Materiaren konposizioa

29
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Materiaren konposizioa WWW WWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRAKURGAIA ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRTEN AURREKOA IKERTU SAREAN

Transcript of Materiaren konposizioa

Page 1: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRAKURGAIA

ESKEMA

BALIABIDEAK

INTERNET

JARDUERA

IRTENAURREKOA

IKERTU SAREAN

Page 2: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

Marie Curie

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Irakurgaia 1911n, Stockholmeko Zientzia Akademiak Kimikako Nobel saria eman zion Marie Curieri. Bigarren Nobel saria zuen, lehenago Fisikakoa jaso baitzuen, 1903. urtean, bere senar Pierre Curierekin batera. Senar-emazteek leku ezatseginetan egin zuten lan; esate baterako, Parisko Fisika Eskolako soto bateko gela txiki ziztrin batean eta eskola horretatik hurbil zegoen zorurik gabeko barraka korrokoil abandonatu batean. Hamabi urte baino gehiago ikertzen eman ondoren, erradioaktibitatea eta ordura arte ezezagunak ziren bi elementu aurkitu zituzten. Lehen elementuari polonioa deitu zioten, Poloniaren omenez, Marie han jaio baitzen. Bigarrenari radio izena jarri zioten eta erradioaktibitate handikoa zen. Radioa garbitu eta sukaldean erabiltzen den gatzaren antzekoa lortu zuten. Haren propietateak izugarri onak ziren. Erradiazioak uste baino intentsitate handiagokoak ziren; uranioarenak baino bi milioi aldiz handiagoak. Igortzen zituen izpiek substantziarik gogorrenak eta opakuenak zeharkatzen zituzten, eta berunezko xafla lodi batek soilik geldiarazten zituen izpiak. Pierre 1906an hil zen, zalgurdi batek harrapatuta. Marie, berriz, 1934an hil zen, erradiazioaren eraginpean luzaro egoteak sortutako ondorioengatik; izan ere, normalean ez zuen bere burua babesten. Bi alaba izan zituzten, eta haietako batek ere, Irenek, Kimikako Nobel saria jaso zuen, 1935. urtean.

IRTENAURREKOA

Page 3: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

Edukien eskema

Materiaren konposizioa

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Atomoa

EzaugarriakElementu kimikoakAntolaketa

Formula kimikoak

Molekulak etakristalak

Elementuak naturan

Hidrogenoa HelioaNitrogenoaOxigenoaKarbonoaLurrazalaElementuak itsasoko uretan

HASI

IRTENAURREKOA

Page 4: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

HASI

Unitatearen azalpenerako baliabideak

IRTENAURREKOA

Materiaren egoerak

Solidoak, likidoak eta gasak

Atomoaren ezaugarriak

Elementu kimikoak

Atomoen antolaketa

Formula kimikoak

H2O

Hidrogenoa NitrogenoaHelioa Oxigenoa Karbonoa

Lurrazaleko elementuak

Elementuak itsasoko uretan

Estekak

Page 5: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

Atomoaren historia eta ezaugarriak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

400 urte K.a. XIX. mendea Gaur egun

Demokrito

Materia oso partikula txikiz osaturik zegoen.

Atomoak («zatiezina»)

John Dalton

- Substantziak atomoz osatuta daude.

- Elementu kimiko bakoitza atomo

berdinez dago osatuta.

- Konposatu kimikoak bi atomo desberdin edo

gehiago elkartzean osatzen dira.

Atomoa partikula txikiagoek osatzen

dute.

