GURE MUGIKORTASUN EREDUAK OSASUNEAN

DITUEN ERAGINAK

2012-13

ZER DA OSASUNA

Erabateko ongizate fisiko, mentala eta soziala, gaixo ez egoteaz harantzagokoa: OME, 1946Pertsona aurkitzen den ingurunera egokitze egoera: OME 2007

http://eu.eustat.es/elementos/ele0006300/ti_Osasunaren_ikuspegia_2008_Emaitza_nagusiak_PDF_97Kbs/inf0006341_e.pdf

http://es.wikipedia.org/wiki/Salud#Factores_que_influyen_en_la_salud; http://eu.wikipedia.org/wiki/Osasun

OSASUNAREN EREDU SOZIOEKONOMIKOA

OSASUNAREN FAKTOREAK

-Biologikoak-Bizitza estiloa-Ingurumena: fisikoa, sozioekonomikoa eta kulturala; -Osasuna zaintzeko zerbitzuak

Faktoreoi osasunaren gizarte determinatzaile deritze ( OGD)

ALDAEZINA

ALDAGAI

FAKTOREEN ERAGINA BIZTANLERIAREN

EGOERAN%15 Biologikoa -Genetikoa

%10 Ingurune Fisikoa

%25 Osasun zerbitzuak

%50 Ingurune sozial eta ekonomikoa

HERIOTZAREN KAUSAK EUROPAN 2001.urtean

Gaixotasun kardiobaskularrak

Minbiziak

•OSASUNAREN BABESA:

• Ingurumen Osasuna: kontsumoko uren kalitate kontrola, hondartzak, igerilekuak, produktu kimikoak, legionelosia…

• Elikagaien Osasuna:elilkagaien kontrol mikrobiologikoa, elikadura establezimendu eta enpresen kontrola, hiltegiak, salaketa eta alertak…

•OSASUNA ETA BERE FAKTORE ERABAKIGARRIEN ZAINTZA:

Gaixotasunen jarraipena, txertoak, broteak…

Eskualde edo udalerrien erakundeen arteko plan eta proiektuak, bizi ohitura osasuntsuak indartu eta areagotzeko: elikadura, jarduera fisikoa, tabakoa, alkohola, estresa…

-Tabako-kerik gabeko herriak (Eibarren)-Zahartze aktiboa, Tipi-Tapa-Eskola bideak, Amarauna-Osasuna eta hiri-garapen iraunkorra-Errehabilitazio kardiakoa III. Fasea

•OSASUN SUSTAPENA ETA PREBENTZIOA :

BIZI-ITXAROPENA JAIOTZEAN

Garapen iraunkorraren adierazleak 2011

GAUR EGUNGO GIZARTEA

• Bizi-itxaropena handitu: 78,7 gizonena eta 85,6 emakumeena

• Gizartearen zahartzea gertaera demografiko garrantzitsuena

• Debabarrenean %21,25>65 urte; %11,49>75 urte

• Espainian 2050. urterako biztanlegoaren heren bat >65 urte izatea espero da = %31,9

• Zahartzaroan osasun eta gizarte baliabideen behar handia

• Gaixotasun kronikoak; osasuna eta autonomia maila murriztu

GURE BIZITZARI URTEAK GEHITU BADIZKIOGU, ZERGATIK EZ OSASUNA

GEHITU BIZITZARI?

BIZI OHITURA OSASUNTSUAK+”AUTOZAINTZA”:

-Elikadura osasuntsua

-Ez erretzea

-Alkohol eta medikamentuen arrazoizko kontsumoa

-JFa egokia egitea

HAIN GARRANTZITSUA AL DA JFa?

ZAHARTZAROAREN ZAIN?

• Ikerketa askok azaleratu dutenez, JFak, modu sistematiko eta egituratu batean burututa eta pertsona bakoitzaren egoera fisikoari egokituta, autonomia maila igotzen du eta zenbait konplikazio prebenitzeko tresnarik onenetarikoa da.

• Landu egiten direnak:

-Indarra eta erresistentzia

-Ahalmen aerobikoa. Onuren artean; eguneroko ekintzetan nekea eta itolarria gutxitu, metabolismoaren funtzionamendu hobetu, nahaste kardiobaskular eta arnasketakoak prebenitu eta baita kolesterola eta diabetesa ere.

