Gazte

ber

ri A

ldizka

ria

GBGutxiago

gehiago izan daiteke

Gazteberri #862012 Maiatza-Ekaina

3Gazteberri #86

ARGITARATZAILEA:

Gazte

ber

ri A

ldizka

ria

GB

EKINTZA HONEK EUSKO JAURLARITZAKO KULTURA SAILEKO HIZKUNTZA POLITIKARAKO

SAILBURUORDETZAREN LAGUNTZA JASO DU

Shareak Kultur Elkarteak ez du Gazteberri Aldizkarian adierazitako esanen eta iritzien erantzunkizunik derrigor bere gain hartzen

© Shareak Kultur Elkartea

Lege Gordailua: Bi-1151-04

Tlf: 94 424 75 94

Faxa: 94 415 74 52

eposta: gazteberri@unionline.info

http://www.gazteberri.info

Erredakzioa: Iparragirre, 17, 1.esk.

48009-Bilbao.

Koordinatzailea: Jon Mikel Zabalegi.

Testuak eta diseinua: Shareak

Laguntzaileak: Nerea Segura, Gotzon Sanchez

Argazkiak: Artxiboa, JPV, Topagunea, Aranzadi Zientzia Elkartea, Amaia Portugal

Publizitatea: 696935662

Banaketa arduraduna: Lourdes Sánchez.

Aurkibidea

04

Irikaitz, aztarnategi aparta

Gazteberriak• Bizitza erdia Wikipedia zuzentzen.

• Haginlariaren mendekua.

• 12.000 dolarretako eskupekoa.

• XXi. mendeko roBinson Crusoe.

• tXakurrak gizona tiroz Hiltzen du.

10

zientzia.

Shackletonen bidaia

12

Euskara

0608

elkarrizketa.

Ianire Estébanez

14 Gutxiago gehiago izan daiteke

18

Sexua

20

Aisia

26

Teknologia Berriak

28

Denbora pasak

13. zer jan, Hura izan.

19. tXorroskiloa.

4 Gazteberri #86

ERREPORTAJEA

Pasa den urtearen udan, UPV/EHU Álvaro Arrizabalaga buru duen indusketa taldeak 25.000 urte izan ditzakeen zintzilikario bat aurkitu zuen Zestoako Irikaitz aztarnategian. Bederatzi zentimetroko luzera duen harri honek, zulotxo bat du albo batean, lepotik eramateko edo, baina ikerketen arabera, apaingarri baino, bestelako tresnak zorrozteko erabil zitekeen tresna ere izan daiteke. Aurkikuntza horrek oihartzun handia izan zuen, besteak beste, Iberiar penintsulan aire librean den indusketa batean aurkitzen zen zaharrena zelako.

Irikaitz aztarnategia Zestoako bainuetxearen atzealdean dago, Urola ibaiaz bestalde, ertzetik 14 metrora. Uda guztietan, Arrizabalagak zuzentzen

duen taldeak indusketa lanak egiten ditu Aranzadi Zientzia Elkartearekin batera. Duela 13 urte hasi ziren lanean 8 hektarea dituen aztarnategi honetan eta, urte hauetan guztietan, ‘bakarrik’ 32 metro koadrotan aritu dira. Arrizabalagak berak dioen bezala, arkeologian hala egin behar da lan, pazientzia handiz, “zure eskuen zain 200.000 urte egon den zerbait aurkitzen ari zarela sumatzen duzulako”.

Lan baldintzakAztarnategietan egiten diren indusketa lanak ez dira erosoak, eta Irikaitzen kasuan, are gutxiago. Aire zabaleko aztarnategia izateak gauzak zaildu egiten ditu. Kobazuloetan ez bezala, aire zabaleko aztarnategietan ‘zorte’ handia

Aparteko indusketa ZestoanIrikaitz aztarnategiak indusketa gune berezia egiten duen hainbat ezaugarri ditu: harri bolkanikoak, bi gune eta horietako batean datazioak egiteko zailtasun handiak eta garai horietako erreferentzia falta Euskal Herrian

UPV/EHUko Álvaro Arrizabalagak zuzentzen ditu Zestoan den Irikaitz aztarnategian burutzen diren indusketa lanak. | AMAIA PORTUGAL

5Gazteberri #86

ERREPORTAJEA

izan behar da altxor arkeologikoren bat aurkitzeko. Gainera, Behe Paleolitoko aztarnak daude Zestoako honetan, eta ia ez dago garai hartako erreferentziarik Euskal Herrian.

Hain zuzen ere, erreferentzia falta hori zela eta, txundituta geratu ziren bertan lehengai harri bolkanikoak aurkitu zituztenean. Antza denez, Urolaren goiko arroan harri bolkanikoak dituen geruza bat dago. Bitxitasun geologiko bat da baina, horregatik etorri omen ziren historiaurreko gizakiak hona, hemen aurkitu zituzten harri horiek ez zeudelako beste inon Euskal Herrian.

Aurkikuntzak oihartzun handia izan zuen, baina ez da, inondik inora, Álvaro

Arrizabalagak gidatutako lan-taldeak urteotan aztarnategian topatutako gauza bakarra: “Hemen, ia urtero agertu da oso kalitate oneko pieza arkeologikoren bat. Urte batzuetan, baita 8-10 ere. Oso oparoa da leku hau”.

350.000 urteren gorabeheranIrikaitzen aurkitzen diren aztarnak oso aintzinekoak dira eta horrek asko zailtzen du datazioa. Hori dela eta hezurrekin lotutako datazio guztiak baztertu behar izan dituzte, besteak beste, eta beste tokiekin alderatuta, hemen ez baitago ia hezurrik: lurraren garratzak birrindu egin ditu, harrizko lan-tresnak eta fosil botanikoak bakarrik utzita. Hori dela eta, aztarna batzuk denboran

kokatzeko bitarteko gutxi dago. Irikaitzen bi okupazio-tarte dira. Berriena, duela 25.000 urtekoa eta ordukoa da joan den udan aurkitutako zintzilikarioa. Okupazio zaharrenak ematen ditu, baina, dataziorako buruhausteak. Behe Paleolitoari dagokionaren ziurtasuna dago, baina ez zein tartekoa denaren inguruan. Antzeko aztarnategirik ere ez dago ia, erreferentzia gisa hartzeko. Hori dela eta 350.000 urteko tarte luzea mugatu ezinik dabiltza: “Badakigu ezin dela izan duela 150.000 urte baino geroagokoa, eta ezin dela izan duela 500.000 urte baino zaharragoa, itsasoa honaino iristen zelako”.

Dataziorako gaur egun erabiltzen diren 18-20 metodotik pare bat besterik ezin dira aplikatu Irikaitzen. Lumineszentziari buruzkoak dira biak. Lehen metodoak zera neurtzen du, eguzkiak noiz eman dion argia azkenekoz kuartzo-ale bati; ez ditu eman, ordea, espero zituzten emaitzak. Bigarrenak, berriz, termolumineszentzia baliatzen du, eta horrekin saiatzen ari dira orain: suberotuta dauden harri-mota jakin batzuei aplikatzen zaie, eta horiek metatzen duten erradiazioaren arabera egiten da neurketa.

1998tik, 500 lagun baino gehiago aritu dira Irikaizko aztarnategian lanean, eta laborategian ere hainbat ikertzaile aritu dira. Emaitzak oso pixkanaka azaleratzen ari badira ere, badute saria: “Irikaitz Googleatuz gero, 7.000 sarrera inguru agertzen dira dagoeneko. 1998an hasi ginen industen, eta 2001ean, jada, guk idatzi ez genuen erreferentzia batean sartu zen aztarnategia; isurialde kantauriarraren historiari buruzko erreferentzia batean”.

Pasa den udan Irikaitzen aurkitu zuten zintzilikarioak beste tresnak zorrozteko erabiltzen zela uste da. | ARANZADI ZIENTZIA ELKARTEA

6 Gazteberri #86

30 urtetako internauta estatubatuar batek jada milioi bat akats zuzendu ditu Wikipedia entziklopedian. Bere izena Justin Knapp da eta bere kabuz egin duen lanarekin jada Wikipediako editatzaile ofizialak baino akats gehiago zuzendu ditu.

Knapp 2005an hasi zen artikuluak idazten koavf ezizena erabiliaz. Azken zazpi urteetan Knappek, egunero, bataz beste, 385 artikulu sortu, errepasatu edo editatu egin ditu. Hori, anonimoki egin dituenak kontutan hartu gabe. Bere zaletasunak direla eta, gehienbat politika, filosofia eta pop kulturaren inguruko artikuluak zuzendu ditu.

Wikipedia da munduan gehien bisitatzen den bostgarren webgunea.

Amodiozko harremanak eten egiten direnean, normalean, istiluak sortzen dira bi kideen artean. Polonian, adibidez, gizon batek bere haginlaria zen bikotekidea utzi zuen beste emakume batekin joateko eta, minduta, bikote ohiak mendekua hartzea erabaki zuen. Horrela, gizonak bisita profesionala egin

zionean, emaztegai ohiak hortzik gabe utzi zuen gizon promiskuoa. Bere zoritxarrerako,

emaztegai berriak ere harremana eten egin zuen bere senargaia hortzik gabe ikustean.

Anna Mackowiak haginlaria hiru urtetako kartzela zigorra jaso dezake

kontsultan Marek Olszewskiri hortz guztiak kendu ondoren. Marek

bere emaztegai ohiaren kontsultara joan zen berarekin moztu eta egun

batzuetara haginetako mina zuelako. Annak

epaiketan adierazi zuenez Marek kontsultan sartzen ikusi

zuenean mendekua hartuko zuela pentsatu zuen. Anestesia dosi handia eman ondoren, hortz guztiak atera zizkion.

Marekek berriz, bikote ohia modu profesionalean jokatuko zuelakoan joan zela kontsultara adierazi du.

Bizitza erdia wikipedia zuzentzen

Haginlariaren mendekua

bitfm

donostia

iruñea

7Gazteberri #86

GAZTEBERRIAK

Gazte

ber

ri A

ldizka

ria

GBEgin zaitez harpide!

Izena

Abizenak

Helbidea

Posta Kodea

Telefonoa

E-maila

Urteko 6 aleak: 9euro94 470 22 94

GAZTEBERRI ALDIZKARIAIparragirre,17

Bilbao - 48009

12.000 dolarretako eskupekoa

Kazetaritzan irakasten den bezala, txakur batek gizon bati koxka egiten badio ez da albiste, baina alderantziz bai. Hala ere, txakur batek gizon bat tiroz hiltzea benetan albiste bitxia da. Horixe da, hain zuen ere Errusian jazo dena. Jakitera eman denez, hiru lagun ehizatzera abiatu ziren txakur batekin, baina ehiza egin zuen bakarrak txakurra izan zen.

Txakurraren jabeak eskopeta utzi zuen, tiro egiteko prest eta zorrorik gabe, kotxeko atzeko eserlekuan. Ezagutzen ez den arrazoiarengatik, txakurra urduritu eta eskopeta mugitu zuen, hau gidariaren eserlekura begira geratu zelarik. Ondoren, txakurrak eskopetako kolpelaria ukitu eta eskopetak tiro egin zuen, kotxeko gidaria larriki zaurituz.

Epaileek txakurraren jabea erruduntzat jo dute eta 3 urtetako kartzela zigorra ezarri diote.

Txakurrak gizona tiroz hiltzen du

Stacy Knutson Minnesotan bizi eta lan egiten duen zerbitzaria da. Bere soldatarekin larri ibiltzen da hilero bere bost seme-alabak mantentzeko. Baina zorionez berarentzat, norbaitek bere egoeraz errukitu eta 12.000 dolarretako eskupekoa utzi dio.

Stacyk adierazi duenez, jatetxeko bezero batek kaxa bat eman zion. Hasieran, janaria izango zuelakoan hartu zuen baina, bere sorpresarako, 12.000 dolar aurkitu zituen. Bere nagusien eta poliziaren jakinean jarri ondoren, azken hauek droga trafikatzaileen dirua izan zitekeela adierazi zioten. Azkenean, diruaren jatorria frogatu ezinik, eta komunikabideek egindako presioa dela eta, Stacyk eskupekoa berreskuratzea lortu du.

XXI. mendeko Robinson Crusoe Masafumi Nagasakino japoniarrak jubilatu

eta dena bertan behera uztea erabaki

zuen. Horrela, bere ondasun guztiak alde

batera utzi eta uharte despopulatu batera

joan zen bizitzera. Uharteak kilometro

bateko zabalera du eta Masafumi biluzik

ibiltzen da bertatik. Elikatzeko

arroza soilik erabiltzen du. Astean

behin, arropa jantzi eta Masafumi

zibilizaziora bueltatzen da ura eta

janaria erostera. Bainatzeko, euriko

ura erabiltzen du.

Uhartera iritsi zenean tifoi batek

bere kanpin-denda eraman zuen.

Uharte horretan bizitzea ezinezkoa

izango zela zirudien, baina, hala ere, han

geratzea erabaki zuen. Hasiera batean

jantzita, baina urtebete ondoren, biluzik

bizitzea erabaki zuen. Japoniar honen

filosofia sinplea da: “nik ez dut gizarteak

esaten didana egiten, baina naturaren

arauak jarraitzen ditut. Ezinezkoa da

natura gailentzea eta, beraz, hobe duzu

berak esaten duena egitea”.

ELKARRIZKETA

“Harreman batek bi kideen beharrak bete behar ditu”

Gazteberri #868

IANIRE ESTÉBANEZ(PSIKOLOGOA)

Ianire Estébanez santurtziarra psikologoa da eta bikote harremanetan ematen diren tratu txarren kontrako sentsibilizazio lanetan aditua izateaz gain, gazteria eta teknologia berrietan ere ikertzen du. Gazteekin taldeak osatzen ditu, besteak beste, harreman afektibo eta sexualetaz, amodio birtualetaz edo tratu onetaz hitzegiteko. Minoviomecontrola blogaren arduraduna da eta bertan, amodioak nahastu dituen neskak laguntzen saiatzen da

9Gazteberri #86

ELKARRIZKETA

Oro har, mutilek bikotekidea kontrolatzeko neskek baino joera handiagoa azaltzen al dute?Ezin da orokortzerik egin. Ez dakit mutilek neskek baino gehiago kontrolatzen duten ala ez, baina esperientzia eta zenbait ikerketen arabera, neskek bere burua engainatzen dute maizago eta bere bikotekideek beraiengan egiten duten kontrola modu inozoagoan hautematzen dute. Neska batek bere mutila kontrolatu nahi duenean hau modu errazagoan konturatzen da eta bere mugak ezartzen ditu. Kontrako kasuan, ‘maite nauelako egiten du’ bezalako ‘arrazoiak’ dira gehien hautematen direnak. Neskek nahaste-borraste askotxo izaten dituzte amodioarekin.

