149 (2006ko azaroa)

30
2006ko AZAROA, 149. ZENB. DOHAINIK POLTSA BERRERABILGARRIA ERABILTZEN www.baleike.com

description

[Umeak haurtzaindegira] [Aisa: nazioarteko euskara] [Ingurumena: garbigunea, erosketa poltsa.] [Gure zumai xarra: Baxakarte] [Kirola: golfa Karakasen.] [Zine forum: hurrengo hiru filmak.] [Eta lehiaketak, agenda, iritziak...] (+571)

Transcript of 149 (2006ko azaroa)

Page 1: 149 (2006ko azaroa)

2006ko AZ

AR

OA

, 149. Z

EN

B. D

OH

AIN

IK

P O L T S A B E R R E R A B I L G A R R I A E R A B I L T Z E N

www.baleike.com

Page 2: 149 (2006ko azaroa)

librean . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4

ze berri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6

ingurumenagarbigunea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9erosketa poltsa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10

erreportajeahaurtzaindegiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13

euskaraaisa programa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18

gure zumai zarrabaxakarte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21

kirolagolfa karakasen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26

zine forum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28

agenda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30

Argitalpen honen edizioko laguntzaile:

HERRI ALDIZKARIAJuan Belmonte, 29 behea

tel.: 943 86 15 45e-maila: [email protected]

ArgitaratzaileaBALEIKE KULTUR ELKARTEA

e-maila: [email protected] batzordea

Xabier Azkue, Gurenda SerranoKoordinatzailea

Itziar MoraKazetariak

Itsaso IbarraMaitane Urbieta

Itziar GarateIzaskun UrbietaMaitane Agirre

Iure AlzibarAbelin LinazisoroHaize GalarragaMikel OlasagastiJoseba Alkorta

KolaboratzaileakJuan Luis Romatet, Xebas Leiza,Miriam Romatet, Dani Carballo,

Unai Gijarro, Joanito Dorronsoro, Eneko Dorronsoro,

Xabier Aranguren, Xabier Aizpurua,Ibon Aizpurua, Izaga Garzia,

Beñat Fernandez de Arroyabe, Jon Maia, Eguzki Agirrezabalaga,Natur Taldea, Ander Hormazuri,

Aitor Manterola, Iker G. Cobeaga Azalaren argazkiaInes Aseginolaza

Diseinua eta maketazioaRoberto Gutierrez

Hizkuntz zuzenketaImanol AzkuePublizitatea

tel. 943 86 15 [email protected]

InprimategiaAntza Inprimategia

(Lasarte-Oria)Tirada

1.100 aleLege gordailua: SS-405/94

ISSN: 1136-8594

Baleikek ez du bere gain hartzen aldizkarian adierazitako

esanen eta iritzien erantzukizunik.

aurkibidea

Gezurra badirudi ere, golfeanaritu daiteke Zumaian.

golfa ardien artean

BALEIKEren bulego ordutegia: astelehen, asteazken eta ostiraletan 12etatik 13etara eta ostegunetan 18etatik 19etara

Page 3: 149 (2006ko azaroa)

librean

4 2 0 0 6 k o A Z A R O A

Umezain burukuadratua

dani

Telebista bere haurrak "zaintzeko" erabiltzen edo erabili

izan ez duenak jaurti beza lehen harria!

Goizeko eskolara joan arteko tartetxoa betetzeko edo

afaldu aurrekoak eta hurrengo egunera-

ko lanak aurreratzeko hogei minutuak

irabazteko, egun euritsuak leuntzeko,

jatorduak bukatzeko sarritan erabiltzen

ditugun txantajearen sari izateko, eta,

oso garrantzitsua, asteburuetako siesta

saiakerak bermatzeko.

Aipatu ditudan arrazoi edo aitzakia

guzti hauek arrotzak badituzue, ba,

zorionak! Gainontzekoentzat dira lerro

hauek, eta telebistaren inguruko bi

aipamentxo egiteko: bat, bukatu zen

"Maite Kuttuna"!!!!, batzuen negarra,

besteon poza! Nola liteke gaur egun,

gure telebistan horrelako programa bat

eskaintzea!? Duela hogei urte telebista

españolean lehen aldiz bota-

tzen zituzten teleprogramen

berdin-berdina, bere mezu

fantastiko

guztie-

kin: matxista, arrazista, klasista eta

"ista" guztiak! Eta okerrena, "ñoñoa".

Izugarrizko eragina izan du gure

umeengan, ordutegietan, eta gure

etxeko kasuan, nire alaba baten orraz-

keran ere! Badakizue ze lotsa ematen

duen ileapaindegira umea eraman

eta Maite Kuttunaren orrazkera eska-

tzeak?

Tira, ba, bukatu dela, eta hala,

lasaiago aparkatzen ditugu umeak

telebista aurrean…, baina, ez! Eta

hemen noa bigarrenera: Gabonak

hurbiltzen ari direla, eta guk jakin

nahi ez! Barbie, Baby Born, Bratz eta berriz Barbie! Zen-

bat konbinazio, bariazio eta permutazio egin daitezke gai

berdinaren inguruan! Delako Barbie printzesa eta asma

daitezkeen akzesorio guztiak, bai panpinarentzat, baita

bere jabe zoriontsuarentzat ere. Eta delako ume jaiobe-

rria, txiza, kaka eta gainontzeko trebezia guztiak egin

ditzakeena, bere osagarri guztiekin. Hori bai, guztietan

ohartxo txiki irakurtezin bat, 30 eurotik gora balio dutela

gogorazten.

Gauzak horrela, zer egin? Telebista itzali eta umeei

"kalitateko denbora" gehiago eskaini, ala botiketan aipa-

tzen dituzten "eragin sekundarioak" jasan?

Erantzunak, iritziak, zeuon esperientziak bidali sms

baten bidez azpian doan zenbakira, hori bai, 20 minutu-

ko tarte komertzialaren ondoren!

Miriam Romatet

Page 4: 149 (2006ko azaroa)

52 0 0 6 k o A Z A R O A

Alai auzategia, 2

Tel. 943 14 33 24 Itzurun zuhaitzbidea, 2 943861565 - 943143446

Kontzeptu berri bat,hiztegiari egindako kili-kili bihurria,semiotikaren sokasaltoaedo polisemienludoteka. Ez da askotangertatzen, norbaitekzeure hizkuntzanzerbait esan eta ezulertzea. Badirudi gurehizkuntza ezagutzendugula ("Mihiluze"-nagertzen diren rara avis

xelebre horiek kenduta), baina tarteka-tarteka ttak!,ezusteko hitzak eta esanahiak ikasten ditugu. Antzekozerbait gertatu zitzaidan aurrekoan.

Elgetara joateko plana egin genuen. Bertan,"Debajazz" ekimenaren baitan Ortophonk eta WagoonCookin taldeen kontzertua izan genuen. Stop. Ba aldakizue non dagoen Elgeta? Elurra egiten dueneanETBk zuzeneko konexioak egiten dituen lekuhorretantxe dago Elgeta (beno, ETBk zuzenekokonexioak edonondik egiten ditu, eta hori ez daalbistearen interes graduarekin zuzenki proportzionala;gogoratu Unai Basurko eta bere elkanokeria frustratueizer estaldura eman dien). Beno, Elgeta oso-oso urruti etamendian galduta dago. Nik, ordea, lagun finakaukeratzen ditut bidaide eta bilatu nuen punta hartarainoeramango ninduen lagun bat. Gidari fina, inondik inora,

errebuelta haiek guztiak zuzen hartzeko abilidadeaerakutsi baitzidan.

Iritsi ginen Elgetara, Espaloia kafe antzokira. Ederraaretoa, honelako herri txiki baterako harrigarri xamarraizanagatik, inbidia emateko modukoa. Hemen egin nuenOxforden jartzeko moduko kafe antzoki baten apologia.Ez dakit zertan diren gauzak, baina ideia Oikiaraeramatea ere ez da txarra. Espaloian, funky kontzertuaizan zen Ortophonk taldeak eman zuena. Jauzika etaparrez dantza-mantzan jardun genuen guztiok. Etahemen iritsi zen kontzeptu berria. Giza egoera edonortasun bat azaltzeko modu abangoardista: piruletaizatearena, alegia. Lagunak neuri esan ez zidan, ba,piruleta bat nintzela!!!! Zer den hori? Ba, beti-happy,saltarintxu, eta noproblemdar izatea. Irribarrez etadantzan jardutea gustatzen zaigunok garena. Nolabait,antzokikoan genuena ‘piruleta egoera’ zen. Ez zitzaidangaizki iruditu, eta nitaz gain, beste zenbait jendilajedeskribatzeko ere balioko lukeela iruditu zitzaidan.Adibidez, ezertaz konturatu gabe bizi den jendearentzat,gizarteko trikimailuak ikusten ez dituen piruletero ugaribaitago, eta piruletak saltzeko amorratzen dagoenpolitikari ugari, gu gozo-gozo somniferatu nahian. Ipurdiamugitu gabe, gauzak berez egiten direla uste dutenhoriek ere piruleta xamarrak dira, eta ezer eraikitzekoasmorik gabe protesta egitea ofiziotzat duten zenbaitjende ere bai.

Piruleta egoerak bizitzen jakitea ez dela txarra, bainapiruleta izatea… ez dakit, ba.

xa2

atximurka & brossa

P I R U L E T A I Z A T E A R I B U R U Z

Page 5: 149 (2006ko azaroa)

Lehenengo bilera orain dela bi hilabete edo egin zuten, etabertan hainbat talde bildu ziren Alondegiaren proiektuareninguruko nahiak, kezkak, proposamenak, iritziak eta abar tru-katzeko. Taldeek beren kezkak udalera eramatea erabaki zuteneta, udalak zenbait plano eman zizkien, oinarrian erabakitazegoenaren gainean proposamenak egin zitzaten.

Taldeek adierazi digutenez, Udalak eskuragarri jarri dituenplanoak aztertu ondoren, erronka handia dela uste dute; izanere, haien ustez, Alondegiak kultur erreferentea izan behar du,eta, horrenbestez, halako ekimen garrantzitsu bati ekin aurre-tik, hausnarketa sakonagoa behar dela pentsatzen dute:Zumaian dauden kultur beharren txostena egitea, adibidez.

