Sasoiko landareen aterpeko hazkuntza

7/23/2019 Sasoiko landareen aterpeko hazkuntza

http://slidepdf.com/reader/full/sasoiko-landareen-aterpeko-hazkuntza 1/43



Proiektuaren bultzatzaileak

Laguntzaileak

Hizkuntz koordinazioa

L ANBIDE EKIMENA

L ANBIDE EKIMENA



Egilea(k): Mari Jose Maiz. Mendikoi-Fraisoro Nekazaritza Eskola

Zuzenketak : Elhuyar Hizkuntz Zerbitzuak

Maketa: Unai Lasa

Azalaren diseinua: Naiara Beasain

Ikasmaterial honek Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren egokitasun-aitormena jaso du: 2002-07-19

2004an prestatua



LANBIDE EKIMENA 1

SASOIKO LANDAREEN ATERPEKO HAZKUNTZA

1. ESPEZIERIK ETA BARIETATERIK ARRUNTENAK

1.1. Kokapenaren arabera

* Non jartzen diren

Bi dira sasoiko landare-espezieak ipintzen diren leku nagusiak:

Lore-ontziak edo jardinerak: gero leiho, balkoi, terraza edota lorategietan jartzeko asmoz.

Lurzoruan bertan: lorategietan normalean.

1.2. Ziklo begetatiboaren arabera

* Urterokoak

Hazkuntza-iraupen motzeko espezieak. Negu amaieran edo udaberri hasieran ereiten dira eta beren

loraldia udaberri erdialdetik udazken erdialdera arte izateko moduan merkaturatzen dira.

Hauek dira gehien erabiltzen diren espezieak: begonia semperflorens, petunia, impatiens waleriana,

tageteak (Indiar krabelina edota Indiar arrosa), salvia, dalia eta ageratum.

Koleoak urte-sasoi berean ekoizten eta saltzen dira, baina ez dira beren loreengatik saltzen, beren

hostoen koloreengatik baizik.

* Bi urtez behingoak

Hauen hazkuntza-iraupena aurrekoena baino luzeagoa da. Normalean, udan ereiten dira eta beren

loreengatik merkaturatzen dira, lorategiak udazken amaieratik udaberri hasierara arte apaintzeko asmoz.

Primula acaulis eta pentsamenduak dira gehien erabiltzen diren espezieak.

1.3. Barietaterik arruntenak

* Serieak

Serie izenarekin ezagutzen da sasoiko landare-barietate bakoitza. Serie izen honek zenbait ezaugarri

morfologiko eta fisiologiko dituzten espezie bereko kide diren landare-motak bereizten ditu.



Nekazaritzako Ustiapen Intentsiboak

LANBIDE EKIMENA 2

Serie bakoitzaren barnean kolore desberdineko loreak dituzten landareak aurki daitezke, eta batzuetan

(gutxitan) kolore nahastea (melange) eskatzen da.

* Ospetsuenak

Begonia semperflorens: hostoen eta loreen koloreagatik ezagunak (ambassador...).

Petunia: multiflorak (lore asko eta txikiak ), grandiflorak (lore gutxiago baina handiagoak ),

gigantiflorak (lore handiagoak ), kolore bakarrekoak edo bi kolorekoak: hulahoop...

Impatiens waleriana: multiflorak, grandiflorak, lore sinple ala bikoitza: accent...

Primula acaulis: danova...

Pentsamentu hirukolorea: super majestic...

2. PROGRAMAZIOA LANDAREEN EKOIZPENEAN

2.1. Ekoizpena eta salmenta

* Eskariaren arabera egindako ekoizpena

Enpresak jarduera ona izan dezan, garrantzi handikoa da ekoizpenaren zati handi bat ( ekoizpen

osoa bada, hobe) bezeroen eskaeren arabera egitea. Aldi berean, eskaerei bere garaian erantzuteko,

denbora neurtzea ere oso garrantzitsua izango da.

* Entrega-egutegia

IKUSI gaiaren amaieran aurkituko dituzu Neo Plant enpresak bidalitakoak.

Bertan, salmenta-formatuak azaldu behar du, kanpainaren hasiera eta amaiera, eta erosleak eskaera

egiteko duen gutxieneko epea.

* Ekoizpena

Eskaera jaso eta ordenagailuan sartu ondoren, ekoizpena hasten da. Hazkuntza egiteko behar den

denbora neurtuko dugu, eskatutako data eta formatuan erantzuteko, bezeroak behar den moduan

landareak berriz hazten jarrai dezan.



Landarezaintza

LANBIDE EKIMENA 3

2.2. Programazioa

* Ereintza mailakatua

Oro har (eskaeraren arabera lana eginez gero, gutxiago), ereitean mailaketa bat egiten da 10-15

egunetik behin (eta zehar-aldaketa, hala behar izanez gero). Lehenengo ereintza da kanpainaren hasie-

rakoa; bigarrenak eta ondorengoak, indartsuenak, eta azkenekoak, kanpaina-amaierakoak.

* Programazio-adibide bat

Prímula acaulis danova seriea merkaturatzeko, Neo Plant enpresak argitaratua.

Ereintza-erretiluak (zoriz ): 28. astetik (uztailaren 13tik 19ra) 43. astera (urriaren 19tik 24ra),

biak barne, landare-mota hau salgai dago. Eskaera, landarea eskuratu nahi dugun data

baino 7 aste lehenago egin behar da gutxienez.

Erretilu albeolodunak: kasu honetan datak aldatu egiten dira formatuaren (tamaina) arabera.

