Mikel Karrillo, Tania Falcon, Laura Gallo, Uxue Gonzalez, Erlantz Gonzalez, Lander Gonzalez eta Nerea Lago

LH 32.Taldea

PANTAILA UGARIKO GIZARTEA

AURKIBIDEA

SARRERA...........................................................................3

KOMUNIKABIDEETARAKO HEZKUNTZA TEKNOLOGIA

DIGITALEN GARAIAN........................................................4

Ikasleengana hurbildu..........................................................4

Alfabetizazio digitala............................................................5

“Gazteen esfera publikoa”....................................................5

PANTAILA UGARIKO GIZARTEA.....................................7

“HORIZONTE PROIEKTUA 2013”.....................................9

Hartze hurbileko horizontea (12 hilabete):...........................9

Epe Ertaineko Hartze Horizontea (2-3 urte):........................9

Epe Luzerako Hartze Horizontea (4-5 urte):......................10

BIBLIOGRAFIA.................................................................12

SARRERA

Gaur egungo gizartean teknologiaz inguraturik gaude. Teknologia digital hauek

gizarteko arlo desberdinetan dute eragina, hala nola, hezkuntzan. Hori dela eta, gure

helburua bizi garen pantaila anitzeko gizarte hau aztertzea da.

Hezkuntzan teknologia hauen ondorioz sortu den egoera aztertuko dugu. Horrez

gain, arazo eta egoera hauei aurre egiteko  zenbait proposamenen inguruan hitz

egingo dugu.

Azkenik, ”2013ko Horizonte Proiektua” azalduko dugu; teknologiek etorkizunean

hezkuntzan izango duten eragina.

KOMUNIKABIDEETARAKO HEZKUNTZA TEKNOLOGIA DIGITALEN GARAIAN

80. hamarkadan, teknologiak indarrean zeudela adituek uste zuten eskola hautsi

egingo zela eta honek hezkuntzan aldaketa bat sortaraziko zuela. Hala ere,

antzematen zuten iraultza ez da gertatu; izan ere, eskolak indarrean jarraitzen du, eta

teknologiak ez du bertako irakaskuntza formala aldatu.

Honen arrazoietako bat izan da irakasleek ez dituztela teknologiak ikaste-irakaste

prozesuan erabiltzen, soilik material didaktikoa prestatzeko edota gai

administratiboetarako.

Beste arrazoietako bat da Komunikabideei buruzko irakaskuntza eta

komunikabideen bidezko irakaskuntza ez direla bereizten. Oso desberdina da

eskola eta eskolaz kanpo teknologiei ematen zaien erabilera. Kontuan hartzen badugu

gazteek eskolaz kanpo teknologiekin ematen duten denbora, ulertzekoa da eskolan

teknologiei ematen zaien erabilera aspergarria eta mugatua iruditzea. Sortzen den alde

honi “bretxa digitala” deritzogu.

Hezitzaileen zeregina alde honi aurre egitea da, haatik zailtasunak dituzte

komunikabideei buruko irakaskuntza gauzatzeko. Ezinbestekoa da “alfabetizazio

digitalerako” era berriak aurrera eramatea.

Beraz, bretxa digitalaren arazoa ikusita, ondorioztatzen dugu teknologiek ez dutela

eskola suntsituko, baizik eta irakaskuntzaren ikuspegi zabalagoa garatzen lagundu

dezakete.

Ikasleengana hurbilduGazteek eskolaz kanpo ikaskuntza prozesu informalen bidez ikasten dute, hau da,

saiakuntza errakuntza, esperimentazioa, ikerketa, jolasa, kolaborazioa eta abarren

bidez.

Jolasaren bidez, ikasleek ariketa kognitiboak eta alfabetatuak burutzen dituzte, ondo

pasatzeaz gain. Hori dela eta, eskolek gazteen kultura digitalarekin harremanetan jarri

nahi dira, besteak beste, interes gabeko ikasleak bereganatzeko.  

Horretarako, normalean, “eduentretenimiento” formula (jolasa eta material didaktikoa

bateratzea) erabiltzen da, baina ez da egokia, zeren material honek garrantzi gehiago

emate dio atal bisuala, formal eta didaktikoari,  atal informal eta entretenigarriari baino.

Umeak ez dira formula honen bidez engainatuak izango.

Hortaz, ikasleen kulturan sartzea eta honekiko konpromiso handiagoa hartzea

egokiena da.

Alfabetizazio digitalaInternet edo bestelako komunikabideak erabili nahi baditugu irakasteko, lehendabizi

ikasleei hauen inguruko ezaguera kritikoa transmititu behar diegu. Beraz, alfabetizazio

digital kritiko baten beharra dugu.

