Los Derechos Humanos (Warao a Nojiba) ama Warao · 2017-06-14 · Fundación Tierra Viva Programa...

2
Fundación Tierra Viva Programa de Desarrollo Sustentable Delta del Orinoco Calle La Paz, entre Manamo y Petión Teléfono: +58 - 287-721 5669 Av. Este, Edificio Imperial, Piso 7, Oficina 7- B Frente a la Plaza La Candelaria, La Candelaria Teléfonos + 58 212 576 6242 / 576 1927 Caracas, Distrito Capital [email protected] www.tierraviva.org http://deltatierraviva.blogspot.com @tierravivavzla Traducción al warao: Carmen Medrano, Araselis Calderón y Fátima Salazár Fotografías: Humberto Trejo Diseño gráfico: Valentina Calatrava A. Aidamotuma a yaotanoko waraotuma kuare a dibatu Estado Delta Amacuro eku ¿Ka sabukaja tai aidamotuma a yaotanoko narukitane iji asidaja jakore? IRIDA: Instituto Regional de Atención al Indígena Delta Amacuro. Dirección: al lado de Yakariyene- Paloma, vía nacional. Teléfono: 0416-6850227 Ministerio del Poder Popular de Pueblos y Comunidades Indígenas. Misión Guaicaipuro. Dirección: entrada de Tucupita, vía Nacional. Carapal de guara diagonal al modulo policial Teléfonos: 0426-9176438 / 0416-4221842 Defensoría del Pueblo Dirección: calle Bolívar, diagonal Colegio de Abogados Teléfono: 0287-721 6411 Ministerio Público Dirección: av. Guasima, diagonal calle Dalla Costa. Teléfonos: 0287-7214733 ó 0287- 7214622 Guardia Nacional Dirección: calle Pedro León Torres frente al Paseo Manamo. Teléfonos: 0287-7211207 ó 0287- 7215482 Policía del Estado Delta Amacuro Dirección: calle Amacuro Teléfono: 0287-4148597 Policía Municipal del Municipio Tucupita Dirección: sector Paloma- vía Nacional. Teléfono: 0416-6866261 Oficinia de Guardia CICPC. (Cuerpo de Investigación Científica Penales y Criminalísticas) Dirección: av. Orinoco, al lado del Módulo Seguro Social. Teléfono: 0287-7210146 Fundación de Atención Inmediata Deltana. Dirección: sector Paloma, vía Nacional. Teléfono: 171 Los Derechos Humanos (Warao a Nojiba) ama Warao Sina tai derechos humanos? Waraotuma a nojiba. Tai eku waraia, katukane monika jakitane ja, tamaja jobaji eku. Kaidamotuma jabata tamaja Warao tuma a nojiba dibu eku abakitane ja. Tiakuare tuatane mikitane ja, etomanetakitane ja, kokotuka saba oreku jakitane ja, tatutuma saba, nebutuma, nobotomo tuma saba rakate, neburatu tuma rakate, joro joko, joro ana, a jono daisa, daisa tane, ama kasabamo, a joida tai kokotuka minaka tane, kokotuka oreku Kuare. Derechos humanos jakuare yaota kokotukaia ja. Derechos Humanos ama Warao Venezuela arao Ebe yatamowitu, tamaja jobaji eku, ka nesenobotuma, ka jokonamu tuma jatanae, a jobaji Kuare dibubuae tai Kuare kububuae. Amatane Warao tuma kokotuka aidamotuma diboto kanamubuae, sanuka dibukitane, Waraotuma jotaraotuma isiko orekukuare Aidamo tuma mimiaroi, Warao tuma ekida tanaka tamearo. Venezuela a Karataida a wai Constitucion eku, waraotuma isia dibu ekidawitu jatanae. Taisikuare, joida 1999 eku, Asamblea Nacional arao, diputado Waraotuma saba a yaotamo, Waraotuma a nojiba abanae, capítulo jisaka ama artículo momatana dianamo tane Constitucion de la Republica Bolivariana de Venezuela eku dibuia Ka nesenobotuma, ka inaminatuma nome ata abanae waraotuma ka jobaji eku. Ka jobaji Venezuela emotane, Asamblea General de la Organización de Naciones Unidas, yaja 13, waniku septiembre, joida 2007 eku, dibu nome abanae Waraotuma sabasabaya Derechos Humanos tai jabata eku dibuya, kokotuka oreku, Waraotuma ama tane, ama, ka etomanetakitane ja. Ka deneabutuma, ka necenobotuma, ka jono, Ka joro, ka mojoro daisa rone, ka jotu jisaka Kuare, kokotuka oko oreku. con el apoyo de: Financiado por:

Transcript of Los Derechos Humanos (Warao a Nojiba) ama Warao · 2017-06-14 · Fundación Tierra Viva Programa...