-Flexibilitatea; bizkarrezurra osasuntsu mantentzeko eta bizkarreko minak prebenitzeko.

-Oreka eta koordinazioa

ZAHARTZARO AKTIBOA

La inactividad física supone un reto para los sistemas nacionales de salud, por cuanto es responsable de:

• El 7,7 % de muertes.

• El 4,1% de pérdida de años de vida con salud.

• El 7% del gasto sanitario.

HERIOTZAREN KAUSAK EUROPAN 2001.urtean

Gaixotasun kardiobaskularrak

Minbiziak

CAUSANTES DE MUERTE: PÉRDIDA DE AÑOS DE SALUD:

1º Tabaquismo. 1º Tabaquismo.

2º Hipertensión arterial. 2º Abuso de alcohol

3º Sobrepeso y obesidad. 3º Sobrepeso y obesidad.

4º Inactividad física. 4º Hipertensión arterial.

5º Glucosa elevada (diabetes). 5º Glucosa elevada (diabetes).

6º Colesterol elevado. 6º Inactividad física.

7º Escaso consumo de frutas y

vegetales.

7º Colesterol elevado.

8º Polución del aire en las ciudades. 8º Consumo de drogas.

9º Abuso de alcohol. 9º Riesgos ocupacionales.

10º Riesgos ocupacionales. 10º Escaso consumo de frutas y

vegetales.

Los 10 principales factores de riesgo de muerte y de pérdida de años de salud en el mundo (OMS, 2009).

HAIN GARRANTZITSUA AL DA JFa?

HAIN GARRANTZITSUA BADA JFa, ZERGATIK EZ GARA AKTIBOAGO?

• Giza gorputzak, fisikoki aktibo izateko eboluzionatu du. Osasuntsu egoteko aktibitate edo jarduera fisikoaren beharra dauka.

• Historiaurrean, gizakiak ehiza edo elikagai bilketan ematen zuen denbora gehiena, eta gainera nomada izan zen urte askotan zehar, egunean km pila bat ibiliz.

• Jarduera hauek aktibitate fisiko luze eta intentsoa eskatzen zuten eta gorputzak baldintza hauetara egokituz eboluzionatu zuen (beno, gaitasun fisiko hauek zituztenak biziraun zuten, eta espezieak norabide horretan eboluzionatu zuen...)

• Ondoren, batez ere neolitikotik aurrera, gizakia finkatzen joan zen, emigrazioa gutxituz. Hala ere, eguneroko bizitzako jarduera gehienak eskuz egiten zituzten; denbora eta ahalegin handia eskatzen zuten.

• Azken hamarkadetan, mekanikak eta teknologiak aurrerapen ikaragarria izan dute, gure gorputzaren lana ordezkatuz. Horrek gure JFren maila izugarri murriztu du, inoiz izan duen baxuena. Eta ondorioak gure osasunak jasaten ditu.

• JF erregularrak, lotura zuzena dauka bizi osasuntsu eta luzeago batekin. Aldiz, gaur egungo gizartean ez da orokorrean JF maila minimoa betetzen, honek dakartzan onurak lortzeko

• Mundu mailan eta adin guztietan ematen den gertaera da, batez ere, herrialde garatuetan. Hauetan, inaktibitate fisikoa, gaixotasun kronikoak sortzen dituen garrantzi handienetariko faktorea da.

Eta ZER GERTATZEN DA HAUR ETA NERABEEKIN?

• Aisialdiko jarduerak izugarri aldatu dira: telebista (programa ugari haurrentzat edozein ordutan), ordenagailuak eta jolas elektronikoak, internet, etab.

• JFak dakartzan onura sozial, psikologiko eta fisikoak funtsezkoak dira haurrentzat.

• Ezinbestekoa da JFa beraien bizimoduan berrezartzea. Lehentasun urgentea duen helburua.

• Guraso, irakasle eta beraien hezkuntzan parte hartzen duen edozeinen inplikazioa beharrezkoa da

• Obesitatea eta inaktibitate fisikoak haurretan sortzen dituen arazoak dira mende honetako osasun publikoaren erronka nagusienetariko bat.

Ez al dira ba, berez aktiboak?