Oso landare txikiaren kasuan (230 albeolo/erretilu), landarea 35. astetik (abuztuaren 31tik

irailaren 6ra) 50. astera (abenduaren 7tik 13ra) arte eskura daiteke eta eskatzeko epea 12

astekoa da gutxienez; 112 albeoloko erretiluetan (gehiago erabiltzen da) egindako landareen

kasuan, ekoizpen-garaia 33. astetik (abuztuaren 17tik 23ra) 50. astera (abenduaren 7tik

13ra) izaten da, eta epea, 13 astekoa; azkenik, 60 albeoloko erretiluaren kasuan (oso

landare ona eta osatuagoa), 33. eta 50. aste bitartean ekoizten da landarea eta eskatzekoepeak 15 astekoa izan behar du gutxienez.

2.3. Hazkuntza-iraupena

* Landareen ereintza merkaturatzea

Aipatutako orri horietan agertzen diren epeari dagozkion datuak irakurriz gero, espezieen (bakoitza

bere formatuarekin) landarea ekoizteko behar den denbora jakin ahal izango dugu.

* Adibidea

Begonia semperflorens landarearen hazkuntza-iraupena (ereintza-salmenta) hazitegi-erretiluetan, 8

aste; 230 unitateko erretilu albeolodunetan, 11 aste; 112 unitatekotan, 12 aste, eta 60 unitateko erreti-

luetan 13 aste.



Landarezaintza

LANBIDE EKIMENA 5

3.3. Ekipamenduak

* Ereintza-makina

Egun, erretilu albeolodunetan zuzeneko ereintza egiteko beharrezkoa, bai lan honetan (ereintza),

baita zehar-aldaketetan ere (zoriz egindako ereintza-erretilutik landareak erretilu albeolodunetara pasa),

lan-kostuak gutxitzen baititu.

* Ernetze-ganbera

Guztiz osatuta, udan ereiten diren eta ondo ernetzeko tenperatura nahikoa freskoa (17 ºC gutxi gora-

behera) behar duten espezieak ernetzeko ( primulak eta pentsamenduak, batez ere).

* Ernetze-mahaiak

Beharrezkoak ernetze-gune osoak berogailu ona ez badauka. Bero-iturria energia elektrikoa edota ur

beroa izan daiteke.

* Hazkuntza-mahaiak

Mugikorrak (azalera erabilgarria handitu egingo da), aluminiozkoak (arinak ) eta oinarria galvaniza-

tutako burdin sarez egindakoak.

Gaur egun, garraio-modulu deitutakoek ordezkatzen dituzte betiko hazkuntza-mahaiak. Modulu

horiek landarez betetako mahai bat mugitzea ahalbidetzen dute negutegian zehar, eta landaretxoak

negutegian alde batetik bestera eramateko erabiltzen diren mahaien arteko landaretxo-aldaketak egiteko

behar den eskulana murrizten dute.

* Berokuntza

Zoru-gainean kokaturik dagoen plastiko uzkurtutik joaten den ur beroa erabiliz.

Garrantzi handia dauka instalazioan ipini diren gune guztietako kontrol klimatikoak.

* Pantaila termikoa

Beroketa-gastuak aurrezteko, programatutako orduetan zabaltzeko eta biltzeko (ilunabarra eta egun-

sentia) automatizazioa izan beharko du.

* Itzal-sarea

Gehienetan pantaila termikoek betetzen dute itzal-sareen funtzioa. Udaberri-hasieratik udazkeneraarte (argitasuna gehiegizkoa denean) jarriko dira martxan.




LANBIDE EKIMENA 6

* Ureztapena

Hazkuntza-guneetan ureztapen-orgak, mikroihinztadura bidezko ureztapena, lerro bereko guneak

ureztatu ahal izateko prestatuak (imanen bidez ).

* Ureztapen ongarriduna

Erabat osatutako instalazioa (ur-depositua, talde bultzatzailea, disoluzio nagusia biltzeko tangak,

injektoreak, programagailua, zundak, iragazkiak, tutuak, banatzaileak...).

* Argitasuna

Argiaren intentsitate txikiarekiko sentikorrak diren laboreen kasuetan (oso garrantzitsua gure

inguruan). Komeni da 400 watteko sodio-lurrunezko bonbilak jartzea (2 x 2 metroko dentsitatearekin),landare-mailan 3.500 lux-eko argitasuna lortzeko, eta landarea garatuz doan heinean intentsitatea gehitu

egingo da.

* Colling system

Udako laboreentzat, batez ere ( primula eta pentsamendua).

* Kontrol-landareak

Ingurune-baldintzak kontrolatzeko eta dagokion instalazioa martxan jartzeko edo gelditzeko, dena

bere sentsore eta automatismoekin.

3.4. Hornikuntzak

* Haziak

Kontuan hartu beharrekoa

Mota desberdinak, ezaugarrien arabera: hazi- ala pilula-itxurakoak (azken horiek ereintza

mekanikoa ahalbidetzeko edota tamaina handitzeko), lumarik gabeak (dituzten luma antzeko

ileak kenduta, tageteen kasuan egiten den moduan).

Hornitzaileak: gaiaren amaieran zerrenda bat agertzen da, baita salmenta prezio batzuk ere.

Ernetze-ehunekoa: kontuan hartu beharra dago katalogoetan agertzen diren zifrak ez direla

oso fidagarriak, etxe ekoizleek haziak ondo ernetzeko erabiltzen dituzten ingurune-

-baldintzak instalazio komertzialak dituztenak baino askoz hobeak direlako. Hori dela-eta,

gramo batean zenbat hazi dauden adierazten duen datua baztertu eta 1000 landaretxo

ekoizteko zenbat gramo edo ale behar diren adierazten duena erabiltzea komeni da.



Landarezaintza

LANBIDE EKIMENA 7

* Ontziak

Gehien erabiltzen direnak:

Hazia zoriz ereiteko erretiluak: porespanezkoak, garestiak eta landareak salduz gero berreskura

ezinak. Ez da ahaztu behar drainatze-zuloak egin behar zaizkiela (ez badituzte behintzat ).

