MATERIA-ANIZTASUNAMATERIA-ANIZTASUNA

13. GAIA

MATERIAMATERIA

EGOERA FISIKOAK

MATERIA AGERTZEN DIREN FORMAK DIRA

SOLIDOAK

LIKIDOAK

GASAK

EGOERA SOLIDOAK LIKIDOAK GASAK

PROPIETATEAK

FORMA KONSTANTEAALDAKORRA Lerratzen dira

ALDAKORRALerratzen dira

BOLUMENA KONSTANTEA KONSTANTEA ALDAKORRA

HEDATZEN DIRA

EZ(DILATATU)

EZ(DILATATU)

BAI

KONPRIMATZEN DIRA

EZ NEKEZ BAI

ADIBIDEZ

EGOERA FISIKOEN EZAUGARRIAKEGOERA FISIKOEN EZAUGARRIAK

TEORIA ZINETIKOATEORIA ZINETIKOA

MATERIA PARTIKULA TXIKIEZ (ATOMOEZ) OSATUTA DAGO

PARTIKULAK ETENGABE

HIGITZEN DIRA.

EGOERA SOLIDOAK LIKIDOAK GASAK

TEORIA ZINETIKOA

ATOMOEN LOTURA

ESTU-ESTU LOTUTA

EZ HAIN ESTU LOTUTA(SOLIDOAK BAINO BEREIZIAGO)

EZ DAUDE LOTUTA

ATOMOEN HIGIDURA

BIBRATU(EZ DIRA LEKUZ

ALDATZEN)

ELKARREN GAINEAN

LEKUALDA DAITEKE

(FORMA ALDAKORRA)

ASKE MUGITU

(FORMA ALDAKORRA AHALIK ETA

LEKU HANDIENA HARTU)

EGOERA FISIKOAK ETA TEORIA ZINETIKOAEGOERA FISIKOAK ETA TEORIA ZINETIKOA

EGOERA ALDAKETAKEGOERA ALDAKETAK

EGOERA ALDAKETAKEGOERA ALDAKETAK

EGOERA ALDAKETA GERTATZEN DEN BITARTEAN TENPERATURA EZ DA ALDATZEN

1. URTZE-TENPERATURA

SOLIDOTIK LIKIDORA PASATZEKO BEHAR DEN TENPERATURA

2. SOLIDOTZE-TENPERATURA

LIKIDOTIK SOLIDORA PASA

TZEKO BEHAR DEN

TENPERATURA

IRAKITE-TENPERATURA DA

LIKIDOTIK GAS EGOERARA PASATZEKO BEHAR DEN TENPERATURA

LURRUNTZEA

- LIKIDOAREN AZALEAN

GERTATU.

- EDOZEIN TENPERATURAN GERTATU

- LIKIDO EGOERATIK GAS EGOERARA PASATU

EGOERA ALDAKETA ETA TEORIA ZINETIKOA

SOLIDO BAT BEROTZEAN, PARTIKULEK ENERGIA HARTU ETA AZKARRAGO MUGITU, ORDUAN BANATZEN DIRA ETA LIKIDO EGOERARA PASATU.

BEROKETA JARRAITUZ GERO AZKARRAGO MUGITU ETA URRUNAGO EGONGO ZIREN GAS EGOERARA PASATUZ

NAHASTEAK ETA SUBSTANTZIA PURUAK

NAHASTEAK

BI SUBSTANTZIA EDO GEHIAGOEN ELKARKETA.

BI MOTA:- NAHASTE HETEROGENEOAK osagaiak

bereizten dira- NAHASTE HOMOGENEOAK OSAGAIAK

EZIN BEREIZI (adibidez disoluzioak)

DISOLUZIOAK

OSAGAIAK DISOLBATZAILEA KANTITATE HANDIENA

DUEN OSAGAIA SOLUTUA KANTITATE TXIKIENA DUEN

OSAGAIA

DISOLUZIO MOTAK Disoluzio likidoak: ozpina, itsasoko ura, ura... Disoluzio gaseosoak: airea Disoluzio solidoak: metalezko aleazioak (brontzea

eta altzairua)

Nahasteak banatzeko metodoak

Iragazpena: Likidoa eta likidoan disolbatzen ez den solidoa banatzeko balio du.

Dekantazioa: dentsitate ezberdina duten likidoak banatzeko balio du

Destilazioa: Disolbagarriak diren likidoak banatzeko balio. Destilatzeko gailua erabiltzen da. Tresna horretan nahastea irakiten jartzen da likido bakoitzak berezko irakite-tenperatura du eta

ondorioz ateratzen den lehengo lurruna likido batekoa da ez nahaste osokoa.

Imantazioa: solidoak banatzeko balio du, iman baten bidez erakartzeko propietatea erabiliz Baheketa: Tamaina ezberdineko partikuladuten solidoak banatzeko balio Kristalizazioa: likidoan disolbatu den solidoa banatzeko balio

SUBSTANTZIA PURUA: berariazko propietateak dituena

BI MOTA: ELEMENTU KIMIKOA: beste substantzia

sinpleagotan deskonposatu ezin den substantzia purua da

KONPOSATU KIMIKOA: metodo kimikoen bidez substantzia sinpleagotan deskonposa daiteke substantzia purua da (H2O)

ALDAKETA FISIKOA ETA KIMIKOA

ALDAKETA FISIKOA: SUBSTANTZIA IZAERA ALDATZEN EZ DUEN ALDAKETA

ALDAKETA KIMIKOABESTE SUBSTANTZIA BERRI BATZUK SORTZEN DUEN ALDAKETA