Alfabetizazio horretarako, ondorengo elementuak kontuan hartzea komenigarria izango

litzateke.

Errepresentazioa : Hedabideek errealitatea ikuspuntu partikular batetik

interpretatzen dute. Beraz, ikuspuntu kritiko batetik aztertu behar ditugu

transmititzen dituzten ideologiak eta baloreak.

Hizkuntza: Alfabetizazioa hizkuntzaren erabileran eta ulermenean datza.

Hortaz, alfabetizazio digitala komunikabideak ezagutzea eta besteekin elkar

komunikatzea da.

Produkzioa : Eragin nabarmena dauka hedabideen igorlea eta mezua. Izan ere,

Komertzializatzeko (publizitatea, promozioak eta patrozinioa) eta

komertzializazioarekin zerikusia ez duten ekintzetarako (interes taldeak)

erabiltzen dira erakartzeko helburuarekin.

Audientzia :  komunikabide berri hauek ezin dira komunikabide zaharrekin

alderatu (adibidez: telebista eta zinema). Beraz, orain arte erabilitako marko

kontzeptuala, baita analisi metodoak ere, irekitzea komenigarria da.

“Gazteen esfera publikoa”Komunikabideak irakurtzeaz gain, idatzi ere egin behar ditugu. Horretarako, eraikuntza

digitalak egiteko programak sortu dira. Programa hauek ikasleek egindako prozesuari

garrantzia ematen diote, eta teoria eta praktika uztartuz agerian uzten dituzte

produkzio jarduerak. Teknologia analogikoak erabiltzen, aldiz, prozesu hau ezkutua

geratzen da.

Programa eta metodo berriekin ikasleen eskolaz kanpoko esperientziak kontuan

hartzen dira, eta ikasleen arteko komunikazioa eta kolaborazioa bultzatzen da. Horrela,

ikasteko zailtasunak dituzten ikasleek beste ikasle batzuekin harremanetan jartzen

dira.

Ikasleen parte hartze aktibo honen ondorioz, “gazteen esfera publikoa” sortu da,

ikasleek teknologia hauen kontrola hartzean datza.  

Hezkuntza oso garrantzitsua izan beharko da teknologien demokratizazioa lortzeko.

Horrez gain, teknologien inguruko ikuspegi kritikoa (alfabetizazio digitala) eta hauek

erabiltzeko aukerak zein hauen erabilera egokirako beharrezkoak diren ezagutzak

eskaini beharko luke.

PANTAILA UGARIKO GIZARTEADuela urte batzuk telebista komunikatzeko tresna gisa erabiltzen zen, gaur egun ordea,

bere erabilerak dibertsifikazio eta transformazio bat jasan du kontestu digital berriei

erantzuteko.

Ikus entzunezko gaiak transmititzeko sistema berrien artean, aipagarriena sare

globalizatu bat da, non telebista eta gainontzeko ikus-entzunezko zerbitzuak dauden.

Sistema berri hauek, telebista ikusteko egoera aldatu dute, gaur egun edonon eta

momentuoro ikus daitekeelako telebista sare inalanbrikoen bidez.

Gaur egun lurralde garatu guztietan, telebistak, ordenagailuak, tabletak, mugikorrak...

aurki ditzakegu eta horrez gain, internet zerbitzuari esker, munduko edozein tokitako

pertsonekin kontaktuan egon gaitezke. Pantailen omnipresentzia honek, bi ondorio

nagusi ditu: alde batetik, gizakiak pantailen aurrean askoz denbora gehiago ematea

eta bestetik, munduarekiko pentsaera aldatzea.

Espainia mailan, ikus-entzunezko baliabideetan egunean 5 ordu igarotzen ditu

pertsona bakoitzak, batez beste. Bizitza mediatiko horri, gehien eragiten diona telebista

da, 1992. urtetik hona igotzen ari den sarea.

Bizitza mediatikoan ematen dugun denboraren erruz, ikusmena gure jarrerak

bideratuko dituen estimuluak sortzeko, geroz eta baliotsuagoa da. Horrek, era berean,

beste sentsumenei garrantzia kentzen die. Zinema ikus-entzunezko baliabide bakarra

zenean, begirada iraunkorra, aldagarria eta isolagarria zen. Gaur egun ordea, pantaila

desberdinen erruz, aldizkakoa, horizontala (pantaila batetik bestera salto egin

daitekeena) eta geldiezina (pantaila batetik bestera mugi daitekeena) da.

Telebistaren progresioa areagotuz joan da, hein batean, ikusleei programa

desberdinetan parte hartzeko aukera eskaintzen zaielako. Taldekatze sistema

desberdinek, edukien plataformak kasu, garrantzi handiagoa hartzen dute programa

beraren muinak baino.