Ondo kalkulatu behar da ereintza-dosia, erretiluaren tamainaren eta erretiluan nahi dugun landaretxo-

-kopuruaren arabera (oso erabilia da 500-700 bitarteko landaretxo/erretilu dentsitatea).

Zehar-aldatzeko edota ereintza mekanizatua egiteko erretilu albeolodunak, polietilenozkoak:

landareak salduta ezin dira berreskuratu eta, nahiz eta neurria estandarra izan, albeolo-

-kopurua desberdina da (230, 112, 60...).

* Substratuak

Erabilienak komertzialak dira, bahetutako zohikatz argia, neutralizatuta 5,5-6ko pHa lortu arte;

aireztatzaile bat (ale txikiko perlita...) eta ongarri pixka bat (landare-hazitegiak oso sentikorrak dira gatz

mineralekiko) gehitzen zaizkio.

Landaretxoen zehar-aldatzeetan edota hazkuntza-erretiluetan, berriz, (ureztapen ongarriduna egiteko

ekiporik ez badugu) askapen moteleko ongarria gehitzen zaio substratuari.

4. LANDARE- EKOIZPENAREN PROZESUA

4.1. Ereintza

* Erretilu-hazitegiak

Bete beharreko urratsak:

Substratua banatu egiten da erretilu berrietan (edo desinfektatuetan).

Ohol txiki batekin berdindu eta pixka bat zapaldu ondoren, urez eta desinfektatzailez

(Previcur, adibidez ) osatutako azpi baten gainean jartzen dira erretiluak (edo tratamendu bat

egiten zaie gainetik ).

Zoriz ereiten da hazia, gehienetan hondar finarekin nahastu ondoren (kontuz dosi eta

homogeneotasunarekin hazia banatzerakoan).

Beharrezkoa denean, bermikulitarekin (edo substratu-geruza mehe batekin) estali haziak.

Ernetze-unera eramaten dira erretiluak eta segidan ingurune-baldintzak kontrolatzen dituen

ekipamendua jartzen da martxan.




LANBIDE EKIMENA 8

* Ereintza mekanizatua

Multipot deitutako erretilu albeolodunetan egindako ereintza-mota honetan % 85eko ernetze-tasa

aurreikusten da (hutsegiteak zuzendu egin beharko dira). Ereintza egiteko, gaur egun, makinaren

hasieran erretiluak eskuz bereizten dira, eta ereintza-prozesua bukatu eta gero, erretiluak ernetze-

-gunera eramaten dira.

* Eskuzko ereintza

Erretilu albeolodunetan egiten da, baina makinarik gabe. Hazien tamaina, substratuaren eta hazien

banaketa... dela-eta, gehienetan ez da ereintza-mota hau egitea gomendatzen, batez ere enpresa handietan.

4.2. Zehar-aldaketa

* Zein kasutan

Ereintza mekanizatuan hutsegiteak betetzeko (% 15 gutxi gorabehera) edo zoriz ereindako hazitik

jaiotako landareak erretilu albeolodunetan saltzeko egiten da lan hau.

* Hutsarteak nola bete

Substratua busti ondoren (errazago kentzen dira landaretxoak ), landarea erretilutik erretiratu egiten

da eta hutsarteren bat duen albeoloan edota erretiluetako albeoloetan jartzen da.

* Erretilu albeolodunak nola osatu

Bete beharreko urratsak:

Erretiluak, denak ondo elkarturik, lan-lekuan (hazkuntza-mahaietan askotan) jartzen dira.

Substratu-zakua ireki ondoren, oholtxo bat erabiliz substratua erretilu guztien artean ondo

banatzen da (kopurua eta homogeneotasuna) albeolo guztiak ondo betez (substratua ez da

busti behar ).

Substratua banatu ondoren, erretiluak uretan busti egiten dira (desinfektatzailearekin, Previcur,

adibidez ) sartuz edo gainetik (ihinztaduraz ) bustiz.

Landaretxoak kendu egiten dira hazitegitik eta albeoloetan jartzen dira banan-banan

(“tantagailu-ezten” deiturikoarekin oso ondo egiten da).

Berriro ureztatu gabe, erretiluak (edo mahai osoa) hazkuntza-gunera eramaten dira.



Landarezaintza

LANBIDE EKIMENA 9

5. BERRAZKUNTZA

5.1. Hazkuntza-fitxak

* Azaldu behar diren datuak

Landareen ekoizpen-fitxetan agertzen diren datuak alde batera utzita, fitxa hauetan ezaugarriei

dagozkien datuek ere azaldu behar dute: beharrezko instalazioak (negutegia...), ontziraketa (amaierako

ontzia, substratua…), kokapena (ontzi/m2 , lekua...), hazkuntza-baldintzak (tenperatura, hezetasuna,

argitasuna, ureztapena, ongarriketa, hazkuntza-iraupena...), merkaturatzea (bilgarria, helbideak ...),

zainketa fitosanitarioak (izurrite eta gaixotasunak, neurri kulturalak, tratamendu kimikoak ...).

IKUSI gaiaren amaieran agertzen diren hazkuntza-fitxak.

5.2. Beharrezko baliabideak

* Instalazioak, ekipamenduak, hornikuntzak

Landareari buruz 3.2, 3.3 eta 3.4 ataletan aipatzen direnak bete beharko dira (oso antzekoak dira),

baina berrazkuntzan ereintza-makina eta ugalketarako instalazioak ez dira beharrezkoak izango. Bestalde,

ontziratze-makina baten beharra aztertu beharko da.

5.3. Berrazkuntza-prozesua

* Ontziratzea

Kanpoan erositako landareak (gehiagotan erretilu albeolodunetan hazitegi-erretiluetan baino) jaso

ondoren, edota guk egindako landareen hazkuntza bukatu eta gero, ontziratzea da egin beharreko

lehenbiziko lana.

