Grammar appendix - Amazon Web Services€¦ · EGITURA Baiezkoa: aditzoinaren forma du (hots, to...

EGITURABaiezkoa: aditzoinaren forma du (hots, to gabeko infinitiboa), 3. pertsona singularrean izan ezik, hau -s edo -es batez bukatzen baita. 3. pertsona singularra zuzen osatzeko, aditzaren bukaerak zehaztutako ortografia-arauak jarraitu behar dira: -o, -ss, -sh, -ch o -x batez bukatzen direnek, -es

hartzen dute: do - does, miss - misses, wish - wishes, touch - touches, fix - fixes.

Bokala + y bukaera dutenek -s hartzen dute: say - says.

Kontsonantea + y bukaera dutenek, y hori i batez ordeztuko dute eta gero -es hartuko dute: try - tries.

Ezezkoa: subjektua + do not (don’t) edo, 3. pertsona singularra denean, does not (doesn’t) aditza oinarrizko forman jarrita osatzen da.Galderazkoa: do ala does + subjektua + aditzaren oinarrizko forma.Gogoan izan have got, to be eta aditz modalek ez dutela ezezkoetan eta galderetan do / does laguntzailearen beharrik.

ERABILERAK Ohikoak edo egunerokoak diren ekintzez aritzeko. Gertaera orokorrak eta egia zientifikoak adierazteko. Aditz “estatikoekin” (ikus 6. orria)+ Ordutegi eta egitarauak adierazteko. The train leaves at 4 o’clock. (Trena 4etan ateratzen da.)Maiztasun-adberbioak aditzaren aurrean kokatzen dira, baina aditza to be bada, atzean jartzen dira. He never recognises me. (Inoiz ez nau ezagutzen.) Paul is always calm. (Paul beti dago lasai.)Kontrara, maiztasun-esamoldeak beti esaldiaren hasieran edo bukaeran doaz. James uses his computer every day. (Jamesek egunero erabiltzen du ordenagailua.)How often ...? galdetzaileaz, gauza bat zer maiztasunekin egiten den galdetuko dugu. How oftendo you read? (Zenbatero irakurtzen duzu?)

Grammar appendix1. Facespresent simple

FORMAffirmative negative interrogativeI / You work I / You do not (don’t) work Do I / you work?He / She / It works He / She / It does not (doesn’t) work Does he / she / it work?We / You / They work We / You / They do not (don’t) work Do we / you / they work?

Uses examples Adverbs of frequency / time expressions

A regular habit or routine My sister works on Sundays.(Nire ahizpak lan egiten du igandeetan.)

always, usually, generally, regularly, occasionally, frequently, often, sometimes, rarely, seldom, neverat 1 o’clock, at night, in the morning, on Fridays, every week, once a month, how often ...?

A general truth or scientific fact Facebook is a popular website.(Facebook modako webgunea da.)

Stative verbs I think she is very bossy.(Oso agintzailea dela uste dut.)

+ Tauletan agertzen ez diren erabilera gehigarriak adierazteko

�Viewpoints 1 Basque © B Burlington Books

present continUoUs

FORMAffirmative negative interrogativeI am singing I am (I’m) not singing Am I singing?You are singing You are not (aren’t) singing Are you singing?He / She / It is singing He / She / It is not (isn’t) singing Is he / she / it singing?We / You / They are singing We / You / They are not (aren’t) singing Are we / you / they singing?

Uses examples time expressions

An action which is happening now Greg is reading right now. (Oraintxe bertan Greg irakurtzen ari da.)

now, right now, at the moment

A temporary action I am studying maths this term. (Matematika ikasten ari naiz hiruhileko honetan.)

this year, at presenttoday, these days, this month

A definite plan for the near future I am meeting my boyfriend tonight. (Nire mutil-lagunarekin gelditu naiz gaur gauean.)

this evening, tonight, tomorrow, next Friday / week / year

EGITURABaiezkoa: subjektua + am / is / are + aditz nagusiari -ing bukaera gehituta osatzen da. Eta -ing bukaera gehitzeko, aditzaren amaiera kontuan izan behar dugu: Aditza -e mutuaz bukatzen bada, e galdu egiten du:

ride - riding. -y batez bukatzen bada, ordea, hau mantendu egiten

du: pay - paying. -ie bukaera badu, bi hizki horiek y batez ordeztuko

dira: die - dying. Silaba bakarreko aditza bada eta bokala + kontsonantea baditu amaieran, azken kontsonantea bikoizten da, w eta x kasuetan salbu: run-running, show-showing.

Bi silabaduna bada, lehenengoan badu azentua eta -l edo -p batez amaitzen bada, kontsonante hau bikoizten da: travel -travelling.

Bi silabaduna bada, bigarrengoan badu azentua eta bokala + kontsonantea baditu amaieran, kontsonante hau bikoizten da: refer-referring.

Ezezkoa: subjektua + am / is / are + not (edo n’t) + -ing bukaera duen aditz nagusia.Galderazkoa: am / is / are + subjektua + -ing amaiera daraman aditza.

ERABILERAK Hitz egiteko unean zer gertatzen ari den adierazteko. Orainaldi zabalago batean gertatzen ari diren ekintza

luzeez hitz egiteko. Etorkizun hurbilean ziurtasun osoz egingo duguna

adierazteko, aldez aurretik finkatua baitugu.+ Always adberbioarekin, kexua adierazteko.

Heis always shouting. (Beti oihuka ari da.)

STATIvE vERBSEkintzak baino egoerak adierazten dituzte eta Present Simple aldian erabiltzen dira. Ondorengo ezaugarriekin dute lotura: emozio eta sentimenduekin (dislike, enjoy,hate,

hope, like, love, prefer, want), pentsamenduarekin eta iritziarekin (believe, forget,

guess, know, remember, think, understand), pertzepzio eta zentzumenekin (feel, hear, see, smell,

sound, taste, touch), prezio eta neurriekin (cost, measure, weigh) eta jabetzarekin (belong, have, own).

Batzuek egoera eta ekintza adieraz ditzakete. Horregatik, Present Simple nahiz Present Continuous aldiarekin erabil daitezke. Donnathinksthe book is wonderful. (Donnak liburua zoragarria dela uste du.) [egoera] He is thinking about going to Malta in the summer. (Udan Maltara joatea pentsatzen du.) [ekintza]See aditzak Present Continuous aldian, bizkitartean, aldez aurretik finkaturiko etorkizuneko ekintza adierazten du. We are seeing Ann tonight. (Ann ikusiko dugu gaur gauean.) [hitzartu dugu jada]

PHRASAL vERBSAditz hauek partikula bat edo gehiago izaten dute ondotik (preposizioak, adberbioak edo bien konbinaketa), eta elkarrekin esanahi berria hartzen dute, bakarka zuten esanahia ez den beste bat.Iragankorrak edo iragangaitzak izan daitezke. He didn’t get to the appointment.

(Ez zen hitzordura iritsi.) He set off on a long journey. (Bidaia luze batera abiatu zen.)

Viewpoints 1 Basque © B Burlington Books �

Grammar Appendix

Iragankor gehienen kasuan, osagai zuzena jar daiteke aditzaren eta partikularen artean. Osagai hori izena bada, jar daiteke tartean edo atzean, baina izenordaina bada, derrigorrez tartean jarri behar da. I’m going to pick up my brother at the station. (Anaia jasotzera noa geltokira.) I’m going topickmy brother upat the station. I’m going topickhimup at the station.Nolanahi den, iragankor batzuk, iragangaitz guztiak eta bi partikulez osatuak direnak banaezinak dira. He is looking for his keys / them. (Giltzen / beraien bila dabil.)

Aditz batzuek partikula desberdinak onartzen dituztenez, phrasal verbs desberdinak osatzen dituzte. get across (ulertarazi) get by (moldatu, konpondu [hizkuntza batekin]) get through (komunikatu, hitz egitea lortu)Gainera, phrasal verbs askok esanahi bat baino gehiago dituzte: get into (sartu; zaletu) turn up (leku batean azaldu, agertu; [bolumena] igo) turn down (uko egin; [bolumena] jaitsi) switch off (itzali; deskonektatu; arreta galdu)Ikus 28. eta 29. orrialdeetan duzun zerrenda, adibide gehiago aztertu ahal izateko.

EGITURABaiezkoa: aditz erregularrekin, aditzaren oinarrizko formari -ed amaiera gehituta osatzen dugu, baina ondorengo ortografia-arauak jarraitu behar dira bukaera hori gehitzeko: Aditza -e mutuaz amaitzen bada, -d gehituko dugu

soilik: prove-proved. Bokala + y bukaera dutenek -ed hartzen dute:

stay-stayed. Kontsonantea + y amaiera dutenek, y hori i bihurtzen

dute -ed gehitu aurretik: carry-carried. Silaba bakarrekoek eta bokala + kontsonantea

amaiera dutenek, kontsonantea bikoizten dute, w eta x kontsonanteak salbu: stop-stopped, fix-fixed.

Bi silabadunak badira, azentua aurrenekoan daramatenak eta -l edo -p amaiera dutenak, azken kontsonante hau bikoiztuko dute: cancel-cancelled.

Bi silabadunak badira, azentua azkenekoan daramatenak eta bokala + kontsonantea dutenak amaieran, azken kontsonantea bikoizten dute: prefer-preferred.

Aditz irregularrek, 30. eta 31. orrialdeetako zerrendan ikus dezakezun bezala, ez dituzte aldaketa hauek jasaten.Ezezkoa: subjektua + did not (didn’t) + aditzaren oinarrizko formarekin osatzen da.Galderazkoa: did + subjektua + aditz nagusia.

ERABILERAK Lehenaldiko une zehatz batean gertatutako ekintzez

hitz egiteko. Iraganeko ondoz ondoko ekintzak adierazteko.+ Ekintza luze bat abian zegoen bitartean gertatu zen

ekintza laburra adierazteko (honek when juntagailua darama hasieran).

He was going home when the detective called him. (Etxera zihoala ikertzaileak deitu zion.)+ Iraganean gauzak nola ziren kontatzeko edo deskribatzeko. In the 19th century, London was a dangerous city. (XIX. mendean Londres hiri arriskutsua zen.)Ago denborazko esamoldea, adierazitako denbora-unearen atzean jartzen da, eta “orain dela” esan nahi du. They left two hours ago. (Orain dela bi ordu alde egin dute.)

pAst simple

FORMAffirmative negative interrogativeI / You finished I / You did not (didn’t) finish Did I / you finish?He / She / It finished He / She / It did not (didn’t) finish Did he / she / it finish?We / You / They finished We / You / They did not (didn’t) finish Did we / you / they finish?


A completed action in the past

A shark attacked Dr Ritter last year. (Marrazo batek eraso zuen Ritter doktorea lehengo udan.)

yesterday, last week / year, two days ago, in 2007, in the 1980s, in the 18th century, when, then

A series of completed actions in the past

Fowler climbed the stairs and followed Ausable. (Fowler eskaileretan gora igo eta Ausableren atzetik joan zen.)

2. danger!

�

Grammar Appendix

Viewpoints 1 Basque © B Burlington Books

pAst continUoUs

FORMAffirmative negative interrogativeI was visiting I was not (wasn’t) visiting Was I visiting?You were visiting You were not (weren’t) visiting Were you visiting?He / She / It was visiting He / She / It was not (wasn’t) visiting Was he / she / it visiting?We / You / They were visiting We / You / They were not (weren’t) visiting Were we / you / they visiting?


An incomplete action in progress at a specific time in the past

At 9 o’clock that evening, he was waiting for the report. (Gau horretan 9etan txostenaren zain zegoen.)

last night / week / year, at 4 o’clock

An incomplete action interrupted by another action

As I was speaking on the phone, Max entered the room. (Telefonotik hitz egiten ari nintzela, Max sartu zen gelan.)

when, while, as

Two incomplete actions in progress at the same time in the past

While the waiter was knocking on the door, Ausable was telling me a secret. (Zerbitzaria atean joka ari zela, Ausable sekretu bat kontatzen ari zitzaidan.)

EGITURABaiezkoa: subjektua + was / were + aditz nagusiari -ing amaiera gehituta osatzen da. Ezezkoa: subjektua + was / were + not (edo n’t) + aditz nagusia -ing amaiera duela.Galderazkoa: was / were + subjektua + aditz nagusia -ing amaieraduna.

ERABILERAK Iraganeko une zehatz batean gertatzen ari zena

adierazteko. Beste gauza labur bat jazo zenean, ekintza luzeren bat

gertatzen ari zela adierazteko. Luzeak while edo as darama hasieran eta motzak when.

Iraganean aldi berean gertatzen ari ziren ekintzak adierazteko. Kasu honetan while edo as juntagailuen bitartez lotuta doaz.

+ Always adberbioarekin iraganeko ekintza bat gogaikarria zaigula adierazteko, monotonoa eta errepikakorra delako.

She was always telling jokes. (Beti txisteak kontatzen ari zen.)

pAst perfect simple

FORMAffirmative negative interrogative

I / You had arrived I / You had not (hadn’t) arrived Had I / you arrived?

He / She / It had arrived He / She / It had not (hadn’t) arrived Had he / she / it arrived?

We / You / They had arrived We / You / They had not (hadn’t) arrived Had we / you / they arrived?


A completed action which took place before another action in the past

By the time the police arrived, he had already left. (Polizia iritsi zenerako, alde egina zen.)

already, by the time, after, before, until, never, just

EGITURABaiezkoa: subjektua + had + aditz nagusiaren partizipioarekin eratzen da.Ezezkoa: subjektua + had not (edo hadn’t) + aditz nagusiaren partizipioa.Galderazkoa: had + subjektua + aditzaren partizipioa.

ERABILERAK Ekintza bat beste ekintza baten aurretik burutu zela

adierazteko. Azken hau Past Simple aditz-denboran doa.


Grammar Appendix

EGITURABaiezkoa: subjektua + have / has + aditz nagusiaren partizipioarekin osatzen da. Ezezkoa: subjektua + have / has + not (edo n’t) + aditz nagusiaren partizipioa.Galderazkoa: have / has + subjektua + aditz nagusiaren partizipioa.

ERABILERAK Iraganean hasi eta gaur egun oraindik jarraipena duten

ekintzez hitz egiteko. Horregatik, aditz-denbora hau itzultzerakoan, orainaldia hautatzen da batzuetan.

Iraganekoak izan arren, gaur egun oraindik ondorioak agerian dituzten ekintzei buruz hitz egiteko.

+ Ekintza gertatu berria dela adierazteko. Kasu honetan just erabiltzen da aditz laguntzailearen eta partizipioaren artean. The athlete has just broken the world record. (Atletak errekorra hautsi berri du.)

present perfect simple

FORMAffirmative negative interrogativeI / You have lived I / You have not (haven’t) lived Have I / you lived?He / She / It has lived He / She / It has not (hasn’t) lived Has he / she / it lived?We / You / They have lived We / You / They have not (haven’t) lived Have we / you / they lived?


An action that began in the past and continues until the present

I have played basketball for two years. (Bi urte daramatzat saskibaloian jokatzen.)

never, ever, already, just, yet, recently, lately, how long ...?, for, since, in recent years

An action that took place at an undetermined time in the past, but is connected to the present

She has moved house recently.(Etxez aldatu da orain dela gutxi.)