Horrela bada, joan den hilaren bukaeran egindako bileran,beren eskaerak idatzi eta udalera eramatea erabaki zuten.

Honako eskaera hauek egin dizkiote udalari:- Kultur plangintza orokor baten beharra du herriak, bai

eta kultur jardunetarako erabiltzen diren eraikinen fun-tzioa eta erabilera zein izango diren zehaztea ere.

- Alondegiari dagokionez, zehazki: etorkizunean egondaitezkeen beharrak aurreikusiz, eta epe motz-ertaineansor daitezkeen proiektuak bateragarriak izan daitezen,Alondegiaren funtzioak eta erabilerak zehaztea bereitxura zehaztu aurretik.

- Alondegiaren eta Ubillos jauregia edo beste edozeineraikinen izaera aurrez definitzea, herrian benetan dau-den beharretara egokituz. Adibidez, musikariak Ubillo-sen edo Alondegian egon behar duten, antzerki ikasta-roak Forondan edo Alondegian egin behar diren, etab.

- Herritarrak eta herriko kultur taldeak gehiago kontuanhartzea. Izan ere, deialdi irekiaz gain egin litezke deial-di zehatzak ere. Esate baterako, taldeekin harremanakestutzea eta ugaritzea.

Goiko eskaerak sinatu zituzten herriko taldeek lanerako prestdaudela adierazi dute.

San Telmo, 12Tel. 943 860760

6 2 0 0 6 k o A Z A R O A

Kale nagusia, 2 Tel. 943 861521

ze berri

Zer gertatuko daOxfordekin?

Orain dela hilabete batzuk BALEIKEn bertan ere heldugenion gaiari (146. zenb.). Orain dela hilabete pare bat,ordea, udalak aurten proiektua onartuko duela jakin zutenherriko hainbat taldek eta, gaiarekin kezkatuta, elkartzenhasi dira.

Page 6: 149 (2006ko azaroa)

72 0 0 6 k o A Z A R O A

Pasa berri diren perretxiko jardunaldien balorazioa oso posi-tiboa izan omen da. Aurreko urteekin alderatuta, aldaketabatzuk egitea pentsatu zuten Natur Taldekoek eta asmatudutelakoan gaude, jendearen harrera eta iritziak kontutanhartzen baditugu.

Ostiralerako hitzaldia antolatuta zuten Inda Mendielkartean Aranzadiko kide den Pedro Arrillagaren eskutik,baina hura ezin etorri izan zenez, Natur Taldeko kide denInaxio Manterolak eman zuen Pedrok eman beharrekohitzaldia eta oso ondo atera zen. 20 bat lagun elkartu zirenInda Mendin, eta, hitzaldiaz gain, Inda Mendi elkartekokideek prestatutako perretxiko dastaketa ere egin zutenbertan.

Aipatu beharra dago Inda Mendi elkarteak erakusketaantolatzen jarduten duten guztientzat afaria prestatzenzuela; Natur Taldekoek adierazi digutenez, eskerrak emannahi dizkiote Ramon Chamorro eta bere kideei urtero har-tzen duten lanagatik.

Larunbat goizean perretxikoak biltzera irten ziren,baina aurtengoan autorik hartu gabe; Zumaian bertan bil-dutako perretxikoekin erakusketa osatzea zen haien asmoa.Azken egunetako hego haizearen eraginez bildutako perre-txiko kopurua ez zen oso handia izan eta aurreko asteanZarauzko Arkamurka Natur Taldeak beraien erakusketarako

bildutako perretxikoak ere erabili zituzten, horrela 100espezie baino gehiagoko erakusketa osatuz. Zarauzko talde-ari ere eskerrak eman nahi dizkiete Natur Taldekoek.

Igandeko erakusketak bazuen beste aldaketa garrantzi-tsu bat ere: kokagunea. Frontoitik Oxforrera aldatu ziren,eta Natur Taldekoak gustura daude aldaketarekin: espazioatxikiagoa zen eta hartutako perretxiko kopurua ere egokiaizan da aurten zuten espaziorako, bildutako perretxiko guz-tiak jarri baitzituzten erakusketan; zaborretara joan zirenakere aurreko urteetan baino askoz gutxiago izan dira. Gaine-ra, perretxiko esanguratsuenak ikus zitezkeen: onddoak,kuletoak, gibelurdinak eta jendeak normalean ezagutzendituenak. Ez omen zuten zenbatu bertatik pasa zen jendekopurua, baina jende pila bat hurbildu zela esan daiteke.

Oxforreko areto txikian hariztiei buruzko erakusketajarri zuten: zuhaitz desberdinekin, hegaztien hotsekin,umeek marrazteko gune batekin; nahiko polemika sortuzuen ehiztarien txoko bat ere jarri zuten, eta hariztia usain-du ere egin zitekeen.

Natur Taldekoek esan digutenez, orokorrean oso gustu-ra daude jardunaldiek izan duten harrerarekin, eta, hala,datorren urtean parte hartze handiagoa izatea nahiko luke-tela aitortu digute; izan ere, zaletasun handia duguzumaiarrok!

Perretxiko aste arrakastatsua Pasa berri diren perretxiko jardunaldienbalorazioa oso positiboa izan omen da. Aurrekourteekin alderatuta, aldaketa batzuk egiteapentsatu zuten Natur Taldekoek eta asmatudutelakoan gaude, jendearen harrera eta iritziakkontutan hartzen baditugu.

Page 7: 149 (2006ko azaroa)

8 2 0 0 6 k o A Z A R O A

ZOZKETA!!

Zumaiako txokoakAsmatzen duzuenon artean, Txapartegik emandakotarta eder bat zozketatuko dugu. On egin!

GALDERA:Gaurkoan Zumaiako kaskotik irteneta Beduara joango gara, terrenoz Zestoakoa izan baina Zumaiatikgertuago dagoen auzora. Garai batean, merkantzien garraioa batezere itsasoz egiten zenean, oso leku garrantzitsua zen, itsasontziekUrola ibaian gora egin eta Beduako lonjan deskargatzen zituztelakosalgaiak. Gero, ordea, batez ere Zumaian Zubiaundia egin zutenean,pixkanaka lehengo garrantzia galdu egin zuen, itsasontziak ezinzirelako igo ibaian gora. Ontziolak ere egon ziren Beduan, horietakobat ia XX. mendearen amaiera arte lan egin zuena. Baina argazkia ezda ez lonjarena, ezta ontziolarena ere.Joan den mendean, Zumaian izugarrizko garrantzia izan zuenporlanak eta inguruan (Arroan, Narrondon…) zeuden fabriketakoprodukzioa Zumaiako portutik ateratzen zen, itsasoz eta trenez.Fabrika horietako bat Beduan zegoen, baina besteekin alderatutabazeukan berezitasun bat: kare hidraulikoa, "hiraulika" egiten zuen.Beduan, bidearen bazterrean, lan haien aztarna ugari daude.Hiraulika egiteko harria, ordea, ez zuten Beduan bertan ateratzen,inguruko harrobi batetik baizik, eta airean, kable bidez, tinetaneraman fabrikara.Hona hemen gaurko galdera: nongo edo zein harrobitatikateratzen zuten Beduako hiraulika fabrikarako harria?Arrasto batzuk: Zestoako auzoa da eta Urtain baserria harrobiarenondoan-ondoan dago.

Erantzunak [email protected] bidal, Baleikeko buzoian utzi(Juan Belmonte 29 behea) edo 943 86 15 45 telefonoan emanazaroaren 27a baino lehen. Erantzunekin batera izen-abizenak etatelefono zenbakia adierazi.

Zumaia eta inguruakez ditugu behar bezala

ezagutzen, altxor txikien jabe gara

eta askotan ez garakonturatu ere egiten…

Txoko honeklagunduko digu guretxokoak ezagutzen.

Aurreko zenbakiko erantzuna: Amezmendi Irabazlea: Arantxa Alkorta Oliden

Parte hartu eta

zorte on!!

Page 8: 149 (2006ko azaroa)

ingurumena

92 0 0 6 k o A Z A R O A

2005eko apirilean ireki zen Joxe Mari Korta industrialde-an Urola Kosta eskualdeko bigarren Garbigunea. Ardu-radunen arabera, urte erdi honetan jaso duten erantzu-na oso ona izan da, erabiltzaileen zein jasotakohondakin eta tresnerien igoera tasa igo egin baita. Halaere, Urola Kostako Udal Elkarteko kide den ArantxaAlberdiren arabera, "Gero eta jende gehiagok erabil-tzen du, baina gehiagok erabiltzea gustatuko litzaigu-ke". Batez beste, eguneko 20-25 sarrera izaten dituGarbiguneak, eta materialen aldetik gehien uztendutena obretako hondakinak dira.

Garbigune honen funtzionamenduaren arduraUrola Kostako Mankomunitatearen esku dago, etaudal elkarte horren helburua da eskualdea osatzenduten bost herriei (Aia, Getaria, Orio, Zarautz etaZumaia) zerbitzua ematea. Garbigune hau,azken finean, biltegi bat da: Urola Kostako herri-tarrek hondakinak bertara eramaten dituzte etagaika sailkatuta botatzeko aukera edo zerbitzuaeskaintzen die ezer ordaindu gabe. Zaborragaika botatzeko, edukiontzi bereziak daudeeta hondakin bakoitza bere tokian laga edobota behar da.

Zerbitzu honen oinarrizko helburuaeskualdean sortzen diren hondakinak berres-kuratzea da, eta neurri handi batean, birzikla-tzea ere bai. Beste helburu batzuk ere baditu,ordea: jendeak ez botatzea hondakinak edo-zein bazterretan eta Urtetako zabortegian bil-tzen den zabor kantitatea murriztea.