Horretarako erabiltzen diren ontziak (8 cm-ko erretilu albeolodunak eta 9-11 cm-ko lore-ontzi karra-

tuak dira erabilienak; lore-ontzi biribilak gero eta gutxiago erabiltzen dira) substratuz betetzen dira goiko

aldetik zentimetro bateraino (substratua zapaldu gabe); ondoren landareak (sustrai-lurrarekin) aldatzen

dira bertan.

Segidan, ontziak (eta landareak, noski ) behin betiko hazkuntza-gunera eramaten dira, tamainaren

eta azken kokapenaren arabera beraien artean tarte bat utziz. Lorezaintzarako ekoitzitako landare

gazteak 8 cm-ko albeolodun erretiluetan aldatuko dira eta erretilu guztiak elkarren kontra jarriko dira

instalazioan; 11 cm-ko lore-ontzi karratuetan ontziratutako eta loretan dauden landare helduagoen

kasuan, berriz, 40 ontzi/m2 jarriko dira.




LANBIDE EKIMENA 10

* Hazkuntza-baldintzak

Tenperatura egokienak 18-25 ºC bitartekoak dira, eta gauekoek ez dute 10 ºC-tik jaitsi behar.

Halaber, komeni da hazkuntzaren azken faseetako ingurune-baldintzak eta kanpokoak oso antzekoak

izatea, landareen egokitzapena errazteko.

Modu berean, ureztapen-sistema ongarriduna jarri beharko da edo bestela ureztapenarena

gutxienez; kasu horretan substratuari ondo osatutako askapen moteleko eta ale txikiko ongarria gehitu

beharko zaio ontziratzean.

6. SASOIKO LANDAREEN ERAGILE KALTEGARRIAK

6.1. Hazkuntza-ezaugarriak

* Alde onak

Ondorengoak dira landare-mota honen ekoizpenak izaten dituen alde onak: jarduera bi fasetan dago

zatituta (landare-ekoizpena eta berrazkuntza), biak oso espezializaturik eta, batez ere, oso iraupen

motzekoak. Hori dela-eta, oinarrizko prebentzio-arau batzuk kontuan hartuz gero, eragile kaltegarriak

agertzeko arriskua murriztu egiten da.

6.2. Gaitzak eta hauei aurre egiteko modua

* Gehien agertzen direnak

Lur edo substratuko onddoek (rhizoctonia-k, phythium-ak eta phytopthora-k lehenengo faseetan eta

sclerotinia-k aurreraxeago) zimeldurak eta lepoko usteldurak sor ditzakete; aireko onddoek, berriz,

(botrytis-ak eta gorrinak gehienetan) aireko ataletako usteldurak eragin ditzakete.

* Zer egin

Hazkuntza ondo zaindu behar da hasieratik, substratuaren, tresneriaren eta lanabesen (berriak edo

desinfektaturik erabiliz ) garbitasunean erreparatuz, eta substratuko eta inguruneko hezetasunaren eta

tenperaturaren arteko oreka mantenduz. Gehiegizko hezetasuna eta hotz edo beroa ekidinez,

gaixotutako atalak edota oso kaltetutako landareak kenduz. Azkenean eta beharrezkoa baldin bada,

prebentzio-tratamenduaren egutegia (15 egunean behin, adibidez, eta espektro zabaleko produktuak

txandakatuz ) egin daiteke.



Landarezaintza

LANBIDE EKIMENA 11

6.3. Izurriteak eta borroka-moduak

* Ohikoenak

Hiru dira landare hauen etsairik garrantzitsuenak eta menderatu behar direnak: zorriak, euli zuria eta

thrips-ak. Intsektu horiek hazkuntzaren bideragarritasuna arriskuan jarriz gero, produktu jakinen bidez

kontrola daitezke.

6.4. Ardurak

* Segurtasuna

Garrantzi handia du norberarekiko eta ingurunearekiko segurtasun-arauak betetzea, eta kontuan

hartu beharra dago landare hauek (batez ere, hazkuntzaren lehenengo faseetan) oso sentikorrak direla

oso kontzentraturik erabiltzen diren produktu fitosanitarioekiko. Hori dela-eta, tratamenduak arreta

handiz egin beharko dira, etiketak ondo irakurri ondoren, eta dosifikazio eta aplikazio zuzenak erabiliz.




LANBIDE EKIMENA 12

SASOIKO LOREAK

ESPEZIERIK GARRANTZITSUENAK

6.1. irudia.

6.2. irudia.



Landarezaintza

LANBIDE EKIMENA 13

6.3. irudia.

6.4. irudia.




LANBIDE EKIMENA 14

6.5. irudia.

6.6. irudia.



Landarezaintza

LANBIDE EKIMENA 15

6.7. irudia.

6.8. irudia.




LANBIDE EKIMENA 16

6.9. irudia.

6.10. irudia.



Landarezaintza

LANBIDE EKIMENA 17

6.11. irudia.

6.12. irudia.




LANBIDE EKIMENA 18

SASOIKO LOREAK

HAZI-SALTZAILEAK

6.13. irudia.



Landarezaintza

LANBIDE EKIMENA 19

SASOIKO LOREAK

HAZIEN PREZIOAK

6.14. irudia.




LANBIDE EKIMENA 20

6.15. irudia.



Landarezaintza

LANBIDE EKIMENA 21

SASOIKO LOREAK

LANDAREAK

SALMENTA PREZIOA – ESKURATZEKO EGUTEGIAK

6.16. irudia.




LANBIDE EKIMENA 22

HAZKUNTZA-PROZESUA

6.17. irudia. Landareak hazteko negutegia.

6.18. irudia. Minilandareen ekoizpen industrialerako instalazioak.



Landarezaintza

LANBIDE EKIMENA 23

6.19. irudia. Azpiko beroa, ur beroa erabiliz. 6.20. irudia. Eskuz egindako ereintza hazitegi-kaxan.

6.21. irudia. Hainbat landare-formatu.