Elektroiak

Neutroiak

Protoiak

Page 6: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

Elementu kimikoak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

AlAluminioa

13

BBoroa

5

SiSilizioa

14

CKarbonoa

6

AsArtsenikoao

33

PFosforoa

15

NNitrogenoa

7

PoPolonioa

84

TeTeluroa

52

SeSelenioa

34

SSufrea

16

OOxigenoa

8

AtAstatoa

85

IIodoa

53

BrBromoa

35

ClKloroa

17

FFluorra

9

HeHelioa

2

RnRadona

86

XeXenona

54

KrKriptona

36

ArArgona

18

NeNeoia

10

HHidrógenoa

1

Lr Lawrentzioa

103

NoNobelioa

102

MdMendelebioa

101

FmFermioa

100

EsEinstenioa

99

CfKalifornioa

98

BkBerkelioa

97

CmKurioa

96

AmAmerizioa

95

PuPlutonioa

94

NpNeptunioa

93

UUranioa

92

PaProtaktinioa

91

ThTorioa

90

LuLutezioa

71

YbIterbioa

70

TmTulioa

69

ErErbioa

68

HoHolmioa

67

DyDisprosioa

66

TbTerbioa

65

GdGadolinioa

64

EuEuropioa

63

SmSamarioa

62

PmPrometioq

61

NdNeodimioa

60

PrPraseodimioa

59

CeZerioa

58

RgRoentgenioa

111

DsDarmstadtioa

110

MtMeitnerioa

109

HsHassioa

108

BhBorioa

107

SgSeaborgioa

106

DbDubnioa

105

RfRutherfordioa

104

AcAktinoa

89

RaRadioa

88

CsZesioa

55

BiBismutoa

83

PbBeruna

82

TiTalioa

81

HgMerkurioa

80

AuUrrea

79

PtPlatinoa

78

IrIridioa

77

OsOsmioa

76

ReRednioa

75

WWolframioa

74

TaTantalioa

73

HfHafnioa

72

LaLantanoa

57

BaBarioa

56

SbAntimonioa

51

SnEztainua

50

InIndioa

49

CdKadmioa

48

AgZilarra

47

PdPaladioa

46

RhRodioa

45

RuRutenioa

44

TcTeknezioa

43

MoMolibdenoa

42

NbNiobioa

41

ZrZirkonioa

40

YItrioa

39

SrEstrontzioa

38

GeGermanioa

32

GaGalioa

31

ZnZinka

30

CuKobrea

29

NiNikela

28

CoKobaltoa

27

FeBurdina

26

MnManganesoa

25

CrKromoa

24

VBanadioa

23

TiTitanioa

22

ScEskandioa

21

CaKaltzioa

20

MgMagnesioa

12

FrFrantzioa

87

RbRubidioa

37

KPotasioa

19

NaSodioa

11

BeBerilioa

4

LiLitioa

3

6

7

1

2

3

4

5

7

6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Elementuen taula periodikoa