Nola jakin zure bikotekidea kontrolatzen zaituen ala ez? Harreman osasuntsu batean bikotekide bakoitzak, partekatzen duten espazioaz gain, bere espazio propioa izan behar du. Harreman batean bikotekideren batek bere espazio propioren bati uko egin behar badio (lagunak, zaletasunak...), eta bikotekide bat bestea mugatzen edota bere ordez erabakiak hartzen hasten bada, hor nolabaiteko kontrola dagoela esan daiteke. Bikotea izateak ez du esan nahi norbanako bezala existitzeari uzten diozula. Sarritan, neskek bere lagunekin ateratzeari uzten diote eta bere mutilaren lagunekin ateratzen hasten dira, seguruenik, lehen komentatu dudan amodioaren inguruko nahaste-borraste horiek direla eta.

Posible da harreman osasuntsu bat izatea? Gizartean nagusi diren produktu kulturaletan ikus daitezkeen ereduak ikusita...Konturatu gabe, gizarteak nagusi eta morroi eredu batera bultzatzen gaitu. Gizonak ezaugarri maskulino zehatz batzuk izan behar ditu eta neskek guztia amodioarengatik egin behar dute. Emakumeari ezarri zaizkion agindupeko ezaugarrietatik ateratzen diren emakumeak estigmatizatu egiten dira eta ezaugarri maskulinoetatik ateratzen diren mutilei iraindu egiten ohi zaie. Baina horiek guztiak estereotipoak eta mitoak dira. Nire ustez, posible izan beharko luke desberdin izateak, eta galderari erantzunez, bai, posible da harreman osasuntsuak izatea.

Gazteentzat garrantsitsuagoa al da harreman bat izatea hau osasuntsua izatea baino?Bakardadeari beldur handia diogu, batez ere emakumeok. Bikoterik ez baduzu gutxiago balio duzula dirudi. Horregatik, hain zuzen ere, garrantzitsuagoa da harreman bat izatea hau osasuntsua izatea baino. Nire ustez, honek badu jatorri sozial bat; izan ere, bikoterik ez duen mutil bat bikoterik ez duen neska bat baino hobeto ikusten da. Neska batek bikoterik ez duenean jendeak ea zergatik ez duen mutilik galdetzen ohi dio bere buruari. Neskek bikotekide bat izan behar dutenaren ideia oso txikitatik barneratzen dute. Neskak beti zaintzan hezituak izan ohi dira; besteak zaintzeko edo besteen aurrean atseginak izateko hezituak gara. Honen guztiaren ondorioz, emakumeen sexualitatearen nolabaiteko estigmatizazioa ere bada. Harreman sexualak norekin mantendu nahi dituen eta norekin ez erabakitzen duen emakume aske bati gutxiespen-etiketa ezartzen zaio maizegi, baina gizonezkoen kasuan, guztiz kontrakoa jazotzen da.

Normalean, gazteak aldez aurretik ezarritako rol sozial zehatz batzuetan barneratzen dira konturatu gabe eta horiek erreproduzitzera mugatzen dira. Emakumeen kasuan, garrantzitsuena bikotekide bat aurkitzea dela barneratu dugu eta horretarako beharrezkoak diren sakrifizio guztiak egiteko prest omen gaude. Nolabait, ipuinetan azaltzen diren printze urdinen kontua litzateke.

Hala ere, zenbait kasutan, autoestima edota autobalorazio falta ere eman daiteke. Pertsona batek bere burua behar bezala estimatzen edo baloratzen ez duenean, beste norbait behar du bere alboan gabezia hori konpentsatzeko.

Zer egin ahal du gazte batek bere bikotekidearen kontrola ekiditzeko? Funtsezkoa da gauzak argi eta garbi izatea eta zuretzat benetan garrantzitsuak diren gauzen inguruan mugak ezartzea. Harreman bat izateak ez du esan nahi zure bizitza pertsonala alde batera utzi behar duzunik. Pertsona guztiok dugu ideal erromantikoaren kontzeptua non bi pertsona elkartzen diren gauza guztietarako, baina hori ideal bat da eta ezin da betirako mantendu. Bi pertsona

fusio maila horretan bat egiteko baten batek beti zerbait utzi beharko du alde batera, eta hori, emozionalki, ez da osasuntsua. Harremanak bi pertsonen beharrak betetzea, berriz, bai da osasuntsua.

Zer egin behar da zure bikotekideak gehiegi kontrolatzen zaituela uste duzunean? Harreman batean zenbat eta esfortzu gehiago jarri orduan eta zailagoa harreman hori amaitzea. Harremana osasuntsua ez dela uste baduzu, egokiena zertxobait aldendu eta zer egin nahi duzunaren inguruan hausnarketa sakona egitea da. Garrantzitsua da ere lagunen babesa bilatzea.

Amodiozko harremanak idealizatzeak frustrazioak sor ditzake? Bai, noski. Gainera, idealizatutako harreman bat apurtzen denean porrot pertsonalaren sentsazioa geratzen da eta, sarritan, erruduntasun sentsazioa ere. Emakumeok gure burua erruduntzat jotzeko joera dugu harreman bat nahi genuen bezain egokia ez denean. Baina harremanak ez daude soilik emakumeen baitan, bion gauza da. Bestalde, harremanak betirako ez direla pentsatzeak ere nolabaiteko beldurra ematen digu. Harremanak betirako direnaren ideala izaten jarraitzen dugu baina, ondoren, harreman gehienek amaiera bat izaten dute.

Mundu birtuala gero eta garrantzitsuagoa da gazteentzat. Teknologia berriak bikotekidea kontrolatzeko tresna bilakatzen ari dira?Gazteek egun osoa ematen dute konektatuta, onerako zein txarrerako. Teknologia berriak direla eta, badirudi momentu oro egon behar duzula ‘eskuragarri’, eta hala ez bada, arazoak hasten dira. Gizarte sareen eraginez gero eta kontrol handiagoa izan ahal dugu gure bikotekideengan, besteak beste, bertan egiten duzun guztia erregistratuta geratzen delako. Gainera, gizarte sareek lehen komentatzen genuen norberaren esparru pribatu hori publiko bihurtzen dute. Kontrol maila bere gailurrera irits daiteke, adibidez, amodio frogatzat edo, kide batek bere profil sozialen gakoak eskatzen dizkionean beste kideari.

10 Gazteberri #86

ZIENTZIA

Endurance ontzia Vashel Badiako ur izoztuetan harrapatuta. | WIKIMEDIA

Zientzia espedizioa izan behar zuena amesgaizto bilakatu zen. Endurance ontzia Vashel Badiako ur izoztuetan harrapatuta geratu ondoren espedizioa osatzen zuten 27 britaniarrek Weddell Itsaso izoztuta leraz zeharkatu behar izan zuten. Ondoren, zazpi metrotako txalupa txiki batean bost lagunek Hego Atlantikoa zeharkatu behar izan zuten (Drake Pasabidea barne) Hego Georgia uhartera iristeko. 22 hilabete ondoren, atzean utzitako beste lagun guztiak bizirik erreskatatzea lortu zuten

Inoiz izan den bidaiarik handiena

11Gazteberri #86

ZIENTZIA

1911ko abenduaren 14an, Roald Amundsen norbegiarraren espedizioak Hego Polora iritsi zen. 35 egun beranduago, Robert Falcon Scott britaniarraren espedizioa puntu berberera iritsi zen. Amundsen eta Scotten arteko lehia historiak eman duen lehiarik ezagunenetarikoa da, apika, Scotten espedizioak izan zuen amaiera tamalgarriarengatik. Antartida istorio handiak eman dituen kontinentea da. Amundsen eta Scottena alde batera utzita, seguruenik, izan zuen amaierarengatik ere, Ernest Shackleton protagonista izan zuen bidaia dugu istoriorik handiena.

Bidaia honen hasiera, jada, berezia izan zen. Izan ere, Londreseko portua utzi zuen egun berean, Erresuma Batua I. Mundu Gerratean sartu zen, hots, 1914ko abuztuaren 1ean. Espedizioa Weddell Itsasoan den Vashel Badiaruntz abiatu zen. Hortik, Hego Polora abiatu eta kontinentearen beste puntan den Ross Uhartea izan behar zuten jomuga. Hala ere, espedizioa ia hasieran bertan behera utzi behar izan zuten, Vashel Badiara iritsi baino lehen Endurance ontzia izotzan harrapatuta geratu baitzen. Izotzaren presioaren eraginez Endurance txikituta geratu zen eta hor hasi zen britaniarren odisea.

Ontziaren babesarik gabe, izoztuta zegoen Weddell Itsasoa zeharkatu behar izan zuten lerak erabilita. Ondoren, txalupetan Hegoaldeko Shetland uhartetara iritsi ziren. Han, txalupa handiago bat eraikitzea lortu zuten, 7 metro ingurukoa. Horrelako txalupa txiki batekin, Shackleton bera eta beste lau lagun Hego Atlantikotik abiatu ziren. Hauen helburua, Hego Georgia uhartera iristea zen, han laguntza lortuko zutelakoan. Bidaia hau, egin zen garaian (udazkenaren amaiera hego hemisferioan) eta Drake Pasabidea igaro behar izan zutela kontutan izanik, oso arriskutsua izan zen eta ez du parekorik izan nabigazioaren historian. Orientatzeko, sestante txiki batetaz baliatu ziren soilik.

Azkenean, nola edo hala, Hego Georgiara iritsi ziren. Han, bertan den mendilerroa 36 ordutan igaro eta Grytviken herrira iristea lortu zuten. 22 hilabete eta hiru saiakera ondoren, lortutako laguntzari esker, Shetland uharteetan geratu ziren beste 22 lagunak erreskatatzea lortu zuten. Ez zen hildakorik izan.

Vashel Bay

Hego Poloa

Ross Uhartea

Hego Georgia

OZEANOBAREA

OZEANOATLANTIKOA

OZEANOINDIKOA

Aurreikusitako ibilbidea

Jarraitutako ibilbidea

12 Gazteberri #86

EUSKARA

Datorren ekainaren 17an, laugarren aldiz, Araba Euskaraz jaiak parada egingo du Bastidan. ‘Barneratu, barreiatu’ lelopean, aurtengo edizioak helburu garbia du: euskara arabar Errioxatik barreiatzen jarraitzea. Ibilbideak 3 kilometro izango ditu eta lau gune nagusitan banatuta egongo da. Edizio honetako abestiaren egilea Nahixan taldea izan da eta Bastidan izango dira beste hainbat talderekin batera.

Udaberriarekin batera, errenta aitorpena egiteko unea iristen da. Gure bizitzako beste hainbat esparruetan bezala, hala nola gida baimena lortzeko azterketa, hau gaztelaniaz egin ohi dugun gauza izan da. Zorionez, azken urteetan, errenta aitorpena euskaraz egitera animatzen duten kanpainak areagotzen ari dira eta aurten, asko dira horrelako kanpainak abian jarri dituzten udalak. Errenta aitorpena euskaraz egiteak balioa ematen dio euskarari, izan ere, gero eta gehiago erabili, gero eta balio handiagoa hartzen du euskarak.

Errenta aitorpena euskaraz egiteko kanpainak abian dira

Udal desberdinen aldetik

Topagunea Euskara Elkarteen Federazioak hizkimizki.com webgunea aurkeztu du. Webgune honek hizkuntzen arteko oinarrizko hiztegiak sortzea du helburu. Osotara 43 hizkuntza biltzen ditu eta bere arteko konbinazioak eginez 1.806 oinarrizko hiztegi sortzen ditu webguneak. Erabiltzaileak nahi dituen bi hizkuntza hautatu eta momentu horretan hizkuntza horien arteko oinarrizko hiztegia sortzen du datu baseak.

Hiztegiek komunikatzeko beharrezkoak diren nozioak biltzen dituzte, hala nola agurrak, ohiko galderak, eta abar. Esaldi horien artean euskarari eta Euskal Herriari erreferentzia egiten dioten esaldiak bildu

Hixkimixki.com: Euskara eta hizkuntza gutxituen hiztegia

Euskara piztuzBarakaldoko Udalak lehen hezkuntzako ikasleen artean euskara sustatzeko plana jarri du abian. ‘Euskara piztuz’ lelopean, kanpaina honek ikaskuntzan nagusi den hizkuntza herriko kaleetan ere isla izatea du helburu.

Labayru hiztegiaLabyruk 2003an kaleratu zuen hiztegia eraberritu eta edizio landuago eta aberatsagoa kaleratu du. Guztira, 75.700 sarrera, 47.200 adibide eta 47.300 sinonimo batzen ditu hiztegi berriak. Guztira 53 jakintza arlotako 12.000 termino inguru batzen ditu.

HABEko azterketakMaiatzaren hasieran HABE Helduen Alfabetatze eta Berreuskalduntzerako Erakundeak antolatutako azterketetan 10.000 hautagai baino gehiago elkartu dira. Guztira, 10.476 ikasle izan ziren Donostian, Bilbon eta Gasteizen azterketa egiteko izena eman zutenak.

dira webguneko 43 hizkuntzetan. Euskararen onurarako egindako lan honek bestelako hizkuntza gutxiagotuen onurarako ere erabilgarria izan daiteke. Izan ere,

erabiltzaileak inoiz harremana izan ez duten hizkuntzen arteko hiztegia sor dezake.

Proiektua garatze bidean dago. Aurrera begira erabiltzaileak izena eta pasahitz baten bitartez datu baseko informazioa zuzendu, aldatu eta gehitzeko aukera izango du. Gainera, etorkizunean hiztegiak gaika sortzeko aukera izango du erabiltzaileak.

