ntton Olaizolak 1980ko maiatzean hanka egin

zuen herritik. Izaskun Arrazolak ere

urte berean ihes egin zuen Martute-

neko espetxetik. 25 urtean kon-

tu dexente, gertakari ugari.

Oraingoan Anttonen ibile-

rak ekarri ditugu paperera.

NOLA GOGORATZEN DUZU ALDE EGIN-DAKO EGUN HURA?Nik banekien egunen batean gertatubehar zuela. Momentuan ez nuennahigabe handirik sentitu. Euskal He-rriko testuinguruak agintzen zuen, etaonartua nuen gerta zitekeela. Beno, be-ti ere aita-amak hor daude, familia…Zestoatik Iparraldera hanka egin nuen,baina behintzat Euskal Herrian nengo-en.

A

danbolin2005/06 52. ALEA

6. orrialdean jarraitzen du

0

Jardunian

AnttonOlaizola

BAZKIDE GUZTIEN ARTEAN Euskal Herriko landetxe batean

asteburu bat Z O Z K E T A T Z E N D U G U U R T E R O .Aurtengo saritua X A B I E R E T X A B E izan da.

Zuk ere bazkide izan nahi duzula? BA, ZEREN ZAIN ZAUDE 943147 123TELEFONORA DEITU eta Jone Bergaraz galdetzeko?

Urteko kuota 20 euro.

Zorionak!

MM EE RR II TT UU AA .. Bati baino gehiagori entzun diot esaten: "Euskarazederki egiten duzue! Zuena bai meritua!" Eta nola nahi duzu egitea, ahoa irekiorduko hizkuntza horretan aritu gara eta! Euskara ama hizkuntza dugunok ezdugu meriturik. Bigarren hizkuntza dezente geroago ikasi dugu eta gehienetanokerrago moldatzen gara gaztelaniaz. Asko, desiatzen egoten gara euskaraz egite-ko, gaztelaniaz hitz egiten "sufritu" egiten baitugu. Guretzako naturala da euska-ra, berezkoa. Gureak ez du meriturik.Autobuseko aldameneko aulkian ama bat doa haur txikiarekin. Normala den be-zala umeak ez du geldirik egon nahi eta ama horrela ari zaio: «Heldu honi!, Eseriondo!, Kontuz!, Eman eskua!». Normala den bezala umeak ez dio batere kasurikegin eta bere onetik aterata amari hauxeatera zaio: "Pero te vas a sentar bien yahombre!". Bi burutazio:-Gurasoak ez ditu hemengoak, baina se-guru ama hori bertan jaio dela eta ez dagauza izan zortzi hitz baino gehiago ikas-teko? Alemaniara joan balitz bizitzeraalemana ikasi gabe geratuko al zen? Beti-ko burutazioa.-Zergatik egin behar dio ama horrek se-meari euskaraz? Nola sentitzen ote daama hori berezko hizkuntza ez duen ho-rretan bere semeari euskaraz egiten dio-nean? Badakienean aldameneko aulkikoabelarria jarrita dagoela? Badakienean ezduela ondo ahoskatzen euskaraz? Ez dubere hizkuntza, berarentzat ez da natu-rala (nola izango da ba sekula erabili ez badu?) eta hala ere intentzioa jarri du.Nola sentitzen dira euskara ikasi eta gero seme-alabei euskaraz baino egiten ezdieten gurasoak? Zergatik ez gaztelaniaz egin, beren hizkuntza naturalean? Neu-re burua imajinatzen dut: Gaztelania ama hizkuntza, euskara 25 urterekin ikas-ten hasi eta haurra badator. Euskaraz egingo al nioke haurrari? (ez naiz ari lauagindu-hitz botatzeaz, komunikazio hizkuntzatzat aukeratzeaz baizik). Ez dakitzer egingo nukeen.Meritua euskararik jakin ez eta ikasi eta erabiltzen duenarena da. Meritua etaerabaki ausarta da euskara ama hizkuntza ez duenak haurrarekin komunikatze-ko hizkuntza hori aukeratzea.Logikoa behar luke izan eta ez meritua, Herri batera etorri edo bertan jaio, etabertako hizkuntza ikasi eta erabiltzea. Baina ez da hala gertatzen.Logikoa behar luke gurasoek transmititutako euskaran hitz egitea. Baina ez dahala gertatzen.Meritu bat behintzat ahaztu zait: euskara ama hizkuntza izanda sekula euskarazegiten ez duen herritarrari euskaraz egiten dion horrena, leihatilako funtziona-rioari, euskara ez dakiela jakinda ere, euskaraz hitz egiten hasten zaion horre-na... gaztelaniaren mundu itogarrian bere betiko hizkuntzarekin aurrera egitensaiatzen den horrena... Bestela betikoa esan beharko ezta?: "Hizkuntza bat ez dagaltzen ez dakitenek hitz egiten ez dutelako dakitenek hitz egiten ez dutelako bai-zik".

arg i tara tza i l ea : Danbolin Zulo elkartea. Kultur Etxea. Gurutze z/g. 20740 Zestoa (Gipuzkoa) Telefonoa: 943 147 123 e-mail: danbolin@topagunea.com

danbo l in : Jone Bergara, Edurne Korta, Olaia Salegi, Manuel Arregi, Jon Artano, Nagore Telleria, Urko Canseco, Miguel Santamaría, Margari Eizagirre, Joxeba Larrañaga,

Onintza Irureta, Alazne Olaizola, Naiara Exposito, Maria Antonia Artano d ise inua e ta maketaz ioa : Eneko Aristi

i npr imateg ia : Gertu (Oñati). l ege gorda i lua : SS-1108/2000 ISSN : 1576-9429

dd aa nn bb oo ll ii nn E K E Z D U B E R E G A I N H A R T Z E N A L D I Z K A R I A N A D I E R A Z I TA KO E S A N E N E TA I R I T Z I E N E R A N T Z U K I Z U N A

Onintza I rure ta

34 6 9 10 1214 16 17 II NN KK EE SS TT AA EE NN BB II DD OO AA KK

JJ AA RR DD UU NN II AA NNAA NN TT TT OO NN OO LL AA II ZZ OO LL AA

UU DD AA LL EE KK OO BB EE RR RR II AA KK

AA GG EE NN DD AA

DD AA NN TT ZZ AA RR AA KK OO GG UU SS TT UU --KK OO BB II KK OO TT EE RR II KK EE ZZ

HH EE RR RR II KK OO BB AA ZZ TT EE RR RR EE TT AA NN

BB RR UU MM MM MM MM MM MM MM MM MMKK EE NN DD UU PP AA RR EE TT II KK

DD AA NN BB OO LL II NN ZZ UU LL OOKK AA LL EE // BB AA LL EE

enb idoa I .

Jarra i dezagun mar txan :Dagoeneko pasa da Euskal Herritik Emakumeen mun-du martxa. Aurten gainera Urola-Kostan ere lekukoahartzeko aukera izan dugu, hemen ere, gure herrian,eradesberdinetako zapalkuntza eta diskriminazio sexistapairatzen baititugu.Horrexegatik, salaketa eta errebindikazio bateratuakegin, eta gure bizitza eta gizartea diseinatu eta moldatuduten horien aurka egiteko, hainbat eta hainbat elkartueta antolatu gara: Euskal Herrian jaio garenok edourrundik etorritakoak, langabetuak, esplotatuak, lesbia-nak, dispertsatu eta kartzelatuak, txiroak, sexu langile-ak, etxekoandreak, emakume gazteak, baserritarrak,zaintzaileek iraindu eta akosatuak, abokatuak, pentsio-nistak, ekonomistak, intsumisak, artisauak, ekologis-tak, euskaltzaleak, feministak...Beraz, pasa da Euskal Herritik eta jarraitzen du mun-duan zehar, baina hemen ez da honekin lotutako lanabukatu; eskutitz bat adostu da, mundu mailan emaku-meek pairatzen duten zapalkuntzarekin bukatzeko etaaskatasunean oinarritutako eremuak errebindikatzeko.Euskal Herrira dagokionez, berriz, beste eskutitz bateratzear dago oraindik, eta honetan datza orain gurelana eta hona bideratuko dugu gure esfortzua. Zurebila gabiltza, emakume hori, zuk ere zure neurrian es-kutitz hau osatzen lagun diezagukezulako. Beste mun-du eta Euskal Herri bat posible delako, jarrai dezagunmartxan.

www.emakumemartxa.org

Nori? Ba,neure buruari?Ez erretzekoeta azalekominbiziarik ezizateko.