•OSASUNAREN BABESA:

• Ingurumen Osasuna: kontsumoko uren kalitate kontrola, hondartzak, igerilekuak, produktu kimikoak, legionelosia…

• Elikagaien Osasuna:elilkagaien kontrol mikrobiologikoa, elikadura establezimendu eta enpresen kontrola, hiltegiak, salaketa eta alertak…

•OSASUNA ETA BERE FAKTORE ERABAKIGARRIEN ZAINTZA:

Gaixotasunen jarraipena, txertoak, broteak…

Eskualde edo udalerrien erakundeen arteko plan eta proiektuak, bizi ohitura osasuntsuak indartu eta areagotzeko: elikadura, jarduera fisikoa, tabakoa, alkohola, estresa…

-Tabako-kerik gabeko herriak (Eibarren)-Zahartze aktiboa, Tipi-Tapa-Eskola bideak, Amarauna-Osasuna eta hiri-garapen iraunkorra-Errehabilitazio kardiakoa III. Fasea

•OSASUN SUSTAPENA ETA PREBENTZIOA :

• JF maila eta osasunarekin lotutako beste jokabide batzuk hobetzearen ardura, gizarte guztiarena da.

• Zuek garrantzi berezia, zuzeneko harremana

• Leku aproposa da ikastetxea jokabide hauek hobetzeko... Horregatik eskatzen dizuegu parte hartze eta inplikazioa lan honetan.

• Presio demografikoa eta egoera ekonomikoa dela eta, osasun sistema aldatu beharra dago, eskaintzen duen osasun arreta hobetzeko eta sistemaren iraunkortasuna bermatzeko

• Horretarako eredu berriak barneratu egiten ditu, osasunarekin lotura zuzena duten zerbitzuez gain (ospitaleak, osasun zentroak…), bestelako erakunde eta eragileak (udaletxeak, gizarte- zerbitzuak, polikiroldegiak, elkarteak, enpresak, ikastetxeak…) eta modu koordinatuan lan egitea eskatzen du.

• MIKROSISTEMA: Osasuneko tokiko sistema integratu edo Mikrosistema bakoitza pertsona talde

jakin batzuek arlo soziosanitarioan dituzten beharrizan asistentzialak artatzen dituzten eragileek osatzen dute

• Udalerri mailan plan komuna izango dute hobekuntzak lortzeko. Ikastetxeei esku-hartze prebentiboa eskatzen zaie hezkuntza fisiko, nutrizio eta gizarte desberdintasunen arloan

http://cronicidad.blog.euskadi.net/oec/files/2012/10/MICROSISTEMAS-CONSEJO-ADMINISTRACION-Acuerdo-microsistemas-firmado.pdf

JFa, SEDENTARISMOA eta HAUR ETA NERABEEN OSASUNA

Lotura zuzena dago JF kantitatea eta osasun egoeraren artean; zenbat eta jarduera sedentario gutxiago eta bizimodu aktiboagoa izan, orduan eta gaixotasun kronikoak izateko arrisku gutxiago

• Jarduera neurritsuak edo intentsitate maila handiagokoak, bereziki onuragarriak dira osasunarentzat

• Oinarrizkoa da JFa:

-Osasun fisikoa hobetzen duelako (obesitatearen prebentzioa, gaixotasun kardiobaskular, diabetesa, kolesterola… izateko arrisku faktore gutxiago)

-Osasun psikologikoa (antsietatea, depresio eta estrés mailak jeitsi, autoestima hobetu, ikasteko gaitasuna areagotu…)

-Interakzio sozialak hobetzen ditu

• Lortutako onurak heldu direnean ere mantenduko dituzte (gaixotasun kronikoak, obesitatea eta osteoporosia jasateko probabilitate gutxiago izango dute)

• Barneratutako JFren inguruko bizi ohiturak, bizi ziklo guztian zehar mantendu ohi dira

• Bertako haur eta nerabeek, eta bereziki neskek, ez dituzte gomendio minimoak betetzen

• JFren murriztapena obesitate mailaren gehipenaren faktore garrantzitsuenetariko bat da

JFa, SEDENTARISMOA eta HAUR ETA NERABEEN OSASUNA

JFren SAILKAPENA INTENTSITAEAREN ARABERA (OME)

JF NEURRITSUA (3-6 MET): Neurrizko ahalegina behar du, eta bihotzaren erritmoa azkartzen du:

-Arin ibili-Eskailerak erabili igogailua

beharrean-Dantza egin-Lorategi edo ortu-lanak-Etxeko lanak -Ehiza eta bilketa-Animaliekin paseatzea-Haurrekin jolastea-Pisuen garraioa

JF BIZIA (>6 MET): Ahalegin handia behar du eta arnasketa bizkorra eta bihotz erritmoaren azkartze nabarmena eragiten ditu (elkarrizketa mantentzea zaila egiten da):

-Footing-Aldapak igotzea-Bizikletaz arin ibiltzea-Aerobika-Igeriketa azkarra-Pisu handien garraioa >20 kg-Kirolak; futbola, boleibola,

saskibaloia, sokatira, hockeya…

MET: bat lasai eserita egotearen kostu energetiko moduan definitzen da, eta 1 kcal/kg/h-ko kontsumoaren baliokidea da

JARDUERA FISIKOARI BURUZKO GOMENDIOAK HAURTZARO ETA NERABEZAROAN (0-5 urte)

Aktibiliren gomendioetan ezarritako minimoen arabera:

-Egunean 3 ordu egunean zehar, edozein intentsitateko jarduerak egiten

-<2 urteko haurrek ez lukete denborarik pasa beharko telebista eta ordenagailuen aurrean; 2-5 urtekoek ematen duten denbora mugatua egon beharko litzateke

-Gehienez ordubete jarraian geldirik egotea edo jarduera inaktiboak egiten (telebista ikusi, ordenagailua erabili, etab.)

JARDUERA FISIKOARI BURUZKO GOMENDIOAK

HAURTZARO ETA NERABEZAROAN (6-18 urte) Aktibiliren gomendioetan ezarritako minimoen

arabera:

-Egunean 60 minutu eman beharko dituzte jarduera neurritsua edo bizia egiten

-Astean hiru egunetan bereziki muskuluak eta hezurrak sendotzeko jarduera fisiko biziak egitea

-Egunean gutxienez 10.000 pauso ematea (minutuko 110 pausuko abiaduran)

-Gehienez 2 ordu jarraian geldirik egotea edo jarduera inaktiboak burutzea (telebista ikusi, ordenagailua erabili, etab.)

GOGORATU

• Beti hobe izango da jarduera fisiko pixka bat egitea ezer ez egitea baino, eta oraindik hobe, gehiago egitea

• JFak gozamena eta ongizatea eragin behar ditu, eta pertsonei zoriontsu izaten lagundu behar die.

NOLA BETE DITZAKETE GOMENDIO HAUEK HAUR ETA NERABEEK?

• Gogoratu, JF kantitate eta osasunaren arteko lotura, zuzena eta graduala dela

• Gutxieneko horiek betez gero, osasun onurak lortuko dituzte haurrek. Baina zenbat eta JF gehiago egin, orduan eta onura gehiago izango dute.

• JF ez da jarraian egin beharrik, denbora tarte laburragoak gehituz metatu daiteke gutxieneko denbora. Adib.: jolas orduan, eskolaz kanpoko ekintzetan, desplazamenduak (eskolara, musika eskolara eta beste leku batzuetara…), programatutako ekintzak (kirolak, dantza, etab.)

• JF hauek ezberdinak dira haurrentzat eta nerabeentzat. Azken hauek helduen jarduerekiko interes handiagoa adieraziko dute.

Sailkapena egiterakoan kontutan hartutakoak:

-Aktibitate mota

-Maiztasuna (astean zenbatetan)

-Intentsitatea (ahalegin maila)

-Iraupena

HAURRENTZAKO JFko PIRAMIDEAK

NERABEENTZAKO JFko PIRAMIDEAK

ZERGATIK EZ DIRA HAIN AKTIBOAK GAUR EGUNEKO HAUR ETA NERABEAK?

• Aisialdiko jarduerak sedentarioagoak dira: ordenagailu jolasak, internet, telebista…

• Ikastetxetan hezkuntza fisikoko orduak murriztu egin dira

• kotxe edo autobusen erabilera, garraio aktiboagoen ordez.