Never,ever,alreadyeta just aditz laguntzailearen (have) eta partizipioaren artean kokatzen dira; yet , aldiz, beti esaldiaren bukaeran. The match has already started. (Partida hasia da.) Have you seen the film yet? (Ikusia al duzu pelikula?)Baiezkoetan just, never eta already erabiltzen dira; ezezkoetan yet eta ever; galderetan, berriz, already, ever, yet eta just. I’ve neverplayed football. (Inoiz ez naiz saskibaloian ibili.) She hasn’t tried snowboarding yet. (Hark ez du oraindik snowboard kirola probatu.) Haven’t youeverwatched the Olympics on TV? (Inoiz ez al dituzu Joko Olinpikoak ikusi telebistan?) The runner hasjustinjured her leg. (Korrikalariak hankan min hartu berri du.)

3. Go for it!

Izen batzuekin aurreko atzizkietako bat baino gehiago erabil daitezke: careful - careless harmful - harmlessBeste batzuek, aldiz, bakarra onartzen dute: homeless - homeful peaceless-peacefulEta aditzetatik adjektiboak erdiesteko beste bi atzizki -ed eta -ing ditugu. bore(aspertu) bored(aspertuta) boring (aspergarri) -Ed bukaeradun adjektiboarekin deskribatuko dugu pertsona edo gauza batek ondorio jakin bat sentitzen edo jasaten duela; -ing amaieradun adjektiboarekin, berriz, ondorio hori eragiten duen pertsona edo gauza. Jack isboringsoI’mboredwhen I go out with him. (Jack aspergarria da; ondorioz, aspertu egiten naiz berarekin ateratzen naizenean.)

ADJEKTIBOAK ERATZEKO ATZIZKIAKAtzizkiak hitzen erroei gehitzen dizkiegun bukaerak dira, horrela hitz berriak erdiesteko. Ondorengoak izenei eta aditzei eransten zaizkien atzizkiak dira, adjektiboak lortzeko: predict (aurresan) predictable (aurresan daitekeena) nation (nazio) national (nazional) consider (kontuan izan) considerate (zentzudun) beauty (edertasun) beautiful (eder) pain(min) painless (minik gabeko) contempt (mespretxu) contemptible (mespretxagarri) attract (erakarri) attractive (erakargarri) danger (arrisku) dangerous (arriskutsu)

�

Grammar Appendix


How long ...? erabiliz, ekintzaren iraupenaz galdetzen dugu. Alegia, ekintza hasi zenetik zenbat denbora pasa den, kontuan izanda ekintzak iraun egiten duela oraindik. How long have you trained for the competition?

(Zenbat denbora aritu zara txapelketarako prestatzen?) For preposizioak ekintzak zenbat denbora iraun duen azaltzen du, eta since preposizioak ekintza hasi zeneko une zehatza adierazten du. I have played volleyball for two years/since I was

a child.(Bi urtez jokatu dut boleibolean. / Ume nintzenetik jokatu dut boleibolean.)

fUtUre simple

Affirmative negative interrogativeI / You will allow I / You will not (won’t) allow Will I / you allow?He / She / It will allow He / She / It will not (won’t) allow Will he / she / it allow?We / You / They will allow We / You / They will not (won’t) allow Will we / you / they allow?


A prediction Dubailand will attract thousands of tourists.(Dubailandek ehundaka turista erakarriko ditu.)

this evening, in an hour, at 2 o’clock, later, tomorrow, next month / year, soon, in a few weeks, in the future, on the 1st of MayA planned

scheduleThe tour of Dubai will begin at 9.00 am.(Dubaiko bira goizeko 9etan hasiko da.)

A spontaneous decision

I am too tired to walk. I’ll take a taxi.(Nekatuegia nago oinez joateko. Taxia hartuko dut.)

EGITURABaiezkoa: subjektua + will (edo ‘ll) + aditz nagusiaren oinarrizko forma.Ezezkoa: subjektua + will not (edo won’t) + aditzaren oinarrizko forma. Galderazkoa: will + subjektua + aditzaren oinarrizko forma.

ERABILERAK Etorkizuneko gertakariak adierazteko edo iragarpenak

egiteko. Finkatutako ordutegi bati buruz hitz egiteko. Bat-bateko erabakiak, hitz egiten ari garen unean

hartutakoak, adierazteko.

4. Landmarks

PAST SIMPLE / PRESENT PERFEcT SIMPLEPast Simple aditz-denborak iraganeko une zehatz batean jazotakoa adierazten duen bitartean, Present Perfect Simplek ekintza denbora-tarte batean kokatzen du. I paid for the tickets yesterday, but I haven’t collected

them yet. (Atzo ordaindu nituen sarrerak, baina oraindik ez ditut jaso.)


Grammar Appendix

be going to

FORMAffirmative negative interrogativeI am going to buy I am not going to buy Am I going to buy?You are going to buy You are not (aren’t) going to buy Are you going to buy?He / She / It is going to buy He / She / It is not (isn’t) going to buy Is he / she / it going to buy?We / You / They are going to buy We / You / They are not (aren’t) going to buy Are we / you / they going to buy?


A planned action for the future We are going to spend our next holiday in Dubai.(Dubain igaroko dugu gure hurrengo oporraldia.)

this evening, later, in an hour, at 4 o’clock, tomorrow, soon, next month / year, in a few weeks, on the 8th of May

An action that is about to happen Be careful! You are going to fall!(Kontuz ibili! Erori egingo zara!)

EGITURABaiezkoa: subjektua + am / is / are + going to + aditz nagusiaren oinarrizko formarekin osatzen daEzezkoa: subjektua + am / is / are + not (n’t) going to + aditz nagusiaren oinarrizko forma.Galderazkoa: am / is / are + subjektua + going to + aditzoina.

ERABILERAK Etorkizun hurbilerako ditugun asmoei, erabakiei eta

planei buruz hitz egiteko. Gertatzeko zorian dagoen zerbait adierazteko, aztarnak

begi-bistakoak direlako.

PRESENT cONTINUOUS ETORKIZUN ZENTZUAREKIN

Aldez aurretik finkatuta egonik, etorkizun hurbilean gauzatuko diren ekintzak adierazten ditu. Hitzartutako egitasmo pertsonalekin erabiltzen ohi da.Be going to egiturak asmoa adierazten du; honek, berriz, asmoa ez baizik eta, aldez aurretik hitzartuta egonik, ziur gertatuko den ekintza. Esaldiak etorkizuneko denbora-esamoldea eramango du, ez orainaldikoa, eta horrek adierazten digu ez dela egiazko Present Continuous aldia. Heis going to signa contractnext month. (Datorren hilean sinatuko du kontratua.)[asmoa] Heis signing a contracttomorrow. (Bihar doa kontratua sinatzera.)[hitzarturiko egitasmoa]

fUtUre perfect simple

FORMAffirmative negative interrogativeI / You will have eaten I / You will not (won’t) have eaten Will I / you have eaten?He / She / It will have eaten He / She / It will not (won’t) have eaten Will he / she / it have eaten?We / You / They will have eaten We / You / They will not (won’t) have eaten Will we / you / they have eaten?


A completed action at a certain future time

By the time Dubai runs out of oil, tourism will have become a major industry.(Dubai petroliorik gabe gelditzen denerako, turismoa industria garrantzitsu bilakatuta egongo da.)

by this time next week, by 3 o’clock, by the end of ..., by then, by August, in four months

EGITURABaiezkoa: subjektua + will have + aditz nagusiaren partizipioarekin eratzen da.Ezezkoa: subjektua + will not (won’t) have + partizipioarekin osatzen da. Galderazkoa: will + subjektua + have + partizipioa.

ERABILERAK Etorkizuneko une zehatz batean ekintza amaituta

egongo dela adierazteko.

�

Grammar Appendix


EGITURABaiezkoa: subjektua + will be + -ing amaiera duen aditz nagusia erabiliz osatzen da.Ezezkoa: subjektua + will not (won’t) be + -ing daraman aditza.Galderazkoa: will + subjektua + be + -ing bukaeradun aditza.

ERABILERAK Etorkizuneko une zehatz batean zer gertatzen ariko den

adierazteko erabiltzen da.

fUtUre continUoUs

FORMAffirmative negative interrogativeI / You will be travelling I / You will not (won’t) be travelling Will I / you be travelling?He / She / It will be travelling He / She / It will not (won’t) be travelling Will he / she / it be travelling?We / You / They will be travelling We / You / They will not (won’t) be travelling Will we / you / they be travelling?


An action in progress at a certain future time

We’ll be visiting Dubai this summer.(Dubain izango gara bisitan uda honetan.)

at this time tomorrow, at this time next ... , on Thursday, in the next decade

WANT + INFINITIBOA / WANT + OBJEKTUA + INFINITIBOA Want + infinitiboa: zerbait egiteko desioa adierazten du.

Joe wants to forget the terrible food in the restaurant. (Joek jatetxeko janari negargarria ahaztu nahi du.)

Want + objektua + infinitiboa: beste norbaitek zerbait egin dezan desioa adieraziko dugu.

They want tourists to come to Dubai. They want that tourists come to Dubai. (Turistak Dubaira etor daitezen nahi dute.)

Gogoan izan kasu hauetan izenordain objektuak erabili behar direla izenordain subjektuak erabili ordez. Do you want me to phone for help?

Do you want I to phone for help? (Laguntza eske dei dezadan nahi al duzu?)

relAtive pronoUns

DEFINING RELATIvE cLAUSES

Uses examples

who and that refer to people Tracy is the girl who / that loves the idea of Flexpetz.(Tracy da Flexpetzen ideia gustuko duen neska.)

which and that refer to objects Flexpetz is an agency which / that rents out dogs.(Txakurrak alokatzen dituen agentzia da Flexpetz.)

whose refers to possession This is the person whose dog needs more attention.(Pertsona honena da arreta gehiago behar duen txakurra.)

when and that refer to a moment in time I’ll never forget the day when / that we saw our dog for the first time. (Inoiz ez dut ahaztuko gure txakurra lehenbizikoz ikusi genuen eguna.)

where refers to a particular place I went to the park where you usually walk your dog.(Txakurra normalean paseatzen duzun parkera joan nintzen.)

NON-DEFINING RELATIvE cLAUSES

Uses examples

that cannot replace who or which Tracy, who works long hours, does not have time for a dog.(Tracyk, lanean ordu asko ematen dituenak, ez du txakurrarentzako denborarik.)

5. Speak Out!


Grammar Appendix

Erlatibozko izenordain edo adberbio batez hasten diren menpeko perpausak dira, eta bi motatakoak daude: defining (murrizgarriak) eta non-defining (ez-murrizgarriak).

DEFINING RELATIvE cLAUSESMurrizgarriek aurrekariari buruzko ezinbesteko informazioa ematen digute. Informazio hau izan ezean, perpausaren esanahia osatu gabe geldituko litzateke. Erlatibozko izenordain hauek: who (pertsonak), which

(gauzak) eta that (pertsonak eta gauzak) ken daitezke, subjektu-funtzioa betetzen ez badute. Whose (jabetza) ezin da ez kendu, eta ez ordeztu.

When (denbora) ken daiteke eta baita bere ordez that erabili ere.

Where (lekua) ezin da that bitartez ordeztu eta gutxitan ken daiteke.

+ Whom preposizioen atzean erabiltzen da, baina normalean kendu egiten da eta preposizioa aditzaren gibelera pasatzen da.

The owner is the person to whom you have to talk. The owner is the person you have to talk to. (Jabea da solaskidetzat komeni zaizun pertsona.)

Erlatibozkoak preposizioa badarama, ohikoena kentzea da, eta preposizioa aditzaren ondoren kokatzea. The film in which she appears was a great success. The film she appears in was a great success. (Parte hartzen dueneko filma oso arrakastatsua izan

zen.)

NON-DEFINING RELATIvE cLAUSESEz-murrizgarriek aurrekariari buruzko informazio gehigarria soilik ematen digute, horregatik, koma artean doaz. Who, which, when, where eta whose izenordain erlatibozkoekin eraikitzen dira eta inoiz ezin dira kendu.

EGITURA JASOA ETA OHIKOAErlatibozkoak aurretik preposizioa badarama, ohi bezala which erabiliko dugu aurrekaria gauza denean; baina pertsona bada, who erabili ordez whom erabiliko dugu. Hau oso erabilera jasoa da. Beti ere ohikoagoa da erlatibozko izenordaina kentzea eta preposizioa perpausaren bukaeran kokatzea. This is the agency in which Marlena works. [Jasoa] This is the agency (which) Marlena works in. [Ohikoa] (Hau da Marlenek lantoki duen agentzia.) He is the person to whom you have to talk. [Jasoa] He is the person (who) you have to talk to. [Ohikoa] (Pertsona harekin hitz egin behar duzu, hain justu.)

AURRIZKIAKDis-, il-, im-, in- eta un- aurrizkiak adjektibo batzuei gehituta, adjektibo horien esanahi negatiboa lortzen da. satisfied(kontent) dissatisfied(kontentagaitz) legal(legal) illegal (ilegal) patient(pazientzia handiko) impatient(pazientzia gutxiko) correct(zuzen) incorrect(ez zuzen) pleasant(atsegin) unpleasant(ez atsegin)

Gogoan izan in- aurrizkiak aldaketak jasaten dituela ondorengo kasuetan: l- batez hasten diren adjektiboen aurrean il- jartzen

da (illogical). m- edo p- batez hasten diren adjektiboen aurrean im-

(immortal). r- batez hasten diren adjektiboen aurrean ir-

(irregular).Kontuan eduki, bestalde, batzuetan ez direla aurrizkiak, hitzaren zati baizik: disaster, illusion, impressive, understand, etab.Mis- aurrizkia, berriz, izen eta aditz batzuei gehitzen zaien aurrizkia dugu, zerbait gaizki egiten dela adierazteko. use (erabili) misuse (gaizki erabili)

En- aurrizkiarekin edozein hitzetatik abiatuz aditzak osatzen ditugu, hitz horrek adierazten duen egoerarako iraganbidea deskribatzen duten aditzak, alegia. close (itxi) enclose (barruan sartu)

Eta hitz-mota desberdinei eransten zaizkien beste aurrizkien artean ditugu anti-, bi-, co-, inter-, multi-, non-, over-, pre -, re- eta under-. social (sozial) antisocial (antisozial) centenary (mendeurren) bicentenary (berrehungarren urteurren) pilot (pilotu) co-pilot (kopilotu) national (nazional) international (nazioarteko) lateral(alde) multilateral (aldeanitzeko) smoker (erretzaile) non-smoker (ez-erretzaile) active(gogotsu) overactive (hipergogotsu) historic (historiako) prehistoric (historiaurreko) write(idatzi) rewrite(berridatzi) ground(lur) underground(lur azpiko)

Ingelesez ez dago arau zehatzik aurrizkien eta ondoren doazen hitzen artean erabili beharreko marratxoez. Horrenbestez, batzuetan aurrizki batzuen ondoren marratxoa aurkituko duzu, bestetan aurrizkia hitzarekin uztartuta eta, beste zenbaitetan, bi aukerak onartzen dituzten aurrizkiak.