Antonio Waliño

39 urte

Umeei etadenei, denok ba-bestu beharko ge-nuke, ze eguzkiaez dago oso ona,esaten dutenezbehintzat!

Aitziber Ibarguren

33 urte

N o r i e m a n g oz e n i o k e e g u z k i t a k ok r e m a ?

HH UU RR RR EE NN GG OO AA

g lobal i zaz io matx i s taren aurka i rau l t za f emin i s ta

P i n t a d a .Ez nago haurdun. Edo hori uste dut behintzat. Baina martxa honetan, ginekologoarenean txandahartzea lortzen dudanerako, hortxe nonbait. Abuztuan tokatzen zait errebisioa. Bi hilabete beran-duagorako ematen dutela jakinda, oraingoz hasi naiz deika. Eta deitutako bakoitzean galdera bera"haurdun al zaude?". Behin baino gehiagotan sentitu dut gezurra esateko gogoa. Haurdun ez ba-zaude, ez baitizute sekula santarako txandarik ematen. Gero osasunaren kalitateaz hitz egingo di-gute eta prebentziorako kanpainekin etorriko zaizkigu.

anbideadela eta, nolabaitekonomadismo bateanmurgildua egon izannaiz beti. Azkenengoboladan Nafarroan lanegitea suertatu zait.Aldaketak nabarme-nak izan dira:· Populazio dentsita-tea· Atentzio handiaematen didan gauza:zenbateko zelai lauakdiren. Hemen Gipuz-koan, dagoen zemen-tu politika dela-eta,zelaiak eraikinez be-tetzen ari zaizkigu.Ez pentsa han erezementu politi-ka ez dagoe-

nik, begira bestela Itoitz eta bere inguruei, baina hau bilduagoa izaki areagotu egi-ten da.· Baztanen bizi naiz eta han insignis pinurik ez dago.· Baztanen kristo guztiak daki dantzatzen (mutildantzak, irridantzak…)· Inauteak. Nola gorde dituzten.· Solasa. Makina bat hitzekin loditu dut nire hiztegia.Gipuzkoa beti izan da euskalduntasunaren ardatza eta erreferentzia. EuskalgintzaDonostiaren inguruan kokatua dago. Euskadi Irratia nahiko gipuzkoarra da…Gipuzkoa periferiako herrialdeak horretaz nazkatu xamartuta daudela suma-tzen ditut, eta arrazoi osoz. Ez gaude leziorik emateko inori, zenbait arlotangu baino hobeto jokatu dutelako. Ingelesek bezala jokatzen dugula uste dut,hau da, mundu guztiak daki ingelesez eta ingelesak omen dira hizkuntza gu-txien dakizkitenak. Dena, ingelesa ardatz delako hizkuntza mailan. Euskal-duntasunean gipuzkoarrak gara ingelesak. Adibidetxo bat: aurten, Orreagan,Korrikaren irteeran, niri gertatutakoa. Orreagatik Auritzera korrikan gindoa-zela, alboan Aezkoako gizonezko bat tokatu zitzaidan aetzaren traje eta guzti, eta Korrikakopetoarekin. Oso traje berezia da. Felipe II.aren garaiko trajea dirudi bere kapela dotorearekin.Arraroa egin zitzaidan, baina gizon hura naturaltasun osoarekin saltaka ari zen. Gipuzkoarfiltroarekin begiratuko nion seguru aski. Aezkoa ere Euskal Herria da edota, agian, EuskalHerriak daude? Ez dakit. Euskal Herria kolore askotarikoa dela nabarmena da. Hitz jokoa egi-nez Euskal Herria nabarra da: berdea, horia, txuria…Geure ingurukoaz gain, perspektiba gehiago izateko, beste Euskal Herriak ezagutzea kome-nigarria dela uste dut. Aitzakia polita laister datozen oporretan osteratxoa egiteko. Azken fi-nean, urrutira joan beharrarekin denok toki beretara joaten gara.

Erretzen di-ren denei eman-go nieke, edobestela, besteakerrearazten di-tuzten denei.

Edurne Odriozola

37 urte

Ba, ez dakit,edozeini. Batezere txikitan, ze,eguzkia txarrada eta komenida azala garaizzaintzea geroraeragina daukala-ko. Eta munduguztiari eta be-no, ba mutilederren bati ere,ba beno… pare-an tokatuz gero,baita ere.

Miren Illarramendi

28 urte

5Joneri, he-

men dagoenezba berari eman-go nioke, ezta?

Karlos Morcuende

30 urte

Nori eman-go niokeeneguzkitako kre-ma? Ba, eska-tzen didanari,eskatzen baditbehar duelakoizango da eta.

Emiliano Perez

48 urte

L

e nbidoa 2 . Lu i s M. gaz tañaga

NONDIK BUELTAN IRITSI ZINEN CABO VERDERA?Pixka bat atzera eginez, Zestoatik ihes egin eta urte batzuk pasatu ondoren,bizimodu egonkorra-edo egitea lortu nuen. Nahiz eta neure herritik urrunegon, Euskal Herrian nengoen oraindik. Neska-laguna banuen, ezkondu ereegin ginen, haurra izan genuen…Gu bezalako jendeak ez dauka inoiz bizi-modu egonkorra eduki ahal duzula pentsatzeko aukerarik ere. Orain, ba-tzuetan bizimodua egonkortzeko beharra sentitzen duzu. Ni egoera horre-tan nengoen, baina gauzak goitik behera aldatu ziren; errepresio gogorraetorri zen, eta berriz ere hanka egin behar izan nuen. 1987a izango zen.

ZE ZENTZUTAN GOGORTU ZEN EGOERA? Garai hartan frantsesak espaino-lekin kolaboratzen hasi ziren,GALen kontu hura guztia, Xabi-nena… Egoera ezin zen jasan, etahanka egin behar! Aljeriara joannintzen, eta egoera gogorra zenarren, lana lortu genuen, etxea…Neska-laguna eta haurra ere nire-kin joan ziren, eta artean herritikkanpo geunden arren, gure ingu-rua hurbil sentitzen genuen.

ETA HANDIK ERE BIDALI EGIN ZIN-TUZTETEN. Bai. 1989an, [ETAren eta Espai-niako Gobernuaren arteko] nego-ziaketek porrot egin zutenean,

handik bota gin-tuzten. Bananduegin gintuzten, eta hamar lagun Cabo Ver-dera ekarri. Hasieran moral aldetik txiki-txi-ki eginda egon nintzen; hemen ez dagoezer, urrun gaude, ez daukagu komunikazio-

rik… Eta familia galduko nuen, umea ere bai…Enfin! Ideia aldetik sendo nengoen, baina ingurunearen fal-tak beherakada latza eragin zidan.

ZER ERAGIN DAUZKA DEPORTAZIOAK? Helburua beti berdina da: gure ideiak eta gure sentimenduakbaztertu nahi izatea, damura bultzatzea. Hori lortzeko, per-tsona batzuk beren ingurutik atera eta munduan zehar saka-banatzen dituzte. Tristeena da gure jendeak ere ulertu ezduen errepresio mota izan dela. Mal me-nor bezala onartua eta ulertua izan da. Nikartzelan ez naiz egon, badakit kartzelanegon den jendeak oso gaizki pasatu due-la, baina badakit beste gauza bat ere: kar-tzelan egurtzen bazaituzte, orduan etagogorrago zaude, erantzuteko ere bai.Hemen, askotan, galdu egiten dituzu pa-rametroak, eta gaizki zaude, eta ez duzu

"Errepresiooso

berezia da

deportazioa, oso isila"

1

2

00..Antton eta Thiêny semeaSan Vicenteko kaleetan.

11..Punêsh seme zaharrena

eta Eneritz ilobarekin,Oihan Xantalen semea

jaio zenean.

22..2001ean familia bisitara

joan zitzaionean. Ezkerretikhasita gurasoak, Tania

neskalaguna, Haritz ilobaeta Dioni koinatua.

33..Bere alaba Hodeirekin,

Iparraldean errefuxiaturikegon zenean.

44..Lurdes arreba eta

bertako bi haurrekin.