SAKATU GEZIEN GAINEAN XEHETASUNAK IKUSTEKO

LANTANIDOAK

AKTINIDOAK

Page 7: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

AlAluminioa

13

BBoroa

5

SiSilizioa

14

CKarbonoa

6

AsArtsenikoa

33

PFosforoa

15

NNitrogenoa

7

PoPolonioa

84

TeTeluroa

52

SeSelenioa

34

SAzufrea

16

OOxigenoa

8

AtAstatoa

85

IIodoa

53

BrBromoa

35

ClKloroa

17

FFuorra

9

HeHelioa

2

RnRadonan

86

XeXenona

54

KrKriptona

36

ArArgona

18

NeNeona

10

HHidrogenoa

1

LrLawrentzioa

103

NoNobelioa

102

MdMendelebioa

101

FmFermioa

100

EsEinstenioa

99

CfKalifornioa

98

BkBerkelioa

97

CmKurioa

96

AmAmerizioa

95

PuPlutonioa

94

NpNeptunioa

93

UUranioa

92

PaProtaktinioa

91

ThTorioa

90

LuLutezioa

71

YbIterbioa

70

TmTulioa

69

ErErbioa

68

HoHolmioa

67

DyDisprosioa

66

TbTerbioa

65

GdGadolinioa

64

EuEuropioa

63

SmSamarioa

62

PmPrometioa

61

NdNeodimioa

60

PrPraseodimioa

59

CeZerioa

58

RgRoentgenioa

111

DsDarmstadtioa

110

MtMeitnerioa

109

HsHassioa

108

BhBorioa

107

SgSeaborgioa

106

DbDubnioa

105

RfRutherfordioa

104

AcAktinioa

89

RaRadioa

88

CsZesioa

55

BiBismutoa

83

PbBeruna

82

TiTalioa

81

HgMerkurioa

80

AuUrrea

79

PtPlatinoa

78

IrIridioa

77

OsOsmioa

76

ReRednioa

75

WWolframioa

74

TaTantalioa

73

HfHafnioa

72

LaLantanoa

57

BaBarioa

56

SbAntimonioa

51

SnEztainua

50

InIndioa

49

CdKadmioa

48

AgZilarra

47

PdPaladioa

46

RhRodioa

45

RuRutenioa

44

TcTeknezioa

43

MoMolibdenoa

42

NbNiobioa

41

ZrZirkonioa

40

YItrioa

39

SrEstrontzioa

38

GeGermanioa

32

GaGalioa

31

ZnZinka

30

CuKobrea

29

NiNikela

28

CoKobaltoa

27

FeBurdina

26

MnManganesoa

25

CrKromoa

24

VBanadioa

23

TiTitanioa

22

ScEskantzioa

21

CaKaltzioa

20

MgMagnesioa

12

FrFrantzioa

87

RbRubidioa

37

KPotasioa

19

NaSodioa

11

BeBerilioa

4

LiLitioa

3

6

7

Elementu kimikoak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

1

2

3

4

5

7

6

LANTANIDOAK

AKTINIDOAK

ILARAK

Antzeko propietate kimikoak dituzten

elementuak

ZUTABEAK

ATZERA

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Page 8: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

