Geo-klima eta ingurumenaGeo-klimaeta ingurumena · 2015. 10. 2. · Otsaila 29,8 92,8 Martxoa 75,3...

EUSKAL ESTATISTIKA ERAKUNDEAINSTITUTO VASCO DE ESTADÍSTICA

Geo-klima eta ingurumenaII. bertsioa 2009

Geo-klima eta ingurumenaGeo-klima eta ingurumena


230301-1(b2) jardueraESPERIENTZIA

Parametro estatistiko zentralakZailtasuna: .

Aztertu arreta handiz taula honetako datuak. Izan ere, taulan Arabako lurralde historikoko eremu batzuen klimari buruzko datuak ematen dira.


�

�

Zein da Araban altitude handienera dagoen estazio meteorologikoarenizena?

Zein estaziotan bildu da prezipitazio metatu gehiago?

..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

�

�

Zeinetan egon da batez besteko maximoen arteko batez bestekotenperaturarik altuena?

Eta batez besteko minimoen artean?

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

MetatuaGehienekoa

egun batean

Egun

kopurua

Batez

bestekoa

Batez

besteko

gehienekoa

Batez besteko

gutxienekoa

Gehieneko

absolutua

Gutxieneko

absolutua

ARABA

Abetxuko 510 678 30 144 11,4 17,2 6,4 36,6 -8,2

Alegria 545 783 35 152 10,8 16,0 6,0 35,6 -10,8

Altube 618 1.154 47 181 11,1 16,4 6,4 36,6 -8,5

Arkaute 517 696 32 151 10,9 16,6 5,7 36,2 -11,3

Espejo 504 685 45 145 13,1 19,7 7,3 39,2 -6,9

Gardea 141 1.151 59 168 12,6 18,2 8,1 37,3 -4,9

Gorbea 662 1.424 80 186 10,8 16,3 6,3 34,7 -5,9

Herrera 1.188 737 38 183 8,0 11,6 4,9 30,0 -6,7

Iturrieta 987 1.059 49 162 8,7 13,6 3,9 34,1 -13,0

Kapildui 1.173 : : : : : : : :

Llodio 207 1.171 51 182 12,8 18,0 8,7 37,9 -4,8

Navarrete 689 740 34 153 9,1 14,9 3,7 33,9 -10,5

Ozaeta 548 952 46 164 10,3 16,2 4,9 34,9 -11,7

Páganos 577 513 30 113 12,0 17,4 7,3 35,6 -6,2

Salvatierra 589 824 40 158 10,7 16,5 5,4 36,5 -14,7

Saratxo 230 808 32 149 11,4 16,8 6,8 36,3 -7,3

Subijana 537 784 59 154 11,7 18,0 6,2 39,6 -8,0

Vitoria-Gasteiz 546 649 30 135 12,3 16,9 8,4 37,1 -6,0

Zaldiaran 980 635 39 162 8,0 12,2 4,8 32,2 -8,8

Zambrana 470 525 36 136 11,8 17,9 6,4 37,3 -7,9

Parametro meteorologiko nagusiak, estazioen arabera. 2007

Kota(m)

Prezipitazioa (l/m2) Tenperatura (º C)



Zailtasuna: .Parametro estatistiko zentralak

Taulako banaketa batzuk aztertuko ditugu:

�

�

�

�

�

Kalkula itzazu prezipitazio metatu osoaren mediana, moda etabatezbestekoa. Kalkulu-orri bat erabiltzen badakizu, erabili ezazu hurrengokalkuluak egiteko

Aldi horretan, Gipuzkoako batez besteko prezipitazio metatua 1.493l/m -koa izan zen. Datu horiek kontuan hartuta, zer esan dezakezuGipuzkoako klima eta lurralde osoaren batezbestekoa alderatzeko?

Zein da Altuben urte osoan zehar dagoen batez besteko prezipitazioa?

Zein da Altuben euria egin duen egun bakoitzko batez bestekoprezipitazioa?

Azal ezazu nola erantzun dituzun bi galdera horiek eta bien artekoezberdintasuna

.Mediana: ………………………................................................................................................Moda: ..............................................................................................................................Batezbesteko aritmetikoa:…......................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................…………………………………….....................................................................................................…………………………………….....................................................................................................