Jardunian

AnttonOlaizola

azaletik dator

7inor aurrean… Komunikaziorik ere ezduzu. Kartzelan, gutxienez, astero-as-tero bisitak dituzu, herriko txutxumu-txuak eta babesa jasotzen dituzu. He-men ez. Nik urte asko pasatu dituthorko jendearekin hitz egin gabe. Arre-bak, koinatuak, aitak eta amak deitzenzidaten, eta kitto. Orain dei gehiagodauzkat, beste harreman batzuk. Le-hen aukerarik ere ez zegoen: urrunta-suna, konferentzia oso garestiak…Errepresio oso berezia da, oso isila,tentsioa bezalakoa; ez da sentitzen,baina igo egiten da eta kolpe latzaematen dizu.

AURRENEKO URTEAK GOGORRAK IZAN

ZIREN, EZTA?Bai. Aurretik baziren beste bost eus-kaldun Cabo Verdeko San Vicenteuhartean. Espainiarrek gure egoeraoraindik eta gehiago gogortu nahi zu-ten, eta ez zuten Aljeriatik ekarri gin-tuztenok elkarrekin geratzerik nahi,eta are gutxiago aurretik hemen zeu-denekin. Beraz, gutako lau beste uhar-te batera bidali gintuzten, Santo An-tao-ra, eta hor mundua behera erorizitzaidan. Herri txiki-txikia da, ez da-go ezer; ez nuen ikusten inongo irtee-rarik, nire bizimodua familiarekin egi-teko modurik ez nuen ikusten... Haiekmomentu latzak izan ziren, eta azkenbatean, gertatu behar zuena gertatuzen: bikotea izorratu, umea galdu nuen… Orduan, bai, orduan

pertsonalki oso gaizki pasatu nuen, denbora luzean gainera.(1989tik 92ra edo) Gerora lortu genuen San Vicente uharteraekartzea, eta harrezkero hemen gaude.

GIZARTEAN INTEGRATUTA?Nik beti pentsatu izan dut integratzen saiatu behardugula, berriro ere helburuak jarri bi-zitzari. Helbururik gabe bizitza as-pergarria da, ez dauka funts handirik,nire ikusmoldetik behintzat. Berrizere helburu batzuk jarri beharra izannuen. Lan egiteko aukerarik bazen,bada... lan egin; egunari zentzuaeman, alegia. Ordutegi bat jaikitzeko,jarduera batzuk. Etxean, geto horre-

tan sartuta egon beharrean, herrian bizitzaegiten saiatu beharra zegoela ikusi nuen.

BAINA AUKERARIK BA AL ZENUTEN HORRETA-RAKO?Berez ez. Etxe desberdinetan geunden bana-tuta, eta Espainiako eta Cabo Verdeko gober-nuek ordaintzen ziguten janaria, ura…, bainadirurik ez genuen poltsikoan. Egoera jasan-

gaitza zen. Orduan hasi nintzen burua-ri eragiten, banekielako urteak pasatubeharko nituela hemen, eta etxean sar-tuta egoteak ez zuela zentzurik.Nik etxetik alde egin nuen. Aroztegibatean lan egiteko aukera izan nuen,eta aurrera egiteko motibazioa banuen.Orduan, hemengo gizartean saiatu nin-

tzen integratzen. Poliki - poliki hasi nintzen ikusten hemenere injustizia bazegoela. Beste neska-lagun bat ezagutunuen, Tania, eta haren bitartez hemengo errealitate gordi-na (pobrezia, klase desberdintasuna…) hobeto ezagutunuen.

EGOERA GOGORRA AL DA HOR? OSASUN

ARAZOAK DITUZULA JAKIN

DUGU.Bai, beno, ernia dejeneratibobat daukat, eta ebakuntza egi-teko zain nago azken bi urte-an, baina martxa honetan... ...

KKOOKKAAPPEENNAA:: Afrikako uharte-

estatua, Ozeano Atlantikoan,

Senegaldik M-ra. Uharte

nagusiak: Sao Tiago, Fogo, Maio, Boa

Vista, Sal, Santo Antao, Sao Vicente eta Sao

Nicolau dira. Lurralde bolkanikoa da, lehorra,

pobrea eta oso populatua.

HHIIRRIIBBUURRUUAA:: Praia

BBIIZZTTAANNLLEE KKOOPPUURRUUAA:: 434.812

ZZAABBAALLEERRAA:: 4.033 km2

HHIISSTTOORRIIAA:: Portugaldarrek uharteok aurkitu

zituztenean, hemen ez zegoen inor. Hasiera batean,

Ginea Bisau eta Senegaldik ekarritako esklaboak

Ameriketara saltzeko pasagunea zen. Hemen bizi den

jendea horren ondorioa da, portugaldarren eta

esklaboen arteko nahasketa. Hizkuntza ere nahasketa

bat da, crioloa hitz egiten dute. 1975ean

independentzia lortu zuen.

3

CCAABBOO VVEERRDDEESSEENNEEGGAALL

AARRGGEELLIIAA

berez, lanik ere ez nuke egin beharbaina jango badugu... orain, tartekafuerte ematen didanean orduantxe baiderrigorrean kieto geratzen naizela.Hemen arazo latzena hala ere haurrek dute. Jendeakumeak arinegi ekartzen ditu, baina gero aurrera egite-ko lanik ez dute, eta umeek ikaragarri sufritzen dute,ikaragarri. Neska-lagunaren ahizpa bat egoera horre-

tan zegoen, eta, bere nahigabe guztie-kin, burua galdu zuen. Haren ume txi-kiak oso gaizki pasatzen ari ziren, etaguk hartu genituen. Umeetako batek,gainera, Thiênyk, arazo handiak zi-tuen: buruan oxigenorik gabe geratuzen, ez zuen hitz egiten, ez zen oinez ibiltzen…Hemen osasun aldetik eskasia handia dago. Eske-rrak beti-beti laguntza handia jaso dudan hortik;

batez ere arrebak etakoinatak lagundu di-date asko. Thiêny ho-rra eramatea lortu ge-nuen, eta lortu zuenpixka bat hitz egitea,tente jartzen zen…

BESTE BORROKA BAT,BERAZ.Bai. Borroka latzaeta berezia, era bere-an. Justizia soziala-

ren alde hemen ere borroka zitekeela ikusi nuen. Euskal Herrian gureborroka ez zen soilik independentziaren aldekoa izan, borroka zabalazen: sozialismoa, denontzat gauza berri bategin, justizia soziala. Eta ideia horiek tinkomantendu izan dira, bai han eta bai hemen.Beno, esan didate hor gauzak aldatzen ari di-rela, baina ni oraindik nahiko sartua nago le-hengo ideietan. Ni ez naiz hor bizi, gizarteaaldatu egin dela diote. Hemengoaz, ordea,hitz egin dezaket, fisikoki hemen bizitzea to-katu zaidalako.

JARRAITU DUZU EUSKAL HERRIKO AZKEN AL-DIKO EGOERA POLITIKOA?Bai, azken aldian bai. Gaur egun komunika-tzea ere asko errazagoa da… Ni duela 25 ur-te pentsatzen nuenetik oso gertu nago, pixkabat egoskorra naizela, akaso. Eta pena pixkabatekin ere jarraitzen dut egoera, gure hel-buruak ez direlako lortuko guk pentsatzengenuen moduan. Ahalegina handia izan da,

lagun asko bidean geratu dira… Egia esan, ez dut ezagutzenerabat horko egoera, eta zain egote horrek hutsunea sortzendit.

GATAZKAREN KONPONBIDEAZ HITZ EGITEN DA HEMEN. NOLA

IKUSTEN DUZU HORI GUZTIA HORTIK? ANTZEKO ZERBAIT BIZI

IZAN ZENUEN ARGELEN ZEUNDENEAN, EZTA?Nik prozesu hura bizi izan nuen, bai, baina erabat desberdinazen. Garai hartan garbi geneukan prozesu guztiak erakundea-ren [ETAren] aldetik etorri behar zuela. Gaur egun bi mahaizhitz egiten da. Zer lortuko da horrela, lau trasferentzia gehia-

go? Ni ez nago ados horrekin, baina Monzonekesaten zituen hitz batzuei heldu beharko diet:"Ez gaude irabaztera bortxatuak, saiatzera bai-zik". Ni saiatu, behintzat, saiatu naiz. Nire lagu-nak saiatu dira, denok saiatu gara, eta gauza as-ko galdu ditugu; pertsonalki ere ez dugu auke-rarik izan gure bizitza bizitzeko. Gaur, nonbait,Euskal Herrian hori da garrantzitsuena.Ni ez naiz neure buruarengan pentsa-tzeko hezia izan, herri batean pentsa-

tzeko izan naiz hezia, kolek-tibo batean pentsatzeko.