Fundación Tierra VivaPrograma de Desarrollo Sustentable Delta del OrinocoCalle La Paz, entre Manamo y PetiónTeléfono: +58 - 287-721 5669Av. Este, Edificio Imperial, Piso 7, Oficina 7- BFrente a la Plaza La Candelaria, La CandelariaTeléfonos + 58 212 576 6242 / 576 1927Caracas, Distrito [email protected]://deltatierraviva.blogspot.com@tierravivavzla

Traducción al warao: Carmen Medrano, Araselis Calderón y Fátima Salazár

Fotografías: Humberto Trejo Diseño gráfico: Valentina Calatrava A.

Aidamotuma a yaotanoko waraotuma kuare a dibatu Estado Delta Amacuro eku ¿Ka sabukaja tai aidamotuma a yaotanoko narukitane iji asidaja jakore? IRIDA: Instituto Regional de Atención al Indígena Delta Amacuro.

Dirección: al lado de Yakariyene- Paloma, vía nacional. Teléfono: 0416-6850227

Ministerio del Poder Popular de Pueblos y Comunidades Indígenas.

Misión Guaicaipuro. Dirección: entrada de Tucupita, vía Nacional. Carapal de guara diagonal al modulo policial Teléfonos: 0426-9176438 / 0416-4221842

Defensoría del Pueblo Dirección: calle Bolívar, diagonal Colegio de Abogados Teléfono: 0287-721 6411

Ministerio Público Dirección: av. Guasima, diagonal calle Dalla Costa. Teléfonos: 0287-7214733 ó 0287- 7214622

Guardia Nacional Dirección: calle Pedro León Torres frente al Paseo Manamo. Teléfonos: 0287-7211207 ó 0287- 7215482

Policía del Estado Delta Amacuro Dirección: calle Amacuro Teléfono: 0287-4148597

Policía Municipal del Municipio Tucupita Dirección: sector Paloma- vía Nacional. Teléfono: 0416-6866261 Oficinia de Guardia

CICPC. (Cuerpo de Investigación Científica Penales y Criminalísticas) Dirección: av. Orinoco, al lado del Módulo Seguro Social. Teléfono: 0287-7210146

Fundación de Atención Inmediata Deltana. Dirección: sector Paloma, vía Nacional. Teléfono: 171

Los Derechos Humanos (Warao a Nojiba) ama Warao

Sina tai derechos humanos?

Waraotuma a nojiba. Tai eku waraia, katukane monika jakitane ja, tamaja jobaji eku. Kaidamotuma jabata tamaja Warao tuma a nojiba dibu eku abakitane ja. Tiakuare tuatane mikitane ja, etomanetakitane ja, kokotuka saba oreku jakitane ja, tatutuma saba, nebutuma, nobotomo tuma saba rakate, neburatu tuma rakate, joro joko, joro ana, a jono daisa, daisa tane, ama kasabamo, a joida tai kokotuka minaka tane, kokotuka oreku Kuare. Derechos humanos jakuare yaota kokotukaia ja.

Derechos Humanos ama Warao Venezuela arao

Ebe yatamowitu, tamaja jobaji eku, ka nesenobotuma, ka jokonamu tuma jatanae, a jobaji Kuare dibubuae tai Kuare kububuae. Amatane Warao tuma kokotuka aidamotuma diboto kanamubuae, sanuka dibukitane, Waraotuma jotaraotuma isiko orekukuare Aidamo tuma mimiaroi, Warao tuma ekida tanaka tamearo. Venezuela a Karataida a wai Constitucion eku, waraotuma isia dibu ekidawitu jatanae. Taisikuare, joida 1999 eku, Asamblea Nacional arao, diputado Waraotuma saba a yaotamo, Waraotuma a nojiba abanae, capítulo jisaka ama artículo momatana dianamo tane Constitucion de la Republica Bolivariana de Venezuela eku dibuia Ka nesenobotuma, ka inaminatuma nome ata abanae waraotuma ka jobaji eku. Ka jobaji Venezuela emotane, Asamblea General de la Organización de Naciones Unidas, yaja 13, waniku septiembre, joida 2007 eku, dibu nome abanae Waraotuma sabasabaya Derechos Humanos tai jabata eku dibuya, kokotuka oreku, Waraotuma ama tane, ama, ka etomanetakitane ja. Ka deneabutuma, ka necenobotuma, ka jono, Ka joro, ka mojoro daisa rone, ka jotu jisaka Kuare, kokotuka oko oreku.

con el apoyo de:

Financiado por:

2. Ley Orgánica warao ajanokoina sabasabaia dibuia Articulo 135 eku monikata katukane nome nakaia warao a monikata jakore.