�

Grammar Appendix


6. extreme WeathermoDAlAK

modal Uses examples

can ability Most tornado chasers can avoid dangerous situations. (Tornado-ehiztari gehienek badakite egoera arriskutsuak saihesten.)

request can I join your group? (Zuen taldean sar naiteke?)

possibility I can lend you my car. (Nire autoa utz diezazuket.)

be able to ability, possibility I think they will be able to see a twister. (Tornadoa ikusteko gai izango direla uste dut.)

can’t inability I can’t (cannot) drive. (Ez dakit gidatzen.)

prohibition You can’t take your children with you. (Ezin dituzu umeak zurekin eraman.)

disbelief That can’t be Paul. He is in China! (Horrek ezin du Paul izan. Txinan dago.)

could past ability She could run very fast when she was a child. (Neskatoa zenean oso azkar egin zezakeen korrika.)

polite request could you tell me more about the tour, please? (Bidaiari buruzko kontu gehiago esango al zenizkidake, mesedez?)

possibility The weather forecast could be wrong. (Eguraldiaren iragarpena okerra izan liteke.)

polite suggestion You could come with us next time. (Hurrengoan gurekin etor zintezke.)

may / might possibility The tourists might be disappointed after the trip. (Baliteke turistek desengainatuta egotea bidaia ondoren.)

may polite request May I borrow your travel guide, please? (Zure bidaia-gida erabil al dezaket, mesedez?)

should / ought to advice, opinion She should / ought to be more concerned about the dangers of the trip. (Bidaiaren arriskuez gehiago kezkatu beharko luke.)

need to obligation, necessity

I need to know what the weather will be like tomorrow. (Bihar zer eguraldi egingo duen jakin beharra dut.)

have to obligation, necessity

You will have to spend a lot of time in the car. (Denbora asko iragan beharko duzu autoan.)

must obligation, strong necessity

All students must evacuate the school in case of fire. (Ikasle guztiek eskolatik irten beharko lukete sutea egongo balitz.)

certainty that something is true

He hasn’t seen a single tornado. He must be disappointed. (Ez du tornado bakar bat ere ikusi. Desengainatua egongo da.)

mustn’t prohibition You mustn’t get too close to a tornado. (Ez duzu tornadora gehiegi hurbildu behar.)

don’t have to lack of obligation / necessity

You don’t have to worry about anything. (Ez duzu ezertaz kezkatu beharrik.)

needn’t to lack of obligation / necessity

You needn’t bring me a present. (Ez duzu zertan oparia ekarririk niri.)

would formal request Would you open the window, please? (Leihoa irekiko al zenuke, mesedez?)

offer Would you like some more water? (Ur gehiago nahi duzu?)

Viewpoints 1 Basque © B Burlington Books �0

Grammar Appendix

EGITURA Modalek hurrengo ezaugarriak dituzte: Aldagaitzak dira, horrenbestez, forma bera dute

pertsona guztiekin eta ez dira jokatzen. Ez dute do / does laguntzailearen beharrik ezezko eta

galderazko formak osatzeko. Jarraian aditzoinak dituzte beti.

Be able to, have to eta need to aditzek ez dituzte ezaugarri horiek guztiak; bai, ordea, aditz modalen erabilera batzuk (gaitasuna, obligazioa, etab.).

ERABILERAcan Trebetasuna edo gaitasuna adierazteko. Eskaerak egiteko, baimena eman eta eskatzeko. Posibilitatea azaltzeko.+ Iradokizunak egiteko.You can bring your camera on the tour. (Ekar dezakezu kamera bidaiara.)

be able to can modalak duen adiera bera du, baina can

Present Simple aldian bakarrik erabil daiteke; beraz, gainontzeko aditz-denboretan be able to aditzaz baliatuko gara.

can’t can modalaren ezezko forma da. Zerbait ezinezkoa den ziurtasuna adierazteko.

could Trebetasuna edo gaitasuna iraganean adierazteko. can aditzarekin baino modu jasoagoan zerbait

eskatzeko. can aditzarekin baino posibilitate urriagoa adierazteko.

Iradokizunak egiteko, baina ez can aditzarekin bezain zuzenak.

may / mightZerbait gertatuko den posibilitatea adierazten dute (might aditzak urriagoa). May, halaber, eskaerak can aditzarekin baino era jasoagoan egiteko erabiltzen da.

should / ought to Aholkuak eta gomendioak emateko erabiltzen dira biak. Ought to, ordea, kasik ez da erabiltzen ezezko eta galderetan. Should da bietan erabiliena.

need to Jokatu daitekeenez, edozein denboratan erabil daiteke. Obligazioa edo beharra adierazten du.

have to Must aditzak dituen funtzio berberak ditu, nahiz eta adierazten duen obligazioa ez den hain indartsua. Must Present Simple aldian bakarrik erabil daitekeenez, gainontzeko aditz-denboretan have to aukeratuko dugu.must Obligazioa eta beharra adierazten du, batez ere legeak edo autoritateren batek ezarria. Gainera, ondorio logikoa ere adierazten du (“antza”, “nonbait”).

mustn’t Debekua adierazten du.

don’t have to “Ez eduki zertan” / “beharrik ez” adiera du, bestela esanda, obligazio eta beharrik eza (needn´t modalak bezalaxe).

needn’t Zerbait egiteko obligaziorik edo beharrik ez dagoela azaltzen du (don’t have to formak bezala).

would Zerbait era jasoan eskatzeko edo eskaintzeko erabiltzen da.

moDAl bUrUtUAK

modal perfect Uses examples

must have Certainty that something was true It must have been very exciting for her to make that trip. (Guztiz zirraragarria izango zen harentzat bidaia hori egitea.)

may / might have

A guess about a past action She may / might have forgotten the meeting. (Agian bilera zuela ahaztu egin zaio.)

could have Ability to do something in the past which in the end was not done

It was a stupid thing to do. You could have hurt yourself. (Lelokeria izan da hori egitea. Min hartzeko arriskua izan duzu.)

couldn’t have Certainty that something did not happen

They couldn’t have predicted the tornado. It was a sunny day. (Ezin izan zuten tornadoa aurreikusi. Egun eguzkitsua zen.)

would have Desire to do something in the past which in fact could not be done

I would have gone with you, but I was too scared. (Zurekin joan ahal izango nintzen, baina beldurtuegia nengoen.)

should / ought to have

Criticism or regret after an event You should / ought to have warned me earlier. (Lehenago ohartarazi behar ninduzun.)

shouldn’t have

Criticism or regret after an event I shouldn’t have taken so much luggage. (Ez nuen horrenbeste gauza hartu behar maletan.)

needn’t have An unnecessary past action You needn’t have bought the tickets. I was going to buy them myself. (Ez zeneukan sarrerak erosi beharrik. Neu nintzen erostekoa.)

��

Grammar Appendix


must have + partizipioa Gertatutako ekintza batekiko ondorio logikoa edo ustea azaltzeko erabiltzen da.

may / might have + partizipioa Gertatutako zerbaiti buruz iragarpenak egiteko erabiltzen da.

could have + partizipioa Iraganean zerbait egin zitekeen arren, azkenean ez zela egin adierazten du.

couldn’t have + partizipioa Zerbait gertatu izana ezinezkoa dela adierazteko.

would have + partizipioa Iraganean zerbait egin nahi izan zela, baina kanpoko baldintzak medio, egiterik egon ez zela adierazten du.

should / ought to have + partizipioa Bi forma hauekin, gertatutako zerbaiti buruzko kexua edo espero genuena bete ez delako pena adieraz dezakegu.

shouldn’t have + partizipioa Iraganeko gertakizun bati buruzko iritzi kritikoa adierazten du, ez zuela gertatu behar adieraziz.

needn’t have + partizipioa Egin zena egin beharrik ez zegoela adierazten du.

GERUNDIOA ETA INFINITIBOA

GERUNDIOAIngelesez -ing bukaera duen adizkia da, eta izenaren funtzioa betetzen duena ondorengo kasuetan: Zenbait aditzen osagai zuzen gisa: consider, continue, deny, detest, dislike, enjoy, finish, hate, like, love, miss, prefer, recommend, suggest, etab.

I enjoydoingsport. (Kirola egiten gozatzen dut.) Preposizioen ondotik.

Lucy doesn’t like his way ofplaying.(Lucyri ez zaio gustatzen haren jokatzeko era.)

Aditz-forma batzuen ondotik: be used to / get used to, can’t help, can’t stand, don’t mind/ wouldn’t mind, feel like, it’s no use, look foward to, etab. I feel like going to the cinema. (Zinemara joateko gogoa dut.)

Perpauseko subjektu bezala, ekintzei buruz era orokorrean ari garenean. Taking upa new sport is not easy. (Kirol berri bat egiten hastea ez da erraza.)

INFINITIBOAAurretik to daraman adizkia dugu. Honela erabiltzen da: Subjektu bezala ekintza konkretu batez ari garenean.

To apply for that job would be a good idea. (Lan hori eskatzea ideia ona litzateke.) Ondorengoak bezalako aditzen atzetik: agree, appear, choose, decide, hope, learn, plan, promise, refuse, seem, want, wish, etab. He decided to try the cake. (Tarta probatzea erabaki zuen.)

Zenbait adjektibo eta adberbioren ondotik: He left earlyto arriveon time.

(Goiz atera zen garaiz iristeko.) Advise, help, invite, persuade, teach, tell edo warn

bezalako aditzen zeharkako osagarriaren ondotik.

He invited meto jointhem. (Eurekin elkartzera gonbidatu ninduen.)

Hala ere, pertzepzio-aditz batzuek (hear, feel, see...) eta make nahiz let aditzek aditzoina (to gabeko infinitiboa) eramaten dute ondotik. I let Sallycomewith us. (Gurekin etortzen utzi nion Sallyri.)

GERUNDIOZ ETA INFINITIBOZ JARRAITURIKO ADITZAKAditz batzuen ondotik gerundioa nahiz infinitiboa jar daiteke, esanahia batere aldatzen ez delarik, adibidez, begin, forbid, intend, propose edo start: They started toanswer/ answeringthe letters. (Gutunak erantzuten hasi ziren.)Love, like, prefer eta hate aditzek, berriz, gerundioa eta infinitiboa onartzen dituzte, baina esanahia zertxobait aldatu egiten da: love / like / hate / prefer + gerundioa erabiliko dugu

esanahia orokorra denean. I love dancing. (Ikaragarri gustatzen zait dantzatzea.)

love / like / hate / prefer + infinitiboa erabiliko dugu egoera edo denbora zehatz baten gainean ari garenean. I hate to tell you, but Uncle Jim is coming this weekend.

(Gorroto dut esan beharra, baina osaba Jim dator asteburuan.)

Beste aditz batzuek, aldiz, esangura desberdinak dituzte, gerundioa ala infinitiboa, zer daramaten ondotik. Honatx adibide batzuk: forget + gerundioa ezezko esaldietan erabiltzen da,

iraganean egindako zerbait ahaztea ezinezkoa dela adierazteko. I’ll never forget meetingAngelina Jolie. (Inoiz ez dut ahaztuko Angelina Jolie ezagutu nuela.)

forget + infinitiboa zerbait egitea ahaztu zaigula adierazteko. He alwaysforgets to bring the keys.(Beti ahazten zaio giltzak ekartzea.)

remember + gerundioa iraganean egindako zerbait gogoratzen dugula adierazteko. Iremember giving them their tickets. (Gogoratzen naiz txartelak eman nizkiela.)

remember + infinitiboa zerbait egin behar dela gogorarazteko. Remember to close the door before you go. (Gogoratu atea ixtea alde egin aurretik.)

regret + gerundioa iraganean egindako zerbaiten damua adierazteko. Heregrets leaving school at 16. (Damu da eskola 16 urterekin utzi izana.)

regret + infinitiboa ondoren esan behar duzuna sentitzen duzula adierazteko. Iregret to tell you that you have failed the exam. (Sentitzen dut, baina azterketa suspenditu duzu.)

stop + gerundioa zerbait egiteari utzi diogula adierazteko. Bobstopped smokinglast year. (Bobek erretzeari utzi zion iaz.)

stop + infinitiboa beste gauza bat egiten hasteko ekintza bat eten behar dela adierazteko. Can westop to havea coffee? (Geldi al gaitezke kafea hartzeko?)

Viewpoints 1 Basque © B Burlington Books ��

Grammar Appendix

7. TravelbAlDintZAZKo perpAUsAK

conditional clause result clause examples

ZERO cONDITIONAL

if + Present Simplewhen

Present Simple If I do sport, I feel energetic.(Kirola egiten badut, energiaz gainezka sentitzen naiz.)

FIRST cONDITIONAL

if + Present Simpleunless

Future SimpleImperativeModal + base form

If people see Antarctica’s beauty, they’ll understand why it’s important.(Antartikaren edertasuna ikusten badu jendeak, ulertuko du zergatik den garrantzitsua.)call me tonight if you want to come on the trip with us. (Dei iezadazu gaur gauean, gurekin etorri nahi baduzu bidaiara.)If the station is closed, you can buy tickets on the Internet. (Geltokia itxita badago, txartelak Interneten eros ditzakezu.)

SEcOND cONDITIONAL

if + Past Simpleunless

would + base form could / might

If I had enough money, I would travel to Australia in the summer.(Nahiko diru izango banu, Australiara bidaiatuko nuke udan.)I could / might buy a house by the beach if I won the lottery.(Agian hondartza ondoan etxea erosiko nuke, loteria egokituko balitzait.)

THIRD cONDITIONAL

if + Past Perfectwould have + past participlecould / might have

If I had told her, she would have joined us.(Esan izan banio, gurekin elkartuko zen.)He could / might have arrived on time if he had left earlier.(Agian garaiz iritsiko zen, lehenago atera izan balitz.)

Baldintzazko perpausak baldintza adierazten duen perpaus batez (conditional clause) eta ondoriozko ekintza edo emaitza adierazten duen perpaus nagusiaz (result clause) osatuta daude. Ez dio axola zer hurrenkeratan kokatzen diren bi atalak, baina baldintza badoa lehenik, bi perpausen artean koma idatziko dugu. If it rains, the roads get wet. (Euria egiten badu, errepideak busti egiten dira.) The roads get wet if it rains. (Errepideak busti egiten dira euria egiten badu.)

ZERO BALDINTZAHonela eratzen da: if + Present Simple aldia baldintzazko perpausean eta Present Simple aldia ondorioan. Baldintza jakin batean beti gertatzen diren egoerak azaltzeko erabiltzen da. Batzuetan when ere erabil dezakegu if erabili ordez, eta esanahia ez da batere aldatuko. If you heat ice, it melts. (Izotza berotzen baduzu, urtu egiten da.) When I drink too much coffee, I can’t sleep. (Kafe gehiegi hartzen dudanean, ezin izaten dut lo

egin.)

BALDINTZAZKO LEHENAHonakoa da egitura: if + Present Simple baldintzazko perpausean eta Future Simpleondorioan. Baldintza betetzen bada, zer gertatuko den adierazten du.Future Simple erabiltzeaz gain, modalekin edo aginterarekin ere adieraz dezakegu ondorioa. You can’t go out if you don’t finish your homework. (Ezin zara irten etxeko lanak bukatzen ez badituzu.) If you search for information on the Internet, use Google.

(Informazio bila bazabiltza Interneten, erabil ezazu Google.)

Baldintza ez betetzearen ondorioz zerbait ez dela gertatuko adierazi nahi badugu, hainbat aukera dugu: baldintza-perpausari unless juntagailuarekin eman hasiera (“ez ba...” / “ezean”), if not erabiltzearen pareko dena, edo Present Simple aldian doan aditza ezeztatu. Unless we stop global warming, the icebergs will melt. If we don’t stop global warming, the icebergs will melt. (Munduaren berotzea gelditzen ez badugu, izozmendiak

urtu egingo dira.)Gogoan izan unless nahiko maiz erabiltzen dela baldintzazko lehenean, baina ez horrenbeste bigarrenean, eta inoiz ez hirugarrenean.