Hizkimizki.com webgunea Topagunearen Auzoko egitasmoaren baitan sortu da. Proiektua euskaratik urrun bizi diren herritarrak euskarara hurbiltzeko asmoa duen ekimena da. Auzokoren oinarrian elkar aitortza dago, hau da, euskara hurbilduko denak euskarari aitortza bat egiten dio eta hori bi zuzenbideetan eman dadin Euskal Herrian hitz egiten diren beste hizkuntza batzuk jaso dira.

Topaguneak Kutxa-Ekogunean egindako hizki-mizki.comwebgunearen aurkezpena. | TOPAGUNEA

ARABA EUSKARAZ

13Gazteberri #86

ZER JAN, HURA IZAN

Ai ama!! Nire aurpegiak paella dirudi!!Azkenik larunbata iritsi da !! Aste osoa daramat korridoreetatik ikusiz, eta gaur geratu gara. Zer jantziko dut? Horrela gustatuko natzaio? Zer nerbio!!... Oh ez!! Ezin liteke, zer da hau? Bernazaki bat? Nire aurpegiak Valentziako Paella dirudi!! Gaur izan behar zuen? Hau niri pasa zekidakeen soilik!!

Lasai, estatistiken arabera, zuri eta akne-arazoak jasaten dituen gazteriaren beste %74ari ere. Pikorrak, bernazakiek azalpen erraza dute. Azalak barruko mekanismoa du baldintza egokietan mantentzeko, koipe jarioan datza lubrikatzailea gisa, gehiegikeria poroetan zehar ezabatuz. Pikor “zoragarri” bat agertzeko unea da, hauetako bat buxatzen denean. Kausa nagusia, nerabezaroaren eta gazteriaren asaldura hormonal tipikoa da. Beraz, zu eta bion artean, arrunta da nerbioek pikor gogaikarriren bat loratzea hitzorduaren eraginez. Baina ez arduratu, konponbidea du eta. Jakin badakizu, kasurik nabarmenenetarako botikak eta bere agerpeneko unerako kremak daudela, baina kontuz!! elikadurak honetan zer esana badu ere!!

Egia esan, oinarri genetikoa duen arazoa da eta, batzuetan, bere agerpena geldiaraztea ezinezkoa izaten da. Baina, sarritan, saihets dezakegu edo, gutxienez, bere agerpena arindu. Oharra hartu zer, zure elikaduraren karbohidrato batzuen gehiegikeriak, aknearen agerpenean eragina du. Jaten ditugunean, intsulina jarioa igotzen da eta aipaturiko asaldura hormonala areagotzen da... emaitza: hurrengo egunean, pikorrak seguru!! Baina kontsumitzen ditugun karbohidrato guztiek ez dute berdin jokatzen, beraz, zeintzuk dira kaltegarrienak? Zein elikagaietan aurkitzen dira? Gure organismoak azkarregi xurgatzen eta erabiltzen dituztenak dira okerrenak, adibidez: azukrea, eztia, irin finak eta bere eratorriak: ogi zuria, gosari zerealak, gailetak. Orduan elikagai hauek saihestu beharko ditut? Azukrea edo gailetak, baztertu ahal izango genituzke gure elikaduratik; baina ogia, zerealak, pasta edo arroza funtsezkoak dira.

Beraz, horra hor nire gomendioa, zereal-hautabidea formatu integralean dago. Anima zaitez haiek dastatzera, eta saiakeraren emaitza kontaidazue. Gainera, elikaduran ez dugu beti jateari utzi behar, A bitamina hartzeak azalaren azkeneko emaitza hobetzen du, adibidez. Bitamina hau, laranja-gorrinka koloreak dituzten fruta eta barazkietan aurki dezakegu, eredutzat: mertxika, arbeletxekoak, azenarioa eta kuia; edo elikagai koipetsuetan, kasu: arrautzako gorringoa, esnea edota gazta. Baten-batek pentsatuko du: “bai ironikoa, betidanik elikagai koipetsuak saihestu behar ditudala, eta orain dirudienez elikagarri onuragarriak dituzte aknerako”. Halaxe da; izan ere, eta hain hedatuta dagoen amen-omen oker hori, argitu beharra dugu. Dietan kontsumitutako koipeak ez du zerikusirik aknearen gutxi gorabeheran, hau ez delako azalaren azpian zuzenean metatzen. Beraz, ezin dugu esan elikagai koipetsuak errudunik direnik, adibidez: txorizoa!! Horrek ez du esan nahi, dieta orekadun bat bete behar ez dugunik, zer guztia gorabehera bere kontsumoak noizbehinkakoa izan behar du beti. Eta azken oharra, hidratatuta mantendu: urez, fruitu naturaletako zukuez edota infusioez. Eta gogora ezazue, ez freskagarriak, ezta alkoholdun edariek, ez liratekeela gomendagarriak. Eta orain lasaitu zaitez, zure hitzorduari ikus zakizkio eta hartaz goza zaitez... ez dezazun bihur pikor sinple batzuk, kezka edo arazo batean !!

“Zu eta bion artean, arrunta da nerbioek pikor gogaikarriren bat loratzea

hitzorduren bateb eraginez”

NEREA SEGURA

14 Gazteberri #86

ERREPORTAJEA

Gutxiago gehiago izan daiteke

Krisiak desazkunde ekonomikoa suposatzen du. Desazkunde hau behartuta izaten da, eta krisiaren arabera, sarritan, traumatikoa. Krisiarekin, atzeraldi ekonomikoa edota inflazioa bezalako terminoak ezagunagoak egiten zaizkigu.

Gaur egun pairatzen dugun krisiaren inguruan luze hitzegin daiteke, baina funtsean, hazkundean oinarritzen den eredu ekonomiko honen izaera jasangaitzan datza. Etengabe haztea ezinezkoa denez, noizean behin horrelako doikuntzak ematea ezinbestekoa dela diote zenbait ekonomilarik. Hala ere, bada gure ekonomiak etengabeko hazkundean oinarritzeko beharra ez duela defendatzen duenik. Zenbait adituentzat, faltsua da hazkunde ekonomikoa ezinbestekoa denik ongizatea lortzeko eta ‘Desazkunde ekonomikoa’ izenarekin ezagutzen den

teoria defendatzen dute. Teoria honen defendatzaileek azpimarratzen dutenez, desazkunde ekonomikoa eta atzeraldi ekonomikoa ez dira gauza bera, nahiz eta hori pentsatzeko bide eman.

Desazkunde ekonomikoaren defendatzaileek iragarri zuten bezala, etengabeko hazkunde ekonomikoak ekonomiaren krisi sistemikora eraman behar gintuen halabeharrez. Desazkunde ekonomikoaren arabera, berriz, materia eta energiaren erabilera eta erabilera gaitasuna gutxituz, hau guztia ekidin zitekeen. Horretarako, noski, pentsamolde aldaketa sakona behar da eta, gutxiagorekin hobeto bizi gaitezkeela barneratu. Desazkunderako alternatibak abian jartzeko hiru maila lirateke: gutxiago kontsumitzeko maila pertsonala, balore ekonomikoen ordez balore sozial eta

Krisi ekonomiko finantziero ekonomikoak gogor astindu du gure gizartea. Bertatik ateratzeko hazkunde ekonomikoa berreskuratzea ezinbestekotzat jotzen dutenen aurrean, desazkunde ekonomikoa defendatzen dutenak ere badira

Zigordia Kalea, 21, Zarautz

ITXASO KAFETEGIA

Otarteko eta Kafe Berezietan (%100 Arabica kafeak eta kremarekin)espezializatua

15Gazteberri #86

ERREPORTAJEA

ekologikoen arabera kontsumitzea maila sozialean eta aldaketa sozialak maila politikoan.

Krisi hau azaltzerakoan likidezia finantza krisi baten aurrean ginela azaldu bada ere, desazkunde ekonomikoaren defendatzaileek sisteman miloika milioi dolar/euro sartu direla salatzen dute. Horrek, likidezia falta ez zegoela frogatuko luke. Hauen ustez, arazoa benetazko aberastasuna eta finantza-aktiboen artean zabaldu den gehiegizko tartea da. Benetazko aberastasuna mugatua da eta ezin da hazi; are gehiago, pixkanaka agortzen ari da baliabide naturalak xahutzen ditugun heinean. Honen aurrean, finantza aktiboek aberastasun paralelo bat eraiki dute, benetazko aberastasunarekin zerikusia ez duena. Horrela, ekonomikoki hazten ari ginela uste bagenuen ere datozen belaunaldiek ordaindu beharko duten zorra pilatzen ari ginen.

Moldatzeko gaitasunaHonen inguruan behar bezala hitzegin ez bada ere, desazkunde ekonomikoaren defendatzaileek krisi honen izaera ekologikoa azpimarratzen dute. Horrela, egungo hazkunde erritmoarekin gure planetak jasan ditzakeen kargak gainditzear gaude. Egoera honetan, desazkunde ekonomikoa ezinbestekoa izango da, baina gakoa, egoera berri horretara moldatzeko izango dugun gaitasuna izango da. Gaitasun horren

Modelo ekonomiko progresibo batean aberastasuna biztanle guztien artean banatuko litzateke. Horrela, biztanleriaren %10ak aberastasunaren %10a izango luke, %20k aberastasunaren %20....

Modelo ekonomiko erregresiboetan, berriz, populazioaren ehuneko txiki batek aberastasunaren zatirik handiena hartzen du. Horrela, pertsona gutxi batzuek ondasun itzelak pilatzen dituzten bitartean, mila miloika pertsona pobrezia osoan bizi dira.

Gero eta handiagoa den alde ekonomikoa

Zigordia Kalea, 21, Zarautz

ITXASO KAFETEGIA

Otarteko eta Kafe Berezietan (%100 Arabica kafeak eta kremarekin)espezializatua

%10 %20 %30 %40 %50 %60 %70 %80 %90 %100

%10

%20

%30

%40

%50

%60

%70

%80

%90

%100Biztanleria

Aberastuna%10 %20 %30 %40 %50 %60 %70 %80 %90 %100

%10

%20

%30

%40

%50

%60

%70

%80

%90

%100Biztanleria

Aberastuna

1754an, Dijongo akademiak gizakien arteko desberdinatasunen jatorriaren inguruko galdera planteatu zuen. Jean Jacques Rousseauk berak galdera horri erantzuteko lan bat idatzi zuen. Filosofo frantziarraren ustez, gizakien arteko desberdintasun sozial eta politikoek ez dute jatorri naturalik eta jabego pribatuaren eta munduan diren aberastasun eskuratzearen ondorio izango lirateke.

Gaur egun, mila miloika pertsona egunean dolar bat baino gutxiago dute bizitzeko eta munduko populazioaren erdiak egunean bi dolar baino gutxiago ditu bizitzeko.

Azken urteetan, gainera, herrialde desberdin-en arteko alde ekonomikoak nabarmentzeaz gain, herrialde bereko biztanleria aberatsa eta pobrearen arteko alde ekonomikoak ere areagotu dira. Pasa den mendearen hasieran, iparraldeko estatu aberats eta hegoaldeko herri txiroen arteko alde ekonomikoa 1etik 4ra

proportziokoa zen. Gaur egun, proportzio hori 1etik 30eraino hazi da.

Nazio Batuak ezezik, gutxi dira gai honen in-guruan ikertu duten erakundeak Ez behintzat munduko Bankuak edota Nazioarteko Moneta Funtsak). Nazio Batuen Erakundeak egin dituen txostenetatik ondoriozta daitekeenez, eskualde desberdinen arteko eta estatuetan bertan ematen diren alde ekonomikoek hain-bat gerrate sortu dituzte.

Arazo larria izan arren, ez dirudi mundu mailako agintarien lehentasuna denik. 2000. urtean, New Yorken burututako bilera batean, ‘Milurteko helburuak’ izenarekin ezagutzen den agenda onartu zen. Agenda horrek 8 helburu nagusi zituen eta horietatik, lehenen-goa, 2015erako gosea eta muturreko pobrezia pairatzen duen populazioaren kopurua erdira jaistea zen. 2012. urtean egonik, ez dirudi helburu hori inondik inora beteko denik.

16 Gazteberri #86

ERREPORTAJEA

arabera, jasangarritasun sozial eta ekologikoko testuinguru batera irits gaitezke edota gizadiak porrot egin dezake.

Momentuz, alternatiba hau defendatzen dutenek salatzen dutenaren arabera, gure agintari politiko eta ekonomikoak partxeak jartzen ari dira ontzia urperatu ez dadin. Hartzen ari diren neurri guztiak (likidezia handitu, kreditoaren reaktibazioa edota kontsumoaren sustapena...) mantendu ezin den hazkunde ekonomikoaren norabidean doaz. Modu honetan, gero eta zor gehiago pilatzen ari gara eta planetaren muga fisikoak gainditzear gaude... (zenbait adituen ustez jada pasa den mendeko 80ko hamarkadan planetak duen karga gaitasuna gainditu genuen.

Kontsumoak berak muga zehatzak ditu, azken finean, finituak diren materia eta energia kontsumitzen baitugu. Sortzeko milioika urte behar izan duten petroleo erretserbak, adibidez, hurrengo hamarkadetan agortuko direla iragartzen da. Gure sistema epe laburrean agortzear den baliabide baten baitan dago. Kontsumoak gainera badu alde sozial jasangaitz bat ere. Horrela, gaur egun, populazioaren %20ak duen ongizate maila populazioaren beste %80aren kaltetan da. Hazkunde infinitoa posible izango balitz ere, desazkunde ekonomikoaren defendatzaileek honen kontra egingo lukete horrek desoreka sozial itzelak sortzen dituelako.

Avda. de la Libertad, 3920004

Donostia-San Sebastiánwww.urruti.com

urruti@urruti.com943 278 196629 436 866

Cursos de Parapente - Vuelos Biplaza

Dirurik ez? Sortu zure moneta propioaKrisiaren aurrean imaginazioa erabili behar izaten da aurrera egin ahal izateko. Horixe da, hain zuzen ere, Londreseko Brixton barruti ezagunean egin dutena. Hau, Londresen den barrutirik txiroenetako bat da eta diru faltan bere moneta propioa sortu dute: Brixton Pound delakoa.

