MATERIARENMATERIAREN ANIZTASUNAANIZTASUNA

Materiaren egoeren ezaugarriakMateriaren egoeren ezaugarriakSOLIDOSOLIDO LIKIDOLIKIDO GASGAS

FORMAFORMA FINKOAFINKOA ALDAKORRAALDAKORRA ALDAKORRAALDAKORRA

MASAMASA FINKOAFINKOA FINKOAFINKOA FINKOAFINKOA

BOLUMENABOLUMENA FINKOAFINKOA FINKOAFINKOA ALDAKORRAALDAKORRA

PARTIKULEN PARTIKULEN KOKAPENAKOKAPENA

LOTUTALOTUTA EZ HAIN EZ HAIN LOTUTALOTUTA

ASKEASKE

PARTIKULEN PARTIKULEN MUGIMENDUMUGIMENDUAA

EZEZ GUTZIGUTZI BAIBAI

EGOERA ALDAKETAKEGOERA ALDAKETAK

LIKIDO

GASSOLIDO

URTZEA SOLIDOTZEABAPORIZAZIOA

SUBLIMAZIO ERREGRESIBOA

KONDENTSAZIOA

SUBLIMAZIOA

NAHASTEAKNAHASTEAK

• Substantzia bat baino gehiagoren Substantzia bat baino gehiagoren elkarketa. elkarketa.

BERDINAK AL DIRA?

NAHASTE MOTAKNAHASTE MOTAK

• NAHASTE HOMOGENEOAKNAHASTE HOMOGENEOAK Itxura uniformea duen materiari deritso.Itxura uniformea duen materiari deritso. Begiratu hutsez ezingo dugu ikusi zer osagai Begiratu hutsez ezingo dugu ikusi zer osagai

duen. Esaterako duen. Esaterako itsasoko ura, …..itsasoko ura, …..• NAHASTE HETEROGENEOAKNAHASTE HETEROGENEOAK Itxura uniformea ez duen materiari deritso.Itxura uniformea ez duen materiari deritso. Begiratu hutsez, zati desberdinez osatuta dagoela Begiratu hutsez, zati desberdinez osatuta dagoela

ikusiko dugu. Esaterako ikusiko dugu. Esaterako entsalada,….entsalada,….

NAHASTE BATEN OSAGAIAK NAHASTE BATEN OSAGAIAK BANATZEABANATZEA

• Nahaste baten osagaiak banatzeko Nahaste baten osagaiak banatzeko metodo fisikoak era biltzen dira.metodo fisikoak era biltzen dira.

• Metodorik esagunenak hauek dira:Metodorik esagunenak hauek dira:- - Dekantazioa - IragazpenaDekantazioa - Iragazpena- Distilazioa - Zentrifugaz- Distilazioa - Zentrifugaz ioaioa- Kristalizazioa - Imantazioa- Kristalizazioa - Imantazioa

IRAGAZPENAIRAGAZPENA

• Iragazteko gailu desberdinak erabil Iragazteko gailu desberdinak erabil daitezke, sare metalikoa, papera, …..daitezke, sare metalikoa, papera, …..

• Ura eta harriak banatzeko erabiliko dugu.Ura eta harriak banatzeko erabiliko dugu.

DEKANTAZIOADEKANTAZIOA

• Disolbagarriak ez diren bi likido banatzeko Disolbagarriak ez diren bi likido banatzeko erabiliko dugu.erabiliko dugu.

• Ura eta olioaUra eta olioa

DISOLUZIOAKDISOLUZIOAK

• Disozioak, nahaste homogeneoak dira, hau Disozioak, nahaste homogeneoak dira, hau da, itxura uniformea dute.da, itxura uniformea dute.

• Bi osagaiz osaturik dago:Bi osagaiz osaturik dago:SolutuaSolutua:kantitate txikiena duen osagaia.:kantitate txikiena duen osagaia.DisolbatzaileaDisolbatzailea: kantitate handiena duen : kantitate handiena duen

osagaia.osagaia.Esaterako, Itsasoko uretan: Esaterako, Itsasoko uretan: URAURA disolbatzaileadisolbatzailea da eta da eta GATZAGATZA

solutuasolutua

IMANTAZIOAIMANTAZIOA

• Metal magnetiko bat, magnetikoa ez den Metal magnetiko bat, magnetikoa ez den beste substantzia batetik banatzeko .beste substantzia batetik banatzeko .

• Burdina eta harriak.Burdina eta harriak.

DISTILAZIOADISTILAZIOA

• Disolbagarriak diren bi likido banatzeko Disolbagarriak diren bi likido banatzeko erabiltzen da. Haien irakite puntuarekin erabiltzen da. Haien irakite puntuarekin lotuta dago.lotuta dago.

ZENTRIFUGAZIOAZENTRIFUGAZIOA

• Likido eta solido bat banatzeko erabiltzen Likido eta solido bat banatzeko erabiltzen da.da.

• Ura eta uhaza / arropa eta uraUra eta uhaza / arropa eta ura

KRISTALIZAZIOAKRISTALIZAZIOA

• Likido eta solido disolbagarri bat Likido eta solido disolbagarri bat banatzeko erabiltzen da.banatzeko erabiltzen da.