…………………………………….....................................................................................................

……………………………………..........................................................................

.…………………………………….....................................................................................................…………………………………….....................................................................................................…………………………………….....................................................................................................…………………………………….....................................................................................................…………………………………….....................................................................................................…………………………………….....................................................................................................…………………………………….....................................................................................................…………………………………….....................................................................................................

2

�

�

�

�

Kalkula itzazu batez besteko tenperatura maximo eta minimoen medianaeta batezbestekoa. Kalkulu-orri bat erabiltzen badakizu, erabili ezazuhurrengo kalkuluak egiteko

Aurreko banaketetako bakoitzean zein da baliorik handiena,batezbestekoarena edo medianarena? Zein da emaitza horien esanahia?

Esan zein 3 eremuk duten bere batez besteko tenperatura maximoabanaketa osoaren batezbesteko aritmetikoaren gainetik

Esan zein beste 3 eremuk duten bere batez besteko tenperatura minimoabanaketa osoaren batezbesteko aritmetikoaren azpitik

.

Batez besteko tenperatura maximoa:Mediana: ………………………..................................................................................................Batezbesteko aritmetikoa: …......................................................................................

:Mediana: …………………….....................................................................................................

: ……....................................................................................

………………………………………………………………………………………………………………………………………..

:

:

Batez besteko tenperatura minimoa

Batezbesteko aritmetikoa

………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………..



Orain Arabako eta Gipuzkoako tenperatura maximoak eta minimoak alderatuko ditugu, horrela bi lurraldeetako klimak alderatzeko azterlana egin ahal izangodugulako.

230302-1(b2) jardueraIKERKETA

Zailtasuna: .Barreiadurako parametro estatistikoak


Batez

bestekoa

Batez

besteko

gehienekoa

Batezbesteko

gutxienekoa

Gehieneko

absolutua

Gutxieneko

absolutua

ARABA

Abetxuko 11,4 17,2 6,4 36,6 -8,2

Alegria 10,8 16,0 6,0 35,6 -10,8

Altube 11,1 16,4 6,4 36,6 -8,5

Arkaute 10,9 16,6 5,7 36,2 -11,3

Espejo 13,1 19,7 7,3 39,2 -6,9

Gardea 12,6 18,2 8,1 37,3 -4,9

Gorbea 10,8 16,3 6,3 34,7 -5,9

Herrera 8,0 11,6 4,9 30,0 -6,7

Iturrieta 8,7 13,6 3,9 34,1 -13,0

Kapildui : : : : :

Llodio 12,8 18,0 8,7 37,9 -4,8

Navarrete 9,1 14,9 3,7 33,9 -10,5

Ozaeta 10,3 16,2 4,9 34,9 -11,7

Páganos 12,0 17,4 7,3 35,6 -6,2

Salvatierra 10,7 16,5 5,4 36,5 -14,7

Saratxo 11,4 16,8 6,8 36,3 -7,3

Subijana 11,7 18,0 6,2 39,6 -8,0

Vitoria-Gasteiz 12,3 16,9 8,4 37,1 -6,0

Zaldiaran 8,0 12,2 4,8 32,2 -8,8

Zambrana 11,8 17,9 6,4 37,3 -7,9

Tenperatura(ºC)