Gaur egun, ikus-entzunezko edukiak edozein momentutan daude eskura. Honek,

edukiak erraz aldatu ahal izatea eta momentukotasuna galtzea dakar, nahiz eta,

irakaskuntzaren ikuspegitik begiratuta, abantaila bihurtzen den, edozein momentutan

ikus-entzunezko edozein sareri heldu ahal diogulako.

Nabigazio eta interaktibitate sistemak, geroz eta berriagoak, egungoagoak eta

erabiltzailearentzat errazagoak dira.

Kate bati baino gehiagori arreta jartzeak, hau da, arreta sakabanaketak, gazteen

artean batez ere, dispertzio batzuk eragiten ditu, hala nola: abiadura handiagoa izatea

informazioa hartzeko; arreta baxuagoa izatea, baina aldiberekoa; eduki konplexuagoak

ikasteko nahia izatea. Arreta sakabanaketa honek alde onak eta txarrak ditu. Alde

onen artean esan genezake adimena hobetzen laguntzen duela, txarren kasuan berriz,

adimenaren arreta galarazten duela.

Pantaila ugariko gizarte honek, globalizazio bat sortzen du. Komunikazio sare berriek

ez dute mugarik eta hainbat talde desberdin elkartzen dira aktibitate ezberdinez

gozatzeko (futbolaz, zinemaz, musikaz, bideojokoez, internetez...). Multinazional ugarik

emankizun eskubideak izan nahi dituzte eta horrek hainbat gatazka sortzen ditu.

Ondorengo urteetan telebistak jasango dituen aldaketak ikusleak bilatzen duenari

loturik joango dira, telebista kateen helburua ikusleen zerbitzura egotea baita.

Horretarako etengabeko berrikuntzak eta kreatibitatea erabiliko dira.

Estrategia berriak, hezkuntza komunikabideetan txertatzen dira, kreatibitatea erabiliz,

jendearen parte hartzea eta komunikabideen aktibitatea egungo gizartearen eremu

garrantzitsu izateko.

Diotenez, gizarte global baterako prestatuko gaituzte eta horrek gure inteligentzia maila

indartuko du.

Honek guztiak autonomia propioa begien bitartez, hautematera eta izatera eramango

gaitu, “begiradaren hezkuntza” sortuz.

“HORIZONTE PROIEKTUA 2013”Eskola hezkuntza edizioa (K-12)

Aurten, “Horizonte” izeneko proiektua aurkeztu da. Honek, hurrengo urteetan

hezkuntzan esanguratsuak izango diren zenbait teknologia aipatzen ditu, bakoitzaren

ezaugarri eta erabilera nagusienak azalduz. Proiektuaren atal bat, eskola aldiko

hezkuntzari dagokio (K-12 izenekoa) eta eskoletan eragin handia izango duten 6

teknologia goraipatzen ditu.

Hiru multzotan banatzen zituen Eskola Hezkuntza Edizioak 6 teknologia horiek, habian

jartzeko behar izango duten denboraren arabera. Horizonte deritze multzo horietako

bakoitzari, eta hartzen duten denboraren araberako izenak dituzte. Hona hemen,

Horizonte bakoitzeko teknologia berrien ezaugarri nagusiak.

Hartze hurbileko horizontea (12 hilabete):o “Konputazioa hodeian”:

Teknologia berri honi esker, aplikazio eta zerbitzuak guztien eskura egon

daitezke, sarearen bidez.

Hezkuntza instituzioek geroz eta gehiago darabiltzate hodeian funtzionatzen

duten hainbat aplikazio, posta elektronikoa adibidez.

o “Gailu eramangarrien bidezko ikaskuntza”:

Umeek geroz eta gehiago erabiltzen dituzte gailu eramangarriak eta horrek

errazagoa bihurtzen du honen aplikazioa. Interneten erabileran oinarritzen den

ikaskuntza da, ikasketa, elkarrekintza, eta ekoizpenerako hainbat bide eskaintzen

dituena.

Hezkuntza eremuetan geroz eta ohikoagoa da. Bi dira ikasketa hau gauzatu ahal

izateko eskolek jarrai ditzaketen bideak: “bat bakoitzeko”, eskolak berak gailuak

eskaintzen dituenean; edo “ ekar ezazu zure dispositiboa”, gailuak ikasleek

etxetik dakartzatenean.

Epe Ertaineko Hartze Horizontea (2-3 urte):o “Ikasketaren analisia”:

Eskolek ikasleengandik jasotzen duten informazioa prozesatzen duen

softwarearen erabileran datza teknologia hau. Modu horretan irakasleak

ikasleengan fokatzea ahalbidetzen du, bakoitzari egokituriko ikaste-irakaste

prozesu eta laguntza eskaintzeko bidea erraztuz.