��

Grammar Appendix


BALDINTZAZKO BIGARRENAHonela eratzen da: if + Past Simple baldintzan eta would + aditzoina ondorioan. Orainaldiarekin loturiko baldintza hipotetikoak adierazten ditu, hau da, gertatzeko aukera gutxi dutenak. Euskaraz baldintzazko perpauseko aditza ba- aurrizkiarekin doa eta ondoriozkoa alegiazko “ke”dun adizkiekin. He wouldn’t travel to China unless he had

a long holiday. (Ez luke Txinara bidaiatuko opor luzeak ez balitu.)

Baldintzako perpauseko aditza to be denean, were erabiltzen da singularreko nola pluraleko pertsona guztiekin. If that camera weren’t so expensive, I would buy it. (Kamera hori hain garestia ez balitz, erosi egingo nuke.)Eta aholkuak ematen ari garenean, if I were formula erabiltzen da. If I were you, I would travel by train. (Nik zure tokian, trenez bidaiatuko nuke.)Would erabili ordez could eta might modalak ere erabil ditzakegu, baina hauek biek hipotesia burutzeko aukera are urriagoa dela adierazten dute. Euskaraz “agian, beharbada, gerta liteke” eta antzekoak erabil ditzakegu itzultzerakoan. If plane tickets were cheaper, it could encourage her

to visit you in New York. (Hegazkin-txartelak merkeagoak balira, New Yorken zu

bisitatzera animatuko nuke.)

BALDINTZAZKO HIRUGARRENAHonela eratzen da: if + Past Perfect baldintzan eta would have + partizipioa ondorioan. Kasu honetan baldintza erabat ezinezkoa da, iraganari lotua baitago; beraz, hipotesia burutu ezina da. Sarah would have learnt French if she had taken lessons. (Sarahk frantsesa ikasiko zuen, klaseak jaso izan balitu.)Would have + partizipioa erabili ordez, could have eta might have + partizipioa hautatuz ere osatzen da perpaus nagusia. If we had brought our camera, we might / could have taken a picture. (Gure kamera ekarri izan bagenu, argazkiren bat atera

ahal izango genukeen.)

DENBORAZKO PERPAUSAKEtorkizunarekin lotuta daudenak baldintzazko lehenak bezala eratzen dira: Present Simple aldia menpeko perpausean eta Future Simple perpaus nagusian. Aldatzen dena juntagailuak dira, eta kasu honetan as soon as, by the time, the moment (that), when eta antzekoak erabiltzen dira. As soon as you get on board, your guides will explain everything. (Hegazkinera igo bezain laster, zuen gidariek guztia azalduko dizuete.) When we get home, I’ll give you your present. (Etxera iristen garenean emango dizut zure oparia.)

IZENAK OSATZEKO ATZIZKIAKDakizun bezala, atzizkiak hitz batzuei gehitzen dizkiegun bukaerak dira, horrela, beste hitz berri batzuk sortzeko. Aditzetatik izenak osatzeko atzizkien artean erabilienak -ment, -tion / -sion eta -er / -or ditugu. Hona adibide batzuk: agree (hitzartu) agreement (hitzarmen) invite (gonbidatu) invitation (gonbidapen) conclude (ondorioztatu) conclusion (ondorio) run (korrika egin) runner (korrikalari) sail(nabigatu) sailor (nabigatzaile)

Izenak osatzeko beste atzizki batzuk -ity, -ship, -ness, -ence / -ance eta -th dira; hauek adjektiboei, aditzei edota beste izen batzuei erants diezazkiekegu. personal (pertsonal) personality (nortasun) friend (lagun) friendship (adiskidetasun) happy (zoriontsu) happiness (zoriontasun) obedient (obediente) obedience (obedientzia) annoy (eragotzi) annoyance (eragozpen) strong (indartsu) strength (indar)


Grammar Appendix

boZ pAsiboA

tense Active passive

Present Simple The police conduct an experiment. An experiment is conducted by the police.

Past Simple The police conducted an experiment. An experiment was conducted by the police.

Future Simple The police will conduct an experiment. An experiment will be conducted by the police.

Present continuous The police are conducting an experiment. An experiment is being conducted by the police.

Past continuous The police were conducting an experiment. An experiment was being conducted by the police.

Present Perfect Simple

The police have conducted an experiment. An experiment has been conducted by the police.

Past Perfect Simple The police had conducted an experiment. An experiment had been conducted by the police.

Modals The police should conduct an experiment. An experiment should be conducted by the police.

Modal Perfects The police could have conducted an experiment.

An experiment could have been conducted by the police.

have to The police have to conduct an experiment. An experiment has to be conducted by the police.

be going to The police are going to conduct an experiment.

An experiment is going to be conducted by the police.

NOLA BILAKATU PERPAUS AKTIBOA PASIBOPerpaus aktibo bat pasibo nola bilakatzen den ikasi aurretik, jakin beharra dago boz pasiboa askoz arruntagoa dela ingelesez euskaraz baino; horregatik, itzultzeko garaian aditza boz aktiboan uztea hobesten da, forma inpertsonalak hautatuz edo hitzen hurrenkera aldatuz. Ondoren agertzen den eskeman ikus dezakezu perpaus aktiboa pasibo nola bihurtzen den.

EGITURABaiezkoa: subjektua + to be aditza + aditz nagusiaren partizipioarekin eratzen da. The painting was stolen yesterday. (Margolana lapurtu zuten atzo.)Ezezkoa: subjektua + to be aditza + not (edo n’t) + aditz nagusiaren partizipioa. Perpausa aditz modalarekin, Future Simple aldiarekin edo adizki elkartu batekin osatuta badago, aditz modala, will edo have / has ezeztatuko ditugu. The painting wasn’t stolen yesterday. (Margolana ez zuten lapurtu atzo.)Galderazkoa: to be aditza + subjektua + partizipioa. Perpausa aditz modalarekin, Future Simple aldiarekin edo adizki elkartu batekin osatua badago, perpaus pasiboa modalarekin edo laguntzailearekin hasiko dugu, aktiboan bezalaxe. Was the painting stolen yesterday? (Margolana lapurtu al zuten atzo?)Galdetzailedun galderek ere aditz laguntzailearen eta subjektuaren arteko hurrenkera aldatu egiten dute, galdetzaileak subjektu-funtzioa duenean izan ezik. What strategy has been followed? (Zer estrategia jarraitu da?) Who will be chosen as Prime Minister? (Nor aukeratuko dute lehen ministro?)

(Artikulua idatzi zuen zinema-kritikariak.)

This film critic(subject)

The article(subject) was written

wrote the article.(object)

by this film critic.(object)

8. Honesty

Perpaus aktiboan aditzaren ondotik doan lehen osagarria bihurtuko da subjektu, dela osagarri zuzena dela zeharkakoa. Hain zuzen ere, zeharkakoa aurreratzea arruntagoa da eta kasik ingelesak bakarrik duen ezaugarria, euskaraz ezin baita horrelako pasiborik osatu. Zeharkako osagarria izenordain objektua bada, izenordain subjektu formara pasatuko dugu.

The experts chose them for the experiment. They were chosen for the experiment by the experts. (Saiakerarako aukeratu zituzten adituek.)

��

Grammar Appendix


Perpaus aktiboan aditz nagusiak zuen denboran jarriko dugu to be aditza, eta aditz nagusia, berriz, partizipioan. Aditz modalak eta be going to egitura ez dira aldatzen, hauei darraien aditza baita pasiboan jartzen dena.

The police might catch more criminals thanks to this idea. More criminals might be caught by the police thanks to this idea. (Gaizkile gehiago harrapa litzake agian poliziak ideia honi esker.)

They are going to publish a new book about criminals. A new book about criminals is going to be published. (Gaizkileei buruzko liburu berri bat argitaratuko dute.) Subjektua esaldiaren bukaerara pasatuko dugu,

aurretik by preposizioa daramala. Eta gogoan izan, pertsona-izenordaina bada, dagokion izenordain objektuaz trukatu behar dugula.

The police arrested some thieves. Some thieves were arrested by the police. (Lapur batzuk harrapatu zituen poliziak.)

ERABILERAK Ekintza burutzen duen subjektua baino

garrantzitsuagoa ekintza bera dela nabarmendu nahi denean erabiltzen da, subjektua garrantzi gutxikoa delako, ezezaguna delako edo aipatu nahi ez delako.

Somebody bought the diamond ring. The diamond ring was bought. (Diamantezko eraztuna erosi zuten.) Say, think, believe, know edo report bezalako

aditzekin bi pasibo egitura desberdin erabil ditzakegu: - Bata, it izenordainaz eratutako egitura inpertsonala,

ondoren that, subjektua eta aditza daraman perpausaz jarraitua. Honelakoak itzultzeko, boz aktiboko egitura inpertsonaletara joko dugu: “esaten da / uste da / susmoa da…”; know aditza bakarrik itzul daiteke boz pasiboan.

It is said that people behave in a different way when they lie. (Jendea gezurretan ari denean desberdin jokatzen duela esaten da.)

It is known that nobody is honest all the time. (Jakinekoa da inor ez dela zintzoa beti.)

- Bestea, subjektua + goiko aditzetako bat pasiboan dela + infinitiboarekin eratzen da. Honelakoak itzultzerakoan ere forma inpertsonaletara edo subjektu orokorretara “jendeak”, “mundu guztiak”, etab., joko dugu.

The new system is said to be very successful. (Sistema berria oso arrakastatsua dela esaten du jendeak.) consider aditzak bigarren egitura bakarrik onartzen

du, eta itzultzerakoan “-tzat jotzen / hartzen da” egitura edo antzekoak hautatuko ditugu.

The new system is considered to be very successful. (Sistema berria arrakastatsutzat jotzen da.)

ADITZ ARAZLEAK: HAvE / GET + SOMETHING + DONE

Honako egiturak: have / get + osagarri zuzena + iraganeko partizipioak, norbaiti eskatutako ekintzak adierazteko erabiltzen dira. I’m going to have / get my hair cut. (Ilea moztera noa.) [beste pertsona batek egingo du eta ez nik]Egitura honek esanahi pasiboa du, erdian doan osagarri zuzenak partizipioan doan aditzaren bitartez adierazitako ekintza jasotzen baitu. Euskaratzerakoan, ordea, boz aktiboa erabiliko dugu. My watch broke, so I had it repaired yesterday. (Erlojua hondatu zitzaidanez, atzo konponarazi nuen.)Have nahiz got bereizgabe erabiltzen badira ere, get informalagoa da eta arruntagoa ere bai ingeles mintzatuan. I got my house painted last week. (Etxea pintatu nuen / zidaten joan den astean.)

PREPOSIZIOZ JARRAITURIKO ADJEKTIBOAKTo be aditzaren ondoren maiz aurkituko ditugu jarraian preposizioa eta honekin batera izena, izenordaina edo gerundioa daramatzaten adjektiboak. Atributu funtzioa betetzen dute. I wasthrilled by the last Harry Potter film. (Izugarri gustatu zitzaidan Harry Potterren azken filma.) My mother isworried aboutme. (Ama kezkatua dago nirekin.) We are tired of working. (Lan egiten nekatuta gaude.)


Grammar Appendix

ZeHAr estiloA

tense Direct speech reported speech

Present Simple We eat healthy food. She said that they ate healthy food.

Past Simple We ate healthy food. She said that they had eaten healthy food.

Future Simple We will eat healthy food. She said that they would eat healthy food.

Present continuous We are eating healthy food. She said that they were eating healthy food.

Past continuous We were eating healthy food. She said that they had been eating healthy food.

Present Perfect Simple We have eaten healthy food. She said that they had eaten healthy food.

Present Perfect continuous We have been eating healthy food. She said that they had been eating healthy food.

Past Perfect Simple We had eaten healthy food. She said that they had eaten healthy food.

Past Perfect continuous We had been eating healthy food. She said that they had been eating healthy food.

AlDAKetAK moDAletAn

Direct speech reported speech

can could

may might

must / have to must / had to

will would

AlDAKetAK ZenbAit HitZ etA esAmolDetAn

Direct speech reported speech

now then

today that day

tonight that night

yesterday the previous day / the day before

last week the previous week / the week before

a month ago the previous month / the month before

tomorrow the following day / the day after / the next day

next week the following week / the week after

here there

this / these that / those

Norbaitek esandakoa kontatzeko erabiltzen da, baina pertsona horrek erabilitako hitz berberak aipatu gabe.

REPORTED STATEMENTSNorbaitek esan berri duena orainaldian konta dezakegu. Horretarako nahikoa da komatxoak kentzea, izenordain subjektua eta aditzaren pertsona aldatzea. “I am tired.” He saysthathe istired. (Nekatuta dagoela dio.)Ohikoena, dena dela, zehar estiloko menpeko perpausaren aurrean doan aditza (normalean say edo tell) lehenaldian jartzea da. Eta orduan menpeko perpauseko aditzak atzera-jauzia egingo du (Present Simple aldia Past Simple aldira pasatuko da, hau Past Perfect deiturikora, etab.).

Komatxoak kentzeaz gain eta aditz-denborak aldatzeaz gain, ordea, beste aldaketa batzuk ere beharrezkoak dira; horrela bada, izenordainek eta denbora- nola leku-preposizioek ere aldaketak jasango dituzte.Menpeko perpausa that juntagailuaz hasten da, baina ingeles mintzatuan isildu egiten da. “I’ll tell you my opinion about the show tomorrow.” She said(that) shewouldtellme her opinion about

the show the next day.(Esan zuen ekitaldiari buruz zuen iritzia emango zidala hurrengo egunean.)

Perpausak egia orokorra adierazten duenean, aditz-denborak ez du inolako aldaketarik jasaten. “Crime is punished by law,” she said. Shesaidthat crimeis punished by law. (Esan zuen delinkuentzia legeak zigortzen duela.)

9. That’s entertainment!

��

Grammar Appendix


Zehar estiloari sarrera ematen dioten aditz arruntenak say eta tell dira. Azkenak to preposiziorik gabeko zeharkako osagarria darama beti; lehenak, berriz, say aditzak, alegia, aukeran du osagarria eraman ala ez, baina badaraman kasuetan, preposizio horrekin joan beharra du. “The police caught the robber”, he said. Hetold usthat the police had caught the robber. Hesaidthat the police had caught the robber. Hesaid to usthat the police had caught the robber. (Poliziak lapurra harrapatu zuela esan zigun hark.)

REPORTED qUESTIONSIngelesez bi motatako galderak daude: Yes / No questions motakoak, hots, “bai” edo “ez”

batekin erantzun daitezkeenak. Era honetako galderak zehar estilora aldatzeko ask aditza eta ondoren if edo whether partikula erabiliko dugu. Orain galderak perpaus arrunt izatera pasa direnez, ez dago subjektu-aditz arteko hurrenkera-aldaketarik, ez dago galdera-ikurrik, ez eta komatxorik.

“Are you upset?” they asked the contestant. They asked the contestantif/whethershe was upset. (Lehiakideari haserre al zegoen galdetu zioten.) Wh- questions motakoak ezin dira “bai” edo “ez”

batekin erantzun. Galdetzaile batekin hasten direnak ditugu hauek (what, who, where, when, why, whose, how, how long, etab.), eta zehar estilora pasatzerakoan, galdetzaile hori if edo whether partikulen tokian kokatuko dugu. Jarraian subjektua eta aditza joango dira eta galdera-ikurra nahiz komatxoak alde batera utziko ditugu.