NOLA IKUSTEN DUZU ETOR-KIZUNA?Hori zuek esan beharko du-zue. Emankortasunari dago-kionez, azkeneko fasean sar-tua nago ni, akaso. 45 urteditut, eta umeak hazten aridira, arazoak pixka bat leun-du dira... Eta orain zer? Ba,kontxo, noizbehinka gara-gardo batzuk lasai hartu etaneure buruarengan pentsa-tzeko garaia ailegatu zait,akaso. Eta, hemen, aukerahandirik ez dago. Hau leku txikia da: 15kilometro batera, eta 13 bestera, eta ber-detik gutxi. Ez dago besterik.

ZURE BURUA IKUSTEN AL DUZU ZESTOA-RA BUELTAN? Ez dakit zer etorriko den eta zer ez.

Agian etortzen ahal da onartu beharko dugun konponbi-dea. Pertsonalki ukituko nau, zer egin behar duk orain An-tton, ezta? Ekarri nindutenean horko jendeari nengoen lo-tua, eta orduan oso erraza zen atzera egitea. Orain bestejende bati nago lotuta. Ezin dut maleta hartu eta Zestoa-ra alde egin. Hiru seme dauzkat, eta haiek gabe ez noainora. Jakina, nire herria Euskal Herria da, baina ni harajoatea hau atzean utzita… Berriz ere Hodeirekin, aurre-neko umearekin gertatu zitzaidana gertatuko litzaidake,dena galtzea, eta hori ez, ezin dut atzera dena utzi. Mo-

mentuan ez dut nire burua hor ikusten. Orain, esaten badidazupaperen kontua konpondua dudala, lana badudala hor, neska-la-gunak erizain lana izango duela, etxea izango dudala…, ba or-duan berehala joango naiz.

...

4

M argar i e i zag i rre

9••APIRILA BUKAERAN EKAIN FUNDAZIOAK BILE-

RA EGIN ZUEN. BERTAN, HONAKO ERABA-KIAK HARTU ZITUZTEN: - lanen jarraipena egin eta administrazio-lana kudeatu-ko duen enpresa kontratatzeko baldintza-agiria onartueta lehiaketara ateratzea. - Ekaingo replikarako bide berriaren proiektua aurreraeramateko 690 milioiko aurrekontua onartzea.

••AZKENEKO UDAL BATZARREAN, Rezolako eremua dela-eta, arau baten aldake-

ta onartu zuten. Aldaketaren arabera, Rezolako ere-mua industriarako gune izatetik etxebizitzak egitekogune izatera pasako da. Erabaki horrek etxebizitzakegitea ahalbidetuko du.Bere garaian, Zestoako Udalak aldaketaren proiektuaaurkeztu zuen Foru Aldundian. Aldundiak, ordea,atzera bota zuen. Horrelako proiektu bat aurrera era-man baino lehen, bideak, sarbideak, kirolguneak etakulturguneak egokitu beharra daude. Orduan ez zego-en inongo azpiegiturarik, eta ez ziren 353 etxebizitzaeraiki. Udalak lur horietan etxebizitzak egingo dituen susta-tzaileekin hitz egin ondoren, hitzarmen bat egin du.Proiektu bat aurkeztu dute, Arroabea bere osotasuneanhartuta: Jazz Berri inguruan etxebizitza berriak eraikikodira; N-634 errepidea (Deba eta Zumaiaren artekoa)Sansinenea industrigunetik desbideratuko dute; eta, ki-rol ekipamenduak eta eskola berria eraikiko dira.Oraindik zehazteko dagoen arren, urte bukaerarako es-pero da Foru Aldundiak bere oniritzia ematea eta, on-doren, lanak egiten hastea.

••UDALEKO INGURUMEN ARLOKO TEKNIKARIARI

kontratua amaitzen zitzaiola-eta, Udal Batza-rrak kontratua urtebetez berritzea onartu zuen. Hortaz,Izaskun Larrañaga Bergarari 2006ko ekainaren 1a arteluzatuko zaio kontratua.

u d a l e k o b e r r i a k

Ekainak 5 Ingurumen Nazioarteko egunaizan da. Munduko herrialde askok ospatzendute egun hori eta gure lurraldean egun ho-

rren inguruan Zesto-ako Udalaren etaUrola Kostako Udal-talde 21en ekimenez,2005eko Aste Berdeaospatu da. Maiatza-ren 27a eta ekaina-ren 5a bitartean izanda eta eskualdekoherri guztietan jar-duera ugari burutudira. Parte hartzeko

aukera zabala izan dute beraz eskualdeko he-rritarrek aste horretan zehar.

Programaren barnean, Hondakinei buruz-ko tailer ibiltariak burutu dira Urola KostakoUdal elkarteko herri guztietan eta ekitaldi ho-ri izan da hain zuzen ere, aurtengo Aste Ber-deko programaren oinarrizko jarduera guz-tientzat. Hala ere, Zestoan bildu dira 2005ekoAste Berdean, ingurumen sentsibilizaziorakoekintza ugari. Honakoak izan dira burutu di-ren ekintzak: ·· "Konpostaia zer den" Mendikoiko kide ba-

tek emandako hitzaldia. Hitzaldian konpos-ta egiteko urratsak adierazi ziren.

·· "Mundu berri bat" Azkona pailazoak an-tzerki bat egin zuten eta jende ugari (hau-rrak eta gurasoak) bildu zen.

·· Produktu ekologikoaren dastaketa. Herritarasko hurbildu ziren produktu ekologikoakdastatzera. Aukera zabala izan zen eta pro-duktu guztiak Euskal Herrian ekoiztutako-ak ziren.

·· Hondakinei bu-ruzko tailerrak.Haurrek, berre-rabilpena bul-tzatuz, hondaki-nekin jostailu eta tresna politak egin zituz-ten herriko plazan. Bestalde, astean zeharbirziklapenari buruzko tailerrak egin zi-tuzten ikaszentroetan.

INFORMAZIO GEHIAGO: Tel. 943 89 00 45

www.urolakosta.orgagenda 21@urolakosta.org

TTOOKKIIKKOO AAGGEENNDDAA 2211AA ss tt ee bb ee rr dd ee aa 22 00 00 55

Burrummmmmmmmkenduparetik!

ratzen hasi dira eta aldamio baten ondoan utzi dituzte. Orain arte ez diogu alda-mio horri erreparatu. Ateratako ondorioa hauxe da: lurrean zaudela, pistaren albobatetik ez dira ondo ikusten beste muturreko kurbak eta horregatik aldamioraigotzen dira. Bertara igo gara gu ere. Gerturatu orduko azalpenak ematen hasizaizkigu (zerbait antzeman digute). Aldamioa soldatu egin zutela arriskurik ez iza-teko. Udalari baimena eskatu ziotela pista margotzeko eta zulorik ez dutela egin-go ere aginduta dutela...

Goiza aurrera doa. Hamaikak dira eta dagoenekoz hamabi kotxe konta ditza-kegu zelaian. Hemen dago martxa hemen! Hondartzako bi mahai, eguzkitakoaketa erreminta kaxa mordoa. Benetako kotxeen tailer mekanikoa dirudi honek.Martxan jarri aurretik prestatu egin behar omen dira. Pieza denak, gurpilak etaardatzak ondo al dauden begiratu, gasolina bota eta pizgailu baten punta goriare-kin txispa sortu eta motozerra baten antzera, sokatik tirata arrankatzen dira. De-na ondo badoa behintzat. Eginahalean ari da bat gure aurrean sokari tira eta tirabaina... Hala esan digute, etxeko lanak ondo eginda ekartzen ez badira alferrika-ko buelta ederra egin daitekeela. Gasolina ez omen da kotxe arruntek erabiltzendutena, berezia erosten omen dute dendetan.

Aita-semeak ere badabiltza. Semea aldamio gainera igota eta aita (honek diru-di adituena, galdera guztiak honentzako dira) denen aita balitz bezala, bati etabesteari laguntzen; honi puesta en punto egin behar zaio, honi ardatz hauxe askaezaiozu eta norantzaz aldatu, eta kotxe honen motorra beroegi dago eta utzi pix-ka batean hozten bestela lehertu egingo zaizu...

Mutil bati azaldu dio, kotxeen kanpoko plastikozko karkaxa altxa eta motorra-ren gainera txistua bota eta irakiten hasten ba-da, atsedenalditxo bat eman behar zaiola ko-txeari motorra pixka bat hoztu arte. Beste gau-za bat ere ikasi dugu: sistema ezberdinetakokotxeak daude, baina denekin ere harri txin-txor txikiekin kontuz ibiltzea komeni da, ho-rren kotxe txikiek, dena dute txikia eta harritxintxor bat piezatxoen artean sartzen badaegundoko kaltea egin dezake. Horregatik pistagarbi-garbi edukitzen saiatzen dira.

