Lehen hiruhilekoa

Ingurunearen 4Ezaguera

lmh

giltza

Izaki bizidunak gara1

Gure gorputzarekin, sentimenduak adierazi eta mugimendu harriga-rriak egin ditzakegu, bideo honetan erakusten den bezala. Hitz egin zure ikaskideekin irudietan agertzen diren sistemei eta zentzumenei buruz.

http://www.youtube.com/watch?v=eB8kSKyeIz4&list=PLD4031E3C8A66E7F2&index=12&feature=plpp_video

2

Ikasi Pixelekin

3

Entzun eta hitz eginNeure burua ezagutzen al dut?

BIZI-FUNTZIOAK

Zentzumenak

Erlazioa UgalketaNutrizioa

Nerbio-sistema

Lokomozio-sistema

4

GURE BIZI-FUNTZIOAK: erlazioa, nutrizioa eta ugalketa

betetzen ditugu:erlazioa, nutrizioa ugalketa.

ErlazioaErlazio-funtzioa

Zentzumenak.

Nerbio-sistema.

Lokomozio-sistema.

Zarata handi bat entzuten dugunean, belarriak estaltzen ditugu.Ezusteko bat ematen

digutenean, garrasi egiten dugu.

Jatekoa probatzen dugu, puntuan dagoen jakiteko.

Gaixorik gaudela uste dugunean, kopeta ukitzen dugu sukarra dugun jakiteko.

Opari bat ikustean, harritu egiten gara.

5

1

Izaki bizidunek hiru bizi-funtzio betetzen dituzte: erlazioa, nutrizioa eta ugalketa.

UgalketaUgalketa-funtzioa

1. Azaldu, zeure hitzekin, zergatik diren beharrezkoak erlazio-, nutrizio- eta ugalketa-funtzioa.

2. Zergatik esaten zaie bizi-funtzio? Existituko ote lirateke gizakiak ugalketa-funtziorik gabe?

NutrizioaNutrizio-funtzioa

Digestioa.

Arnasketa.

Zirkulazioa.

Iraizketa.

Gure gorputzarentzat, beharrezkoa da jatea eta arnasa hartzea.

Haurdunaldiko bederatzi hilabeteak igarotakoan, haurra jaiotzen da.

ERLAZIO-FUNTZIOA: Zentzumenak, nerbio-sistema eta lokomozio-sistema

Bost zentzumenak

Entzumena.Ikusmena. Usaimena. Dastamena.

Ukimena.

3. Egin erlazio-funtzioan esku hartzen duten zentzumenen eta sistemen eskema bat, eta adie-razi haietako bakoitza zertarako den.

ikusmenaren bidez

nerbio-sistemak

6

1

4. Zer jardueratan erabiltzen dituzu zentzumenak? Idatzi sei jarduera honelako taula batean:

5. Osatu lau laguneko taldeak, eta erantzun galdera hauei:

6. Imajinatu marrazkiko egoera bera, baina atletak begiak estaliak dituela. Ikusmenik gabe, gai izango ote litzateke atleta oztopoen gainetik jauzi egiteko?

CONCEPTOS BÁSICOS (OINARRIZKO EZA-GUTZAK)

Erlazio-funtzioaren bidez, izaki bizidunok gure inguruan zer gertatzen den jakiten dugu, eta modu batean edo beste batean erreakzionatzen dugu. Zentzumenak, nerbio-sistema eta lokomozio-sistema arduratzen dira funtzio hori betetzeaz.

Lokomozio-sistema

http://www.atletismoparaciegos.org/esp/index.html

Jarduera Zentzumena

Etxeko txirrinak jotzen duenean, atea irekitzera jaikitzen naiz. Entzumena

7

ERLAZIO-FUNTZIOA: Zentzumenak, nerbio-sistema eta lokomozio-sistema

IKUSMEN-NERBIOA

2. MUINA

3. NERBIOAK

1. BURMUINA

8

1

7. Egin laburpen bat egoera honetan erlazio-funtzioa nola gauzatzen den azaltzeko: kalea guru-tzatzera zoaz, eta entzun duzu hurbiltzen ari den auto batek klaxona jo duela.

8. Zentzumenetako bat ukimena da. Imajinatu oso zimurra den zerbait ukitu duzula, eta ez duzula atsegin. Une horretan, zer informazio bidali diozu garunari? Nola jokatuko duzu?

9. Demagun ekintza hauek egin dituzula: ohean luzatu, hortzak garbitu eta edontzi bat ur edan. Azaldu:

eskeleto-siste-ma muskulu-sistema

MUSKULUAK

HEZURRAK

9

10

UGALKETA: Ernalketa, haurdunaldia eta erditzea

ugaltze-aparatua arabera bereizten dira.

EMAKUMEA

GIZONA

ugalketa

Ernalketa:

Haurdunaldia:

Erditzea:

1

10. Azaldu neskek eta mutilek kanpoko zer desberdintasun izaten dituzten pubertaroan.

11. Egin zure jaiotzari buruzko testu bat, gurasoen laguntzarekin. Hau da jarraitu beharreko proze-sua:

Lehen hiruhilekoa Bigarren hiruhilekoa Hirugarren hiruhilekoa

Emakumeen ugaltze-aparatuak obuluak sortzen ditu, eta gizonenak, berriz, espermato-zoideak. Gizonen eta emakumeen desberdintasun horiei esker gertatzen da ugalketa.

Haurdunaldiko faseak

11

IKASITAKOA BERRIKUSI

12. Konparatu eskema hau 3. orrialdekoarekin. Kopiatu zure koadernoan, eta osatu falta den informazioa.

Pentsatu unitatean landutako gaiez, eta erantzun galdera hauei:

Hausnartu

?

Zein?

?

?

12

INFORMAZIO GEHIAGO 1Zer da ekografia bat?

ekografia.

http://infopadres.net/2009/09/ecografia-la-vida-en-directo/http://www.babysitio.com/embarazo/salud_prenatal_ecografia.php

13

ATAZA INTEGRATUA OINARRIZKO GAITASUNAK ETA ASKOTARIKO ADIMENAK

Jolasgaraia azkenean!

2

1

Zertan jolasten gara gure eskolan jolasgaraian? Ikertu:

Lagunekin jolasean

Jarri zeure burua egoera hauetan:

Jarduera: Sokasaltoan ibiltzea.

Zentzumenak Nerbio-sistema Lokomozio-sistema

Ikusmena arduratzen da soka non dagoen ikusteaz.

Informazioa bidaltzen du garunera, noiz jauzi egin jakiteko.

Goiko eta beheko gorputz-adarre-tako hezurrak eta muskuluak akti-

batzen ditu.

Jolasaren izena Neskak eta mutilak Mutilak bakarrik Neskak bakarrik

… … … …

14

3

Jokoan aritzeko arauak

4

Interpretatu emaitzak, galdera hauei erantzunez:

Ikusi dituzun joko eta jarduera guztiak gauzatzeko, ezinbestekoak dira arauak. Aukeratu ha-.ietako bat, eta erantzun:

5

Egin zure eskolako jolastokiaren krokisa. Identifikatu jolas bakoitza normalean zer lekutan egiten den, eta marraztu. Hau da jarraitu beharreko kodea:

Futbola

Sokasaltoa Txingoa

Eraikuntzak

Dantza

Txirrista

Azaldu zuen ikerketa gainerako ikaskideei.

15

Harr

apake

ta