Urola Kostako Mankomunitatearen Ingu-rugiro Sailak eskuartean darabiltzan zifren ara-bera, aurten nabarmen igo da erabiltzaileenkopurua. Urte honetako urtarriletik irailerabitartean, Beduako industrialdeko Garbigune-an 120 tona inguru hondakin jaso dituzte: 100

tona egur, 50 tona zabor, 20 tona baino gehiago kartoi eta 10namila kilo lorezaintza eta kimatze hondakin. Horiei guztiei, gai-nera, gune marroi eta griseko hondakinak gehitu behar zaiz-kie, hau da, hondakin arriskutsuak eta metalezko txatarra, etaoraindik zenbatu gabe daude.

Mankomunitatetik gogorarazten dute zerbitzu hau ingu-ruko herrietako auzotar, merkatari eta gremio berriei eskainia

dagoela. Industria handiek ere utz ditzaketehondakinak, baina baldintza bate-kin: hondakina ez izatea beraieksortua. Garbigunean honelakohondakinak bota daitezke: egurra,obra hondakinak, beira, ontziak,autoetako eta etxeetako olioa, kar-toia eta papera, etxeko tresna elektri-koak, kimatze eta inausketa hondaki-nak, pilak, lurra, koltxoiak, errautsa,pinturak, fluoreszenteak… Ia denetikbota daitekeen arren, enpresetako hon-dakinak, uralita eta pneumatikoak ezdituzte onartzen. Pisuari dagokionez,gehienez 2.500 kg baino txikiagoak direnkamioiek dute deskargatzeko aukera, etaerabiltzaileek asteko 750 kg eta 2 metrokubikoko bolumena bota dezakete.

Garbigunearen ordutegiari dagokio-nez, zabalik egoten da astelehenetik ostira-lera, 08:30etik 13.30era goizez eta 16:30etik18:30era arratsaldez. Larunbatetan, berriz,

10:00etatik 12:30era. Igande eta jaiegu-netan itxita egoten da.

Informazio kanpainaGarbiguneko arduradunek hurrengoegunotan informazio kanpaina bat has-teko asmoa dute, zerbitzua eskualdekobiztanleei eta batez ere zumaiarrei eza-gutarazteko asmoz.

Horregatik, hurrengo egunotan,Zumaiako etxeetan liburuxka batzukbanatuko dituzte, Garbigunearen fun-tzionamenduaren arauak argitzeko.

Garbigunearen erabiltzaile tasagorantz doa Nahiz eta denbora gutxi eraman martxan zerbitzu honek,

arduradunak gustura daude jaso duten harrerarekin. Hala

ere, oraindik jende gehiagok erabiltzea espero dute, Urola

Kosta eskualdeko jende ugarik oraindik ez baitu ezagutzen

zerbitzua.

MIKEL OLASAGASTI

“Zerbitzu honen helburuaere bada jendeakhondakinak edozeinbazterretan ez botatzeaeta Urtetako zaborkantitatea murriztea”

Page 9: 149 (2006ko azaroa)

10 2 0 0 6 K O A Z A R O A

ingurumena

Duela egun batzuk gure webgunean azaldu genuen bezala,Zumaiako Udalak eta Urola Kostako Udal Elkarteak "Nikzuri, zuk niri, poltsa berrerabili" kanpaina hasiko du hila-bete honetan. Esti Irureta Zumaiako turismo eta merkata-ritza teknikariak azaldu digunez, "Zumaia izango daGipuzkoan horrelako kanpaina garatuko duen lehenherria, eta ondo ateraz gero, gainerakoherrietara zabalduko da".

Tokiko Agenda 21en barruan sartzenden asmo honen helburua eguneroko eros-ketetako poltsen kopurua murriztea da.Horretarako, poltsa bakarraren berrerabil-pena bultzatu nahi dute.

Poltsa hau tela antzeko material batezegindakoa izango da, eta horri esker, toles-tu ahal izango da eta neurri txikikoa gera-tuko da. Gainera, garbigailuan sartzekomodukoa izango da. Koloreari dagokionez,Zumaian ohikoa den bezala, gorria izangoda. Hasieran neurri bakarreko 10.000 poltsaateratzeko asmoa dute, baina horrek sor ditzakeen arazoakkontuan hartuz, ez dute neurri ezberdinetakoak ateratzekoideia baztertzen.

Estik adierazi digunez, "Kontua ez da egunero poltsa-rekin alde batera eta bestera ibiltzea, gaur egun ere ezergabe joaten gara eta erosketak egitera". Horregatik, poltsahauek ekimenari atxikitako herriko denda guztietan egon-go dira, edozein unetan doan hartzeko. Salbuespenak

arrandegi eta harategiak izango dira,bertako produktuekin kiratsa hartukoluketelako. Pixkanaka poltsak etxeanpilatuko dira eta hori izango da poltsakdendara itzultzeko unea. Poltsak itzul-tzen dituztenei txartel batzuk emangodizkiete eta horiekin datorren urtekolehen hilabeteetan egingo den zozketanparte hartuko dute. Erosketa baleak zoz-katuko dira.

Kanpaina honetan merkatariekbadute zeresanik, eta hain zuzen, eki-men honen inguruko bilera bat egin

zuten. Joan zirenek "Oso harrera ona egin zieten proposa-menari. Gainera, beraiei esker lehendik pentsatuta zeudenhainbat gauza aldatu egin ziren, besteak beste, txartelenkontua. Hasieran pentsatzen genuen txartela gehien erostenzuenari ematea, baina horrek ez du zerikusirik jasangarrita-sunarekin, eta merkatariek proposatu zuten gutxi erosiarren itzultzen zituztenei eman behar zitzaizkiela txarte-lak". Eta hala egingo da.

Berrerabilpena gure eskuetan dagoTurismo bulegora joan gara hurrengo hilabeteetarako

berrikuntzak jakin nahian eta jada abian dagoen proiektu

baten berri eman digute Esti Irureta eta Jone Esnalek.

Ekimen horri esker, herritarren eskuetan erosketetako

poltsa gorriak ikusteko esperantza dute. Ondoren azalduko

dugun bezala, estetika kontua baino gehiago izango da.

IURE ALTZIBAR ETA MAITANE AGIRRE

Poltsak ekimenariatxikitako herriko dendaguztietan egongo diraedozein unetan doanhartzeko. Hauensalbuespena arrandegieta harategiak izango dira.

Page 10: 149 (2006ko azaroa)

Estazioko kalea Tel. 943 86 02 01

Auto-konponketak

112 0 0 6 K O A Z A R O A

Estik adierazi digu-nez, "Merkatariak ez duinolako irabazi edo kos-turik izango ekimenhonekin. Egin beharduten gauza bakarra dapoltsak ikusi ahal izatekoerakustoki txiki bat jar-tzea". Poltsak bukatzenbazaizkie edo zalantza-rik badute, aholkularitzatelefonora (902 322 010)deitu behar dute.

Estik aipatu nahi izan digu Dia eta Eroskiko ordezkariakere izan zirela bileran eta poltsa berriak beraien lokaletanjartzeko prest agertu zirela. Hasieran, denda txikietan jarrikodira poltsak, eta hamabost egunera Dia eta Eroskin.

Kanpaina hau aurrera eramateko ardura Mandoia enpre-sarena da eta bera arduratuko da hilabete honetan ekimenaaurkezteaz. Horretarako, dendaz denda ibiliko dira erakus-mahaiak banatu eta azalpenak ematen.

Bestalde, Estik adierazi digunez, "umeek gurasoenganeragina izan dezaketela ohartuta" ikastetxeetan ere egingodituzte erakusketak. Asmoa Zumaiako Herri Eskolatik,Maria eta Jose ikastetxetik eta Oikiako Eskolatik pasatzea da.

Amaitzeko, horrelakoetan esan ohi dena adierazi diguEstik: "Ikusiko dugu zer gertatzen den. Hemendik hiru hila-betera dendetan poltsarik ez egotea porrota izango litzateke.Gutxi batzuk faltako balira, berriz, seinale ona litzateke".

Turismo Bulegoan ekimen honekin buru-belarri bada-biltza ere, ez gara joan webgune berria sortzeko asmoa dute-la jakin gabe. Ikusirik Udalaren webgunetik turismora iristeazaila dela gune propioa sortzea erabaki dute etawww.zumaiaturismoa.com izango da helbidea, ziurrenik.

Ea ba bi proiektu hauekin zortea duten eta Estirenhitzak errepikatuz "Ikusiko dugu"!

“Merkatariek oso harreraona egin zietenproposamenari. Gainera,beraiei esker lehendikpentsatuta zeudenhainbat gauza aldatuziren”

Page 11: 149 (2006ko azaroa)

12 2 0 0 6 k o A Z A R O A

Trenbide kalea, 1 Tel. 943143505

baleike irakurleen txokoa

Literatur emanaldietarako sarrerak!

Azaroaren 24an TXIKIRA BETI HORDAGO! (Bertol Arrieta).

Emaitzak web orrian jarriko ditugu, dagokion egunaren aurretik.

Zorte on!!BALEIKEk eta TXINPA RTAk antolatutako literatur emanaldiak.

Txoko berri honetan, zozketa bidez sariak emango ditugu hilero. Baina, erne! DENOK PARTE HAR DEZAKEZUE!! Idatzi [email protected] helbidera, zuen izen-abizenak eta telefonoa adieraziz. Bestela, deitu telefonoz (943 86 15 45) edo utzi zuen mezuaBALEIKEren buzoian. Mezuak bidaltzeko azken eguna: azaroaren 17a.

Kultur Errota egitasmoaren barruan...

Urola Kostako Kultur Zirkuitua:

• Urriak 20, HAMAR MEZU ETA DEI BAT, Azkoitian

• Urriak 27, MUGALDEKOAK, Zestoan

• Azaroak 3, EZKATAK, Zumaian

• Azaroak 24, TXIKIRA BETI HORDAGO!, Zumaian

Page 12: 149 (2006ko azaroa)

132 0 0 6 k o A Z A R O A

erreportajea

Haurtzaindegiak: zergatik eramanhaurrak horra?

Garai batean, apenas eramaten ziren umeak

haurtzaindegira. Amekin, aitona-amonekin, zaintzaileekin...

geratzen ziren. Gainera, uste zen hori zela egokiena; etxeko

eta familiaren giroa, alegia.