Afizio honetaz zerbait ikasi eta gustua har-tzen hasi garenean, udako trumoi zaparradahorietako bat. Korrika-korrika traste guztiakkotxean sartu eta hor doaz.

Denen aita zirudien horrek esan digunez,dena txukun egiten ahalegintzen ari dira: el-karte bat sortu omen dute, orain pistan zatiberde eta gorriak margotu nahi omen dituztebegira dagoen jendeak non dagoen ondo etanon arriskuan jakin dezan eta web orria erebadute: www.usuarios.lycos.es/koldolo etawww.cochesrc.com. Zerbait gehiago jakinnahi duenak beraz, begira dezala orri horietan.

Ordu gutxian gauza asko ikasi dugu, afizio-az berataz batetik eta afizioa ulertzeko mo-duaz bestetik. Umekeria iruditzen zitzaigunaerrespetu gehiagoz begiratzen ikasi dugu, ko-txeen prezioak jakin ditugunetik batez ere. A!eta inork zalantzarik izango balu ere, jakinezazue, kazetaria izan dela goiz osoan zelaibeltz horretako neska bakarra.

Udazken aldera hasiko omen dira futbol ze-laiaren hurrengo pausoak ematen, aldagelak...Orduko martxara ohitzen joateko ez zaizkiegaizki etorriko iraetarrei kotxeen futbol zelai-rako joan-etorriak.

11

Afizio berriak jakin-mina sortuta, bizikleta hartu etahan joan gara bide gorrian zehar Iraetara. Goizeko hama-rrak pasatxoan iritsi gara. Ez gara iristen lehenak; motoze-rra hotsa eliza paretik entzuten da hortxe nonbait. Parebat kotxe daude. Kotxe bakoitzean lagun bat eta minimotor bat.

Bazter batean jarri gara. Papera eta boligrafoa hartu etaafizio honetaz arrastoren bat atera nahian "apunteak har-tzen" hasi gara pistari begira. Zelai laurden inguru hartuz,txuriz markatutako kurba itxidun pista. Eta ia gainerakozelai guztia hartuz, kurba irekiagoz osatutako beste pistabat. Pista honen inguruan 70 gurpiletik gora kontatu ditu-gu, motorrean zoazela ibilbidearen nondik norakoak gar-biago antzemateko edo. Bateren batek ez du lan makalahartu!

Apunteetatik burua altxa dugunerako bi motorrak elka-rren atzetik bueltaka zebiltzan. Lasterketak egiten ari dira.Motorrak ez zaizkie belauneraino ere iristen eta oker-okereginda ibiltzen dira. Horregatik eramango dituzte belau-netakoak, kurbatan ia lurra jotzen dutelako.

Mini motor horiei begira ari ginela, konturatzerako, ko-txe mordoa etortzen hasi da. Zelaiaren alde batean jarridira denak, beti horrela egingo balute bezala. Hauek ko-txe telegidatuekin etorriko dira. Poliki-poliki trasteak ate-

mm

fUTBOL ZELAIA DELA ETA EZ DELA, DENOK

DAKIGU ZER LISKAR IZAN DIREN GURE

HERRIAN. ORAINGOZ, IRAETAKO ZELAI

BERRIAREN LEHEN FASEA EGINDA DAGO.AZKEN ALDIAN ISILIK DAGO KONTU HAU,BAINA IRAETAKO ZELAI BELTZEAN EZ DA

HAIN JUSTU ISILTASUNA ASTEBURUTAN

NAGUSITZEN DENA. ZENBAITEK, BEREN AFIZIORAKO

LEKU BIKAINA BILATU DU BERTAN; KOTXE

TELEGIDATUAK ETA MINI MOTORRAK, HAIN ZUZEN.

Ekainaren 12an. EHNAren tramita-zioan eta erabilpenean aitzindari izanden gure herrian

I I I . N a z i o t a s u n e g u n a ospatu zen.Euskal Herria izEHNA eta izana lelopean ekitaldi ugari izan ziren

Uztapide ia tablao flamenco batean bihurtu zen ekainaren 10ekogauean. Giro atsegina eta beroa izan zen Joan Luis gitarrajolea eta bere lagunak entzutera hurbildu zirenen artean.

Zorionak!!! Itzira baserriko FelizianaOdriozolak 100 urte bete zituen ekai-naren 8an. Argazkian, Fernando Etxe-berria (Diputazioko ordezkaria), Izas-kun Odriozola, Feliziana Odriozola,Jesus Mari Arroitaonaindia eta GorkaUnanue (Zestoako Udala).

T x a n m a g o aA r r o a g o i a n .Magia eginez, hau-rrak harri azpitikatera zituela ziru-dien. Haurrekederki pasako zu-ten, baina baitahauen aitzakiangerturatu zirenhelduek ere.

danbolinzulo

I t x a r o p e n a dan-tza taldearen ema-naldia izan zenekainaren 11n. Ur-tero-urtero dantzaberriren batekintxunditzen gaituzteeta horren merituaaitortu nahianomenalditxo bategin diote aurtenXabier Bidezabalirakasleari.

Txistu soinuak Bilbon. Bilboko Udal Txistu Bandak, GarikoitzMendizabalen zuzendaritzapean, disko konpaktu batean kalera-tu ditu bere lanak, duela aste batzuk. Aberatsa da, benetan,emaitza: txistu banda tradizionalari dagozkion piezak, txistubandak hari laukotearen laguntzarekin jotakoak, txistua eta soi-nu handiz interpretatutakoak, dantzarako errepertorioa, txistubakarlariak jotakoak eta folk tankeran konposatutakoak entzundaitezke ia ordubeteko grabazio horretan. Tartean, herriko txis-tulari ospetsu Joan Jose Cestona zenak konposatutako lan batere bada. Idoia Kareagak, Gorka Zabaletak, Asier Garciak eta GarikoitzMendizabalek hartu dute parte diskoan. Azken horren musikaibilbidea ezaguna da askorentzat baino merezi du, hala ere, zer-tzelada batzuk aipatzea: Gasteizko Txistularien Udal Bandakozuzendaria izan zen 1997tik 2002ra. 2003an, Donostiako UdalBandako silbotea izanzen. Gainera, AzkoitikoBizkargi Musika eskola-ko txistu, dultzaina etaalboka irakaslea izanzen. 2004ko urte hasie-ratik Bilboko Txistula-rien Udal Banda zuzen-tzen du. Eta hori guztiagutxi balitz, Euskal He-rriko Txistularien Elkar-teko presidentea da2003az geroztik.

31

a l e / b a l eK A L E . SANTAKUTZETAKO OROITZA-PEN ONAK EZ ZITUZTEN BURUTIK KENDU NAHI

NONBAIT GAZTETXEKOEK. ORAIN GUTXI ARTE,HOR EDUKI DUTE KULTUR ETXE SARRERAN KARROZAREN BURDI-NAZKO ESTRUKTURA. IBILI-IBILI EGINDA UDALETXEKO LANGILEEK

JASO BEHAR GAINERA!

B A L E . FUTBOL ZELAIAREN ETA

IBAIAREN ARTEKO ZUMEEN ITZALETAN EGU-RREZKO BI MAHAI JARRI DITUZTE. LEKU EDE-RRA UDAKO BEROTAN FRESKO-FRESKO PATXA-DAN EGOTEKO.

kVIII. Ibilaldi neurtua. 170 pertsonekeman zuten ekainaren 19an izena ibilbi-de luzea egiteko, 39 kilometrotakoa ale-gia eta 65ek 25kilometrokorako. Aurrekoegunetako berorik ez eta giro umore-tsuan ibili ziren mendizaleak maldan go-ra eta batez ere behera. 10 euro ordainduizena emateko orduan eta gero geldialdibakoitzean nahi adina edari eta janari,eta ibilbide bukaeran, diplomarekin bate-ra kamiseta, alajaina! horrela parte hartudaiteke hurrengo urtean ere!

Harraizea antzezlan bikaina eskaini zuten kulturetxeko aretoan lehen hezkuntzako 6. mailako ikasle-ek. Horrela jarraitzen badute izango du antzerkiaketorkizunik Zestoan, animo!

Agoten hasikodugu ibilbidea.