• Herrien urbanizazio maila handitu egin da, garraio aktiboa eta segurua oztopatuz (oinez, bizikletaz, patinez…)

• Baliabide mekanikoak ugaritu dira; igogailuak, eskailera mekanikoak…

• Haur eta nerabeen gehiegizko babesa (trafikoagatik, ezezagunen beldurra…)

• JFa sustatzen ez duen ingurunea

HAUR ETA NERABEEK JFrekiko DUTEN JOKABIDEAN ERAGITEN DUTEN FAKTOREAK

JARDUERA FISIKOA

Inguru soziala

Inguru fisikoa

Familia ingurunea

Ezaugarri pertsonalak

•Ezaugarri fisikoak eta psikologikoak; gaitasun pertsonalak, desgaitasun fisikoak, gaixotasunak edo osasun nahasteak…

•Adina eta sexua

•Jolas edo kirol antolatuak/egituratu gabekoak…

Garrantzitsua da pertsona bakoitzak ondo dagokion jarduera aukeratzea; gai dela sentitzea eta ondo pasatzea funtsezkoa da bizitzan zehar bizimodu aktiboa mantentzeko.

Aita, ama, anai-arrebak… Gurasoen eredua oso garrantzitsua da, lotura handia dago gurasoen JFaren eta seme-alaben JFren artean (batez ere haurretan).

Familiaz gain, inguruko beste pertsonak ere hartzen dituzte eredutzat; irakasleak, begiraleak, entrenatzaile, lagunak, gelakideak, kirolariak edo bestelako rolak… Kontutan izan nerabezaroan, gurasoena baino, lagun eta kideen eredua askoz eraginkorragoa dela. Eskolaren papera ere, oso garrantzitsua da, JF sustatzeko duen jarrerak eragin handia dauka batez ere nerabeen parte hartzean.

•Instalazio eta ekipamenduak eskuragarri izatea; gurasoen jarrerak asko laguntzen du (instalazioetara gerturatzen, opariak egiterakoan, kanpoan denbora gehiago eman…)

•Segurtasuna; gizartearen segurtasunarekiko pertzepzioa negatiboa da, baina hau konpontzeko arlo ezberdinen parte hartzea beharrezkoa. Honek garraio aktiboan eta haurren autonomian eragin negatiboa du.

•Urtaroa (neguan leku itxietan ematen dugu denbora gehiago, beraz jarduera sedentariotarako aukera gehiago)

HAUR ETA NERABEEN JFrekiko JOKABIDE ALDAKETA

Jokabide aldaketek, lan eta denbora handia eskatzen dute. Haur eta nerabeen JFrekiko jokabidea modu egokian aldatu ahal izateko, helduek ondorengoak ondo ezagutu behar dituzte:

• Motibazioak • Oztopoak• Sinismenak• Jarrerak• Bere buruaren pertzepzioa JFrekiko

Faktore hauek adina eta sexuaren arabera aldakorrak dira

HAUR ETA NERABEEN JFrekiko JOKABIDE ALDAKETARAKO KONTUTAN HARTU BEHARREKO

MOTIBAZIO ADIBIDEAK

HAUR ETA NERABEEN JFrekiko JOKABIDE ALDAKETARAKO KONTUTAN HARTU BEHARREKO

OZTOPO ADIBIDEAK

KONTUTAN HARTU BEHARREKOAK

• GENERO-BERDINTASUNA: herrialde askotan ikusi ahal izan dugunez, neskak ez dira mutilak bezain aktiboak, batez ere nerabezaroan.

Eragina izan dezaketen faktoreak; gizarte eta kultura arrazoiak, ingurukoak, gorputzarekin lotutako oztopoak, helduek subkontzienteki mutilen JF gehiago sustatzen dugula…

<10 urteko neskekin helburu hau lortzea oso garrantzitsua da, hau lortuz gero bizitzan zehar JF maila mantentzeko probabilitatea asko handitzen baita.

• GIZARTE DESBERDINTASUNAK: baliabide sozioekonomiko baxuko familietako edo gutxiengo etnikoetako familietako haur eta nerabeak, inaktiboagoak izan ohi dira eta obesitatea jasateko joera izan ohi dute. Faktoreak, inguruneko segurtasun falta (kaleetan, parkeetan…), instalakuntza eta ekipamendu falta (edo beraien egoera txarra) dira batez ere.

Beraien kultur sinismen eta baloreak kontutan izanda, talde hauetan JF sustatzen dela bermatu behar dugu.

ZERGATIK DA HAIN GARRANTZITSUA JOKABIDE ALDAKETA HAU LORTZEA?