Gauzak aldatu egin dira, ordea. Ekonomia, bizi kalitatea,

emakumearen sarrera lan munduan, estresa... hainbat

faktore daude. Ez dago denborarik, eta, tamalez, umeekin

egoteko gutxiago. Hori dela eta, haurtzaindegien beharra

sekulakoa da eta Zumaian hori asko ikusten ari gara azken

urteotan.

Page 13: 149 (2006ko azaroa)

14 2 0 0 6 K O A Z A R O A

erreportajea

Zumaian jaiotza-tasa ikaragarri igo da, eta horrek haurtzainde-gien beharra sendotu egin du.

Datuen arabera, 1998. urtetik hona biztanleria % 4 igo da:8.305etik 8.656 biztanlera. 2004ko urtarrilean,adibidez, Zumaiak 8.705 biztanle zituen.Adin multzoka, honela zeuden banatuta: 0tik19 urtera bitartean, % 20,5; 20tik 64 urtetara,% 64,9; eta, azkenik, 65urtetik gora % 14.

Zumaian 2 haurtzaindegi dauzkagu, batapribatua eta bestea publikoa. Lehenengo pri-batua sortu zen, Maria eta Jose ikastetxean. 2urteko gela orain dela 15 urtetik dago zabalik;urtebetekoa, aldiz, orain dela 5 urtetik. Haur-tzaindegi publikoa, berriz, 2005eko martxoanzabaldu zuten.

Bertako irakasleekin hitz egin dugu 2 esko-len funtzionamenduaz, azken batean, haur-tzaindegien "boom" hau berria baita eta pertso-na askok ez baitakite zer egiten den bertan.

1) Beharrezkoa iruditzen zaizue haurtzaindegia?Haurtzaindegi publikoa: Zumaian haurtzaindegi publiko batenbeharra zegoen. Jaiotza tasa asko igo da eta horrek beste haur-tzaindegi baten beharra eskatzen zuen. Arazoa da txikiegia egin

dutela eta haur asko kanpoan, tokirik gabe,gelditu direla, batez ere 0-1eko gelan.Gaur egun plaza guztiak beterik ditugu, hauda, 0-1eko gelan 8 ume ditugu eta 1-2eko gelan13, nahiz eta orain 2 gutxiago ditugun.Haurtzaindegi pribatua: gure ustez ondodago umeak haurtzaindegira ekartzea, umeenarteko erlazioak asko hazten baitira. Hori bai:dena bere tamainan, hau da, egokiena 4 batordu ekartzea da, baina batzuek ezin dute,eta, beraz, hori oso zaila gertatzen da. Halaere, gehienez 8 ordu egon daitezke. Haurtzaindegi publikoa: gure ustez erekomenigarria da haurrak ekartzea, bainatamainan. Uste baino gehiago ikasten dutehemen.

Zumaian

haurtzaindegiaren

beharra zegoen,

jaiotza tasa izugarri

igo da eta. Ume

asko kanpoan

geratu dira, ordea.

IZASKUN URBIETA

Page 14: 149 (2006ko azaroa)

152 0 0 6 K O A Z A R O A

2) Zer eskaintzen duzue?H.Pu: gure haurtzaindegia goizeko 07:30etik arratsaldeko18:30era dago zabalik. Lehendabizi egokitzapen prozesu bat egi-ten dugu umeekin. Hau da, lehenengo 2-3 egunetan haurrakerreferentziazko pertsona batekin egoten dira(gurasoak, aitona-amonak...). Ondoren, per-tsona hori gabe egoten dira ordu eta erdi. Pix-kanaka, bazkaltzen geratzen dira, siesta egi-ten... Dena apurka-apurka egiten dugu.Bazkaria beraiek ekartzen dute etxetik etaguk lagundu egiten diegu jaten.Bestalde, hezkuntza proiektu baten araberamoldatzen ditugu jarduerak. Horrela, abes-tiak, ipuinak, koloreak, animaliak... erakustendizkiegu. Baita autonomia izaten ere, hau da,bazkaltzen, higienea (eskuak garbitzen, adibidez)...H.Pri: gurea goizeko 08:00etatik arratsaldeko 18:00ak arte dagoirekita. Urte bateko 2 gela ditugu 26 umerekin, eta 2 urteko 3 gela45ekin, nahiz eta guztiak ez hasi. Horietatik guztietatik, gutxigorabehera 12 ume geratzen dira bazkaltzen. Janaria ez duteberaiek ekartzen, kanpoko enpresa batek ekartzen du eskolara.Hemengo irakasleok hezkuntza egitasmo bati jarraitzen diogu.

Horrela, egunero gauza ezberdinak lantzen ditugu, adibidez:zentzumena, hizkuntza, motrizitate fina, motrizitate orokorraeta kontzeptuak. Hori guztia jolasen bidez ikasten dute. Astean 2aldiz bideo gelara joaten gara, eta astean behin gimnasiora.

Kurtso amaieran ume bakoitzak karpeta bate-an jasotzen ditu urtean zehar egindakomarrazki, eskulan eta abarrak.

3) Haurtzaindegian ibilitako umeek badutealderik ibili ez direnekiko?H.Pu: gaur egun ume bat izateko tendentziadago, eta, hortaz, haurtzaindegian gehiagoerlazionatzen dira. Arauak errespetatzen,balioak ezagutzen... ikasten dute. Gainera, 3urterekin eskolara hasterako ohituta egoten

dira eta errazago joaten dira ikastolara. Diferentzia, beraz,badago.H.Pri: gaur egun, 2 urteko umeen % 80 baino gehiago eskolatu-ta daude; beraz, ez da desberdintasun askorik nabaritzen. Egiada, hala ere, orain eskolara etortzen direnek adaptazio ona izatendutela gero. Gehiago edo azkarrago ikasten dutela? Beharbadabai, baina kasuak eta kasuak daude.

“Orain eskolara

etortzen direnek

adaptazio ona

izaten dute gero”

Page 15: 149 (2006ko azaroa)

16 2 0 0 6 K O A Z A R O A

Erribera kalea, 6Tel. 861155

Urumea kalea z/g

Tel. 943 143058

I R A K U R R I , M A T T E !

"Maitasunagatik

egiten den oro

ongiaz eta

gaizkiaz haraindi

egiten da"

(F. Nietzsche)

Page 16: 149 (2006ko azaroa)

172 0 0 6 K O A Z A R O A

IRAKURRI, MATTE izenburua jarri zion bere ipuin-bildumetako bati Jule-

ne Azpeitiak, eta halaxe aurkeztu nahi dugu guk ere hiruhilabetekari hau.

Julene Azpeitiaren kasuan, ipuingile izatearen helburua umeak irakurtze-

ra zaletzea eta ama hizkuntzaz gozatzea zen. Antzeko asmoa dakarkigu

guk ere orri hauetara: haurrak nahiz helduak zaletu nahi ditugu gure ama

hizkuntzan irakurri eta gozatzera. Baina, haratago ere joan nahiko genu-

ke, gozamen hori herritarren sorkuntza-lanak papereratuta lortzea baita

gure erronka.

Aldizkariaren orrietan barrena, bada, zuen lanak argitaratu nahi ditugu,

mota guztietako sorkuntza-lanak. Lekua izango du, horrenbestez, bere

idatziak (haur, gazte nahiz helduentzako ipuinak, poemak, bertsoak, iri-

tzi-artikuluak, literatur gomendioak) nahiz marrazkiak, irudiak, argazkiak

eta abar argitaratu nahi dituen edonork. Ongi etorriak izango dira, hala-

ber, zuen gomendioak. Horretarako, gurekin harremanetan jartzea bes-

terik ez duzue; hauxe da gure helbide elektronikoa: irakurri_matte@eus-

kalerria.org.

Gure proiektuan parte hartuko duzuelakoan, lehen zenbakira arte agur-

tzen zaituztegu.

Laster arte,

IRAKURRI, MATTE

Zuloaga plaza, 1Tel. 943862309

Page 17: 149 (2006ko azaroa)

18 2 0 0 6 k o A Z A R O A

euskara

Maitasuna, arazo ekonomikoak, bizitza berri bat, familia... istorio ezberdin eta urrunak batzen ditu, Zumaian bertan, Aisaprogramak. Bere helburua etorkinei, bai etorri berriei, baita hemen denbora daramatenei ere, euskararekin lehen harreman batahalbidetzea da.

Nazioarteko Euskara

AEK-k Zumaiak duen egoitzara joaten dira Eulises Zapata etaFlor Elena Castañeda senar-emazteak ahal duten guztietan.Kolonbiarrak dira eta Euskal Herrian sei urte daramatzatenarren, aurten hasi dira euskaraz ikasten. "Dirua izan zen etortze-

ko arrazoi nagusia", dio Eulisesek, urrunera zuzentzen direnbegiekin. Baina euskara ikasten hasteko arrazoia zein izan dengaldetzean begiak bat-batean hurbildu dira errealitatera. Florrekhartzen du oraingoan hitza: "Gure semearengatik egiten dugu,baina baita guregatik ere, neurri batean. Oraindik ere kosta egi-ten zaio euskaraz jardutea. Eskolako zailtasunak gainditzen

ITZIAR GARATE

Page 18: 149 (2006ko azaroa)

192 0 0 6 k o A Z A R O A

Amaiako plaza z/g Tel. 943 860959

laguntzeko modu bat da guk ere euskaraz ikastea. Etxeko lanakguztion artean egiten baditugu, aurrera ere guztion artean egin-go dugu. Gainera, euskaraz egitea gu bertako-ago egiteko baliagarria izan daiteke, guhemengoago sentitzeko edo".

Zumaiako Udalaren babespean, Aisaprograma urriaren bederatzian hasi etaabenduaren erdialdean amaituko da.Bitartean, munduko leku ezberdin eta urru-netatik iritsitako etorkin talde batek hiruro-gei ordu emango ditu euskara ikasten."Talde polita osatzen dute. Gogoz etortzendira eta hori nabaritzen da. Batzuek, lanaedo etxeko zereginak direla eta, ezin izatendute eskola guztietara etorri, baina datoze-nean fin aritzen dira lanean", dio TheliaIllarramendik, AEK-ko irakasleak.