Agote, autopistakoerrotondatik gertu,Zumaiarantz goa-zela eskuinera da-

goen baserri eta lantoki gunea da. Errepidetik sumatzendiren inguruak pausoz pauso dastatuko ditugu.

Agote baserriaren inguruan, autopistara hurbildu, eta ezke-rrean autopistari paralelo doan bideari jarraituko diogu,

A-8 zeharkatu gabe. Belardi moduan ustiatutako lurrak sas-trakaz betetzen ari dira eta bide ertzean zuhaitz iladek ge-

rizatzen dute bidea: haritzak, arteak eta baita ametzakere. Ametza lur azidoetan gustura hazten den zuhai-

tza da; haritzaren ahaidea dela diogu ezku-rrak eman eta hosto antzekoak dituela-

ko. Bereizgarri moduan, hostoak ilezbeteta ditu, bai goialdetik eta

baita behealdetik ere.Belusezko hostoak diru-dite. Bidean gora egineta autopistak gure amalurraren erraiak ebaki-tzen dituen gunean,harrizko hezurdura ikus

dezakegu. Goi kretazeo-koak omen dira hezurdura

horiek, itsas ertzean metatu-tako sedimentuak konpaktatuta

sortuta. Autopista igarotzekoebakitako ezpondetan (desnibel

handiak), harkaitz geruzak ikusten di-ra; kolore argikoak kararri eta kararriharetsuak dira, eta ilunagoak margak.

Margak harri hauskorragoak dira etakararria gehiago kanporatzen da. Geruzaparalelo hauek kurbatu edo ebaki egitendira gune batzuetan, tolesturak edo failakeratuz. Geruza kurbatuei tolestura dei-tzen zaie eta ebakitakoei failak; arrokaeratu ondoren, lur azpian jasandako indareta tentsioek eragindako tolestura eta fai-lak.

Harriaren misterioak bertatik bertarairakurri ondoren, bideari jarraitu eta

San Lorenteko ermitara inguratuko gara.Ermita dotore honen zurezko egiturak etateilatuak txundituta utzi gaituzte. Baselizahau mugan dago, Zestoa eta Zumaia be-reizten dituen mugan. Atariko harresi txi-kia segituz Beduara jaitsiko gara. Bidezi-dorrari jarraitu, eta patata landatuta dago-en lepora iritsitakoan ez jarraitu bideari,eta Beduako estuarioari so egongo garabertan, hegazti, arrain eta landare diber-

H E R R I K O B A Z T E R R E T A N

Agote-Bedua-Oikia-Ibaiñarrieta-AgoteGaurko eta atzoko garraiobideenartean

iibbiillbbiiddeeaarreenn hhaassiieerraaeettaa bbuukkaaeerraa

ANTZINAKO ETA GAUR EGUNGO GARRAIOBIDEEN ARTEAN EGINGO DUGU

DANBOLIN HONETAKO TXANGOA. ANTZINAKO UBIDEA DEN UROLA

IBAIAN, BEDUAKO PORTUAN ETA GAUR EGUNGO A-8 AUTOPISTA INGURUAN

HERRIKO TXOKOAK EZAGUTZEKO PARADA IZANGO DUGU.

Zumaia San Lorentzotik

BB eedduuaakkoo ii tt ssaa ss ppoorr ttuuaa

Beduako jatetxea ezagutzen dugu, baina beharbada Bedua-ko itsas portua ez. Orain dela 500 urte, Urola ibaiak mean-droa marrazten duen Zestoako lurretan nolako martxa ze-goen ba al dakizue? XV. mendean, Beduan, itsas portua, on-tziola, lonja eta errenteria zeuden.

Imajinatu Biz-kaiko Muskizaldetik itsason-tzi izugarriakdatozela Gipuz-koa aldera, So-morrostrokomeategietatikateratako burdi-naz beteta. Itsa-soan aurrera le-

henengo, eta gero, Urola ibaian aurrera ahal zuten gehiennabigatzen zuten ontzitzarrek. Behea jotzeko arriskua heldubaino lehen, ontzi txikietara burdina pasa eta Beduako por-tura joaten ziren. Burdina deskargatu eta han izango zirenAltzolarats, Lili, Iraeta eta Lasaoko burdinoletako arduradu-nak merkantzia jaso eta lantegira eramateko. Noski, esku al-daketa hori ez zen debaldekoa; batetik, errenta (zerga) or-daindu behar zuten (horregatik zen Beduako etxea errente-ria). Espainiako erregeak eta probintziak berak Beduakonagusiari emana zion errenta kobratzeko baimena. Bestetik,handik igarotzen zen merkantzia guztia pisatzen zuten lon-jan. Garai haietako idatziek diotenaren arabera, liskarrenbat edo beste izan zuten Urola bailarako burdinoletako ja-beek ( Joan Beltran Iraetakoa zen haien buru) Beduakoerrenteriaren jabearekin. Beduako errenteriak Bizkaitik ze-torren burdinaren gaineko zergen monopolioa zuen eta Al-tzolarats, Elarritza, Iraeta, Lili eta beste hainbat burdinoleta-ko jabeek gehiegi kobratzen zuela uste zuten. Monopolioahausteko intentzioarekin, haserretutako Joan Beltran Iraeta-koak Narrondon beste itsas portu bat ireki zuen. Ez zuenasko iraun. Basarten bildutako Gipuzkoako Batzar Bereziakbeti Beduara joatera behartu zituen, baina hori bai, Bedua-ko nagusiari errentak baldintza batzuen arabera finkatzekoagindu zion. 1713. urtean inguruko hamazazpi burdinole-tarako 15.000 kintal (690.000 kilo inguru) burdina sartuziren eta 1802an Iraetako burdinolan egindako 150.000burdinazko ontzi (merkurioa eramatekoak) Beduatik ateraziren Amerikarantz.Askok uste ez badu ere Bedua, Urola bailarako garai batekoitsas portu oso garrantzitsua, Zestoako lurretan dago, nahizeta ez den beti hala izan. Artxiboko idatzi baten arabera1489an Bedua Zestoakoa dela azaltzen da. Zumaiarena iza-teari noiz utzi zion ez dakigu. Portuko errenteria eta lonja zen eraikina orain jatetxea delaesan dugu ordea. Nola bukatu zen bada Beduan itsasontziensartu-irten izugarri hura? Burdinolak gainbehera hasi zire-nean eta errepide berriak egin zituztenean.

L iern i Arr ie ta , On in tza I rure ta

tsitate ikaragarriari begira. Ibaiaren edo estuarioarenbestaldean, artadia itxia eta ederra ikus dezakegu.Gertuago, estuarioan, itsasoko urak eta ibaiko urakbat egiten dute ekosistema aberats eta emankorraosatuz. Ibilbidea egiten segitzeko, ezkerrera hartuzBeduara iristeko bide berri bat aurkituko dugu. Be-duatik estuarioko arrainak ikusi ahal izango ditugu.Garai batean portua izateaz gain, Bedua, orain arte,angula preziatua arrantzatzeko leku paregabea izanda eta gauez hemen aritzen ziren angulak arrantza-tzen. Herri lurretatik aterata Oikiarako bidea errepi-dez egingo dugu. Auzora igo eta eliza parean maldangora bidez bide gora joko dugu Ibaiñarrietara igotze-ko. Baserrian birziklapena eta berrerabilpena kontzep-tuak ez dira gaur goizeko kontuak eta honela "PollosOikina" ko kamioi baten atzealdea oilategi bihurtudutela ikusiko dugu. Bidean gora egin eta ingurukoparaje ederretan erreparatuz berehala iritsiko garaIbaiñarrietara. Urtain baserri albotik jaisten den bidea-ri jarraitu eta marga ateratzen zuten harrobietara iri-tsiko gara. Aizarnako harri-ikatza erabiliz, hemengoarroka erretzen zuten hasieran igaro dugun Agotekotximinian, kare hidraulikoa ekoizteko. Marga harrihonek eginiko bidea jarraituz, autopista azpitik iga-roz, Agotera itzuliko gara.

51

San Lorentzo ermita

ekAAIINNAA

24 OOSSTTIIRRAALLAA

Etxerat-ek deituta el-karretaratze isila 20:00etan pla-zan. Elkartasun maindireakerosteko aukera ere izango da.

25 LLAARRUUNNBBAATTAA

13:ooetan, Bai Euska-rari ziurtagiri banaketa. Txis-tulariak, ekitaldia eta moka-dua.

27 AASSTTEELLEEHHEENNAA

Kalegirok deituta, bi-lera zabala 20:00etan KulturEtxean jaien egitarauaz etaegitasmoez eztabaidatzeko.

uzTTAAIILLAA

10 IIGGAANNDDEEAA

San Kristobal eguna.Narrondoko jaiak.

Karmengo Amaren jaiak Arroabean

14 OOSSTTEEGGUUNNAA

Jubilatuen eguna.9:00etan bonbazoa. 13:00eanjubilatuentzat meza. BinakakoPala Txapelketa herriko jubilatuekin: Jose Aristondo eta Pa-txi Urbieta, Jose Elso eta Santiago Manzisidorren kontra.14:00etan herriko jubilatuen bazkaria eta ondoren dantzal-dia. 19:30ean, Pala Txapelketako Finalerdiak.

15 OOSSTTIIRRAALLAA

Haurren eguna. Ume jolasak. 17:00etan Poxpolo, Mo-kolo eta konpainia pailazoak eta txokolatada. 19:30ean PalaTxapelketako final nagusia eta poteo herrikoia trikitilariekin.20:30ean afaria. Gaueko 23:00etan Danborrada. Ikurrinarenaltxatzea "Joxe Migel"en plazan. Goizaldera arte Dj Pajarito.

16 LLAARRUUNNBBAATTAA

Karmengo amaren eguna. Koadrilen eguna. Goize-ko 6:00etan karroza. 9:00etan baratxuri zopa. 10:30ean, koa-drilen arteko marmitako lehiaketa. 11:30ean Meza Nagusia.Poteoa Ustekabe txarangarekin. 14:00etan koadrilen artekobazkaria (txartelak Txomin tabernan). Goizaldera arte ber-bena Iratxo taldearekin. Eta hainbat sorpresa.

17 IIGGAANNDDEEAA

11:30ean Meza Nagusia. Itxaropena dantza taldea.Poteoa trikitilariekin. 18:00etan herri kirolak eta txorizo etasagardo dastaketa frontoian, bertako sagardozaleekin.23:00etatik, Gelatxo taldearekin dantzaldia.

22 OOSSTTIIRRAALLAA

Herri afaria frontoian eta bikotekako dantza txapel-keta Pajaritoren eskutik.

Santio Santa Anak Arroagoian

24 IIGGAANNDDEEAA

20:30ean txupinazoa,21:00etan herri afaria Estra-ta soinujoleekin. 23:30eanerromeria goizaldera arteLotxo taldearekin. Goizeko01:30ean dantza bikotelehiaketa. Saria: bi lagunen-tzako afaria.

25 AASSTTEELLEEHHEENNAA

Santio eguna. MezaNagusia. Txistulariak eta al-bokariak. Sagardo lehiake-ta. 13:00etan pilota parti-duak. 16:00etan ParapenteTxapelketaren finala. Herrikirol saioa. 22:00etan ume-entzat "Toni-ren olatuak".22:45etan erromeria EtxabeAnaiekin. 02:30ean Dj Paja-rito. 06:30ean herritarren ar-teko karroza.

26 AASSTTEEAARRTTEEAA

Santa Ana eguna.Meza Nagusia, Itxaropenadantza taldea. Adinekoen-tzat eta karrozan parte har-tzen dutenentzat hamaike-takoa. Arratsaldean herrita-rren arteko kirolak.22:45etan Jaione eta Jon tri-kitilarien emanaldia.

27 AASSTTEEAAZZKKEENNAA

17:30ean ume jolasak eta guztientzat txokola-tada. 19:00etan Gorriti eta bere abereak. 22:30eanerromeria Saioa eta Alabier trikitilariekin.

22 OOSSTTIIRRAALLAA

Mendi espedizio bati buruzko ikus-entzunez-koa Agiro Mendi taldearen laguntzarekin udaletxeazpian 22:00etan.

29 OOSSTTIIRRAALLAA

Ipar haizea taldea. Partaideen artean DavidGorospe bateria jolea udaletxe azpian 22:00etan.

••EGA ikastaroa. Uztailaren 4tik 29ra EGA ikasta-roa eskainiko da Zestoako Aek euskaltegian. In-

formazioa gehiago nahi duenak 943 151 089 telefono-ra dei dezala.

••Euskara irakaslea izan nahi al duzu? Ekainaren27tik uztailaren 22ra, goizeko 9:00etatik

14:00etara Antiguako euskaltegian hizkuntza irakas-kuntzarako oinarrizko prestakuntza eskainiko da. In-forma zaitez Gipuzkoako AEKren bulegoan943327172 telefonora deituta.

a g e n d a Baieuskarariziurtagiribanaketa

ekainak 2513:00etan

IDIAKAITZ TXISTULARITALDEAREN KALEJIRA,

ZIURTAGIRI BANAKETAEKITALDIA eta

MOKADUTXOA

rria ordea. Auzotarrek kanpo-tarrei ezer ez apurtzeko, kon-tuz ibiltzeko, eskatzen dietenbakoitzean, ohikoena eran-tzun txarrak jasotzea izatenda. "Okerrena imajinatu edoidatz dezakezu, baina hori

eginda ere motz geldituko zara. Iku-sita baino ez zara ohartuko hemengertatzen denaz", dio Patxi Urbietak.

Beldurra eragiteaz eta erantzuntxarrez gain, mota guztietako subs-tantzia debekatuen trafikoa ohikoabihurtu da auzoan. "Nik etxetik ikusidut nola mutil batek kalean zegoenjendeari eskaintzen zizkion bandejabatean zeuden raiak", baieztatu duKepa Iribarrek. Ertzaintzak berriz,auzotarren ustez, "ez du ezer egi-ten". Poliziak "kaletik pasa" besterik

71

AARRUUNNBBAATTEERROO AARRRROOAABBEEKKOO JJAAZZZZ BBEERRRRII DDAANNTTZZAALLEEKKUURRAA EEHHUUNNKKAA GGAAZZTTEE JJOOAATTEENN DDAA OONNGGII PPAASSAATTZZEEKKOO AASS--MMOOAARREEKKIINN.. GGAAZZTTEEAAKK AAUUZZOOKKOO KKAALLEEEETTAANN SSAAKKAABBAANNAATTZZEENN DDIIRRAA EELLKKAARRRREEKKIINN EEGGOONN EETTAA EEDDAATTEEKKOO.. HHOORRII BBAAII--NNOO EEGGIINNGGOO EEZZ BBAALLUUTTEE EEZZ LLIITTZZAATTEEKKEE IINNOOLLAAKKOO AARRAAZZOORRIIKK EEGGOONNGGOO,, BBAAIINNAA AASSTTEERROO EEGGOOTTEENN DDIIRREENN AAPPUURRKKEE--TTEEKK,, AAUUZZOOTTAARRRRAAKK BBEELLDDUURRTTZZEEKKOO SSAAIIOOEEKK EETTAA DDRROOGGAA TTRRAAFFIIKKOOAAKK BBIIZZIILLAAGGUUNNEENN PPAAZZIIEENNTTZZIIAA AAGGOORRTTUU DDUUTTEE..

AAUUZZOO EELLKKAARRTTEEAANN BBIILLDDUURRIIKK DDAANN--TTZZAALLEEKKUUAARREENN BBEEHHIINN--BBEETTIIKKOO

IITTXXIIEERRAA EESSKKAATTZZEEAA EERRAABBAAKKII DDUUTTEE

EETTAA AAZZKKEENN LLAAUU UURRTTEEEETTAANN HHAAIINN--BBAATT AADDMMIINNIISSTTRRAAZZIIOORREEKKIINN BBAATTEERRAA

EEGGIINNDDAAKKOO LLAANNAAKK OORRAAIINNDDIIKK AARRAA--ZZOOAA EEZZ DDUUEELLAA KKOONNPPOONNDDUU IIKKUUSSII--RRIIKK,, ZZEENNBBAAIITT EERRAABBAAKKII AAUURRRREERRAA

EERRAAMMAATTEEAA AADDOOSSTTUU DDUUTTEE..