LANBIDE EKIMENA 24

6.22. irudia. Zehar- aldatutako Petunia. 6.23. irudia. Erretiluetan hazitako landarea (Petunia).

6.24. irudia. Petunia hazitegi-kaxetan (saltzeko prest). 6.25. irudia. 336ko, 240ko eta 112ko erretilu

albeolodunetan hazitako begonia semperflorens.

6.26. irudia. Landareak merkaturatzeko modu babestzailea. 6.27. irudia. Landareak merkaturatzeko

kaxabaten barrualdea.



Landarezaintza

LANBIDE EKIMENA 25

HAZKUNTZA-FITXAK

PRIMULA acaulis - SAN JOSE LOREA

BOTANIKA. Familia: Primulazeoak. Generoa: Primula. Espeziea: Acaulis.

KOPURUA. Hazi-kopurua: 900-1.200 gramoko. 1.000 landare lortzeko: 2 gramo hazi.

EREINTZA. Instalazioa: ganbera hotza, negutegi hotza edo itzalpea. Data: uda (gehiegizko beroak

ernetzea kaltetzen du). Argia behar du ondo ernetzeko. Ernaketa: 21-28 egun, erein ondoren.

Tenperatura: 17-18 ºC. Substratua: hazitegietarako berezia.

ZEHAR-ALDATZEA. Ontziak: lehenengoa, 60-ko erretiluan, 6 astera, eta bigarrena M-11-ko

ontzietara. Dentsitatea: m

2

-ko 80 landare. Substratua: zehar-aldaketetarako berezia, aireztapen etadrainatze onarekin.

HAZKUNTZA. Tenperatura: 16-18 ºC. Merkaturatzea: M-11. Dentsitatea: hazkuntzaren amaieran

m2-ko 40 landare. Ongarriketa: astero ur-litroko 1-1,5 g, 12-9-34 orekadun ongarria erabiliz (garrantzi-

tsua da potasioa izatea). Izurrite eta gaixotasunak: pythium-a (hazitegian), botrytis-a, landare-zorriak,

akaroak eta euli zuria. Hazkuntza-baldintza itogarriek nerbio arteko klorosia sortzen dute. Oharra: kan-

poan hazitako landareak, negutegian, 10-13 ºC-tan bortxatuta, 10-15 egunen buruan loretan hasten dira.

Hainbat barietate erabiliz, loraketa azarotik apirilera lortzeko aukera dago.

VIOLA tricolor - PENTSAMENDUAK

BOTANIKA. Familia: Biolazeoak. Generoa: Bioleta. Espeziea: Tricolor.

KOPURUA. Hazi-kopurua: 700-800 gramoko. 1.000 landare ekoizteko: 2,5-3 gramo.

EREINTZA. Instalazioa: udako ereintzarako hazitegia ganbera hotzean edo itzalpean, lekuaren

arabera. Ernaketa: 10-20 egunera, erein ondoren. Data: ekain-iraila bitartean. Tenperatura: 15-18 ºC.

Hazitegia: poliestirenozko kaxa. Substratua: hazitegietarako berezia, granulometria finekoa, drainagarria

eta gatz gutxikoa (azken horiekiko sentikorrak).

ZEHAR-ALDATZEA. Data eta ontziak: lehenengoa 25-35 egunera, erne ondoren (landareak bene-

tako bi hostotxoak dituenean), 60ko erretiluetara; bigarrena, tamainak hala agintzen duenean M-11-ko

ontzietara. Substratua: zehar-aldaketarako berezia, aireztatzailea eta hazitegietakoa baino ongarriketa-

-maila altuagoa.

HAZKUNTZA. Dentsitatea: hazkuntzaren hasieran m2-ko 80 landare jartzen diren arren, laster 40

landare besterik ez da jartzen. Ongarriketa: 0,5-1 gramo litroko, astero 1-0,3-1,7 oreka duen ongarria

ureztaketarekin batera erabiliz. Merkaturatzea: M-11-ko lore-ontziak. Izurrite eta gaixotasunak: pythium,

botrytis-a, rhizoctonia, phytophthora, landare-zorriak, hosto eta lurreko nematodoak, bareak.




LANBIDE EKIMENA 26

BEGONIA semperflorens

BOTANIKA. Familia: Begoniazeoak. Generoa: Begonia. Espeziea: Semperflorens

KOPURUA. Hazi-kopurua: 60.000-80.000 gramoko. 1.000 landare lortzeko: 0,05 gramo.

EREINTZA. Instalazioa: hazitegian eta negutegiaren barruan beroarekin. Data: abendu-urtarrilla

(hemen pixka bat beranduago). Ernaketa: 15-21 egun. Hazitegia: poliestirenozko kaxa (ez da zuzeneko

ereintza egiten, eta haziak tamaina txikia duenez, hazitegian banatzean zailtasunak azaltzen dira.

Tenperatura: substratuan 21 ºC eta giroan 22-23 ºC. Substratua: hazitegietarako berezia (Sustrat 1,

Klassman, Bryll 3º zk...).

ZEHAR-ALDATZEA. Data: erne ondoren, 6-9 astera. Substratua: zehar-aldaketarako berezia

(Sustrat II, Klassman, Bryll 4º zk...). Ontziak: lehenengoa, 60-84 albeolo-erretilura, aurrenengo benetakohostoak ikusten direnean; bigarrena, 11ko lore-ontzietan, landarearen tamainak horrela eskatzen

duenean. Dentsitatea: m2-ko 80 landare hasieran.

HAZKUNTZA. Iraupena: 15-17 aste guztira. Merkaturatzea: M 7-11-ko lore-ontzia. Dentsitatea: m2-

-ko 40 landare. Ongarriketa: 0,5-1g/l, potasiotan aberatsa (12-9-34, adibidez) eta ureztaketarekin batera

astero emango dena (bitan banatuz gero, hobe). Gaixotasunak eta izurriteak: botrytis-a, oidium eta

pythium-arekiko oso sentikorra. Giro sargorian, ur hotzarekin egindako ihinztadurazko ureztaketak

hostoetan orbanak eragin ditzake.