AlAluminioa

13

BBoroa

5

SiSilizioa

14

CKarbonoa

6

AsArtsenikoa

33

PFosforoa

15

NNitrogenoa

7

PoPolonioa

84

TeTeluroq

52

SeSelenioa

34

SSufrea

16

OOxigenoa

8

AtAstatoa

85

IIodoq

53

BrBromoa

35

ClKloroa

17

FFluorra

9

HeHelioa

2

RnRadona

86

XeXenona

54

KrKriptona

36

ArArgona

18

NeNeona

10

HHidrógenoa

1

LrLawrentzioa

103

NoNobelioa

102

MdMendelevio

101

FmFermioa

100

EsEinstenioa

99

CfKalifornioa

98

BkBerkelioa

97

CmKurioa

96

AmAmerizioa

95

PuPlutonioa

94

NpNeptunioa

93

UUranioa

92

PaProtaktinioa

91

ThTorioa

90

LuLutezioa

71

YbIterbioa

70

TmTulioa

69

ErErbioa

68

HoHolmioa

67

DyDisprosioa

66

TbTerbioa

65

GdGadolinioa

64

EuEuropioa

63

SmSamarioa

62

PmPrometioa

61

NdNeodimioa

60

PrPraseodimioa

59

CeZerioa

58

RgRoentgenioa

111

DsDarmstadtioa

110

MtMeitnerioa

109

HsHassioa

108

BhBorioa

107

SgSeaborgioa

106

DbDubnioa

105

RfRutherfordioa

104

AcAktinioa

89

RaRadioa

88

CsZesioa

55

BiBismutoa

83

PbBeruna

82

TiTalioa

81

HgMerkurioa

80

AuUrrea

79

PtPlatinoa

78

IrIridioa

77

OsOsmioa

76

ReRednioa

75

WVolframioa

74

TaTantalioa

73

HfHafnioa

72

LaLantanoa

57

BaBarioa

56

SbAntimonioa

51

SnEztainua

50

InIndioa

49

CdKadmioa

48

AgZilarra

47

PdPaladioa

46

RhRodioa

45

RuRutenioa

44

TcTeknezioa

43

MoMolibdenoa

42

NbNiobioa

41

ZrZirkonioa

40

YItrioa

39

SrEstrontzioa

38

GeGermanioa

32

GaGalioa

31

ZnZinka

30

CuKobrea

29

NiNikela

28

CoKobaltoa

27

FeBurdina

26

MnManganesoa

25

CrKromoa

24

VBanadioa

23

TiTitanioa

22

ScEskandioa

21

CaKaltzioa

20

MgMagnesioa

12

FrFrantzioa

87

RbRubidioa

37

KPotasioa

19

NaSodioa

11

BeBerilioa

4

LiLitioa

3

6

7

Elementu kimikoak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

1

2

3

4

5

7

6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

HHidrogenoa

Elementuaren sinboloak

Elementuaren izena

LANTANIDOAK

AKTINIDOAK

ATZERA

Page 9: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

AlAluminioa

13

BBoroa

5

SiSilizioa

14

CKarbonoa

6

AsArtsenikoa

33

PFosforoa

15

NNitrogenoa

7

PoPolonioa

84

TeTeluroa

52

SeSelenioa

34

SSufrea

16

OOxigenoa

8

AtAstatoa

85

IIodoa

53

BrBromoa

35

ClKloroa

17

FFluorra

9

HeHelioa

2

RnRadona

86

XeXenona

54

KrKriptona

36

ArArgona

18

NeNeona

10

HHidrogenoa

1

LrLawrentzioa

103

NoNobelioa

102

MdMendelebioa

101

FmFermioa

100

EsEinstenioa

99

CfKalifornioa

98

BkBerkelioa

97

CmKurioa

96

AmAmerizioa

95

PuPlutonioa

94

NpNeptunioa

93

UUranioa

92

PaProtaktinioa

91

ThTorioa

90

LuLutezioa

71

YbIterbioa

70

TmTulioa

69

ErErbioa

68

HoHolmioa

67

DyDisprosioa

66

TbTerbioa

65

GdGadolinioa

64

EuEuropioa

63

SmSamarioa

62

PmPrometioa

61

NdNeodimioa

60

PrPraseodimioa

59

CeZerioa

58

RgRoentgenioa

111

DsDarmstadtioa

110

MtMeitnerioa

109

HsHassioa

108

BhBorioa

107

SgSeaborgioa

106

DbDubnioa

105

RfRutherfordioa

104

AcAktinioa

89

RaRadioa

88

CsZesioa

55

BiBismutoa

83

PbBeruna

82

TiTalioa

81

HgMerkurioa

80

AuUrrea

79

PtPlatinoa

78

IrIridioa

77

OsOsmioa

76

ReRednioa

75

WWolframioa

74

TaTantalioa

73

HfHafnioa

72

LaLantanoa

57

BaBarioa

56