“What is the name of the new show?” Keri asked. Keri askedwhatthe name of the new showwas. (Programa berriak zer izen zuen galdetu zuen Kerik.)

REPORTED ORDERSAginduak zehar estilora pasatzeko, aginteraren ordez infinitiboa erabiliko dugu. Baina infinitiboaren aurretik, agindua adierazten duen aditz bat erabiliko dugu, esate baterako, tell eta order, atzean zeharkako osagarria daramala. Badira beste aditz batzuk ere, aginduak adierazi ez arren, egitura hau jarraitzen dutenak: ask eta beg aditzak eskaerak adierazteko, invite gonbitea luzatzeko edo warn norbaiti ohartarazpen bat egiteko. “Fly in circles,” the producers told the pilot. The producersordered the pilot to flyin circles. (Ekoizleek zirkuluetan hegan egiteko agindu zioten pilotuari.)Ezezko perpaus bat dugunean, not kokatuko dugu to partikularen aurrean. “Don’t tell anybody.” Hebegged me not to tellanybody. (Inori ez kontatzeko erregutu zidan.)

REPORTED SUGGESTIONSAurrena subjektua eta suggest aditza jarriko ditugu eta ondoren pertsona horrek iradokitakoa adieraziko dugu. Iradokizunak bi eratara pasatzen dira zehar estilora: That partikularekin hasten den perpausa osagarri

zuzentzat erabiliz, bere subjektua eta aditza onarrizko forman dituela.

“Let’s watch the new TV show,” Tom suggested. Tomsuggested that we watchthe new TV show. (Telebistako programa berria ikus genezan iradoki zuen Tomek.) Gerundioa erabiliz, subjekturik zehaztu gabe.

“Let’s phone the police immediately!” Shesuggested phoningthe police immediately. (Poliziari berehala dei geniezaion iradoki zuen.)

REPORTING vERBSZehar estiloari sarrera emateko gehien erabiltzen diren aditzak say, tell eta ask, dira, hauek mezua helarazten digute soilik, informazio gehiago gaineratu barik. Baina hiztunaren intentzioa edo erabilitako doinua ere azaldu nahi baditugu, aipatutakoez gain reporting verbs ugari erabil ditzakegu: Baieztapenetarako: admit, announce, answer, apologise, boast,claim,complain, declare, explain, inform, insist, mention, offer, remind, reply, state

Galderetarako: enquire, request, want to know, wonder

Aginduetarako: demand, order, shout, warn Erreguetarako: beg Iradokizunetarako: advise,invite, recommend, suggest

“I will be home late.” She remindedme that she would be home late. (Etxera berandu etorriko zela gogorarazi zidan.)

“Did you arrive on time?” Davewanted to knowif I had arrived on time. (Garaiz heldu ote nintzen jakin nahi zuen Davek.)

Be careful!” Heshouted(at) me to be careful. (Kontuz ibiltzeko oihu egin zidan.)

“You should do your homework.” The teacher advisedme to do my homework. (Irakasleak etxeko lanak egin nitzan aholkatu zidan.)

USED TO / BE USED TO / GET USED TOIraganean ohikoak ziren baina gaur egun gertatzen ez diren ekintzak deskribatzen dituzte. Horregatik arrunta da esaldian maiztasun-adberbioak nahiz -esamoldeak agertzea. Bobused to dream about becoming an actor each

night. (Bobek antzezlea izatearekin amets egiten zuen

gauero.)


Grammar Appendix

Used to egiturak ez du orainaldiko formarik. Ezezko nahiz galderazko esaldietan did laguntzailea erabili beharra dugu, eta, orduan, used aditzak bukaerako d galtzen du. Didyour motheruse totravela lot when she was

young? (Zure amak asko bidaiatzen zuen gaztea zenean?)

Be used to formak “ohituta egon” adiera du, aldiz, get used to forma ohitzearen prozesuarekin lotua dago. Kasu bietan to partikularen atzean izena ala gerundioa doa. Used formari laguntzen dioten aditzak be eta get dira, eta hauek jokatu egiten dira. Famous actorsare used to the paparazzi. (Antzezle ospetsuak ohituta daude paparazzietara.) Sheis used togoing to the gym every afternoon. (Arratsaldero gimnasiora joaten ohitua dago.) Heis getting used tohis new routine. (Ohitzen ari da bere errutina berrira.) I cannot get used toliving in such a noisy street. (Ezin naiz ohitu halako kale zaratatsuan bizitzen.)

��

Grammar Appendix


Viewpoints 1 Basque © B Burlington Books 20

Aable-bodied /CBVo'VFXiX / osasuntsu, ezintasunik gabe

a fish out of water /L 'cBi PW Fd rGWL/ lekuz kanpo, galduta

accommodation /LYFlL'XMim/ ostatu

accomplishment /L'YJlUoBilLmW/ lorpen

according to /L'YGXBn WL/ -en arabera

accurate /'DYqLpLW/ zehatz, doi

achieve a goal /LWiAd L 'ZNo/ helburu bat lortu

acquaintance /L'YrCBmWLmg/ ezagun

admirable /'DXlLpLVo/ miresgarri, goresgarri

admit /LX'lBW/ onartu

advance /LX'dEmg/ aurrera egin

advantage /LX'dEmWBb/ abantaila

airline /'CLoOm/ konpainia / airelinea

all in all /Go Bm 'Go/ orokorrean

ancient /'MmiLmW/ zahar, antzinako

apartment /L'UEWlLmW/ pisu, apartamentu

appeal to /L'UAo WL/ erakarri

appoint /L'UQmW/ hitzordua jarri, zitatu

appointment /L'UQmWlLmW/ hitzordu

arrange /L'pMmXj/ prestatu, antolatu

astounding /L'gWPmXBn/ harrigarri

audience /'GXiLmg/ entzuleak, ikusleak

avoid /L'dQX/ saihestu, eragotzi

award /L'rGX/ sari

aware (of) /L'rCL (Fd)/ -en jakitun

Bback and forth /VDY LmX 'cGe/ leku batetik bestera

background /'VæYZpPmX/ hondo; prestakuntza

balance /'VDoLmg/ oreka

bare /VS/ idor, landaretza gabe; altzaririk gabe, hutsik

beat /VAW/ garaitu

behave /VB'kMd/ jokatu, portatu

behavioural /VB'kMdqLpLo/ konduktista, portaerazko

belong to /VB'oFn WL/ -ena izan

(be) better off /(Vi) 'VCWL Fc/ hobe / komenigarriago da

big-headed /VBZ'kCXBX/ harro, harroputz

billboard /'VBoVGX/ publizitate-kartel

bitter /'VBWL/ hotz-hotz, jelatu

blade /VoMX/ xafla

blame /VoMl/ -i errua bota / leporatu

blind /VoOmX/ itsu

blink /VoBmY/ kliskatu, kliska egin

blizzard /'VoBhLX/ haizete, bisuts

book a ticket / a room /VHY L 'WBYBW / L 'pIl/ txartela / gela erreserbatu

bossy /'VFgi/ agintzaile

box office hit /VFs FcBg 'kBW/ sarrera gehien saldu dituena

boxing /'VFsBn/ boxeo

brain /VpMm/ garun, burmuin

break a record /VpMY L 'pCYGX/ errekorra hautsi

breathe /VpAf/ arnastu

breathtaking /'VpCeWMYBn/ sekulako, izugarrizko

breed /VpAX/ hazi

bridge /VpBXj/ zubi

broadcast /'VpGXYEgW/ igorri

broad-shouldered /VpGX'iNoXLX/ bizkar zabal

Ccage /YMb/ kaiola

calm /YEl/ lasai

car park /'YE UEY/ aparkaleku

cast /YEgW/ antzezle-zerrenda

cattle /'YDWo/ abelgorri

cattleman /'YDWolDm/ abeltzain

caught red-handed /YGW pCX'kæmXBX/ bete-betean harrapatu

challenge /'WiDoLmb/ erronka

champion /'aDlUiLm/ txapeldun

change one’s ways /aMmb rJmh 'rCBh/ norbaiten jokaera aldatu

channel /'aDmo/ kate, kanal

character /'YæpLYWL/ pertsonaia

chase /aMg/ jazarri, segika ibili

cheat (v) /aAW/ kopiatu, tranpak / iruzur egin

cheer up /aR 'JU/ adoretu, alaitu

childhood /'WiOoXkHX/ haurtzaro

chilly /'WiBoi/ hotz, fresko

choice /aQg/ aukera

chubby /'aJVi/ lodikote

cinema /'gBmLlL/ zinema

city centre /gBWi 'gCmWL/ hirigune

claim /YoMl/ baieztatu, berretsi

(have a) close call /(kDd L) 'YoNg YGo/ ozta-ozta salbatu

clue /YoI/ arrasto

cockpit /'YFYUBW/ kabina

come on /YJl 'Fm/ hasi, ekin

concerned /YLm'gKmX/ kezkatuta

concrete /'YFnYpAW/ hormigoi

conduct /YLm'XJYW/ zuzendu, arteztu

confident /'YFmcBXLmW/ norberarengan uste osoa duena

conservation /YFmgL'dMim/ babes

considerate /YLm'gBXLpLW/ adeitsu

GLOSSARY

21

Glossary


construction /YLm'gWpJYim/ eraikuntza

contestant /YLm'WCgWLmW/ lehiakide

convenient /YLm'dAmBLmW/ egoki, komenigarri, praktiko

cope (with) /'YNU rBf/ moldatu, -i aurre egin

cosy /'YNhi/ atsegin, goxo

courage /'YJpBb/ ausardia, adore

crime /YpOl/ lege-hauste; delitu

cruise /YpIh/ (itsas) bidaia

cub /YJV/ kume

curly /'YKoi/ kizkur

customer /'YJgWLlL/ bezero

cut off /YJW 'Fc/ bakartu, isolatu

Ddamage /'XDlBXj/ kalte

dangerous /'XMmbLpLg/ arriskutsu

dark /XEY/ ilun

darkness /'XEYmLg/ iluntasun

deadly /'XCXoi/ hilgarri

deal with /'XAo rBf/ -en kargu egin

deceive /XB'gAd/ engainatu, iruzur egin

decide /XB'gOX/ erabaki

decision /XB'gBjm/ erabaki

defeat /XB'cAW/ porrot

degree /XB'ZpA/ gradu, maila

delayed /XB'oMX/ atzeratuta, atzerapenarekin

deliver /XB'oBdL/ banatu, eraman

departure time /XB'UEWiL WOl/ irteera-ordu

describe /XB'gYpOV/ deskribatu

determined /XB'WKlBmX/ ausart, zirt edo zarteko

devastating /'XCdLgWMWBn/ beldurgarri, suntsigarri

differ /'XBcL/ desberdin izan, bat ez etorri

difference /'XBcpLmg/ desberdintasun, alde

disability /XBgL'VBoLWi/ ezintasun, elbarritasun

disadvantage /XBgLX'dEmWBb/ desabantaila, eragozpen

disappointed /XBgL'UQmWBX/ etsituta, desengainatuta

disease /XB'hAh/ gaixotasun

disguise /XBg'ZOh/ mozorrotu, simulatu, aldatu

disorder /XBg'GXL/ ondoez, arazo, desoreka

downtown /XPm'WPm/ hirigune

dream come true /XpAl YJl 'WpI/ ametsa egia bihurtu

drought /XpPW/ lehorte

dull /XJo/ aspergarri

Eeducational /CXjH'YMiLmo/ hezigarri

eerie /'BLpi/ lazgarri, izugarri

effective /B'cCYWBd/ eraginkor

elevator /'CoBdCBWL/ igogailu

endangered /Bm'XMmbLX/ galtzeko arriskuan

endurance /Bm'XqHLpLmg/ erresistentzia

engineer /CmbB'mBL/ ingeniari

enhance /Bm'kEmg/ hobetu, gehitu

ensure /Bm'iHL/ ziurtatu

entertain /CmWL'WCBm/ entretenitu

environmental /BmdOpLm'lCmWo/ ekologiko, ingurumen-

environmentalist /BmdOpLm'lCmWLoBgW/ ekologista

equipment /B'YrBUlLmW/ ekipamendu

eventually /B'dCmaHLoi/ azkenean

excitement /BY'gOWlLmW/ emozio, zirrara

ex-president /CYg'UpChBXLmW/ lehendakari ohi

Ffad /cæX/ moda

fail /cMo/ bertan behera gelditu; porrot egin

fair /cCL/ bidezko, zuzen

fear /cR/ beldur

fee /cA/ matrikula

fierce /cRg/ basati, anker

figure /'cBZL/ kopuru, zifra

first floor /cKgW 'coG/ beheko solairu (AEB), lehen solairu (Erresuma Batua)

flat /coæW/ pisu, apartamentu

flatmate /'coæWlMW/ pisukide

flight /coOW/ hegaldi

flood /coJX/ uholde

forecast /'cGYEgW/ iragarpen

foremost /'cGlNgW/ nagusi, gailen

frank /cpDnY/ zintzo, ondradu

frightened /'cpOWmX/ beldurturik, izuturik

frightening /'cpOWmBn/ beldurgarri, izugarri

fun /cJm/ dibertigarri

funnel-shaped /'cJmoiMUW/ inbutu-formako

furious /'cqHLpiLg/ haserre, sutan

furry /'cKpi/ iletsu

Ggarden /'ZEXm/ lorategi

gather /'ZDfL/ bildu

gaze /ZMh/ begirada tinko

generous /'bCmLpLg/ eskuzabal

get away with it /ZCW L'rM rBf BW/ berea egin

get caught /ZCW 'YGW/ harrapatu

get into trouble /ZCW BmWI 'WpJVo/ istiluetan sartu,

errieta jaso

glass /ZoEg/ beira, kristal

gloomy /'ZoIli/ laiotz, ospel

go abroad /ZLH L'VpGX/ atzerrira joan

go on /ZN 'Fm/ iraun; jarraitu

go on holiday /ZN Fm 'kFoLXM/ oporretan joan


Glossary

go sightseeing/ZN 'gOWgABn/ turismoa egin

good-looking /ZHX'oHYBn/ eder, galant

gorgeous /'ZGbLg/ oso polit, xarmant

graphic /'ZpDcBY/ grafiko

grasp /ZpEgU/ heldu, eutsi

greet /ZpAW/ agurtu, hartu

ground floor /ZpPmX 'coG/ beheko solairu

guest /ZCgW/ gonbidatu, apopilo

guilty /'ZBoWi/ errudun

gullible /'ZJoLVo/ sinesbera, fidakor, inuzente

Hhabitat /'kDVBWDW/ habitat

hailstone /'kMogWNm/ kazkabar, harriabar

(have a) head start /(kDd L) 'kCX gWEW/ abantaila izan

harmless /'kEloLg/ ez kaltegarri

heartbroken /'kEWVpNYLm/ nahigabetuta, atsekabetuta, lur jota

heartwarming /'kEWrGlBn/ lagungarri, (bihotz-) altxagarri

heatwave /'kAWrMd/ bero-bolada

heavy /'kCdi/ handi; astun

hectic /'kCYWBY/ bizi, frenetiko

helpful /'kCoUco/ adeitsu, lagunkoi

heroic /kL'pNBY/ heroiko

hesitate /'kChBWMW/ zalantza egin

high point /'kO UQmW/ une erabakigarri, gailur, goren

high street /'kO gWpAW/ kale nagusi

hire a car /'kOL L YE/ autoa alokatu

hit below the belt /kBW VBoLH fL 'VCoW/ kolpe maltzurra eman

hoax /kNYg/ tranpa, amarru

hold your horses! /kNoX qG 'kGgBh/ Geldi, txo! / Zaude pixka batean!