• Zahartzen garen heinean, gure JF maila murriztuz joaten da.

• Zahartzeak, ariketa fisikoak zailago eta neketsuago izatea eragiten badu ere, arrazoirik eraginkorrena helduek ariketa edo JFrekiko izan ohi duten jokabide aldaketa dela ikusi da.

• Osasun sustapenaren helburu garrantzitsuenetako bat, JFrekiko jokabide aldatze hori da, JFa bizi ziklo guztian zehar manten dadin.

• 13-18 urte bitartean ematen da JFren murrizpen handiena, batez ere nesken artean. Aipatzen dituzten oztopoen artean; denbora falta, interes eza, bikotekidea izatea, norberaren irudiarekin lotutako oztopoak eta beste gizarte faktore batzuk.

• Hau saihesteko, haurrek nerabezaroa baino lehen, JFrekiko bizi ohitura eta jokabide positiboa garatu dutela bermatzea funtsezkoa da.

• Haur eta nerabe aktiboak, helduaroan aktibo izaten jarraitzeko probabilitate gehiago dituzte.

• Gomendioak haur eta nerabeentzat ia berak diren arren, nerabeek JF maila minimoa lortzeko burutuko dituzten jarduerak oso ezberdinak dira, helduen ereduak hartuta.

ZER DA HELDUEK EGIN DEZAKEGUNA NERABEEI LAGUNTZEKO?

ZER DA HELDUEK EGIN DEZAKEGUNA NERABEEI LAGUNTZEKO?

NOLA SUSTATU HAURREN ETA NERABEEN JOKABIDE ALDAKETA?

1. KONTZIENTZIA MAILA GARATU: haurrak eta nerabeak prozesuan inplikatu; erabakiak hartzerakoan parte hartzen badute, beraien motibazio maila handiagoa izango da. Eztabaidak sortu onura eta oztopoen inguruan, JF ezberdinak landu, beraien JF maila neurtzen lagundu eta konturatu daitezen nolako sedentarioak diren batzuetan…

2. HELBURUAK ZEHAZTU: edozein aldaketa prozesuren parte da eta jarraipena eta eboluzioa neurtzen laguntzen du.

3. JARRAIPEN BAT EGIN ETA INFORMAZIOA JASO: maiztasun batekin egin, aurrerapausuak eta lortutako helburuak goraipatu, etab.

4. BERAIEN KONPROMISUA LORTU: sarritan hitz egin gela guztiarekin zehaztutako helburuetaz, erregistro bat eraman...

5. ALDAKETA SARITU ETA GORAIPATU

ESKOLAN BURUTU DAITEZKEEN EKINTZAK, JFa GELETAN ETA BESTE LEKU BATZUETAN

SUSTATZEKO

-MATEMATIKA IKASGAIAN JFren ASTEA-JF, KIROL eta beste JOLASETARAKO MATERIAAL ETA

EKIPAMENDUAREN DISEINUA ETA SORTZEA-BIOLOGIA EDO NATURAN JFren ONURAK IKASTEN-IGERILEKUAN, ONURAK ETA JOLASAK NAHASTEN-JFa INGELESEZ LANTZEN-GEOGRAFIA ETA JFa: EUROPA OINEZ-JOLAS AKTIBOEN ASTEA-INGURUKO BALIABIDEEN BILDUMA-JOLASTOKI AKTIBOAREN MAKETA LEHIAKETA-PELIKULAK:http://es.wikipedia.org/wiki/Super_Size_Mehttp://www.supertrainme.es/ -LIP DUB:www.youtube.com/watch?v=WRDSfuIwoi8

-ESKAILERA MEKANIKOAK AUKERATUKO DITUZTE?http://www.youtube.com/watch?v=I53vvC0h3uM

-23 horas y mediahttp://www.youtube.com/watch?v=yDRqTChGhaA&feature=related ( erderaz)http://www.youtube.com/watch?v=aUaInS6HIGo(ingelesez)

http://www.youtube.com/watch?v=yDRqTChGhaA&feature=related

Gure tresnarik baliogarriena SORMENA dela, batez ere, ikasleena…

Eta pentsamendu DIBERGENTEA, hau da, galdera bakar bati erantzun asko topatzeko gaitasuna. Galdetu adin ezberdineko haurrei ze erabilera eduki dezakeen klip batek!!!

GOGORATU: