World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF...

49
მარტი 2011 მსოფლიო ბანკის ჯგუფის საქართველოსთან თანამშრომლობის სტრატეგია 2010 – 2013 განხორციელების შუალედური ანგარიში Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized

Transcript of World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF...

Page 1: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

მარტი 2011

მსოფლიო ბანკის ჯგუფისსაქართველოსთან თანამშრომლობის სტრატეგია

2010 – 2013

განხორციელებისშუალედური ანგარიში

საკონტაქტო ინფორმაცია:

ნინო რამიშვილის ქ. 5ათბილისი, საქართველო

ტელ.: (995 32) 913 096, 912 371ფაქსი: (995 32) 913 478www.worldbank.org/ge

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Page 2: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

AAA analitikuri da sakonsultacio saqmianoba JICA iaponiis saerTaSoriso TanamSromlobis saagento

ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi

AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi Sefaseba

BDD ZiriTadi monacemebi da mimarTulebebi KfW Kreditanstalt für Wiederaufbau (germaniis ganviTarebis banki)

BEEPS biznesis garemosa da kompaniebis muSaobis kvleva LGU adgilobrivi samTavrobo erTeulebi

CA qalaqTa kavSiri MCC korporacia aTaswleulis gamowveva

CCG saqarTvelos kontrolis palata MDG aTaswleulis ganviTarebis amocanebi

CIDA kanadis saerTaSoriso ganviTarebis saagento MDRIsakredito valdebulebebis Semsubuqebis mravalmxrivi

iniciativa

CPA qveynis Sesyidvebis sistemis Sefaseba NBG saqarTvelos erovnuli banki

CPS qveyanasTan TanamSromlobis strategia NPL uimedo sesxi

CPSPR qveyanasTan TanamSromlobis strategiis

ganxorcielebis Sualeduri angariSiOSCE evropis usafrTxoebisa da TanamSromlobis organizacia

DPO ganviTarebis politikis RonisZiebebi PEFA saxelmwifo xarjebi da finansuri angariSgeba

EBRD evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki PER saxelmwifo xarjebis mimoxilva

EC evrokomisia PHRDiaponiis granti politikisa da adamianuri resursebis

ganviTarebisaTvis

EIB evropis sainvesticio banki PIU proeqtis ganxorcielebis jgufi

FDI pirdapiri ucxouri investicia RICA soflad sainvesticio garemos Sefaseba

FSA safinanso seqtoris Sefaseba ROSCsabuRaltro da auditoruli angariSi standartebisa da

kodebis Sesrulebis Sesaxeb

mSp mTliani Sida produqti SBA saTadarigo xelSekruleba

meS mTliani erovnuli Semosavali MSME Mikro mcire da saSualo sawarmoebi

CPI samomxmareblo fasebis indeqsi! SME mcire da saSualo sawarmoebi

GNFS saqoneli da momsaxureba SIDA Sveciis saerTaSoriso ganviTarebis saagento

GTZ germaniis teqnikuri TanamSromlobis saagento SPF saxelmwifosa da mSvidobis Senebis fondi

IBRD saerTaSoriso ganviTarebisa da rekonstruqciis banki S&P Standard & Poor’sIDA saerTaSoriso ganviTarebis asociacia TA teqnikuri daxmareba

IDP qveynis SigniT iZulebiT gadaadgilebuli pirebi TF satrasto fondi

IFAD soflis meurneobis ganviTarebis saerTaSoriso fondi TFSCBstatistikuri SesaZleblobebis ganviTarebis satrasto

fondi

IFC saerTaSoriso safinanso korporacia TSA miznobrivi socialuri daxmareba

IMF saerTaSoriso savaluto fondi UNDP gaeros ganviTarebis programa

IPSASsajaro seqtoris buRaltruli aRricxvis

saerTaSoriso standartebi UNICEF gaeros bavSvTa fondi

Fw (FY) Fiskaluri weli USAID aSS saerTaSoriso ganviTarebis saagento

IBRD/IDA IFC

vice-prezidenti filip leru vice-prezidenti raSad kaldani

regionuli direqtori asad alami regionuli direqtori nena stoilkoviCi

jgufis xelmZRvaneli elene imnaZe

sofio devnosaZe

jgufis xelmZRvaneli ester mari de kasperi

Tomas lubeki

(2011 . 9 )

=

1 = 1.71

1 31

Semoklebebi da akronimebi

msoflio bankis jgufi

Page 3: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

sarCevi

I. Sesavali ...........................................................................................2

II. TanamSromlobis strategiis aqtualoba....................................................3

III. TanamSromlobis strategiiT dasaxuli amocanebis Sesruleba......................8

IV. TanamSromlobis strategiis SemoTavazebuli cvlilebebi.........................12

V. riskebi.................................................................................................17

cxrilebi da grafikebi

cxrili 1: SerCeuli ekonomikuri maCveneblebi, 2007-2013..................................5

cxrili 2: saqarTvelo _ dagegmili da faqtobrivi kreditebi..........................14

cxrili 3: satrasto fondis mimdinare operaciebis sia...................................16

naxazi 1: rogor miesadageba msoflio bankis sakvanZo samuSaoebi strategiaSi

dasaxul or ZiriTad mimarTulebas...............................................................15

danarTebi

danarTi 1: saqarTvelo: 2010-2013 ww. TanamSromlobis

strategiis Sedegebis matrica .....................................................................19

danarTi 2: TanamSromlobis strategiis standartuli danarTebi.....................34

Page 4: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

2 3

saqarTveloqveyanasTan TanamSromlobis strategiis

ganxorcielebis Sualeduri angariSi

I. Sesavali

1. angariSSi Sefasebulia 2010-2013 fiskaluri wlebis periodSi msoflio bankis jgufis saqarTvelosTan TanamSromlobis strategiis farglebSi miRweuli progresi. strategia qveynis mier gadatanili ormagi krizisis (2008 wlis agvistos konfliqti da globaluri ekonomikuri krizisi) gaTvaliswinebiT momzadda da, amdenad, masSi ori ZiriTadi mimarTulebaa asaxuli: (1) konfliqtis Semdgomi saWiroebebis uzrunvelyofa da mowyvladobis daZleva; (2) konkurentunarianobis gaZliereba kon fliq-tis Semdgom periodSi ekonomikis aRdgenis da zrdis mizniT. Ta na-mSromlobis strategia saerTaSoriso ganviTarebis asociaciisa (IDA) da rekonstruqciisa da ganviTarebis saerTaSoriso bankis (IBRD) mier 396 aSS dolaris gamoyofas iTvaliswinebda, saidanac 130 milioni aSS dolari _ saerTaSoriso ganviTarebis asociaciis, xolo 266 milioni aSS dolari rekonstruqciisa da ganviTarebis saerTaSoriso bankis saxsrebi iyo. saerTaSoriso safinanso korporacia (IFC) 210-360 milioni aSS dolaris odenobis valdebulebas gegmavda.

2. TanamSromlobis strategiiT dasaxuli miznebis Sesrulebis TvalsazrisiT mniSvnelovani progresia miRweuli. zemoxsenebuli ori mimarTulebiT gaTvaliswinebuli maCveneblebidan bevri ukve Sesrulebulia, danarCeni ki swrafi tempiT sruldeba. Sedegebis matricaSi (danarTi # 1) naCvenebia dReisaTvis miRweuli progresi, ganaxlebuli indikatorebi da TanamSromlobis strategiis periodis bolosaTvis dasaxuli amocanebi.

3. es mniSvnelovani Sedegebi miRweul iqna msoflio bankis jgufis programis swrafi da warmatebuli ganxorcielebis gziT. TanamSromlobis strategiis farglebSi saerTaSoriso ganviTarebis asociaciisa da rekonstruqciisa da ganviTarebis saerTaSoriso bankis mier gamoyofili saxsrebis umetesoba ukve gadanawilebulia proeqtebis mixedviT, xolo didi wili ukve gadairicxa krizisis dasaZlevad. axali valdebulebebis moculobam 385 milioni aSS dolari Seadgina (290 milioni aSS dolari 2010 fiskalur wels da 95 milioni aSS dolari 2011 fiskalur wels). 2010-2011 wlebSi (2011 wlis Tebervlis mdgomareobiT) sul 376.5 milioni aSS dolari gadairicxa, aqedan mesamedi _ ganviTarebis politikis RonisZiebebis mxardasaWerad. 2010 fiskaluri wlis bolosTvis gadaricxvebis koeficineti 100 pro-cents aRemateboda. saerTaSoriso safinanso korporaciam mocemul dro-mde daaxloebiT 41 milioni aSS dolaris investiciebi ganaxorciela riskebis marTvis sferoSi, mcire da saSualo biznesisaTvis gankuTvnil sesxebsa da vaWrobis dafinansebaSi. amis garda, korporaciam mravalmxrivi konsultaciebi gawia rogorc safinanso, ise arasafinanso seqtorebSi. korporacia aseve daexmara saqarTvelos mTavrobas mcire da saSualo biznesebisaTvis sagadasaxado politikisa da procedurebis gamartivebaSi da sagzao sferoSi kerZo da saxelmwifo seqtorebis TanamSromlobis struq turis CamoyalibebaSi.

Page 5: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

3

4. TanamSromlobis strategiiT gaTvaliswinebuli ori ZiriTadi mimarTuleba kvlav Seesabameba qveynis prioritetebs. es ganpirobebulia ekonomikis aRdgenis jer kidev myife tendenciiT, ekonomikuri da socialuri mow-yvladobiTa da saSualovadian periodSi konkurentunarianobisa da ekonomikuri zrdisaTvis saWiro safuZvlis Seqmnis aucileblobiT. anga-riSi aseve agrZelebs SerCeviTobis Tavdapirvel princips, romelsac TanamSromlobis strategia eyrdnoboda.

5. TanamSromlobis strategiis SemoTavazebuli modificireba iTva lis-winebs axali programebis ganxorcielebas zemoxsenebuli ori mimar Tu-lebis gadakveTis sferoebSi da damatebiT dafinansebas 2012-2013 wle-bisaTvis saerTaSoriso ganviTarebis asociaciisa da rekonstruqciisa da ganviTarebis saerTaSoriso bankis mxridan. momdevno ori wlis manZilze dagegmilia iseTi damatebiTi programebis ganxorcieleba, romlebic erTdroulad moemsaxureba rogorc ekonomikuri, aseve socialuri mowyvladobis daZlevas da, amave dros, saSualo periodSi ekonomikis zrdas Seuwyobs xels. am programebis dasafinanseblad msoflio bankis jgufma damatebiTi finansuri resursebi gamoyo. es resursebi moicavs IDA-16-is fondebs imave odenobiT, ra odenobiTac saqarTvelos IDA-15-is farglebSi hqonda (daaxloebiT 240 milioni aSS dolari 3 weliwadze, aqedan 160 milioni aSS dolari mimdinare TanamSromlobis strategiis darCenil or weliwadzea gaTvlili). amasTan, rekonstruqciisa da ganviTarebis saerTaSoriso bankma damatebiT 75 milioni aSS dolari gamoyo. saerTaSoriso safinanso korporacia TanamSromlobis strategiiT Tavdapirvelad gaTvaliswinebulze ufro nakleb investiciebs gegmavs,rac Semdegi programuli da komerciuli mizezebiTaa gamowveuli: wamyvan kerZo bankebSi IFC-is ukve arsebuli mniSvnelovani investiciebi, krizisis Sedegad Semcirebuli bazris moculoba, krizisis Semdgom periodSi soflis meurneobisa da infrastruqturis sferoSi mimdinare neli gamococxleba da krizisis dasawyisSi pirdapiri ucxouri investiciebis mkveTri kleba, ramac mniSvnelovnad Seamcira safinanso seqtoris farglebs miRma potenciuri proeqtebis ricxvi.

II. TanamSromlobis strategiis aqtualoba

6. ekonomikuri aRdgenis simyifis da Tanmdevi riskebis, agreTve, ganvi Ta-rebasTan dakavSirebuli amocanebis sirTulis gamo, TanamSromlobis stra-tegiis ZiriTadi mimarTulebebi kvlav aqtualuria saqarTvelosaTvis. mowyvladobasTan dakavSirebuli amocanebis gadawyveta da krizisis Sem-dgom periodSi konkurentunarianobis zrdisa da mdgradi ekonomikuri ganviTarebisaTvis myari safuZvlis Seqmna saqarTvelos ZiriTad amocanad rCeba.

ekonomikur gamococxlebas myife safuZveli aqvs

7. ekonomikuri aqtivoba gamococxlebis gzazea, Tumca, es tendencia jer kidev arastabiluria. ekonomikurma zrdam 2010 wels 6.3 procenti Sead-gina bolo SefasebiT, maSin roca jer kidev 2009 wels 3.8 procentian vardnas ganicdida ekonomika. aRmavlobas ZiriTadad eqsportiT war moq-

Page 6: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

4 5

mnili erToblivi moTxovnisa da saxelmwifo investiciebis zrda gana-pirobebda (ix. cxrili #1). amis sapasuxod gaizarda miwodeba, ZiriTadad gadamamuSavebel mrewvelobaSi, satransporto momsaxurebis sferoebSi (vaWrobisa da tranzitis masStabebis zrdis Sesabamisad) da turizmTan dakavSirebul momsaxurebaSi. yovelive amas kidev ufro Seuwyo xeli 2010 wels komerciuli bankebis mier gacemuli sesxebis TiTqmis 24%-ianma zrdam. ekonomikis globalurma gamocoxlebam stimuli misca qarTul eqsports da savaWro operaciebiT miRebuli Semosavlebis zrdas. amis miuxedavad, aRmavlobisa da zrdis tempis prognozireba msoflioSi ekonomikuri situaciis gaTvaliswinebiT, jer-jerobiT rTulia. pirdapiri ucxouri investiciebi kvlavac mniSvnelovnad CamorCeba krizisamdel dones: 2010 wels pirdapirma ucxourma investiciebma daaxloebiT 600 milioni aSS dolari Seadgina, maSin, rodesac 2007 wels es maCvenebeli 1.7 miliard aSS dolars udrida. uimedo sesxebi1 amJamad 5.4%-s Seadgens, rac 2009 wlis umaRles maCvenebelze - 8.6%-ze dabalia, magram krizisamdel 3.4%-s mainc aWarbebs. miuxedavad imisa, rom 2009 wels inflacia 3%-mde daeca, axla man moimata, ZiriTadad sakvebsa da energoproduqtebze saerTaSoriso fasebis zrdis gamo. prognozis mixedviT, 2011 wels inflaciis done daaxloebiT 8%-i iqneba.

8. globaluri ekonomikuri da finansuri pirobebis garTulebam sagareo angariSebSi mniSvnelovani Sesworebebis Setanis saWiroeba gamoiwvia. mindinare angariSis deficiti mTliani Sida produqtis (mSp) 22.7%-dan (2008 w.) 11.2%-mde (2010 w.) Semcirda. process xels uwyobda valutis ga c vlis realuri kursis 15%-iani gaufasureba 2008-2010 wlebSi. imave periodSi vaWrobis balansi gaumjobesda mTliani Sida produqtis 10%-iT. donorTa Tanxebma nawilobriv Caanacvles ucxouri kerZo kapitalis Semodineba da Seasustes sagareo angariSis Sesworebis maStabebi.

9. ekonomikis gamococxlebis sawyis etapze mTavrobam daiwyo fiskaluri stimulirebisa da fiskaluri Sesworebis saSualovadiani programis ganxorcieleba. mTliani fiskaluri deficiti mSp-s 9.2%-dan (2009 w.) 6.6%-mde (2010 w.) Seikveca, xolo2011 wlisTvis 3.9%-mde Semcirebas iTvaliswinebs. Sesworebebis umetesoba Seexo mimdinare xarjebs, Tumca, prognozis mixedviT kapitaluri xarjebi agreTve unda Semcirdes mTliani Sida produqtis 8.9%-dan (2010 w.) 7.6%-mde (2011 w.). miuxedavad imisa, rom antikrizisuli politikis dafinansebis mizniT qveynis sagareo valdebulebebi gaizarda, isini Seesabameba valebis momsaxurebis mdgrad politikas. aseve, ivaraudeba, rom saxelmwifo sagareo valebi da maTi momsaxureba umaRles maCvenebels 2013 wels miaRwevs, rodesac es maCvenebeli mSp-s 35.3%-s da eqsportisa da momsaxurebis 20.1%-s gautoldeba. miuxedavad amisa, prognozis mixedviT orive maC ve nebeli dasaSveb farglebSi darCeba.

1 saerTaSoriso savaluto fondis (IMF) gansazRvrebis Sesabamisad.

Page 7: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

5

cxrili 1: ZiriTadi ekonomikuri maCveneblebi, 2007-2013 ww.

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013faqtobrivi dauzustebeli prognozi

warmoeba da fasebi

meS erT sul mosaxleze

(aSS $ `atlasis~ meTodi)2,090 2,460 2,540 2,740 2,800 3,000 3,190

umuSevroba 13.3 16.5 17.0 16.5 16.0 15.5 15.0

samomxmareblo fasebis indeqsi (periodisbolosaTvis)

11.0 5.5 3.0 11.2 8.0 6.5 6.0

mSp zrda 12.3 2.3 -3.8 6.3 5.5 4.7 4.8

soflis meurneoba 8.9 -4.4 -6.8 1.0 3.0 4.0 3.2 mrewveloba 13.4 -3.9 -3.5 -5.0 1.0 3.0 2.0 momsaxureba 11.6 5.6 4.9 11.3 5.8 5.6 4.7mTliani erovn. danazog. (mSp-s %) 12.6 4.3 3.7 7.0 5.2 7.4 9.3investiciebi (mSp-s %) 32.2 27.0 15.0 17.1 17.7 18.9 19.8

mSp-s procenti, garda aRniSnulisa

10. saqarTvelo iseTive ekonomikuri riskebis winaSe dgas, rogorc sxva mcire, gaxsnili qveynebi. upirveles yovlisa, unda aRiniSnos, rom glo-baluri ekonomika navaraudevze ufro nela gamodis krizisidan, rac uaryofiTad moqmedebs eqsportze, fulad gadaricxvebze, pirdapir ucxour incesticiebze da, Sesabamisad, aferxebs qveynebis zrdas. me-ore mniSvnelovani faqtoria krizisis Sedegad gazrdili saxelmwifo

2. saxelmwifo da saxelmwifos mier garantirebuli valebi.

saxelmwifo finansebiSemosavlebi da grantebi 29.3 32.6 29.5 27.3 26.5 26.5 26.3 sagadasaxado Semosavlebi 25.8 24.9 24.4 23.7 24.0 24.0 24.0xarjebi da wminda dakrediteba 34.0 37.1 38.4 35.0 31.2 29.6 29.0 mimdinare xarjebi 25.0 28.3 30.1 26.2 23.6 22.8 22.4 kap. xarjebi da wminda dakredit.

9.0 8.8 8.4 8.9 7.6 6.9 6.6

mTliani fiskaluri balansi -4.7 -6.3 -9.2 -6.6 -3.9 -3.1 -2.6

sagareo seqtori

mimdinare sagareo angariSis balans -19.6 -22.7 -11.2 -10.0 -12.5 -11.5 -10.5saqonlis da momsaxurebis eqsporti

31.1 28.7 29.7 35.2 36.9 38.1 39.2

saqonlis da momsaxurebis importi 57.9 58.3 48.9 52.9 55.6 55.4 55.1pirdapiri ucxouri investiciebi (mil.$)

1,675 1,523 659 575 706 809 837

saerTaSoriso rezervebi (mil.$) 1,361 1,480 2,111 2,263 2,780 2,590 2,500

sagareo saxelmwifo vali2 17.5 20.9 31.4 34.1 35.1 34.2 35.3

sagareo saxelmwifo valis momsaxureba (saqonlisa da momsaxurebis eqsportis %)

3.5 3.4 5.2 4.4 5.3 7.8 20.1

wyaro: saqarTvelos mTavrobisa da msoflio bankis Sefasebebi.

