen Iraurgi Berritzen Abarketatxo ludoteka Artxamendi Gaztelekua(GIB) Zubiaurre Elkargunea KIUB KZ Gunea Ertzaintza San Martin ondareguneaMusikagunea Anbulatorioa Plaza Ondo Jubilatuen Etxea

IleapaindegiaTaberna

Bake Epaitegia San Jose Egoitza Aizkibel liburutegia AEK Baztartxo Gurutze Gorria DYALanbide (Azpeitia) SOS Deiak Txerloia Futbol Zelaia Gurea pilotalekua Torre Zuri erakustokia Txerloia Tenisa Kultur Etxea Postetxea Gipuzkoako Urak Xabier Munibe haur eskola Xabier Munibe ikastola Floreaga ikastetxea BiziloreUrola Ikastola BHI Garbigunea Mankomunitatea Tamaina handiko trasteakjasotzeko zerbitzuaAldalur Eusko TrenLa GuipuzcoanaPESAPiper elkarteaTaxiak

943 08 00 80943 85 71 71112943 02 51 91943 85 71 51943 85 08 43943 02 60 27

943 85 60 27943 85 25 44943 85 73 05943 02 36 19943 08 37 80943 85 71 70943 85 10 70943 00 76 10

943 85 21 68943 85 36 25943 08 94 12943 85 15 97943 85 13 23943 85 08 98943 15 10 89 943 85 19 86943 85 32 97943 46 46 22943 15 04 02112943 85 20 61943 85 36 39943 85 71 70669 62 18 02943 85 71 70943 85 33 93943 85 08 83943 08 07 37943 85 06 46943 85 30 43637 70 57 20 943 85 21 74696 67 64 56943 85 73 19

943 45 98 74943 85 27 18902 54 32 10943 85 11 59943 21 26 99943 85 25 87943 85 10 20

EZET

Z TO

PAU!

Non dago Zakelmari?

AzkoitiA: Jaen 943 85 07 85Ibai Ondo Kalea, 28

MAlenArrietAUrdAlletA 943 81 12 74

AzkoitiA: Gisasola 943 85 12 35Jandonianiz, 5 beheaAzkoitiA: Mendiola 665 49 67 44Kale Nagusia, 13

Egunez: 09:00 - 20:00

Gauez: 22:00 - 09:00

farmaziak (abendua)

16, 17, 18, 19, 20, 21, 22

9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 30, 31

Urte osoan irekita.

ENPARAN KALEA, 47 (AZPEITIA)

23, 24, 25, 26, 27, 28, 29

AzkoitiA: Azpiazu 943 85 29 89Kale Nagusia, 66 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8

Aintzane Maiztegi, azaroko irabazlea.

Azaroko aldizkarian Zakel-mari non ezkutatuta ze-goen asmatu behar zen:

13. orrialdean zegoen ezkutatuta. Maxixatzeneko bazkide guztien artean zozketa egin ondoren, Aintzane Maiztegik irabazi du Herrixen merkatari elkartearen 50 euroko txekea.

Datorren hilean, Ogi Berri okin-degiaren zortzi lagunentzako tarta zozkatuko du Maxixatze-nek Zakelmari aurkitzen du-tenen artean. Bidali erantzuna abenduaren 20a baino lehen, Kultur Etxeko postontzira edo maxixatzen@maxixatzen.eus he-lbide elektronikora.

30 maxixatzen.eus

ABENDUA

abenduak 21-22-23midway

abenduak 22frozen ii

ZINE

MA

(Baz

tartx

o)

abenduak 8la familia addams

abenduak 15animales en apuros

abenduak 15-16estafadoras

de wall street

abenduak 6-7-8-9legado en los huesos

12, osteguna: Gazte Geroak antolatuta, Mikel Landa txirrindulariaren 'Kirola eta herriaren

inguruko gogoetak' hitzaldia, Elkargunean, 18:30ean.

13, ostirala:

- 'Go!azen 6.0' ikuskizuna, Baztartxo antzokian, 18:00etan eta 20:00etan.

- 19. Bidaia Tertuliak. 'Donostiarrak arriskuan, deshazkunde turistikorantz

irtenbide proposamenak' hitzaldia, Kultur etxean, 19:30ean. Hizlaria:

BiziLagunEkin, Turismo ereduarekin kezkatuko donostiarren plataforma.

14, zapatua: 'Ispirit' Euskal Gospela Baztartxo antzokian, 20:00etan.

15, igandea: Kids&Us-en eskutik, 'The Elf ’s inventiones' ingelesezko antzezlana, Elkargunean,

18:00etan. (3-7 urteko umeentzat)

16, astelehena: Odol emaileen hitzordua, 17:00etan, Berdura Plazan.

18, asteazkena: Bizkargi musika eta dantza eskolaren piano entzunaldia, 19:00etan,

Elkargunean.

19, osteguna: Bizkargi musika eta dantza eskolaren piano entzunaldia, 19:00etan,

Elkargunean.

20, ostirala:

- Bizkargi musika eta dantza eskolaren Gabonetako kontzertua,

Elkargunean, 18:30ean.

- 2019ko kirolari onenaren aukeraketa ekitaldia, udaletxeko bilkura

aretoan, 19:30ean.

- Gabonetako Erakusleiho Lehiaketaren sari banaketa, Etxebeltzen,

20:30ean.

- 'Soul Teller' taldearen soul kontzertua, Baztartxo antzokian, 22:00etan.

22, igandea: XXX. Gabon kantak, Baztartxo antzokian, 12:00etan.

23, astelehena: Pirritx, Porrotx eta Marimotots pailazoen 'Bizi dantza' ikuskizuna, Baztartxo

antzokian, 16:00etan eta 18:30ean.

24, asteartea:

- Jaiotza eramangarriak, 10:30ean, Kontzejupean.

- Ludotekako haur eta gurasoak Gabon eskean, 11:00etan.

- Olentzero, 12:00etan, eliza atarian.

- Musika bandaren eta Iraurgi abesbatzaren Gabon Kanten kontzertua,

Kontzejupean, 12:30ean.

26tik 28ra: Gabonetako haur parkea, 11:00etatik 13:00etara eta 16:00etatol

20:00etara, Elkargunean. (1-12 urte bitarteko umeentzat)

29, igandea: Eriz Magoaren 'Auskalo' ikuskizuna.

31, asteartea:

- Musika Bandaren eta Txalkor txistulari taldearen urte amaierako kalejira.

- 12:30ean, musika bandaren urte amaierako kontzertua, Kontzejupean.

abenduak 27o que arde

abenduak 28-29-30star wars: el ascenso de

skywalker

AGEN

DIE

ORDUTEGIA:Ostiraletan: 22:00etan

Zapatuetan: 22:00etan

Igande eta jaiegunetan: 19:30ean

*Umeen zinema: 17:00etan

Astelehenetan: 20:00etan

Ondo pasauGabonak!

maxixatzen.eus

32 maxixatzen.eus

Ondo pasaugabonak!