UNIDADE 8: Poboamento Urbano

38

Transcript of UNIDADE 8: Poboamento Urbano

Page 1: UNIDADE 8: Poboamento Urbano
Page 2: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

El planoEl plano

El plano es la representación gráfica de las superficies edificadas y de las no edificadas (calles, jardines, plazas, etc.) de una ciudad.

Irregular, el de aquellas ciudades que no obedecen a un plan o proyecto previo, sino que es el resultado de un crecimiento espontáneo, como ocurre en la Edad Media. Si llega a ser muy intrincado, con muchas ramificaciones, muchas de ellas sin salida (adarves), se llama laberíntico.

Principales tipos: Irregular, radiocéntrico, ortogonal, lineal y desordenado.

Page 3: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

Radiocéntrico, formado por calles que parten del centro a modo de radios que se cortan perpendicularmente con otras en forma de círculos concéntricos. Se denomina además estrellado, si adopta esta forma general.

Principales tipos: Irregular, radiocéntrico, ortogonal, lineal y desordenado.

Palmanova

París

El planoEl plano

Page 4: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

Principales tipos: Irregular, radiocéntrico, ortogonal, lineal y desordenado.

Ortogonal, en el que las calles se cortan formando ángulos rectos. Se denomina también reticulado, en cuadrícula, en damero o hipodámico.

Mileto

Barcelona

El planoEl plano

Page 5: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

Lineal, se articula a lo largo de una vía de comunicación y las viviendas están en permanente contacto con la naturaleza.

Desordenado, en el que el trazado de sus calles y edificios está en desorden, pero no a causa de su espontaneidad, sino por haberse planificado para acabar con los problemas del tráfico y permitir el acceso a los espacios verdes.

Principales tipos: Irregular, radiocéntrico, ortogonal, lineal y desordenado.

Ciudad lineal (Arturo Soria)

El planoEl plano

Page 6: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

IV milenio a. C. 476 d. C.

Las primeras ciudades aparecen en diversos lugares en el mundo, pero aquellas cuya influencia afecta a Europa tienen su origen en Próximo Oriente, concretamente en Mesopotamia y, un poco después, en Egipto.

Evolución de la ciudadEvolución de la ciudad

LA EDAD ANTIGUALA EDAD ANTIGUA

Page 7: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

IV milenio a. C. 476 d. C.

LA EDAD ANTIGUALA EDAD ANTIGUA

LA CIUDAD EN CRETA LA CIUDAD EN GRECIA

Evolución de la ciudadEvolución de la ciudad

Page 8: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

IV milenio a. C. 476 d. C.

LA EDAD ANTIGUALA EDAD ANTIGUA

LA CIUDAD EN ROMA

Timgad

Evolución de la ciudadEvolución de la ciudad

Page 9: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

IV milenio a. C. 476 d. C. 1453 d. C.

LA EDAD MEDIALA EDAD MEDIA

LA CIUDAD MEDIEVAL CRISTIANALA CIUDAD MEDIEVAL CRISTIANA

Evolución de la ciudadEvolución de la ciudad

Page 10: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

IV milenio a. C. 476 d. C. 1453 d. C.

LA EDAD MEDIALA EDAD MEDIA

LA CIUDAD MEDIEVAL MUSULMANALA CIUDAD MEDIEVAL MUSULMANA

Evolución de la ciudadEvolución de la ciudad

Page 11: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

Madrid

IV milenio a. C. 476 d. C. 1453 1789

LA EDAD MODERNALA EDAD MODERNA

LA CIUDAD A PARTIR DEL RENACIMIENTOLA CIUDAD A PARTIR DEL RENACIMIENTOSe desarrolla una preocupación por el urbanismo que lleva a:

proyectar cómo sería la ciudad ideal, la que resolvería todas la necesidades de salubridad, defensa, comunicaciones...

remodelar y engrandecer las ciudades existentes, mediante la construcción de plazas, edificios emblemáticos, fuentes, jardines, etc.

Vaticano

Madrid

Evolución de la ciudadEvolución de la ciudad

Page 12: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

Son derribadas las murallas que la rodean.

