Instalacións eléctricas na vivenda

departamento de

I . E . S . S A L V A T E R R A D E M I Ñ O

4º E.S.O. PDC

INSTALACIÓNS ELÉCTRICAS NA VIVENDA

~ 2 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

A. INTRODUCIÓN

Enténdese por instalación eléctrica todo conxunto de aparatos e de circuítos asociados en previ-

sión dun fin particular: produción, conversión, transformación, transmisión, distribución ou utili-

zación da enerxía eléctrica.

As instalacións eléctricas regúlanse polo Regulamento Electrotécnico para Baixa Tensión (REBT)

e as súas instrucións técnicas complementarias (ITC).REAL DECRETO 842/2002

O Regulamento ten por obxecto establecer as condiciones técnicas e garantías que deben reunir

as instalacións eléctricas conectadas a unha fonte de subministración nos límites de baixa ten-

sión, coa finalidade de:

a) Preservar a seguridade das persoas e os bens

b) Asegurar o normal funcionamento de ditas instalacións e previr as perturbacións noutras

instalacións e servizos.

c) Contribuír á fiabilidade técnica e á eficiencia económica das instalacións.

O presente Regulamento aplicarase ás instalacións que distribúa a enerxía eléctrica, ás xerado-

ras de electricidade para consumo propio e ás receptoras, nos seguintes límites de tensións

nominais:

a) Corrente alterna: igual ou inferior a 1.000 voltios.

b) Corrente continua: igual ou inferior a 1.500 voltios.

Tipos de Corrente

En temas anteriores estudouse que existen dous tipos de correntes eléctricas:

Corrente continua.

É o tipo de corrente producida por xeradores tales como pilas, baterías e dinamos. A corrente

continua non cambia de valor nin de sentido ao longo do tempo, e sempre segue a mesma di-

rección.

Corrente alterna.

A electricidade que se produce nas centrais eléctricas, e que chega aos enchufes dos nosos fo-

gares, é corrente alterna. Este tipo de corrente cambia periodicamente de intensidade e de sen-

tido ao longo do tempo. En todas as redes eléctricas óptase por producir e distribuír a electrici-

dade en forma de corrente alterna, xa que presenta importantes vantaxes sobre a corrente con-

tinua:

Os xeradores de corrente alterna son máis sinxelos, máis baratos, e necesitan de

menos mantemento que os de corrente continua. Por iso, a electricidade xerada

nas centrais eléctricas é alterna.

O transporte da corrente alterna é máis eficiente. A corrente alterna pódese

transformar (elevar a tensións moi altas mediante transformadores). Transmitir a

electricidade a elevadas tensións permite minimizar as perdas de enerxía eléctrica


~ 3 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

durante o seu transporte. Pola contra, a corrente continua carece desta calidade

de transformación, e o seu transporte está suxeito a elevadísimas perdas.

A maioría de motores en industrias, edificios, etc. funcionan con corrente alterna.

Estes motores de alterna máis eficientes, robustos e sinxelos que os de corrente

continua.

Corrente alterna monofásica.

A corrente alterna que chega aos nosos fogares é monofásica. En corrente monofásica existe un

único sinal de corrente, que se transmite polo cable de fase (R, cor marrón) e retorna polo ca-

ble de neutro que pecha o circuíto (N, cor azul). O sistema monofásico usa unha tensión de

230V entre fase e neutro.

Corrente alterna trifásica.

A corrente trifásica é un sistema de tres correntes alternas axustadas (as 3 correntes prodúcen-

se simultaneamente nun mesmo xerador). Cada unha destas correntes (fases) transpórtase por

un condutor de fase (3 cables: R, S e T, con cores marrón, negro e gris), e engádese un condu-

tor para o retorno común das tres fases, que serve para pechar os 3 circuítos (condutor neutro

N, cor azul). Pero ¿ por que existe a corrente alterna trifásica?

a) O sistema de produción e transporte de enerxía en forma trifásica está universalmen-

te adoptado en todas as redes eléctricas, debido a que permite que os cables condu-

tores sexan de menor sección (grosor), e xa que logo que as redes eléctricas sexan

moito menos custosas.

b) A corrente alterna trifásica permite o funcionamento de motores eléctricos trifásicos,

amplamente utilizados na industria porque son moi simples, duradeiros e económi-

cos.


~ 4 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

B. REDE DE TRANSPORTE E DISTRIBUCIÓN DE

ENERXÍA

Como se sabe de cursos anteriores, a enerxía eléctrica prodúcese nas centrais eléctricas (térmi-

cas, nucleares, eólicas, hidráulicas, etc.). A electricidade non se pode almacenar, polo que unha

vez xerada hai que transportala aos núcleos de consumo (que adoitan situarse afastados do

lugar de produción). A electricidade transpótase mediante as redes de transporte e distribución

eléctricas.