Azkenaldian, mota honetako softwareak lan orientazio prozesua eraginkorragoa

bihurtzeko asmoz erabiltzen hasiak dira hainbat Hezkuntza Instituzioetan, baita

“coaching” zerbitzua (Ikasle bakoitzarentzako “entrenatzaile” pertsonala delakoa)

eskaintzen dien software eramangarriak ere.

o “Eduki irekia”:

Hezkuntza Instituzioei ikas materialak eta curriculuma partekatzeko aukera

ematen die, eskoletako ikasleekin eta haien familiekin zehatzago esanda. Hori

horrela izanik, material hori behar dutenei dohainik eskuratu ahal izatea

ahalbidetzen die. Materiala sarean modu irekian partekatzean hura jasotzeko

zailtasunak dituztenen artean zabalduz.

“Eduki irekia” deritzon teknologia honek beraz, hezkuntza gastuak merkatu egiten

ditu, modu berean, ikaskuntza zabalduz. Gainera, ikasleen ikasteko modua

aldatu egiten du, eduki horien artean aukeratzeko gaitasuna garatzeari laguntzen

diolako.

Epe Luzerako Hartze Horizontea (4-5 urte):o “3D-ko inprimaketa”:

“Market Bot” industriak eskuragarri bihurtu zuen inprimaketa modu hau, produktu

merkeagoan bihurtu zuenean.

Hezkuntza Instituzioetan, 3 dimentsioetako inprimaketa erabiltzen hasia da,

eredu azkarrak sortzeko, baita curriculumeko hainbat kontzeptu azaltzen dituzten

ereduak sortzeko ere.

o “Laborategi birtual eta urrutikoak”:

Eskola askok dituzten zientzia laborategien funtzio bera betetzen dute, bizipen

zientifikoak jartzen dituzte Hezkuntza Instituzioen eta bertako ikasleen eskura.

Hari gabeko sareen, gailu eramangarrien eta hodeian ezarritako softwarearen

bidez funtzionatzeak ezberdintzen ditu ohiko laborategietatik Hori horrela izanik,

esperimentuak ez dira ingurune erreal batean egiten, irrealean baizik. Ingurunea

erreala ez izateak ordea, abantailak ditu: laborategiko material garestiaren

beharrik ez izatea, material guzti hori erabilgarri eta modu egokian mantentzeko

lanaren beharrik ez izatea… Beraz, ez du eskolarentzako gastu bat suposatzen.

Hurrengo urteetan eragin handiena izango duten teknologia berrien inguruko azterketa

ez ezik, gaur egun, indarrean dauden teknologia erabilienen inguruko ikerketa ere egin

zuten proiektuaren egileek. Ikerketa horren ondorioz, egungo 5 tendentzia

nagusienak goraipatzen zituen zerrenda idatzi zuten:

1. Ikaskuntza hibridoa: Ikasleek ekintza batzuk klasean bertan eta beste batzuk

sarearen bidez egitea ahalbidetzen du, modu horretan bi lan egiteko bideetatik

etekina lor dezaten.

2. Sare sozialak: Geroz eta erabiliagoak dira, ikasle zein irakasleen artean.

Azkenaldian Hezkuntza arloan duten erabilera asko handitu da.

3. Eduki, datu eta errekurtso irekiak: Partekatzeko, kopiatzeko, nahasteko eta

eraldatzeko aukera ematen duten hezkuntza materialak dira, ikaste-irakaste

prozesua gauzatzerakoan oso erabiliak direnak.

4. “Ekar ezazu zure dispositiboa”: Teknologian diru gutxiago gastatu eta behar

dutenen kasuetan soilik erabiltzeko aukera ematen die Hezkuntza zentruei.

Irakasleengan aldaketa eragin du, hezkuntza eremuan debekaturik dauden

hainbat gailuren erabilera ulertu eta horiek bultzatzeko jarrera hartzea eragin

dute.

5. “Internetek irakaslearen rola zalantzan jarri du”: Umeek interneten

informazioa topatu, ulertu, maneiatu eta aukeratzeko gaitasuna garatzea

eskolaren ardura bihurtu da, irakaslearen ardura.

BIBLIOGRAFIA

Buckingham, David. La educación para los medios en la era de la tecnologia

digital. Instituto para la educación, Univesidad de Londres.

Consorcio de Nuevos Medios (2013) Proiecto Horizonte 2013

Perez Tornero, Jose Manuel (2008).La sociedad multipantallas: retos para la

alfabetizacion mediatica. Barcelona