1789IV milenio a. C. 476 d. C. 1453 s. XIX

CASCO ANTIGUOCASCO ANTIGUOOO

CENTRO HISTÓRICOCENTRO HISTÓRICO

CIUDAD PREINDUSTRIALCIUDAD PREINDUSTRIALCon laCon la

REVOLUCIÓNREVOLUCIÓNINDUSTRIALINDUSTRIAL

LA CIUDAD INDUSTRIALLA CIUDAD INDUSTRIAL

La ciudad existente hasta ahora (La ciudad existente hasta ahora (ciudad preindustrialciudad preindustrial) se queda pequeña:) se queda pequeña:

Son abiertas grandes vías.

Granada

Los barrios obreros, destinados a los trabajadores.

Alrededor de ella surgen nuevos barrios:

El ensanche, para acoger a los burgueses.

Evolución de la ciudadEvolución de la ciudad

Page 13: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

Hasta 1850 Ciudad preindustrial o centro históricoCiudad preindustrial o centro histórico

LA CIUDAD INDUSTRIALLA CIUDAD INDUSTRIAL

Hasta 1915 EnsancheEnsanche

Barrios obrerosBarrios obreros

Un ejemplo: MADRID

Casco Casco antiguoantiguo

EnsancheEnsanche

Cuatro caminosCuatro caminos

ProsperidadProsperidad

Puerta del ÁngelPuerta del Ángel

Evolución de la ciudadEvolución de la ciudad

Page 14: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

1789IV milenio a. C. 476 d. C. 1453 s. XIX s. XXI

Este desarrollo ha configurado a casi todas las ciudades actuales de manera similar, hasta el punto de encontrar prácticamente en todas ellas una estructura típica.

LA CIUDAD POSTINDUSTRIALLA CIUDAD POSTINDUSTRIAL

ZONAS RESIDENCIALES

ZONAS NO RESIDENCIALESEl crecimiento de las ciudades a lo largo del s. XX ha sido acelerado, agregándose nuevos elementos en la periferia como...

Barrios de clases acomodadas

Barrios obreros

Chabolas

Polígonos industriales

Zonas comerciales y de ocio

Zonas de equipamiento (estructuras sanitarias, de servicios, universidades...)

Evolución de la ciudadEvolución de la ciudad

Page 15: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

Ensanche

SECTOR CENTRAL

Estructura urbanaEstructura urbana

Centro histórico

Ensanche

C.B.D.

Zonas residenciales

Zonas no residenciales

Barrios de clases acomodadas Barrios obreros Chabolas

Polígonos industriales Zonas comerciales y de ocio

Zonas de equipamiento (estructuras sanitarias, de servicios, universidades...)

ESTRUCTURA DE LA CIUDAD ACTUALESTRUCTURA DE LA CIUDAD ACTUAL

C.B.D.

Centro Histórico Barrios acomodados

Polígonos industriales

Barrios obreros

Chabolas

Zonas comerciales y de ocio

Zonas de equipamiento

EXTRARRADIO

Page 16: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

TIPO DE AGLOMERACIÓNS URBANASTIPO DE AGLOMERACIÓNS URBANAS

B) ÁREA METROPOLITANA: grande extensión urbana que rodea a unha cidade importante e abarca varios municipios, con relacións sociais e ec entre eles. Características das áreas metropolitanas:

Presidida por unha cidade importante (cidade central).

Relacións ec e sociais entre a cidade central (emprego e servizos) e os núcleos da área metropolitana (solo + barato e residencia para traballadores cidades dormitorio).

Rede de comunicacións esencial para garantir relacións.

Page 17: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

Estilo de vida urbano en toda a área metropolitana, predominio de pob nova e variedade social (de acomodados a humildes).

Estructura espacial: 2 modelos: coroas concéntricas (coroas arredor do núcleo central) ou sectorial e radial (sectores especializados en función dos usos do solo ao longo de vías de comunicación). Nalgunhas cidades (Madrid) modelo mixto.

Page 18: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

• Na actualidade, a partir da crise de 1975, áreas metropolitanas transformacións:

- Expansión territorial.- Descentralización da poboación e actividades ec hacia núcleos da

área.- Crecente dotación de infraestructuras e de servizos.- Especialización funcional (residenciais, industriais…) e social dos

espazos.

Page 19: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

B) CONURBACIÓN: Área urbana continua formada polo crecemento de 2 ou + cidades ata unirse, a través, normalmente de vías de comunicación. Cada cidade da conurbación mantén a súa independencia.