Erregulatzaileak: hazkuntzarako Clomercuat (Cycocel) 1500 ppm erabil daiteke.

KOLEOA

BOTANIKA. Familia: Ezpaindunak.

KOPURUA: 4.000 hazi gramoko.

EREINTZA. Data: abendu erdi aldera. Tenperatura: 18 ºC. Argia: hazia pixka bat estali. Substratua:

hazitegietarako berezia.

ZEHAR-ALDATZEA: ez da beharrezkoa.

HAZKUNTZA. Ontziratzeko data: erne ondoren, 30-45 egun. Ontzia: M-11-ko lore-ontzietara. Ten-

peratura: minimoa 13 ºC, egokia 18 ºC, maximoa 27 ºC. Ureztaketa: hezetasun iraunkorra mantendu.

Dentsitatea: m2-ko 49.



Landarezaintza

LANBIDE EKIMENA 27

GAZANIA splendens - GAZANIA

BOTANIKA. Familia: Konposatuak. Generoa: Gazania. Espeziea: Splendens.

KOPURUA: 330-960 hazi gramoko. 1.000 landare ekoizteko: 5 g.

EREINTZA. Ernaketa: 7-10 egun erein ondoren. Instalazioa: azpiko berotasun-sistema duen

negutegia. Hazitegia: poliestirenozko erretilua. Data: otsail-apirila. Substratua: hazitegietarako berezia.

ZEHAR-ALDATZEA. Data eta ontzia: 3 aste erne ondoren, 60-ko erretiluetara; bigarrenean M-11-ko

lore-ontzietara pasatzen dira. Substratua: zehar-aldaketarako berezia aireztatzaileren batekin.

HAZKUNTZA. Iraupena: 8-10 aste zehar-aldaketaren ondoren. Tenperatura: 18 ºC. Instalazioa: ne-

gutegi hotza. Dentsitatea m2-ko 80 landare hasieran eta 50 landare geroxeago. Izurrite eta gaixotasunak:

pythium-a, botrytis-a. Oharra: egoera itogarriekiko oso sentikorra.

IMPATIENS Hibrida - ALEGRIA

BOTANIKA. Familia: Baltsaminazeoak. Generoa: Impatiens. Espeziea: Hibridoa.

KOPURUA: 1.400-2.100 hazi gramoko. 1.000 landare ekoizteko: 1,5 g.

EREINTZA. Ernaketa: 8-15 egun erne ondoren. Instalazioa: negutegia, azpiko berokuntzarekin.

Data: otsail-martxoa (urtarrila ere bai). Tenperatura: 20-24 ºC. Ontzia: poliestirenozko kaxa. Substratua:

hazitegietarako berezia (granulometria fina, aireztatzailea eta ongarriketa baxua); Triohum, Sustrat Y,

Brill 3 edo antzekoa.

ZEHAR-ALDATZEA. Noiz eta nora: lehenengoa ernaketaren ondoren, 15-25 egunera 60-ko

erretiluan; bigarrena, M 11-ko lore-ontzian. Substratua: zehar-aldaketarako berezia, aireztapen onarekin

eta drainatzeko gaitasunarekin.

HAZKUNTZA. Iraupena: 9-10 aste lehenengo zehar-aldaketaren ondoren. Merkaturatzea: M 11-ko

lore-ontzian. Instalazioa: negutegi hotza (berogailuaren laguntza beharko da), beti ere lekuaren

arabera. Tenperatura: 20-24º C. Dentsitatea: Lore-ontzietan jarri eta lau astera, m2-ko 40 landare.

Ongarriketa: 0,5-1 g/l, 1:0,3:1,6 oreka duen ongarria, ureztatzeko erabiltzen dugun urarekin batera

emanda astean behin (bi ureztaketatan banatuz gero, hobe). Izurriteak eta gaitzak: frankinella (thrips),

akaroak, landare-zorriak, botrytis-a, rhizoctonia eta pythium (hazitegian). Erregulatzaileak: Clomercuat

(Cycocel), 1-2 c3/l edo Daminocida (B-nine) 3 g/l, batez ere erretiluko fasean eman. Oharra: Lehe-

nengo loreak kentzea aholkatzen da.




LANBIDE EKIMENA 28

PETUNIA hibrida - PETUNIA

BOTANIKA. Familia: Solanazeoak. Generoa: Petunia. Espeziea: Hibridoa.

KOPURUA: 9.000-10.000 hazi gramoko. 1.000 landare ekoizteko 0,25 g.

EREINTZA. Ernaketa: 10-20 egun. Instalazioa: hazitegia berogailuarekin. Data: urtarril-martxoa.

Tenperatura: 18-20 ºC. Substratua: hazitegietarako berezia, granulometria fina eta ongarriketa baxua

(Trimoun Y, Klassman, Brill 3...).

ZEHAR-ALDATZEA. Data eta ontzia: lehenengoa 20 egun erne ondoren (lehenengo benetako bi

hostoekin) 60ko albeoloa; bigarrena landareak sustrai-lurra ondo eratuta daukanean eta kanpoko aldeak

azalera guztia hartu duenean M 11-ko lore-ontzietara. Dentsitatea: m2-ko 80 landare. Substratua: zehar-

-aldaketarako berezia, hazitegietakoa baino granulometria lodiagoa eta ongarriketa-maila altuagoa

(Triohum II, Brill 2...).