hopefully /'kNUcLoi/ espero dezagun, zorte pixka batekin

horse racing /'kGg pMgBn/ hipika, zaldi-lasterketa

huge /kqIb/ erraldoi, oso handi

humidity /kqI'lBXLWi/ hezetasun

hunt /kJmW/ ehizatu

hunting /'kJmWBn/ ehiza

Iillogical /Bo'oFbBYo/ ilogiko, zentzugabe

impossible /Bl'UFgLVo/ ezinezko

impression /Bl'UpCim/ inpresio

impulsive /Bl'UJogBd/ oldarkor

in captivity /Bm YDU'WBdLWi/ gatibutzan

in shape /Bm 'iMU/ sasoiko

inconvenient /BmYLm'dAmiLmW/ desegoki, deseroso, ez praktiko

inform /Bm'cGl/ jakinarazi, abisatu

information /BmcL'lMim/ informazio

inherit /Bm'kCpBW/ oinordetzan hartu

injury /'BmbLpi/ zauri, lesio

international /BmWL'mDimLo/ nazioarteko

involve /Bm'dFod/ (berekin) ekarri

iron /'OLm/ burdina

irrelevant /B'pCoLdLmW/ garrantzi / pisu gutxiko

isolation /OgL'oMim/ bakartze, isolamendu

It’s a pity ... /BWg L 'UBWi/ tamalgarria da

Jjoin /bQm/ -ekin elkartu, -ko kide egin

Kkeep in mind /YAU Bm 'lOmX/ gogoan izan

kick off /'YBY Fc/ kaleratu, kanporatu

kill two birds with one stone /YBo WI 'VKXh rBf rJm gWNm/ bide batez bi mandatu egin

kind-hearted /YOmX'kEWBX/ bihozbera, bihotz oneko

Lland /oDmX/ lurreratu, lurrartu

landmark /'oDmXlEY/ oso leku ezagun

landscape /'oæmXgYMU/ paisaia

leak (v) /oAY/ jarioa izan

learn the ropes /oKm fL 'pNUg/ jakinaren gainean jarri

leisure /'oCjL/ aisia

lengthen /'oCneLm/ luzatu

let the cat out of the bag /oCW fL 'YDW PW Fd fL VDZ/ agerian gelditu, gehiegi hitz egin

let-down /'oCWXPm/ desilusio, desengainu

liar /'oOL/ gezurti

lifelong /'oOcoFn/ betidanik

lifestyle /'oOcgWOo/ bizimodu

lift /oBcW/ igogailu

light bulb /'oOW VJoV/ bonbilla

lightning /'oOWmBn/ tximista

likely /'oOYoi/ gerta daitekeena, litekeena

limb /oBl/ gorputz-adar

live /oOd/ bizirik

live on the edge /oBd Fm fL 'Cb/ posibilitateen mugan bizi

logical /'oFbBYo/ logiko

long for /'oFn cL/ desio / irrika izan

long-legged /oFn'oCZBX/ hanka luze

long-term /oFn'WKl/ epe luze(ra)

look away /oHY L'rCB/ beste aldera begiratu

(never) look back /mCdL oHY 'VDY/ norbaiti gauzak primeran joan

look forward to /oHY 'cGrLX WL/ irrikitan egon

look through /oHY 'epI/ arretaz begiratu, aztertu

23

Glossary


Pparking lot /'UEYBn oFW/ aparkaleku

passenger /'UDgBmbL/ bidaiari

path /UEe/ bide, zidor

pavement /'UMdlLmW/ espaloi

performance /UL'cGlLmg/ antzezlan; errendimendu

peril /'UCpLo/ arrisku

personal /'UKgLmo/ pertsonal

persuade /UL'grMX/ limurtu, konbentzitu

petite /UL'WAW/ ñimiño, txiki-txiki

pick up /UBY 'JU/ jaso, bila joan

pinpoint /'UBmUQmW/ identifikatu, zehaztu

plagiarise /'UoMbLpOh/ plagiatu

plain (n) /UoCBm/ lautada

plain (adj.) /UoCBm/ xalo, xume; erakargarritasun gutxiko

plot /UoFW/ argumentu

point (at) /'UQmW (LW)/ -ra apuntatu

point out /UQmW 'PW/ seinalatu, nabarmendu

poison /'UQhm/ pozoi

policy /'UFoLgi/ politika

poodle /'UIXo/ caniche

possibility /UFgL'VBoLWi/ posibilitate

possible /'UFgLVo/ posible

pour /UG/ isuri, bota

predator /'UpCXLWL/ harrapari

predictable /UpB'XBYWLVo/ aurreikus daitekeena

pretend /UpB'WCmX/ plantak egin

protective /UpL'WCYWBd/ babesle

psychological /gOYL'oFbBYo/ psikologiko

purpose /'UKULg/ helburu, xede

put on /UHW 'Fm/ aurkeztu, adierazi, ordezkatu

put up /UHW 'JU/ eseki, ipini

Qqueue /YqI/ ilara, lerro

Rrainfall /'pMmcGo/ euri

raise a flag /pMh L 'coæZ/ bandera jaso

raise a question /pMh L 'YrCgWim/ galdera egin

raise a salary /pMh L 'gDoLpi/ soldata igo

raise an issue /pMh Dm 'BiI/ arazoa aurkeztu, kontua mahagaineratu

rather than /'pEfL fLm/ -en ordez

reach for /'pAa cL/ (zerbait) hartzeko eskua luzatu

realise /'pALoOh/ konturatu

relation /pB'oMim/ harreman

relationship /pB'oMimiBU/ lotura, zerikusi

released /pB'oAgW/ aske utzia

relevant /'pCoLdLmW/ nabarmen, garrantzitsu

relief /pB'oAc/ lasaitasun

look up /oHY 'JU/ bilatu, bila ibili

(be) lucky to be alive /(Vi) 'oJYi WL Vi LoOd/ bizirik egoteko zortea (izan)

luggage /'oJZBb/ maletak

luxury /'oJYiLpi/ luxu, luxuzko

Mmain street /'lCBm gWpAW/ kale nagusi

major /'lMbL/ oso garrantzitsu

make sure /lCBY 'iT/ ziurtatu

mall /lGo/ saltoki-gune

man /lDm/ artatu, zaindu

marvel /'lEdo/ liluratu, txunditu

melt /lCoW/ urtu, desegin

middle-aged /lBXo'CBbX/ adin ertaineko

mild /lOoX/ epel, suabe

miss /lBg/ -en falta sentitu

misunderstand /lBgJmXL'gWDmX/ gaizki ulertu

modern /'lFXm/ moderno

move /lId/ lekuz aldatu, mugitu

movie theater /'lIdi eBLWL/ zinema

mug /lJZ/ katilu

muscular /'lJgYqLoL/ gihartsu

Nnarrow /'mDpN/ estu

natural /'mDapLo/ berezko, natural

network /'mCWrKY/ telebista- / irrati-kate

no matter what /mN 'lDWL rFW/ berdin dio zer(k)

nosy /'mNhi/ muturluze, endreda-makila

Ooccupational hazard /FYqHUMiLmo 'kDhLX/ lanaren

arriskuak

office block /'FcBg VoFY/ bulegotarako eraikin

old-fashioned /NoX'cDimX/ zaharkitu

open-minded /NULm'lOmXBX/ ikuspegi zabaleko, aurreiritzirik gabeko

opponent /L'UNmLmW/ arerio, etsai

ordinary /'GXmpi/ arrunt

original /L'pBbLmo/ jatorrizko

outer /'PWL/ kanpo-, kanpoko

overcast /NdL'YEgW/ lainotuta

overcome /NdL'YJl/ gainditu, menderatu

overnight /NdL'mOW/ gau bateko

overpopulated /NdL'UFUqIoMWBX/ gainpopulatu

overturn /NdL'WKm/ deuseztatu, bertan behera utzi / gelditu

owner /'NmL/ jabe


Glossary

remarkable /pB'lEYLVo/ puntako, bikain

remind /pB'lOmX/ (norbaiti zerbait) gogorarazi

rent /pCmW/ alokatu

rental agency /'pCmWo CBbLmgi/ alokairu-agentzia

reply /pB'UoO/ erantzun

report /pB'UGW/ txosten

request /pB'YrCgW/ eskaera

rescue (v)/'pCgYqI/ erreskatatu, salbatu

research (n) /pB'gKa/ ikerketa

resort /pB'hGW/ turismo-gune

return ticket /pBWKm 'WBYBW/ joan-etorriko txartel

review /pB'dqI/ kritika, txosten; berrikusi, errepasatu

reward (v) /pB'rGX/ saritu

reward (n) /pB'rGX/ sari

rip-off /'pBUFc/ iruzur

risk his life /pBgY kBh 'oOc/ bere bizitza arriskatu

romantic /pN'læmWBY/ erromantiko

rough /pJc/ arriskutsu; asaldatu

ruler /'pIoL/ agintari

run a business / a company /pJm L 'VBhmLg / L 'YJlULmi/ enpresa kudeatu

run after /pJm 'EcWL/ jarraitu, segika ibili

run into /'pJm BmWI/ -ekin topo egin

run off with /pJm 'Fc rBf/ -ekin ihes egin

run out /pJm 'PW/ agortu

Ssailing /'gMoBn/ bela

scorching /'gYGaBn/ kiskalgarri

scream /gYpAl/ oihu egin

screen (v)/gYpAm/ igorri, bota; proiektatu

screen (n)/gYpAm/ pantaila

seasoned /'gAhLmX/ eskarmentu handiko, beterano

seek /gAY/ bila ibili

selfish /'gCocBi/ berekoi

sell out /'gCo PW/ sarrera guztiak saldu, izakin guztiak saldu

sequel /'gAYrLo/ ondorio, jarraipen

seriously injured /'gBLpiLgoi BmbLX/ larriki zaurituta

set a date /gCW L 'XMW/ data zehaztu

set a precedent /gCW L 'UpCgBXLmW/ aurrekaria ezarri

set a record /gCW L 'pCYGX/ errekorra hautsi

set a table /gCW L 'WMVo/ mahaia prestatu

set an alarm /gCW Dm L'oEl/ alarma jarri

set (in) /gCW ('Bm)/ (-n) girotua

severe /gB'dBL/ gogor; zorrotz

shake /iMY/ dar-dar egin

share /iS/ partekatu

shiver /'iBdL/ dar-dar egin

shocked /iFYW/ txundituta, izututa

shocking /'iFYBn/ txundigarri, izugarri

shop /iFU/ denda

shoplift /'iFUoBcW/ dendetan lapurretan egin

shopping centre /'iFUBn gCmWL/ saltoki-gune

shore /iG/ urertz

(be) short of /(Vi) 'iGW Fd/ -en faltan / beharrean (egon)

short-tempered /iGW 'WClULX/ haserrekor

shoulder-length /'iLHoXLoCne/ sorbaldetaraino

sidewalk /'gOXrGY/ espaloi

sign up /gOm 'JU/ izena eman

signal (n) /'gBZmLo/ seinale

single /'gBno/ bakarrik, bakar

sink /gBnY/ urperatu, hondoratu

sitcom /'gBWYFl/ egoera-komedia

skilled /gYBoX/ espezializatu, aditu

skinny /'gYBmi/ argal

skyscraper /'gYOgYpMUL/ etxe orratz

slender /'goCmXL/ lirain, argal

slim /goBl/ argal, lirain

slip /goBU/ labaindu, irristatu

slippery /'goBULpi/ labainkor

smell a rat /glCo L 'pDW/ azpikeriatan jardun

snobbish /'gmFVBi/ esnob

soaking wet /'gNYBn rCW/ blai-blai

soap opera /'gNU FUpL/ telenobela, serie

socket /'gFYBW/ entxufe, lokia

soften the blow /'gFcm fL VoN/ kolpea indargetu

soundtrack /'gPmXWpDY/ soinu-banda

source /gGg/ jatorri, iturri

space-age /'gUMgCBb/ espazioaren aro(ko)

spacecraft /'gUMgYpEcW/ espazio-ontzi

spacious /'gUMiLg/ eroso, nasai, zabal

spare /gUCL/ soberan

special effects /gUCio B'cCYWg/ efektu bereziak

species /'gUAiAh/ espezie

speed /gUAX/ abiadura

speed camera /'gUAX YælLpL/ abiadura kontrolatzeko kamera

spiky /'gUOYi/ tente, zorrotz

staff /gWEc/ langileak

star /gWE/ protagonista izan

stare /gWCL/ adi-adi begiratu

startle /'gWEWo/ ikaratu, izutu

state-of-the-art /gWMW Ld fL 'EW/ abangoardiako, modernoen

stay at a hotel / youth hostel /gWM DW L kN'WCo/ L

'qIe kFgWo/ hotelean / gazte aterpetxean ostatu hartu

steal /gWAo/ lapurtu

steel /gWAo/ altzairu

sticky fingers /'gWBYi cBnZLh/ eskuluze, lapurretarako joera duena

stone /gWNm/ harri

25

Glossary


store /gWG/ denda

storey /'gWGpi/ solairu, pisu

straight /gWpMW/ liso, leun

strength /gWpCne/ indar

strike /gWpOY/ jo, kolpatu

stroke /gWpLHY/ garun-isuri

struggle /'gWpJZo/ borrokatu, zailtasunak izan

stubborn /'gWJVLm/ setati, burugogor

suit /gIW/ (txaketadun) traje

suitable /'gIWLVo/ egoki

superhuman /gIUL'kqIlLm/ gizakiaz gaindiko

support /gL'UGW/ mantendu, sostengatu

suppose /gL'ULHh/ -koan egon, imajinatu

surface /'gKcBg/ azalera

survive /gL'dOd/ bizirik iraun / atera

suspect /gL'gUCYW/ -i buruzko susmoa hartu

suspenseful /gL'gUCmgco/ suspensezko

sweat /grCW/ izerditu

swiftly /'grBcWoi/ azkar-azkar

switch on /grBWi 'Fm/ piztu

Ttake over /WMY 'NdL/ ordeztu, eskuratu

take place /WCBY 'UoMg/ gertatu, pasatu

take up /WMY 'JU/ ekin (zerbaiti); bete

take-off /'WMYFc/ aireratze

talkative /'WGYLWBd/ berritsu, hiztun

tame /WMl/ otzan, mantso

tear down /'WS XPm/ behera bota, eraitsi

tempt /WClUW/ zirikatu

tend to /WCmX 'WL/ -rako joera izan

the ball’s in your court /fL 'VGoh Bm qG YGW/ zuri dagokizu hurrengo pausoa ematea

thick /eBY/ lodi

thickness /'eBYmLg/ loditasun

thief /eAc/ lapur

threatened /'epCWLmX/ mehatxatuta

threatening /'epCWmBn/ mehatxugarri

thrill /epBo/ emozio

thrilled /epBoX/ oso pozik

thrilling /'epBoBn/ zoragarri, zirraragarri

throw in the towel /epN Bm fL 'WPLo/ amore eman, etsi

tin /WBm/ etsi, amore eman

traditional /WpL'XBiLmo/ tradiziozko, usadiozko

tragic /'WpDbBY/ tragiko

trailer /'WpCBoL/ aurrerakin

training /'WpMmBn/ entrenamendu

treacherous /'WpCWiLpLg/ arriskutsu

trick /WpBY/ iruzur egin

trust /WpJgW/ -z fidatu, -engan uste osoa izan

tune in (to) /WqIm 'Bm (WL)/ (-kin) ongi moldatu

twister /'WrBgWL/ urakan

Uunattractive /JmL'WpDYWBd/ interesik gabeko

underestimate /JmXLp'CgWBlMW/ gutxietsi

unfair /Jm'cS/ bidegabeko

unusual /Jm'qIjHLo/ arraro, ezohiko

useful /'qIgco/ baliagarri, erabilgarri

Vvaluable /'dæoqHLVo/ baliotsu

very quiet /dCpi 'YrOLW/ oso lasai, oso isil

viewer /'dqIL/ telebista-ikusle

Wwarn /rGm/ jakinarazi, ohartarazi

watchful /'rFaco/ adeitsu, gizalegezko

wavy /'rMdi/ izurtu

weather forecaster /'rCfL cGYEgWL/ meteorologo

well-built /rCo'VBoW/ sendokote, bulartsu

What were you doing when … ? /rFW rK qI 'XIBn

rCm/ Zertan ari zinen ... -enean?

when I heard /rCm O 'kKX/ entzun nuenean

white lie /rOW 'oO/ gezur errukitsu

wild /rOoX/ basati

willpower /'rBoUPL/ borondate, nahimen

win a competition /rBm L YFlUL'WBim/ txapelketa irabazi

win a match /rBm L 'læWi/ partida irabazi

win a medal /rBm L 'lCXo/ domina irabazi

win a prize /rBm L 'UpOh/ saria irabazi

win a war /rBm L 'rG/ guda irabazi

win an argument /rBm Dm 'EZqHlLmW/ eztabaida irabazi

witness /'rBWmLg/ lekuko izan

worldwide /'rKoXrOX/ mundu osoan

(to be) worth seeing /(WL Vi) rKe 'gABn/ ikustea merezi izan

Yyard /qEX/ lorategi

youth hostel /'qIe kFgWo/ gazte-aterpetxe


Functional Language

Unit 1DESCRIBING PEOPLEHe’s got ... /kAh 'ZFW/ … du.