C) REXIÓN URBANA: área urbana discontinua, integrada por cidades dispersas (nebulosa urbana), pero suficientemente densas rexión con características urbanas espazo unitario, creado normalmente polo crecemento de varias cidades.

Page 21: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

D) MEGALÓPOLE: constituída por diversos elementos urbanos (conurbacións, áreas metropolitanas, rexións urbanas) con funcións distintas. Acada dimensión suprarrexional forma rede urbana descontinua, pero sen grandes fracturas (exemplo en España = eixe mediterráneo, desde fronteira francesa ata Cartaxena…).

Page 23: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

Problemas de vivenda: caras por alto prezo do solo e á especulación. Solución = políticas de urbanismo e planificación protección oficial e rehabilitación vivendas antigas.

Problemas de abastecemento e equipamento: consumo de auga e enerxía das cidades nos últimos anos investimentos e instalacións custosas de abastecemento necesidade de aforro. As cidades demandan tamén mellora de equipamentos recreativos, culturais, sanitarios, zonas verdes… fortes investimentos.

PROBLEMAS DAS CIDADES ESPAÑOLASPROBLEMAS DAS CIDADES ESPAÑOLAS

Page 24: UNIDADE 8: Poboamento Urbano
Page 25: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

Problemas de tráfico: causados por desprazamentos residencia-traballo atascos e dificultades de aparcamento. Solución: vías de circunvalación e parkings (de pago, como non!), limitación do uso do automóvil (centros e cascos antigos) e potenciación do transporte público.

Page 26: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

Problemas ambientais: 3 tipos de problemas: Microclima urbano: temperaturas e precipitacións + altas que o seu entorno cidade = foco calorífico por tráfico, calefaccións, industria, materiais (reteñen máis calor) e altura de edificacións (limita ventilación reflicten radiación solar cara ó chan) illa de calor urbana (temperaturas + altas no centro das cidades pola noite que no seu entorno rural).

Page 27: UNIDADE 8: Poboamento Urbano
Page 28: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

Contaminación atmosférica: por tráfico, calefaccións campá de po (campa urbana) que afecta á saúde, plantas e edificios.

Contaminación acústica: ruído por tráfico, obras, ocio (botellóns…)… transtornos (cefaleas, estrés, insomnio e xordeira).

Produción e eliminación de residuos: augas residuais e residuos sólidos urbanos entérranse ou queimánse en vertedoiros de lixo grave impacto ambiental. Solución: depuración de augas e reciclaxe.

Problemas de marxinación social e delincuencia: maior pob, hábitos urbanos (publicidade, estrés, amoreamento…) e desemprego marxinación social (racismo, exclusión, delincuencia, drogadicción, prostitución, alcoholismo). Solución: campañas de prevención e educación destinada a mozos/as principalmente.

Page 29: UNIDADE 8: Poboamento Urbano
Page 30: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

SISTEMA URBANO ESPAÑOLSISTEMA URBANO ESPAÑOL

• Cidades sistema = rede urbana, que cumpre un destacado papel na organización do espazo. As cidades teñen unhas características (tamaño e función), a partir das cales exerce a súa influencia sobre unha área determinada + o – ampla, e ocupan unha posición xerárquica no sistema urbano.

1. TAMAÑO DAS CIDADES.- En España o maior tamaño

demográfico 7 áreas metropolitanas que superan medio millón de habitantes Madrid (a de + pob), Barcelona (con tamaño moito maior do que lle corresponde á 2 cidade dun sistema nacional), Valencia (a notable distancia das anteriores), Sevilla, Bilbao, Zaragoza e Málaga. Tras elas existe un elevado nº de cidades entre 300000 e 400000 (Vigo, A Coruña, Murcia, Valladolid, Alacant, As Palmas…) debido ao crecemento pola descentralización hacia elas de tarefas productivas nos últimos anos.

Page 31: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

- A distribución espacial das cidades polo seu tamaño caracterízase por:a) Grandes cidades na periferia formando semianel: rodeando un espazo interior pouco urbanizado, agás Madrid, rodeado de pequenas cidades. O crecemento das áreas metropolitanas eixes territoriais urbanos:

Eixe setentrional: discontinuo e con dificultades de integración inclúe eixe atlántico (A Coruña e Vigo con proxeccións hacia interior) e eixe cantábrico = triángulo asturiano (Oviedo, Xixón, Avilés), Euskadi e Pamplona con ramificacións interiores (León, Burgos…).