Britain Handian ez da hau bezalako ekimenik debekatzen duen legerik eta Brixtonen diren dendari eta merkatari desberdinen porrot egitear den ekonomiarentzat oso lagungarri suertatzen ari da. Oso ideia originala dela pentsa daiteke baina XVII-XVIII. menderarte hiri bakoitzak bere moneta propioa izaten zuen. Aurreko mendean, antzeko ekimenak eman ziren Estatu Batuetan 30ko hamarkadan edota Argentinan mendearen azken urteetan.

Moneta propioa sortzeak lan handiak ematen ditu eta, horregatik, ziklo ekonomiko positiboetan ez dira horrelako ekimenak sortzen. Krisi garaietan, ordea, merkatariek

bere negozioak lanean mantentzeko alternatibak behar dituzte, eta hau, ezagunetariko bat da.

Brixtonen kasuan, jada 200 denda baino gehiago dira moneta hau onartzen dutenak. Billeteetan, auzoan jaiotako pertsonairik ezagunenak azaltzen dira, hala nola, David Bowie rock izarra edota Luol Deng saskibaloi jokalaria. Brixtonen, ekimen honekin dirua demokratizatzen ari direla uste dute, modu honetan, komunikate txikiek bere ekonomiaren gaineko kontrol gehiago dutelako.

Ekimena oso arrakastatsua da eta jada Ingalaterrako beste zenbait herritara zabaldu da (Totnes, Stroud eta Lewes). Hala ere, ekimen honen benetazko pisua uda baino lehen ikusi ahal izango da, milioi erdi biztanle dituen Bristol hiriak horrelako ekimena martxan jarriko baitu udalaren eskutik.

Avda. de la Libertad, 3920004

Donostia-San Sebastiánwww.urruti.com

urruti@urruti.com943 278 196629 436 866

Cursos de Parapente - Vuelos Biplaza

¿Qué es Urruti? Urruti es una tienda especializada en

deporte donde puedes encontrar tanto equipamiento

como actividades. Trabajamos con marcas de primer nivel

y somos la primera tienda de Europa especializada en la

marca Salomon. Ofrecemos todo el catálogo de Salomon

y suministramos, en menos de una semana, cualquier

producto del mismo.

¿Qué tipo de actividades ofrecéis? Principalmente son

actividades de aventura, tanto aéreas (Parapente), como

de montaña (Paintball, Parque de Aventuras...) o acuáticas

(Rafting, Hidrospeed...)

¿Que debo hacer si quiero volar en Parapente? Urrutia

te ofrece dos alternativas. Por un lado, puedes disfrutar

de un excelente vuelo acompañado por un instructor de

vuelo titulado. No necesitas ningún tipo de experiencia ni

aprendizaje previo. Además, ofrecemos clases particulares

de un alumno con un instructor en las que volarás desde el

primer día.

¿Es difícil aprender a volar en Parapente?

El curso que ofrecemos tiene una duración de cuatro días en

los que se adquieren las bases para la práctica del parapente

con seguridad. Después del curso tienes el apoyo de nuestro

Club de vuelo para poder seguir progresando.

¿Quienes son los principales usuarios? No hay por qué

ser un especialista. Si tienes algún compromiso, cumpleaños,

despedida de solteros, aniversario.... REGALA ADRENALINA.

Puedes comprar un bono para regalar con un año de

caducidad para hacer la actividad cuando mejor te venga.

Noiz arte jarraitu ahal izango dugu horrela?Zenbait adituen esanetan, pasa den mendearen 80ko hamarkadan planetak duen karga gaitasuna gainditu genuen. Gaur egun dugun bizimodua mantentzeko 1,3 planeta beharko genituzke. Kontutan hartu behar dugu populazioaren %80a jasangarritasun ekologikoak ahalbidetzen dituen mugetatik behera bizi dela.

Estatu Batuetako erdi klaseko pertsona baten bizimodu maila unibertsala izateko gurea bezalako 5 planeta beharko genituzke. Etorkizunean, gure planetak, eta baita guk geuk ere, hainbat erronkei egin beharko diegu aurre: ozono geruzaren zuloa, klima aldaketa, erregai fosilen amaiera, deforestazioa, edota baliabide naturalen xahuketa.

18 Gazteberri #86

SEXUALITATEA

38 urtetako emakume batek bere hirugarren alaba izan zuen Bilboko Zorrotza auzoko polikiroldegiko aldageletan. Jazoera, berez, bitxia bada ere, harrigarriena da emakumeak ez zekiela haurdun zegoenik. Erditzeko polikiroldegiko soroslearen laguntza izan zuen. Neskatoa Naiara deituko da.

Aldibereko orgasmora iristeko denbora ezezik, zure bikotekidea oso ondo ezagutu behar duzu. Horretarako, sexualitatearen gaineko ezagupenak ere beharrezkoak izaten dira. Dena den, harreman sexualak benetan atseginak izateko ez da zertan aldibereko orgasmoa izan behar. Garrantzitsuena, harremana osatzen duten bi kideak gustora egotea da. Gainera, orgasmoa ez da harreman sexual batean ezinbestean eman behar den gauza. Koitoaz gain badira sexualitatearen beste hainbat adierazpen. Hauetako batzuk orgasmora eraman dezakete, baina beste batzuk, orgasmora iritsi gabe ere, oso atseginak izan daitezke.

Orgasmoa atseginagoa da biak batera iristen bagara?

Mitoak eta errealitatea

Sexualitatea edozein gizakiren izaeraren ezaugarri bat da. Honen garapena, oinarrizko beharren (kontaktua, plazerra, amodioa...) gogobetetze mailaren araberakoa izango da. Eskubide sexualak askatasun, duintasun eta berdintasunean oinarritzen diren eskubide unibertsalak dira. Sexualitate osasuntsu baten garapena bermatzeko, ondoko eskubideak errespetatu eta sustatu beharko lirateke:

z Askatasun sexuala: norbanakoen sexu-ahalera osoaren aukera bermatu behar da, inolako hertsasura, esplotazio edo abusurik gabe.

z Segurtasun sexuala: Sexualitatearen

Eskubide sexualak ere eskubide unibertsalak dira

inguruko erabakiak era autonomoan hartzeko eskubidea.

z Pribatutasuna: sexu jarrerak intimitatearen esparruan gauzatzen dira.

z Berdintasuna: sexu, genero edota sexu-jarreraren araberako diskriminaziorik ez da eman behar.

z Plazer sexualerako eskubidea: plazer sexuala ongizate fisiko, intelektual eta espiritualaren iturri da.

z Sexu espresio emozionala: sexualitatea espresio emozionalen (maitasuna, amodioa...) bidez espresatzeko eskubidea.

z Sexu elkarketarako eskubidea: Bakoitzak nahi duen sexu elkarketa egin ahal du: ezkontza, ezkontzarik ez...

z Ugalketa erabakiak: seme-alabak izateko erabakia hartzeko eskubidea, hauen kopurua eta haurdunaldi bakoitzaren artean pasa behar den denbora.

Eskubide sexualak gizakiok ditugun eskubide uniberstalen artean aurkitzen dira

HARRIGARRIA BENETAN!

Orgasmorik ezEmakume askok zailtasunak izaten dituzte orgasmoak edukitzeko klitorisa behar bezala kitzikatzen ez delako. Kasu hauetan gomendagarria da zure bikotekidearekin hitzegitea ahalik eta sexu harreman egokienak izateko.

Kondoia apurtutaZer egin harreman sexualaren ondoren kondoia apurtu dela edo hau baginaren barruan geratu dela konturatzen bagara? Ahalik eta epe laburrenean zentro espezializatu batera joan beharko duzue nahi ez den haurdunaldia emateko aukera handiak baitaude.

Gazteak eta Sexting-aIntecok eta Pantallas Amigas-ek nerabetasun eta sexting-aren inguruko gida kaleratu zuten iaz. Gida honetan, Sexting-a zer den eta honek izan ditzakeen ondorio negatiboak ekiditzeko zenbait gomendio azaltzen dira. Gida Interneten aurki daiteke.

19Gazteberri #86

TXORROSKILOA

Ehiztarien kontuakApirila hilabete santua izan ohi da, baita errepublika aldarrikatzen den egunaren hilabetea ere. Aurtengo ostiral santuan, kuluxka, besta, tortilla eta zezenen erresumako erregeak istripua izan zuen Afrikako Botswanan elefanteak ehizatzen ari zela. Aldaka besterik ez zuen apurtu, eta hurrengo egunean bere herrira itzuli zuten ebakuntza egin ziezaioten, errepublika izatetik urrun, zeruaren kolorea gero eta eskuindar-urdinagoa duen bere erresuma santura.

Astebete lehenago, erresuma horretatik oso hurbil dagoen herri txiki batean, bertako ehiztari beltzek arauak ahaztu eta askatasun osoz astindu zituzten berriz ere bertako kaleak, Iñigo izeneko gazteari burua leherraraziz. Eragindako zaurien ondorioz mutila hil egin zen egun batzuen bueltan.

Bizitza justua ez dela pentsatuko dugu askok, 28 udaberri besterik ez zituela txikitu diotelako burua Iñigori, eta heriotza heltzen zitzaion bitartean, 74 urteko estatu buru bat Botswanan zegoelako bere etxetik 8.000 kilometrotara lasai asko krisialdiak bere herrian eragindako arazoetatik at.

Bizitza justua ez dela pentsatuko dugu askok, errege horri ez zaiolako gorputza dardarka jartzen “desahucio” hitza entzuten duenean, berari ez baitiote etxea kenduko elefante gizarajoak akabatzen jarduten duen bitartean, eta aurpegia lotsaz ez zaio eroriko horregatik. Burua tinko mantenduko du barkamena eskatzen duen bitartean, eta galduko duen bakarra lotsa izango da.

Bizitza justua ez dela pentsatuko dugu askok, errege lotsagabe batek burua galtzen duen bitartean, Iñigoren gurasoek ez dutelako bururik altxako sufrimenduak jota, Iñigo kendu dietelako eta honek ez dielako sekula bere irribarrea berriz erakutsiko.

Ez dakit Iñigo errepublikarra, kristaua, musulmana edo abertzalea ote zen, baina ziurtzat eman dezaket hurrengo urtean ere aste santua ospatuko dela eta askok errepublika aldarrikatzen jarraitu beharko dugula oraindik ere. Sikieran zerurik balego Iñigo bertan izateko!

Badut Botswanako oihanean munduko istilu eta buruhauste guztietatik at bizi den lagun bilbotar bat. Igartzen duen falta bakarra apirilaren 14ean lankideekin batera Internazionala abestea eta Athleticeko lehoien partidak dira. Ez zekien ezer Iñigoren heriotzari buruz, eta gertatutakoaren nondik norakoa azaldu nionean irribarre egin eta zera esan zidan:

Botswanan monarkikoa bihurtu naiz, lehoiak bertan errege baitira. Hauek praktikatzen duten ehiza garbia da, beharrezkoa, hil ala biziko partida. Orain ulertzen dut zergatik beuden orroek negarrak ziruditen Iñigo hil zen gau hartan...”.

“74 urteko estatu buru bat Botswanan zen bere etxetik 8.000

kilometrotara, lasai asko, krisialdiak bere

herrian eragindako arazoetatik at”

GOTZON SANCHEZ

20 Gazteberri #86

AISIA

Ken Zazpiren diska berria udazkenerakoKen Zazpi taldeak disko berria grabatuko du Euskadiko Orkestra Sinfonikoarekin, eta Elkar argitaletxeak jakinarazi duenez, urriaren amaieran iritsiko da dendetara.

Kontrastean ageri diren bi mundu izanik, musikaren lengoaia unibertsalaren ahalaz, batak zein besteak elkar-ulertze eta ezkontze zoragarri bat topatu dute, sinfoniak sentimendu gazteaz zipriztindurik, musikazaleentzat musika maila gorena sortzeko.

Kantak Fernando Velazquez musikari, konpositore eta orkestra-zuzendariak moldatuko ditu, musikaren dimentsiorik handienean, espazio zabalak eta biziak marraztuz.

Diskoa argitaratu ondoren, taldeak hainbat kontzertu eskainiko ditu Euskal Herrian zehar, EOSekin batera.

Anaitasuna enpresa ez dabil ondo. Kontuak zehazki nola dauden inork ez daki, baina arazoak eta zurrumurruak zabaldu direnez gero, lorrintzen ari dira langileen arteko harremanak. Josu bulegora iritsi denean, iradoki du lankide zuen aitaren heriotzaren kausa ez zela naturala izan. Norak afera horietan katramilatzeko gogorik ez duen arren, gaina hartu diote bikote ohiaren kezkek eta ikertzen hasi da. Deseroso daude ordezkari sindikalak. Zuzendariak Chicagotik etxera bueltatzeko eskatu dio Aingeru semeari.

Dadoa zenbait aldiz jaurti ondoren, bosta atera da: Julia, Martin, Pilar eta Abaitua dira lau kantoietako puntuak; erdikoa, Lynn. Julia itzultzailea da, Martin, idazlea; Pilar eta Abaitua medikuak. Berriro osatzeko prozesuan dauden bi bikote. Horretan, neska amerikar bat agertzen da haien bizitzan; soziologoa da. Lynnek ez du nahi, baina aspalditik lokartuak zeuden harreman haien zimenduak astinduko dituzten erreakzioak abiaraziko ditu haiengan: alaitasuna, desira eta bizi berri bati ekiteko poza eta ilusioa.

Gorputza eta memoria apurka-apurka hustu dizkion gaixotasun luze baten ostean, Annie Ernauxen ama zahar-etxe batean hil da. Herio hurrenean, idazleak amaren bizitzaren ispilu hautsiaren puskak batzen eta osatzen saiatuko da, eta ariketa literario horrek amarekiko anbibalentzia sentimenduak sortuko dizkio: maitasuna, gorrotoa, errukia, tristezia, ulertu ezina… Hala, bada, alabaren kontakizun gordinean, bi emakumeen historia pertsonalek talka egiten dute eta, aldi berean, gainjartzen dira.