~ 5 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

Na súa viaxe dende a produción ata o consumo, a electricidade pasa por diferentes elementos

que definimos a continuación:

1) Centrais eléctricas.

As centrais producen a enerxía eléctrica en forma de corrente alterna. A corrente xerada pre-

senta unha intensidade de corrente altísima, pero cun voltaxe baixo (15-20 kV). As correntes

moi altas sofren de importantes perdas de enerxía nos cables condutores en forma de calor

(efecto Joule), o que supoñería unha gran perda de enerxía durante o transporte.

2) Transformadores elevadores.

O transformador preto da central eléctrica eleva a voltaxe da

enerxía eléctrica alterna de 20 kV a 420 kV. Dado que a poten-

cia eléctrica vén dada polo produto da tensión pola intensida-

de, mediante un transformador pódese elevar a voltaxe ata

altos valores (alta tensión), diminuíndo en igual proporción a

intensidade de corrente. Con iso, a mesma potencia pode ser

distribuída a longas distancias con baixas intensidades de co-

rrente e, xa que logo, con baixas perdas por causa do efecto

Joule.


~ 6 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

3) Rede de transporte de alta tensión.

É a rede que transporta a corrente a 420 kV desde estacións transformadoras das centrais ás

subestacións de transformación na contorna das zonas de consumo. A rede de transporte de

alta tensión emprega liñas aéreas, constituídas polos seguintes elementos:

· Apoios: estruturas metálicas que soportan os cables condutores (son as torres de alta ten-

sión).

· Condutores: cables de cobre ou aluminio polos que se transmite a electricidade a 420 kV.

· Illadores: elementos que illan electricamente os cables dos apoios metálicos.

4) Transformadores redutores.

Reducen a voltaxe da electricidade para distribuír a enerxía eléctrica ás zonas de consumo (ci-

dades, industrias, etc.). Segundo a redución da voltaxe, pódense distinguir diferentes subesta-

cións:

· Subestacións de transformación: realizan a primeira redución de tensión de 420 kV

a 132 kV.


~ 7 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

· Estacións de transformación: reducen a tensión de 132 kV a 20 kV para pasar ás

redes de distribución de media tensión.

· Centros ou casetas de transformación: operan a transformación final a baixa ten-

sión, de 20 kV a trifásica (400V - 230V).


~ 8 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

5) Redes de distribución.

Trátase das redes de transporte da enerxía eléctrica unha vez transformada a media ou baixa

tensión.

a) Rede de distribución media tensión: redes que parten das estacións de transforma-

ción, transportando a enerxía eléctrica a unha tensión de 20 kV (redes sen o perigo da

alta tensión, pero cunha tensión aínda elevada para limitar as perdas nas liñas).

b) Rede de distribución de baixa tensión: redes que parten dos centros de transforma-

ción e percorren a cidade ata chegar ao usuario doméstico final cunha tensión de 400 V ?

230 V. Constrúense con postes, condutores soterrados ou cableado aéreo por fachada.

6) Centros de consumo.

Son os receptores onde se utiliza a enerxía eléctrica, punto final da rede de transporte e distri-

bución.

Posibles centros de consumo:

Industria pesada (20 kV 33 kV).

Transporte: ferrocarril e metro (15 kV 25 kV).

Industria lixeira e comercios (400 V trifásica).

Uso doméstico (230 V monofásica).


~ 9 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

C. INSTALACIÓNS DE ENLACE

A Instalación de Enlace é a instalación que une as redes de distribución en Baixa Tensión

da compañía subministradora coas instalacións interiores dos consumidores. Está composta das

seguintes partes:

1. Liña de acometida.(LA)

2. Caixa xeral de protección.(CXP)

3. Liña repartidora.(LR)

4. Centralización de contadores.(CC)

5. Derivacións individuais.(DI)

6. Interruptor de control de potencia.(ICP)


~ 10 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC


~ 11 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

Tipos de Instalacións de enlace:

LENDA DOS ESQUEMAS

1. REDE DE DISTRIBUCIÓN. 2. ACOMETIDA

3. CAIXA XERAL DE PROTECCIÓN 4. LIÑA XERAL DE ALIMENTACIÓN 5. INTERRUPTOR XERAL DE MANOBRA

6. CAIXA DE DERIVACIÓN

7. EMPRAZAMENTO DE CONTADORES

8. DERIVACIÓN INDIVIDUAL 9. FUSIBLE DE SEGURIDADE

10. CONTADOR

11. CAIXA PARA INTERRUPTOR DE CONTROL DE POTENCIA

12. DISPOSITIVOS XERAIS DE MANDO E PROTECCIÓN

13. INSTALACIÓN INTERIOR


~ 12 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC


~ 13 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

1) Liña de acometida (LA)

É a liña que conecta a rede de distribución de electricidade da compañía eléctrica coa Caixa

Xeral de Protección. As acometidas realízanse de forma aérea ou subterránea, dependendo

da rede de distribución á cal se conecta. É unha liña propiedade da compañía eléctrica, e com-

ponse de 3 cables condutores de fase e o cable do neutro (trifásica).