Eixe mediterráneo: levante mediterráneo entre Xirona e Cartaxena + dinamismo.

Eixe andaluz: 2 ramificacións: Val do Guadalquivir (de costa a Xaén) e litoral (Almería-Huelva).

b) As grandes metrópoles concéntranse no NE: con 5 das 7 maiores áreas metropolitanas (+ de ½ millón hab) e deles os 4 maiores plos de actividade ec (Mad, Bar, Bil, Val) e Zaragoza (posición estratéxica).

Page 32: UNIDADE 8: Poboamento Urbano
Page 33: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

2. FUNCIÓN DAS CIDADES ESPAÑOLAS.- Funcións = actividades socioeconómicas que realizan as cidades cara ao exterior

(non hacia o interior) clasificación das cidades en 3 tipos: Cidades primarias: especialización en actividades do sector do primario (agrociudades andaluzas e murcianas, cidades mineras asturianas). Cidades secundarias: especializadas na industria (asturianas, catalanas, vascas) ou na construción (case todas as cidades, principalmente turísticas). Cidades terciarias: especilizadas en servizos, principal actividade urbana. Estes servizos poden ser comerciais, administrativos, culturais, turísticos… Destacan as grandes metrópoles nacionais.

Page 34: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

3. ÁREA DE INFLUENCIA URBANA.- Polas súas funcións as cidades =

lugares centrais que abastecen de bens e servizos a unha área de influencia (hinterland). Está será maior canto máis diversas e especializadas sexan as funcións urbanas.

- Teoría clásica de distribución de lugares centrais foi enunciada polo xeógrafo aleman Christaller (1933) lugares centrais teñen unha área de influencia hexagonal unha vila tería como área de influencia 6 aldeas, unha cidade pequena 6 vilas e así sucesivamente ata chegar ás metrópolis nacionais territorio organizado coma unha malla hexagonal formada polos lugares de influencia de cada lugar central. Difícil aplicación na realidade, no obstante o caso español resulta aproximado

Page 35: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

• Madrid = lugar central principal (Barcelona secundario) e influencia por toda España.

• Na periferia sitúanse os núcleos que lle seguen en influencia (Barcelona, Bilbao, Sevilla, Valencia…).

• A unha distancia intermedia sitúanse os núcleos de rango medio (Valladolid, Burgos, Murcia, Granada, Códoba..) e despois os núcleos de influencia menor.

Page 36: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

4. XERARQUÍA URBANA ESPAÑOLA.- Tamaño, funcións e área de influencia organización xerárquica do sistema

de cidades categorías:a) Metrópoles: cidades na cima do sistema ou rede urbana (+ de 250.000 hab). Funcións especializadas e diversificadas (servizos e industria de alto rango e tecnoloxía) ampla área de influencia. Dentro das metrópoles diferenciamos varios grupos:

Metrópoles nacionais: áreas metropolitanas de Madrid e Barcelona (+ de 4 millóns de hab). Funcións moi especializadas (servizos alto rango e industrias punta e alta tecnoloxía). Influencia nacional, por todo o territorio español, europea e mundial.

Metrópoles rexionais: áreas metropolitanas de Valencia, Bilbao, Sevilla, Málaga e Zaragoza (entre ½ e 1,5 millóns de hab). Servizos de alto rango (administrativos e comerciais). Área de influencia rexional e relacións con metrópoles nacionais.

Metrópoles subrexionais: cidades entre ½ e ¼ millón hab Valladolid, A Coruña, Vigo, Murcia, Oviedo, Alacant… Funcións e servizos especializados (Universidades). Área influencia rexional e subrexional e relacións con metrópoles rexionais.

Page 37: UNIDADE 8: Poboamento Urbano

b) Cidades medias: capitais provinciais non incluidas nas metrópoles. Pob entre 50.000 e 250.000 hab. Funcións terciarias sobre todo, e menos especializadas (comerciais, administrativas, sanitarias, educativas…). Influencia subrexional e relacións con metrópoles e vilas.

c) Cidades peq (vilas): pob menor de 50.000 hab. Funcións moito menos especializadas (administrativas, comerciais, educativas). Área de influencia comarcal (nodos de transporte).

Page 38: UNIDADE 8: Poboamento Urbano