Hilketa bat gertatu da: herriko fabrikan lan egiten duen ingeniari aleman baten emaztea hilik azaldu da. Ez dakigu iheslearen izenik, soilik orbain bat duela lepoan. Ez dakigu hiltzailea bera den ala ez, baina ihesi eta ezkutuka agertzen zaigu. Begi, belarri eta usaimenak iheslariaren ibilera larriaren, uxakaren edo bareagoaren berri ematen digute zehaztasun eta bizitasun handiz. Paisaiaren barruan hartzen du arnasa nobelak, iheslariaren pauso sosegatu edo arinagoen martxan.

ETXEKALTEHarkaitz Zubiri

MARTUTENERamon Saizarbitoria

EMAKUME BATAnnie Ernaux

ORBANAKPello Lizarralde

Hasi da Bilbao Hiria Pop-Rock lehiaketaren XXIV. edizioaMaiatzaren 2an zabaldu da Bilbao Hiria Pop-Rock Lehiaketaren 24. edizioan izena emateko epea eta maiatzaren 31ra arte zabalik izango da. Lehiaketa hiru fasetan banatuta dago, eta lehen epaimahaiak iraila baino lehen egingo du lehen hautaketa. Ondoren, iraila eta azaroa bitartean lehen fasea gainditu duten taleek Bilborock aretoan joko dute, eta bertatik epaimahaiak beste aukeraketa bat egingo du; horiek azken kontzertu bat eskainiko dute non garailea nor den erabakiko den. Kategoria bakoitzeko sari bat izango da.

21Gazteberri #86

AISIA

Paul Kemp idazle estatubatuar bat da eta Puerto Ricoko egunkari baterako The San Juan Star) hasiko da lanean kazetari lanak egiten. Bere ingurunea, apurka apurka, zapuzten joango da, batez ere egunkariko zuzendaria dela eta. Amodioa, inbidia eta alkohol asko dira film honetan azaltzen den istorioko osagai nagusienak.

Los diarios del ron2011, USA, 110 min. ZUZENDARIA: Bruce Robinson.AKTOREAK: Johnny Depp, Amber Heard, Aaron Eckhart, Richard Jenkins, Giovanni Ribisi, Michael Rispoli, Amaury Nolasco, Bill Smitrovich, Marshall Bell.

Gertakari paranormalak ikertzen dituen ikertzaile eszeptiko bat mutilentzako barnetegi batera joan behar du. Bere lana, aipatu barnetegian izpiriturik ez dagoela frogatzea izango da baina bizi behar dituen gertakariak direla eta bere uste sendo guztiak hankaz gora geratuko dira.

La maldición de Rookford2011, ERB, 107 min. ZUZENDARIA: Nick Murphy.AKTOREAK: Rebecca Hall, Dominic West, Imelda Staunton, Isaac Hampstead-Wright, John Shrapnel.

Filmak Segoviako García Pelayo familiaren benetazko istorioa azaltzen du. Etorkizun beltza ikusita, familia honek bere bizitza aldatzeko aukera bat izango du, baina ez oso modu ortodoxoan. Familia honek munduko hainbat kasinotan izan ziren erruletara jolasten huts egiten ez zuen metodo bat erabiliaz.

The Pelayos2012, ESP. ZUZENDARIA: Eduard Cortés.AKTOREAK: Miguel Ángel Silvestre, Blanca Suárez, Eduard Fernández, Lluís Homar, Daniel Brühl, Oriol Vila, Vicente Romero, Marina Salas, Hui Chi Chiu.

Tae-shik bakarrik bizi da eta bere lagunik onena 10 urteko neskato bat da. Neskatoak mafioso batzuen droga pakete bat hartzen du nahi gabe eta Tae-Shiken etxean izkutatzen du. Ordainean, mafiosoek neska eta bere ama bahituko dituzte. Libre uzteko, Tae-Shikek entrega arriskutsu bat egin beharko du mafiosoentzat.

El hombre sin pasado2010, KOR, 110 min. ZUZENDARIA: Lee Jeong-Beom.AKTOREAK: Bin Won, Thanayong Wongtrakul, Sae-ron Kim, Seong-oh Kim, Hyo-seo Kim, Hee-won Kim, Tae-hoon Kim.

Lagun zaharren bilera burutuko da eta bertan bakoitzari bizitzak zein sorpresa eman dien jakin ahal izan dugu. Jim eta Michellek ezkonduta jarraitzen dute, Nadiaren bideo sexualak arrakasta handia izan du YouTuben, Oz Malibún bizi da, Stifler desastre hutsa da eta Finchek Michelleren lagun batekin ligatu nahi du.

American Pie 22012, USA, 113 min. ZUZENDARIA: Jon Hurwitz.AKTOREAK: Jason Biggs, Alyson Hannigan, Seann William Scott, Tara Reid, Mena Suvari, Chris Klein, Thomas Ian Nicholas, Jennifer Coolidge, Natasha Lyonne.

‘Iron Man’, ‘El Increíble Hulk’, ‘Iron Man 2’, ‘Thor’ eta ‘Capitán América: El primer vengador’arekin hasi ziren zine ibilbideari jarraituz Marvelek superheroi guztiak bildu ditu pelikula hau egiteko. Ezusteko etsai batek munduko segurtasuna mehatxupean jarriko du eta ondorioz, bakea mantentzeko ardura duen SHIELD agentziako zuzendaria den Nick Furiak mehatxu hori bertan behera uzteko gai izango den taldea osatu beharko du. 1963an argitaratu zen komikian oinarrituta, ‘Los Vengadores’ek Marveleko superheroi esanguratsuenak biltzen ditu.

Los Vengadores2012, USA, 142 min. ZUZENDARIA: Fred Cavayé. AKTOREAK: Robert Downey Jr., Chris Hemsworth, Scarlett Johansson, Chris Evans, Jeremy Renner, Cobie Smulders, Samuel L. Jackson, Mark Ruffalo, Stellan Skarsgård, Tom Hiddleston, Clark Gregg.

22 Gazteberri #86

KULTUR AGENDAMaiatzak 04• doCtor deseo. Jesús Ibáñez de Matauco Antzokia. Gasteiz.• WilHelm & tHe danCing animals. FNAC, Bilbao.19:00. Doan.• mikel laBoa eta gu kantatzen. BBK Are-toa, Bilbao. 20:00. • 5000rpm + sCum to tHe leader + Quaoar. Yalah Fest, Bilborock, Bilbao. 20:00. 6€.• Brutal regime + allnigHters CluB. Sentinel Rock Club, Erandio. 20:00. 4€.• laura giBson. Altxerri, Donostia. 20:15. 10€.• Depedro. Coliseo Antzokia, Eibar. 20:30.

Maiatzak 05• doCtor deseo. Jesús Ibáñez de Matauco Antzokia. Gasteiz. • karBon 14. Prost Bat Garagardotegia, Pasai Antxo. 23:30.• tHe toy dolls + BC BomBs. RockStar Aretoa, Barakaldo. 20:30. 21/25€.• peligro martínez. Bilborock Aretoa, Bilbao. 20:30. 10€• tHe loCos + ze esatek! + Clarisse. Erea-gako aparkalekua, Getxo. Doan.• merCado negro + noa lur Quintet. Sanbar Blues Festival, Leioa. 19:30. Doan.• murder pink. Infernu Taberna, Iruñea. 21:30. Doan.

Maiatzak 07• durBin poveda. Antigua Cigarrería, Bilbao. 24:00. Doan.

Maiatzak 08• Basterra. Antigua Cigarrería, Bilbao. 24:00. Doan.• jonnHy WalltrasH. Onki Xin, Iruñea. 21:00. Doan.

Maiatzak 09• alHamBra 2. Antigua Cigarrería, Bilbao. 24:00. Doan.

Maiatzak 10• mikel uraken + azkaiter peloX. Gazte Lokala, Deusto. 20:00. 4€.• Hippie joHnny. Satistegi, Algorta. 20:30.• tHose radios. Glass, Areeta. 22:00. Doan.

Maiatzak 11• gose + eH sukarra + kaotiko + Betagarri + Hesian + tXimeleta. Mendizabala, Gasteiz. 17:00. 8/12€.• kasparrata. Kaxkabarra, Gasteiz. 20:30. Doan.• gatazka + ze esatek! + gora Herria. Deri-oko jaiak. 23:00. Doan.• sHam 69 + tommy gun + los viBradores. Edaska Aretoa, Barakaldo. 21:00. 12/15€.• XaBier lete eta gu kantatzen. Euskalduna Jauregia, Bilbao. 20:00.• russian CirCles + deafHeaven. Azkena, Bilbao. 20:30. 15/18€.• tHe CuBiCal + Bitter Honey. Amaia An-tzokia, Arrasate. 20:00. 7€.• naCHo vegas + tHe neW raemon. Social Antzokia, Basauri. 21:15. 11/12€.• sumision City Blues + flaCHras. Berako Gaztetxea. 22:00.• foXy leires. Infernu Taberna, Iruñea. 21:30. Doan.

Maiatzak 12• riCH Hope & His evil doers + los del to-nos. Helldorado, Gasteiz. 22:00. 14/18€.• sumision City Blues + flaCHras. Gaztetxea, Ordizia. 22:00.• malos tragos + atake urBano + entre-vias. Edaska Aretoa, Barakaldo.• des-enkanto + oBrint pas + trikizio. Deri-oko Jaiak. 23:00. Doan.• a pelo y tu + a media tea. Zurbaranbarri, Bilbao. Doan.

• tommy gun + poliputos + konflikto. Sapuetxe Gaztetxea, Durango. 20:00. Doan.• dulCe pájara de juventud. FNAC, Bilbao. 19:00. Doan.• CatetHer + ras+ streetWalker + urBan-grind. La Kelo Gaztetxea, Santurtzi. 20:00. 5€.• UFO. Rock Star Live, Barakaldo. 20:30.• mursego. Trinkete antitxoko, Gernika. 22:00.• los pilotos + zapatotipoBota + dr.skyloop. Santana 27, Bilbao. 22:30. 11/12€.• dakidarria. Maisuenea Gaztetxea, Olazti. 22:00. Doan.• Cuarto osCuro. Infernu Taberna, Iruñea. 21:30. Doan.

Maiatzak 13• elkopón. Teixi Kiroldegia, Gasteiz. 15:00. Doan.• tortoise. BBK Aretoa, Bilbao. 21:00. 25€

Maiatzak 14• oBrint pas. Herriko Plaza, Ortuella. 22:30. Doan.• durBin poveda. Antigua Cigarrería, Bilbao. 24:00. Doan.• eXtraCto de lúpulo + manifa. Herriko Parkea, Lodosa. 20:00. Doan.

Maiatzak 15• el villano oriental. Antigua Cigarrería, Bilbao. 24:00. Doan.

Maiatzak 16• el mentón de fogarty. FNAC, Bilbao. 19:00. Doan.

Maiatzak 17• Breis. Cotton Club, Bilbao. 20:15. 6/10€.• Before tanen. Gora Taberna, Gasteiz. 20:30.• tHe fakeBand. West Side, Erromo. 21:00.• tHe muggs + arenna. Crazy Horse, Bilbao. 21:30. 10/12€.

Maiatzak 18•d-toX distorsión tóXiCa + zirrosis. The Group Aretoa, Gasteiz. 21:00. 6/8€.• silenCio aBsoluto. Santana 27, Bilbao. 20:30. 8/10€.• el mentón de fogarty. BBK Aretoa, Bilbao. 20:30. 9€.• zodiaCs + muy fellini + joseBa irazoki. Bi-zbak Indie Festival. Bizkaia Aretoa UPV/EHU, Bilabo. 20:30. Doan.• Benito lertXundi. Euskalduna Jauregia, Bilbao. 21:00. 20/25€.• darkness By oatH + deatH metal jaia. Infernu Taberna, Iruñea. 21:30. Doan.

Maiatzak 19• kaotiko + zain + damudot + komando antilimako + sin + laBuela + sHinova + aCtitud. Orbe Kardenalaren Plaza, Ermua. Vertigo Rock VI. Edizioa. 17:00. Doan.• lou donaldson. BBK Aretoa, Bilbao. 20:30. 20€.• maika makovsky. Psilocybenea, Hondar-ribia. 21:00.• la Casa azul + Hidrogenesee. Santana 27, Bilbao. 21:15. 15/18€.• nine eleven + raptures. Mogambo, Donos-tia. 21:30.• nuevo CateCismo CatóliCo + porCo Bravo. Trinkete antitxoko, Gernika. 21:30.• taliesyn. Edaska, Barakaldo. 22:00.• skapada + goraki. Pub Buster, Tafalla. 23:00. Doan.

Maiatzak 20• judas priest + Blind guardian + udo. Anoetako Belodromoa, Donostia. 20:00.

Maiatzak 22• kazam! Antigua Cigarrería, Bilbao. 24:00.

Aita Mari Antzokia (Zumaia)• “kafe tXinatarra”. Maiatzak 18. 22:00.• “aHatetXo itsusia”. Maiatzak 20. 12:00.• “jolas eta zilarrezko tXartela”. Ekainak 10. 12:00.

Bilboko Arriaga Antzokia• “Wilt”. Maiatzaren 23tik 24ra arte. 20:00.

Donostiako Victoria Eugenia Antzokia• “en la luna”. Maiatzak 25 & 26. 20:00.

Barakaldoko Antzokia• “rojo al agua”. Maiatzak 12. 20:00.• “Call me maría”. Maiatzak 13. 18:00.• “CaBaret magritte”. Maiatzak 24&25. 20:00.

Donostiako Victoria Eugenia Antzokia• “en la luna”. Maiatzak 25 & 26. 20:00.

Donostiako Victoria Eugenia Antzokia• “en la luna”. Maiatzak 25 & 26. 20:00.• “aneta Bokaleko ikuskizuna”. Maiatzak 30 & 31. 21:00.• “larria, kutsakorra, mendeBaldekoa”. Ekainak 06 & 07. 21:00.• “madame Bovary”. Ekainak 08 & 09. 20:00.

Donostiako Victoria Eugenia Antzokia• “en la luna”. Maiatzak 25 & 26. 20:00.

El Coliseo Antzokia (Eibar)• “en la luna”. Maiatzak 25 & 26. 20:00.

Donostiako Victoria Eugenia Antzokia• “en la luna”. Maiatzak 25 & 26. 20:00.