Page 8: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

6 7

vali, rac zRudavs moulodnel Sokze reagirebis fiskalur sivrces da arTulebs valis marTvas. amis miuxedavad, valis momsaxurebis mkveTri zrda, savaraudod, axali sabazro sesxebis, ucxouri valutis gacvlis, sabiujeto rezervebis da saerTaSoriso savaluto fondis programis meSveobiT unda dafinansdes. mesame aRsaniSnavi garemoebaa inflacia da sakvebi produqtebis fasebis globaluri gaZvireba, rac problemebs uqmnis makroekonomikur marTvas, radganac mTavroba cdilobs, SeinarCunos swori balansi inflaciis SezRudvasa da myife ekonomikur aRorZinebas Soris.

socialuri mowyvladobis done jer isev maRali rCeba

11. yoveli oTxi qarTvelidan erTi siRaribeSi cxovrobs. ekonomikurma daR mavlobam ojaxebis Semosavali Seamcira. siRaribis done 22.7%-dan (2008 w.) 24.7%-mde (2009 w.) gaizarda. qalaqisa da soflis mosaxleobis cxovrebis dones Soris sxvaoba gaRrmavda. 2008 wlidan 2009 wlamde soflad siRaribis done 3%-iT gaizarda, qalaqebSi ki _ 1%-iT. siRaribis modelireba gviCvenebs, rom siRaribis zrda kidev ufro didi iqneboda, rom ara socialuri dacvis qselis gafarToeba. uTanasworoba kvlav mniSvnelovani rCeba: 2009 wels jini koeficienti iyo 0.40, maSin, rodesac 2007 wels igi 0.39-s Seadgenda. umuSevrobis done daaxloebiT 17 procentia. es maCvenebeli gansakuTrebiT maRalia axalgazrdebs Soris da aseve TbilisSi. umuSevroba kidev gaizrdeboda, rom ara mTavrobis mier donorebis mxardaWeriT miRebuli zomebi. krizisamde aTaswleulis miznebi warmatebiT sruldeboda. aucilebeli iqneba miRweuli Sedegebis SenarCuneba da gaumjobeseba krizisis Semdgom periodSi (ix. danarTi). samedicino momsaxurebis safasuris sakuTari saxsrebiT dafarvis aucilebloba mas naklebad xelmisawvdoms xdis Raribi fenisaTvis, miuxedavad imisa, rom maTTvis gankuTvnili samedicino dazRvevis programis gansaxorcieleblad gamoyofili sabiujeto xarjebi gaormagda. bevri iZulebiT gadaadgilebuli piri kvlavac ekonomikuri da socialuri problemebis winaSe dgas. 2008 wlis konfliqtis Semdeg mTavrobis mier pirvel etapze gatarebuli RonisZiebebi mimarTuli iyo axali konfliqtis Sedegad 30000 iZulebiT gadaadgilebuli pirisaTvis elementaruli sacxovrebeli adgilisa da socialuri momsaxurebis uzrunvelyofisken. amave dros, 90-iani wlebis konfliqtebis Sedegad iZulebiT gadaadgilebul bevr pirs jer kidev ar aqvs sacxovrebeli. garda amisa, gacilebiT ufro rTuli amocanaa am adamianTa dasaqmeba da Tavis rCenis saSualebebis gamonaxva. sakveb produqtebze da energiaze fasebis zrda amcirebs ojaxebis Semosavals da gansakuTrebiT mZime tvirTad awveba Rarib da socialurad daucvel mosaxleobas.

konkurentunarianobis gaumjobesebasa da ekonomikur zrdasTan dakavSi­rebiT saSualo periodSi gadasawyveti amocanebi sakmaod rTulia

12. TanamSromlobis strategiiT gaTvaliswinebuli ganviTarebis programa kvlav aqtualuria. saqarTvelo agrZelebs winsvlas struqturuli reformebis gatarebis mimarTulebiT da me-12 adgils inarCunebs (183 qveyanas Soris) `biznesis keTebis~ 2011 wlis maCveneblebis mixedviT. mTavrobam mniSvnelovani nabijebi gadadga infrastruqturis gaumjobesebis

Page 9: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

7

TvalsazrisiT (gansakuTrebiT gzebisa da eleqtroenergetikis sferoebSi). amis miuxedavad, saqarTvelo jer kidev srulad ver sargeblobs Tavisi mdebareobiTa da tranzitis SesaZleblobebiT, agreTve eleqtroenergiis generaciisa da misi mTel regionSi eqsportis potencialiT. miuxedavad imisa, rom sabanko seqtorma finansur krizisTan gamklaveba SeZlo, rTuli amocanebi am sferoSic arsebobs. bankebi dganan sakredito da dafinansebis mudmivi riskebis winaSe, rac gamowveulia sesxebisa da depozitebis dolarizaciis maRali doniT, gare sesxebze damokidebulebiT da uimedo sesxebiT. am problemebis gadasawyvetad mudmivi Zalisxmevaa saWiro sabanko seqtoris regulirebis, zedamxedvelobisa da riskebis marTvis gasaumjobeseblad, agreTve, adgilobrivi valutiT depozitebis stimulirebisaTvis aqtivebis akumulirebis meqanizmebis meSveobiT. 13. mTavrobam Zalisxmeva ekonomikuri zrdis axal wyaroebze _ turizmsa da soflis meurneobaze _ gadaitana, risTvisac kerZo investiciebis mozidvis axali RonisZiebebi wamoiwyo. saqarTvelos jer kidev ar auTvisebia soflad ekonomikis transformaciis potenciali, romelsac soflis meurneobis produqciis saeqsporto an adgilobriv bazrebze miwodebis sqemebSi investiciebis Cadeba iZleva. mdgradi turizmis ganviTarebis potenciali agreTve auTvisebelia. ganaxlda msjeloba profteqnikuri da skolisSemdgomi ganaTlebis sakiTxebze, mzardi ekonomikisaTvis saWiro codnisa da unar-Cvevebis uzrunvelsayofad.

14. miCneulia, rom mosaxleobisa da saxelmwifo uwyebebis urTierTSexebis sferoebSi korufcia ZiriTadad aRmoifxvra. `saerTaSoriso gamWvir va-lobis~ 2010 wlis globaluri korufciis barometris Sedegebis Tanaxmad, gamokiTxulTa mxolod samma procentma aRniSna qrTamis micemis faqti gasuli 12 Tvis manZilze, rac evrokavSiris saSualo maCvenebelze dabalia. ufro metic, respondentebis 78%-s miaCnia, rom gasuli sami wlis manZilze korufcia Semcirda. es procentuli maCvenebeli yvelaze maRalia im 86 qveyanas Soris, sadac msgavsi gamokiTxva Catarda. gamokiTxulTa sam meoTxedze meti miiCnevs, rom korufciis winaaRmdeg mTavrobis mier gatarebulma RonisZiebebma Sedegi gamoiRo. saqarTvelom mniSvnelovnad Seamcira korufciis riskebi. Tu 2003 wels `korufciis aRqmis indeqsis~ mixedviT is 124-e adgilze iyo, 2010 wels man 68-e adgilze gadainacvla.

TanamSromlobis strategiiT gaTvaliswinebuli programa kvlav aqtualuria

15. qveynis mTavrobis winaSe mdgari amocanebidan gamomdinare, saSualo periodisaTvis gansazRvruli prioritetebi asaxulia dokumentSi ̀ ZiriTadi maCveneblebi da mimarTulebebi~ (2011-2014 ww.), kerZod:

• umuSevrobis daZleva ekonomikis zrdis maRali tempis aRdgenis, infrastruqturis ganviTarebis da ufro xelsayreli biznesgaremos Seqmnis gziT;

• makroekonomikuri stabilurobis miRweva biujetis deficitis Semci-rebaze da erTniSna inflaciaze orientirebuli fiskaluri politikiT;

• konkurentunarianobis zrda Tavisufali bazris politikis gatarebis, Ria saerTaSoriso vaWrobis da evrokavSirTan Rrma da yovlismomcveli Tavisufali vaWrobis xelSekrulebis meSveobiT;

Page 10: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

8 9

• socialuri integraciis, samedicino momsaxurebis wvdomis da sa zo-ga doebrivi janmrTelobis SenarCunebis ori ZiriTadi sayrdenis _ socialuri daxmarebisa da janmrTelobis dazRvevis uzrunvelyofa;

• iZulebiT gadaadgilebul pirTa daxmareba sacxovrebeli adgilis da socialur-ekonomikuri integraciis SesaZleblobebis uzrunvelyofis gziT;

• soflis meurneobis ganviTareba rogorc fermeruli, ise arafermeruli RonisZiebebis gatarebiT, maT Soris, Sidasaxelmwifoebrivi da regionuli gzebis gaumjobesebis, axal teqnologiebSi Cadebuli investiciebis da axali produqtebisa da bazrebis stimulirebis gziT;

• provinciuli qalaqebis da sakurorto adgilebis gamococxleba, ekonomikuri zrdisaTvis damatebiTi centrebis Sesaqmnelad;

• qarTveli axalgazrdobis globaluri konkurentunarianobis amaRleba da saWiro unar-Cvevebis ganviTareba maRali xarisxis ganaTlebis sistemis Semdgomi ganviTarebis gziT.

16. TanamSromlobis strategiiT gaTvaliswinebuli mimarTulebebi _ uax-loes periodSi dasaZlevi mowyvladoba, saSualo periodSi misaRwevi konk u-rentunarianoba da ekonomikuri zrda, kvlavac aqtualuria TanamSromlobis strategiis ganxorcielebis darCenili periodisaTvis da mxars uWers qveynis mTavrobas dasaxuli prioritetebis SesrulebaSi.

III. TanamSromlobis strategiiT dasaxuli amocanebis Sesruleba

TanamSromlobis strategiis ganxorcielebis Sedegebi sakmaod kargia…

17. umniSvnelovanesi miRwevebia rogorc TanamSromlobis strategiis orive mimarTulebis, ise sxvadasxva seqtorebSi ganxorcielebuli proeqtebis TvalsazrisiT. ganaxlda 600 km-mde gza da Seiqmna 20 000 kaci-Tve samuSao adgili; gzebis gaumjobesebis Sedegad ufro xelmisawvdomi gaxda bazrebi da socialuri momsaxureba; aSenda axali skolebi, sadac 4150 moswavle swavlobs (romelTa daaxloebiT naxevari gogonebia) da 300-ze meti maswavlebeli muSaobs. samedicino dargis daaxloebiT 1800 muSakma specialuri momzadeba gaiara da ojaxis eqimi gaxda (maTi 95% qalia). maRalmTian regionSi aSenda 25-sawoliani saavadmyofo; gorSi gaixsna pirveladi samedicino daxmarebis centri, romelic daaxloebiT 69,000 beneficiars emsaxureba (maTgan 10,000 iZulebiT gadaadgilebuli piria). miznobrivi socialuri daxmarebis sqema 408,367 beneficiars moicavs, romelTa 56%-i qalia. biznesis garemos gaumjobeseba kvlav grZeldeba. gafarTovda gadasaxadebis eleqtronulad deklarirebis sistema, romelmac yvela saxis gadasaxadi moicva. amis Sedegad 2010 wels yvela deklaraciis 75%-i eleqtronuli formiT iyo Semotanili (magaliTisaTvis, 2009 wels es maCvenebeli mxolod 10%-s udrida). saqarTvelos bankebis asociaciam korporaciuli marTvis nebayoflobiTi kodeqsi miiRo. mcire da saSualo sawarmoebs regulirebis tvirTi kidev ufro Seumsubuqda sazogadoebrivi momsaxurebis centris Camoyalibebis, sxvadasxva licenziebis, nebarTvebis da sertifikatebis miRebis procedurebis gamartivebis da informaciis wvdomis gaumjobesebis Sedegad.

Page 11: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

9

18. winsvla aRiniSneba instituciuri reformebis ganxorcielebis pro-cesSic. saxelmwifo seqtoris finansuri marTvis reformis strategiuli dokumentis damtkicebisa da etapobrivi ganxorcielebis Sedegad umjo-besdeba saxelmwifo resursebis marTva. mimdinareobs programuli biujetis etapobrivi danergva (2010 fiskalur wels igi dainerga sam saministroSi, xolo 2011 fiskalur wels _ 6 saministroSi); gaZlierda sainvesticio programebis Sedgenis praqtika da dainerga adgilobrivi biujetebis sistema mTeli qveynis masStabiT. 2010 wels kontrolis palatis mier finansuri auditis axali meTodologiis danergva win gadadgmuli mniSvnelovani nabiji iyo saukeTeso saerTaSoriso praqtikis danergvis gzaze (INTOSAI-is auditoruli standartebis CaTvliT). amiT myari safuZveli Seiqmna saxelmwifo finansebze zedamxedvelobis da angariSgebis gaumjobesebis TvalsazrisiT. 2010 wels miznobrivi socialuri daxmareba kidev ufro gaumjobesda _ igi sul ufro metad efeqtiani da saWiroebaze morgebuli gaxda (erT sul mosaxleze gamoyofili daxmarebis moculoba TveSi 12 laridan 24 laramde gaizarda ojaxis damatebiTi wevrebisaTvis). xelisuflebam gaaumjobesa sabaJoze riskebis marTvis sistema; mniSvnelovnad Semcirda im deklaraciebis raodenoba, romlebic fizikur Semowmebas gadian (`wiTeli derefani~). gzebis mSenebloba/reabilitaciaSi Cadebuli investiciebis kvaldakval umjobesdeba gzebis usafrTxoebac. amis Sedegad gzebze moZraoba ara marto ufro swrafi, aramed ufro usafrTxoc gaxda.

... amas xels uwyobs dafinansebis didi wilis adreul etapze gamoyofa da gadaricxvebis swrafi tempi

19. TanamSromlobis strategiiT dagegmili finansuri resursebis umetesoba ukve gadanawilebulia proeqtebis mixedviT da maTi didi wili gadairicxa. TanamSromlobis strategia iTvaliswinebda saxsrebis mniSvnelovani wilis sawyis etapze gacemas, rac mTavrobis mier krizisis Sedegebis daZlevis saWiroebiT iyo gamowveuli. Sedegad, saerTaSoriso ganviTarebis asociaciam da rekonstruqciisa da ganviTarebis saerTaSoriso bankma 2010 fiskalur wels daaxloebiT $290 milionis odenobis axali dafinanseba gamoyo, xolo 2011 fiskalur wels _ $95 milionis odenobis. msoflio bankis mier gamoyofili dafinansebis (retroaqtiuli dafinansebis CaTvliT) kargad dagegmili aTvisebis Sedegad, 2010 fiskaluri wlis bolos msoflio bankis mier gadaricxvebis koeficientma 100%-s gadaaWarba.

20. saerTaSoriso safinanso korporaciam TanamSromlobis strategiis pe-riodi rekorduli donis investiciebiT daiwyo. 2009 fiskaluri wlis dasawyisSi saqarTveloSi investirebuli 224 milioni aSS dolaridan 190 milioni aSS dolari safinanso seqtors ergo. TanamSromlobis strategiis mimdinare periodSi sabanko seqtorma damatebiT 41 milioni aSS dolari miiRo, maT Soris, riskis marTvis produqtebisaTvis, vaWrobis dafinansebisa da mcire da saSualo sawarmoebisTvis gankuTvnili sakredito xazebisaTvis sabanko seqtoris aRdgenis mxardaWeris mizniT. amave dros, korporaciam gaaZliera Zalisxmeva uZravi qonebis, soflis meurneobasa da infrastruqturis sferoebSi samewarmeo saqmianobis ganviTarebis mimarTulebiT, rasac garkveuli dro dasWirdeba sainvesticio proeqtebis mosazidad.

Page 12: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

10 11

portfelis xarisxi kargia, rac ganpirobebulia mTavrobis sruli Za lis­xmeviT

21. bankis mimdinare portfeli 10 sainvesticio proeqtisgan Sedgeba. maTgan yvela, erTis garda, damakmayofileblad aris Sefasebuli. 2013 fiskaluri wlis bolosaTvis portfelSi arsebuli proeqtebis raodenoba 10-dan 5-mde Semcirdeba, Tumca, sesxis saSualo moculoba gaizrdeba. arsebobs mxolod erTi problemuri proeqti - aRmosavleT-dasavleTis Cqarosnuli avtomagistralis keTilmowyobis meore proeqti, rac kontraqtorebis mier garemos dacvis moTxovnebis SeusruleblobiT aris gamowveuli. mTavrobam ukve miiRo saTanado zomebi am problemis mosagvareblad. saerTaSoriso safinanso korporaciis portfeli (amJamad gamoyofilia 320 milioni aSS dolari) karg mdgomareobaSia, garda erTi investiciisa uZravi qonebis/sacalo seqtorSi, romelic restruqturizaciis procesSi imyofeba.

22. saTanado yuradReba eTmoba proeqtis ganxorcielebis SesaZleblobebis gaZlierebas Sesabamisi funqciebis samTavrobo organoebSi integrirebis gziT. bankis mier dafinansebul axal proeqtebs samTavrobo struqturebi axorcieleben. yvela finansuri nakadis gadaricxva xdeba samTavrobo xazinis erTiani angariSis meSveobiT. 2010 wlidan dainerga bankis Tanxebis eleqtronuli gadaricxvis sistema da saqarTvelo misi erT-erTi pirveli momxmarebeli gaxda. banki gaagrZelebs mTavrobis mxardaWeras saxelmwifo finansebis marTvasTan dakavSirebuli sirTuleebis mogvarebis mizniT. saxelmwifo seqtoris buRaltruli aRricxvis saerTaSoriso standartebis (IPSAS) danergvis gegmis farglebSi saxelmwifo seqtoris modificirebuli sakaso meTodiT warmoebuli buRaltruli aRricxvis standartebi 2010 wels ukve pilotirebul iqna 11 organizaciaSi. mosalodnelia saxelmwifo seqtoris buRaltruli aRricxvis saerTaSoriso standartebis danergvis uwyveti progresi mTliani saxelmwifo seqtoris mier. aseve, igegmeba kontrolis palatis mier sruli Sesabamisoba finansuri auditis axal meTodologiasTan.

sakonsultacio momsaxurebam xels uwyobs investiciebs da dialogs warm­arTvas

23. analitikurma da sakonsultacio momsaxurebam kidev ufro Seuwyo xeli programis ganxorcielebas. saxelmwifo xarjebis programuli samuSaos farglebSi kapitaluri biujetis, aseve xarjebis efeqtianobis Sesaxeb SemuSavebuli analitikuri dokumentebi xels uwyobs politikasTan dakavSirebuli dialogis warmoebas saxelmwifo finansebis marTvis da fiskaluri konsolidaciis Taobaze. siRaribis mimdinare Sefaseba iZleva rogorc ekonomikuri zrdis cvalebadi modelebis, ise ZiriTadi socialuri programebis siRaribeze gavlenis sasargeblo analizs. soflad sainvesticio garemos mimdinare Sefaseba xels Seuwyobs soflis mosaxleobis winaSe arsebuli problemebis kvlevas ojaxebis, fermebisa da arasafermo doneze. Sefaseba damatebiT stimuls miscems mTavrobasTan dialogs soflis meurneobis politikis sakiTxebze. Sefasebis Sedegad moZiebuli informacia aseve gamoyenebul iqneba bankis mier kaxeTis regio-nuli proeqtis dagegmvisas.

Page 13: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

11

24. satrasto fondebi bankis strategiis integrirebul nawils warmoadgens da xels uwyobs rogorc instituciur ganviTarebas sakvanZo sferoebSi, ise proeqtebis ganxorcielebas. bolo periodSi gamoyofili satrasto fondebi mxars uWers samTavrobo prioritetebs iseTi RonisZiebebis dafinansebiT, rogorebicaa: iZulebiT gadaadgilebuli pirebis sacxovrebeli pirobebis gaumjobeseba evrokavSiris TanadafinansebiT, saqarTvelos uwyveti monawileoba mowafeTa saganmanaTleblo miRwevebis saerTaSoriso SefasebaSi da Tbilisis kapitaluri investiciebis dagegmvis gaZliereba (ix. punqti 31 da cxrili 3).