HAZKUNTZA. Iraupena: 10-12 aste. Merkaturatzea: M-11, edo 60ko erretiluan. Instalazioa:

negutegi hotza eta lekuaren arabera berogailuaren laguntzarekin. Dentsitatea: ontziratu ondoren, 6-7

astera m2-ko 40 landare. Tenperatura: 18-20 ºC. Ongarriketa: 0,5-1 g/l, 1:0,3:1,6 oreka duen ongarria,

ureztaketarekin batera astean behin. Loraketa hasten denean, potasio-maila ona mantendu. Izurriteak

eta gaixotasunak: oidioa, liryomiza, landare-zorriak. Erregulatzaileak: landarea, erretilua edo lore-

-ontzia estaltzen hasten denean, Danimocida (B-nine) eta 8-10 egunetik behin tratamendua errepikatu

loraketa arte; dosia, 2-4 g/l.

SALVIA splendens - SALBIA

BOTANIKA. Familia: Ezpaindunak. Generoa: Salvia. Espeziea: Splendens.

KOPURUA: 250 hazi gramoko. 1.000 landare ekoizteko 6-8 gramo.

EREINTZA. Ernaketa: 8-10 egun. Instalazioa: negutegia berogailuarekin. Data: urtarril-martxoa.

Hazitegi-mota: poliestirenozko kaxa. Substratua: hazitegietarako berezia. Tenperatura: 20-22 ºC.

ZEHAR-ALDATZEA. Data eta ontziak: 2-3 astera erne ondoren, lehenengoa 60-ko erretiluan;

bigarrena M-11-ko lore-ontzian. Dentsitatea: m2-ko 80 landare. Substratua: zehar-aldaketarako

berezia, aireztatua eta drainagarria.

HAZKUNTZA: Dentsitatea: m2-ko 40 landare. Iraupena: 10-11 aste. Merkaturatzea: M-11. Instalazioa:

negutegian, lekuaren arabera berogailua erabiliz. Tenperatura: 18-25 ºC. Hezetasuna: handi samarra.

Dentsitatea: 2. zehar-aldaketaren ondoren 4 astera, m2-ko 40 landare. Ongarriketa: 0,5-1 g/l asteko,

1:0,3:1,6 oreka duen ongarri batekin eta ureztaketarekin batera banatua. Gaixotasun eta izurriteak:

botrytis-a, pythium-a, rhizoctonia, euli zuria, frankiniella. Erregulatzaileak: Daminocida (B-nine) 2,5-5 g/l

edo Clomercuat (Cycocel) 2,5 cm3/l. Oharra: interesgarria litzateke lorea-erorketarekiko erresistenteak

diren barietateak haztea.



Landarezaintza

LANBIDE EKIMENA 29

TAGETE patula - TAGETE (Indiar krabelina)

BOTANIKA. Familia: Konposatua. Generoa: Tagete. Familia: Patula.

KOPURUA: 300-500 hazi gramoko. 1.000 landare ekoizteko 8-10g.

EREINTZA. Ernaketa: 3-7 egun. Instalazioa: negutegia berogailuarekin. Data: otsail-martxoa.

Tenperatura: 18 ºC. Hazitegi-mota: poliestirenozko kaxa. Substratua: hazitegietarako berezia.

ZEHAR-ALDATZEA. Noiz eta nora: lehenengoa 10-15 egun erne ondoren 40 edo 60-ko erretilu

albeolodunetara; bigarrena M-11 lore-ontzietara.

Dentsitatea: m2-ko 80 landare. Substratua: zehar-aldaketarako berezia, aireztatzailearekin.

HAZKUNTZA. Iraupena: 10-15 aste zehar-aldaketaren ondoren. Merkaturatzea: 40-ko albeoloan eta

M-11-an. Instalazioa: negutegia (lekuaren arabera, berogailuaren laguntzaz); itzalean amai daiteke.

Tenperatura: 12-16 ºC mantendu gutxienez. Dentsitatea: bigarren zehar-aldaketaren ondoren 3 astera, m2-

-ko 40 landare. Ongarriketa: astero 1-1,5 g/l, 1:0,3:1,6 orekadun ongarri batekin. Izurrite eta gaixotasunak:

liriomiza. Erregulatzailea: Clomercuat (Cycocel) 2 cm3/l edo Daminocida (B-nine) 3 g/l. Oharra: Indiar

arrosaren (tagete erecta) hazkuntzak aste bat edo bi gehiago irauten du.




LANBIDE EKIMENA 30

SASOIKO LANDAREEN ATERPEKO HAZKUNTZA

GALDERAK

1. ESPEZIERIK ETA BARIETATERIK ARRUNTENAK

1.1. Kokapenaren arabera

11.. Esan zein diren sasoiko landareak jartzen diren ohiko lekuak.

1.2. Beren ziklo begetatiboaren arabera

22.. Landareen ereintza- eta loraldi-ezaugarriak.

* Urterokoenak

* Bi urtez behingokoenak

33.. Gai honetan ikasten diren landareak:

* Urterokoak

* Bi urtez behingokoak

1.3. Barietaterik arruntenak

44.. Zer beste izen dute sasoiko landare-barietateek?

55.. Jar iezaiozu dagokion izena irudietako espezie bakoitzari.

66.. Hurrengo zerrendatik, jar iezaiozu espezie bakoitzari dagokion sail-izena.

* Primula

* Pentsamendua

* Begonia semperflorens

* Impatiens

* Dalia

* Petunia

* Ageratum

* Indiar krabelina



Landarezaintza

LANBIDE EKIMENA 31

2. PROGRAMAZIOA LANDARE-EKOIZPENEAN

2.1. Ekoizpena eta salmenta

77.. Eskaeraren arabera egindako ekoizpenari buruz, esan:

* Zertan datzan

* Mintegian duen garrantzia

88.. Entrega-egutegietan azaldu behar duten datuak.

99.. Landareen eskaera eta salmenta bitarteko epeak.

2.2. Programazioa

1100.. Landare-ekoizpenean egiten den tartekatutako ereintzari buruz, esan:

* Zertan datzan

* Nola egiten den

* Landare-sorta gehienak nora bideratzen diren

1111.. Azal ezazu hurrengo entrega-egutegiak adierazi nahi duena.