SbAntimonioa

51

SnEztainua

50

InIndioa

49

CdKadmioa

48

AgZilarra

47

PdPaladioa

46

RhRodioa

45

RuRutenioa

44

TcTeknezioa

43

MoMolibdenoa

42

NbNiobioa

41

ZrZirkonioa

40

YItrioa

39

SrEstrontzioa

38

GeGermanioa

32

GaGalioa

31

ZnZinka

30

CuKobrea

29

NiNikelal

28

CoKobaltoa

27

FeBurdina

26

MnManganesoa

25

CrKromoa

24

VBanadioa

23

TiTitanioa

22

ScEskandioa

21

CaKaltzioa

20

MgMagnesioa

12

FrFrantzioa

87

RbRubidioa

37

KPotasioa

19

NaSodioa

11

BeBerilioa

4

LiLitioa

3

6

7

CKarbonoa

6

6 protoi dauzka

Zenbaki atomikoa

Elementu kimikoak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

1

2

3

4

5

7

6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

LANTANIDOAK

AKTINIDOAK

ATZERA

Karbono atomoa

Page 10: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

AlAluminioa

13

BBoroa

5

SiSilizioa

14

CKarbonoa

6

AsArtsenikoa

33

PFosforoa

15

NNitrogenoa

7

PoPolonioa

84

TeTeluroa

52

SeSelenioa

34

SSufrea

16

OOxigenoa

8

AtAstatoa

85

IIodoa

53

BrBromoa

35

ClKloroa

17

FFluorra

9

HeHelioa

2

RnRadona

86

XeXenona

54

KrKriptona

36

ArArgona

18

NeNeona

10

HHidrogenoa

1

LrLawrentzioa

103

NoNobelioa

102

MdMendelebioa

101

FmFermioa

100

EsEinstenioa

99

CfKalifornioa

98

BkBerkelioa

97

CmKurioa

96

AmAmerizioa

95

PuPlutonioa

94

NpNeptunioa

93

UUranioa

92

PaProtaktinioa

91

ThTorioa

90

LuLutezioa

71

YbIterbioa

70

TmTulioa

69

ErErbioa

68

HoHolmioa

67

DyDisprosioa

66

TbTerbioa

65

GdGadolinioa

64

EuEuropioa

63

SmSamarioa

62

PmPrometioa

61

NdNeodimio

60

PrPraseodimioa

59

CeZerioA

58

RgRoentgenioa

111

DsDarmstadtioa

110

MtMeitnerioa

109

HsHassioa

108

BhBorioa

107

SgSeaborgioa

106

DbDubnioa

105

RfRutherfordioa

104

AcAktinioa

89

RaRadioa

88

CsZesioa

55

BiBismutoa

83

PbBeruna

82

TiTalioa

81

HgMerkurioa

80

AuUrrea

79

PtPlatinoa

78

IrIridioa

77

OsOsmioa

76

ReRednioa

75

WWolframioa

74

TaTantalioa

73

HfHafnioa

72

LaLantanoa

57

BaBarioa

56

SbAntimonioa

51

SnEztainua

50

InIndioa

49

CdKadmioa

48

AgZilarra

47

PdPaladioa

46

RhRodioa

45

RuRutenioa

44

TcTeknezioa

43

MoMolibdenoa

42

NbNiobioa

41

ZrZirkonioa

40

YItrioa

39

SrEstrontzioa

38

GeGermanioa

32

GaGalioa

31

ZnZinka

30

CuKobrea

29

NiNikela

28

CoKobaltoa

27

FeBurdina

26

MnManganesoa

25

CrKromoa

24

VBanadioa

23

TiTitanioa

22

ScEskandioa

21

CaKaltzioa

20

MgMagnesioa

12

FrFrantzioa

87

RbRubidioa

37

KPotasioa

19

NaSodioa

11

BeBerilioa

4

LiLitioa

3

6

7

Elementu kimikoak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

1

2

3

4

5

7

6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

LANTANIDOAK

AKTINIDOAK

Nitrogeno atomoa

7 protoi dauzka

Zenbaki atomikoa

NNitrogenoa

7

ATZERA

Page 11: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

AlAluminioa

13

BBoroa

5

SiSilizioa

14

CKarbonoa

6

AsArtsenikoa

33

PFosforoa

15

NNitrogenoa

7

PoPolonioa

84

TeTeluroa

52

SeSelenioa

34

SSufrea

16

OOxigenoa

8

AtAstatoa

85

IIodoa

53

BrBromoa

35

ClKloroa

17

FFluorra

9

HeHelioa

2

RnRadona

86

XeXenona

54

KrKriptona

36

ArArgona

18

NeNeona

10

HHidrogenoa

1

LrLawrentzioa