Gasteizko Principal Antzokia• “no vengas solo”. Maiatzak 10. 20:30.• “juiCio a una zorra”. Maiatzak 19. 20:30.• “ConCHa, lo Que Quiero es Bailar”. Maiatzak 24&25. 20:30.• “sHirley valentine”. Ekainak 1 & 2. 20:30.• “muuu! viii CiClo por Humor al arte”. Ekainak 16. 20:00.• “yes We spain, is different”. Ekainak 21, 22 & 23. 20:30.

Donostiako Victoria Eugenia Antzokia• “en la luna”. Maiatzak 25 & 26. 20:00.

Getxo Antzokia• “más allá Que aCá”. Maiatzak 5. 20:00.• “Buenos días margarita”. Maiatzak 19. 20:00.• “no nos moverán”. Maiatzak 20. 18:00.• “gente guapa, gente importante”. Maiatzak 26. 20:00.• “despreokupadas”. Ekainak 6. 20:00.

Zelai Arizti• “las presidentas/presidente andreak”. Ekainak 1. 22:30.

Antzerkia

kontzertuak

Orain 20 urte baino gehiago egin zuten estreinakoz Nazioarteko Kale Antzerki Jaialdia Lekeition. Euskadin antolatzen den mota horretako ekitaldirik garrantzitsuena izateaz gainera, Europa mailan ere ospe handia du. Urtero, munduko txoko desberdinetatik etorritako konpainiek ikuskizun berrienak eskaintzen dituzte Lekeitioko kaleetan, itsasoa lekuko dutela.

lekeitioko nazioarteko kale antzerki jaialdia

23Gazteberri #86

KULTUR AGENDA

Doan.

Maiatzak 23• royal BatHs. Ibu Hots, Gasteiz. 20:30.

Maiatzak 24• tXarrena. FNAC, Bilbao. 19:00. Doan.• diego vasallo. Abokatu Eskolako Areto Nagusia, Bilbao. 20:00. Doan.• BuBBle Bones. Gora Taberna, Gasteiz. 20:30.• los los. Satistegi, Getxo. 20:30.

Maiatzak 25• mCenroe. FNAC, Bilbao. 19:00. Doan.• zaCk Williams & tHe reformation. Helldo-rado, Gasteiz. 22:00.

Maiatzak 26• governors + ze esatek! Mamariga Plaza, Santurtzi. 21:00. Kultur Eguna 2012. Doan.• proyekto kostradamus + vagos permanen-tes. Edaska Aretoa, Barakaldo. 21:00. 8€.• ese. FNAC, Bilbao. 19:00. Doan. • governors + ze esatek!. Mamariga Plaza, Santurtzi. 21:00. Doan.• ameriCan aQuarium. Azkena, Bilbao. 21:30.• montaña. Aratxu, Getxu. 22:00.• motorpsyCHo + tHe muggs. Helldorado, Gasteiz. 22:00.• Blues morning singers. Drumgorri, Laudio. 23:00.

Maiatzak 27• fertil miseria (punk medellin) + penadas X la ley. Putzutzulo Gaztetxea, Zarautz. 19:00.• korrontzi. Zamudioko plaza. 19:00. Doan.• jimmy Cliff. BBK Aretoa, Bilbao. 20:00. 20/26€.

Maiatzak 31• sumisión City Blues + eddie&tHe Hot rods. Jimmy Jazz, Gasteiz. 20:00.• gora japón. Alhondiga Bilbao. 21:00.

Ekainak 01• dr.sapo. Uralde Taberna, Trebiñu. 23:00.• javier CorCoBado. Principal Antzokia, Donos-tia. 20:00. 17/19€.• nosotrasH. BBK Aretoa, Bilbao. 20:00. 16€.• smoking stones. Rock Star, Bilbao. 20:15.• zaCk Williams & tHe reformation. Azkena, Bilbao. 21:00.• sidonie + dinero. Social Antzokia, Basauri. 21:15. 11/12€• lords of altamont. DOKA, Donostia. 22:00.• los infierno + tHe last internationale + WHo tHe BitCH. Helldorado, Gasteiz. 22:00.• on d roCks. Drumgorri Aretoa, Laudio. 23:00. Doan.• sumision City Blues. Black Rose, Burlata. 20:30.

Ekainak 02

• BruCe springsteen & tHe e street Band. Anoeta, Donostia. 20:00.• tHe Big jamBoree. Jimmy Jazz, Gasteiz. 21:00.• gerry mCavoy´s Band of friends. Helldo-rado, Gasteiz. 22:00.• soniC trasH + Belako + los tupper. San-tana 27, Bilbao. 00:30. 10/12€.

Ekainak 03• Burn in Hell. Ibu Hots, Gasteiz. 20:30.

Ekainak 05• sHellaC + Helen money. Psoilocibenea, Hondarribia. 21:00. 7€.

Ekainak 06• audienCe. Alhondiga Entzunaretoa, Bilbao. 19:30.

Ekainak 07• BeaCH House. Atabal, Biarritz. 21:00. 7€.• daniel merino y los jeremias joHnson. La Tringu, Sopela. 21:30.

Ekainak 08• ana Curra & digital 21. Santana 27, Bilbao. 00:30. 12€.• joe CrepúsCulo. Azkena, Bilbao. 21:00.

Ekainak 09• tHe CHerry Boppers. Santana 27, Bilbao. 02:00. 10/12€.• los ginkas + terrier. Azkena, Bilbao. 21:00.• tHe destroyed room + Hzero + iHes naiz + piCk a Bear. Mogambo, Donostia. 21:30.• Cápsula + last fair deal + tHe ganjas. Lizardi Antzokia, Zarautz. 22:00. 5€• murder pink. Drumgorri Aretoa, Laudio. 23:00. Doan.• porretas. Iruñea.

Ekainak 12• XaBier montoia. Larrabetzuko Gaztetxea. 21:00.

Ekainak 14• AZKENA ROCK FESTIVAL: Status Quo + Blue Oyster + Cult + Twisted. 17:00. 39/86€

Ekainak 15• AZKENA ROCK FESTIVAL: Ozzy Osbourne& Friends + Black Label Society.17:00. 39/86€• UB40. Rock Star Live, Barakaldo. 20:30.

Ekainak 16• AZKENA ROCK FESTIVAL: The Darkness + My Morning Jacket.17:00. 39/86€

Ekainak 22• d-toX distorsión tóXiCa + manifa. Gaz-tetxea, Gasteiz. 21:00. 5€.

Artium • “katastrofeak”. Erakusketa Pedagogikoa. Atari aretoan, ekainaren 10a arte.• “denBora eta premia (‘guerniCa’)”. Irailaren 2ra arte.• “illusion-desillusion”. Ekainaren 24ra arte.• “tHis is not tHe end”. Irailaren 2ra arte.

Bilboko Arte Ederren Museoa• “maleta meXikarra. Capak, CHimek eta tarok espainiako gerra ziBilari Buruz egindako negatiBoen Berraurkikuntza”. 32.Aretoan ekainaren 10a arte.• “Haritza elurretan”. Abuztuaren 7ra arte.• “denBoraren aurkako formak”. Irailaren 9ra arte.

Guggenheim Bilbao• “ispilua alderantziz”. La Caixa Fundazioaren eta MACBAren bildumen artea. Irailaren 2ra arte.• “guggenHeim BilBao Bildumaren aukeraketak ii”. Abuztuaren 28ra arte.• “denBoraren materia”. Erakusketa iraunkorra.

Euskal Herria Museoa• “elkanoren aBenturak”. Maiatzaren 12ra arte.• “ignaCio ipiña. unamunoren aztarnak”.

Bilboko Itsasadarra itsas museoa• “argizko larruazala!”. Uztailaren 29ra arte.• “itsas Hilerria.paul valeryri eskeinitako omenaldia”. Ekainaren 10era arte.• “r.m.s. titaniC. nola eraiki eta zergatik Hondoratu zen”. 2013ko Urtarrilaren 13ra arte.

San Telmo Museoa• “pantalla gloBal”.• “josep maría sert. modeloaren argazki artXiBoa”. Maiatzaren 20ra arte.• “Bazterrekoen irudiak. ikuspegi erlijiosotik Begira”. Maiatzaren 27ra arte.

Donostiako Untzi Museoa• “Baleazaleak”. Abenduaren 30era arte.• “euzkadiko gudontzidiaren 75.urteurrena (1936-37)”. 2012ko martxoan.

Jorge Oteiza Fundazio Museoa• “emakume Bat ispiluaren aurrean”. Abenduaren 21era arte.

Cristobal Balenciaga Museoa• “marrazketaren dotorezia. parisko kronika. Carlos sáenz de tejada”. Maiatzaren 27ra arte.• “manneQueen, sinCe 1922”. Ekainaren 17ra arte.

Euskal Herriko Meatzaritzaren Museoa• “javier rodríguezen argazki erakusketa Bizkaiko laBe garaiei Buruz”. Maiatzaren 31ra arte.

MuseoakEkainaren 14 eta 16 bitartean Azkena Rock Festival-aren edizio berria ospatuko da Gasteizen. Hiru egunetako kartel buruak Twisted Sister, Ozzy Osbourne eta Lynird Skynyrd izango dira. Eskaintza zabalaren artean azpimarra daitezkeen beste taldeak honakoak dira: Status Quo, Blue Oyster Cult, The Mars Volta, Black Label Society, The Darkness edota My Morning Jacket. Hiru egunetarako sarrera-bonoa 85 euroren truke eros daiteke.

“ManiQueen, 1922tik” erakusketa antologikoak Milango La Rosa enpresaren oinarri historikoa azaltzen du; La Rosa manikiak ekoizten espezializatua dagoen enpresa da eta beti hartu izan da “Errenazimenduko industria moderno” gisa, eta bikaintasun eta sormen italiarren sinbolo gisa. “ManiQueen, 1922tik” erakusketaren bitartez hainbat maniki jarriko dira ikusgai, plastikoz eta beste material batzuez egindako “erreginak”.

manikiak ikusgai BalenCiaga museoan

24

ATAL IZENA

Gazteberri #86

Sormen eztanda Gernikako bonbardaketaren urteurreneanGernikako bonbardaketaren 75. urteurrena dela eta, Gernikako gazte talde sortzaile batek Lobak plataforma abian jarri du. Talde honen xedea sormen lan desberdinen bidez bonbardaketaren gertakari historikoa lantzea izan da.

Egitasmoa aurten bertan sortu da eta Oier Plazak azaldu duen moduan, “Ideia lagun-arteko tertulia batean atera zen eta nahiko modu naturalean zabaldu zen, sare sozialek -ez internetekoek- ondo funtzionatzen dutelako Gernikako gazteen artean”. Ekimen honen punturik gorena apirilaren 27an Gernikako Lizeo Antzokian burututako erakustaldia izan da.

Plazak adierazitakoaren arabera, egitasmoaren ezaugarririk nagusiena bonbardaketaren gertakari historikoa oinarri hartuta, gazteen artean izan den parte-hartze aktiboa izan da. Hortik abiatuta, ekintza desberdinak mmodu naturalean sortu dira. Adibidez, Iñaki Basterretxeak eta Danel Lauzirikak, bonbardaketa eman ezean Gernika nolakoa litzatekeen eta gernikarrak nolakoak izango liratekeen erantzuten saiatu dira.

75. urteurrenaren itzalean sortu bada ere, egitasmoko arduradunek honekin jarraitzeko asmoa azaldu dute. Izan ere, egitasmoaren ideiaren atzean badago ere kultura ereduarekin zerikusia duen ahalegin bat. Zentzu horretan, Lobak eskualdean egiten diren lanak babesteko, mimatzeko eta zaintzeko ahalegina ere izan gura du.

Aurrera begira, abendurako, dokumental bat aurkezteko asmoa dute. Era berean, Hibai Agorriaren argazkiekin osatutako liburua ere argitaratu nahi da.

KULTURA SAILAGazteria Zuzendaritza

depARTAmenTo de cULTURADirección de Juventud

ARABAEUSKO GAZTEEN INFORMAZIO ETA DOKUMENTAZIO ZENTRO KOORDINATZAILEA. Donostia kalea, 1 01010 Vitoria-Gasteiz. • 945 019539 • www.gazteinformazioa.net •gazteinformazioa@ej-gv.es • gazteinfoeuskadi@gmail.com

ARABAKO GAZTE INFORMAZIO ETA DOKUMENTAZIO LURRALDE ZENTROA. Probintzia plaza 13, behea 01001 Vitoria-Gasteiz • 945 181700 • www.alava.net/ifj • www.gazteinformazioa.net • www.facebook/infogaztea.araba • informazioa@ifj.alava.net

GASTEIZKO UDALA. GAZTE INFORMAZIOKO UDAL BULEGOA. Espainia plaza behea. 01001 Vitoria-Gasteiz • 945 161330 • www.vitoria-gasteiz.org/omij • www.vitoria-gasteiz.org/gazteria • coordinaomij@vitoria-gasteiz.org

ARABAKO KAMPUSEKO GAZTEENTZAKO INFORMAZIO BULEGOA. Apraiztarrak 1- Unibertsitate-Pabiloia 01006 Vitoria-Gasteiz • 945 014336 • www.ehu.es • www.gazteinformazioa.net • oij-ar@ehu.es

LAUDIOKO LAMUZA GAZTE INFORMAZIO GUNEA. Lamuza 13 01400 Laudio • 94 4034921 • infogazte@laudiokoudala.net

BIZKAIABIZKAIKO GAZTERIAREN INFORMAZIORAKO LURRALDE-ZENTRUA. Rekalde Zumarkalea, 30 - 1, 48009 Bilbao • 94 6083926 /94 6083920/94 6083934 • www.bizkaia.net/gazteria • gazteinformazioa@bizkaia.net

ABANTO -ZIERBENAKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA.Bizkaia Plaza, 3 (Atzealdea) 48500 Abanto-Zierbena • 94 6363769 • gazteria@abanto-zierbena.org

IKUSI MAKUSI BALIABIDE ZENTROA. Areitzo, 2 48810 Alonsotegi • 94 4980807 • ikusimakusi@alonsotegi.net

ZORNOTZAKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Zelaieta Parkea, s/n 48340 Amorebieta-Etxano • 94 6300649/50 • www.ametxgazteria.net • gazteinfo@ametx.net

ARRIGORRIAGAKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Gaztegune. Ugertza bidea, 1 48480 Arrigorriaga • 94 6001876 • gaztegunea@arrigokultura.org

ARTZENTALESEKO GAZTE INFORMAZIO GUNEA.Lehendakari Aguirre, 23 48870 Artzentales • 618 645690 • gazteplana@enkarterrialde.org

GAZTEZER BALMASEDAKO GAZTE INFORMAZIO GUNEA.Pio Bermejillo, 19 48800 Balmaseda • 94 6800240 • www.balmabegi.com • www.balmaseda.net • gaztezer@balmaseda.net

BARAKALDOKO GAZTE INFORMAZIO ZENTRUA. San Juan, 17 48901 Barakaldo • 94 4789596 / 94 4789599 •www.gaztebulegoa.net • gaztebulegoa@barakaldo.org

GURUTZETAKO GAZTE INFORMAZIO GUNEA. Balejo, 4 48903 Barakaldo • 94 4789487 • www.gaztebulegoa.net • gaztebulegoa@barakaldo.org

ZIRTZART GAZTE INFORMAZIOKO UDAL-BULEGOA.Basozelai, 11 48970 Basauri • 94 4666430 • www.facebook.com/basaurion • zirtzart@basauri.net

BERMEOKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Gizarte-Kultura Etxea Irakaskintza, 14-16 48370 Bermeo • 94 6179158 •www.giz.bermeo.org • giz@bermeo.org

BIZ BILBAO INFORMAZIO ZERBITZUA. Zabalguneko Eraikina. Zabalguneko Plaza, 11 48009 Bilbao • 94 4204488 • bilbaoiz@ayto.bilbao.net

EDEKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Simón Bolívar, 8 B –behea 48010 Bilbao • 94 4029090 • www.fundacionede.org • gazteinformazioa@fundacionede.org

TXORIERRIKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Txorierri etorbidea, 9, behea 48160 Derio • 688 629965 • www.txorierrikogazteak.com • oij@e-txorierri.com

DURANGOKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Pinondo Plaza, 1 48200 Durango • 94 6030030 • informazioa@durango-udala.net

ERANDIOKO GAZTE INFORMAZIOA BULEGOA. Irailaren 23 enparantza 48950 Erandio • 94 6025891 • gazteinfo@erandioko-udala.net

ERMUAKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Lobiano Kultur Gunea. Goienkale, 10 48260 Ermua • 943 708700 • oij-gib@udalermua.net

MUGARRI GAZTE INFORMAZIO GUNEA. Mugarri Gazte Etxea. Elizarako Sarbidearen Kalea, 2 48450 Etxebarri • 94 4261861 • www.mugarri.net • mugarri@mugarri.net, mugarri.gazte@gmail.com

GALDAMESEKO GAZTE INFORMAZIO GUNEA. San Pedro, 6 48191 Galdames • 618 645690 • gazteplana@enkarterrialde.org

GERNIKA-LUMOKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Foru Plaza, nº 2 48300 Gernika-Lumo • 94 6270215 • gazteger@sarenet.es

GETXOKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Tangora Etxea. Algortako Etorbidea, 98 48991 Getxo • 94 4910114 • gaztebulegoa@getxo.net

GORDEXOLAKO GAZTE INFORMAZIO GUNEA. Molinar Plaza, 11 48192 Gordexola • 638 050 762 • gazteplana1@enkarterrialde.org

GORLIZKO GAZTE INFORMAZIO GUNEA. Krutzeta, 5 48630 Gorliz • 94 6774000 • gazteria@gorliz.net

GUEñESEKO GAZTE INFORMAZIO GUNEA. Enkarterri, 2 48840 Güeñes • 94 6690877• www.gugaz.org • info@gugaz.org

ARRATIAKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Igorreko Kultur Etxea. Elexalde, 8 48140 Igorre • 639 018133 • gib-arratia@gorbeialdea.com

KARRANTZAKO GAZTE INFORMAZIO GUNEA. Concha Enparantza, 1 48895 Karrantza • 638 050762 • gazteplana1@enkarterrialde.org

LANESTOSAKO GAZTE INFORMAZIO GUNEA. Manuela Sainz de Rozas, 1 48895 Lanestosa • 618 645690 • gazteplana@enkarterrialde.org

EUSKAL HERRIKO UNIBERTSITATEAREN BIZKAIKO CAMPUSEKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Sarriena auzoa, z/g, Apia Bidea (Gizarte eta komunikazio behealdea) 48940 LEIOA • 94 6015100 • oij-bi@ehu.es

ATERPE LEIOA GAZTE INFORMAZIO ZENTROA. Aldapabarrena, 2 48940 Leioa • 94 4055850 • gazte@leioa.net

LEKEITIOKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Eliz Atea, 12 48280 Lekeitio • 94 6243591 • gazte-bulegoa@lekeitio.com

MAñARIKO GAZTE INFORMAZIO GUNEA. Herriko plaza, z/g 48212 Mañaria • 94 6818998 • kultura.manaria@bizkaia.org

MUNGIAKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Arana Goiri´tar Sabin, 13 48100 Mungia • 94 6553353 • mungia.gib-oij@astiune.com

MUSKIZKO GAZTEGUNE. Meatzari Plaza, 2 48550 Muskiz • 94 6708037 • www.muskizkogaztegunea.blogspot.com • gaztebulegoa@muskiz.com

BUSTURIALDEKO GAZTE BULEGOA. Zubietaerrota Eraikina, Kurtzero auzoa 48392 Muxika • 670 509752 • www.busturialdekogazteplana.com • gaztebulegoa@busturialdekogazteplana.com

INDUMA INFORMAZIO BULEGOA. Zubieta, 16 48410 Orozko • 94 6339945 • infoinduma@yahoo.es

PLENTZIAKO GAZTE INFORMAZIO GUNEA. Goenkale, 25n 48620 Plentzia • 94 6770989 • gazteinfo.plentzia@bizkaia.org

GAZTE INFORMAZIO ZENTROA. Santa Clara Kultura Zentroa. Martín Fernández Villarán, z/g 48920 Portugalete • 94 4729313 • www.juventudportugalete.org • juventud@portugalete.org • gaztegela@gmail.com

PORTUGALETEKO GAZTE INFORMAZIO GUNEA GAZTE GELA. Zubeldia Maisua, z/g 48920 Portugalete • 94 4616638 • www.juventudportugalete.org • aulajoven@portugalete.org

GAZTEBOX SANTURTZIKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA.

Santurtzi Parkea, z/g 48980 Santurtzi • 94 4836110 • gib-oij@santurtzi.net

SOPELANAKO GAZTE BULEGOA. Kurtzio Kultur Etxea, Mendieta, 11 48600 Sopelana • 94 4065505 • www.sopelanagaztea.blogspot.com • www.sopelana.net • oij@sopelana.net

TURTZIOZKO GAZTE INFORMAZIO GUNEA. Lehendakari Agirre, 61 48880 Turtzioz • 618 645690 • gazteplana@enkarterrialde.org

GAZTE INFO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Udiarraga, 39 48490 Ugao-Miraballes • 94 6322014 • gazteinfo.ugao@ortzadar.es

URDUñAKO GAZTE INFORMAZIO GUNEA. Kultur Etxea. Andra Mari, z/g 48460 Urduña • 945 384884 • xarteaga@urduna.com

SESTAOKO GAZTE INFORMAZIO ZENTROA. La Iberia, z/g 48910 Sestao • 94 4956127 • cijsestao@infonegocio.com

ZALLAKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Madres Irlandesas, 4 48860 Zalla • 94 6391396 • www.ibilimunduan.com • oij@zalla.org • infogazte@zalla.org

GIPUZKOAANDOAINGO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Ambrosia Olabide Zentroa. Pio Baroja kalea, 1. 20140 Andoain • 943 593911 • gibandoain@euskalnet.net

ARRASATEKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Garibai Etxea. Biteri etorbidea, 3 20500 Arrasate • 943 252065 • www.gaztebulegoa.com • gaztebulegoa@arrasate-mondragon.net

ASTIGARRAGAKO GAZTE INFORMAZIO PUNTUA. Kultur Etxea. Kale Nagusia, 48. 20115 Astigarraga • 943 331067 • www.astigarraga.net • gazteinfor@astigarraga.net

AZKOITIAKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Aita Madinabeitia plaza z/g 20720 Azkoitia • 943 026027 • www.artxamendi.net • gib@euskalnet.net

AZPEITIAKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Plaza Txikia z/g 20730 Azpeitia • 943 157160 • gib@azpeitia.net

GIPUZKOAKO GAZTE INFORMAZIO ETA DOKUMENTAZIO LURRALDE ZENTROA. Gaztegunea. Anoeta, 28 20014 Donostia-San Sebastián • 900 110111 / 943 472617 • www.gipuzkoangazte.info • ctij1@gipuzkoa.net

GIPUZKOAKO CAMPUSEKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA.Ignacio M. Barriola eraikina. Elhuyar enparantza, z/g 20018 Donostia • 943 018135 / 943 018138 • svrgazte@sv.ehu.es

svrbegaz@sv.ehu.es

KOLDO MITXELENA KULTURUNEA. INFOTEKA. GAZTE INFORMAZIO GUNEA. Koldo Mitxelena Kulturunea. Urdaneta kalea, 9 20006 Donostia • 900 110 111 • www.gipuzkoangazte.info • ctij1@gipuzkoa.net

DONOSTIAKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Goikoa jauregia. Mari kalea, 1. 20003 Donostia • 943 481435 • www.donostiagaztea.org/gazteinfo • gazteinfo@donostia.org

EIBARKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Portaela Kultur Etxea, Bista Eder 10. 20600 Eibar • 943 708435 • infojuven.ei@eibar.net

ELGOIBARREKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Foruen Plaza z/g, 20870 Elgoibar • 943 257986 • www.elgoibar.org/webb/gazteriazalag.htm • gazteinformazioa@elgoibar.net

ERRENTERIAKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Merkatuzar. Pablo Iglesias, 3 20100 Errenteria • 943 449640 • www.gaztebulegoa.errenteria.net •gazteria@errenteria.net

HERNANIKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Hernaniko Udal Kiroldegia, Elkano z/g. 20120 Hernani • 943 552185 • www.hernani.net • kirola@hernani.net

HONDARRIBIAKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Javier Ugarte 6. 20280 Hondarribia • 943 644752 • gip@hondarribia.org

IRUNGO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Foruen Karrika, 2 behea. 20302 Irun • 943 505444 / 943 505643 • www.irun.org/igazte • infojuvenil@irun.org

LASARTE-ORIAKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Manuel Lekuona Kultura Etxea. Geltoki kalea, 18. 20160 Lasarte-Oria • 943 376181 • www.lasarte-oria.org • gazteinfo@lasarte-oria.org

LEGAZPIKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA.Kultur Etxea, Latxartegi, 3. 20230 Legazpi • 943 737203 • gazteria.le@legazpi.net

OIARTZUNGO GAZTE INFORMAZIO PUNTUA. Mendiburu 5, behea. 20180 Oiartzun • 943 491105 • www.gazteoiartzun.net • gazteinfo@oiartzun.org

OñATIKO GAZTE INFORMAZIO PUNTUA. Foruen Enparantza, 4 – behea. 20560 Oñati • 943 718257 • www.oinati.org • gazteinformazioa@oinati.net

ORDIZIAKO GAZTE INFORMAZIO PUNTUA. Barrena Jauregia Kultur Etxea, 2º - 3 20240 Ordizia • 943 805634 • www.ordizia.org • gazteria@ordizia.org

TOLOSAKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Antonio Maria Labaien Kultur Etxea, Triángulo 1. 20400 Tolosa • 943 670383 • www.zazpitantriangulon.com • gazteria@tolosakoudala.net

URNIETAKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Idiazabal 13 20130 Urnieta • 943 333973 • www.urnieta.org • gazteinformazioa@urnieta.org

VILLABONAKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Katea Etxea. Kale Nagusia, 79 20150 Villabona • 943 694787 • gazteria@villabona.net

ZARAUTZEKO GAZTE INFORMAZIO BULEGOA. Zinema Pilotalekua. Zigordia Kalea, 34 20800 Zarautz • 943 005122 • www.zarautz.org • gazteinformazioa@zarautz.org

26 Gazteberri #86

TEKNOLOGIA BERRIAK

Teknologia berriekbadute bere erlijio propioa

Angry Birds jokoa sakeleko telefonoetarako den jokorik arrakastatsuena da eta bere azken bersioak, hots, Space izenekoak, errekor guztiak hausten ari da. Horrela, jokoa ekoizten duen Rovio konpainiak emandako datuen arabera, hilabete eskas batean jada 50 milioi deskarga izan dira.

Jokoak, sakeleko telefonoko bertsio guztietarako ezezik (iOS, Android...) telebista saio bat ere izango du. Antza denez, jokoaren sinpletasuna omen da 2009an sortutako joko honen arrakastaren gakoa. Rovion erronka berriak prestatzen ari dira.

Angry Birds Space errekorrak hausten Poliziaren birusa bizirik da

Munduko ordenagailuen herena kutsatuta dago

Nork ez du poliziaren birusaren berri izan? Pantailan ordenagailuan pedofilia edota terrorismoarekin zerikusia duen eduki ilegala aurkitu dela dioen poliziaren ustezko mezu bat atera eta bestelako neurririk ez hartzeko 100 euro ordaindu behar direla adierazten da. Mezua ikusita asko dira arazoa azkar konpondu eta ordaindu dutenak. Urtebete baino gehiago izan arren,

Panda Securityren txosten baten arabera birus hau oraindik ere bizirik dirau. Gainera, gaztelaniaz ezezik, beste hainbat hizkuntzetan ere aurkezten da.

Bestalde, munduko ordenagailuen %35a kutsatuta omen dago. Espainia da, Europa mailan, ordenagailu kutsatu gehien duen estatua.

Kopimismoa Kopimismoaren eliza misiolaria, hain zuzen ere) suediar jatorria duen erlijioa da eta bere xede nagusia P2P-a legalki babestea da. Espresio askatasunean oinarrituta kopiatzea eta informazioa partekatzea baino gauza eder eta hoberik ez dela defendatzen dute kopimistek. Erlijioaren izena bera, ingelesezko ‘copy me’ hitzatik eratorria da. Norbaitek zure informazioa kopiatzea adeitasun seinaletzat hartu behar dela diote, horrela, zure eduki hori ona dela adierazten baita.