Programa honen bitartez, Euskal Herrikogizartea, ohiturak eta bizimodua ezagutu eta euskara ikastekolehen urratsak egin ditzakete. Neurri batean, eurek dituzten ohi-turak eta hemengoak alderatzeko aukera dutela gaineratzen duteikasleek. Hori lortzeko asmoz erabiltzen duten materiala egune-roko bizitzako jarduera eta egoerekin lotuta dagoela azaltzen duirakasleak. Ulermena eta hiztegia dira horretarako gehien lan-

tzen diren atalak, "eguneroko bizitzarekin oso lotua dagoenmateriala da. Zabalak diren gaietatik hasi eta gai konkretuagoe-tara jotzen da: nongotarra naiz, non nago...". Betiere, daudengabeziak eta mugak hartzen ditugu kontuan, eta horren arabera,poliki, baina aurrera egiten dugu", azaltzen du Theliak. Horrela,kaleko hizkuntza eta egiturak ikasten saiatzen dira, euskararenalde praktiko horri erreparatuz eta, bitartean, hizkuntza berega-natuz; "erabiltzen dituzten liburuak zazpi hizkuntzatan agertzendira, ulermena errazteko". Arrazoia argia da: gehienak HegoAmerikatik datozen etorkinak dira, baina badira beste lurraldebatzuetatik etorritakoak ere.

Euskaldun berriak"Hasiera beti da zaila. Gainera, kanpotik gatozenok ez ditugubesteek dituzten aukera berdinak. Askok galdetzen digute zer-tara gatozen hona, beste askok lana kentzera gatozela diote.

Guk, ordea, besteek nahi ez dituzten lanakegiteko aukera besterik ez daukagu. Lana etabaldintzak ezberdinak dira", dio Eulisesek.Ikasketa zehatzik ez duen arren etengabekoformakuntzan jardun duela gaineratzen du."Euskara ikastea beste pauso bat da. Lehenesan bezala, integratzeko balio badigu, hiz-kuntza ere ikasten saiatuko gara". Joan denurtera arte Zarautzen bizi izan ziren. Bertanegin zituzten lagunak, eta han dago eurenlagun talde handiena. Ezberdintasuna naba-ria dela diote. "Zarautz herri handiagoa da,jendea irekiagoa da. Zumaian, oraindik ere,arraroa egiten zaie kanpotarrak ikustea."Gure bizilagunak ere, oraindik ez gaituzteberdinak bezala tratatzen", dio Florrek.

Euskara ikastea, "mesfidantza kentzeko modua izan daiteke.Euskal Herriko jendea serioa da. Badirudi, askotan, haserredirela. Beharbada, eurek bezala hitz egiten badugu, gu erebertakoagoak bezala hartuko gaituzte. Ikastea bada bidea, horiere egingo dugu. Gu ez gara lapurtzera etorri, bizimodu hobe-ago baten bila, baizik. Besterik ez".

“Gure bizilagunakere oraindik ezgaituzte berdinakbezala tratatzen.Euskara ikasteamesfidantzakentzeko moduaizan daiteke”

Page 19: 149 (2006ko azaroa)

2 0 0 6 k o A Z A R O A20

euskara

Istorio ezberdinakAna Mariren kasua ezberdina da. Taldeko zaharrena da, bainahorrek ez du atzera botatzen euskara ikasten hasteko orduan.Bere arrazoia argia da (kasu honetan arrazoi bikoitza: Itsaso etaGarbiñe): "Nire ilobei etxeko lanak egiten lagundu nahi diet.Oraindik bost eta sei urte dituzte, baina...". Ana Mari Acostarenalaba orain hamabost urte etorri zen Euskal Herrira. "Beralaguntzera etorri nintzen ni orain zortzi urte. Bi iloba izan dituteta eurak dira euskara ikasteko dudan arrazoi nagusia. Ikastolandabiltza eta hemengoak dira." Azken esaldiak ahoan zapore gazi-gozoa uzten diola dirudi, eta Zapata senar emazteekin adosdago: "Euskara ikastea nirea ez den herrialde batera integratzekobaliagarria bada, ez dago gaizki hori ikastea".

Ana Marik ere ez dio ikasteari utzi: hasieran erizaintzako ikas-taroa, geroago informatika pixka bat eta azkenik, euskara. "Nireadina izan arren (berrogeita hamar urte ditut), euskara ikasten hasinaiz. Gidatzeko baimenarekin ere saiatzen ari naiz, baina hori zai-lagoa da", dio irribarrea ezpainetatik kendu ezinik. "Kuban ezinizan nuen ikasketarik egin. Zortzi senide ditut eta ni naiz zaharre-na, besteak zaintzea izan zen nire eginbehar bakarra. Nire herritikbizimodu hobeago baten bila etorri naiz eta azkenean ez naiz ezhangoa, ezta hemengoa ere", gaineratu du. "Euskal Herrian Kubadut gogoan, eta Kuban nagoenean Euskal Herria. Gustuko dutoporretara joan eta familia guztia etxean izatea, alaitasun hori;baina etxera iritsi eta bakardadean lasai egotea... horren falta eresumatzen dut. Azkenean gauza arraroa da, ez naiz hangoa eztahemengoa ere. "Nongoa zara, Ana Mari?". galdetzen diot askotannire buruari. Erantzunik ez dut, oraingoz. Hori bai, goizean jartzendudan musika Kubakoa da", dio alai.

Zarautzen bizi izan da orain gutxi arte, nahiz eta lehenagoItziarren eta Narrondon bizi izan. Euskal Herrira etorri eta ezkon-du ere egin zen. "Gauzak arrazoi ezberdinengatik ez ziren ongiatera, baina argi utzi nahiko nuke oroitzapen oso politak ditudala,nahiz eta jende askok halakorik ez sinetsi". Zumaian bizi da duelabi hilabete, adinekoak zaintzen. "Askok bizi duten egoera ez dasamurra, familiek utzikeriaz tratatzen dituzte. Oso tristea da".Euskaraz hitz egiten duenean duten erreakzioaren berri galdetze-an, irribarrea datorkio aurpegira: "Hasieran harritu egiten dira.Baina gero gauzak zuzen esaten erakusten didate, hitz berriak esa-ten... Uste dut gustuko dutela. Hartu-emana bereziagoa egiten duhonek, positiboa da. Kanpotik etorri eta egiten duzun ahaleginazkonturatzen direla uste du". Ana Marirentzat garrantzitsua da ber-takotzen saiatzea, "kanpotik zatozena zeu zara, egin dezakezungauzarik oinarrizkoena. Niretzat, nire lana dela eta, garrantzitsuada euskaraz hitz egitea. Adinekoengana gehiago hurbiltzeko auke-ra ematen dit, nire ilobei lagundu ahal izango diedala ahaztugabe".

Euskara ikasi eta integratu. Taldeko partaide gehienek modubatera edo bestera duten helburua. Guztiak ere bat datoz bestealderdi baten: ikastaroa luzeagoa izatea gustatuko litzaieke.Abesti zaharrak gogoratzen duen moduan, euskara da norbaiteuskaldun egiten duena. Hori sinesten dute Aisako ikasleek. Eta

Page 20: 149 (2006ko azaroa)

212 0 0 6 k o A Z A R O A

Jose Mª Korta IndustriguneaA1 - 4. Pabilioiatel.: 943 86 50 68fax: 943 86 13 45e-mail: [email protected]

gure zumai zarra

Elkarrizketa hauek egiten hasterakoangure asmoa Zumaiako herri xehearenhistoria zatia, gerra aurretik gerraondorenera, argitara ematea izan zen,beren protagonisten ikuspegitik eraku-tsita. Hitz batean esanda, hain ezku-tuan geratu zaigun gure memoria his-torikoa berreskuratzea, ohiturak,gertakariak eta abar azaleratuz. Orainarte ez dugu baserrietara jo eta JexuxBaxakarterengana jo badugu, gerraondorengo baserriko lanak eta ohitu-rak, eta, gerra aurrekoak berdintsuakizango zirelakoan gaudelako da etabestetik Jexux oso hiztuna delako.Hurrengoan beste baserritar batenganaere joko dugu kultura mota honekinamaitzeko eta ea arrantzan eskarmen-tu handia duen Zumaia zaharra ondoezagututako besteren batekin elkarriz-keta egiteko aukera izaten dugun.Elkarrizketatua izan behar duenarenbaietza lortzea ez baita kontu erraza.Ez dugu uste Jexux Baxakarteren aur-kezpena egin beharrean gaudenik, ber-tsolari moduan oso ezaguna delako etabaita abertzale bezala ere.

Zein urtetan jaioa haiz eta hik lauz-pabost urte hitueneko baserriko kon-tuak gogoan al dituk?1.940-an jaioa nauk eta baserriko kon-tuak bai, ondo gogoratzen nauk.Behin bost bat urte ezkeo ittula junbehar izaten nian. Ittula deitzen zaiokganauaren aurrian ibiltzeai. Ganauaez dek ibiltzen souan hik nahi dekentokitikan, batzuk, idiak-eta, ikastendie denborarekin atzeko erremintakeindako arrastoan ibiltzen, baino behigaztiak ez ditek jakiten. Ordun, mutilkoxkorra baere jarri behar izaten dekanimaliak bere lekutik juteko. Atzetikjuten danak, goldia dala edo area dala,ondo eutsi behar izaten zaiok, betizaitu ein behar. Gu, mutil-koxkorrak,lau-bost urteako hasi behar izatengiñien. Gogoratzen nauk nire lehen-gusu zaharrenakin goldian nabilela,hark kutxilo txiki bat zula, kerten txuripolitakin, eta lanean aspertzen nintza-nian, nik etxera ez aldegiteatikan,kutxilua ematen ziala, eta gauero loneola kendu, hurrengo goizian berri-ro eskeintzeko.

jexux iruretagoiena lafuente.(1)

ABELIN LINAZISORO

“ B a x a k a r t e ”

Page 21: 149 (2006ko azaroa)

22 2 0 0 6 k o A Z A R O A

Zumbillo, 4 Tel. 943 861407

gure zumai zarra

Bien bitartean zer egite huan kutxilo-arekin?Patrikan sartu gordetzeko. Pikardiarikez nian ezkutatzeko eta lo neola ken-tzen zian. Hurrengo egunian, gaurkutxilua eman eta ez diat kenduko, esa-ten zian, eta hola.