103

NoNobelioa

102

MdMendelebioa

101

FmFermioa

100

EsEinstenioa

99

CfKalifornioa

98

BkBerkelioa

97

CmKurioa

96

AmAmerizioa

95

PuPlutonioa

94

NpNeptunioa

93

UUranioa

92

PaProtaktinioa

91

ThTorioa

90

LuLutezioa

71

YbIterbioa

70

TmTulioa

69

ErErbioa

68

HoHolmioa

67

DyDisprosioa

66

TbTerbioa

65

GdGadolinioa

64

EuEuropio

63

SmSamarioa

62

PmPrometioa

61

NdNeodimioa

60

PrPraseodimioa

59

CeZerioa

58

RgRoentgenioa

111

DsDarmstadtioa

110

MtMeitnerioa

109

HsHassioa

108

BhBorioa

107

SgSeaborgioa

106

DbDubnioa

105

RfRutherfordioa

104

AcAktinioa

89

RaRadioa

88

CsZesioa

55

BiBismutoa

83

PbBeruna

82

TiTalioa

81

HgMerkurioa

80

AuUrrea

79

PtPlatinoa

78

IrIridioa

77

OsOsmioa

76

ReRednioa

75

WWolframioa

74

TaTantalioa

73

HfHafnioa

72

LaLantanoa

57

BaBarioa

56

SbAntimonioa

51

SnEztainua

50

InIndioa

49

CdKadmioa

48

AgZilarra

47

PdPaladioa

46

RhRodioa

45

RuRutenioa

44

TcTeknezioa

43

MoMolibdenoa

42

NbNiobioa

41

ZrZirkonioa

40

YItrioa

39

SrEstrontzioa

38

GeGermanioa

32

GaGalioa

31

ZnZinka

30

CuKobrea

29

NiNikel

28

CoKobaltoa

27

FeBurdina

26

MnManganesoa

25

CrKromoa

24

VBanadioa

23

TiTitanioa

22

ScEskandioa

21

CaKaltzioa

20

MgMagnesioa

12

FrFrantzioa

87

RbRubidioa

37

KPotasioa

19

NaSodioa

11

BeBerilioa

4

LiLitioa

3

6

7

Elementu kimikoak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

1

2

3

4

5

7

6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

LANTANIDOAK

AKTINIDOAK

HgMerkurioa

80 Urdinez: likidoa

Beltzez: solidoa

Gorriz: gasa

Morez: artifiziala

ATZERA

Page 12: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

Materiaren egoerak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

Page 13: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Atomoen antolaketa

IRTENAURREKOA

Atomo bakartuak Molekulak Kristalak

Substantzia sinpleak

Oxigenoa (O2)

Substantzia konposatuak

Ura (H2O)

Substantzia sinpleak

Diamantea (karbonoa)

Substantzia konposatuak

Gatza (sodioa eta kloroa)

Gas nobleak

Helioa (He)

Page 14: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

KristalakMolekulak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Formula kimikoak

IRTENAURREKOA

Substantziak adierazten dituzte

O2

Substantzia sinplea

Substantzia konposatu molekularra

Oxigeno molekula

Oxigeno atomoa

Elementuaren sinboloa

Atomo kopurua

H2O

Elementuarensinboloa

Atomo kopuruaUr molekula

Oxigeno atomoa

Hidrogeno atomoak

C

Elementua

Substantzia konposatu kristalinoa

Karbonoa

Karbono atomoak

Elementuarensinboloa

NaCl

Elementuen sinboloak

Elementu bakoitzaren proportzioa

Sodio kloruroa

Kloro atomoa

Formula eta elementuaren sinboloa bat datoz.

Sodio atomoa

Page 15: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Hidrogenoa

IRTENAURREKOA

- «Ur-sortzailea»- Gasa - Koloregabea- Usaingabea- Zaporegabea- Sukoia- Substantzia arinena

Unibertsoa

Izaki bizidunak

Lurrazala

H2

Hidrogenoa % 83,9

Eguzkia

Hidrogenoa % 63

Hidrogenoa % 0,22

Page 16: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Helioa

IRTENAURREKOA

- «Helios jainko grekoa» - Gasa atomo gisan- Ez du konposaturik eratzen- Airea baino arinagoa- Ez da sukoia