25. saerTaSoriso safinanso korporacia axorcielebs sakonsultacio momsaxurebis farTo speqtrs. finansur seqtorSi xorcieldeba treningebi da konsultaciebi korporaciuli marTvis sakiTxebze, agreTve, SerCeuli bankebis riskebisa da portfelis marTvis diagnostika. finansuri seqtoris farglebs gareT korporaciam daiwyo sursaTis uvneblobasTan dakavSirebuli sakonsultacio proeqti, romlis farglebSi tardeba miznobrivi seminarebi sursaTis mwarmoeblebisTvis. saerTaSoriso safinanso korporacia aseve uwevs konsultaciebs mTavrobas mcire da saSualo sawarmoebis sagadasaxado politikisa da procedurebis gamartivebis, gzebis mSeneblobis sferoSi saxelmwifo da kerZo seqtoris TanamSromlobis dagegmvis mimarTulebiT. korporaciam daasrula korporaciuli marTvis proeqti, romelic miznad isaxavda korporaciuli marTvis samarTlebrivi bazis gaZlierebas kerZo seqtorTan da mTavrobasTan konsultaciebis gziT da kerZo kompaniebSi saTanado praqtikis pilotirebas. 2010 safinanso wels korporaciam daasrula samewarmeo garemos xelSewyobis proeqti, romelic mimarTuli iyo mcire da saSualo sawarmoebisTvis regulirebis tvirTis Semsubuqebisken. ekonomikuri saqmianobis diversifikaciis, dasaqmebisa da eqsportis xelSewyobis mizniT, korporaciam ganaxorciela samrewvelo seqtoris konkurentunarianobis kvleva. kvleva miznad isaxavda mTavrobisaTvis rekomendaciebis miwodebas mrewvelobis im dargebis Taobaze, romlebic yvelaze perspeqtiulia ekonomikuri zrdis TvalsazrisiT.

…. mas Tan erTvoda farTo sazogadoebis informirebis gaZlierebuli Zalisxmeva da axlo TanamSromloba evrokavSirTan da sxva donorebTan

26. msoflio bankis jgufma gaaZliera samoqalaqo sazogadoebis informireba da masTan komunikacia da TanamSromloba. komunikaciis mxardaWeris mizniT, msoflio bankisa da mTavrobis mWidrod TanamSromlobiT, Catarda mravali seminari da RonisZieba. ganxiluli iyo strategiuli sakiTxebi iseT sferoebSi, rogorebicaa: samewarmeo garemo, jandacvis seqtoris funqcionireba, regionuli ganviTareba, soflis meurneoba, umaRlesi ganaTleba, socialuri dacva da sagzao usafrTxoeba. banki aseve axorcielebda regularul konsultaciebs samoqalaqo sazogadoebis jgufebTan akademiuri dawesebulebebis CaTvliT. amave dros, grZeldeba donorTa koordinacia rogorc erToblivi saWiroebebis Sefasebis Sesaxeb progresis angariSis konteqstSi, ise bankis saqmianobebis sxva sferoebSi, maT Soris, sagzao, jandacvis, saxelmwifo finansebis marTvis seqtorebSi, iZulebiT gadaadgilebuli pirebis daxmarebis da soflis meurneobisa

Page 14: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

12 13

da siRaribis donis analizis mimarTulebiT. ramdenime donori, maT Soris, niderlandebis mTavroba, evrokavSiri da SvedeTis saerTaSoriso ganviTarebis saagento (SIDA), Tanadafinansebas uwevs bankis mier dafinansebul proeqtebs. bevri sxva proeqtis dafinanseba paralelurad xdeba. bankis gundi mudmivad aris CarTuli donorTa mxridan dafinansebis mobilizebaSi. banki aseve anazRaurebad momsaxurebas uwevs aTaswleulis gamowvevis korporacias regionuli infrastruqturis ganviTarebis proeqtis zedamxedvelobaSi.

IV. TanamSromlobis strategiis SemoTavazebuli cvlilebebi

mTavroba dainteresebulia damatebiTi daxmarebis miRebiT; gazrdili finansuri resursebi xels Seuwyobs saqarTvelos ekonomikis aRdgenis process

27. TanamSromlobis strategiis ganxorcielebis angariSi iTvaliswinebs 235 milioni aSS dolaris odenobiT damatebiT dafinansebas 2012-2013 wlebSi. dafinansebas ganaxorcielebs rogorc saerTaSoriso ganviTarebis saagento, ise rekonstruqciis da ganviTarebis saerTaSoriso banki. saerTaSoriso ganviTarebis saagentos sasesxo paketi 2012-2013 fiskaluri wlebisTvis 160 milioni aSS dolaris odenobisaa. Tumca, es Tanxa indikaciuria da gulisxmobs saerTaSoriso ganviTarebis saagentos dafinansebis imave moculobas IDA-16-is periodSi (2012-2014 fiskaluri wlebi), ra moculobac iyo IDA-15-is periodSi (2009-2011 fiskaluri wlebi). dafinansebis saboloo odenoba damokidebuli iqneba: (i) saerTaSoriso ganviTarebis saagentos arsebuli resursebis moculobaze, (ii) saqarTvelos reitingze, (iii) saerTaSoriso ganviTarebis saagentos sxva msesxeblebis reitingsa da daxmarebis pirobebze, (iv) saerTaSoriso ganviTarebis saagentos mier saqarTvelos daxmarebis pirobebze da (v) saerTaSoriso ganviTarebis saagentos (IDA) daxmarebis mimRebi qveynebis raodenobaze. ramdenadac saerTaSoriso ganviTarebis saagentos (IDA) dafinansebis gacema warmoebs nasesxobis specialuri uflebiT (SDR), gamoyofili Tanxis ekvivalenti aSS dolariT damokidebuli iqneba gacvlis kursze da SeiZleba Seicvalos.

28. rekonstruqciis da ganviTarebis saerTaSoriso bankma 2012-2013 fis-ka lur wlebSi damatebiT 75 milioni aSS dolari gamoyo. dafinansebis saboloo odenoba damokidebuli iqneba saqarTvelos maCveneblebze, rekonstruqciis da ganviTarebis saerTaSoriso bankis dafinansebis SesaZleblobebze, moTxovnaze sxva msesxeblebis mxridan da globalur ekonomikur ganviTarebaze. mTavrobis mxridan rekonstruqciis da ganviTarebis saerTaSoriso bankis damatebiTi dafinansebis moTxovna ganpirobebulia ganviTarebis saWiroebiT da grZelvadiani dafinansebis efeqtianad gamoyenebis kargi gamocdilebiT.

ekonomikis aRdgenis periodSi bankis intervenciebi strategiis ori mimarTulebis urTierTgadakveTaze iqneba mimarTuli

Page 15: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

13

29. bankis axali programebi mxars dauWers TanamSromlobis strategiis orive mimarTulebas (ix. cxrili 2 da naxazi 1). banki kvlav daafinansebs ganviTarebis politikis yovelwliur RonisZiebebs, romlebic miznad isaxavs socialuri usafrTxoebis qselis gaumjobesebas, fiskaluri efeqtianobis gaZlierebasa da konkurentunarianobis Semdgom amaRlebas. ganxorcieldeba damatebiTi investiciebi meorad da adgilobriv gzebSi, rac xels Seuwyobs Sida kavSirebis gaumjobesebas da bazrebTan da momsaxurebasTan wvdomas, gansakuTrebiT soflad. es investiciebi aseve daexmareba moklevadiani samuSao adgilebis Seqmnas da ekonomikuri mdgomareobis gaumjobesebas. regionuli ganviTarebis programis (romelic SemuSavdeba saerTaSoriso safinanso korporaciasTan erTad da romlis pilotirebac kaxeTSi ganxorcieldeba) momzadebisas gaTvaliswinebul iqneba sainstitucio garemos xarisxis analizi (gansakuTrebiT momsaxurebis miwodebis sferoSi), arsebuli infrastruqturis adekvaturoba (gansakuTrebiT satransporto kavSirebi TbilisTan da savaWro lojistika) da miznobrivi intervenciebis ganxorcielebis SesaZlebloba SerCeul seqtorebSi ekonomikuri zrdis xelSewyobis mizniT. programis saboloo struqtura _ institutebis, in-frastruqturis da intervenciebis erToblioba _ Camoyalibdeba aRni-Snuli analizis Sedegad miRebuli informaciisa da saerTaSoriso gamocdilebis gaTvaliswinebiT. aRniSnuli programebi, iseve, rogorc analitikuri samuSao (ix. qvemoT), TanamSromlobis strategiis orive mimarTulebas gaaZlierebs.

Page 16: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

14 15

cxrili 2: saqarTvelo – dagegmili da faqtobrivi dafinanseba

CPS sesxebis programa( IDA da IBRD, $ mln.)

CPS angariSis mixedviT sesxebis dazustebuli programa(IDA da IBRD, $ mln.)

2010 fiskaluri wlis gegma 2010 fiskaluri wlis

faqtobrivi Sesruleba sul

aqedan IDA

aqedan IBRD

DPO 1 aRmosavleT-dasavleTis avtomagistrali-I (damatebiTi dafinanseba)aRmosavleT-dasavleTis avtomagistrali-IIIkaxeTis gzebi

sul 2010 fiskaluri wlisaTvis

$85$23

$147

$40

$295

DPO 1 aRmosavleT-dasavleTis avtomagistrali-I (damatebiTi dafinanseba)

aRmosavleT-dasavleTis avtomagistrali-IIIkaxeTis gzebi

sul 2010 fiskaluri wlisaTvis

$85$28

$147

$30

$290

$85

$85

$28

$147

$30

$205

2011-2013 fiskaluri wlebis gegma

2011 fiskaluri wlis faqtobrivi da dagegmili maCveneblebi

DPO 2/3 sxva gaunawilebeli saxsrebi

sul 2011-2013 fiskaluri wlebisaTvis

$45$56

$101

DPO 2 regionuli da municipaluri infrastruqtura (damatebiTi dafinanseba)katastrofis riskisagan dazRvevis krediti sul 2011 fiskaluri wlisaTvis

$50$45

$5*

$100

$40$11.5

$5

$56.5

$10$33.5

$43.5 2012 fiskaluri wlis gegma

DPO 3Sidasaxelmwifoebrivi da adgilobrivi gzebi 2regionuli ganviTareba I

sul 2012 fiskaluri wlisaTvis

$40

$40$50

$130

$40

$40

$80

$50

$50

2013 fiskaluri wlis gegma

DPO (axali seria)Sidasaxelmwifoebrivi da adgilobrivi gzebi 2 (damatebiTi dafinanseba)regionuli ganviTareba II

sul 2013 fiskaluri wlisaTvis

sul 2012-2013 fiskaluri wlebisaTvis

$40

$30$50

$120

$250

$40

$30$10

$80

$160

$40

$40

$90

mTliani sesxebi 2010-2013 fiskalur wlebSi $396

mTliani sesxebi 2010-2013 fiskalur wlebSi** $640 $301.5 $338.5

* moicavs IDA-s regionuli kreditis $3.5 milioni aSS dolaris ekvivalentur Tanxas. ** IDA-16-is da IBRD-is mier faqtobrivad gamoyofili moculobebi SeiZleba Seicvalos, sax-srebis xelmisawvdomobis Sesabamisad.

Page 17: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

15

grafa 1: msoflio bankis jgufis ZiriTadi RonisZiebebis Sesabamisoba or mimarTulebasTan

30. saerTaSoriso safinanso korporacia gaagrZelebs uZravi qonebis seqtorSi investirebis SesaZleblobebis Ziebas, ZiriTadad strategiis meore mimarTulebis mxardaWeris mizniT. hidroenergetikas, soflis meurneobasa da infrastruqturas korporacia ganixilavs, rogorc ganviTarebis maRali potencialis mqone seqtorebs. korporacia aseve did yuradRebas uTmobs sakonsultacio programebis warmatebul ganxorcielebas korporaciuli marTvisa da bankebisaTvis riskebisa da portfelis marTvis analizis TvalsazrisiT, sursaTis uvneblobis sferoSi, mcire da saSualo sawarmoebis sagadasaxado reJimis gamartivebis da sagzao seqtorSi _ saxelmwifo da kerZo seqtoris TanamSromlobis mimarTulebiT.

31. satrasto fondebi afinansebs 11 proeqts, romelTa saerTo Rirebuleba daaxloebiT 21.7 milioni aSS dolaria (ix. cxrili 3). es resursi Tanadafinansebas uwevs mimdinare proeqtebs da, aseve, uzrunvelyofs dargobriv diagnostikas da strategiebis SemuSavebas, rasac emyareba bankis dialogi da SesaZlo intervenciebi.

mowyvladoba konkurentunarianoba da zrda

— siRaribis donis programuli Sefaseba— frinvelis gripis proeqti— axalgazrdobis mxardaWeris proeqti (JSDF)— iZulebiT gadaadgeile-bul pirTa Temis ganviTarebis proeqti da SPF granti

— ganviTarebis politikis RonisZiebebi — Sidasaxelmwifoebrivi da adgilobrivi gzebis proeqtebi— municipaluri ganviTarebis proeqti da TF— jandacvis da ganaTlebis mimdinare proeqtebi— saxelmwifo xarjebis Sefaseba— SemoTavazebuli regionuli ganviTarebis proeqtebi — konsultaciebi safinanso seqtorSi

— IFC rekomendaciebi saxelmwifo da kerZo seqtoris TanamSromlobasTan dkavSirebiT energetikis da transportis sferoebSi— IFC operaciebi safinanso da uZravi qonebis seqtorebSi— mravalsixSiriani internet kavSiri da konkurentunarianoba TF— unar-Cvevebis kvleva samxreT kavkasiis regionSi— zrdis wyaroebis analizi— kapitaluri investiciebi IDF

Page 18: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

16 17

cxrili 3: satrasto fondebis dafinansebiT mimdinare proeqtebi

proeqtiTF

programa /donori

damtkicebuli Tanxa ($ mln.)

gadmouricxavi Tanxa($ mln.)

damtkicebda (fiskaluri

weli)

ixureba (fiskaluri

weli)

soflis ganviTareba PHRD $4.50 $2.89 2005 2011frinvelis gripisa da pandemiisaTvismzadyofnis da reagirebis proeqti

PHRD $1.40 $0.59 2007 2011

ganaTlebis sistemis gardaqmnisada ganmtkicebis proeqti

PHRD $4.95 $1.20 2007 2012

axalgazrdobis ganviTarebis da CarTulobis proeqti

JSDF $1.22 $0.66 2008 2012

iZulebiT gadaadgilebuli Temebis ganviTareba

SPF $2.21 $1.84 2009 2014

Tbilisis ganviTarebis strategia

CA $0.27 $0.17 2009 2012

ganaTlebis sistemis gardaqmnisada ganmtkicebis proeqti

Multiple $0.26 $0.06 2010 2011

ganviTarebis politikis RonisZiebebis meore faza (DPO 2)

Dutch TF $2.66 _ 2011 2011

regionuli municipaluri infrastruqturis ganviTareba

EU TF $3.71 $2.63 2011 2011

Tbilisis kapitaluri investiciebis dagegmva da biujetis Sedgena

IDF $0.35 $0.35 2011 2013

2013 wels mosaxleobis aRwerisadmi mosamzadebeli samuSaoebi

TFSCB $0.25 $0.25 2011 2013

sul $21.7 $10.64

TanamSromlobis strategia kvlav daefuZneba analitikur da sakonsultacio saqmianobas

32. analitikur da sakonsultacio saqmianobas didi mniSvneloba eniWeba da misi Sedegebi gaTvaliswinebulia bankis programebis SemuSavebisas. analitikuri da sakonsultacio saqmianobis programa xuT mimarTulebas moicavs _ zrdis wyaroebis kvleva, xarjebis efeqtianobis Sefaseba, siRaribis da uTanasworobis analizi, unar-Cvevebis kvleva da saerTaSoriso safinanso korporaciis sabanko da samewarmeo garemos sakiTxebTan dakavSirebuli sakonsultacio momsaxureba. es saqmianoba TanamSromlobis strategiis orive mimarTulebas exeba. kerZod, banki met yuradRebas dauTmobs zrdis wyaroebis analizs iseT sferoebSi rogorebicaa: regionuli konkurentunarianoba, soflis meurneoba, vaWroba, energetika da garemo. samuSao aseve xorcieldeba savaWro

Page 19: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

17

integraciis mxardasaWerad samxreT kavkasiis regionis masStabiT. axlaxan dawyebuli regionuli mravalsixSiriani internet-kavSiris da konkurentunarianobis programis farglebSi momzaddeba saerTaSoriso da regionuli internetkavSirebis gaumjobesebis potencialis analizi, romelic gansakuTrebul yuradRebas gaamaxvilebs mcire da saSualo sawarmoebisTvis eleqtronuli resursebis ufro aqtiurad gamoyenebis SesaZleblobaze. fiskaluri sakiTxebis mimdinare analitikuri kvleva sxva aspeqtebs Soris aseve moicavs gzebis mimdinare teqnikuri momsaxurebis mdgradobis gaumjobesebis sakiTxs. siRaribis da uTanasworobis analizis Sedegad miRebul informaciaze dayrdnobiT SesaZlebeli iqneba iseTi strategiuli arCevanis gakeTeba socialuri politikis SerCevisas, romelsac maqsimalurad dadebiTi gavlena eqneba siRaribis daZlevaze. samxreT kavkasiis regionis masStabiT unar-Cvevebis kvleva yuradRebas gaamaxvilebs Sromis bazris, ganaTlebisa da gadamzadebis mniSvnelobaze bazarze moTxovnadi unar-Cvevebis gansaviTareblad. aRniSnuli analizis Sedegebi xels Seuwyobs mTavrobasTan dialogs strategiul sakiTxebze, sazogadoebis ukeT informirebas socialuri Tu ekonomikuri politikis sakvanZo mimarTulebebTan dakavSirebiT da mTavrobisTvis strategiuli rekomendaciebis SemuSavebas 2013 wlis arCevnebis Semdeg. amasTan erTad, aRniSnuli Sedegebi gaTvaliswinebuli iqneba bankis mier dafinansebis programis SemuSavebisas. banki aseve muSaobs saqarTveloSi ganxorcielebuli antikorufciuli reformis aRweraze. es samuSao miznad isaxavs mTavrobis im RonisZiebebis siRrmiseul analizs, romelTa Sedegad SesaZlebeli gaxda saxelmwifo uwyebebis mxridan gaweuli momsaxurebis korufciisagan gawmenda. saqarTvelos gamocdileba SesaZloa sasargeblo aRmoCndes sxva qveynebisTvis. amasTan, analizis Sedegad gamoikveTeba is amocanebi, romlebic jer kidev gadasaWreli rCeba.

V. riskebi

miuxedavad imisa, rom riskebi Semcirda, isini kvlavac mniSvnelovan doneze rCeba

33. TanamSromlobis strategiis moqmedebis periodSi gamoikveTa qveynisaTvis arsebuli ekonomikuri riskebi. 2009 wels momzadebuli TanamSromlobis strategia Semdeg riskebze amaxvilebda yuradRebas: ganaxlebuli regionuli konfliqtidan momdinare riskebi, Sidapolitikuri daZabulobis zrda, gaxangrZilvebuli globaluri ekonomikuri krizisi da stiqiuri ubedurebebi. ukanaskneli ori wlis ganmavlobaSi regionuli konfliqti ar gamZafrebula, mimdinareobs gamosavlis mSvidobiani gzebis Zieba. Sidapolitikuri daZabuloba Sesustda. es aisaxa 2010 wels Catarebul adgilobriv arCevnebSi, maT Soris Tbilisis meris arCevnebSi. Tumca, daZabuloba SesaZlebelia ganaxldes 2012 wels dagegmili saparlamento arCevnebisaTvis mzadebis periodSi. sakvebi produqtebis da komunaluri momsaxurebis fasebis zrda aseve qmnis socialuri daZabulobis risks. globaluri masStabiT moTxovnis zrda xels uwyobs saqarTvelos ekonomikis gajansaRebas. miuxedavad imisa, rom riskebi mniSvnelovan safrTxes uqmnis mdgrad da aqtiur ekonomikur gajansaRebas, bolo drois tendenca iZleva garkveuli optimizmis sababs. saerTaSoriso savaluto fondis mimdinare

Page 20: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

18 19

programa Tanmimdevrulad xorcieldeba da ucxouri valutis pozicia gacilebiT jansaRia, vidre TanamSromlobis strategiis SemuSavebis periodSi. bankebis mxridan sakredito SezRudvebis Semsubuqebas SesaZloa mohyves adgilobrivi investorebis ndobis aRdgena. saqarTvelos sagareo valis maCvenebeli gonivrulobis farglebSi rCeba, magram fiskaluri sivrcis mier axal moulodnel Sokze reagirebis unari axla gacilebiT SezRudulia. saqarTvelo kvlavac mgrZnobiarea stiqiuri ubedurebebis mimarT. stiqiuri ubedurebebisgan dazRvevis SemoTavazebuli fondi ojaxebs, fermebsa da firmebs sTavazobs axal safinanso instruments klimaturi pirobebis cvlilebiT da geologiuri safrTxeebiT gamowveuli zaralisgan Tavis dasacavad.

Page 21: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

19

19 1

dan

arT

i 1:

saq

arT

vel

o: 2

010-

2013

fis

kal

ur

i wl

ebis

qve

yana

sTan

Tan

amSr

oml

obi

s st

rat

egii

s S

edeg

ebis

mat

ric

a

CPS

-is

mima

rT

ul

eba

#1:

ko

nfl

iqt

is S

emd

gomi

saW

iro

ebeb

is u

zr

unv

elyo

fa

da

mowy

vlad

obi

s d

aZl

eva

mTav

ro

bis

umT

avr

esi

amo

can

ebi

makr

o d

a fis

kal

uri

stab

ilurobi

s Se

narCu

neba

. ek

ono

miku

ri

zrdis

xel

Sewy

oba

rogo

rc 2

010

wel

s, i

se S

emdgo

m pe

rio

dSi

(z

rd

is t

empi

s, i

nfl

acii

s d

oni

s, s

axel

mwif

o s

agar

eo v

alis

od

eno

bis

moni

to

rin

gi)

;

bank

ebis

mi

er me

ti

sesx

ebis

ga

cem

a, Zl

ieri

saba

nko da

sazed

amxe

dve

lo si

stem

is Se

qmna

, rome

lic

ke

rZo

se

qtoris

zrdas

Se

uwy

obs

xel

s (b

anke

bis

mier

gac

emul

i se

sxeb

is r

aoden

obi

s, u

imed

o v

aleb

is o

den

obi

s mo

nitorin

gi d

a sx

va);

samu

Sao a

dgi

leb

is S

eqmn

a da

Sena

rCu

neba

(umu

Sevr

obi

s doni

s mo

nitorin

gi);

swav

lis

Sed

egeb

is g

aumj

obe

seba

(mo

nitorin

gis

ganx

orcie

leb

a T

IMS

S-i

sa d

a P

IRL

S-i

s mi

er);

socia

luri

dax

mareb

isa

da

moms

axureb

is

gafar

Toeb

a,

socia

luri

usa

frTxo

ebis

qs

eleb

is,

same

dic

ino

dax

mareb

is

da

iZul

ebiT

gad

aadgi

leb

ul

pir

Ta

dax

mareb

is C

aTvl

iT (Se

fas

deb

a si

Rat

akis

done

ebis

mix

edvi

T).

Zir

iTad

i pr

obl

emeb

i d

a d

abr

kol

ebeb

i:

saga

reo

va

Wrobi

s, ucxo

eTid

an ful

adi

gadar

icxv

ebis

a da

kapi

tal

is Se

modin

ebis

kl

eba

amcir

ebs

ekono

miku

r zrdas

da

fis

kal

ur s

ivrces

;

agvi

stos

konf

liq

tma

da

mTl

iani

Sid

a pr

oduqt

is z

rdis

Sen

eleb

am S

eiZl

eba

gazar

dos

siRar

ibis

done

;

gaumj

obe

seba

s sa

Wiroeb

s sa

xel

mwif

o a

dmi

nist

rir

eba, x

arjeb

is m

arTva

da

saxe

lmw

ifo S

esyi

dve

bi;

ekono

miki

s Se

dar

ebiT

nel

i zrda

kerZo

seq

torSi

sam

uSa

o a

dgi

leb

is S

eqmn

is S

esaZ

leb

loba

s am

cir

ebs

da

zrdis

umu

Sevr

obi

s done

s;

kerZo

seq

toris

sic

ocxl

isuna

ria

nobi

saTvi

s sa

Wiro d

afin

anse

ba a

ras

akma

ris

ia;

jan

dac

vis

seqt

ori

priv

atiz

ebul

ia,

aucil

ebel

ia

xel

misa

wvdomi

(iaf

i)

same

dic

ino

moms

axureb

is

uzrunv

elyo

fa

da

moms

axureb

is x

aris

xis

gaumj

obe

seba

;

und

a ga

far

Tovd

es R

arib

ebis

miz

nobr

ivi

dax

mareb

is q

mediT

i si

stem

a da

moic

vas

rac

Sei

Zleb

a me

ti

Rar

ibi

adam

iani

;

zoga

di

gana

Tl

ebis

sf

eroSi

mi

Rwe

ul

i pr

ogr

esis

Se

narCu

neba

ku

rik

ul

umi

s ref

ormi

s Se

mdgo

mi

gaRrma

vebi

s,

masw

avl

ebl

ebis

Tvi

s ga

nkuTvn

ili

meti

tren

inge

bis

da

daw

yebi

Ti

da

saSu

alo s

kol

ebis

uva

rgi

si f

izik

uri

infras

truqt

uris

rea

bil

itac

iis

gziT

(rome

lic

amc

ireb

s sw

avl

ebis

Sed

egeb

s);

adgi

lobr

ivi

infras

truqt

uris

(wy

almo

marag

eba, g

zeb

i da

a.S.

) mn

iSvn

elova

ni g

aumj

obe

seba

.

Page 22: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

21

Tan

amSr

mlo

bis

str

ateg

iiT

ga

Tva

lis

wine

bul

i sf

ero

ebi,

d

ageg

mil

i Se

deg

ebi

da

miz

nebi

dag

egmi

l S

edeg

ebsa

da

miz

nebS

i Se

tan

ili

Sesw

or

ebeb

i

dR

eisa

Tvi

s mi

Rwe

ul

i pr

ogr

esi

ms

of

lio

ban

kis

jgu

fis

pr

ogr

ama

da

par

tni

or

ebi

samo

qmed

o s

fer

o 1

: eko

nomi

kur

i st

abil

ur

obi

s Se

nar

Cune

ba d

a sa

muSa

o a

dgi

leb

is S

eqmn

a Se

deg

i 1:

sax

elmw

ifo

res

ur

sebi

s ma

rT

vis

gau

mjo

bese

ba

_ m

Tav

ari

indik

atori

(Tav

dap

irve

li

varia

nti):

fis

kal

uri

def

icit

is m

arTva

ar

ainf

lac

iuri

gziT

, umT

avres

i so

cia

luri

moms

axureb

is

uzrunv

elyo

fiT

(20

09 w

els

arse

bul

i vi

Tar

eba: f

iska

luri

def

icit

i 9%

-i. mi

zan

i:

def

icit

is T

andaT

anobi

T

Semc

ireb

a fis

kal

uri

mdgr

adobi

s Se

saba

misa

d.

socia

lur m

oms

axureb

aTa

wil

i sa

xel

mwif

o b

iujet

Si 2

009

wel

s 36

%-s

Sea

dge

nda. m

izan

i _

arav

iTar

i Se

mcir

eba

rea

lur

gamo

saxu

leb

aSi).

_ m

Tav

ari

ind

ikat

or

i (T

avd

apir

vel

i va

ria

nti)

: bi

uj

etis

mo

mzad

eba

misi

Se

sru

leb

is s

afu

Zvel

ze

(a

rse

bul

i vi

Tar

eba:

ar

sad

xd

eba.

mi

zan

i _

5 s

amin

ist

ro

Si

dan

erg

va)

_ m

Tav

ari

indik

atori

(gan

axl

ebul

i va

ria

nti):

fis

kal

uri

def

icit

is

marTva

arai

nfl

aciu

ri

gziT

, umT

avres

i so

cia

luri

moms

axureb

is

uzrunv

elyo

fiT

(20

09

wel

s ar

sebu

li

viTar

eba:

fis

kal

uri

def

icit

i 9%

-i.

mizan

i: d

efic

itis

Tan

daT

anobi

T S

emcir

eba

fis

kal

uri

mdgr

adobi

s Se

saba

misa

d. 20

09 w

els

saxe

lmw

ifo b

iujet

Si

socia

luri

xarjeb

is w

ili

36%

-s S

eadge

nda. m

izan

i _

saxe

lmw

ifo b

iujet

Si

socia

luri

xarjeb

is w

ili

ar u

nda

Semc

irdes

).

_ m

Tav

ari

ind

ikat

or

i (S

eswo

reb

ul

i va

ria

nti)

: bi

ujet

is m

omz

adeb

a mi

si

Sesr

ul

ebis

saf

uZv

elze

(arse

bul

i vi

Tar

eba: a

rsa

d

xdeb

a. m

izan

i _ 5

sa

mini

stroSi

dan

ergv

a).

gegm

iT g

aTva

lis

wine

bul

i ni

Snu

li

miR

weu

lia

: fis

kal

uri

def

icit

i Tan

daT

an S

emcir

da

da

imav

droul

ad

gagr

Zel

da

ZiriT

adi

socia

luri

moms

axureb

is x

elSe

wyoba

. ms

ofl

io

bank

is T

anam

Srome

lTa

Sefas

ebiT

201

0 we

ls

fis

kal

uri

def

icit

is

maCv

eneb

eli

6.6-

s udrid

a, x

ol

o

biujet

is s

ocia

luri

xarjeb

i 36

%-i

s done

ze

dar

Ca. 20

11 w

lis

aTvi

s dag

egmi

li

maCv

eneb

elia

38.

2%-i

.

_ m

iReb

ul

iqn

a `s

axel

mwif

o

fin

anse

bis

marTvi

s po

lit

ikis

ref

ormi

s xe

dva

~.

gegm

iT g

aTva

lis

wine

bul

i ni

Snu

li

miR

weu

lia

: 20

10 w

lis

kan

onS

i bi

ujet

is S

esax

eb s

ainf

orma

cio

dan

arTis

sax

iT S

evid

a sa

mi m

xarjve

li

erTeu

lis

(iu

stic

iis,

gan

aTl

ebis

a,

mecni

ereb

is d

a Sr

omi

sa d

a so

cia

luri

dac

vis

sami

nist

roeb

is) bi

ujet

i,

rome

lic

Sed

egeb

is s

afuZv

elze

iqna

Se

dge

nil

i; 2

011

wlis

biu

jet

is

kano

nSi

es p

raq

tik

a ga

vrcobi

l i

qna

kidev

eqv

s mx

arjve

l u

wyeb

aze

(ix.

sa

informa

cio

dan

arTi).

mimd

inar

e se

sxeb

i: saj

aro

seqt

oris

fin

ansu

ri

marTvi

s ref

ormi

s mx

ardaW

eris

proeq

ti,

reg

ionu

li

da

muni

cip

aluri

ganv

iTar

ebis

pr

oeq

teb

i; f

iska

lur d

a sa

biujet

o p

ol

itik

asTan

dak

avSi

reb

iT D

PO

-ebi

s se

ria

;

AA

A: `q

veyn

is e

kono

miku

ri

memo

ran

dumi

~ ek

ono

miku

ri

zrdis

xel

Sewy

obi

s Se

saxe

b.

saxe

lmw

ifo x

arjeb

is

ganx

ilva

. P

EF

A,

CP

A,

AA

da

RO

SC–

is S

emdgo

mi

Roni

sZie

bebi

.

Zir

iTad

i sa

erT

aSo

ris

o

par

tni

or

ebi:

IM

F,

EU

, A

DB

, Sv

edeT

i, n

ider

lan

deb

i.

20

Page 23: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

21

Tan

amSr

mlo

bis

str

ateg

iiT

g

aTva

lis

wine

bul

i sf

ero

ebi,

d

ageg

mil

i Se

deg

ebi

da

miz

nebi

dag

egmi

l S

edeg

ebsa

da

miz

nebS

i Se

tan

ili

Sesw

or

ebeb

i

dR

eisa

Tvi

s mi

Rwe

ul

i pr

og

res

i

mso

fl

io b

anki

s j

gu

fis

pr

og

ram

a d

a pa

rt

nio

reb

i

_ m

Tav

ari

ind

ikat

or

i:

adgil

obr

ivi

sabi

ujet

o

sist

emis

Seq

mna

da

dan

ergva

(arse

bul

i vi

Tar

eba

_ a

rsa

d a

ris

dan

ergil

i, m

izan

i _ s

istem

is

dan

ergva

69

adgil

obr

iv

Tvi

Tmm

arTve

loba

Si).

Sed

egi

2: Z

iriT

adi

fin

ansu

ri

inst

itu

teb

is m

uSa

obi

s g

aumj

obe

seba

_

mT

avar

i in

dik

ato

ri

(Tav

dap

irve

li

var

iant

i): IFC

xel

s uwy

obs

sis

tem

uri

bank

ebis

fin

ansu

r g

aZl

iereb

asa

da

maT

mier

ses

xebi

s gac

emas

(sx

vadas

xva

saba

nko i

ndik

atoreb

i, m

aT

Soris

, se

sxis

gac

emis

done

ebi

da

uim

edo s

esxe

bi).

_ m

Tav

ari

ind

ikat

or

i (S

eswo

reb

ul

i va

ria

nti)

: qa

rTul

i ba

nkeb

is

fin

ansu

ri

sijan

saRe

da

sesx

ebis

done

gau

mjobe

seba

200

9 wl

is

seqt

embr

is m

aCve

nebl

ebTan

Se

dar

ebiT

ka

pital

is a

dek

vaturobi

s ko

efic

iant

i _ 2

0.2;

uku

geb

a aq

tiv

ebze

_1.

4;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… uim

edo s

esxe

bis

done

_

18.2

; l

ikvi

durobi

s ko

efic

ient

i _ 4

4.7;

se

sxeb

isa

da

dep

ozit

ebis

Tan

afar

doba

_1

43

.

Sed

egi

miR

weu

lia

: mu

nicip

alit

eteb

isa

da

fin

ansT

a sa

mini

strosa

Tvi

s Se

muSa

vda

da

dai

nerga

sabi

ujet

o d

a fin

ansu

ri

marTvi

s si

stem

a; t

ren

ingi

gai

ares

yv

ela

muni

cip

alit

etis

Tan

amSr

oml

ebma

.

geg

miT

gaT

val

iswi

nebu

li

niSn

ul

i mi

Rwe

ul

ia: sab

anko

seq

torSi

IF

C-s

po

rtfel

i (amJ

amad

aReb

ul

i va

ldeb

ul

ebis

mocul

oba

a 2

48

mi

lio

ni a

SS d

ol

ari

3 ba

nkis

aTvi

s)

kargad

muSa

obs

. es

kl

ient

ebi

kome

rciu

li

bank

ebis

aqt

iveb

is

mTl

iani

mocul

obi

s 70

%-s

Sea

dgen

en.

klie

nteb

i TiT

qmis

yve

la

moTxo

vnas

ak

mayo

fil

eben

.

mimd

inar

e se

sxeb

i: sofl

is

reg

ione

bis

gan

viTar

eba

AA

A: fin

ansu

ri

seqt

oris

sa

kons

ul

tac

io

moms

axureb

a, t

eqni

kuri

dax

mareb

a gad

axdis

si

stem

is s

fer

oSi

, `s

afin

anso

seq

toris

Se

fas

ebis

gau

mjobe

sebi

s~

pirve

li

gran

ti.

IFC

: sae

rTaS

oris

o s

afin

anso

in

stit

uteb

is

koordin

ireb

ul

i mo

qmed

eba,

bank

ebis

kap

ital

is

adek

vaturobi

s da

lik

vidurobi

s, v

aWrobi

sa

da

mikr

odaf

inan

sebi

saTvi

s sa

kred

ito x

azeb

is

arse

bobi

s, r

iski

sa d

a uim

edo s

esxe

bis

marTvi

s,

agreT

ve, sx

va s

aban

ko

produqt

ebis

Ses

axeb

ba

nkeb

isaT

vis

rCe

vebi

s mi

wodeb

is

uzrunv

elsa

yofad

. Zi

riT

adi

saer

TaS

or

iso

pa

rt

nio

reb

i:

IMF

, E

BR

D,

AD

B,

OP

IC,

FM

O,

KfW

, D

EG

,

AD

B.

21

Page 24: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

23

Tan

amSr

mlo

bis

str

ateg

iiT

ga

Tva

lis

wine

bul

i sf

ero

ebi,

d

ageg

mil

i Se

deg

ebi

da

miz

nebi

dag

egmi

l S

edeg

ebsa

da

miz

nebS

i Se

tan

ili

Sesw

or

ebeb

i

dR

eisa

Tvi

s mi

Rwe

ul

i pr

ogr

esi

ms

of

lio

ban

kis

jgu

fis

pr

ogr

ama

da

par

tni

or

ebi

Sed

egi

3: d

asaq

mebi

s d

oni

s ga

umj

obe

seba

ban

kis

mier

d

afin

anse

bul

i pr

oeq

teb

is

Sed

egad

_

mTav

ari

ind

ikat

or

i: Sei

qmne

ba

msofl

io b

anki

s jgu

fis

mie

r

daf

inan

sebu

l p

roeq

teb

is

far

gleb

Si S

eqmn

ili

axa

li

samu

Sao a

dgi

li

(kac

i-Tve

)

(amJ

amin

del

i vi

Tar

eba

_

0, s

amiz

ne m

aCve

nebe

li

_ m

inim

um

30,0

00 k

aci-

Tve

).

`Tan

amSr

oml

obi

s st

rat

egii

s~

dam

tki

ceb

is S

emdeg

, 20

10 f

iska

luri

wlis

me-

3 kv

artal

is m

dgo

mareo

biT,

bank

is m

ier d

afin

anse

bul

proeq

teb

Si

Seiq

mna

daa

xloeb

iT 2

0,00

0 ka

c-

Tve

samu

Sao a

dgi

li.

mimd

inar

e se

sxeb

i:

reg

ionu

li

da

muni

cip

aluri

ganv

iTar

eba,

Sidas

axel

mwif

oeb

riv

i da

adgi

lobr

ivi

gzeb

i,

aRmo

savl

eT-d

asav

leT

is

avtoma

gist

ral

i I,

II,

III

, ka

xeTis

gzeb

i ax

ali

sesx

ebi:

Si

das

axel

mwif

oeb

riv

i da

adgi

lobr

ivi

gzeb

i 2

,

reg

ionu

li

ganv

iTar

eba.

AA

A: das

aqme

bis

bazris

an

aliz

i si

Rar

ibis

Se

fas

ebis

as, kr

izis

is

zeg

avl

ena

uZr

avi

qone

bis

seqt

orze.

IFC

: axa

li

inve

stic

iebi

uZr

avi

qone

bis

seqt

orSi

, ko

nkuren

tuna

ria

nobi

s Se

swav

la, m

cir

e da

saSu

alo

sawa

rmo

ebis

mxa

rdaW

era.

22

Page 25: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

23

Tan

amSr

mlo

bis

str

ateg

iiT

ga

Tva

lis

wine

bul

i sf

ero

ebi,

d

ageg

mil

i Se

deg

ebi

da

miz

nebi

dag

egmi

l S

edeg

ebsa

da

miz

nebS

i Se

tan

ili

Sesw

or

ebeb

i

dR

eisa

Tvi

s mi

Rwe

ul

i pr

ogr

esi

ms

of

lio

ban

kis

jgu

fis

pr

ogr

ama

da

par

tni

or

ebi

Sed

egi

4: g

anaT

leb

is x

aris

xis

gau

mjo

bese

ba

_ m

Tav

ari

indik

atori: i

m ba

vSvT

a pr

ocen

ti, r

oml

ebic

ga

umj

obe

sebu

li

erovn

ul

i sa

swav

lo g

egme

bis

mixe

dvi

T

swav

lobe

n (2

006

wel

s ar

sebu

li

viTar

eba

_ d

aaxl

oeb

iT 2

%-i

; mi

zan

i _ m

inim

um

75%

-i 2

012

wlis

aTvi

s).

mTav

ari

indik

atori: i

m ba

vSvT

a pr

ocen

ti,

roml

ebic

gau

mjobe

sebu

li

erovn

ul

i sa

swav

lo

gegm

ebis

mix

edvi

T

swav

lobe

n (2

006

wel

s ar

sebu

li

viTar

eba

_

daa

xloeb

iT 2

%-i

;

mizan

i _ m

inim

um

95%

-i 2

012

wlis

aTvi

s).

Tav

dap

irve

lad

dag

egmi

li

Sed

egi

miR

weu

lia

: bav

Sveb

is 8

0%

-i axa

li

erovn

ul

i sa

swav

lo g

egme

bis

mixe

dvi

T

swav

lobs

.

dag

egmi

li

niSn

ul

i Zi

riT

adad

mi

Rwe

ul

ia: ax

ali

erovn

ul

i sa

swav

lo

gegm

ebi

qvey

nis

yvel

a sk

ol

aSi

dai

nerga

me-

6 kl

aseb

is g

amokl

ebiT

. ge

gmiT

gaT

val

iswi

nebu

li

niSn

ul

i mi

Rwe

ul

ia: s

ertif

icir

eba

dai

wyo

2010

wel

s; s

ertif

icir

eba

gaia

ra

masw

avl

ebel

Ta

1.7%

-ma.

mimd

inar

e se

sxeb

i:

gana

Tl

ebis

APLII; g

ran

teb

i uma

Rl

esi

gana

Tl

ebis

sf

eroSi

. A

AA

: ga

naTl

ebis

seq

toris

Se

swav

la

una

r-C

veve

bisa

da

adam

ianu

ri

res

urse

bis

ganv

iTar

ebis

miz

niT

.

Zir

iTad

i sa

erT

aSo

ris

o

par

tni

or

ebi:

ia

poni

a,

dan

ia, Sv

edeT

i,

nider

lan

deb

i, E

U,

US

AID

,

UN

ICE

F.

samo

qmed

o s

fer

o 2

: so

cia

lu

ri

moms

axu

reb

is g

aumj

obe

seba

Se

deg

i 1:

miz

nobr

ivi

soc

ial

ur

i d

axma

reb

is m

ier

met

i ad

amia

nis

moc

va d

a mi

si e

feq

tia

nobi

s am

aRl

eba

_ m

Tav

ari

ind

ikat

or

i:

socia

luri

dax

mareb

iT

mosa

rge

ble

uki

dures

ad R

arib

i mo

saxl

eobi

s pr

ocen

tul

i

_ m

Tav

ari

ind

ikat

or

i:

socia

luri

dax

mareb

iT

mosa

rge

ble

uki

dures

ad

Rar

ibi

(Rat

aki)

2010

wel

s mo

saxl

eobi

s qv

eda

ori

kvin

til

is (uki

dures

ad R

atak

i mo

saxl

eobi

s) d

aaxl

oeb

iT 4

0%-m

a mi

iRo m

izno

briv

i so

cia

luri

dax

mareb

a.

mimd

inar

e se

sxeb

i:

DP

O

ganv

iTar

ebis

pol

itik

is

Roni

sZie

bebi

s ga

nxorcie

leb

a so

cia

luri

dac

vis

qsel

Si.

23

Page 26: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

25

Tan

amSr

mlo

bis

str

ateg

iiT

ga

Tva

lis

wine

bul

i sf

ero

ebi,

d

ageg

mil

i Se

deg

ebi

da

miz

nebi

dag

egmi

l S

edeg

ebsa

da

miz

nebS

i Se

tan

ili

Sesw

or

ebeb

i

dR

eisa

Tvi

s mi

Rwe

ul

i pr

ogr

esi

ms

of

lio

ban

kis

jgu

fis

pr

ogr

ama

da

par

tni

or

ebi

maCv

eneb

eli

(200

9 we

ls

arse

bul

i vi

Tar

ebiT

_ 3

0%-i

, sa

mizne

ma

Cven

ebel

i _ m

inim

um

50%

-i).

mosa

xleo

bis

procen

tul

i ma

Cven

ebel

i (2

009

wel

s ar

sebu

li

viTar

ebiT

_

30%

-i, sa

mizne

maC

vene

bel

i _ m

inim

um

50%

-i).

gegm

iT g

aTva

lis

wine

bul

i ni

Snu

li

miR

weu

lia

: bi

ujet

idan

pir

dap

ir

socia

lur m

oms

axureb

ebze

gamo

yofil

i daf

inan

seba

200

8 wl

idan

20

09 w

lam

de

gai

zar

da

27%

-iT d

a 16

0 mi

lio

n l

ars

miaR

wia. 2

010

wlis

bi

ujet

Si g

amoiy

o 1

62 m

ilio

ni l

ari

(28.

6%-i

ani

zrda

2008

wel

Tan

Se

dar

ebiT

).

gegm

iT

gaT

val

iswi

nebu

li

niSn

ul

i mi

R-w

eul

ia:

mizno

briv

i so

cia

luri

dax

mareb

is

progr

amis

mo

nitorin

gis

anga

riS

i mo

mzad

da

2009

wl

is

bol

osa

Tvi

s.

gegm

iT g

aTva

lis

wine

bul

i ni

Snu

li

miR

weu

lia

: mim

din

areo

bs s

amiz

ne

jgu

fis

gan

sazRvr

is m

eqan

izme

bis

gadax

edva

: a) s

ocia

luri

dax

mareb

is

misa

Reb

ad d

asaa

ngar

iSeb

eli

formu

lis

Ses

woreb

a; b

) so

cia

luri

dax

mareb

is a

dmi

nist

rir

ebas

Tan

dak

avSi

reb

ul

i bi

zne

sproces

ebis

ga

umj

obe

seba

; g)

saz

oga

doeb

is

informi

reb

is k

ampa

niis

ga

nxorcie

leb

a; d

) so

cia

luri

dax

mareb

is m

imReb

Ta

perio

dul

i xe

lax

ali

sertif

icir

eba.

AA

A:

siR

arib

is d

oni

s Se

fas

eba.

Zi

riT

adi

saer

TaS

or

iso

pa

rt

nio

reb

i: g

aero

, ni

der

lan

deb

i.

24

Page 27: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

25

Tan

amSr

mlo

bis

str

ateg

iiT

ga

Tva

lis

wine

bul

i sf

ero

ebi,

d

ageg

mil

i Se

deg

ebi

da

miz

nebi

dag

egmi

l S

edeg

ebsa

da

miz

nebS

i Se

tan

ili

Sesw

or

ebeb

i

dR

eisa

Tvi

s mi

Rwe

ul

i pr

ogr

esi

ms

of

lio

ban

kis

jgu

fis

pr

ogr

ama

da

par

tni

or

ebi

Sed

egi 2:  j

anmr

Tel

obi

s d

azR

vevi

T m

osa

xleo

bis

uf

ro

me

tad

mo

cva

, ras

ac x

eli

und

a Se

uwy

os

biu

jet

is u

keT

mo

mzad

ebam

, inf

ras

tr

uqt

ur

am d

a sa

inf

or

mac

io s

ist

emeb

ma

_ m

Tav

ari

ind

ikat

or

i: q

veda

ori

kvin

til

is w

ili, r

oml

ebsa

c

xel

i mi

uwv

deb

aT j

anmr

Tel

obi

s su

bsid

ireb

ul

daz

Rve

vaze

(200

7 wl

is s

abaz

iso m

aCve

nebe

li

_

20%

-i, sa

mizne

_ 4

5%-z

e me

ti).

-- m

Tav

ari

ind

ikat

or

i:

same

dic

ino m

oms

axureb

iT

sarge

blobi

s ma

Cven

ebel

i,

rome

lic

und

a Se

fas

des

erT

sul

mosa

xlez

e am

bul

atoriu

li

vizit

ebis

rao

den

obi

T (20

09

wlis

maC

vene

bel

i _ 1

.8, sa

mizne

ma

Cven

ebel

i _ 2

.3).

_

mT

avar

i in

dik

ato

ri:

mo

msax

ureb

is m

izno

brio

bis

gaumj

obe

seba

Ses

abam

isi

jgu

feb

is S

esax

eb j

andac

vis

efeq

tia

ni s

ainf

orma

cio

baz

is

Seqm

niT.

_ m

Tav

ari

ind

ikat

or

i (S

eswo

reb

ul

i va

ria

nti)

:

qved

a ori

kvin

til

is w

ili,

roml

ebsa

c x

eli

miuwv

deb

aT j

anmr

Tel

obi

s su

bsid

ireb

ul

daz

Rve

vaze

(200

9 wl

is s

abaz

iso

maCv

eneb

eli

_ 2

7.6

%-i

, mi

zan

i _ 4

5%-z

e me

ti).

_ m

Tav

ari

ind

ikat

or

i:

Rar

ibi

mosa

xleo

bis

mier

sa

medic

ino m

oms

axureb

iT

sarge

blobi

s ma

Cven

ebel

i,

rome

lic

und

a Se

fas

des

er

T s

ul

mosa

xlez

e am

bul

atoriu

li

vizit

ebis

rao

den

obi

T (20

09 w

lis

ma

Cven

ebel

i _ 1

.4, sa

mizne

ma

Cven

ebel

i _ 2

.6).

2010

wel

s qv

eda

ori

kvin

til

is

daa

xloeb

iT 3

0%-s

xel

i mi

uwv

deb

a jan

mrTel

obi

s su

bsid

ireb

ul

daz

Rve

vaze.

ge

gmiT

gaT

val

iswi

nebu

li

niSn

ul

i mi

Rwe

ul

ia: a

Send

a 25

saw

ol

iani

sa

avad

myofo m

brol

aurSi

da

pirve

lad

i sa

medic

ino d

axma

reb

is

cen

tri

gorSi

.

niSn

ul

i ge

gmis

Ses

abam

isad

sr

ul

deb

a:

884

eqim

ma d

a 99

0 me

ddam

sao

jax

o

same

dic

ino m

oms

axureb

is t

ren

ingi

ga

iara.

2010

wel

s sa

medic

ino m

oms

axureb

iT

sarge

bloba

Rar

ibi

mosa

xleo

bis

mier

2.

47%

-mde

gaiz

arda.

socia

luri

moms

axureb

is s

aage

ntoSi

so

cia

luri

informa

cii

s ma

rTvi

s er

Tia

ni s

istem

is g

anvi

Tar

ebis

I-I

I et

apeb

i das

rul

ebul

ia. me

-3 e

tap

i am

Jama

d m

imdin

areo

bs.

mimd

inar

e se

sxeb

i:

jan

dac

vis

seqt

oris

ga

nviT

areb

a; ganviTarebis

polit

ikis ganxorcieleba

jandacvis seqtorSi.

AA

A:

siR

arib

is S

efas

eba.

IF

C: ke

rZo

sam

edic

ino

daw

eseb

ul

ebeb

Si

inve

stir

ebis

Ses

aZl

ebl

oba

. Zi

riT

adi

saer

TaS

or

iso

pa

rt

nio

reb

i: g

aeros

saag

entoeb

i; nid

erl

andeb

i.

25

Page 28: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

27

Tan

amSr

mlo

bis

str

ateg

iiT

ga

Tva

lis

wine

bul

i sf

ero

ebi,

d

ageg

mil

i Se

deg

ebi

da

miz

nebi

dag

egmi

l S

edeg

ebsa

da

miz

nebS

i Se

tan

ili

Sesw

or

ebeb

i

dR

eisa

Tvi

s mi

Rwe

ul

i pr

ogr

esi

ms

of

lio

ban

kis

jgu

fis

pr

ogr

ama

da

par

tni

or

ebi

Sed

egi

3: m

uni

cip

alu

r

moms

axu

reb

aTa

gau

mjo

bese

ba i

m sf

ero

ebSi

, ro

mleb

ic d

axma

reb

as

iReb

en (w

yal

moma

rag

eba,

ad

gil

obr

ivi

gzeb

i, s

xva)

. _

mT

avar

i in

dik

ato

ri:

_

wyl

is m

iwodeb

is

ener

goef

eqturi

meTodeb

is

Semo

Reb

is S

edeg

ad w

eliw

adSi

mo

xmar

ebul

i el

eqtroen

ergi

is

(kvt

/saa

Ti) 2

0 pr

ocen

tiT

Se

mcir

eba;

- dRis

gan

mavl

oba

Si m

ilsa

den

iT

wyl

is m

iwodeb

is g

axan

grZl

iveb

a 3-

6 sa

aTiT

.

- qa

laq

ebSi

gzeb

is g

aumj

obe

sebi

s Se

deg

ad m

gzav

roba

ze

dax

arjul

i drois

/ av

tomo

bil

is x

arjeb

is

30%

-iT S

emcir

eba.

_ m

Tav

ari

ind

ikat

or

i:

ener

goef

eqturi

meTodeb

is S

emoReb

is

Sedeg

ad 1

m3 wy

lis

mi

wodeb

isaT

vis

moxm

areb

ul

i el

eqtroen

ergi

is (kv

t/s

T.)

Semc

ireb

a (2

00

8 w

lis

ma

Cven

ebel

i _

0.7

kvt

/sT.

sami

zne

maC

vene

bel

i _

0.4

kvt/s

T).

- dRis

gan

mavl

oba

Si

mil

saden

iT w

ylis

mi

wodeb

is s

aSual

o z

rda

#

saa

TiT

(2

00

8 w

lis

ma

Cven

ebel

i _

7, sa

mizne

ma

Cven

ebel

i _

12

).

- me

orad

i gz

ebis

ga

umj

obe

sebi

s Se

deg

ad

mgzav

roba

ze

dax

arjul

i drois

saS

ual

o k

leb

a

(20

08

wl

is m

aCve

nebe

li _

10

0%

-i. sa

mizne

maC

vene

bel

i _

70

%-i

).

eleq

troen

ergi

is m

oxm

areb

a 1

m3 wy

lis

miw

odeb

isaT

vis

_ 0

.6 k

vt.s

T.

gegm

iT g

aTva

lis

wine

bul

i ni

Snu

li

miR

weu

lia

: sa

qarTve

los

22

Tvi

Tmm

arTve

loba

Si g

anxo

rcie

lda

49

qvep

roeq

ti, w

yal

moma

rag

ebis

, ka

nal

izac

iis

da

gzeb

is s

fer

oeb

Si.

mimd

inar

e se

sxeb

i:

reg

ionu

li

da

muni

cip

aluri

ganv

iTar

ebis

pr

oeq

teb

i, q

alaq

ebis

al

ians

ebis

gran

ti

Tbi

lis

isaT

vis.

ax

ali

sesx

ebi:

reg

ionu

li

ganv

iTar

eba

AA

A:

muni

cip

aluri

moms

axureb

ani.

Zir

iTad

i sa

erT

aSo

ris

o

par

tni

or

ebi:

AD

B,

EB

RD

,

MC

C,

KfW

, G

TZ

, U

ND

P.

26

Page 29: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

27

Tan

amSr

mlo

bis

str

ateg

iiT

ga

Tva

lis

wine

bul

i sf

ero

ebi,

d

ageg

mil

i Se

deg

ebi

da

miz

nebi

dag

egmi

l S

edeg

ebsa

da

miz

nebS

i Se

tan

ili

Sesw

or

ebeb

i

dR

eisa

Tvi

s mi

Rwe

ul

i pr

ogr

esi

ms

of

lio

ban

kis

jgu

fis

pr

ogr

ama

da

par

tni

or

ebi

Sed

egi

4: i

Zul

ebiT

ga

daa

dgi

leb

ul

i pi

reb

is

sac

xovr

ebl

ebis

a d

a ke

Til

dR

eobi

s ga

umj

obe

seba

--

mT

avar

i in

dik

ato

ri:

ram

den

ma

bene

fic

iarma

mii

Ro

sacxo

vreb

eli

konf

liq

tis

Se

mdgo

mi s

area

bil

itac

io d

a sa

mSen

ebl

o s

amuSa

oeb

is S

edeg

ad

(200

8 we

ls

arse

bul

i md

goma

reo

ba _

0; 20

09 w

lis

bo

losa

Tvi

s sa

mizne

maC

vene

bel

i –

360

0).

_ m

Tav

ari

ind

ikat

or

i: g

arda

sacxo

vreb

liT

uzrunv

elofis

a,

ra

mxar

daW

eras

iReb

en i

Zul

ebiT

ga

daa

dgi

leb

ul

i pi

reb

i: m

ag.,

eleq

troen

ergi

a, w

yal

i,

kana

liz

acia

, Tem

is g

anvi

Tar

eba

(200

9 we

ls

arse

bul

i vi

Tar

eba

_

0).

_ m

Tav

ari

ind

ikat

or

i:

iZul

ebiT

gad

aadgi

leb

ul

i pi

reb

is u

fro f

arTo

mxar

daW

era:

infras

truqt

uris

da

cxo

vreb

is p

irobe

bis

gaumj

obe

seba

(2

00

9 w

els

arse

bul

i md

goma

reo

ba _

0. sa

mizne

maC

vene

bel

i _

35

00

iZu

leb

iT

gadaa

dgi

leb

ul

i pi

ri)

.

dag

egmi

li

Sed

egi

miR

weu

lia

: aS

enda

783

saxl

i daa

xloeb

iT 3

,60

0 iZu

leb

iT

gadaa

dgi

leb

ul

i pi

ris

aTvi

s.

iZul

ebiT

gad

aadgi

leb

ul

pir

Ta

sacxo

vreb

eli

pirobe

bis,

wy

almo

marag

ebis

, sa

dren

aJo

sist

emeb

is, fex

iT m

osi

arul

eTa

gadas

asvl

eleb

is d

a my

ari

narCe

nebi

s Se

grove

bis

da

gatan

is g

aumj

obe

sebu

l

sist

emaz

e mu

Saoba

sab

ol

ood

das

rul

deb

a 20

11 w

lis

ivn

isSi

.

mimd

inar

e se

sxeb

i:

reg

ionu

li

da

muni

cip

aluri

ganv

iTar

ebis

proeq

teb

i;

iZul

ebiT

gad

aadgi

leb

ul

i mo

saxl

eobi

saTvi

s sa

mSvi

dobo

Roni

sZie

bebz

e ga

moyo

fil

i gr

anti.

AA

A:

si

Rar

ibis

doni

s Se

fas

eba

Zir

iTad

i sa

erT

aSo

ris

o

par

tni

or

ebi:

UN

, U

SA

ID,

KfW

, E

C.

27

Page 30: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

29

Tan

amSr

mlo

bis

str

ateg

iiT

ga

Tva

lis

wine

bul

i sf

ero

ebi,

d

ageg

mil

i Se

deg

ebi

da

miz

nebi

dag

egmi

l S

edeg

ebsa

da

miz

nebS

i Se

tan

ili

Sesw

or

ebeb

i

dR

eisa

Tvi

s mi

Rwe

ul

i pr

ogr

esi

ms

of

lio

ban

kis

jgu

fis

pr

ogr

ama

da

par

tni

or

ebi

CP

S a

moc

ana

2:

ko

nku

ren

tu

nar

iano

bis

amaR

leb

a ek

ono

miku

ri

zr

dis

aTvi

s kr

izis

is S

emd

gom

per

iod

Si

mTavrobis upirvelesi amocanebi:

reg

ionu

l s

atran

sporto k

orid

orSi

saq

arTve

los

rol

is g

aZl

iereb

a da

saqa

rTve

los

Siga

kav

Sireb

is g

aumj

obe

seba

(w

arma

teb

is S

efas

eba

moxd

eba

saav

to

mobi

lo

mo

Zrao

bis

zr

dis

maC

vene

bleb

is s

afu

Zvel

ze)

;

saqa

rTve

los

kerZo

seq

toris

aTvi

s xe

lsa

yrel

i ga

rem

os

Semd

gomi

gau

mjobe

seba

kome

rciu

li

saqm

iano

bis

zrdis

miz

niT

(war

mat

ebis

Sef

aseb

a mo

xdeb

a u

cxo

ur

i in

vest

icie

bisa

da

mcir

e d

a sa

Sual

o b

izne

sis

zr

dis

maC

vene

blis

saf

uZv

elz

e);

ufro r

entab

eluri

da

produqt

iul

i ag

rar

ul

i se

qtoris

Seq

mna

(war

mat

ebis

Sef

aseb

a mo

xdeb

a so

fl

is m

eur

neo

bis

eqsp

or

tis

a d

a f

erme

bis

Semo

savl

is z

rd

is m

aCve

nebl

ebis

saf

uZv

elz

e);

uke

Tes

i en

ergo

usa

frTxo

ebis

a da

ener

goef

eqturobi

s uzrunv

elyo

fa

(war

mat

ebis

Sef

aseb

a mo

xdeb

a en

erg

iis

war

moeb

isa

da

eqsp

or

tis

maC

vene

bleb

is m

ixed

viT

).