Ganadua zaintzen-eta ibiltzen al zine-ten?Bai. Guk behin zazpi urtekin, ilundueta gero ere, ganaua zaitzen ibiltzengiñun. Ganaua larrera bota eta iluntze-an ganaua bittu. Baserrian berandu arteeiten dek lan. Ni mutil koxkorretanganauakin eta txakurrakin jun eta pinu-ipurdian lo hartzen nian askotan etaetxetik diarra eiten zien: Jexuuux! Jexuxlo ziok. Nik ez da kasurik ere. Beaiek ezhittuan bildurtzen eta ni, txakurra alda-menian, lo.

Lauzpabost urterekinzenbat ordu lan egitenhuen?Goizian goizo jaiki, goi-zak ez zian barkatzen, erdilotan jaiki eta goiz osoalanian, ittulan. Gero bahi-ttuan erreminta batzuk gai-nian jarrita ibiltzekoak zia-nak eta haien gainian gustoaibiltzen hintzen. Aurrianoinez baino askoz hobe. Alpe-rra eta holakoak hittuan etagainian jarrita primeran.

Goiz osoa lanean eman eta gero, arra-tsaldean zer egiten huen gogoratzen alhaiz?Ez. Lau-bost urtekin ez nauk gogora-tzen oso umea niñun-eta. Gero, bai.Zortzi hamar urte ezkeo bai. Orduan,zea, egunian 16 ordu igual. Gogoratzennauk hamar urte nittula Garate base-rrian jardun gendula. Baserri hartanordurako mutilzaharra eta neska zaha-rra bakarrik zeudean, bi edo hiru behizien eta ez zien laborantzik eta ezereiten eta eundoko terrenoak xixkienhaiek, lur sail haundiak. Haiek deitu etagaria erdi bana ein ginien. Guk lurralandu eta gero ateratako etekinak erdi

bana. Haiek ez zien inda-rrik lan horretako eta guk,bi edo hiru pare behiekinjun, lurra erabili, gozatueta hazia bota ginien.Goizian Baxakartetikoinez tapa-tapa jutengiñun, lana ein,ganauak han uztengiñuzen jaten eman-da, gu lotara etxeraitzuli eta hurrengogoizian, ilunpeanoaindik, jutengiñuan behetikgora. Beharko. Aza-roa huan eta eguna

motza. Han juten giñuan lane-ra, goizian goiz hasi eta iluntze arte.Han ez zeoan barkamenikan eta asko-tan gosaltzeako, puf!, hamarrak aldia

“Mutil koxkorretanganauakin eta txaku-rrakin jun eta pinu-ipurdian lo hartzen

nian askotan etaetxetik diarra eiten

zien: jexuux! Jexux loziok. Nik ez da

kasurik ere.”

Page 22: 149 (2006ko azaroa)

2 0 0 6 k o A Z A R O A 23

E. Gurrutxaga plazan

Erlojueta bitxidenda

edo gehiago izate huan, zeozer, boka-diloa-edo jateako.

Lurralde zabala, orduan.Bai. Egun mordua pasatu gendunguk han garia botatzen. Igual doze-na bat egun-edo pasatuko giñuzengaria botatzen. Goiz ta arratsalde.Han ez zeon siestik, deskantsuriketa ezer. Bazkaldu ere, han bertanbeheko sua bakarrik zien, laratze-ko sua, eta etxetik eamaten giñuanzeozer preparatuta. Han bitxikeribat bazeukat nik. Baserri hartanez zeoan argirik eta argia karbu-ruarekin eiten zien. Karburuapoto bat edo bi behar izatenhuan. Hala ba, gu lanian jardun-da gero, ganauak ikuilura eaman etagure osabak-eta ganauari jaten emaneta ikuiluko gorabeherak ein bitartian,ni oaindik mutil-koxkorra, sukaldiangeatu niñuan erdi ilunpetan behekosuen argitasunakin bakarrik. Bertakoneskazaharrak merienda edo zeozerpreparatzen zian egunero. Egun hartansardin-zaharra huan. Neskazahar harkgutxi ikusten zian. Hark sardin-zaharraerre eta ondoko mahaian jartzen zian.Eta hark platerian jarri ahala nik janeiten nian. Izan ere, gosia!, ittotzekogosia izaten nian. Eguerdiko jatekoxaharrakin egon hadi tente ilundu arte,hi! Beatzi edo hamar sardin-zahar jannitian eta han ez zeon gehio. Besteaketorri zianian, non dira sardin-zaharrak?Zean eongo hittuan! Ez nian harrezkeo

sardin-zaharrik jan, ezta! Hogeiurtekin ere ez nian jaten.

Zein izaten zenuten meriendatze-ko ordua?Ez zekiat, ba. Auskalo. Berandu. Aza-roa huan, baino ilunduta ere garianahasten jardutzen gendun, e? Lehe-nengo lurra goldatu eiten dek, geroberdintzeko area pasa, segun zer lurdan, bitan edo hirutan pasa behar iza-ten dek area. Gero gari hazia, galazia,bota behar dek eta ordun lur gaina are-arekin berriz nahastu galazia barruangeratzeko, bestela txoriak-eta jatendittek. Kriston lur saila ein behar izatenhuan, hazia egunargiz botatzen huan,noski, baina nahastu, ondo nahastu einbehar izaten huan eta ilunduta ere han-txe tirri-tarraka arearekin lanian buelta-ka. Hura lan nekosua huan, motel!Oaingo lanakin ez zeok konparatzeri-kan. Jefu!

Lana haurtzarotik ezagutu baduk,eskola kontuak-eta nola joan zitzaiz-kian?Eskola kontuak? Eskolara gutxi junaz.Sanmiela juten giñun, neska eta mutil.Elkarrekin nahastuta?Nahastuta ez, bi lerrotan jartzengiñuan mahaietan, alde batera neskaketa bestera mutilak, baina gela berean.

Irakasle maixua al zenuten?Ez, maistra. Oriotarra. Anita Arruaba-rrena.

“Hark sandin-zaharraplaterian jarri ahala

nik jan eiten nian.Izan ere, gosia!,

Ittotzeko gosia izatennian. Eguerdiko jatekoxaharrakin egon haditente ilundu arte, hi!”

Page 23: 149 (2006ko azaroa)

amaiako plaza, 2Tel. 943 143278

24 2 0 0 6 k o A Z A R O A

gure zumai zarra

Klaseak urrian hasi dira baina oraindik ezda berandu. Animatu zaitez!

Zer moduzko emakumea zen?Oso jatorra. Guri euskeraz egiteatik-etaez zigun ezer esaten. Eskolan erderazein behar izate giñuan, irakurri etaeskola dana, baino normalean alkarre-kin euskeraz eiten giñuan, erderaz ba algenekin, ba!, bai eskola barruan, hiekartzak hori edo ba al daukak lapitza?,eta holakoak, baino ez zigun sekulaezer esaten, eta kanpoan jolasian zeresanik ez, euskeraz, jakina.

Eta maistrak zuei nola hitz egitenzizuen?Erderaz, obligazioa izaten zian, bainonirekin euskeraz, kanpoan behintzat.

Hura Oriora trenezjuten huan eta nik hariaskotan laguntzenniñuan. Seiretako tre-nian-edo juten huaneta hark kriston bildu-rra zian tren-zubiari,izan ere, Zumaiantrena haiziak botazunian, itxurazhura trenian sartuala ez sartu ibilieta kriston eskapaein omen zian.Hola, ba, Artadi-

tik Zumaira depositoondotik goitik behera jetxi eta tren-zubitik barruna estaziora. Eta tren-zubian, badakik, ohol zaharrak zeude-an asko eta bat zapaldu eta gaixki,bestea zapaldu eta okerro, oholaklibre antzean baitzeudean. Ordun, ba,hark Samielen halako haize pixkatnabaritzen bazun, eskolatik ertetzea-koan nei beti esaten zian: Gero ata-rian nere zai egon, e? Guk pelota pix-kat ein behar izaten gendun etxerajuteako, nahiz eta baserrian ni harajuteko presa izaten zuten, ittulako edozeozer beti izate huan-eta, ordun, ba,eoteko esaten bazian, behera jetxi etatren-zubia pasatu arte besotik heldutalaguntzen nioan. Tren-zubia bukatze-an, han uzten nian, ni bueltatzenniñun eta nik zubia pasa arte bea haneoten huan atzetik nei begira. Eta ezhuan sekula abiatu nik zubi dana pasa

arte. Aio!, aio!, ein elkarrei eta ni tune-letik barruna Baxakartera.

Zuek beti tuneletik ibiliko zineten,ezta?Bai, bueno!, gu tuneletik ibiltzegiñuan, zea, autopistan bezela. Trenaetortzen bazan, bruix, baztertu bazte-rrian eta bale. Eta gero, ba, lehen esan-dakoa, gutxitan juten giñun gu eskola-ra. Udaberrian.-eta, lana zeon garaian,ganauakin-eta, ba, hori, eskolik pe.Egurko daon alde hortan lurra giñuan,eta ganaua, badakik, mantsoa dek, etagurdika bat belar bila juteko ere, Santi-xotik bueltan jun behar izaten huan,gizon heldua zubitikan pasa eta mutilkoxkorra ganauakin hara juteako gurdi-ka belar ebakita eukitzen zin. Buelta-kua berdin, gurdia kargatu eta mutikoakbuelta haundia ein bitartean, besteaetxera jun eta lanak ein. Eta hola. Etazenbat aldiz astelehen goizian itxian neiamak eskolako jarri eta, ez bialdu muti-la eskolara gaur lana dao-eta. Eta mais-tra haserratu eiten huan. Nei zeatik ezdiazue mutila eskolara bialtzen? Etahau eta hori. Horreatikan, ba, guk ezgiñun zigor handirik jaso, eta ezta askoikasi ere.