Urteak daramatza irekita Jazz Berrik Arroabean,baina "azken urteetan okerrera" egin duela diote au-zotarrek. Dantzalekuaren lehen urteak lasaiak izan zi-ren auzoan, baina 90eko hamarkadan, bakailaoa ager-tu zenean hasi ziren arazoak. Orduan izan ziren le-hen istiluak dantzalekuko bezeroekin. Dantzariakauzoko kaleetan biltzen dira edateko asmoarekin etaorduak aurrera joan ahala egoera okertu egiten da.Jendea bere autoen inguruan biltzen da musika ozenjarri eta mota guztietako substantzia debekatuak tra-fikatzeko eta kontsumitzeko. Auzotarrek atsedenera-ko eskubidea urratzen dietela uste dute eta gauetanetxetik irteteko ere beldur dira askotan. Maiatzeanauzotar bat etxetik kaleko argazkiak ateratzen saiatuzen, kalean zeuden gazteak ohartu egin ziren etaetxera harriak jaurtiki zizkioten. Egoera hau ez da be-

DANTZARAKOGUSTUKOBIKOTERIK EZ

LL

···

JABERIK EZ DUEN BURUHAUSTEA

Burukomin guztiek dute erantzulea, bainaJazz Berriren jabea nor den esatea ez da erraza.Beraien artean istilu ugari izan dituzte eta dan-tzalekuaren jabetza norena den argitzeko epai-tegietara iritsi dira. "Beraien artean epaiketa batbaino gehiago" dituztela dio Gorka Unanuek.Dirudienez, orain arte akziodun edo ordezkarinagusia zen Yazuyuki S.L. enpresak epaiketagaldu du eta orain Music Name S.L. izango daJazz Berriren erantzule administratiboa.

Music Name enpresa da, gaur egun, Jazz Be-rriko aktibitatearen jabea, baina eraikinaren ja-bea Music Berri S.L. enpresa da. Gerta litekeJazz Berri izenaren jabea den enpresak besteedozein herritako dantzalekuren batean bereekintzekin jarraitzea.

Dantzalekuaren arduraduna nor den garbi ezjakiteak "arazoak sortzen ditu akordioak lortze-ko, ez baitakigu argi nork duen gaitasuna akor-dio horiek sinatzeko", aipatu du Unanuek. IazKarmengo jaietan beste epaiketa bat izan zuteneta orduan Yazuyuki enpresak irabazi zuen,orain epaiketa galdu duenak. Jabe aldaketa amaigabehauek arazo ugari sortu dute administrazioek notifi-kazioak emateko. "Ezarri zaion azken zigor adminis-tratiboaren berri emateko arazo ugari izan dugu. Be-raiek emandako helbideetan ez da inor egoten edogutuna itzuli egiten dute, eta azkenean, dantzale-kuan bertan eman zitzaien administrazioaren isuna",

baieztatu du Unanuek. Ekainaren 6an, Eusko Jaurla-ritzak Jazz Berri hiru hilabeterako itxi eta 6.000 eu-roko isuna ezarri zion, iaz, hiru alditan, itxiera ordu-tegia ez errespetatzeagatik. Jabeek hilabeteko epeadute errekurtsoa jartzeko, eta ondoren, Eusko Jaurla-ritzak hiru hilabeteren barruan erantzun beharkodie.

ez omen du egiten eta autotik ez di-rela jaisten salatu dute. Udalak balia-bide "urriak" dituela dio Gorka Una-nue alkateak: "Berez konpetentziaudalarena da, baina guk baliabiderikez dugu eta Ertzaintzarengan utzigenuen kontua".

SEGURTASUN NEURRIEN BILA

Ertzaintzaren lanarekin ez daudeoso pozik Arroan eta auzo elkarteakudalari neurriak hartzeko eskatu dio,esate baterako, udaltzain gehiagoizatea edo zinpeko zaintzaileak kon-tratatzea nahiko lukete. Udaltzaingehiago izateko udalak dio prozesuadministratiboak bete behar direlaeta horretarako denbora behar dela.Zaindariak kontratatzeko arazo juri-dikoak egon daitezke; legalki begira-leak ezin ditu kaleak zaindu, eremupribatuan baino ezin du lan egin. Alehau ixteko zegoenean, zaintzaileekudalaren baimenarekin kalean lanegin dezaketen eztabaidatzen ari zi-ren Zestoako Udala, Arroako AuzoElkartea eta Ertzaintza.

Uniformez jantzitako poliziezgain, kaleko jantziekin doazen poli-ziak ere ibiltzen dira Arroan. Dantza-leku barruan kaleko arropa jantzitadabiltzan guardia zibilak egoten diradrogen trafikoa kontrolatu nahian.Jazz Berri bertan ez dute inor harra-patu ordea. Dantzalekua itxi dezake-te bertan jendea trafikatzen harrapa-tzen badute, eta hori dela eta, berta-ko langileek zorrotz jokatzen dute.Drogen trafiko guztia kalean buru-tzen da, jendearen aurrean.

Arroako biztanleek egoera kon-pontzeko zenbait neurri hartu behardela adostu zuten. Lehen neurrietakobat auzoko kaleak ixtea izan zen au-toek sortzen dituzten eragozpenaksaihesteko. Alkatearekin bildu zireneta auzoko kaleak piboteen bidez ix-tea eskatu zioten. Alkatea eskaerare-kin konforme zegoen, nahiz eta es-kaera plenora bideratu ez. Orain, au-zotarrentzako edo larrialdietan,piboteak nork irekiko dituen erabakinahian dabiltza. Bizilagunak, beraiekirekitzen badituzte, Jazz Berriko be-zeroen erasoak jasateko beldur dira.Zinpeko zaintzaileak kontratatzeaizan daiteke irtenbidea.

···

91

BEHIN-BETIKO IRTENBIDEA

"Dantzalekua ixteko bi aukera daude. Lehena, ja-beak beraien kabuz joatea da eta bigarrena, izaerakomertziala duen lur eremua birkalifikatu eta bertanetxeak egitea. Udalak bigarren bide honi ekin dioarazoa konpontzeko", baieztatu du Gorka Unanuek.Lurren birkalifikazio prozesua abian da eta aurtenonartuko dutela uste dute udalekoek.

Etxeak egiteko ordea, errepidea lekuz aldatu be-har da. "Ezin dira etxeak egin errepide nazional ba-ten ondoan, gutxienez bederatzi metroko tartea utzibehar da. Hori konpontzeko Gipuzkoako Foru Al-dundiarekin hitz egin dugu eta aurten idatziko duteSansineneakopoligonotik pa-sako den erre-pide berriarenproiektua. On-doren, kostua-ren arabera, da-torren urteanedo 2007an ha-siko liratekeerrepide berriaegiten", baiez-tatu du GorkaUnanuek. JazzBerriko lurretan

32 etxebizitza eraikitzeko baime-na izango dute eta lan horiekinbatera "nahiko degradatua" dago-en lur eremua konpondu nahi duudalak.

Arroako biztanleak ostegunerobiltzen dira Jazz Berriren inguru-ko egoera eztabaidatzeko. Bilerahauetan, orain arte proposatu di-tuzten neurriak "behin-behineko-ak" direla argi utzi dute eta be-raien nahia eta asmoa, Jazz Berri"behin-betiko" ixtea da. Izaerairekia eta publikoa duten bilerahauetan edonork har dezake par-te. Bertan, Jazz Berriren arazoakonpontzeko eman diren pausoeta erabakien berri ematen zaieArroako bizilagunei. Ekainaren2an egin zen bilerara alkatea joanzen arroarren iritziak eta eskaeraklehen eskutik jasotzeko. Ekaina-ren 9an, Joseba Ossa Arroako au-zo elkarteko idazkariak aipatuzuenez, "udala Jazz Berriko jabee-kin behin-betiko akordioa lortunahian dabil. Udalak jabeei pro-

posatu die lur eremu hori erosi eta ber-tan etxeak eraikitzeko prest dauden en-presekin negoziatzea. Ez badute inola-ko akordiorik lortzen enpresa horiekinudalak diru kopuru bat ordainduko diejabeei lurrak erosi eta dantzalekua ixte-ko".

"Udalak akordio hau aurrera erama-teko baldintza moduan jarri du jabeekdantzalekuaren itxiera data atzeraezinaezarri eta akordioa notarioaren aurreansinatu behar dutela. Dirudienez, enpre-sa bat baino gehiago agertu da lurrakerosteko prest eta jabeen negoziazioakluze joan daitezke. Hala ere, udala itxa-ropentsu dago eta irtenbidea hurbil da-goela uste du", argitu du Ossak. Akor-dio hau ale hau itxi zenean proposa-men bat baino ez zen eta ez zegoeninolako adostasunik.

U rko canseco

MOTA GUZTIETAKO ERREBELATUAKerrebelatu digi ta la eta karreteakarnet argazkiak: NAN, gida baimena...estudioko argazkiak