ZiriTadi problemebi da dabrkolebebi

:

tran

sporti: a

Rmo

savl

eT-d

asav

leT

is k

orid

oris

gau

mjobe

seba

: ga

saumj

obe

sebe

lia

Sav

i zRvi

s po

rteb

i da

gzeb

is

usa

frTxo

eba;

udid

esi

progr

esi, r

ome

lic

biz

nesg

arem

os

gaumj

obe

sebi

s Tva

lsa

zris

iT i

qna

miRwe

ul

i, a

ucil

ebel

ia S

enar

Cund

es d

a ki

dev

ufro g

aZl

ierdes

ram

den

ime

sfer

oSi

(ga

das

axad

ebi, s

abaJ

o);

safin

anso

sis

tem

a jer

ise

v su

stia

; mc

ire

da

saSu

alo s

awar

moeb

isaT

vis

kred

iteb

is x

elmi

sawv

domo

ba S

ezRudul

ia;

ojax

ebis

aTvi

s uZr

avi

qone

bis

ipoTek

is x

elmi

sawv

domo

ba S

ezRudul

ia;

ener

getik

a: h

idroge

nerac

iis

ganv

iTar

ebis

poten

cia

lis

zrda;

ojax

ebs,

biz

nese

bs d

a fer

mereb

s bu

nebr

iv k

atas

trofeb

Tan

gam

klav

ebis

uke

Tes

i me

qani

zme

bi s

Wirdeb

aT;

sofl

is m

eurne

oba

– s

ofl

is m

eurne

obi

s pr

oduqt

iul

obi

s ga

umj

obe

seba

, sa

kveb

i pr

oduqt

ebis

ser

tif

icir

eba

da

dam

uSa

veba

, me

lio

rac

iis

sist

emeb

i, m

osa

vlis

a da

Sina

uri

pirutyv

is d

aava

deb

ebis

ris

ki.

28

Page 31: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

29

Tan

amSr

mlo

bis

str

ateg

iiT

ga

Tva

lis

wine

bul

i sf

ero

ebi,

d

ageg

mil

i Se

deg

ebi

da

miz

nebi

dag

egmi

l S

edeg

ebsa

da

miz

nebS

i Se

tan

ili

Sesw

or

ebeb

i

dR

eisa

Tvi

s mi

Rwe

ul

i pr

ogr

esi

ms

of

lio

ban

kis

jgu

fis

pr

ogr

ama

da

par

tni

or

ebi

mT

avar

i in

dik

ato

ri:

tran

sportir

ebis

dro d

a xa

rjeb

i Se

mcir

da

gzeb

is

sxva

das

xva

mona

kveT

ebze

25%

-ze

metad

: (tran

zit

is d

ro

Tel

avSi

– s

awyi

si

maCv

eneb

eli_

120,

miz

ani

_55

wuTeb

Si).

(tran

zit

is d

ro

aRai

anid

an i

goeT

amde

2006

wl

is m

aCve

nebe

li

_ 1

0, m

izan

i _ 7

wu

Teb

Si).

(tran

zit

is d

ro

igoeT

idan

sve

neTam

de

2007

wl

is m

aCve

nebe

li

_ 1

9, m

izan

i _ 1

2 wu

Teb

Si).

Sed

egi

miR

weu

lia

: tran

zit

is d

ro

Tel

avis

gzis

mona

kveT

ze

Semc

irda

12

0-dan

55

wuTam

de,

geg

mis

Sesa

bami

sad.

tran

zit

is d

ro a

Rai

ani-

igoeT

is

mona

kveT

ze

Semc

irda

6.7

wuTiT

da

igoeT

i-sv

eneT

is m

ona

kveT

ze

12

wuTam

de,

mag

ram

saw

inaa

Rmd

ego

mima

rTul

ebiT

gzis

mSe

nebl

oba

jer

ki

dev

mim

din

areo

bs.

gegm

iT g

aTva

lis

wine

bul

i ni

Snu

li

miR

weu

lia

: Og

zis

500

km.

-ze

meti

ukv

e ga

naxl

ebul

ia d

a/an

gaf

arToeb

ul

ia.

gegm

iT g

aTva

lis

wine

bul

i ni

Snu

li

miR

weu

lia

: rik

oTis

gvi

rab

is

rea

bil

itac

ia m

imdin

areo

bs.

gegm

iT g

aTva

lis

wine

bul

i ni

Snu

li

miR

weu

lia

: gzeb

is u

safrTxo

ebis

er

ovn

ul

i st

rat

egia

da

samo

qmed

o

gegm

a mi

Reb

ul

iqn

a mT

avrobi

s mi

er.

gegm

iT g

aTva

lis

wine

bul

i ni

Snu

li

miR

weu

lia

: sax

ifaT

o a

dgi

leb

is

mimd

inar

e se

sxeb

i:

aRmo

savl

eT-d

asav

leT

is

avtoma

gist

ral

is

gaumj

obe

seba

, pr

oeq

teb

i I,

II, III; S

idas

axel

mwif

oeb

riv

i da

adgi

lobr

ivi

gzeb

i,

infras

truqt

uris

wi

nasa

inve

stic

io k

red

iti;

kaxe

Tis

gzeb

i.

axal

i se

sxeb

i:

Sidas

axel

mwif

oeb

riv

i da

adgi

lobr

ivi

gzeb

i 2.

A

AA

: sa

gzao

dep

artam

entis

Se

saZl

ebl

obe

bis

gaumj

obe

seba

; dono

rTa

koordin

acia

.

IF

C: pi

rdap

iri

inve

stic

iebi

s Se

saZl

ebl

obe

bis

kvl

eva

da

dax

mareb

a tran

sportsa

da

l

ojis

tik

aSi.

Zi

riT

adi

saer

TaS

or

iso

pa

rt

nio

reb

i: A

DB

, JI

CA

,

MC

C.

samo

qmed

o s

fer

o 3

: sa

tr

ansp

or

to

ko

rid

or

is d

a Si

ga k

avSi

reb

is

gau

mjo

bese

ba

Sed

egi

1: t

ran

spo

rt

ireb

is d

ro

isa

da

xar

jeb

is S

emc

ireb

a sa

qar

Tve

lo

s Zi

riT

adi

sat

ran

spo

rt

o g

zeb

is g

aswv

riv

.

mTav

ari

ind

ikat

or

i:

tran

sportir

ebis

dro d

a xa

rjeb

i Se

mcir

da

gzeb

is s

xvad

asxv

a mo

nakv

eTeb

ze

25%

-ze

metad

:

(tran

zit

is d

ro r

ikoTsa

da

Tel

avSi

– s

awyi

si d

a dag

egmi

li

maCv

eneb

eli

gani

sazRvr

eba

axal

pr

oeq

teb

Si).

(tran

zit

is d

ro a

Rai

anid

an

igoeT

amde

_ 2

006

wlis

ma

Cven

ebel

i _ 1

0, m

izan

i _ 7

wu

Teb

Si).

(tran

zit

is d

ro i

goeT

idan

sv

eneT

amde

_ 2

007

wlis

ma

Cven

ebel

i _ 1

9. m

izan

i _ 1

2 wu

Teb

Si).

Sed

egi

2: g

zeb

is u

saf

rT

xoeb

is

gau

mjo

bese

ba

mTav

ari

ind

ikat

or

i: f

atal

uri

ube

duri

SeTxv

eveb

is r

aoden

oba

yo

vel

10

000

manq

anaz

e (20

08 w

lis

ma

Cven

ebel

i _ 1

3.9

mizan

i _ 1

2).

29

Page 32: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

31

Tan

amSr

mlo

bis

str

ateg

iiT

ga

Tva

lis

wine

bul

i sf

ero

ebi,

d

ageg

mil

i Se

deg

ebi

da

miz

nebi

dag

egmi

l S

edeg

ebsa

da

miz

nebS

i Se

tan

ili

Sesw

or

ebeb

i

dR

eisa

Tvi

s mi

Rwe

ul

i pr

ogr

esi

ms

of

lio

ban

kis

jgu

fis

pr

ogr

ama

da

par

tni

or

ebi

rao

den

oba

E60

gzaz

e Se

mcir

da

80-d

an

(200

9) 4

5-md

e (2

010)

. ni

Snu

li

gegm

is S

esab

amis

ad s

ru

ld

eba:

sa

gzao

dep

artam

entis

gzeb

is

usa

frTxo

ebis

gan

yofil

ebaS

i 5

Tan

amSr

ome

lia

. er

Ti

tren

ingi

ukv

e ga

nxorcie

lda

da

kidev

ram

den

ime

dag

egmi

lia

.

Sed

egi

miR

weu

lia

: 2

01

1 w

lis

Do

ing

Bu

sin

ess-is

Sef

aseb

is m

ixed

viT

: _

saq

arTve

los

ran

gi g

adas

axad

ebis

ga

dax

dis

sfer

oSi

_ 6

1;

_ eqs

portis

aTvi

s sa

Wiro d

Ree

bis

rao

den

oba

_ 1

0;

_

im

portis

aTvi

s sa

Wiro d

Ree

bis

rao

den

oba

_ 1

3.

gegm

iT g

aTva

lis

wine

bul

i ni

Snu

li

miR

weu

lia

: fin

ansT

a sa

mini

strom

gadas

axad

ebis

sis

tem

is m

owe

srig

ebis

pr

ogr

amis

far

gleb

Si e

leq

tronu

li

fai

lin

gis

sist

ema

dan

erga

, rome

lic

yv

ela

saxi

s ga

das

axad

s mo

icav

s da

gadas

axad

ebis

yve

la

gadam

xdel

isaT

visa

a xe

lmi

sawv

domi

..

mimd

inar

e se

sxeb

i:

DP

O –

foku

sireb

ul

i ga

das

axad

ebsa

da

vaWr

obi

s xe

lSe

wyoba

ze.

AA

A: sa

kons

ul

tac

io

dax

mareb

a va

Wrobi

s sf

eroSi

.

IF

C:

mc

ire

da

saSu

alo

bizne

sebi

saTvi

s ga

nkuTvn

ili

mimd

inar

e sa

kred

ito x

azeb

i, l

izin

gis

fin

ansu

ri

mxar

daW

era,

sako

nsul

tac

io d

axma

reb

a sa

inve

stic

io k

lim

atis

sf

eroSi

da

korpo

rac

iul

i ma

rTvi

s sa

kiTxe

bSi.

samo

qmed

o s

fer

o 4

: bi

zne

sis

zr

dis

d

aCqa

reb

a

Sed

egi

1: b

izne

sgar

emo

s md

grad

i ga

umj

obe

seba

_ m

Tav

ari

ind

ikat

or

i:

bizne

sgar

emos

SerCe

ul

i in

dik

atoreb

i, m

aT S

oris

: _ s

aqar

Tve

los

ran

gi

gadas

axad

ebis

gad

axdis

sf

eroSi

Do

ing

Bu

sin

ess-is

Se

fas

ebis

mix

edvi

T:

(200

9 wl

is m

aCve

nebe

li

_ 1

10,

mizan

i _

ran

gis

gaumj

obe

seba

);

_ imp

ort-e

qspo

rtis

aTvi

s sa

Wiro d

Ree

bis

rao

den

oba

Do

ing

Bu

sin

ess-is

Sef

aseb

is

mixe

dvi

T (20

09 w

lis

ma

Cven

ebel

i _ 1

2 dRe

eqxp

ortze,

14

dRe

impo

rtze,

mi

zan

i _

Sem

cir

eba

10%

-iT).

30

Page 33: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

31

Tan

amSr

mlo

bis

str

ateg

iiT

ga

Tva

lis

wine

bul

i sf

ero

ebi,

d

ageg

mil

i Se

deg

ebi

da

miz

nebi

dag

egmi

l S

edeg

ebsa

da

miz

nebS

i Se

tan

ili

Sesw

or

ebeb

i

dR

eisa

Tvi

s mi

Rwe

ul

i pr

ogr

esi

ms

of

lio

ban

kis

jgu

fis

pr

ogr

ama

da

par

tni

or

ebi

- `f

inan

sebi

s xe

lmi

sawv

domo

bis~

Sef

aseb

a B

EE

PS–

is m

ixed

viT (20

08

wlis

maC

vene

bel

i _

komp

anie

bis

55%

-ma

probl

emis

ar

sebo

ba a

Rni

Sna. m

izan

i _ a

m ma

Cven

ebl

is S

emcir

eba

40%

-ze

dab

la).

Sed

egi

2: m

cir

e d

a sa

Sual

o

sawa

rmo

ebis

xel

Sewy

obi

s z

rd

a

_ m

Tav

ari

ind

ikat

or

i:

saer

TaS

or

iso

saf

inan

so

aso

cia

cii

sag

an d

axma

reb

is

mimR

ebi

bank

ebis

mie

r m

cir

e d

a sa

Sual

o s

awar

moeb

isaT

vis

gan

kuT

vnil

i sa

kred

ito

po

rtfel

i ga

izar

da;

miz

ani

kriz

isam

del

i doni

s mi

Rwe

va. 2

007

wlis

maC

vene

bel

i _ $

75

0 mil

ioni

.

-mT

avar

i in

dik

ato

ri:

ko

nkuren

tuna

ria

nobi

s gl

oba

luri

indeq

si (

20

10

wlis

maC

vene

bel

i _

ran

gi

93, qu

la

3.86

. mi

zan

i _

ga

umj

obe

sebu

li

ran

gi d

a qu

la)

.

gegm

iT g

aTva

lis

wine

bul

i ni

Snu

li

miR

weu

lia

: sa

baJo

ze

dai

nerga

ris

kebi

s ma

rTvi

s si

stem

a: y

vel

a sa

xis

dek

lar

acii

saTvi

s ga

nkuTvn

ili

yveT

eli

da

wiTel

i der

efne

bis

da

`oqr

os

siis

~ ko

mpan

iebi

sTvi

s ga

nkuTvn

ili

mwva

ne d

a l

urji

der

efne

bis

CaTvl

iT. 20

10 w

els

sist

ema

kidev

ufro g

aumj

obe

sda

yvel

a der

efan

Si y

vel

a sa

baJo

dek

lar

acii

s daS

vebi

s da

wiTel

ko

rid

orSi

gam

aval

i dek

lar

acie

bis

rao

den

obi

s Se

mcir

ebis

gziT

, rad

gana

c w

iTel

i ko

rid

ori

gul

isxm

obs

yve

la

tvi

rTis

doku

metac

iis

wardge

nas

da

tvi

rTeb

is f

izik

ur S

emowm

ebas

maT

ga

nbaJ

ebam

de.

gan

axl

ebul

i

BE

EP

S m

ona

cem

ebi

jer

jer

obi

T

xel

misa

wvdomi

ar a

ris

.

Zir

iTad

i sa

erT

aSo

ris

o

par

tni

or

ebi:

EB

RD

, C

IDA

,

BP

, ni

der

lan

deb

i.

31

Page 34: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

33

Tan

amSr

mlo

bis

str

ateg

iiT

ga

Tva

lis

wine

bul

i sf

ero

ebi,

d

ageg

mil

i Se

deg

ebi

da

miz

nebi

dag

egmi

l S

edeg

ebsa

da

miz

nebS

i Se

tan

ili

Sesw

or

ebeb

i

dR

eisa

Tvi

s mi

Rwe

ul

i pr

ogr

esi

ms

of

lio

ban

kis

jgu

fis

pr

ogr

ama

da

par

tni

or

ebi

Sed

egi

3: s

aso

fl

o s

ameu

rne

o

pro

du

qcii

s wa

rmo

ebis

, Sem

owm

ebis

d

a ga

yid

vis

gau

mjo

bese

ba

_ m

Tav

ari

ind

ikat

or

i: s

asofl

o

same

urne

o p

roduqc

iis

gams

aReb

eli

sawa

rmo

ebis

dax

mareb

a `s

ofl

is g

anvi

Tar

ebis

pr

oeq

tis

~ mi

er. (20

08 w

lis

ma

Cven

ebel

i _ 2

0 ko

mpan

iis

dax

mareb

a. m

izan

i _ d

axma

reb

is

mimR

ebi

komp

anie

bis

rao

den

obi

s ga

orma

geba

).

_

mT

avar

i in

dik

ato

ri:

sak

vebi

pr

oduqt

ebis

ser

tif

icir

ebis

zrda

saso

fl

o s

ameu

rne

o

produqc

iis

eqsp

ortis

gaz

rdis

mi

zni

T.

_ m

Tav

ari

ind

ikat

or

i:

sofl

is m

eurne

obi

s pr

oduqc

iis

eqsp

ortis

zrda

(200

9 wl

is

maCv

eneb

eli

_ $

286

mil

ioni

).

IFC-s

portfel

is f

argl

ebSi

kl

ient

ma b

anke

bma

2009

wel

s 55

00

sesx

i ga

sces

mcir

e da

saSu

alo

bizne

sebi

saTvi

s;

200

9 wl

is

dek

embe

rSi

mcir

e da

saSu

alo

bizne

sis

sakr

edit

o p

ortfel

i iy

o

416

mil

ioni

aSS

dol

ari.

dax

mareb

a mi

iRo s

ami

saxi

s pr

oduqc

iis

moma

rag

ebis

jaW

vma

(Rvi

no, cit

ruse

bi d

a Txi

li); es

iT

val

iswi

nebd

a rogo

rc t

eqni

kur

dax

mareb

as, is

e ga

umj

obe

sebu

li

saso

fl

o s

ameu

rne

o p

raq

tik

is

dem

ons

trac

ias.

ge

gmiT

gaT

val

iswi

nebu

li

niSn

ul

i Za

laS

i aR

ar a

ris

: mT

avroba

m ar

daa

mtki

ca

iseT

i mi

dgo

ma, rome

lic

mi

wodeb

is j

aWve

bisa

Tvi

s gr

anteb

s iT

val

iswi

nebs

. ge

gmiT

gaT

val

iswi

nebu

li

niSn

ul

i mi

Rwe

ul

ia: dai

do q

vexe

lSe

krul

ebeb

i mi

krosa

fin

anso

ins

tit

uteb

Tan

; mi

krose

sxeb

is r

aoden

oba

- 7

,00

0,

mTl

iani

Tan

xa -

$7

.5 mil

ionz

e me

ti.

mimd

inar

e se

sxeb

i:

DP

O –

sa

kveb

i pr

oduqt

ebis

se

rtif

icir

eba; k

axeT

is

gzeb

i; s

ofl

is r

egio

nebi

s ga

nviT

areb

a; f

rin

vel

is

grip

i;

Sidas

axel

mwif

oeb

riv

i da

adgi

lobr

ivi

gzeb

i.

axal

i se

sxeb

i: r

egio

nul

i ga

nviT

areb

a.

AA

A:

Sen

iSvn

ebi

saqa

rTve

loSi

sofl

is

reg

ione

bis

ganv

iTar

ebis

Se

saxe

b; s

ofl

ad

sain

vest

icio

kl

imat

is

Semd

gomi

gau

mjobe

sebi

s sa

muSa

oeb

i.

IF

C:

sas

ofl

o s

ameu

rne

o

sawa

rmo

ebSi

inv

estir

ebis

Se

saZl

ebl

obe

bis

kvl

eva;

sako

nsul

tac

io d

axma

reb

a sa

kveb

i pr

oduqt

ebis

ko

nkuren

tuna

ria

noba

Si

sakv

ebi

produqt

ebis

usa

frTxo

ebis

stan

dar

teb

i.

Zir

iTad

i sa

erT

aSo

ris

o

par

tni

or

ebi:

EB

RD

, IF

AD

,

EU

, ni

der

lan

deb

i.

32

Page 35: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

33

Tan

amSr

mlo

bis

str

ateg

iiT

ga

Tva

lis

wine

bul

i sf

ero

ebi,

d

ageg

mil

i Se

deg

ebi

da

miz

nebi

dag

egmi

l S

edeg

ebsa

da

miz

nebS

i Se

tan

ili

Sesw

or

ebeb

i

dR

eisa

Tvi

s mi

Rwe

ul

i pr

ogr

esi

ms

of

lio

ban

kis

jgu

fis

pr

ogr

ama

da

par

tni

or

ebi

gegm

iT g

aTva

lis

wine

bul

i ni

Snu

li

miR

weu

lia

: Cat

arda

sofl

is

meurne

obi

s sa

mini

stros

lab

orat

orii

s rea

bil

itac

ia d

a ap

arat

uris

mont

aJi.

gegm

iT g

aTva

lis

wine

bul

i ni

Snu

li

miR

weu

lia

: sak

vebi

s mw

armo

ebel

Ta

50

%-z

e me

tma

dan

erga

sak

vebi

s usa

frTxo

ebis

a da

xaris

xis

marTvi

s si

stem

ebi.