2.3. Hazkuntza-iraupena

1122.. Hurrengo irudiari begiratu ondoren, esan zein den hazkuntza-iraupena.




LANBIDE EKIMENA 32

3. LANDARE-EKOIZPENA. BALIABIDEAK


1133.. Hazi baten ernaketan gertatzen diren aldirik garrantzitsuenak. Izenak eta bakoitzaren ezaugarriak.

1144.. Landareen hazkuntza-fitxetan azaldu behar duten datu interesgarriak:

* Haziari buruz

* Ernaketari buruz

* Aldiei buruz

3.2. Instalazioak

1155.. Negutegiaren egiturari buruz, esan:

* Eraikuntza-materiala

* Itxuraren ezaugarriak

1166.. Negutegien abantailak.

* Bolumen handikoenak

* Kanaloirainoko altuera onekoenak

1177.. Negutegi-estalkiei buruz, esan:

* Zein den komenigarriena gure lurraldean (arrazoiak azaldu)

* Hausketari dagokionez, zer ezaugarri izan behar dituen

1188.. Landarea ekoizteko negutegi bateko guneak.

3.3. Ekipamenduak

1199.. Ereintza-makinen erabilpena eta abantailak.

2200.. Ernetze-ganberaren ezaugarriak eta erabilpenak.



Landarezaintza

LANBIDE EKIMENA 33

2211.. Bero-iturriak ernetze-mahaietan.

2222.. Hazkuntza-mahai mugikorren ezaugarriak.

* Alde onak

* Ezaugarriak

2233.. Garraio-moduluen helburuak eta ezaugarriak negutegietan.

2244.. Gehien erabiltzen den beroketa-sistema eta kontrola guneetan.

2255.. Pantaila termikoek bete behar dituzten helburuak eta ezaugarriak.

2266.. Itzal-sareek bete behar dituzten helburuak eta ezaugarriak.

2277.. Negutegi hauetan erabiltzen den ureztapen-mota

2288.. Esan (aipatu bakarrik) ondo osatutako mikroihinztadura-instalazioaren osagaiak.

2299.. Argiztapen artifizialaren erabilgarritasuna eta ezaugarriak.

3300.. Zertan datza eta zertarako balio du colling system-ak?

3311.. Kontrol-panelak eta bakoitzak zertarako balio duen.

3.4. Hornikuntzak

3322.. Hazi-mota, aurkezpenaren arabera.

3333.. Ernetze-ehunekoa jakiteko erabiltzen diren datuak. Aukera ezazu komenigarriena, eta esan

zergatik aukeratu duzun.

3344.. Landare-ekoizpenean ereintzarako erabiltzen diren ontzi-motak. Izena eta bakoitzaren erabilpena.

3355.. Haziak zoriz erabiltzen diren erretiluen ezaugarriak.

3366.. Ereintza-erretilu albeolodunen ezaugarriak.

3377.. Sasoiko landare-ereintzan erabiltzen diren substratuen jatorri nagusia. Jatorriaz arrazoiak azaldu

eta esan zein diren osagai nagusiak.




LANBIDE EKIMENA 34

4. LANDARE-EKOIZPENA. EKOIZPEN-PROZESUA

4.1. Ereintza

3388.. Ereintza-erretiluetan (zoriz) egindako ereintza-prozesua.

3399.. Ereintza-prozesu mekanizatua.

4400.. Erretilu albeolodunetan egindako eskuzko ereintza.

4.2. Zehar-aldaketa

4411.. Landare-ekoizpenean zehar-aldaketari buruz, esan:

* Zertan datzan

* Zein kasutan erabiltzen den

4422.. Zehar-aldaketa nola egin.

* Hutsarteak betetzea

* Erretilu albeolodunak nola bete



Landarezaintza

LANBIDE EKIMENA 35

5. BERRAZKUNTZA


4433.. Landareen berrazkuntza-fitxetan azaldu behar diren datuak.

* Ontziraketari buruz

* Landare-kokapenari buruz

* Hazkuntza-zainketak

* Salmenta

5.2. Beharrezko baliabideak

4444.. Esan (aipatu bakarrik) jarduera honi ekiteko behar diren baliabideak.

5.3. Berrazkuntza-prozesua

4455.. Landareak ontziratzean eman beharreko urratsak.

4466.. Landare-berrazkuntzan erabiltzen diren ontzi-tamainak eta itxurarik erabilienak.

4477.. Laborantza-dentsitateak, landarearen etorkizuneko kokapenaren arabera:

* Lorezaintzan, lore gutxiko landare gisa

* Erabat osatuta eta loretan dauden landare gisa

4488.. Landare-berrazkuntzan ingurune-baldintzarik ohikoenak.

4499.. Zein egoeratan da beharrezkoa ureztapen ongarriduna erabiltzea?




LANBIDE EKIMENA 36

6. SASOIKO LANDAREEN ERAGILE KALTEGARRIAK

6.1. Hazkuntzaren ezaugarriak

5500.. Beste labore batzuekin alderatuz gero, sasoiko landareen hazkuntzak dituen abantailak.

6.2. Gaitzak eta hauei nola egin aurre

5511.. Esan (aipatu bakarrik) zein diren gaitzik ohikoenak eta beren kokapena (airean edota substratuan).

5522.. Gaitzen kontrako neurri kultural eta prebentibo nagusiak.

6.3. Izurriteak eta borroka-moduak

5533.. Esan (aipatu bakarrik) hiru izurriterik ohikoenak eta horien aurka gehien erabiltzen diren borroka-

-moduak.

6.4. Zainketak

5544.. Produktu fitosanitarioekin egindako tratamenduetan bete behar diren segurtasun-arauak.

Sasoiko landareen aterpeko hazkuntza

Documents

Transcript of Sasoiko landareen aterpeko hazkuntza