3. Instrumentos Internacionales.

1. Karata nomenakae nowara 169 eku waraotuma a janokoina aisia.

2. Deje nome nakae warao a janokoina sanuka jakotai ama Warao dioso nomeabamos aisia jakotai a ribu nome abanaeja asamblea iridaja nonaeja Naciones Unidas waraotuma kuare dibunae joida 1992 eku.

3. Deje nome nakae Naciones Unidas eku waraotuma a janokoina esia, tamaja Organización Naciones Unidas nome abae joida 2007 eku.

Tamaja artículos 119 ama 126 sike dibuia iama tai derechos waraotuma a janokoina isia, eku sike dibuia:

Artículo 119 Naminaia waraotuma esìa ajanokoina isia orikuare naka isia, yaota isia, deje nobo, ka ribu ka dioso, ama ka rauna, ka jobaji nobo eku ubaia kotai, nome yakeraja yaotakitane ama yakeraja uria jakitane.

Artículo 120 Ka inamina sabasabaia tatuma naminaia, ka yaota isia, ka jobaji eku jakotai isia

Artículo 121 Ka inamina sabasabaia dibu erijanaka takitane are ka nobotuma muanaeja kotai a inamina a jobaji, a ribu kuai abakitane ja.

Artículo 122 Ka inamina ibiji sabasabaia naminayaja denokokitane ja warao a inamina are jakitane.

Artículo 124 Nome abaia ama yaoroia aobonobu, jido ama nona jido tane waraotuma a janokoina ekuia.

Artículo 260 Dibu ja waraotuma a janokoina ekuia monikata ja kotai kuare dibukitane.

Artículo 280 Defensoria del pueblo amojeku ja yakeraja yaotakitane, monikata sabasabaia karata eku dibuia kotai eku abakitane.

Artículo 281 Tamaja warao amojeku ja monikata sabasabaia yaotakitane yakeraja ama warao sanetakitane saba.

Bases legales Venezuela eku Derechos Humanos sabasabaia

Karata Eku dibu nome nakae Venezuela Eku ja Constituciòn ama dibu nome nakae Internacionales ama Ley Kasabasaia, tai karata Eku eraja dibuia Derechos Humanos warao ajanokoina isia.

1.- Constitución de la República Bolivariana de Venezuela Artículo 19 Dibuia aidamotuma warao kokotukaia saba Derechos Humanos ja yakeraja

jamiaro sanamata omi yakeraja jakitane kokotuka saba dibuia órgano del poder político dibu nome abakitane.

Artículo 20 Tamaja Eku dibuia: Warao kokotuka saba dibuia kokotukaia narukitane wite aobonona aisia, detanaka awaraotuma monika orden Público Social a ribu Eku abaiaja.

Artículo 23 Tamaja kotai dibuya awajabara tane dibu eku abakitane dibu nome nakaeja kotai convenio aisia derechos humanos sabasabaia.

Artículo 26 Dibu nome moaia aidamotuma isanamatanaka takitane ̈ama aidamotuma monikata ainaminamo abaia (Abogado) amuara omi, monikata a inaminatu saba teribuaeja amojeku abaia- aobojona aisia yaotayaja. Yakaraja yaotayaja- dibu nome abayaja, karata eku dibuya kotai.

Artículo 27 Arisama sanuka arai abaiaja, tamaja artìculo temoia Waraotuma sike a derecho ja iama tamaja tribunale arao ka yaorokitane ama nome abane derecho tamaja constitución nome abaia.

Artículo 30 Tamaja artículo estado aidamo natokoia nome abakitane monikata asidaja nonaia kotai tamaja derecho waraotuma aisia

Artículo 31 Waraotuma kokotuka a derecho ja órganos internacionales tai derecho waraotuma saba dibu abana nome abaiaja tai Republica eku.