33

Page 36: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

34 35

danarTi 2: qveyanasTan TanamSromlobis strategiis

standartuli danarTebi

Page 37: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

35

38

saqarTvelo Tvalis erTi gadavlebiT 3/9/11

evropa da dabali ganviTarebis mTavari maCveneblebi

centr. saSualo saqarTvelo azia Semosavali

(2009)

mosaxleoba, saSualowliuri (milioni) 4.4 403 3,767farTobi (aTasi kv.km.) 70 23,549 31,923mosaxleobis zrda (%) 0.1 0.3 1.2qalaqis mosaxleoba (mTeli mosaxleobis %) 53 64 40

meS (atlasis meTodi, miliardi aSS dolari) 11.1 2,770 7.709meS erT sul mosaxleze (atlasis meTodi, aSS dolari) 2,540 6,876 2,046meS erT sul mosaxleze (Tmu, saerTaSoriso dolari) 4,700 13,271 4,481

mSp zrda (%) -3.8 4.1 7.5mSp erT sul mosaxleze (%) -3.8 3.7 6.3

(ukanaskneli Sefaseba, 2003-2009)

siRaribe: erT sulze dReSi $1.25 (Tmu, %) 13 4 ..siRaribe: erT sulze dReSi $2.00 (Tmu, %) 30 9 ..sicocxlisunarianoba dabadebisas (weli) 71 69 68Cvil bavSvTa sikvdilianoba (1,000 dabadebulze) 39 20 44bavSvTa Soris sakvebis ukmarisoba (% 5 wlamde bavSvebi) .. .. 25

zrdasrulTa wignierebis done, mamakaci(% 15 wlis da ufrosi) 100.. 99 87 zrdasrulTa wignierebis done, qali (% 15 wlis da ufrosi))

100.. 97 73sruli dawyebiTi ganaTleba, mamakaci (asakobrivi jgufis %) 100 100 109 sruli dawyebiTi ganaTleba, qali (asakobrivi jgufis %) 98 98 105

vargisi wylis wyaros xelmisawvdomoba (mosaxleobis %) 99 95 86vargisi sanitaruli dawesebulebis xelmisawvdomoba

(mosaxleobis %)93 89 50

daxmarebis wminda nakadebi 1980 1990 2000 2009a

(milioni aSS dolari) wminda ofocialuri mxardaWera da daxmareba .. 0 169 8883 umsxvilesi donori (2007 w. ): SeerTebuli Statebi .. 0 75 402 evrokomisia .. 0 14 113 germania .. 0 19 71

daxmareba (meS-s %) .. 0.0 5.3 7.0daxmareba erT sul mosaxleze (aSS $) .. 0 38 203

grZelvadiani ekonomikuri tendenciebi

samomxmareblo fasebi (wliuri % cvlileba) .. 3.3 4.1 1.7mSp deflatori (wliuri % cvlileba) 1.0 22.4 4.7 -0.2

valutis kursi (saSualo wliuri, lari erT aSS dolarze) . 0.0 2.0 1.7vaWrobis pirobebis indeqsi (2000 = 100)

.. .. 100 94 1980–90 1990–2000 2000–09

mosaxleoba saSualowliuri (milioni)

5.1 5.5 4.4 4.4 0.7 -2.1 -0.1mSp (milioni aSS dolari) .. 7,738 3,057 10,767 0.4 -7.1 7.4

soflis meurneoba 24.3 31.5 21.9 9.4 .. .. 0.5mrewveloba

a

35.6 33.5 22.4 21.9 .. .. 10.0gadamamuSavebeli mrewveloba 27.9 24.2 9.1 11.5 .. .. 10.9momsaxureba 40.1 35.0 55.7 68.8 .. .. 8.8

Sinameurneobis saboloo moxmareba 55.8 64.8 90.5 81.6 .. 23.1 6.4saxelmwifo moxmareba 13.0 10.2 8.5 24.5 .. 32.1 22.7mTliani kapitalis formireba 29.1 30.7 26.6 13.0 .. 21.0 3.0

saqonlisa da momsaxurebis eqsporti .. 39.9 23.0 29.7 .. 17.6 10.10saqonlisa da momsaxurebis importi .. 45.7 39.7 48.9 .. 14.2 12.0mTliani danazogebi .. .. 9.2 1.8

SeniSvna: kursivis SriftiT mocemuli raodenobebi asaxavs miTiTebuli wlebisgan gansxvavebul monacemebs. 2009 wlis monacemebi winaswaria. ..

gulisxmobs rom monacemebi xelmisawvdomi ar aris.

a. daxmarebis monacemebi 2008 wlis mdgomareobiT.

ganviTarebis ekonomika, ganviTarebis monacemTa jgufi (DECDG).

(saSualo wliuri zrda %)

(mSp-s %)

6 4 2 0 2 4 60-4

15-1930-3445-4960-6475-79

mTeli mosaxleobis procenti

asakobrivi gadanawileba ,

2008 w. mamakaci qali

0102030405060

1990 1995 2000 2007

saqarTvelo evropa da centraluri azia

sikvdilianoba 5 wlamde bavSvebSi

(1,000 mosaxlidan)

-50

-40-30

-20-10

0

1020

95 05

mSp mSp erT sul

mosaxleze

mSp zrda da mSp erT sul mosaxleze

(%)

Page 38: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

36 37

39

saqarTvelo

sagadamxdelo balansi da vaWroba

2000 2009

(milioni aSS dolari)saqonlis eqsporti, sul (fob) 45

91,894saqonlis importi, sul (cif) 97

14,293 saqonliTa da momsaxurebiT vaWroba, wminda

-521 -2,059

mimdinare angariSis balansi

-269 -1,210 mSp-s % -8.8 -11.2

momsaxureTa gzavnilebi da

momuSaveTa anazRaureba(miRebuli) 274

714

rezervebi, oqros CaTvliT

109

2,111

centraluri mTavrobis saxelmwifo finansebi

(mSp-s %)

mimdinare Semosavali (grantebis CaTvliT)

15.4 29.3sagadasaxado Semosavali 14.6 24.4mimdinare

xarjebi

16.7 30.1teqnologia da infrastruqtura 200

02008

mTliani proficiti/deficiti -1.7 -9.2dagebuli gzebi (mTeli raodenobis %) 93.4 38.6

udidesi zRvruli sagadasaxado ganakveTi (%)

sakabelo da mobiluri telefonebi individualuri -- -- momxmarebeli (100 adamianidan) 15 78 korporaciuli

-- -- maRali teqnologiebis produqciis eqsporti (warmoebuli eqsportis %) 10.8 2.7

sagareo vali da resursebis nakadebi

garemo (milioni aSS dolari)mTliani valis naSTi da Camoricxva

1,638 6,254

sasoflo-sameurneo miwa (miwis farTobis %) 43 36mTliani valis momsaxureba

118

758 tyis farTobi (miwis farTobis %) 39.7 39.7vali patieba (HIPC, MDRI)

– – saxelmwifos mier daculi teritoriebi

(miwis farTobis %)

.

.3.9

mTliani vali (mSp-is %)

53.6 58.1 mtknari wylis resursi erT sulze (kub. mmetri) 12,558

13,497mTliani valis momsaxureba(eqsportis %)

12.5

23.6 mtknari wylis amoReba (miliardi kub. metri) ..

1.6

pirdapiri ucxouri investiciebi (wminda Semodineba)

131

659

CO2-is gamoyofa erT sulze (mt) 0.96 1.4portfelis investiciebi (wminda Semodineba)

0 12mSp moxmarebuli energiis erTeulze (2005 w. Tmu kg. navTobis ekvivalenti dolarebSi) 3.9 5.8

energiis moxmareba erT sulze

(kg. navTobis ekvivalenti)

604 767

msoflio bankis jgufis portfeli 2000

2009

(milioni aSS dolari)

IBRD (rgsb) mTliani valis naSTi Camoricxva

0 100 Camoricxva – – ZiriTadi Tanxa gadaxda – – procentebis gadaxda – 2

IDA (sga) mTliani valis naSTi Camoricxva

347 1,153 Camoricxva

18 189kerZo seqtoris ganviTareba

2000 2009 mTliani valis momsaxureba 3 20

biznesis dasawyebad saWiro dro (dReebi)

– 3 IFC (ssk) (fiskaluri weli)biznesis dasawyebi xarji (%, meS-is erT sulze)

– 3.7 mTliani portfeli, darCenili da Camoricxva 20 231sakuTrebis registraciisTvis saWiro dro (dReebi) – 3 aqedan IFC-s sakuTari angariSidan 20 231

Camoricxva IFC-s sakuTari angariSidan 16 159biznesis yvelaze did dabrkolebad miCneuli 2000 2009

(gamokiTxuli menejerebis %, romlebic dasTanxmdnen) IFC-s sakuTari angariSidan portfelis

gayidvebi, gadaxdebi da winaswari gadaxdebi 0 8

ekonomikuri da maregulirebeli politikis

ganusazRvreloba

..

44.7

antikonkurentuli araformaluri garemo

..

38.2

MIGA (migs) mTliani riski 2 0

safondo birJis kapitalizacia (meS-is %)

0.8

6.8 axali garantiebi 0 0

sabanko kapitalis Sefardeba aqtivebTan (%)

30.5

17,1

SeniSvna: kursivis SriftiT mocemuli raodenobebi asaxavs miTiTebuli wlebisgan gansxvavebul monacemebs.

2009 wlis monacemebi winaswaria. .. monacemebi xelmisawvdomi ar aris.

a. daxmarebis Sesaxeb monacemebi ganviTarebis ekonomika, ganviTarebis monacemTa jgufi (DECDG).

3/9/11...

0 25 50 75 100

korufciis kontroli

kanoniereba

maregulirebeli xarisxi

politikuri stabiluroba

xmis ufleba da

pasuxismgebloba

qveynis procentuli maCvenebeli (0-100)maRali mniSvneloba kargi maCvenebelia

20092000

saxelmwifo maCveneblebi, 2000 da

2009

wyaro: Kaufmann-Kraay-Mastruzzi, msoflio banki

ormxrivi, 659

kerZo,

2528.736325

sgs1,153

ssf, 785sxva mravalmxrivi,

183.1739015

rgsb,10 0moklevadiani,

844.9200985

mTliani sagareo valis grafiki, 2009

milioni aSS dolari

Page 39: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

37

40

aTaswleulis ganviTarebis miznebi

saqarTvelo

1990 – 2015 wlebSi misaRwevi gansazRvruli miznebi

(mocemul TariRTan maqsimalurad miaxloebuli TariRi, +/- 2 weli)

amocana 1: siRaribis zRvars qvemoT myofi da daubalansebeli sakvebis racionis

mqone mosaxleobis raodenobis ganaxevreba

1990 1995 2000 2008

.. 4.6 9.6 13.4siRaribis zRvars qvemoT myofi mosaxleobis wili dReSi $ 1,25 (Tmu, mosaxleobis %) .. .. 52.1 21.3siRaribis oficialur zRvars qvemoT myofi mosaxleobis wili (mosaxleobis %) .. .. .. 5.6mosaxleobaSi uRaribesi kvintilis Semosavlis da moxmarebis wili (%) daubalansebeli sakvebi racionis mqone mosaxleobis maCvenebeli (5 wlamde bavSvebSi %)

.. .. 3.1 ..

amocana 2: bavSvebisaTvis dawyebiTi ganaTlebis xelmisawvdomobis uzrunvelyofadawyebiT skolebSi Caricxvis maCvenebeli (wminda, %)

97 .. 100 94 dawyebiTi skolis damTavrebis maCvenebeli (Sesabamisi asakobrivi jgufis %)

.. 84 99 100saSualo skolebSi Caricxvis maCvenebeli (mTliani, %) 95 77 79 90mozardTa wignierebis maCvenebeli (15-24 w. adamianebis %)

100 .. 100 ..

amocana 3: ganaTlebis sferoSi genderuli uTanasworobis aRmofxvra

da qalTa uflebebis gazrda.

dawyebiT da saSualo saswavleblebSi gogonebis vaJebTan Tanafardoba (%)98 .. 99 98

soflis meurneobis seqtoris garda dasaqmebul qalTa wili (dasaqmebis %)

45 45 41 47

saxelmwifo parlamentSi qalTa mier dakavebuli adgilebis wili (%)

.. 7 7 6

amocana 4: xuT wlamde asakis bavSvTa sikvdilianobis ori mesamediT Semcireba xuT wlamde bavSvTa sikvdilianobis maCvenebeli (1,000 bavSvidan)

47 45 45 30Cvil bavSvTa sikvdilianobis maCvenebeli (1,000) 43 41 41 27wiTelaze acril erT wlamde asakis bavSvTa wili (erT wlamde asakis bavSvTa %)

16 61 73 97

amocana 5: dedaTa sikvdilianobis maCveneblis Semcireba sami meoTxediT mSobiareTa sikvdilianobis maCvenebeli (miaxloebuli, 100,000 dabadebulidan)

.. .. 32 30kvalificiuri medpersonalis mier miRebul mSobiarobaTa wili (mTeli raodenobis %) .. .. 96 ..kontraceptivebis gamoyenebis done (15-49 w. qalebis %)

.. .. 41 ..

amocana6: aiv/Sidsis gavrcelebis SeCereba da sxva ZiriTadi daavadebebis ukuprocesis dawyeba aiv/Sidsis gavrceleba (15-49 w.)

.. .. .. 0.1tuberkulozis SemTxvevebi (100,000 adamianidan)

38 .. .. 84 tuberkulozis gamovlenis done (yvela forma %)

26 30 87 96

amocana 7: ZiriTad saWiroebebTan wvdomis armqone adamianebis wilis ganaxevreba sasmelad vargisi wylis wyarosTan wvdoma (mosaxleobis %) .. .. 76 99 gaumjobesebulia sanitarul-higienur pirobebTan wvdoma (mosaxleobis %) .. .. 83 93 tyis farTobi (% mTeli miwis farTobis) .. .. 39.7 39.7 daculi zonebi (% mTeli zedapiris) .. .. .. 3.9 CO2 emisia (metruli tona erT sul mosaxleze) 3.2 0.5 1.0 1.4mSp energiis moxmarebis erTeulze ((2005 w. Tmu kg. navTobis ekvivalenti dolarebSi) 2.4 2.2 3.9 5.8

amocana 8: globaluri TanamSromlobis Camoyalibeba ganviTarebisTvis kabeluri telefoni (100 adamianze) 9.9 10.9 10.7 14.3 mobilur operatorTa abonentebi (100 adamianze) 0.0 0.0 4.1 64.0 internetis momxmareblebi ((100 adamianze 0.0 0.0 0.5 23.8 piradi kompiuterebi ((100 adamianze .. .. 2.4 27.2

3/9/11

SeniSvna: kursivis SriftiT mocemuli raodenobebi asaxavs miTiTebuli wlebisgan gansxvavebul monacemebs.

2009 wlis monacemebi winaswaria. .. monacemebi xelmisawvdomi ar aris.

a. daxmarebis Sesaxeb monacemebi ganviTarebis ekonomika, ganviTarebis monacemTa jgufi (DECDG).

saqarTvelo

0255075

100125

2000 2002 2004 2006 2008

wminda pirveladi Caricxvis koeficienti

dawyebiT da saSualo saswavleblebSi gogonebis vaJebTan

fardoba

ganaTlebis maCveneblebi (%)

0102030405060708090

2000 2002 2004 2006 2008

fiqsirebuli+mobiluri abonentebi internetis momxmareblebi

ICT maCveneblebi (100 adamianze)

0

25

50

75

100

1990 1995 2000 2007

saqarTvelo evropa da centraluri azia

imunizacia- wiTela (% 1 wlamde bavSvebSi) -

Page 40: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

38 39

41

saqarTvelos socialuri maCveneblebi

ukanaskneli erTi weli igive regioni/saSemosavlo jgufi

evropa da dabali

centr. saSualo 1980-85 1990-95 2003-09 azia Semosav.

mosaxleoba mTliani mosaxleoba saSualowliuri(milioni) 5.3 5.0 4.4 404.2 3,810.8 zrdis koeficienti (saSualo wliuri % ganakveTze) 0.8 -1.6 0.2 0.2 1.2qalaqis mosaxleoba (mTeli mosaxleobis %) 53.8 53.9 52.7 64.0 40.9mTliani Sobadobis koeficienti (Sobadoba erT qalze) 2.3 1.7 1.4 1.8 2.5

siRaribee

(mosaxleobis %)erovnuli maCvenebeli

.. .. 24.7 .. .. qalaqad indeqsi

.. .. 18.4 .. .. soflad indeqsi .. .. 30.7 .. ..

Semosavali

meS erT sul mosaxleze (aSS $) .. 610 2,540 6,793 2,298samomxmareblo fasis indeqsi (2000=100) .. 39 134 134 130kvebis produqtebis fasis indeqsi (2000=100) .. .. .. .. ..

Semosavlis/moxmarebis gadanawileba

Gini indeqsi .. .. 40.0 .. ..qveda kvintilis wili (Semosavlis an moxmarebis %) .. .. 5.6 .. ..zeda kvintilis wili (Semosavlis an moxmarebis %) .. .. 46.0 .. ..

socialuri maCveneblebi

saxelmwifo xarjebi janmrTeloba (mSp-s %) .. .. 2.0 3.5 1.8 ganaTleba (meS-s %) .. .. 3.3 4.4 4.0dawyebiT skolebSi moswavleTa miRebis maCvenebeli (asakobrivi jgufis %) mTliani .. 97 94 92 87 mamakaci .. 97 95 93 88 qali .. 97 92 92 86sasmelad vargisi wylis xelmisawvdomoba (mosaxleobis %) mTliani .. .. 99 96 87 qalaqis .. .. 100 98 95 soflis .. .. 97 89 81imunizaciis maCvenebeli (%12-23 Tvemde bavSvebSi) wiTela .. 61 97 96 80 difteriti

.. 79 98 95 79 daubalansebeli sakvebis racionis mqone mosaxleobis

maCvenebeli (5 wlamde bavSvebSi %) .. .. .. .. 25

sicocxlis mosalodneli xangrZlivoba dabadebisas (wlebi) mTliani

70 70 71 69 68

mamakaci

66 67 67 65 66 qali

74 74 75 74 70

sikvdiliano

ba Cvili (1,000 Sobilidan) 48 41 39 19 43 5 wlamde (1,000 - dan) 52 45 42 21 58 ufrosi (15-59 w.) mamakaci (1,000 mosaxlidan) 210 195 213 314 204 qali (1,000 mosaxlidan)

94 90 81 130 138

mSobiare (100,000 Sobidan)

.. .. 30 32 230kvalificiuri medpersonalis mier mSobiarobaTa miRebis wili .. .. .. 97 65

qds (CAS) danarTi B5. es cxrili Seqmnilia CMU LDB sistemis meSveobiT. 03/09/11 SeniSvna: 0 an 0.0 aRniSnavs mocemuli erTeulis naxevars an naklebs. skolaSi miReba: sxvaoba 1997 da 1998 wlebis seriebs Soris ISCED76-is ISCED97-

ad Secvlis gamo. imunizacia: gulisxmobs 12-23 Tvis bavSvebs, romlebsac CautardaT vaqcinacia erTi wlis asakamde an nebismier dros kvlevis

Catarebamde. siRaribis indeqsis wyaro 2009 – HIS (integrirebuli saojaxo kvleva). .

Page 41: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

39

42

saqarTvelo - ZiriTadi ekonomikuri maCveneblebi

Sefaseba

maCvenebeli

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

erovnuli angariSebi (mSp-s procentiT)

mTliani Sida produqti a/

100 100 100 100 100 100 100 100 100

soflis meurneoba 17 13 11 9 9 8 7 7 7mrewveloba

momsaxureba 27 25 24 22 22 17 16 15 14

56 62 65 69 69 75 77 78 79

mTliani moxmareba

84 94 93 103 106 101 101 98 96

mTliani investiciebi ZiriTad saSualebebSi

28 26 26 21 15 15 16 18 19

saxelmwifo investiciebi

6 8 9 8 8 8 7 6 6

kerZo investiciebi

22 18 17 13 7 7 9 12 13

eqsporti (saqoneli da momsaxureba) b/) 34 33 31 29 30 35 37 38 39importi (saqoneli da momsaxureba) 52 57 58 58 49 53 56 55 55

mTliani Sida danazogi

16 6 7 ‐3 ‐6 ‐1 ‐1 2 4

mTliani erovnuli danazogi g/

22 15 15 4 2 7 5 7 9

sainformacio muxlebi

mTliani Sida produqti

6411 7762 10172 12867 10767 11533 12819 13479 13946

(mln aSS dolari, mimdinare fasebi)

meS erT sul mosaxleze (atlasis meTodiT, aSSdol).1360 1680 2090 2460 2540 2740 2800 3000 3190

realuri wliuri zrdis maCveneblebi (%, 1994 wlidan)mTliani Sida produqti sabazro fasebSi

9.6 9.4 12.3 2.3 ‐3.8 6.3 5.5 4.7 4.8

mTliani Sida Semosavali

9.6 9.4 12.3 2.3 ‐3.8 8.1 6.5 4.8 4.7

realuri wliuri zrdis maCveneblebi (%, 1994 wlidan)

mTliani Sida produqti sabazro fasebSi

8.5 8.5 12.6 2.4 ‐3.8 6.2 5.4 4.7 4.8

mTliani moxmareba

4.8 21.1 10.8 13.7 ‐0.7 1.4 7.1 2.3 2.2

kerZo moxmareba

‐0.8 27.5 1.1 11.3 2.1 2.5 6.7 0.3 1.3

sagadamxdelo balansi (mln aSS

dolari)

eqsporti (saqoneli da momsaxureba)

2187 2552 3182 3688 3207 4057 4736 5138 5472saqoneli(FOB)

1472 1667 2088 2428 1894 2453 2832 3061 3240importi (saqoneli da momsaxureba)

3318 4413 5917 7499 5266 6104 7128 7468 7686saqoneli(FOB)

2687 3686 4984 6261 4293 4979 5765 6034 6202resursebis balansi

‐1131 ‐1861 ‐2734 ‐3811 ‐2059 ‐2048 ‐2392 ‐2330 ‐2214wminda mimdinare transferebi

359 524 689 1060 967 1074 1073 1059 1042

mimdinare angariSis

balansi

‐709 ‐1174 ‐2008 ‐2915 ‐1210 ‐1154 ‐1601 ‐1550 ‐1462

wminda kerZo sagareo pirdapiri investiciebi

542 1186 1675 1523 659 575 706 809 837grZelvadiani sesxebi (wminda)

‐88 360 113 846 654 632 647 457 1723

oficialuri wyaroebidan

‐4 ‐46 14 185 383 483 391 240 366kerZo wyaroebidan

‐84 406 99 661 271 149 256 217 1357sxva kapitali (wminda, cdomilebis

CaTvliT)

346 35 147 1219 526 ‐128 608 386 ‐1018rezervebis cvlileba d/

‐91 ‐407 73 ‐672 ‐629 75 ‐360 ‐101 ‐80

sainformacio muxlebi

resursebis balansi (mSpO-s %)

‐17.6 ‐24.0 ‐26.9 ‐29.6 ‐19.1 ‐17.8 ‐18.7 ‐17.3 ‐15.9

realuri wliuri zrdis maCveneblebi (1994 wlidan)

saqonlis eqsporti(FOB)

13.2 7.9 19.1 ‐1.5 ‐3.1 7.9 12.1 8.4 5.2saqonlis importi(CIF)

13.3 7.3 20.5 5.7 ‐14.0 5.5 14.1 4.7 1.8

(gagrZeleba)

faqtiuri

l

prognozi

Page 42: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

40 41

43

saqarTvelo - ZiriTadi ekonomikuri maCveneblebi

(gagrZeleba)

faqtiuri

dauzustebeli

prognozi

maCvenebeli

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

saxelmwifo finansebi (sabazro fasebSi mSp-s %)

mimdinare Semosavlebi

23.7 26.1 28.9 30.7 29.3 28.1 27.2 26.4 26.3

mimdinare xarjebi

20.1 22.2 25.0 28.3 30.1 26.2 23.6 22.8 22.4mimdinare proficiti (+)/deficiti (-)

3.6 3.8 3.9 2.4 ‐0.8 1.9 3.6 3.7 3.9

kapitaluri xarjebi

5.9 7.6 9.0 8.8 8.4 8.9 7.6 6.9 6.6

sagareo dafinanseba

0.2 0.2 0.6 7.3 4.1 4.6 3.1 1.9 5.0

fulad-sakredito maCveneblebi 

M2/ mSp

16.4 19.3 23.4 22.3 25.6 26.3 28.6 28.6 27.8

zrda, M2(%) 26.4 39.3 49.6 7.0 8.1 17.6 23.2 11.6 7.7kerZo seqtoris kreditis zrda/

171.4 414.8 115.7 282.9 223.9 104.1 171.4 170.1 164.4

mTliani kreditis zrda (%)

fasebis indeqsebi  ( YR94 =100)saqonlis eqsportis fasebis indeqsi

410.6 430.7 453.1 534.6 430.5 516.5 532.0 530.3 533.5

saqonlis importis fasebis indeqsi

290.8 371.9 417.2 495.7 395.1 434.6 441.1 441.1 445.5

saqonlis vaWrobis pirobebis indeqsi

141.2 115.8 108.6 107.9 109.0 118.9 120.6 120.2 119.8

realuri gacvlis kursi

(US$/LCU)

f100.0 99.9 100.4 110.0 105.9 110.5 113.6 115.8 117.9

samomxmareblo fasebis indeqsi (%, cvlileba)

8.3 8.8 11.0 5.5 3.0 11.2 8.0 6.5 6.0

mSp deflatori (%, cvlileba)

7.9 8.5 9.7 9.7 ‐2.0 7.6 7.5 6.5 5.7

a/ mSp-s faqtoruli Rirebuleba

b."GNFS"aris "saqoneli da arafaqtoruli momsaxureba"

g/ moicavs wminda transferebs oficialuri kapitaluri grantebis gareSe

d/ moicavs ssf-s resursebis gamoyenebas

e/ konsolidirebuli saxelmwifo biujeti

v."LCU"aRniSnavs “adgilobrivi valutis erTeuls”. US$/LCU–szrda aRniSnavs afasebas.

Page 43: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

41

44

realuri

dauzustebeli

maCvenebeli

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

mTliani valis naSTi da Camoricxva

2095 2936 3936 5664 6254 7148 7948 8221 8420

(mvn)(m aSS$)a/a

wminda Camoricxva(m aSS$) a/

245 1128 1378 2319 1348 1569 1685 1517 2054

mTliani valis momsaxureba(mvm)

316 287 378 591 758 676 885 1245 1855

(m aSS$) a/

a

vali da valis momsaxurebis (mvm) maCvenebeli

(%)

mvn /esm

b/

b78.1 86.2 90.4 112.7 149.0 146.5 141.5 135.6 133.3

mvn/mSp

32.7 37.8 38.7 44.0 58.1 62.0 62.0 61.0 60.4

mvm/esm14.5 11.3 11.9 16.0 23.6 16.7 18.7 24.2 33.9

SeRavaTiani/mvn64.4 57.8 45.5 38.7 42.6 39.7 42.2 42.0 41.5

IBRD riskianobis maCveneblebi(%)

IBRDvm/saxelmwifovm .. .. .. .. 1.0 1.9 3.6 3.2 1.5

prioritetuli kreditori

vm/

48.1 44.8 43.9 56.4 62.8 58.1 67.6 82.8 49.1

saxelmwifovm (%)

IBRDvm/esm g/

.. .. .. .. 0.0 0.1 0.2 0.2 0.3

IBRDmvn (m aSS$)d/ 0 0 0 0 100 173 255 319 365

aqedan garantiebis dRevandeli

Rirebuleba (m aSS

$) IBRDportfelis wili(%) 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.2 0.3 0.4 0.4IDAmvn(m aSS$)d/

d679 785 885 989 1153 1185 1258 1338 1378

a/. moicavs saxelmwifo da saxelmwifo garantiiT uzrunvelyofil vals, kerZo arauzrunvelyofil, ssf-

isFkreditebisa gamoyenebas da moklevadian wminda kapitals.

b. "esm"aRniSnavs saqonlisa da momsaxurebis eqsports, momsaxureTa gzavnilebis CaTvliT. g/. prioritetuli statusis mqone kreditorebi ganisazRvrebian rogorc IBRD, IDA, mravalmxrivi ganviTarebis

regionaluri bankebi,saerTaSoriso savaluto fondida saerTaSoriso angariSsworebis banki (BIS).

d/. moicavs garantiebis dRevandel Rirebulebas.

e.moicavs kapitalis da kvazi-kapitalis tipis sesxebs da sainvesticio instrumentebs.

dagegmili

saqarTvelo –riskis ZiriTadi maCveneblebi

Page 44: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

42 43

aRric

xvis TariR

i : 01

/31/2

011

valdebuleba

organizac

ia

LN

ET

QL

+ Q

E

GT

RM

yvela

yvela

LN

ET

QL

+ Q

E

GT

RM

yvela

yvela

fiskaluri weli

mokle dasax

eleba

dasr

- I

FC da

sr

- I

FC d

asr

- I

FC d

asr

- I

FC d

asr

- I

FC d

asr

- I

FC d

asr

- nawili

dar

- IF

C dar

- I

FC

dar

- I

FC

dar

- I

FC

dar

- I

FC

dar

- I

FC dar

- nawili

200

0/

200

3/

20

09/

20

10/

201

1

saqar

Tvelos banki

41.6

7

0

50.0

0

7.3

7

11.7

2

110

.75

0

41.6

7

0

50.0

0

7.3

7

6.4

7

105

.51

0.0

0

200

8/

200

9/

20

10

banki “r

espu

blika”

40.7

8

0

7.0

0

0

0

47.7

8

0

20.7

8

0

7.0

0

0

0

27.7

8

0.0

0

200

4

bTj

1

0.1

2

0

0

0

0

10.1

2

7.8

4

10.1

2

0

0

0

0

10.1

2

7.8

4

200

9

“rakiin jorjia

” 2

7.0

0

7.6

5

0

0

0

34.6

5

0

19.6

0

7.6

5

0

0

0

27.2

5

0.0

0

200

6

“tav

1

8.4

3

0

0

0

0

18.4

3

0

18.4

3

0

0

0

0

18.4

3

0.0

0

199

8/

200

0/

20

02/

20

05/

200

6/

200

7/

20

08/

20

09

“Ti-bi-si banki”

31.6

5

31.4

3

22.5

0

0

3.9

6

89.5

4

0

0

31.4

3

22.5

0

0

2.2

4

56.1

7

0.0

0

199

9

Tbilko

mbanki

0.0

0

0

0

0

0

0.0

0

0

0.0

0

0

0

0

0

0.0

0

0.0

0

200

8

Tbilisi central

i 8

.50

0

0

0

0

8.5

0

0

8.5

0

0

0

0

0

8.5

0

0.0

0

178

.16

39.0

8

79.5

0

7.3

7

15.6

7

319

.78

7.8

4

119

.10

39.0

8

79.5

0

7.3

7

8.7

1

253

.77

7.8

4

IFC

-is mier ganxorcielebuli RonisZiebebi da arsebuli portfeli

mTliani portfeli

regioni: evropa da

centraluri azia

qveyana: saqarTvelo

Mml

n aSS dolari

Page 45: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

43

46

saqarTvelo

bankis portfelis ganxorcielebis da marTvis maCveneblebi

3/7/2011 mdgomareobiT

maCvenebeli 2008 2009 2010 2011

portfelis Sefaseba

gansaxorcielebeli proeqtebis raodenoba a 15 11 12 10

ganxorcielebis saSualo periodi (weli) b 3.9 3.8 3.7 4.4

problemuri proeqtebis procenti raodenobis

mixedviT a, g 13.3 9.1 8.3 10.0

problemuri proeqtebis procenti Tanxis

mixedviTc 9.3 3.4 11.7 11.1

riskiani proeqtebis procenti raodenobis

mixedviT a, d 20.0 9.1 8.3 40.0

riskiani proeqtebis procenti Tanxis mixedviT a, d 10.5 3.4 11.7 24.1

Camoricxvis koeficienti (%) e 52.9 77.0 113.1 43.1

portfelis marTva

CPPR wlis ganmavlobaSi (ki/ara)

Yes

sazedamxedvelo resursebi (aTasi aSS$) 1400 1515 1578 1180

saSualo zedamxedveloba (aTasi aSS$/proeqti) 93.3 137.7 131.5 118

sainformacio muxlebi

1980 fw-

dan bolo 5 fw

proeqt. Sef. OED –is mier raodenobis mixedviT 35 14 proeqt. Sef. OED –is mier Tanxis mixedviT

(milioni aSS$)) 729.8 195.8 U an HU reitingis mqone OED proeqtebis %

raodenobis mixedviT 22.9 21.4 U an HU reitingis mqone OED proeqtebis %

Tanxis mixedviT 32.9 15.4

a. rogorc naCvenebia portfelis Sesaxeb wliur angariSSi (mimdinare fiskaluri wlis

garda)

b. mocemuli qveynisTvis bankis portfelSi arsebuli proeqtebis saSualo xangrZlivoba

g. proeqtebi, romelTa ganviTarebis amocanebi (DO) da / an ganxorcielebis progresi

(IP) Sefasebulia aradamakmayofileblad an Zalian aradamakmayofileblad.

d. portfelis gaumjobesebis programis Sesabamisad.

e. wlis ganmavlobaSi Camoricxulobebis fardoba bankis portfelis Camouricxav

nawilTan wlis dasawyisSi: mxolod sainvesticio proeqtebisTvis.

* yvela maCvenebeli mocemulia portfelSi mocemuli moqmedi

proeqtebisTvis, Camoricxvis koeficientis garda, romelic

moicavs rogorc moqmed ise gasuli fiskaluri wlis

ganmavlobaSi dasrulebul proeqtebs.

Page 46: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

44 45

48

saqarTvelo : IFC –is  sainvesticio operaciebis programa

2008 2009 2010 2011*

valdebulebebi (mil. aSS dol.)

mTeli

42.69 238.65 36.71 4.54

wminda**

42.69 238.65 36.71 4.54

wminda valdebulebebi

seqtorebis mixedviT (%)

kapitali

16.83 11.52

garantia

26.45 100

sesxi

66.77 58.1 54.48

kvazi-

sesxi

16.4 28.7

riskis

matarebeli

produqti

1.68 19.07

sul

100 100 100 100

wminda valdebulebebi sainvesticio instrumentis mixedviT

(%)

kapitali

16.83 11.52

garantia

26.45 100

sesxi

66.77 58.1 54.48

kvazi-

sesxi

16.4 28.7

riskis

matarebeli

produqti

1.68 19.07

sul

100 100 100 100

* 28 Tebervali, 2011 ** mxolod IFC-is sakuTari angariSi

Page 47: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

45

49

arasakredito momsaxurebis CamonaTvali

03/07/2011 

produqti

FY statusi

Rirebuleba (US$000)

mimRebia

mizanib

axlad dasrulebuli

saWiroebebis erToblivi Sefasebis progresis

angariSi FY10 37 G, D, B, PD K, PS, PD

siRaribis donis programuli Sefaseba FY10 81 G, D K, PS

maRali donis seminari sasoflo-sameurneo

sferoSi FY10 48 G, B K, PS

konsultacia safinanso sferoSi FY10 127 G, D, B K, PS

samewarmeo garemos xelSewyoba (IFC) FY10 1500 G, D, B,PD K

korporaciuli marTva (IFC) FY11 1808 G,D,B,PD K, PS,PD

vaWroba da ganviTareba samxreT kavkasiaSi FY11 100 G,D K, PS

mimdinare/dagegmili

regionuli standartebi da xarisxis

infrastruqtura FY10-11 100 G, D K, PS

siRaribis donis programuli Sefaseba FY11 125 G, D K, PS

gzebis marTvis da dafinansebis mdgradobis

amaRleba FY11 55 G, D, B K, PS

finansuri seqtoris regionuli konsultaciebi FY11 90 G, D, B K, PS

ganviTarebis strategiis erovnuli statistikis

sistema FY11 300 G K, PS

saqarTvelos angariSi anti-korufciuli

reformebis Sesaxeb FY11-12 200 G, D, B, PD K, PD

saxelmwifo xarjvis programuli Sefaseba FY11-12 300 G, D, B K, PS

sainvesticio garemos Sefaseba FY11-12 75 D, D, B, PD K, PS, PD

zrdis wyaroebis analizi FY12-13 100 G, D, B, PD K, PD, PS

politikis ganmsazRvreli dokumentebi FY13 100 G, D, B K, PS

regionuli farTomasStabiani

konkurentunarianobis programa FY11-13 70 G, D,PD K, PD, PS

samxreT kavkasiis unar-Cvevebis kvleva FY12-13 100 G,D,B,PD K, PD, PS

konsultaciebi bankebisTvis: umoqmedo sesxebi,

ipoTeka (IFC) FY12 1010 G, B, PD K, PS, PD

sagadasaxado reJimis gamartiveba (IFC) FY12 840 G,D,B K, PS

PPP dialogi infrastruqturaSi (IFC) FY13 1700 G, D, B, PD K, PS, PD

sursaTis uvnebloba (IFC) FY13-14 1125 G, B, PD K, PS,PD

____________ a. saxelmwifo, donori, banki, sazogadoebrivi gavrceleba

b. codnis dagroveba, sazogadoebrivi diskusia, problemis gadaWra

Page 48: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

46 PB

50

sasesxo ortfelis (IBRD/IDA da grantebi )

03/07/2011-ის მონაცემებით

daxuruli proeqtebi

42

IBRD/IDA *sul gadaricxulia (moqmedi) 349.30 აქედან ანაზღაურებულია 0.00sul gadaricxulia (daxuruli) 569.65 აქედან ანაზღაურებულია 51.56sul gadaricx.(moqmedi+daxuruli ) 918.95 აქედან ანაზღაურებულია

51.56sul gadauricxavia (moqmedi) 150.35sul gadauricxavia (daxuruli) 0.90sul gadauricxavia (moqmedi+

daxuruli)

151.26

moqmedi proeqtebi

proeqtis saidentifikacio kodi

proeqtis dasaxeleba

ganviTarebis miznebi

winsvlis done

Ffisk. weli

IBRD IDAGRANTCancel.Undisb. Tavdap. Frm Rev'd

P040555 jandacvis seqt. ganviTareba S S 2003 20.3 4.56 0.62 -0.22P086277 meoradi/adg. gzebi S MS 2004 70 20 19.49 -51.51 9.11P078544 soflis ganviTareba MS MS 2005 10 2.13 1.93P063081 saxelmwifo seqtoris fm reforma MS MS 2006 3 2.79 2.64P099808 frinvelis gripi - saqarTvelo MS MS 2006 7 3.79 3.09P083110 avtomagistralis keTilmowyoba 1 S MS 2007 28 19 13.06 -16.09 -3.95P094044 avtomagistralis keTilmowyoba 2 MS MU 2008 55 1.59 -17.72 1.69P110126 region da municip. infrastruqt. ganviT S S 2009 33.5 51.5 27.51 -33.08 -18.03P112523 aRmosavleT dasavleTis magistralis keT

.S MS 2010 147 66.48 43.48

P117152 kaxeTis regionuli gzebi S S 2010 30 8.95 -6.80saerTo Sedegi 308.5 185.8 150.35 -73.44 -11.39

xelmZRvanelobis Sefaseba

ukanaskneli PSR

Tavdapirveli raodenoba mln. aSS $

a/

gansxvaveba mosalodnel da realur Camoricxvas Soris

Page 49: World Bank Documentdocuments.worldbank.org/curated/en/... · ADB aziis ganviTarebis banki JSDF iaponiis socialuri ganviTarebis fondi AF damatebiTi dafinanseba JNA saWiroebebis erToblivi

მარტი 2011

მსოფლიო ბანკის ჯგუფისსაქართველოსთან თანამშრომლობის სტრატეგია

2010 – 2013

განხორციელებისშუალედური ანგარიში

საკონტაქტო ინფორმაცია:

ნინო რამიშვილის ქ. 5ათბილისი, საქართველო

ტელ.: (995 32) 913 096, 912 371ფაქსი: (995 32) 913 478www.worldbank.org/ge