Hi, orduan, urte betean urte erdia-edoibiliko hintzen, ezta?Bai. Negu aldian gehienbat. Behin uda-berria hasi ezkeo, lanera. Hala ere, haingutxi junda ere, matematikan ondomoldatzen niñun. Gainuntzian, grama-

Page 24: 149 (2006ko azaroa)

252 0 0 6 k o A Z A R O A

tika eta holakoekin astirik ez ikasteko.Matematikan igual hamabost egun jungabe eon eta gero hiru egun jarraianjuten baldin banintzan besteak harrapa-tu eiten nixkian.

Gramatika, historia de España etaholakoekin gaizki orduan.Gramatikakin gaixki, eta historia deEspaña, ene ba!, hori mailuakin ereezin sartu. Eskolan batzutan aurrenaeoten niñun, eta historia de Españajartzen zanian, nik ezta hitzik ere.Orduan maistrak, jata, azkeneko pos-tura bialtzen niñun. Parbulitoekinbatera atzera. Ezin sartu historia deEspaña! Bibliako kontuak, aldiz, histo-ria sagrada deitzen zana, hori, jata, rara ra oso erraz ikasten nian. Ipuiabezela. Ein behar izaten gendun bestekontu bat, hori mixerikeria, eskolanaurrena zeonak bandera espainolakanpoan zintzilik jarri behar izatenzian. Nik behin ere ez nian jarri. Queno quieres! Al final!, maistrak. Eta niazkena. Baina nei ez zian batereinportik izaten. Eta egia esan beharbaldin badet, lehenengotikan ezzekiat zeatikan eiten nun ere. Etxeandanak gerran ibilitakoan hitttun etagerra kontuak ixilikan jardutzen zienhaiek. Ez zien mahaian kontatzen.Baina guk igartzen giñun, zeozersumatzen giñun. Guk han ez gendelauste bai, baino, badakik, umia betinonbaitetik azaltzen dek Aitu ere bai.Erdizka edo auskalo. Kontua dek, ez

nula bandera espainolik jarriko. Bihu-rria ere baniñun, e? Eta hola. Gero,hamalau urtekin-edo kontu gehiojakin nitian.

Konta ezak.Bueno, gure osaba bat huan gehienakontatzen zuna. Jenio bizikoa huan.Julio, Imanolen-eta aitta. Hark jardu-tzen zian askotan eta besteak: Ixilikegon ai, Julio! Beti umien bistan ere!Hamalau urtekin ere umiak giñunhaientzako. Guk amama Errexilkoa

giñun eta haiek Samieletan konbidau-ta etortzen hittuan gurera eta gureaittitta ere hara juten huan hango fes-tetan. Urte batian, aittitta, osaba Julioeta ni jun giñun hara. Haiek ziharotxapel gorri jendia izan behar zien etabazkaltzen ai ginala haserratu hittuketa ia-ia muturrekoka ein zien. Hangeatu zian gure Errezilko konbidan-tzak. Nik dakitela inork ez dek harrez-kero jun. Gehiena osaba horrekinjakin nitian gerra kontuak. Gure amaere gerran ibili huan. Hemendik lausenide bialdu zitien kanpora. Bi senidezaharrenak aurrian zialako, beste lausenide Zumaitik kanpora, hi! Kanporabialdutako zerrenda bat azaldu huanlehengoan Hitzan eta guriak zauztarbezela azaldu hittuan. Deitu nianHitzari eta, hi hor azaldu dezuen lau-kote hori Zumaiarrak dittuk, ez dittukzauztarrak, e?Kontua dek hemendik bialdu zituztelaeta haiek gero Bizkaian nora jungozian, ba! Frentera jun behar! Gureamak eerki eiten omen zian tiro, e?

Harrigarria. Hemendik bidalitakodenak babestuak egon baitziren.Ba, nei esan zian frentian izan ziala.Gure osaba gazteenak hamaika urteomen zitian eta kristonak jotzen omenxixkian jateko bila. Hura gosiak eta etxeinguruetan ogia edo zeozeren bila beti.Baina beharbada kontu hoiek gure amafrentera jun baino lehenokoak izangohittuk.

“Ein behar izatengendun beste kontubat, hori mixerikeria,

eskolan aurrena zeonakbandera espainola

kanpoan zintzilik jarribehar izaten zian.”

(jarraituko du)

Page 25: 149 (2006ko azaroa)

26 2 0 0 6 k o A Z A R O A

kirola

Martxan da jada golfa praktikatzeko zelaia. Karakaskozelaian dago eta golfean aritu nahi duten guztientzat dagoirekita. Gainera, bertan maisu batzuk egongo dira joatendirenei arauak eta teknikak azaltzeko.

"Beti pentsatu izan da aberatsentzat dela, baina herri-ko jendeak beste edozeinek bezalaxe edo hobeto jokadezake. Horren adibide bat Zarautzen dago: hango gaztebatzuk Espainiako txapeldunak dira". Horixe izan da Ima-

nol Urdanpiletak, golfzelai berriaren bultzatzai-leetako batek adierazi digu-na.

Orain arte, golfeanaritu ahal izateko lekubakarra eduki dugu hemeninguruan eta hori Zarauz-ko golf zelaia izan da. Ber-tan, ordea, ez dago prakti-ketarako zelairik etahorrelako zerbaiten faltasumatzen zutela esan digu

Imanol Urdanpiletak. Horregatik, lursail egokiak aurki-tzen aritu dira denbora batean eta Karakasko zelaia horre-tarako egokia delakoan, bertan jarri dute golfeko praktike-tarako gunea.

Berdina dirudien arren, desberdinak dira golfeko zelaia etapraktiketarako zelaia. Golfeko zelaian, pilotak zelaiko zuloe-

Urrutikoa alboko zelaian Gaur egungo gizartean hain estereotipatua dagoen, eta, era berean, hain misteriotsua den eta hain gutxi ezagutzen dugun kirolareninguruan hitz egin digu Imanol Urdanpiletak.

“Pertsonazelaiaren aurkalehiatzen da. Etaedozein adinetakojendeak daukajolastea”

IURE ALTZIBAR eta MAITANE AGIRRE

Page 26: 149 (2006ko azaroa)

272 0 0 6 k o A Z A R O A

Era guztietako instalazioak etxebizitza, pabiloi eta herriko argietan

tan sartu behar dira. Praktikatzeko zelaietan, berriz, ez dagozulorik. Makina batean dirua sartu ondoren, pilotak ematendituzte eta pilota horiekin eta beraiek utzitako makilekin tek-nika lantzen da. Golfean jokatzen ikasten da, azken finean.

Praktikarako zelai honen bidez, eskoletatik joaten direnhaurrei lehen urratsak egiten lagundu nahi diete. "Horrela,golfa ezagutu eta zer den jakin dezaten. Izan ere, jendea-ren artean nahiko estereotipatua dagoen kirola da." Horrezgain, Nazaret zentroarekin harremanetan jarri dira golfekoeskolak emateko. Zentro horrek obra sozialak egiten ditueta, besteak beste, helduentzat ekintzak prestatzen ditu.

Kirol honetan lehia ez da pertsonen artekoa izaten."Pertsona zelaiaren aurka lehiatzen da". Zelaiak hainbatkolpe ditu ezarrita eta kolpe horien bidez pilota zuloansartu behar da. Zelaiak, ordea, abantaila bat ematen dunorberaren trebetasunaren arabera eta horri handicap dei-tzen zaio. Handicapa 1etik 36ra doa; hasiberriek 36ko han-dicapa dute eta emakumeek gehiago. Handicapa zenbat etabaxuagoa izan, orduan eta hobea zarela esan nahi du, hauda, pilota kolpe gutxiagorekin sartzen duzula zuloan."Horri esker, edozein adinetako jendeak jolastea dauka.Beste kiroletan norberaren mailakoen aurka jokatu beharden bezala, hemen ez da hala gertatzen".

Golfean, jokoa amaitu ondoren, norberak bere jokal-diak eta bestearenak apuntatu behar ditu eta amaieranbatak bestearen fitxa sinatu behar du. Aurkariak ikustenbadu egindako zerbait ez duela apuntatu, esan egin behardio eta fitxa ez sinatzeko eskubidea du. "Tranpak egitendituztenak elkarren aurka jokatzen ari badira ez da ezer ger-tatzen, baina txapelketan ezin da horrelakorik egin, bestelaez baitio inork sinatuko txartela. Txartelak balio du hobe-tzen baldin bazoaz, handicapa jaisteko".

Imanolek adierazi digunez, kirol honetan jokoak leial-tasunez betetakoa izan behar du eta oso garrantzitsua daarerioarekiko errespetua izatea. "Hainbat lege daude etahorien artean, ezin da hitz egin arerioak pilota jo beharduen momentuan, ezin da bere atzean egon… Azken fine-an, jokoak garbia eta errespetuzkoa izan behar du. Gauza

horiek gaztetatik erakutsiz gero, kirolari onak izango dira.Agian ez dira munduko txapeldunak izango, baina baierrespetuzko pertsonak. Horrek beraien heziketan eraginaizango du eta beste balio batzuk hartuko dituzte."

"Kirol honetan ezinbestekoa da zelairatu aurretikarauen liburua irakurrita edukitzea". Gaur egun, ordea,zelairatzen diren gehienek ez omen dute irakurrita. Zelaianlehiatzen hasi baino lehen, jokalariak federatu egin behardu eta ondoren eskolak hartu behar ditu. Horrela, maisuakerabakiko du jokalaria zelairatzeko moduan dagoen ala ez.Prest dagoenean, Euskal Federaziora deitzen da eta arauenzuzendaria etortzen da jokalariari galdera batzuk egitera.Ordurako, beraz, ezinbestekoa da arauen liburua irakurritaedukitzea. Horren guztiaren ondoren eta arauen zuzenda-riak oniritzia ematen badu, jokalaria zelaira ateratzekomoduan egongo da. Beraz, "guzti horren aurretik prestatze-ko, aukera ona da praktiketarako zelaia".

Martxan hasiak direla aipatu digu Imanolek. Hala ere,oraindik prezioak eta ordutegiak zehaztu gabe dituzte (15egun barru argitaratuko dituzte). Horren berri izan nahiduenak Zumaiako turismo bulegora jo dezake.