Unibertsoa

HeHelioa % 15,9

1860 - Aurkikuntza

EklipseaHelioaHelioa

Page 17: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

- Gasa - Koloregabea- Usaingabea- Zaporegabea- Geldoa

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Nitrogenoa

IRTENAURREKOA

Izaki bizidunak

N2

Nitrogenoa % 1,4

Nitrogenoa % 78

Atmosfera

Nitratoak

Proteinak

Page 18: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Oxigenoa

IRTENAURREKOA

- «Oxido-sortzailea»- Gasa - Koloregabea- Usaingabea- Zaporegabea

Izaki bizidunak

Lurrazala

O2

Oxígenoa % 47

Oxigenoa % 21

Atmosfera

Oxigenoa % 25,5

Ura

Oxigeno atomoa

H2O

Ozonoa

O3

Page 19: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Karbonoa

IRTENAURREKOA

- Konposatu organikoen oinarria- Gaitasun handia konposatuak osatzeko

Izaki bizidunak

Lurrazala

C

Karbonoa % 0,19

Karbonoa % 0,03

Atmosfera

Karbonoa % 9,5

Ikatza

Grafitoa

Petrolioa

Karbono dioxidoa

Page 20: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

Lurrazalaren elementuak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

SAKATU GEZIETAN XEHETASUNAK IKUSTEKO

Lurrazala

Kaltzioa % 3,5

Magnesioa % 2,2

Burdina % 4,5

Aluminioa % 7,9

Silizioa % 28

Page 21: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

Lurrazaleko elementuak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

Lurrazala

Silizioa % 28

ATZERA

Substantzia solidoaNabarraEz da aske agertzen

Silizea (SiO2)

Kuartzoa

Mikrotxipa

Page 22: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

Lurrazaleko elementuak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

Lurrazala

ATZERA

Metal bigunaGris-zurixkaEz da aske agertzenBauxitatik lortzen da

Aluminioa % 7,9

Mikak

Feldespatoak

Page 23: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

Lurrazaleko elementuak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

Lurrazala

ATZERA

Metala Grisa Ez da aske agertzen

Burdina % 4,5

Pirita

Oligistoa

Altzairua

Burdinaren eta oxigenoaren

nahastea

Burdinaren eta sufrearen nahastea

Burdinaren eta karbonoaren

nahastea

Page 24: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

Talkoa

Lurrazaleko elementuak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

Lurrazala

ATZERA

MetalaZuriaZilar-koloreko distira Ez da aske agertzen

Magnesioa % 2,2

Su-festak

Olibinoa

Page 25: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

Lurrazaleko elementuak

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

Lurrazala

ATZERA

Metala Zuri-grixaskaEz da aske agertzen

Kaltzioa % 3,5

Kareharria

Estalaktitak

Kaltzita

Kaltzio karbonatoa (CaCO3)

Kaltzioa

Page 26: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW

Elementuak itsasoko uretan

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

IRTENAURREKOA

GatzakGramoak litroko

Sodio

kloruroa24

Magnesiokloruroa

5

Sodio sulfatoa

4

Kaltzio kloruroa

1,1

Potasiokloruroa

0,7

Sodio bikarbonatoa

0,2

Beste batzuk 0,5

Guztira 35,5

Itsasoko uraren batez besteko konposizio kimikoa

Metal bigunaDistira metalikoaKonposatu ugari osatzen duEz da aske agertzen

GasaHori-berdexkaAirearen dentsitate bikoitzaNarritagarria eta pozoitsuaUra desinfektatzeko erabiltzen da

Metal solido bigun-bigunaDistira metalikoaKonposatu ugari osatzen duEz da aske agertzenOxigenoarekin erreakzionatzen du

Kloroa

Sodioa

Halita

PotasioaPotasio kloruroa

URA (H2O)

Page 27: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Ura

IRTENAURREKOA

Ur-molekulak

Hidrogeno-zubiak

% 68 ura

ATZERA

Page 28: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

Estekak

HASI

IRTENAURREKOA

Atomoen funtzionamendua

SARTU WEBORRI HONETARA

Fisikarako eta kimikarako estekak

SARTU WEBORRI HONETARA

Page 29: Materiaren konposizioa

NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Materiaren konposizioa

WWWWWW HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA

HASI

IRTENAURREKOA