Atendendo ao seu trazado, ao sistema de instalación y a as carácter da rede, as acometidas

poden ser

TIPO SISTEMA DE INSTALACI?N

Aéreas Pousada sobre fachada

Tensada sobre poste

Subterráneas Con entrada e saída (ITC-BT-07)

En derivación

Mixtas Aero- Subterráneas (ITC-BT-07)


~ 14 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC


~ 15 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC


~ 16 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

2) Caixa Xeral de Protección (CXP)

A Caixa Xeral de Protección (CXP) aloxa os elementos de protección para a posterior liña re-

partidora. No seu interior hai tres fusibles (un por cada condutor de fase) que protexen contra

posibles curtocircuítos. A CXP tende a localizarse na fachada, ou outros lugares comúns do edi-

ficio de fácil acceso. O tipo de caixa ven fixado pola compañía distribuidora. É precintable e cun

grao de protección mecánica e ó lume acorde coa normativa e o lugar no que se instala.

O fusible é un elemento de protección que se conecta ao condutor de fase. Está formado por un arame

metálico dun determinado grosor, que se funde cando circula ao seu través unha corrente maior da

súa corrente nominal máxima.


~ 17 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

3) Liña Repartidora ou Liña Xeral de Alimentación (LXA)

A Liña Repartidora ou Liña Xeral de Alimentación (LXA) conecta a CXP co cuarto destinado a

conter a centralización de contadores. Inclúe os tres cables de fase (trifásica), o cable de

neutro e o cable de protección (toma de terra).

Depende en grande medida da situación e características dos contadores. Se os contadores es-

tán situados de forma concentrada nun só local, a liña repartidora remata nun embarrado ou

nuns bornes. Deste embarrado parten as conexións ós fusibles de seguridade de cada Deriva-

ción Individual. Se os contadores están instalados de forma individual (ou concentrados por

puntos), colócanse caixas de derivación, onde se poden aloxar tamén fusibles de seguridade. Á

liña repartidora vertical denomínaselle columna montante.

As liñas xerais de alimentación poden realizarse con:

Condutores illados no interior de tubos encaixados.

Condutores illados no interior de tubos en montaxe superficial.

Condutores illados no interior de canles protectoras, cuxa tapa só se poida abrir median-

te a axuda dun útil.

Condutores illados no interior de condutos pechados de obra de fábrica, proxectados e

constituídos ao efecto.

Canalización Soterrada


~ 18 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

4) Centralización de Contadores (CC)

O contador é un elemento en-

cargado de medir e rexistrar o

consumo de enerxía eléctrica do

abonado. Hai un contador por

usuario ou vivenda, pero nun

edificio todos os contadores es-

tán localizados nun espazo co-

mún (armario, recinto, habita-

ción) denominado centraliza-

ción de contadores. No caso

de existir un só abonado conec-

taranse se forma individual.

A centralización de contadores

está formada polas seguintes

unidades funcionais:

1) Interruptor xeral de ma-

nobra: interruptor para desco-

nectar a centralización completa.

Actúa cortando a corrente na

Liña Repartidora que chega á

concentración de contadores.

2) Unidade de embarrado xe-

ral e fusibles de seguridade:

son catro varras metálicas que

se conectan aos catro conduto-

res da Liña Repartidora (3 fases

e neutro). Do embarrado saen

os cables eléctricos cara a cada

contador. Engaden fusibles de seguridade.

3) Unidade de medida: contén os contadores para con-

trolar o consumo eléctrico de cada usuario, ademais de

dispositivos de mando e interruptores horarios.

4) Derivacións Individuais e embarrado de protec-

ción: As liñas eléctricas que saen de cada contador e

chegan ao domicilio do usuario chámanse Derivacións

Individuais. O embarrado de protección é un conxunto de

barras metálicas unidas a terra onde irán conectados os

cables de terra de cada Derivación Individual.

O abonado doméstico require o subministro en monofásica (1 fase neutro), con todo a Liña Re-

partidora chega á centralización en trifásica (3 fases neutro). Na unidade de embarrado é onde

se realiza a conversión de trifásica a monofásica. O subministro aos fogares repártese entre as

3 fases: cada fogar conéctase a unha das fases, de forma que as cargas de cada unha delas

queden o máis igualadas (equilibradas) posible.