Page 27: 149 (2006ko azaroa)

Z I N E F O R U M

Istanbulen Contra la pared pelikularako soinu bandakonposatzen ari zela, azken 20 urte hauetan Einstür-zende Neubauten abangoardiako musika taldeko kideden Alexander Hacke-k hiria eta bertako musika ezagu-tu zituen. Baba Zula izeneko talde psikodelikoko kide-ekin harremanetan jarri zen eta taldeko baxu joleaordezkatzeko proposamena jaso zuen. Soinuarekinesperimentatzea maite duen gizona konbentzitzea ezzuten zaila izan. Baina baxuaz gain, grabaketarakoestudio mugikorra eta bere "mikrofono magikoa" ereeraman zituen. Aparatu horiekin mundu osoko soinuexotikoak grabatu ditu Hackek, "kaleko grabazioa" dei-tzen dion metodoa erabiliaz. Mendebaldean Turkiako musika ezagu-tzera ematekoasmoarekin, Istanbuleko musikak jasotzea zen berehelburua. Doinu elektroniko modernoak, rock eta hip-hop taldeak eta arabiar musika klasikoak grabatuzituen, besteak beste. Grabazio prozesu luze honetanContra la pared pelikulako zuzendaria Fatih Akin etabere kamera izan zituen bidaia-lagun. Alexander Hac-keren basea Beyoglu auzoan, Turkiako paraje europa-rrenean kokatzen den Büyük Londra Oteli (LondreskoHotel Handia) beneragarria izan zen. Hortik abiatuta,bizitzaz betetako mundu ezezagun, erakargarri eta kon-traesankor batean murgildu ziren. Mila aurpegi dituenhiri erraldoi honetako korronteak bultzatuta, Istanbule-ko bizilagun eta musikarien iritziak eta grabazioakbildu zituen.

Azaroaren 30an, gaueko 10:15ean

Cruzando el puente. Los sonidos de EstambulZuzendaria: Fatih Akin Aktoreak: Alexander Hacke, Duman, Erkin Koray

Gizonezko eta emakumezkoa euren buruaz beste egitenahalegindu ondoren, suspertze ospitale batean ezagutueta aurreranzko ibilbidea elkarrekin egitea erabakiko dute.Euren arazoak gainditu ezinik bizi diren bikote honenistorioa kontatuko digu filmak eta amour fou deritzanaizango da, hain zuzen, biziko dutena, hau da, arazoak etaegoerak azken muturreraino eramaten dituztenak. Pelikula Hanburgoko turkiar komunitatean dago kokatutaeta Fatih Akin zuzendariak ondo baino hobeto asmatu duazaltzen zer desberdintasun dagoen Hanburgoko turkiarkomunitatea eta Turkia bertako kulturaren artean. Filmagogorra da, baina samurtasunean ere asmatzen du etabatez ere bere iraganak baldintzatuta bizi den emakumebaten istorioa da, etorkizun zalantzatirantz doan emaku-mezkoaren independentzia nahiaren bilakabidea kontatu-ko digu, hain zuzen. Azpimarragarria Istanbul atzeandutela aldian behin azaltzen den musika talde baten ere-serkiak eta, batez ere, Sibel Kekilli emakumezko aktorea-ren lan egiatia, pasioz betea, askatua eta aurreiritzirikgabea. Izugarri ona.

Azaroaren 16an, gaueko 10:15ean

Contra la pared Zuzendaria: Fatih Akin Aktoreak: Birol Ünel, Sibel Kekilli, Catrin Striebeck

28 2 0 0 6 k o A Z A R O A

kultura

Page 28: 149 (2006ko azaroa)

Asia eta Europa banatzen dituen Bosforoko itsasarteazeharkatzen duen zubiak bezala, bi mundu elkartzekoasmoa du pelikulak, horretarako musika anitza erabi-liaz. Cruzando el puente ez da, ordea, Istanbulgo musi-ka giroaren kontakizuna egitera mugatzen, turkiargizarteak pairatzen duen egoeraz (kurduen zapalkuntzaeta eskuineko alderdien jarrera totalitarioa barne) erehitz egiten baita dokumental bitalista honetan. Arazo bakarra egon daiteke; izan ere, soinu banda etapelikula onak izanda ere, eta oso onak dira, ez dute hirimagiko honen sortzen dituen irudiak eta musikakbehar bezala islatuko.

Chema de la Peña zuzendari bitxia da espainiar zinegin-tzan. Pelikula komer-tzialak egiten dituenean (ShackyCarmine, Isi/Disi) emaitzak kaxkarrak izaten dira. Zinepertsonalagoa egiten duenean, ordea, bere benetakomaila ematen du. Azken talde honetan kokatzen dira2002ko De Salamanca a ninguna parte dokumentala etaiazko Zinemaldian aurkeztu zen Sud-Express hau. Bizitzen bidegurutzea da Sud-Express. Sei pertsona arrun-taren bizitzak Paristik Lisboarako bidea egiten duen tre-nean gurutzatuko dira. Protagonisten bitartez, Europakpairatzen duen une kritikoa kontatzen da, pertsonaiaberaien parekotasunak eta desberdintasunak aztertuaz.Pertsonaien solasaldiek eta isiltasunek sinesgarritasunadute eta horretan zer ikusi handia du aurpegi ezezagunekosatutako aktore taldeak. Eskertzekoa da, baita ere, bideluze horretan entzun daitezkeen edo pertsonaiek hitz egi-ten dituzten hizkuntzak (frantsesa, espainiera, portugesa,arabiera, baita euskara ere) errespetatu izana. Oraindikegiazkoagoa bihurtzen du filma. Bizitzaz betetako pelikula errodatu du De la Peña-Velaz-quez bikoteak; bizitzaz betea, izan ere, zuzendarientzat"Trena beti izan da hori: mugitzen diren emozioak".

Abenduak 14an, gaueko 10:15ean

Sud express Zuzendaria: Chema de la Peña eta Gabriel Velázquez Aktoreak: Gerald Morales, Tino Guimaraes

292 0 0 6 k o A Z A R O A

Page 29: 149 (2006ko azaroa)

INFORMAZIOA: Foronda Kulturetxean 943-861056

YOGA: Astearte eta ostegunetan 18:30ean

kultur etxean.PINTURA TAILERRA:Astelehenetik ostegunera. Urriaren

2tik aurrera.BI ARRI: Eskulanak, Tifany, Patchwork eta

Josteko lan txikiak.Urritik ekainera. Egunero, goiz eta

arratsaldez, Alondegian. Informazioa eta izen ematea: 646

85 42 90 / 660 98 32 89HAUR PLASTIKA TAILERRA

Urriaren 8tik ekainera. Astelehenedo Asteartean, 17:30etik19:00etara. Matrikula: 100 euro.

TAI CHI: Osatze taldea (beste ikastaroetan

ibili direnentzat), ostegunetan18:00etan. Matrikula: 25 euro.

KUTXA GELAK/AULAS KUTXA: TaiChi, eskulanak, photoshop.

Informazioa eta izen ematea:www.kutxasocial.net edo902540040 tel.zkian.

- Maketa dirulaguntzak: herrikotalde gazteentzat. Eskaerakaurkezteko epea: azaroaren 24a.

Informazioa: 943-143396Txangoak: -Azaroak 18: La Arboleda-TrapagaBisita gidatuak:-Geologikoa: azaroak 19 eta 25

Azaroaren 15etik 30era, "Ez zarainoren panpina"

Azaroaren 20tik 25era Astelehena, 20

18:30ean Aita Mari aretoan Eskusoinu Kontzertua

Amaia Zubimendi, MariaZubimendi, Jon Iturralde etaNaiara de la Puente

asteartea, 21, eta osteguna, 23,18:30ean, Musika eskolan, entzunaldiak

Asteazkena, 22XEXILI EGUNA12:30ean, Beheko Plazaabesbatzaren kalejira 19:00etan, Kalejira. Txori TxikiMusika Eskola eta Udal MusikaBandako kideen atzetik.

Ostirala, 2418:30ean, Maria eta Josearetoan. Kontzertua Txori TxikiMusika Eskolako ikasle etairakasleen eskutik.

Larunbata, 25 19:00etan, Maria eta Josearetoan. Udal Musika BandarenKontzertua. Gonbidatua, TxoriTxiki Musika Eskola. 20:00etan, Erribera kalean, SanPedro Abesbatzaren ekitaldia.

Osteguna,919:00etan, Alkoholiko Anonimoak

taldeak antolatutako hitzaldiaGizarte Zentroan.

Osteguna, 1622:15ean, zine forum saioa: "Contra

la pared".

Ostirala, 1722:00etan, Aita Marin, antzerkia

TXALO taldearen "ARTE"Igandea, 1912:00etan, haur antzerkia "Pizti

domatzailea"Asteazkena, 22St. Zeziliako kalejira, iluntzean.Osteguna, 2317:30ean, haur liburutegian, ipuin

kontaketa, Pello Añorgareneskutik.

Ostirala, 24Baleike eta Txinparta elkartearen

esku, Literatur emanaldiak:BERTOL ARRIETA, "Txikira betihordago".

Larunbata, 25Iluntzean, Maria eta Jose aretoan,

Udal Musika Bandaren SantaZeziliako kontzertua

22:00etan, Alondegian, antzerkia:"Los Caminos de Juana" – "Loscuatro vientos" teatroa

Osteguna, 3022:15ean, zine forum saioa:

"Cruzando el puente: los sonidosde Estambul".

AZAROA

XEXILI ASTEA

ERAKUSKETAK

IRTEERAK

DEIALDIAKIKASTAROAK

30 2 0 0 6 k o A Z A R O A

Juan Belmonte, 6

Basadi, 12 behea Tel. 943 861018

agenda

Kultur errota

Amaiako plaza

Urolako KulturZirkuituaantolatu duteeskualdean. Zumaian,BALEIKEk etaTxinpartak bi emanaldiantolatu dituzte.Bigarrena azaroaren24an.

Page 30: 149 (2006ko azaroa)