What does he look like? /rFW XJh kA 'oHY oOY/ Zer itxura du?

He likes … /kA 'oOYg/ … du gustuko.What’s he interested in? /rFWg kA 'BmWpLgWBX Bm/ Zer

interes ditu?What’s he like? /rFWg kA 'oOY/ Nolakoa da (pertsona

bezala)?

He’s very … /kAh 'dCpi/ Oso … dago.

SHOWING INTERESTReally? /'pBLoi/ Benetan?That’s great. /eDWg 'ZpMW/ Mundiala da hori.Sounds good / fun / interesting /gPmXh 'ZHX / 'cJm

/'BmWpLgWBn/ Interesgarria dirudi / Ongi deritzot.

Unit 2TALKING ABOUT A PICTUREI suppose ... /O gL'UNh/ Pentsatzen dut...

maybe /'lMVi/ agianI’d be ... /OX 'Vi/ Ni … izango / egongo nintzateke.It looks like ... /BW 'oHYg oOY/ Badirudi …-(e)la.He’s probably ... /kAh 'UpFVLVoi/ Seguruenik … da /

dago.

ADDING MORE INFORMATIONAnd another thing, … /DmX L'mJfL eBn/ Eta beste

gauza bat, …What’s more, … /rFWg 'lG/ Eta ez hori bakarrik, …

Plus the fact that … /'UoJg fL cæYW eDW/ Horretaz gain, …

And besides, … /DmX VB'gOXh/ Eta gainera, ...

Unit 3ExCHANGING INFORMATIONWhen was … born? /rCm rLh ... 'VGm/ Noiz jaio

zen...?

What is he/she famous for? /rFW Bh kA/iA 'cCBlLg cL/ Zergatik da ospetsua?

What awards has he/she won? /rFW L'rGXh kLh kA/iA

rJm/ Zer sari irabazi ditu?

What records has he/she broken? /rFW 'pCYGXh kLh

kA/iA VpNYLm/ Zer errekor hautsi ditu?

What’s his/her favourite food? /rFWg kBh/kL 'cCBdLpBW

cIX/ Zer janari du gustukoen?

What problems has he/she had? /rFW 'UpFVoLlh kLh

kA/iA kæX/ Zer arazo izan ditu?

What are his/her future plans? /rFW E kBh/ kL 'cqIaL

UoDmh/ Zer asmo ditu etorkizunerako?

GETTING SOMEONE TO REPEAT SOMETHINGI’m sorry, I didn’t get that. /Ol 'gFpi O XBXmW ZCW

eDW/ Barkatu, ez dut ulertu hori.

Can you repeat that, please? /YLm qI pB'UAW eDW

UoAh/ Berriz esan dezakezu, mesedez?

Unit 4 COMPARING PICTURESAnother difference between them is that … /L'mJfL

XBcpLmg VBWrAm eCl Bh eDW/ Beraien arteko beste desberdintasuna zera da…

The two pictures are similar / alike because … /fL 'WI

UBYaLh E gBlLoL/LoOY VBYFh/ Bi argazkiak antzekoak dira zeren eta…

Another thing that they have got in common is … /L'mJfL eBn eDW fM kDd ZFW Bm YFlLm Bh/ Elkarren artean duten beste gauza bat zera da...

In this picture there is … , but in this one … /Bm 'fBg

UBYaL fCL Bh ... VLW Bm 'fBg rJm/ Argazki honetan … dago, baina beste honetan…

The place in picture 1 is more / less … than in picture 2. /fL 'UoMg Bm UBYaL rJm Bh lG / oLg…

fLm Bm UBYaL WI / 1 argazkiko lekua ...-agoa da 2 argazkikoa baino / ez da 2 argazkikoa bezain…

This picture shows … , while that one shows … /'fBg

UBYaL iLHh ... rOo 'eDW rJm iLHh/ Argazki honek … erakusten du, beste horrek, berriz, …

The pictures are quite different because … /fL 'UBYaLh E YrOW XBcpLmW VBYFh/ Argazkiak nahiko desberdinak dira zeren…

Both pictures show … /'VLHe UBYaLh iLH/ Bi argazkiek

… erakusten dute.

DRAWING SOMEONE’S ATTENTIONI’ve just noticed ... /Od bJgW 'mNWBgW/ Oraintxe ohartu

naiz…And there’s another thing ... /DmX fCLh L'mJfL eBn/

Eta beste gauza bat ere badago…Have a look at ... /kDd L 'oHY DW/ Emaiozu begiratu

bat ...-i.Did you notice … ? /XBX qI 'mNWBg/ Konturatu al

zara…?, Ikusi al duzu…?

Unit 5 ExPRESSING OPINIONSI don’t think that … /O 'XNmW eBnY fDW/ Ez dut uste…

In my opinion, … / Bm lO L'UBmqLm/ Nire iritziz, ...

I believe that … /O VB'oAd fDW/ Uste dut…I feel that … /O 'cAo fDW/ Irudipena dut...I think that … /O 'eBnY fDW/ Nire ustez, …It seems to me that … /BW gAlh WL 'lA fDW/ Iruditzen

zait...

GETTING SOMEONE TO ExPRESS AN OPINIONWhat do you think? /rFW XL qI 'eBnY/ Zuk zer

deritzozu?What about you? /rFW LVPW 'qI/ Eta zuk?What’s your opinion? /rFWg qG L'UBmiLm/ Zer iritzi

duzu?Do you agree? /XI qI L'ZpA/ Ados al zaude?

27

Glossary


Unit 6 INTERVIEWINGWhat were you doing when … ? /rFW rK qI 'XIBn

rCm/ Zertan ari zinen …-enean?

What did you see? /rFW XBX qI 'gA/ Zer kusi zenuen?

How did you react? /kP XBX qI pi'DYW/ Nola erantzun zenuen?

How did you feel? /kP XBX qI 'cAo/ Nola sentitu zinen?

What happened in the end? /rFW 'kDULmX Bm fL CmX/ Zer gertatu zen azkenean?

What were people doing? /rFW rK UAUo 'XIBn/ Zertan ari zen jendea?

FINISHING YOUR STORYSo in the end, … /'gN Bm fL CmX/ Beraz, azkenean…

Finally, …/'cOmLoi/ Azkenik, …To cut a long story short, … /WL YJW L oFn 'gWGpi iGW/

Laburbilduz, …All in all, … /Go Bm 'Go/ Orokorrean, …

Unit 7 BUYING A TRAIN TICKETMay I help you? /lM O 'kCoU qI/ Lagun diezazuket

zerbaitetan?How long is the journey? /kP 'oFn Bh fCL bKmi/

Zenbat irauten du bidaiak?

Would you like a return or a single ticket? /rHX qI oOY L 'pBWKm WBYBW G L 'gBno WBYBW/ Joan-etorriko txartela nahi duzu ala joanekoa bakarrik?

What time does the train leave? /rFW WOl XJh fL 'WpMm oAd/ Zer ordutan ateratzen da trena?

Do I have to book in advance? /XI O kDd WL VHY Bm LX'dEmg/ Aldez aurretik egin beharra al daukat erreserba?

Where do I get the train? /rCL XI O ZCW fL 'WpMm/ Non hartzen da trena?

How much is a ticket? /kP 'lJa Bh L WBYBW/ Zenbat balio du txartelak?

What time do you want to leave? /rFW WOl XL qI rFmW WL 'oAd/ Zer ordutan irten nahi duzu?

Will that be first or second class? /rBo 'fDW VA cKgW G gCYLmX YoEg/ Lehen ala bigarren mailan egingo duzu bidaia?

When’s the next train after that? /rCmh fCL mCYgW WpMm EcWL 'fDW/ Noiz aterako da hurrengo trena?

How often do the trains leave? /kP 'Fcm XL fL

WpMmh oAd/ Zein maiztasunekin ateratzen dira trenak?

ASKING FOR INFORMATIONI’d like to know when … / OX oOY WL 'mN rCm/ Jakin

nahi nuke noiz...Can you tell me whether …? /YLm qI 'WCo li rCfL/

Esango al zenidake ea…?Do you know if …? /XI qI 'mN Bc/ Ba al dakizue ea…?Can you help me, please? /YLm qI 'kCoU lA UoAh/

Lagunduko al didazu, mesedez?

Unit 8 AGREEING AND DISAGREEING

As far as I’m concerned, … /Dh cE Dh Ol YLm'gKmX/ Niri dagokidanez, ...

In my opinion, … /Bm lO L'UBmqLm/ Nire iritziz, …

I don’t think … /O 'XNmW eBnY/ Ez dut uste…I believe that … /O VB'oAd fDW/ Uste dut…If you ask me, … /Bc qI 'EgY lA/ Nire iritzia nahi

baduzu, …I agree. /O L'ZpA/ Ados nago.I think you’re right. /O 'eBnY qG pOW/ Arrazoi duzula

uste dut.You’ve got a point. /qId ZFW L 'UQmW/ Arrazoi duzu.

Egia da.I disagree. /O XBgL'ZpA / Ez nator bat.That’s true. /'eDWg WpI/ Egia da.

GIVING A REASONThat’s why … /'eDWg rO/ Hain zuzen ere, horregatik…

The reason why … /fL 'pAhm rO/ -en arrazoia zera da…

Because of that … /VB'YFh Ld eDW / Horregatik…

Unit 9 MAKING PLANSAll right. Let’s meet … /Go pOW. oCWg 'lAW … /

Ados. Elkartuko gara...Fine. /cOm/ Ados. Ongi.

How about … ? /kP L'VPW/ Zer moduz … ba-…?

Sorry, I can’t make it. /'gFpi O YEmW lMY BW/ Sentitzen dut. Ezin dut.

That would be fine. /fDW rHX VA 'cOm/ Ondo legoke hori.

That’s a good idea! /eDWg L ZHX O'XR/ Ederra ideia!

What do you suggest? /rFW XL qI gL'bCgW/ Zer proposatzen duzu?

Why don’t we … ? /rO 'XLHmW rA/ Zergatik ez…?I’m dying to see … /Ol 'XOn WL gA/ … ikusteko irrikaz

nago.

I can’t stand … /O YEmW 'gWDmX/ Ezin dut jasan…

I wouldn’t mind … /O rHXmW 'lOmX/ Ez litzaidake axolako…

I’d rather see … /OX 'pEfL gA/ Nahiago nuke … ikustea.I’m not really into … /Ol mFW 'pBLoi BmWI/ Ez zai(zki)t

gehiegi interesatzen…

SAYING “NO” TO A SUGGESTIONI’d rather not … /OX 'pEfL mFW/ Nahiago nuke ez…

I’m not keen on … /Ol mFW 'YAm Fm/ Ez dut … zaletasunik.

I’m not really interested in … /Ol mFW pBLoi 'BmWpLgWBX

Bm/ Ez zai(zki)t gehiegi gustatzen…

I have another idea … /O kDd L'mJfL OXR/ Beste ideia bat dut…


back away: atzera egin block off: (bidea) moztu break away: banandu, laxatu, libratubreak down: hondatu, matxuratubreak into: -ra sartu break off: zatitu break out: sortu, (gerra…) hasibreak up: zatikatu, hautsi bring up: hezi, hazi call off: bertan behera utzicall on: ikustera / bisitara joan call up: telefonoz deitu carry on: jarraitucatch on: modako bihurtu, arrakasta izancheck in: (aireportuan) fakturatu; (hotelean) izena eman check out: (hotela) ordaindu eta joanclean up: garbitu, txukunducome across: topo egin, ustekabean aurkitucome apart: zatikatu, apurtucome back: itzulicome down: jaitsi, beheratucome off: askatu, laxatu, libratucome on: hasi (~!: tira!, goazen!)come up with: proposatu, (ideia) bururatucount on: -ekin kontatucut down: murriztu, gutxitucut off: moztu, bereiztudeal in: salerosketan aritudeal with: -en kargu egindress up: apain jantziend up: bukatufeel like: gogoa izanfeel up to: -t(z)eko gai / indarrean sentitufigure out: ulertzea lortufill in: (inprimakia, agiria) betefind out: jakin, -en berri izanfit in: sartu, -ra moldatu, bat etorri get ahead: aurrera egin, arrakasta izanget away: ihes eginget away with: zigorrik gabe irtetea lortuget back: itzuli, bueltatuget by: konpondu, moldatuget down: jaitsi, makurtuget hold of: -i eutsi / helduget into: -n sartu / (hobby) -n zaletuget off: (autobusetik…) jaitsi get on: ongi konpondu; (autobusera…) igo get out of: (zerbaitetik) libratuget over: (gaixoaldia) gaindituget together: elkartuget up: jaiki; igogive away: argitu, salatugive back: (zerbait) atzera eman, itzuligive in: amore emangive out: banatu, zabaldugive up: utzi, -i uko egingo along: (norbaitekin) joan, -i lagundugo away: alde egin go back: itzuli

go down: jaitsi, beheratu; gustatu, harrera ona izango off: joan, alde egingo on: iraun, jarraitugo out: irtengo through with: burutugrow up: hazi, kozkortuhang out: denbora pasatu hang up: (telefonoa, apaingarri bat) esekihold on: eutsi hold up: altxatu; atzeratu, atxikikeep down: erreprimitu, zapaldu keep off: debekatuta dago (sartzea, belarra zapaltzea...); -tik urrundukeep on: (zerbaitetan) jarraitukick off: -tik bota, kaleratuleave out: kanpoan utzi, baztertu, ez aipatu let down: huts egin, desengainatulet in: sartzen utzi, sarrarazilive up to: -en mailan egon; -en arabera bizi izan, betelock out: atea itxita kanpoan gelditu / utzi look after: zaindu look ahead: aurrera begiratulook away: bestaldera begiratu look back (on): atzera begiratu, iraganeko oroitzapenak burura ekarrilook for: bila ibililook forward to: irrikatu, desira izanlook in on: norbait ikustera joanlook into: ikertu, aztertulook on: -tzat jo / edukilook out: kontuz ibililook over: berrikusi, errepasatulook through: ez ikusiarena egin, bazter utzi look up: (informazioa) bilatu; bisitan joan; hobetulook up to: miretsi, errespetatumake for: -ra zuzendumake up: osatumiss out on: aukera galdupay back: (dirua) itzuli; mendekatupay for: ordaindu; zigortua izanpay off: ordaindu, kitatu; merezi izanpick out: aukeratupick up: jaso, bildu point out: seinalatu put away: jaso, bere tokian jarriput off: atzeratu, gerorako utziput on: adierazi; (arropa) jantzi put out: (zigarroa, argia) itzaliput up: eseki, jarri put up with: jasan, nozituring off: (telefonoa) esekiring up: (telefonoz) deiturun after: atzetik segitu run away from: -tik ihes eginrun into: -ekin topo eginrun off with: -ekin ihes eginrun out (of): (gabe) gelditurun over: (kotxearekin) harrapatu, zapaldusell out: sarrera guztiak saldu, stock guztia agortu

Phrasal VerbsZerrenda honetan guztiz ohikoak diren hainbat phrasal verbs aurkituko dituzu, liburuko testuinguruaren arabera itzuliak. Phrasal verbs hauek multiword verbs ere deitzen dira, jarraian preposizioa, adberbioa edo bien konbinaketa eraman baitezakete.