~ 19 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

No caso de subministro a un só usuario (vivendas unifamiliares), a Caixa Xeral de Protección

(CXP) e o equipo de medida de consumo eléctrico (contador) intégranse nun elemento común

chamado Caixa de Protección e Medida (CPM), que engloba o contador e os fusibles de pro-

tección nun só elemento. Nestes casos a liña repartidora, que enlazaba a CXP e a centralización,

desaparece. (De feito pódese empregar CPM ata un certo número de contadores)


~ 20 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

5) Derivacións Individuais (DI)

As derivacións individuais saen do contador de cada abonado e levan a enerxía eléctrica ao In-

terruptor de Control de Potencia, instalado no interior da vivenda. Cada derivación individual

está formada por un condutor de fase, un condutor neutro e outro de protección (terra). Xa que

logo, o subministro final aos abonados realízase en monofásica.


~ 21 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

6) Interruptor de Control de Potencia (ICP).

O Interruptor de Control de Potencia (tamén chamado ICP ou li-

mitador) é un interruptor que instala a compañía eléctrica. Serve

para limitar o consumo de enerxía do cliente á potencia que se

contratou. Conéctase aos condutores que chegan da Derivación

Individual, de forma que si a potencia consumida polos aparellos

eléctricos conectados na vivenda é superior á contratada, inte-

rrompe o subministro.

O ICP adoita situarse preto do Cadro Xeral de Mando e Protección,

xa no interior da vivenda, nun compartimento independente e

precintado (para evitar a súa manipulación).

Ten un funcionamento magnetotérmico, e están calibrados en

función da circulación dunha intensidade nominal concreta. Ó su-

perar esta intensidade (e polo tanto a potencia permitida), desco-

néctanse os seus bornes interiores de contacto e péchase o circuí-

to eléctrico, (corta toda circulación eléctrica no interior da viven-

da).

Un interruptor magnetotérmico ofrece unha dobre protección:

1) Protección térmica: lámina bimetálica que se deforma ante unha sobrecarga. A de-

formación da lámina actúa no contacto do interruptor e desconecta o circuíto.

2) Protección magnética: baséase nunha bobina que, ao ser atravesada por unha co-

rrente de curtocircuíto, atrae unha peza metálica que produce a apertura dos contactos

do interruptor, desconectando o circuíto.


~ 22 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC


~ 23 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

D. CADRO DE MANDO E PROTECCIÓN DA VIVENDA

O subministro monofásico á vivenda chega desde a Derivación Individual ao Cadro Xeral de

Mando e Protección (CGMP), inicio da instalación eléctrica interior da vivenda. Do CGMP parten

os circuítos independentes que configuran a instalación interior (alumado, tomas de corrente

xenéricas, tomas de cociña e forno, tomas de lavadora e lavalouzas, e tomas dos cuartos de

baño).

Sitúase na entrada da vivenda, e aloxa todos os dispositivos de seguridade e protección da ins-

talación interior da vivenda:

Interruptor Xeral Automático (IXA).

Interruptor Diferencial (ID).

Pequenos Interruptores Automáticos (PIAs).


~ 24 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC


~ 25 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

1) Interruptor Xeral Automático (IXA).

É un interruptor magnetotérmico encargado de protexer fronte sobrecargas ou curtocircuítos a

instalación interior da vivenda ao completo. O Interruptor Xeral (IXA) corta a corrente de forma

automática cando se detecta un gran aumento na intensidade de corrente circulante. O IXA ta-

mén permite a súa activación de forma manual, en caso de reparacións, ausencias prolongadas,

etc.

2) Interruptor diferencial (ID).

Trátase dun interruptor de protección dos usuarios da instalación fronte posibles contactos acci-

dentais con aparellos eléctricos metálicos cargados con tensión, debido a unha fuga de corrente

na instalación.

Cando existe unha corrente de

fugas ou de defecto no circuíto,

a corrente de saída (Is) é menor

ca de entrada (le). Esta diferenza

(Id = Ie - Is) é a que fai que o

dispositivo funcione. O seu ob-

xectivo principal é o de protexer

as persoas que poidan estar en

contacto coa instalación, xa que

evitan que as correntes de derivación a terra produzan

perigo.

Nunha instalación, en condicións de funcionamento

normal, a intensidade de entrada é igual á intensidade de saída. Se facemos pasa-la corrente de

entrada e a corrente de saída por dúas bobinas enroladas en sentido contrario a unha da outra,

sobre un núcleo toroidal, crean uns fluxos que se anulan reciprocamente ó ser iguais e contra-

rios. Cando na instalación se produce unha corrente de defecto, a corrente de entrada non é

igual á de saída. Desta maneira, obtense un fluxo resultante que actúa sobre unha pequena

bobina que desconecta o circuíto.


~ 26 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

3) Pequenos Interruptores Automáticos (PIAs).

Os PIAs son interruptores automáticos magnetotérmicos cuxa función é

protexer cada un dos circuítos independentes da instalación interior da

vivenda, fronte posibles fallos na instalación:

Sobrecargas: un exceso de consumo eléctrico nunha vivenda

pode provocar que a intensidade de corrente circulante se faga

maior que a intensidade de corrente máxima que soportan os

condutores do circuíto independente.

Curtocircuítos: sobreintensidades provocadas por contacto

directo accidental entre fase e neutro (debido ao deterioro nos

illantes dos cables, presenza de auga, etc.).

No CGMP instálase un PIA por circuíto independente da vivenda,

que protexerá de forma individual o circuíto independente que ten conectado.


~ 27 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

E. INSTALACIÓN INTERIOR DA VIVENDA.

A instalación interior da vivenda comprende os distintos circuítos independentes do fogar, que

parten dos PIAs do Cadro Xeral de Mando e Protección.

1) Circuítos Independentes Da Vivenda.

Os circuítos independentes da vivenda son o conxunto de circuítos eléctricos que configuran a

instalación eléctrica interior da vivenda, e que alimentan os distintos receptores instalados

(puntos de luz, e tomas de corrente (enchufes)).

Nas vivendas máis habituais adoita haber 5 circuítos independentes:

C1 circuíto destinado a alimentar todos os puntos de luz da vivenda.

C2 circuíto destinado a alimentar tomas de corrente de uso xeral e do frigorí-

fico.

C3 circuíto destinado a alimentar tomas de corrente de cociña e forno.

C4 Circuíto de tomas de corrente da lavadora, lavalouzas e quentador (termo

eléctrico).

C5 Circuíto de tomas de corrente dos baños, e tomas auxiliares de cociña.


~ 28 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

Cada un destes circuítos vén protexido de forma individual polo seu correspondente PIA. Ade-

mais, e como mecanismo de seguridade adicional, o IXA protexe de forma xeral o conxunto dos

circuítos da vivenda.

2) Cableado da Instalación Eléctrica Interior.

Todos os circuítos independentes da vivenda aliméntanse mediante dous condutores (fase e

neutro), que transportan unha corrente alterna monofásica a baixa tensión (230V). A eles en-

gádeselles o condutor de conexión á rede de terra do edificio. Estes condutores son de cobre

cun illamento de plástico.

Condutor de fase: É o condutor activo que leva a corrente desde o cadro eléctrico aos

distintos puntos de luz e tomas de corrente da instalación. A cor do seu illamento pode


~ 29 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

ser marrón, negro ou gris (cores das liñas R, S e T de trifásica); inda que deberan ser

sempre de cor marrón, correspondente á fase R de trifásica.

Condutor neutro: é o condutor de retorno que pecha o circuíto, permitindo a volta da

corrente desde os puntos de luz e tomas de corrente. A cor do seu illamento é sempre

azul.

Condutor de terra: condutor que normalmente non leva corrente si o circuíto funciona

ben. Está conectado á rede de terra do edificio, e serve para desaloxar posibles fugas ou

derivacións de corrente cara aos eléctrodos de terra. O seu illamento presenta cor ama-

rela e verde.

Os condutores de cada circuíto independente parten do seu correspondente PIA no cadro eléc-

trico, e percorren a vivenda aloxados no interior tubos corrugados de PVC encaixados na pare-

de. (nunha instalación empotrada). Tamén poden existir instalacións vistas, inda que non son

moi habituais en vivendas, onde os tubos de protección de PVC ríxidos discorren fixados a pare-

des e teitos. Son vistas tamén (de superficie) as caixas de derivación, mecanismos, lámpadas,

…

Esquema dunha instalación empotrada e distancias de colocación dos elementos da instalación eléctrica


~ 30 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC


~ 31 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

Ao longo do percorrido, a alimentación de cada receptor (puntos de luz e tomas de corrente)

realízase por derivación dos condutores principais do circuíto independente, en caixas de re-

xistro. As caixas de rexistro (caixas de derivación) son caixas de plástico onde se realizan co-

nexións e empalmes dos cables eléctricos. Para que o empalme se faga correctamente, débense

utilizar regretas ou clemas de conexión.

A sección (grosor) dos cables condutores depende de cada circuíto. Como se ve na imaxe, o

circuíto independente C1 destinado a iluminación require de cables de sección 1,5 mm2, men-

tres que o circuíto independente C3 que alimenta tómalas de cociña e forno require de conduto-

res de sección 6 mm2. A sección dos condutores elíxese en función da intensidade de corrente a

transportar: a máis intensidade, maior é a sección do cable.


~ 32 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

3) Representación das Instalacións Eléctricas

Para representar a instalación eléctrica nunha vivenda, pódense usar 3 tipos de esquemas:

Esquema topográfico: representación en perspectiva da instalación.

Esquema multifilar: representan mediante liñas todos os condutores que interveñen

no circuíto a mostrar.

Esquema unifilar: representa o circuíto mediante unha soa liña na que se mostran con

barras cruzadas o número de condutores que a compoñen. Utiliza unha simboloxía pro-

pia.


~ 33 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

O sistema de representación máis empregado é o esquema unifilar, por ser o máis sinxelo e

simplificar o debuxo de instalacións eléctricas sobre planos de vivendas. No seguinte exemplo

tense o plano dunha vivenda coa súa correspondente instalación eléctrica:

Para a representación de instalacións en vivendas mediante esquemas unifilares utilízanse unha

serie de símbolos normalizados. Os máis habituais móstranse na seguinte táboa:

O Esquema Unifilar xeral da instalación, tamén denominado Diagrama Unifilar do cadro de

protección e mando da instalación dunha vivenda, representa os distintos elementos necesarios

para protección de circuítos e usuarios. Para un grao de electrificación xeral teriamos:

Un interruptor xeral automático (IXA), cun poder de corte de 40 A.

Un interruptor diferencial cunha sensibilidade de 30 mA.


~ 34 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

Cinco pequenos interruptores automáticos (PIA), un para cada un dos circuítos indepen-

dentes:

un cun poder de corte de 10 A para o circuíto de alumado

dous de 16 A, un para o circuíto de uso xeral e outro para o baño e da co-

ciña

uno de 20 A para o circuíto de lavadora, lavalouzas e termo

un de 25 A para o circuíto de cociña e forno.

4) Circuítos Básicos da Vivenda.

No seguinte punto revisaranse as montaxes eléctricas máis comúns nunha vivenda:

Punto de luz simple con interruptor.

Instalación dun punto de luz que se acende e apaga cun interruptor.


~ 35 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

Timbre con pulsador.

Instalación dun timbre actuado por un pulsador (típico de recibidores de vivendas)

Punto de luz con 2 interruptores conmutados.

Trátase dun punto de luz, que se pode acender e apagar desde dúas posicióins indistintamente.

É un circuíto típico nos corredores das vivendas, dormitorios, etc.


~ 36 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

Punto de luz con conmutada de cruzamento.

O circuíto consiste nun punto de luz que se pode acender e apagar indistintamente desde 3

puntos en localizacións diferentes. Para montar este circuíto, fai falla un conmutador de cruza-

mento.

Tomas de corrente.

Instalación eléctrica para alimentar tomas de corrente, ás cales poderase enchufar calquera

aparello eléctrico.


~ 37 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

F. GRAOS DE ELECTRIFICACIÓN DA VIVENDA. O grado de electrificación dunha vivenda fai referencia á carga eléctrica que deberá soportar a

instalación eléctrica de devandita vivenda. Por exemplo, a carga eléctrica que terá que soportar

a instalación eléctrica dunha casa de 200 m2 será moito maior que a que se ha de soportar nun

estudo de 50 m2 (menos habitacións, menos puntos de luz, menos enchufes, menos aparellos

eléctricos, etc.). Segundo o tipo de vivenda defínense 2 grados de electrificación distintos. Cada

grado de electrificación identifica a potencia mínima que a instalación debe soportar a 230V,

así como os circuítos independentes cos que a instalación debe contar:

1. Grao de electrificación básico e elevado. (ITC-BT25)

Grao de electrificación: Básico

Potencia instalada: Non inferior a 5.750W a 230 V

Alcance da electrificación: Debe cubrir necesidades primarias sen necesidade de obra posterior

Circuítos independentes que ha de incorporar:

C1 - circuíto de distribución interna, destinado a alimentar os puntos de iluminación.

C2 - circuíto de distribución interna, destinado a tomas de corrente de uso xeral e frigorí-

fico.

C3 - circuíto de distribución interna, destinado a alimentar a cociña e forno.

C4 - circuíto de distribución interna, destinado a alimentar a lavadora, lavalouzas e o ter-

mo eléctrico.

C5 - circuíto de distribución interna, destinado a alimentar tomas de corrente dos cuartos

de baño, así como as bases auxiliares da cociña.

Grao de electrificación: Elevado

Potencia instalada: Non inferior a 9.200W a 230V

Alcance da electrificación: Debe cubrir as necesidades da electrificación básica e ademais:

- Vivendas que requiran algún/s dos seguintes circuítos adicionais:

C8, C9,C10 ó C11

- Vivendas cunha superficie útil superior a 160 m2.

Circuítos independentes que ha de incorporar:

Ademais dos circuítos da electrificación básica, adicionalmente pode

incorporar algún/s dos seguintes circuítos:

C6 - circuíto adicional do tipo C1, por cada 30 puntos de luz.

C7 - circuíto adicional do tipo C2, por cada 20 tomas de corrente de uso xeral ou se a su-

perficie útil da vivenda é maior de 160 m2.

C8 - circuíto de distribución interna, destinado á instalación de calefacción eléctrica, cando

existe previsión desta.

C9 - circuíto de distribución interna, destinado á instalación de aire acondicionado, cando

existe previsión deste.

C10 - circuíto de distribución interna, destinado á instalación dunha secadora independente.

C11 - circuíto de distribución interna, destinado á alimentación do sistema de automatiza-

ción, xestión técnica da enerxía e de seguridade, cando exista previsión desta.

C12 - circuítos adicionais de calquera dos tipos C3 ou C4, cando se prevexan, ou circuíto adi-

cional do tipo C5, cando o seu número de tomas de corrente exceda de 6.

NOTA: O grao de electrificación calcúlase sumando as potencias de todos os elementos receptores que dispón a viven-

da, e aplicando unha redución dun 40% (xa que non se van a utilizar todos os aparellos eléctricos simultaneamente).


~ 38 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

Características eléctricas dos circuítos interiores nas vivendas (1).

Circuíto de utilización

Potencia prevista

por toma (W)

Factor de simulta-neidade

Fs

Factor de utilización

Fu

Tipo de toma

(7)

Interruptor Automáti-

co (A)

Máximo nº de puntos de utiliza-

ción ou tomas por

circuíto

Conduto-res sección

mínima (mm

2)

(5)

Tubo ou conduto diámetro externo mm

(3)

C1 Iluminación 200 0,75 0,5 Punto de luz

(9) 10 30 1,5 16

C2 Tomas de uso xeral

3.450 0,2 0,25 Base 16 A

2p+T 16 20 2,5 20

C3 Cociña e forno 5.400 0,5 0,75 Base 25 A

2p+T 25 2 6 25

C4 Lavadora, lavalouzas e termo eléctrico

3.450 0,66 0,75

Base 16 A 2p+T Combi-

nadas con fusibles ou interrupto-res automá-ticos de 16 A

(8).

20 3 4(6) 20

C5 Baño, cuarto de cociña

3.450 0,4 0,5 Base 16 A

2p+T 16 6 2,5 20

C6 Calefacción (2) --- --- --- 25 --- 6 25

C9 Aire acondi-cionado

(2) --- --- --- 25 --- 6 25

C10 Secadora 3.450 1 0,75 Base 16 A

2p+T 16 1 2,5 20

C11 Automatiza-ción

(4) --- --- --- 10 --- 1,5 16

(1) A tensión considerada é de 230 V entre fase e neutro. (2) A potencia máxima permisible por circuíto será de 5.750 W. (3) Diámetros externos segundo ITC-BT 19. (4) A potencia máxima permisible por circuíto será de 2.300 W. (5) Este valor corresponde a unha instalación de dous condutores e terra con illamento de PVC baixo tubo encaixado en obra. Outras seccións poden ser requiridas para outros tipos de cable ou condicións de instalación. (6) Neste circuíto exclusivamente, cada toma individual pode conectarse mediante un condutor de sección 2,5 mm2 que parta dunha caixa de derivación do circuíto de 4 mm2. (7) ) As bases de toma de corrente de 16 A 2p +T serán fixas do tipo indicado na figura C2a e as de 25 A 2p + T do tipo indicado na figura ESB 25-5A, ambas as da norma UNE 20315. (8) Os fusibles ou interruptores automáticos non son necesarios se se dispón de circuítos independentes para cada apa-rello, con interruptor automático de 16 A en cada circuíto, o desdobramento do circuíto con este fin non suporá o paso a electrificación elevada nin a necesidade de dispor dun diferencial adicional. (9) O punto de luz incluirá condutor de protección.


~ 39 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

Puntos de utilización.

Estancia Circuíto Mecanismo nº

mínimo Superficie / Lonxitude

Acceso C1 Pulsador timbre 1

Vestíbulo C1

Punto de luz Interruptor de 10 A

1 1

--- ---

C2 Base 16 A 2p + T 1 ---

Sala de estar ou Salón

C1 Punto de luz

Interruptor de 10 A 1 1

Até 10 m2 (dous se >S 10 m

2)

un por cada punto de luz

C2 Base 16 A 2p + T 3(1)

Unha por cada 6 m2, redondeado ao enteiro superior

C8 Toma de calefacción 1 Até 10 m2 (dous se >S 10 m

2)

C9 Toma de aire acondicio-

nado 1 Até 10 m

2 (dous se >S 10 m

2)

Dormitorios

C1 Punto de luz



2)


C2 Base 16 A 2p + T 3(1)

Unha por cada 6 m2, redondeado ao enteiro superior

C8 Toma de calefacción 1 ---

C9 Toma de aire acondicio-

nado 1 ---

Baños

C1 Punto de luz


---

C5 Base 16 A 2p + T 1 ---


Corredores ou distribuidores

C1 Punto de luz

Interruptor / Conmuta-dor de 10 A

1 1

Un cada 5 m de lonxitude Uno en cada caso

C2 Base 16 A 2p + T 1 Até 5 m (dous se L > 5 m )


Cociña

C1 Punto de luz



2)


C2 Base 16 A 2p + T 2 Extractor e frigorífico

C3 Base 25 A 2p + T 1 Cociña/forno

C4 Base 16 A 2p + T 3 Lavadora, lavalouzas e termo

C5 Base 16 A 2p + T 3(2)

Encima do plano de traballo


C10 Base 16 A 2p + T 1 Secadora

Terrazas e vestido-res

C1 Punto de luz



2)


Garaxes unifami-liares e outros

C1 Punto de luz



2)


C2 Base 16 A 2p + T 2 Até 10 m2 (dous se >S 10 m

2)

(1) Onde se prevexa a instalación dunha toma para o receptor de TV, a base correspondente deberá ser múltiple, e nes-te caso considerarase como unha soa base aos efectos do número de puntos de utilización. (2) Colocaranse fóra do volume delimitado polos planos verticais situados a 0,5m do fregadero e da encimera de cocción ou cociña.


~ 40 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC


~ 41 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC


~ 42 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC


~ 43 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

2. Esquemas Unifilares

Grao de Electrificación Básico

Grao de Electrificación Básico con C4 desdoblado


~ 44 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

Grao de Electrificación Elevado


~ 45 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

3. PRESCRIPCIÓNS DE CONFORT REGLAMENTARIAS E RECOMENDADAS (ITC-BT25)

A instrución ten como obxectivo fixar os puntos de utilización mínimos que debe ter a instalación dunha

vivenda, desde un punto de vista de seguridade eléctrica. Con todo, o incremento da utilización da enerxía

eléctrica nas vivendas aconsella que no deseño da instalación se teñan en conta as posibles necesidades

particulares do usuario e as súas limitacións (debido á idade, discapacidade, etc.), así como as súas futuras

demandas.

Por isto recoméndase:

Deseñar a instalación cunha suficiente previsión (instalación de condutos baleiros, reservar espazo

no cadro de distribución para futuros dispositivos, etc.) que permita unha futura ampliación sen

necesidade de facer obras.

Prever un número de tomas de puntos de iluminación, tomas de corrente de usos xerais ou en baño

e auxiliares de cociña superior aos indicados na táboa desta ITC-BT, deste xeito ademais de ter

unha instalación acorde á necesidade do usuario, mellórase a seguridade da instalación ao reducir

o uso de conectores multivía ou prolongadores e evitar a realización de futuras modificacións da

instalación por persoal non cualificado.

Non intentar un aforro ficticio apurando ao máximo as tomas por circuíto para reducir o número

de circuítos. Incrementar os circuítos e pasar ao grado de electrificación elevado non ten obrigato-

riamente consecuencias prácticas de cambio de potencia contratada á Compañía Suministradora,

obtense maior confort pero non maior consumo.

En vivendas con máis dunha altura, por exemplo unifamiliares ou dúplex, situarase un cadro xeral

de mando e protección en cada planta de maneira que os circuítos de cada planta estean protexi-

dos no cadro situado na súa planta.

As seguintes táboas, resumen os puntos de utilización mínimos, así como os recomendados para garantir o

adecuado confort da instalación.

1. Electrificación do acceso á vivenda


~ 46 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

2. Electrificación de vestíbulo

3. Electrificación da sala de estar ou salón


~ 47 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

4. Electrificación do dormitorio

5. Electrificación da cociña

6. Electrificación do baño-aseo


~ 48 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

7. Electrificación do pasillo

8. Electrificación da terraza ou xardín

No caso de que unha vivenda dispoña de xardín, a instalación eléctrica de leste debe de ser un circuíto inde-pendente do resto da vivenda. As bases exteriores destinadas a alimentar aparellos fixos ou móbiles deberán estar protexidas por un dife-rencial independente do dos circuítos interiores, de 30mA . As bases, interruptores e luminarias instaladas no xardín, deberán ter un grado IP44.


~ 49 ~

departamento de


4º E.S.O. PDC

9. Electrificación dun garaxe unifamiliar

Instalacións eléctricas na vivenda

Documents

Transcript of Instalacións eléctricas na vivenda