• Ura eta gatzaUra eta gatza

SUBSTANTZIA PURUAKSUBSTANTZIA PURUAK

• Substantzia puruak berariazko Substantzia puruak berariazko propietateak dituzte, dentsitatea , irekite propietateak dituzte, dentsitatea , irekite puntua,…puntua,…

• Bi motatakoak izan daitezke:Bi motatakoak izan daitezke:- Konposatuak (ura)- Konposatuak (ura)- Elementuak (urrea)- Elementuak (urrea)

SUBSTANTZIA PURU SUBSTANTZIA PURU KONPOSATUAKKONPOSATUAK

Metodo kimikoen bidez substantzia sinpleagoetan deskonposa daitezkeen substantzia puruak dira.

Ura H2O esaterako oxigenoz eta hidrogenoz osatuta dago. Elektrolisi prozesua eginez (elektrizitatea aplikatuz) hidrogenoa eta oxigenoa bana daitezke

ELEKTROLISIAELEKTROLISIA

ELEMENTU KIMIKOAKELEMENTU KIMIKOAK

• Beste substantzia sinpleagoetan bana Beste substantzia sinpleagoetan bana ezin daitezkeen substantzia puruak dira.ezin daitezkeen substantzia puruak dira.

• Urrea, oxigenoa, zilarra,……Urrea, oxigenoa, zilarra,……

XXI. MENDEKO XXI. MENDEKO MATERIALAKMATERIALAK

• Material sintetikoak naturan agertzen ez Material sintetikoak naturan agertzen ez direnak dira.direnak dira.

• Material hauek prozesu kimikoen bitartez Material hauek prozesu kimikoen bitartez lortzen dira.lortzen dira.

• Aipagarrienak honako hauek dira:Aipagarrienak honako hauek dira:- plastikoa - beira- plastikoa - beira- beira zuntza - zuntz optikoa- beira zuntza - zuntz optikoa- karbono zuntza- karbono zuntza

PLASTIKOAKPLASTIKOAK

• Petroliotik eratorria.Petroliotik eratorria.• Propietateak:Propietateak:

- - Arinak, baina ez dira erraz hausten, Arinak, baina ez dira erraz hausten, ezta gastatzen ere.ezta gastatzen ere.

- Urarekiko iragazgaitzak.- Urarekiko iragazgaitzak.- - Higienikoak, ez dira usteltzenHigienikoak, ez dira usteltzen- - Erraz molda daitezke, beroa erabilizErraz molda daitezke, beroa erabiliz- - Isolatzaile termiko eta elektriko onakIsolatzaile termiko eta elektriko onak

BEIRABEIRA

–Gogorra, baina hauskorraGogorra, baina hauskorra–GardenaGardena–Isolatzaile termiko eta elektrikoaIsolatzaile termiko eta elektrikoa–Ez du erreakzionatzen barne Ez du erreakzionatzen barne

hartzen dituen substantziekinhartzen dituen substantziekin–Batzuk tenperatura aldaketa Batzuk tenperatura aldaketa

bortitzei eta kolpeei eusten dietebortitzei eta kolpeei eusten diete

BEIRA ZUNTZABEIRA ZUNTZA

–Material haritsuaMaterial haritsua–Beira urtua zulo finetatik igarotzean Beira urtua zulo finetatik igarotzean

lortualortua–Isolatzaile termiko ona, oso Isolatzaile termiko ona, oso

moldagarriamoldagarria–Ez da herdoiltzenEz da herdoiltzen–Itsasontziak eta kotxeen karrozeriak Itsasontziak eta kotxeen karrozeriak

egitekoegiteko

ZUNTZ OPTIKOAZUNTZ OPTIKOA

–Beira zuntza oinarri hartuz egiten da.Beira zuntza oinarri hartuz egiten da.–Argiaren eroaleaArgiaren eroalea

Telekomunikazioetarako erabiltzen Telekomunikazioetarako erabiltzen da (telefono eta ordenagailu da (telefono eta ordenagailu kableetarako)kableetarako)

KARBONO ZUNTZAKARBONO ZUNTZA

–Karbonoz indartutako platikoz Karbonoz indartutako platikoz eginaegina

–Hauskaitza, elastikoa, arinaHauskaitza, elastikoa, arinaAutomobilgintzanAutomobilgintzanKirol-materialak: bizikletak, Kirol-materialak: bizikletak,

tenis-erraketak, kaskoaktenis-erraketak, kaskoak

HONDAKINAK ETA HONDAKINAK ETA BIRZIKLAPENABIRZIKLAPENA

• Gure ingurua hobeto izan ahal izateko, Gure ingurua hobeto izan ahal izateko, honako hiru ekintza hauek egin behar honako hiru ekintza hauek egin behar ditugu.ditugu.

• KontsumoaKontsumoa MURRIZTUMURRIZTU• ProduktuakProduktuak BERRERABILIBERRERABILI• HondakinakHondakinak BIRZIKLATUBIRZIKLATU