29Viewpoints 1 Basque © B Burlington Books

serve on: -ko kide izan set off / out: abiatushow up: (leku batean) azaldu / aurkeztusign up: izena emanstand for: adierazi, esan nahi izanstand out: nabarmendu stand up: zutitustand up for: -en alde agertu, babestu stop by: -tik pasatuswitch off: (argia, telebista, telefonoa) itzali, deskonektatuswitch on: (argia, telebista, telefonoa) piztu, konektatutake after: -en antza izantake apart: desmuntatu (tresna bat)take away: kendu, eramantake back: atzera egin, (esandakoa) zuzendutake down: apuntatu, oharrak hartutake off: (hegazkina) aireratu, (arropa) erantzitake out: atera

take over: ordeztu, -z jabetu, hartutake part in: -n parte hartutake up: (zerbaiti) ekin; (zerbaitetan) zaletu; bete tip over: iraulitry on: (arropa) probatutune in: sintonizatuturn around: biratu, buelta emanturn back: itzuliturn down: (bolumena) jaitsi; -i uko eginturn into: bihurtu, bilakatuturn off: (irratia…) itzali, entxufea ateraturn on: (irratia…) piztuturn out: (irratia…) itzaliturn over: zerbaiti buelta emanturn up: (bolumena) igo; etorri, azalduwake up: esnatuwork out: ulertu, konpondu; ariketa fisikoa eginwrite down: idatzi, oharrak hartu

Verbs + PrePositionsapologise for: -gatik barkamena eskatuapologise to: -i barkamena eskatuappear in: -n agertuargue about: -i buruz / -gatik eztabaidatuargue with: -ekin eztabaidatuarrive at: (leku batera) iritsiarrive in: (hiri, herrialde batera) iritsibattle for: -gatik borrokatucare about: -z kezkatu / interesa agertucharge with: leporatu, -en errua botaclimb up: igo, -en gora igocommunicate with: -ekin komunikatucomplain about: -z kexatucrash into: -ekin talka eginenquire about: -z galdetu, -i buruz informatufeel about: (norbaiti zerbait) iruditu; sentitufight for: -gatik / -en alde borrokatufill with: -z betego on (a trip): (bidaian) joanhear about: (zerbait) jakinimprison for: -gatik kartzelaratuinvest in: -n inbertituinvite to: -ra gonbidatu listen to: (-i) entzunparticipate in: (kirol bat) praktikatu; -n parte harturely on: -en menpe egon; -ekin fidatusearch for: bila ibilitalk about: -z / -i buruz hitz egintalk to / with: -ekin hitz eginthink about: -i buruzko iritzia eman; -n / -engan pentsatuthink of: -n pentsatuwait for: -en zain egonwork for: -entzat lan eginwrite about: -i buruz idatzi

nouns + PrePositionsdemand for: -t(z)eko eskaeradisadvantage of: -en desabantaila effect on: -engan / -n eragina end of: -en amaieraform of: -t(z)eko era, modugroup of: taldeincrease in: -en igoeramixture of: nahasketaneed for: -t(z)eko beharranumber of: kopurupart of: -en zatireason for: -t(z)eko arrazoirelease from: aske uzte, kartzelatik ateratzesign of: -en seinalesolution to: -t(z)eko irtenbidestory of: -en istoriosymbol of: -en ikur / ezaugarri

AdjectiVes + PrePositions (after to be)

attracted to: -k erakarridependent on: -en menpekodifferent from: -gandik / -tik desberdinexcited about: -ekin hunkituta good at: (-n, -entzat, -rako) oninterested in: -n / -ekin interesatutainvolved in: -n nahasita / sartutalate for: -t(z)eko berandu: berandu (iritsi) -rapleased about / with: -ekin poztupolite to: -ekin edukazio onekoproud of: -z / -ekin harrorude to: -ekin lotsagabe / zakarsimilar to: -en antzekosorry about / for: -gatik pena (sentitu)worried about: -ekin / -z kezkatuta

PrePositions

Phrasal Verbs


irregular Verbs base form (V1) Past simPle (V2) Past ParticiPle (V3) eUsKara

be /VA/ was / were /rFh/rK/ been /VAm/ izanbeat /VAW/ beat /VAW/ beaten /'VAWm/ jobecome/VB'YJl/ became /VB'YMl/ become /VB'YJl/ bihurtu, bilakatubegin /VB'ZBm/ began /VB'Zæm/ begun /VB'ZJm/ hasibend /VCmX/ bent /VCmW/ bent /VCmW/ tolestu, okertubet /VCW/ bet /VCW/ bet /VCW/ apustu eginbite /VOW/ bit /VBW/ bitten /'VBWm/ kosk egin, hozka eginbleed /VoAX/ bled /VoCX/ bled /VoCX/ odola jarioblow /VoLH/ blew /VoI/ blown /VoLHm/ putz eginbreak /VpMY/ broke /VpLHY/ broken /'VpLHYm/ apurtubring /VpBn/ brought /VpGW/ brought /VpGW/ ekarribuild /VBoX/ built /VBoW/ built /VBoW/ eraikiburn /VKm/ burnt / burned /VKmW/VKmX/ burnt / burned /VKmW/VKmX/ erreburst /VKgW/ burst /VKgW/ burst /VKgW/ lehertubuy /VO/ bought /VGW/ bought /VGW/ erosicatch /Yæa/ caught /YGW/ caught /YGW/ harrapatu, hartuchoose /aIh/ chose /aLHh/ chosen /'aLHhm/ aukeratucome /YJl/ came /YMl/ come /YJl/ etorricost /YFgW/ cost /YFgW/ cost /YFgW/ kostatucut /YJW/ cut /YJW/ cut /YJW/ moztudeal /XAo/ dealt /XCoW/ dealt /XCoW/ salerosi, tratuan ibilidig /XBZ/ dug /XJZ/ dug /XJZ/ aitzurtu, zuloa egindo /XI/ did /XBX/ done /XJm/ egindraw /XpG/ drew /XpI/ drawn /XpGm/ marraztudream /XpAl/ dreamt / dreamed dreamt / dreamed amets egin /XpClW/XpAlX/ /XpClW/XpAlX/

drink /XpBnY/ drank /XpænY/ drunk /XpJnY/ edandrive /XpOd/ drove /XpLHd/ driven /'XpBdm/ gidatueat /AW/ ate /CBW/ eaten /'AWm/ janfall /cGo/ fell /cCo/ fallen /'cGom/ erorifeed /cAX/ fed /cCX/ fed /cCX/ elikatufeel /cAo/ felt /cCoW/ felt /cCoW/ sentitufight /cOW/ fought /cGW/ fought /cGW/ borrokatufind /cOmX/ found /cPmX/ found /cPmX/ aurkitufly /coO/ flew /coI/ flown /coLHm/ hegan eginforget /cL'ZCW/ forgot /cL'ZFW/ forgotten /cL'ZFWm/ ahaztuforgive /cL'ZBd/ forgave /cL'ZMd/ forgiven /cL'ZBdm/ barkatufreeze /cpAh/ froze /cpLHh/ frozen /'cpLHhm/ izoztuget /ZCW/ got /ZFW/ got /ZFW/ lortu, jasogive /ZBd/ gave /ZMd/ given /'ZBdm/ emango /ZN/ went /rCmW/ gone /ZFm/ joangrow /ZpN/ grew /ZpI/ grown /ZpNm/ hazihang /kæn/ hung / hanged /kJn/kænX/ hung / hanged /kJn/kænX/ esekihave /kæd/ had /kæX/ had /kæX/ edukihear /kBL/ heard /kKX/ heard /kKX/ entzunhide /kOX/ hid /kBX/ hidden /'kBXm/ ezkutatuhit /kBW/ hit /kBW/ hit /kBW/ johold /kNoX/ held /kCoX/ held /kCoX/ eutsihurt /kKW/ hurt /kKW/ hurt /kKW/ zauritu, min emankeep /YAU/ kept /YCUW/ kept /YCUW/ gorde, mantenduknow /mN/ knew /mqI/ known /mNm/ jakin, ezagutulay /oCB/ laid /oCBX/ laid /oCBX/ jarri, hedatulead /oAX/ led /oCX/ led /oCX/ zuzendu, gidatulearn /oKm/ learnt / learned /oKmW/oKmX/ learnt / learned /oKmW/oKmX/ ikasileave /oAd/ left /oCcW/ left /oCcW/ utzi, irtenlend /oCmX/ lent /oCmW/ lent /oCmW/ prestatulet /oCW/ let /oCW/ let /oCW/ baimena eman, utzilie /oO/ lay /oCB/ lain /oCBm/ etzan

31Viewpoints 1 Basque © B Burlington Books

base form (V1) Past simPle (V2) Past ParticiPle (V3) eUsKara

lie /oO/(regular verb) lied /oOX/ lied /oOX/ gezurra esanlight /oOW/ lit /oBW/ lit /oBW/ piztulose /oIh/ lost /oFgW/ lost /oFgW/ galdumake /lCBY/ made /lCBX/ made /lCBX/ eginmean /lAm/ meant /lCmW/ meant /lCmW/ esan nahi izanmeet /lAW/ met /lCW/ met /lCW/ elkar ezagutu, bildupay /UM/ paid /UMX/ paid /UMX/ ordainduput /UHW/ put /UHW/ put /UHW/ jarri, ipiniread /pAX/ read /pCX/ read /pCX/ irakurriride /pOX/ rode /pLHX/ ridden /'pBXm/ gainean ibiliring /pBn/ rang /pæn/ rung /pJn/ deiturise /pOh/ rose /pLHh/ risen /'pBhm/ jaso, altxaturun /pJm/ ran /pæm/ run /pJm/ korrika eginsay /gM/ said /gCX/ said /gCX/ esansee /gA/ saw /gG/ seen /gAm/ ikusisell /gCo/ sold /gLHoX/ sold /gLHoX/ saldusend /gCmX/ sent /gCmW/ sent /gCmW/ bidaliset /gCW/ set /gCW/ set /gCW/ ezarri, ipinisew /gN/ sewed /gNX/ sewn /gNm/ josishake /iMY/ shook /iHY/ shaken /'iMYm/ eragin, astindushine /iOm/ shone /iFm/ shone /iFm/ distiratushoot /iIW/ shot /iFW/ shot /iFW/ tiro eginshow /iLH/ showed /iLHX/ shown /iLHm/ erakutsishut /iJW/ shut /iJW/ shut /iJW/ itxising /gBn/ sang /gæn/ sung /gJn/ abestusink /gBnY/ sank /gænY/ sunk /gJnY/ urperatu, hondoratusit /gBW/ sat /gæW/ sat /gæW/ eserisleep /goAU/ slept /goCUW/ slept /goCUW/ lo eginsmell /glCo/ smelt / smelled smelt / smelled usaindu /glCoW/glCoX/ /glCoW/glCoX/

speak /gUAY/ spoke /gULHY/ spoken /'gULHYm/ hitz eginspell /gUCo/ spelt / spelled spelt / spelled letreiatu /gUCoW/gUCoX/ /gUCoW/gUCoX/

spend /gUCmX/ spent /gUCmW/ spent /gUCmW/ gastatu, igarospill /gUBo/ spilt / spilled spilt / spilled isuri /gUBoW/gUBoX/ /gUBoW/gUBoX/

spoil /gUQo/ spoilt / spoiled spoilt / spoiled hondatu, mimatu /gUQoW/gUQoX/ /gUQoW/gUQoX/

spread /gUpCX/ spread /gUpCX/ spread /gUpCX/ igurtzi, hedatuspring/gUpBn/ sprang /gUpæn/ sprung /gUpJn/ jauzi eginstand /gWæmX/ stood /gWHX/ stood /gWHX/ zutik egonsteal /gWAo/ stole /gWLHo/ stolen /'gWLHom/ lapurtustick /gWBY/ stuck /gWJY/ stuck /gWJY/ itsatsi sting /gWBn/ stung /gWJn/ stung /gWJn/ ziztatu, helduswear /grCL/ swore /grG/ sworn /grGm/ zin eginsweep /grAU/ swept /grCUW/ swept /grCUW/ erratzatu, eskobatuswim /grBl/ swam /græl/ swum /grJl/ igeri egintake /WMY/ took /WHY/ taken /'WMYm/ hartuteach /WAa/ taught /WGW/ taught /WGW/ irakatsitear /WCL/ tore /WG/ torn /WGm/ urratu, zartatutell /WCo/ told /WLHoX/ told /WLHoX/ esan, kontatu think /eBnY/ thought /eGW/ thought /eGW/ pentsatuthrow /epN/ threw /epI/ thrown /epNm/ jaurti, botaunderstand /JmXC'gWæmX/ understood /JmXC'gWHX/ understood /JmXC'gWHX/ ulertuwake up /'rMYJU/ woke up /'rLHYJU/ woken up /'rLHYmJU/ esnatuwear /rCL/ wore /rG/ worn /rGm/ jantzita eramanwin /rBm/ won /rJm/ won /rJm/ irabaziwrite /pOW/ wrote /pLHW/ written /'pBWm/ idatzi

irregular Verbs

IH-007-126

Grammar appendix - Amazon Web Services€¦ · EGITURA Baiezkoa: aditzoinaren forma du (hots, to...

Documents

Transcript of Grammar appendix - Amazon Web Services€¦ · EGITURA Baiezkoa: aditzoinaren forma du (hots, to...