2014GINSIN28 

IN VITRO ERNALKETA ETA ICSIa

GURUTZETAKO UNIBERTSITATE OSPITALEAN

2013ko maiatza

Roberto Matorras

2014GINSIN28 

Liburuxka honen helburua Gurutzetako Unibertsitate Ospitaleko “in vitro” ernalketa eta

ICSIari buruzko informazio orokorra ematea da. Kontuan izanik laguntza bidezko ugalketa

tekniken garapen azkarra, seguruenik, hemen azalduko diren zenbait alderdi, egun jada

aldatu dira. Dena den, arau informatiboei buruz ari garela gogoratu behar dugu. Zalantzarik

izanez gero, zure mediku edo erizainari galdetu.

Aurrerago ikusiko dugun bezala, in vitro ernalketak (FIV) eta ICSIak sistematika bera

daukate prozesu guztian, baina laborategian obuluak eta espermatozoideak desberdin

erabiltzen dituzte. Gainerako guztia berdin-berdina da, izan ere, bikoteak berak ezin izango

luke desberdindu teknika bat ala bestea egiten ari den.

2014GINSIN28 

AURKIBIDEA Or.

SARRERA 4

INDIKAZIOAK 4

OBULAZIO-ESTIMULAZIOA 4

FOLIKULU-ZIZTADA 6

ERNALKETA LABORATEGIAN 7

ENBRIOI-TRANSFERENTZIA 7

ZIKLOAREN EMAITZAREN KONTSULTA 8

OHIKO GALDERAK

1. Gure zentrooan FIVera sartzeko irizpideak 8

2. Errezetak lortzea 9

3. Azido folikoa 9

4. Konplikazioak 9

5. Kontrolen maiztasuna 10

6. Zikloa baliogabetzea 11

7. Arrazoi pertsonalengatik baliogabetzea 11

8. Erantzun baxua 11

9. FIVa 40 urtetik gora 12

10. Obesitatea eta laguntza bidezko ugalketa 12

11. Lehenespen irizpideak 12

12. Enbrioi izozketa 13

13. Obozitoak ematea / jasotzea 13

14. IAC aurreko FIV testa 13

15. FIVaren emaitzak 14

16. ICSIa 14

17. Enbrioi-murrizketa selektiboa 15

18. Alde psikologikoak 15

19. Endometriosisa 15

20. Baimenak/ Baimen informatuak 16

21. Itxarote-zerrenda 16

22. Testikulutik hazia ateratzea 16

2014GINSIN28 

23. Soberako medikazioa 16

24. Enbrioiak ezarri aurreko diagnosi genetikoa 16

25. Erditze ondoren informeak bidaltzea 17

SARRERA

In vitro ernalketarako teknika (FIV) 1978tik aurrera erabiltzen da antzutasunaren

tratamenduan.

Oinarrian honela osatzen da:

1) Obulazio-estimulazioa

2) Obuluak ateratzea

3) Ernalketa laborategian (in vitro edo ICSI)

4) Enbrioi-tranferentzia

INDIKAZIOAK

FIVaren hasierako indikazioa tronpen buxadura izan zen. Era horretan, obuluak

espermatozoideekin kontaktuan jar zitezkeen “in vitro”, izan ere, era naturalean gertatzeko

oztopo bat zegoen. Denborarekin indikazioak zabaltzen joan dira: arazoak obulazioan,

endometriosisa, haziaren patologia arina edo moderatua (kasu larrietan ICSIa egin behar

da), arrazoi ezagun gabeko antzutasuna eta aurretik egindako intseminazio artifizialaren

porrota.

OBULAZIO-ESTIMULAZIOA

FIVean obulazio-estimulazioa egiten da sistematikoki. Estimulatu gabeko ziklo batean

obulo bakarra sortzen den bitartean, FIVerako ziklo estimulatuetan asko lortu nahi dira

(ahal dela 10 edo gehiago). Era horretan, haurdunaldi posibilitateak nabarmenki handitzen

dira. Obulazio-estimulazioa medikamentu desberdinen bidez lortzen da.

Hauek dira medikamentuen erabilera pausuak FIVean:

1. Norberaren hormona produkzioa geldiarazi

2014GINSIN28 

GnRHaren antzeko farmakoen bidez lortzen da hori. Bi aukera daude:

a) “GnRHaren agonistak” deiturikoak. Aurreko zikloaren 20 edo 22. egunean hasi ohi

dira hartzen folikulu-ziztada baino bi egun arinagora arte. Gurean gehien erabiltzen den

medikamentua Decapeptyl da, 0,1 mg eguneko (anpulu bat), pazienteak berak

injektatzen du larruazalpean, goizeko 7:00etatik 8:30era. Hain sarri erabiltzen ez diren

beste jarraibide batzuk ere badaude ( hilekoaren 1. edo 2. egunean Decapeptyl-ekin

hastea adibidez)

b) “GnRHaren aurkakoak” deiturikoak. Gehien erabiliak Cetrotide eta Orgalutran dira.

Pazienteak berak larruazalpean anpulu bat jartzen du eguneko, goizeko 7:30etik

8:30era, folikulu-ziztadaren zikloko hilekoa hasi eta 6. egunetik aurrera (batzuetan 4.

egunetik eta beste batzuetan 8.etik ere)

Batzuetan, estimulazio aurreko zikloan ahotiko antisorgailuekin egiten da tratamendua

(zikloaren 1. egunean hasi eta 20-30 egun luzatzen da) edo estrogenoekin (Meriestra edo

Progynova) gutxi gorabehera folikulu-ziztadaren aurreko zikloaren 15. egunean hasita.

2. Obulazio-estimulazioa.

Estimulazioa zentzu hertsian obulazioa eragiten duten medikamentuekin egiten da (Gonal

F, Puregon, Menopur, Luveris, Pergoveris, Fostipur, etab.). Medikamentu horiek kasu

hauetan erabiliko dira:

a) 10-12 egun bitartean GnRH agonistak (Decapeptyl) erabili dituzten emakumeek

zenbait baldintza lortu dituztenean. Oinarrian egiaztatu behar da ekografian

obarioak geldirik daudela eta odol analisian estradiola 40 pikogramo/ml baino

txikiagoa dela.

b) Zikloaren bigarren egunean aurkakoak ( Orgalutran edo Cetrotide) hartuko

dituztenean, aurretik ez badute medikamenturik jaso edo antisorgailuak edo

estrogenoak (Meriestra edo Progynova) egun jakin batzuetan hartu ondoren.

Medikamentu horiek arratsaldeko 4retatik 6etara hartu behar dira. Pazienteak berak

larruazalpean jartzen du. Dosia eta tratamendu egun kopurua erantzun obarikoaren

arabera izango da (10-12 egun normalean). Guk gehien erabiltzen dugun medikamentua

2014GINSIN28 

Gonal F. da. Orokorrean estimulazioarekin hasten denean GnRH agonista (Decapeptyl)

dosia erdira murrizten da.

3. Baldintza obariko zehatz batzuk lortu direnean (egokiena da estradiola 2000

pikogramotik 2500era izatea eta 15 folikulu lortzea, horietako asko 17mm baino

handiagoak) obulazioa eragiten da Ovitrelle 250 medikamentuaren bidez. Azken hori

pazienteak berak larruazalpean jartzen du, normalean gaueko 9etatik 11etara. Kasu

berezietan obulazioa bi anpulu Decapeptylekin eragin daiteke (inoiz ez aurretik Decapeptyl

jasotzen ari zirenen artean).

4. Gure Unitatean, erizainek erakusten diote pazienteari medikamentuak nola prestatu

eta nola injektatu.

FOLIKULU-ZIZTADA

Baldintza obariko jakin batzuk lortu direnean, folikulu-ziztada egiten da, HCG (Ovitrelle)

hartu eta 35-36 ordura. Folikulu-ziztada obuluak ateratzea da, folikulu obarikoak baginatik

xurgatzea, hain zuzen ere. Ziztada hori gure zentroan egiten da anestesia lokal edo

sedazioaren bidez. Orokorrean, ziztada zertxobait mingarria da, oso gutxitan gertatzen da

oso mingarria izatea.

Pazientea barautan ospitaleratu behar da, mantala, zapatillak eta kamisoiarekin. Sartu baino

lehen txiza egin beharko du.

Normalean, pazientea ordu eta erdian altan dago eta alde egin dezake, baina 48 ordutan

atseden erlatiboa hartzea gomendatzen zaio.

Egun horretan bertan, gizonak hazi lagina FIV laborategian entregatu beharko du. Azken

eiakulaziotik lagina entregatu arte 4 egun pasatzea da onena, epe horretatik ahalik eta

hurbilen egotea komeni da (askoz egun gutxiago edo gehiago pasatzea ez da egokia). Hazia

lortu behar da entregatu baino ordubete arinago gehienez ere, horretarako dagoen gelan eta

aldez aurretik ezarritako orduan. Gizonak lagina lortzeko arazoak izango balitu, Andrologia

2014GINSIN28 

laborategian adierazi beharko du, laguntza farmakologikoa eman behar zaion baloratzeko

(Viagra). Arazoak izateko posibilitatea aurrikusiko balu FIVeko kontsultan aurretiaz

adieraziko du dagozkion aukerak antolatzeko (Viagra, hazia izoztea, lagina ospitaletik

kanpo lortzea).

Folikulu-ziztada eta gero, pazientea tratamendu antibiotikoarekin hasten da (gaur egun

gramo bateko sobre bat Zitromax, dosi bakarrean) baita hidroxiprogesteronarekin ere

(Progeffik o Utrogestan), 4 konprimitu 12 orduro (ahotik transferentzia egin arte, eta

baginatik transferentzia egin eta gero, eta haurdunaldia gertatu den ikusteko kontsulta izan

arte). Hidroxiprogesteronarekin jarraitutako tratamendua ez da utzi behar medikuak esan

arte.

ERNALKETA LABORATEGIAN

1) In vitro ernalketa zentzu hertsian

Emakumearen obozitoak gizonaren espermatozoideekin kontaktuan jartzean datza.

Batezbestekoan lortutako obozitoen %60 ernaldu egiten dira, hau da, enbrioi bat sortzen da

(badago fase honetan aurreenbrioia deitzen duena). Dena den, gutxi gorabehera %5ek ez

dute lortzen obozito bakar bat ernaltzea. Arrazoiak hauek izan daitezke: 1) kalitate txarreko

hazia, 2) kalitate txarreko obozitoak, 3) arazo teknikoak (kutsadura, etab.), 4) zoria, 5)

ezagutzen ez diren arrazoiak.

2) ICSIa (espermatozoide-injekzio intrazitoplasmatikoa, mikroinjekzio espermatikoa ere

deitua)

Obuluaren barruan espermatozoide bat injektatzen da ernalketa lortzeko. Era horretan, hazi

patologikoak eta hazi normalak ehuneko berdintsuetan ernaltzea lortzen da. Hala ere,

orokorrean hazia normala denean ernalketa ez da hobetzen, are gehiago, kalte ere egin

diezaioke.

2014GINSIN28 

ENBRIOI-TRANSFERENTZIA

Enbrioiak umetokian sartzean datza. Folikulu-ziztada eta hurrengo 2., 3. edo 4. egunean

egiten da (edo 5. edo 6.ean transferentzia blastozitoetan egiten bada). Edozein motako

anestesiarik gabe egiten da, eta orokorrean, mina ematen ez duen prozedura da. Pazientea

ospitalean 30 minutu inguru egon behar da eta 48 ordutan atseden erlatiboa hartu behar du.

Normalean transferentzia kontrol ekografikoarekin egiten dugu, beraz, ospitalera sartu

baino hiru ordu arinago txiza egin behar da eta likido nahikoa edan.

Transferentzia eta gero, 48 orduko atseden erlatiboa eskatzen da. Emakumea ondo sentitzen

bada, ordutik aurrera bizitza normala egin dezake (bakarrik ariketa bortitzak ekiditea

gomendatzen da).

Transferentzia eta gero, - HCG (haurdunaldi proba ultrasensiblea) egiteko hitzordua

emango zaio. Momentu horretara arte ezarritako tratamenduarekin jarraituko du (2

konprimitu Utrogestan edo Progeffik baginatik 12 orduro)

ZIKLOAREN EMAITZAREN KONTSULTA

Transferentzia egin eta 15 egun ingurura pazientea kontsultara joan beharko da haurdunaldi

proba ultrasensiblea (- HCG) egitera. Momentu horretara arte ezarritako tratamenduarekin

jarraituko du (azido folikoa eta progesterona).

Haurdunaldi kasuetan ez litzateke baginatik odola botako beharko. Dena den, nolabaiteko

maiztasunez baginatik odola botatzen duten haurdunaldiak daude, horrelakoetan,

emakumeek hilekoa dela eta ez daudela haurdun ulertzen dute gaizki.

OHIKO GALDERAK

1.Gure zentroan FIVera sartzeko irizpideak

Laguntza bidezko Ugalketa-Tekniketako Interes Taldeak baldintza hauek zehaztu ditu

Osasun Sistema Publikoan FIV-ICSIra sarbide izateko:

Medikuak hala eskatuta

Bion seme-alabarik ez izatea (*)

2014GINSIN28 

Arrisku larriak ez egotea, ez amarentzat, ez seme-alabentzat

Emakumeak 40 urte baino gutxiago izatea (teknika egiten den momentuan (itxarote

zerrenda edozein delarik ere)

Erantzun obariko ona

Gehienez ere teknika bereko 3 ziklo egitea (beste zentroetan ere egindako zikloak,

zenbatuko dira, pribatuak barne)

Transferentziara heldu gabe gehienez ere 2 ziklo egitea (hau da, baliogabetu diren

zikloak)

(*)Dagoeneko bion ume bat daukaten bikoteek salbuespenez ziklo BAKARRA egiteko

aukera edukiko dute baldin eta itxarote zerrendaren iraupenak ahalbidetzen badu.

Oharra:

C hepatitisa edo GIBa (Giza Immunoeskasiaren Birusa) duten emakumeek ezin dute FIVa

egin, izan ere, programako beste bikoteei kutsatzeko arriskua dago. Birusak gizonari

eragiten badio, bere laginari berariazko garbiketa egingo zaio Galdakaoko Ospitalean.

2. Errezetak lortzea

Laguntza bidezko ugalketa-tekniketan erabiltzen diren medikamendu gehienak oso

garestiak dira eta bisa berezia behar da farmazian lortu ahal izateko. Gaur egun bisa hori

kontsultan bertan bideratzen da elektronikoki. Ikuskatzaileak errezetei bisa jartzen dienean

(gehienetan ordu gutxitan), farmazian eska daitezke medikamentuak.

3.Azido folikoa

Frenatze hipofisarioaren tratamendua (Decapeptyl) hasten den egunean bertan, azido

folikoa hartzen hasi behar da (izen komertzialak = Acfol, Isovorín, etab.). Ez bada haurdun

geratzea lortzen, transferentzia ondorengo kontrol egunean geldituko da tratamendua

(transferentzia egin eta gero 15 egun inguru). Haurdun geratzea lortzen bada, aldiz, azido

folikoa bakarrik hartu beharrean, azido folikoa eta iodoa daramaten konposatuak hartuko

dira ( Iodocefol).

2014GINSIN28 

Cetroide hartzen duten pazienteak azido folikoaren tratamenduarekin hasiko dira obulazio-

estimulazioa hastean edo zertxobait arinago.

4. Konplikazioak

Konplikaziorik ohikoena haurdunaldi anizkoitza da. Haurdunaldi anizkoitzaren arriskuak

badu transferitutako enbrioi kopuruarekin harreman estua: zenbat eta enbrioi gehiago

transferitu, orduan eta posibilitate gehiago haurdun geratzeko, baina baita haurdunaldi

anizkoitza izateko ere. Espainiako legediak 3 enbrioi baino gehiago transferitzea

debekatzen du. Gaur egun, guk 2 enbrioi transferitzen dizkiogu lehenengo saialdian dagoen

emakumeari, betiere 37 urte baino gutxiago baditu eta enbrioiak kalitate onekoak badira. 35

urte baino gutxiago dituzten emakumeek bigarren zikloan 2 enbrioi transferitzeko aukera

dute (kalitate onekoak badira). Gainontzeko kasuetan, normalean, 3 enbrioi transferitzen

dira. Teknologiak aurrera egiten duen heinean, emaitzak hobetuko dira eta gero eta kasu

gutxiagotan tranferituko dira 3 enbrioi eta gero eta gehiagotan bakarra.

Hiperestimulazio sindromea izateko posibilitatea dagoela jakin behar da. Jasotako

medikamenduaren ondorioz obarioek ematen duten gehiegizko erantzuna da. Gehienetan

obarioen tamaina handitzen da eta distentsio abdominala izaten da. FIV kasu guztietan

hiperestimulazio gradu apur bat beharrezkoa bada ere (kontrolatutako hiperestimulazioa

deitutakoa), batzuetan hiperestimulazioa larria izan daiteke. Hiperestimulazio larria zikloen

%1ean baino gutxiagotan gertatzen da eta hauek eragin ditzake: pleurako isuria, arnas

gutxiegitasuna, koagulazio arazoak, tronbosia eta giltzurrun-gutxiegitasuna.

HCG (Ovitrelle) hartu eta egun batzuetara azaltzen da hiperestimulazio obarikoaren

sindromea eta hilekoarekin nabarmenki hobetzen da. Pazientea haurdun geratu bada,

sindromeek gehiago iraungo dute.

Hiperestimulazio obarikoa izateko arrisku faktoreak hauek dira: gizentasuna, obario

polikistikoaren sindromea, haurdun geratzea, eta bereziki, estimulazioa egiten den bitartean

obarioen gehiegizko erantzuna. Hori dela eta, kontrol obarikoak eta hormonalak oso

garrantzitsuak dira. Ekografian zenbat eta folikulu gehiago ikusi eta estradiol maila zenbat

eta altuagoa izan, orduan eta posibilitate gehiago haurdun geratzeko, baina baita

hiperestimulazioa izateko posibilitate handiagoa ere. Gure esperientziaren arabera, 4000

2014GINSIN28 

pikogramo estradiol/ml arte hiperestimulazio arriskua ez da oso handia. Estimulazioa hasi

aurretik pazienteak hiperestimulazioa izateko arriskua duela antzematen bada, estimulazio

jarraibide alternatiboak egin daitezke (batez ere Cetrotide edo Orgalutran erabiltzen dira

frenatzaile hormona bezala eta Ovitrelle beharrean Decapeptyl obulazioa eragiteko)

Ohiz kanpokoak dira ziztadarekin erlazionatutako beste arazo hauek: lesio baskularra,

heste- edo gernu-lesioa eta hainbat konplikazio hemorragiko edo infekziosoak.

Nonbait, aditzera eman da obulazioa estimulatzeko medimentuek obario minbizia eragin

zezaketela,baina beste lan batzuetan kolokan jarri dute medikamentu horiek obario

minbiziaren maiztasuna handitzen dutenik. Dena dela, obario minbiziaren (zalantzazko)

arrisku areagotze hori larritasun eskasekoa izango litzateke.

5. Kontrolen maiztasuna

Normalean, lehenengo kontrola (odola eta ekografia) ondo egin eta gero, 4 kontrol osagarri

inguru behar dira (2-3 egunero). Gure sistematika hau da:

Odol analisia goizeko 8:30etik 9:00etara

Ondoren ekografia

Batzuetan 12:30etik aurrera emaitzak batu eta medikamentuak doitu behar dira

6. Zikloa baliogabetzea

FIV zikloa hainbat arrazoirengatik eten daiteke:

- Erantzun obariko eskasa. Batzuetan, FIVa egiteko erantzuna nahikoa izan ez bada,

bikotearen intseminazio artifizialeko ziklo batean bihurtzen da (zenbait baldintza

betetzen badira), erantzun obariko txikiagoa eskatzen baitu. Beste batzuetan, zikloa

guztiz baliogabetzen da.

- Gehiegizko erantzun obarikoa (hiperestimulazio arriskua) (zikloa eteten bada, arriskua

desagertzen da)

- Ziztadan obulurik ez ateratzea

2014GINSIN28 

- Obulu bat bera ere ez ernaltzea

- Beste batzuk

7. Arrazoi pertsonalengatik baliogabetzea

FIV-ICSI prozeduren izaera eta zailtasuna dela eta, zikloak aldez aurretik programatu behar

dira. Horregatik, arren eskatzen dugu zikloa egin behar ez bada - arrazoia edozein izanik

ere- aurreikusitako data baino 60 egun arinago jakinaraztea. Era horretan, zikloaren

esleipenean aldaketak egin daitezke (atzeratu) eta erabilgarri dagoen zikloa beste bikote

bati esleitu. Aipatutako aurrerapenarekin ez bada esaten, zikloa efektu guztietarako egintzat

hartuko da, eta pazientea itxarote zerrendaren amaierara pasatuko da.

8. Erantzun baxua

Erantzun baxua duten pazienteentzat, estimulazio obariko sendoak egin arren, obozito

kopuru nahikoa lortu ez dutenean (5 gutxienez), arrakasta handien duen alternatiba emaile

baten obozitoak jasotzea da. Hala ere, jakin behar da emaile baten obozitoak jasotzeko

itxarote zerrenda oso luzea dela (4 urte inguru), oso obulu-emaile gutxi baitaude. Dena den,

emaile bat ekartzen duten pazienteek (programako edozein emakumeri obuluak ematen

dizkiona, emailea ekarri duen pazienteari izan ezik), obozitoak jasotzeko sarrera zuzena

dute.

9. FIVa 40 urtetik gora

35 urtetik gorako emakumeengan FIVaren emaitzek txarrera egiten dute (1. eranskina). 40

urtetik gora oraindik txarragoak dira: haurdunaldi tasa 35 urtetik beherakoen laurdena da,

eta abortu maiztasuna ere handiagoa denez, ume bat izateko posibilitateak txikiagoak dira.

Hori dela eta, Gizarte Segurantzako zentroetan ez zaie FIVik egiten 40 urte edo gehiago

duten emakumeei.

10. Obesitatea eta laguntza bidezko ugalketa

Obesitatea laguntza bidezko ugalketaren pronostiko txarrarekin lotzen da: erantzun obariko

txarragoa, folikulu-ziztada konplikatuagoa, haurdunaldi tasa baxuagoak eta abortu arrisku

2014GINSIN28 

handiagoa. Horrez gain, ezagunak dira obesitatearekin lotutako haurdunaldi arazoak:

hipertentsio arrisku handiagoa, diabetesa, hemorragiak, zesareak eta erditze distozikoa, bai

eta fetu makrosomikoa.

Hori dela eta, ugalketa teknikak egin ahal izateko, pazientearen pisuak 36tik beheragoko

gorputz masa indizearekin bat egin behar du. Indize horrek pisua eta altuera dauka kontuan,

eta horrela kalkulatzen da: altuera cm-etan/ (pisua Kg-etan)2. Beraz, 150eko altuerarekin 81

Kg izan beharko litzateke pisurik handiena; 160rekin 93 Kg eta 170ekin 104 Kg.

Aipatutako indizea baino handiagoa duten emakumeek 37tik beheragoko balioa izan arte

argaldu beharko dute teknika egin ahal izateko. 37tik goragoko indizeekin ezin izango da

laguntza bidezko ugalketa teknikarik egin.

11. Lehenespen irizpideak Hauek dira lehenespen irizpideak:

Operazio asko izandako endometriosia (3 kirurgia edo gehiago)

Prozesu onkologikoan dauden emakumeak

Bikotekide ofiziala prozesu onkologikoan duten emakumeak.

Bikotekide ofiziala gaixotasun terminalean duten emakumeak.

Hil den bikotekide ofizialaren hazia hotzean gordeta duten emakumeak, lege baldintzak

betez gero.

Oharra:

Inola ere ez dira lehenespen irizpide izango: adina, erreserba obarikoa, ez eta asaldura

psikologiko eta/edo psikiatrikoak ere.

12. Enbrioi izozketa

Aipatu dugun moduan, guk 2 edo 3 enbrioi transferitzen ditugu. Horrek soberako enbrioien

erabileraren arazoa dakar. Ohiko jokabidea izoztea izaten da, beste ziklo batean (orduan

obulazio-estimulaziorik eta ziztadarik gabe) desizozteko eta transferitzeko. Gure zentroan

izoztutako enbrioien bidezko haurdunaldi tasa %30 ingurukoa da.

2014GINSIN28 

Izoztutako enbrioiei dagokienez, legeak hau ezartzen du: lehenengo bi urteetan

bikotearenak dira eta erabaki dezake beren ugaltze-prozesuan erabiltzea edo beste bikote

antzuei edo ikerkuntzari ematea. Legeak jasotzen du bikoteak 2 urteko nahi beste luzapen

eska ditzakeela (emakumearen bizitza ugalkorrean eta baldintza jakinetan). Denbora hori

igarota, enbrioiak zentroarenak izatera pasatzen dira.

13. Obozitoak ematea / jasotzea

Obozitoak jasotzea alternatiba terapeutikoa da emakume hauentzat: 1) obariorik gabeko

emakumeak, 2) gaixotasun hereditarioa dutenak, 3) erantzun baxua dutenak (ikusi dagokion

atala). Emakume obozito-emaileek nahitaez 35 urte baino gutxiago izan behar dituzte, eta

izan daitezke bai obozitoak dohaitzan emateko FIV ziklo bat berariaz egiten duten

emakumeak (dagokien tratamendu eta ziztadarekin), bai FIV programakoemakumeek

“soberan” (normalean 14tik aurrera) dituzten obozitoak dohaintzan ematen dituztenak.

Oraingoz gure Unitatean ez da emaileei ordaintzea aurreikusten.

14. IAC aurreko FIV testa

Zenbaitetan, gure zentroan, IAC aurreko FIV testa egitea proposatzen diegu arrazoi

ezezaguneko antzutasuna duten bikoteei, bai eta teorikoki IAC (bikotearen intseminazio

artifiziala) egiteko hautagaiak diren bikoteei. IAC aurreko FIV testa helburu bikoitza duen

FIV ziklo bat egitean datza: 1) ziklo horretan haurdunaldia lortzea eta 2) bikotearen

haziaren eta obuluen ernalketa ahalmenari buruzko informazioa erdiestea. Test horren bidez

jakin nahi duguna da “in vitro” ernalketa akastuna den. Akastuna izatekotan (hau da,

obozitoen %25 baino gutxiago ernaltzen badira), hain agresiboak ez diren beste teknika

batzuk erabiliz, bikotearen intseminazio artifiziala adibidez, arrakasta posibilitateak eskasak

izango dira eta beraz, ez lirateke burutu behar. Horrelako kasuetan egokiena ICSIa egitea

da (gameto-injekzio intrazitoplasmatikoa edo mikroinjekzio espermatikoa) edo agian FIV

ziklo gehiago.

Dena dela, ernalketa tasa onargarria bada, IAC zikloak egin beharko liratate, izan ere,

teknika horrekin arrakasta posibilitatea handia da. Gainera, IACa ez da FIVa bezain

2014GINSIN28 

agresiboa (obulazio-estimulazio txikiagoa, ziztadarik ez), hori dela eta, gorputzak askoz

hobeto onartzen du eta 6 ziklo egin daitezke jarraian.

15. FIVaren emaitzak

Emaitzak oso desberdinak dira arrazoi hauen arabera: egokiespena, erantzun obarikoa,

aurreko ziklo kopurua, emakumezkoaren patologia, gizonezkoaren patologia, FIV zikloaren

maneiua, eta batez ere, emakumearen adina.

Gure zentroan transferentzia bidezko haurdunaldi tasa %35 ingurukoa da. Ez dugu ahaztu

behar horietatik batzuek umea galtzen dutela eta beraz, arrakasta tasa erreala (“umea etxera

eraman duten tasa” izenarekin ezaguna dena) bajuagoa dela.

Bestalde, jakin behar da %10-15 inguru ez dela transferentziara heltzen (zikloa

baliogabetzen delako, obozitoak ez direlako lortzen edo ernalketarik ez dagoelako).

Haurdunaldi tasak harreman estua du transferitutako enbrioien kopurua eta kalitatearekin.

Gure Unitatean, enbrioi bakar bat transferitzen denean lortutako haurdunaldi tasa %19koa

da.

16.ICSIa

ICSIa (Intracytoplasmic sperm injection edo mikroinjekzio espermatikoa) teknika berria da

eta horren bidez, obuluak atera eta espermatozoide bat injektatzen zaie ernalketa lortzeko.

Emakumeentzat ez dago desberdintasunik ICSIa edo FIVa egitearen artean. ICSIak

abantaila bat du, hain zuzen, hazi anormalarekin lortzen duen ernalketa tasa, FIVak hazi

normalarekin erdiesten duen berbera dela.

ICSIa beraz, hazi patologikoko kasuetan eta aurreko FIVean ernalketa egokia lortu ez

denean egokiesten da.

FIVaren arriskuez gain, ICSIak arrisku teoriko gehigarria du: aitak duen antzeko estirilitate

arazoa semeari transmititzeko posibilitatea. Horregatik, oligozoospermia larrien kasuetan,

ICSI zikloa burutu baino lehen kariotipoa egitea gomendatzen da. Dena den, ICSIaren

bidez jaio diren umeei egindako jarraipenetan, patologia larrien maiztasuna oso txikia da.

2014GINSIN28 

ICSIaren emaitzak (hazi “txarrarekin”) eta FIVarenak (hazi normalarekin) antzekoak dira.

Hala ere, hazia normala bada, ICSIa egiteak ez du abantailarik ematen.

17. Enbrioi-murrizketa selektiboa

Haurdunaldi laukoitzen edo handiagoen arriskuak direla eta, gure Unitatearen protokoloak

enbrioi-murrizketa selektiboaren posibilitatea aurreikusten du, laukiak edo gehiago dituzten

eta hala eskatzen duten emakumeentzat.

18. Alde psikologikoak

Teknikaren eskakizunek (ordutegiak, kontrolak, itxaronaldiak, medikamenduak) eta horren

amaierari buruzko zalantzek nolabaiteko estresa sortu ohi dute. Laguntza bidezko ugalketa

teknikak egin eta arrakasta ez duten emakumeen egoera psikologikoa “errusiar mendi

emozionala” da: prozesua garatu eta hilekoa ez datorren heinean euforia handitzen doa,

baina hilekoa heltzean bat-bateko gogo eza handia sortzen da eta hurrengo zikloan prozesua

errepikatzen da.

Jakin behar da arrakasta eza nahiko ohikoa dela eta teknikaren edozein alditan gerta

daitekeela. Horrela onartu behar da eta asistentzia-taldeari edo bikotekideari berari errua

botatzen saihestu.

19.Endometriosisa

Askotan, endometriosi aurreratuetan (III. eta IV. aroak) in vitro ernalketaren aurretik

tratamendu bat egiten da: emakumeak injekzio bat jarri behar du 28 egunean behin,

hilekoaren bigarren egunetik hasita, 3 hilabetetan. Gehien erabiltzen den medikamentua

Decapeptyl 3,75 da eta muskulubarnetik sartzen da (ez nahastu larruazalpean jartzen den

Decapeptyl 0,1 medikamentuarekin). Hirugarren dosia eta gero zikloarekin hasten da

gainontzeko pazienteen antzeko eran.

20. Baimenak/ Baimen informatuak

2014GINSIN28 

FIV/ICSI teknikak egin baino lehen, dagozkion baimen informatuak bete beharko dira.

Ikerkuntza proiekturen batean parte hartu nahi duten pazienteak dagokion baimen

informatua sinatu beharko du.

21. Itxarote zerrenda

Gaur egun, FIVa edo ICSIa egiteko itxarote zerrenda 12 hil(abete) ingurukoa da dagokion

egokiespena egiten den momentutik. Zikloa errepikatu behar bada, arrazoia edozein delarik

ere (haurdunaldirik ez, baliogabetzea, umea galtzea), berriz ere dagokion itxarote zerrenda

egin behar da.

22. Testikulutik hazia ateratzea

Zenbaitetan, hazian espermatozoideak ez daudenez, testikuluetatik atera behar dira hainbat

tekniken bidez eta anestesia lokala erabiliz (biopsia edo ziztada). Hori guztia

planifikatutako eran egiten da emakumearen zikloa baino lehen, eta lortutako

espermatozoideak izoztu egiten dira. Gerta daiteke testikuluetatik espermatozoiderik ez

lortzea edo lortutakoak baliagarriak ez izatea.

23. Soberako medikazioa

Askotan laguntza bidezko ugalketa zikloetan erabiltzen ez den soberako medikamentua

dago: haurdunaldia lortu delako, hurrengo zikloan beste estimulazio protokolo bat

jarraituko delako edo medikamentua zaharkituta dagoelako. Medikamentu garestiak

direnez, nahi duten emakumeek, zikloaren bukaeran, soberako medikamentua gure

Unitatera ekarri ahal dute programako beste emakumeek erabil dezaten.

24. Enbrioiak ezarri aurreko diagnosi genetikoa

Enbrioiak ezarri aurreko diagnosi genetikoa FIVa egin eta gero burutzen den teknika da.

Teknika horren bidez, lortutako enbrioiei analisi genetikoa egiten zaie zenbait patologia

baztertzeko. Gure Unitatean, oraingoz, ez dago horrelako teknologiarik, baina gaur egun

2014GINSIN28 

Osasun Sailak hitzartutako zentro pribatuetan egiteko diru-laguntza ematen du kasu jakin

batzuetan (erreserba obariko ona duten emakumeei, gaixotasun hereditario larrien

prebentziorako). Osasun Sailaren diru-laguntza jasotzeko, FIVa egiteko beharrezkoak diren

baldintzez gain, adina ≤ 37 urte eta hormona antimülleriana ≥ 1.6 ng/mL izan behar dira.

25. Erditze ondoren txostenak bidaltzea

Behin haurdunaldia bukatuta, arren, jasoko duzuen agiria beteta bidali. Era horretan, gure

tratamenduen amaieraren erregistroa eguneratuta izan dezakegu. Eragozpenik ez baduzue,

gustatuko litzaiguke jaioberriaren argazkia ere bidaltzea.

11115 7 9

EgunakEgunakEgunakEgunak11

Hilekoa 1

13

Analisiak

Ekografia+

Obuluak ateratzea

Transferentzia

Atera ondoren

2-6 egun

Atera ondoren

14-17 egun

Emaitzak kontsultatzea

Obulazio-estimulazio tratamendua

(Gonal, Puregon, Menopur)

1. irudia

2014GINSIN28

11115 7 9

EgunakEgunakEgunakEgunak11

1 Hilekoa

13

Analisiak

Ekografia+

Obuluak ateratzea

Transferentzia

Atera ondoren

2-6 egun

Atera ondoren

14-17 egun

Emaitzak kontsultatzea

Obulazio-estimulazio tratamendua

(Gonal, Puregon, Menopur)

Aurreko hilekoa

20 22

Obulazio-inhibitzaile tratamendua (Decapeptyl…)

2. irudia

2014GINSIN28

11115 7 9

EgunakEgunakEgunakEgunak11

Hilekoa 1

13

Analisiak

Ekografia+

Obuluak ateratzea

Transferentzia

Atera ondoren

2-6 egun

Atera ondoren

14-17 egun

Emaitzak kontsultatzea

Obulazio-estimulazio tratamendua

(Gonal, Puregon, Menopur)

Aurreko hilekoa

20 22

Obulazio-inhibitzaile tratamendua

(Cetrotide, Orgalutran)

Ahotiko antisorgailuak edo Meriestra (jarraibidearen arabera)

3. irudia

2014GINSIN28

FIV- ICSI zikloen emaitzak Estatu Batuetan berezko obuluen zikloetan eta emakumearen adina. 2010. urtea (bizirik jaiotako umeen eta jaioberri bakarren haurdunaldi-tasa)

Haurdunaldia Bizirik jaiotakoumeak

Jaioberri bakarrak

ADINA

4. irudia

2014GINSIN28