Erlijio honen sortzailea filosofia ikaslea den Isak Gerson da. Horrelako erlijioa Suedian sortzea ez da

Kopimismoa erlijio ofiziala da Suedian eta bere sinbolo nagusiak Ctrl+C (kopiatu) eta Ctrl+V (Itsasi) dira

27Gazteberri #86

TEKNOLOGIA BERRIAK

Experian Hitwise Aholkularien arabera, Pinterest da, Facebook eta Twitter ondoren, hilero bisita gehien dituen sare soziala. Ikerketa horren arabera, Pinterestek %30eko hazkundea izan zuen pasa den urteko bigarren erdian eta horri esker, aurtengo otsailean, 104 milioi bisita lortuta, Linkedin gailentzea lortu zuen. Laugarren postuan geratu den sare sozial profesionalak, 86 milioi bisita inguru izaten ditu hilero. Guztien gainetik, Facebook aurkitzen da, hilero,

zazpi mila milioi bisita inguru baititu hilabete bakarrean. Bigarren postuan, Twitter aurkitzen da, baina fecebooketik oso urruti, nahiz eta hilero 180 milioi bisita baino gehiago izan.

Hazkunde izugarria izan arren, oraindik ere Pinterest jende askok ezagutzen ez duen sare soziala da. Momentuz, erabiltzaile gehienak Estatu Batuetan, Europan eta Latinamerikako zenbait eskualdetan pilatzen dira. Pinterest

argazki eta bideoetan espezializatuta dagoen sare soziala da. Erabiltzaileek irudiak antolatu, argazkiak partekatu edota bildumak sortzeko aukera dute. Irudiak ‘pinboard’ delakoetan utz daitezke eta hor erabiltzaileek erakutsi nahi duten guztia azaldu ahal da.

Pinterest da gehien erabiltzen den hirugarren sare soziala

Ipsos enpresak mundu osoko 24 estatutan egindako inkesta baten arabera, Espainia da edukiak jaisteko Internet gehien erabiltzen duen estatua eta Europar Batasuneko lehen postuetan aurkitzen da sare sozialetara konektatzeko erabiltzen duten kopuruari dagokionez.

Estatuan Interneten erabilpen arruntenak honakoak dira: mezularitza (%89) eta sare sozialak eta blogak (%70). Edukien jaitsierari dagokionez, Espainia Europaren buru da, erabiltzaileen erdiak horrelako praktikak egiten dituelarik. Espainiaren aurretik kokatzen dira, hurrenez hurren, Txina (%72), Turkia (%62), Argentina (%60), Indonesia (%60), Errusia (%60) eta Mexiko (%56).

Inkesta honen arabera, estatuko erabiltzaileek zaletasun, jarduera ludiko edota intereseko informazioa gutxien bilatzen duten erabiltzaileak dira. Bestalde, espainiarrak dira Internet lana bilatzeko gehien erabiltzen dituztenak, %48a hain zuzen ere.

Zertarako erabiltzen dugu Internet?

kasualitate hutsa izan, azken finean, herrialde honek egile eskubidearen inguruan duen legedia munduan den biguinetakoa baita. Suedian, adibidez, artxiboen elkartrukaketarako webgune mitikoa zen The Pirate Bay ere sortu zen. Gainera, Piraten Alderdiak bi eskainu lortu ditu Suediako parlamentuan.

Hasieran, Gersonek nahikoa arazo izan zituen erlijio sortu berriaren ofizialtasuna lortzeko. Horrela, pasa den urteko uztailan suediar agintariek ez zioten ofizialtasuna eman, baina, hala ere, azkenean, urte honen hasieran, Suedian, erlijio hau ofizialki ontzat jo da. Ofizialtasun hau uste dena baino garrantzitsuagoa da, izan ere, erlijio honetako fededunek kultu-askatasuna aldarrikatuz edozein informazioren kopia babesteko aukera izan baitezakete. Momentuz, Copyright inguruko lege-hausteak berean mantenduko dira Suedian, baina etorkizunean, indarrean jarriko diren legeak onartu baino lehen, jada diren 3.000 kopimisten sinesmenak kontutan hartuko dituztelakoan daude.

EzkontzakKopimismoa aurrera doan erlijioa da eta, horrela, pasa den hilabetean, lehenengo ezkontza kopimista burutu zen EE.BBetako Atlanta hirian. Ezkontza, SHARE izenenko hitzaldi zikloaren barruan burutu zen. Ezkontza gidatu zuen apaizak Guy Fawkesen maskara zeraman

jantzita eta emakume errumaniar bat eta gizon italiar bat ezkondu zituen hauek bere amodio, ezagutza eta sentimenduak parteka zezaten “informazioa existitzen den bitartean”.

Kopimistentzat, komunikazioa, bilaketa, ezagutzaren mugimendua eta kopiatzea sakratuak dira. Hauen ustez, komunikazioak errespetatua izan behar du eta, horregatik, jendea espiatzea edota monitorizatzea pekatutzat jotzen dute.

Estatu Batuetan ereSuedian sortu arren, Kopimismoa indarra hartzen ari da baita Estatu Batuetan ere. Horrela, Chicagoko unibertsitateko ikaslea den Christopher Carmeanek Kopimismoaren lehen egoitza eratu du Illinois estatuan. Egun gutxitan, Carmeanek 450 jarraitzaile inguru bildu ditu bere inguruan, baina kopimistek adierazten duten bezala, jada milioika dira mundu osoan kopimismoak defendatzen dituen jarduerak egunero burutzen dituztenak. Isak Gerson sortzaileak berak adierazten duen bezala, “ezagutza eta kultura partekatzen dugunean pertsona hobeak egiten gara”.

Dena den, hainbat estatuetan artxiboen partekatzea ahalbidetzen zuten webguneak legetik kanpo uzteko eman diren lege aldaketek etorkizuna ilundu diote erlijio berriari.

28 Gazteberri #86

DENBORAPASAK

• Janari plater batean bakteria kolonia bat aurkitu dugu. Minutu bakoitzeko plateran dauden bakteria guztiak bitan banatzen dira. Bakteria kolonia eguerdiko 12etan puntu-puntuan aurkitu dugu eta momentu horretan, kolonia bakarrik bakteria batez osaturik dago. 12:43an bakterien koloniak plateraren erdia hartu du. Noiz beteko du plater osoa?

• Emir batek ez du bere herentzia banatu nahi bere bi semeen artean. Herentzia osoa seme bakarrak izango du, baina horretarako, proba bat gainditu behar dute. Emir-rak bi semeak gameluz urruti den hiri batera bidali ditu eta hiri horretara iristeko basamortu bat zeharkatu behar dute. Proba zailagoa egiteko, irabazlea beranduen iristen den gamelua izango da. Bi anaiak basamortuan barneratu dira, baina herentzia irabazi nahian oso abiadura txikian doaz. Zenbait egun pasa ondoren modu horretan biak ala biak egarriak jota hilko direla konturatzen dira eta ondorioz, basamortuan biz den jakintsu baten aholkua eskatzen dute. Honek bere gomendioa eman eta bi anaiak gameluetan igo eta ziztu bizian abiatu dira. Zer esan die jakintsuak? • Ez dut anai-arrebarik baina, gizon horren aita nire aitaren semea da. Nor da gizon hori?

• Saski batean bost sagar ditugu. Nola lortu ahal duzu bost seme-alaba izanda hori-etako bakoitzari sagar bana ematea baina era berean sagar bat saskian uztea?

• Kaian den ontzi baten alboan eskailera bat dago zintzilik. Eskailera osatzen duten mailen arteko distantzia 20 zentimetrotakoa da eta eskaileraren luzera 180 zenti-metrotakoa da. Itsasmarea orduro 15 zentimetro igotzen bada, noiz iritsiko da itsa-soko ura eskailerako zazpigarren mailara?

• Guda batean 100 soldadutako talde bat dugu. Bataila ez zaie oso ondo joan: 70 soldaduk begi bat galdu dute, 75 belarri bat galdu dute, 85k hanka bat eta 80 beso bat. Zein izango da 4 organo horiek galdu behar izan dituzten gutxieneko soldadu kopurua?

• 12:44etan.• Jakintsuak gameluak elkar trukatzeko gomendatu die.• Nire semea.• Lehenengo lau seme-alabei sagar bana eman ahal diezu, eta bostgarrenari, saskia eman ahal diozu sagarra barruan duelarik.• Bada, itsasontzia urperatu ezean, inoiz. Izan ere mareak gora egiten duenean ontziak ere goruntz egiten du eta ondorioz, itsasoaren ura beti eskaileraren maila berean izango da.• 100 soldaduren artean 310 organu galdu dituzte. Gutxieneko kopurua ateratzeko egin ahal duguna hauxe da: 100 soldadunek hiruna organu galdu dituzte (3x100) eta beraz, 10 organo geratzen direnez, 10 soldauk lau organoak galdu dituzte.

EZETZ ASMATU!SUDOKUAK

*****

*****

*****

7 ALDEAK

Hauek bezalako Sudoku gehiago aurkituko dituzu www.gazteberri.info-n!!

29Gazteberri #86

UMOREA

•. Emakume batek loro bat erosi nahi du. Dendara joan da eta dendariak momentu horretan loro bakarra dutela esan dio. Gainera, loro horren aurreko jabea putetxe bat kudeatzen zuen Madame horietako bat zen eta, ondorioz, ikasitako hitz guztiak nahikoa itsusiak ziren. Emakumeak berdin zitzaola adierazi dio eta loroa eraman du etxera.

Etxean, kaiola desestali bezain pronto, loroa hitzegiten hasi da: ‘Etxe berria, madame berria’. Emakumeak irribarrertxo bat egin eta bere alaben zain geratu da.

Alabak eskolatik etxera iritsi direnean loroa berriz hizketan hasi da: ‘Etxe berria, madame berria eta prostituta berriak’. Alabak barrezka hasi dira eta guztiak aitaren zain geratu dira. Hau iritsi denean, loroa berriz hizketan hasi da: ‘Etxe berria, madame berria eta prostituta berriak. Baina bezero berberak...Gabon Joxemari!’

• Aita eta seme baten arteko solasaldia:

- Aita, zer da politika?

- Tira. Har dezagun gure etxea adibidetzat. Ni naiz dirua ekartzen duena eta, beraz, kapitalismoa izango nintzateke. Zure amak nik ekartzen dudan dirua kudeatzen du eta, ondorioz, bera gobernua dela esan daiteke. Bion artean zu zaintzen zaitugu, beraz, zu herria izango zinateke. Zerbitzaria

langileria izango litzateke eta zure arreba txikia etorkizuna. Ulertu al duzu?

- Ez nago ziur, aita. -Ihardetsi dio semeak.

Gau hartan, neskatoaren negarrak haurra esnatzen du eta hau bere gelara doa ea zer gertatzen zaion ikustera. Han, arrebatxoak pixoihala kakaztu duela ikusi du eta, ondorioz, gurasoen logelara joaten da laguntza bila. Han, bakarrik ama ikusten du, lo seko. Zerbitzariaren logelara joaten da eta bere aita neskamearen ohean ikusten du. Semeak atea kolpatzen du baina ez diote kasurik egiten eta bere ohera bueltatzea erabakitzen du.

Hurrengo goizean, semeak horrela esaten dio aitari:

- Aita, orain badakit zer den politika.

- Oso ondo seme. Tira, esaidazu.

- Beno, kapitalismoak langileria izorratzen duen bitartean, gobernua ez da ezertaz enteratzen. Inork ez dio herriari kasu egiten eta bitartean, etorkizuna guztiz kakaztuta dago.

• Enpresa-gizon lodikote batek pisua galtzeko sistema guztiak probatu ditu baina ezin kilo bat bera ere galdu. Uda iristear da eta gizona obsesionatuta dago piszinan ahalik eta kilo gutxienekin azaldu nahi duelako. Egunkaria irakurtzen ari delarik iragarki bat ikusi du:

PISUA GALDU SUFRIMENDURIK GABE!

1. Fasea: 10 kg bost egunetan.

2. Fasea: 20 kg huiru egunetan.

3. Fasea: 30 kg egun bakarrean!

Gizonak iragarkian dagoen telefonora deitu eta lehenengo fasea probatzea eskatzen du.

Hurrengo egunean, etxean dagoelarik norbaitek bere etxeko atera jotzen du. Atea zabaltzean, bere sorpresarako, kriston emakumea aurkitzen du, bikiniz jantzita eta kartel batekin: ‘Harrapatzen banauzu zurea izango naiz’.

Gizona ziztu bizian ateratzen da emakumearen atzetik eta ia hiri osoan zehar lasterka izan ondoren emakumea harrapatzea lortzen du. Jarraian gertatzen dena ez da beharrezkoa azaltzea, ezta? Bada horrela bost egun jarraian.

Seigarren egunean, gizona pisua kontrolatzera joaten da eta, hara! 10 kilo gutxiago! Animatuta, iragarkiko telefonora deitu eta bigarren fasera pasatzea eskatzen du.

- Ziur al zaude? -erantzuten dio beste aldetik emakume batek-. Fase hau askoz gogorragoa da.

- Bai, bai, ziur naiz.

Hurrengo egunean, etxean dagoelarik norbaitek bere etxeko atera jotzen du. Atea zabaltzean, bere sorpresarako, aurreko emakumea baino ederragoa den beste emakume bat aurkitzen du, guztiz biluzik eta kartel batekin: ‘Harrapatzen banauzu zurea izango naiz’.

Berriz ere hiri osoan zehar lasterka egin behar izan zuen baina azkenean harrapatu eta hiru egun larrua jotzen izan ondoren... Beste 20 kilo gutxiago!

Orduan hirugarren fasea ere probatu behar duela erabakitzen du. Gauean, norbaitek bere etxeko atea jotzen du. Gizona jada sexy-sexy jantzi da kriston emakume ederra aurkituko duelakoan, baina bere sorpresarako, atea zabaldu eta izakia baino hartz baten planta zuen gizon bat aurkitu du aurrean, biluzik eta kartel batekin: Harrapatzen bazaitut nirea izango zara.