2007 Batez

bestekoa

Batez

besteko

gehienekoa

Batez

besteko

gutxienekoa

Gehieneko

absolutua

Gutxieneko

absolutua

GIPUZKOA

Agauntza 11,8 17,2 7,5 35,2 -6,7

Aitzu 11,8 16,7 7,6 35,3 -5,9

Aixola 11,5 16,3 7,5 33,9 -5,1

Aizarnazabal 13,3 17,7 9,5 35,7 -3,7

Alegia 13,1 18,5 9,0 37,4 -5,6

Altzola 12,8 17,9 8,9 35,6 -3,8

Amundarain 12,4 17,8 7,9 36,9 -7,3

Andoain 13,5 18,4 9,4 35,5 -4,9

Añarbe 11,9 17,2 7,6 34,2 -7,1

Arrasate 12,5 17,7 8,4 37,1 -5,7

Belauntza 12,4 17,6 8,4 36,8 -6,1

Berastegi 11,4 16,2 7,1 35,5 -12,9

Bidania 10,8 14,7 7,6 33,7 -5,0

Ereñozu 12,9 17,3 9,4 33,4 -4,4

Estanda 12,1 17,5 7,9 35,8 -6,2

Ibai Eder 13,1 17,6 9,1 36,9 -4,5

Jaizkibel 11,7 15,1 9,1 35,2 -6,5

Lasarte 13,9 18,1 10,4 37,3 -1,6

Leitzaran 12,3 16,9 8,4 34,5 -8,1

Matxinbenta 12,1 16,8 8,1 34,6 -5,7

Oiartzun 14,1 19,6 9,8 37,3 -4,1

Oñati 12,3 17,8 7,9 36,9 -5,8

Ordizia 12,9 18,3 8,6 37,4 -6,2

San Prudentzio 12,7 17,8 8,6 36,8 -5,1

Urkulu 12,0 17,0 8,2 36,2 -4,5

Zarautz 12,9 16,6 9,9 35,2 -2,7

Zegama 11,5 15,4 8,2 34,3 -4,3

Zizurkil 13,4 17,6 10,0 36,8 -5,4

2007

Tenperatura (º C)


� Aurreko taulak kontuan hartuta, kalkula ezazu zein den banaketabakoitzaren tenperatura maximo eta minimo absolutuen artekobatezbestekoa, batez besteko desbiderapena, bariantza eta desbiderapentipikoa.


Barreiadurako parametro zentralakZailtasuna: .

Dagoeneko badakigu batez besteko balioa eta batez besteko desbiderapena

kalkulatzen, baina zalantzarik baduzu jo ezazu hurrengo helbidera:

http://es.wikipedia.org/wiki/Media_aritmética (batezbesteko aritmetikoa

kalkulatzeko) eta

http://es.wikipedia.org/wiki/Desviación_media (batez besteko

desbiderapena kalkulatzeko).

Bariantza eta desbiderapen tipikoa kalkulatzeko prozedurak hemen aurki

ditzakezu:

http://es.wikipedia.org/wiki/Desviación_estándar

Kalkulu-orriak erabiltzen badakizu, hautatu “VAR eta “DESVEST” (bakoitzari

dagokiona) funtzioak eta gero hartu kalkulua egiteko behar duzun datu-

multzoa.

Garrantzitsua da emaitza hauek ondo erabiltzea gero aztertzen ari garen

banaketei buruzko ondorioak atera ahal izateko. Batez besteko

desbiderapena, bariantza eta desbiderapen tipikoa bezalako balioek banaketa

bat batez bestearekiko oso taldekatuta dagoen edo batere taldekatuta ez

dagoen esango digute.

Guk dagoeneko egin ditugu eskatu dizkizugun kalkuluak, kalkulu-orri baterabiliz. Eta hurrengo emaitzak lortu ditugu:

�

�

�

�

Esan zein den banaketa bakoitzari dagokion datu-multzoa

Non uste duzu dela maximoaren eta minimoaren arteko tenperaturaaldaketa handiena? Zergatik?

Lurraldeetan banatzen da aldaketa hori modu homogeneoagoan?Zergatik?

Orain interpretatu datu horiek, aztertu diren bi banaketak alderatuz

.

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


Batezbestekoa 41,30 Batezbestekoa 44,40

Batez besteko

desbiderapena1,66

Batez besteko

desbiderapena2,48

Bariantza 5,03 Bariantza 10,42

Desbiderapen

tipikoa2,24

Desbiderapen

tipikoa3,23

Lurraldea:…………………….Lurraldea:…………………….



Zailtasuna: .Parametro estatistikoak: zentralak eta barreiadurakoak

� Egizu Urrunaga eta Añarbe urtegietan bildutako batez besteko urkopuruaren gaineko konparazio-azterketa bat. Horretarako, beharrezkoakdiren parametroak kalkulatu behar dituzu eta esan txosten horretan aipatuurtegietatik zeinek biltzen duen kopuru absolutuetan eta edukieraosoarekiko ur gehiago. Gero esan zein urtegik biltzen duen ura moduerregularragoan.

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

Aztertu arreta handiz taulan ageri diren datuak. Euskal AEko urtegietakodatuak dira:


2007 Albina Ullibarri Urrunaga Añarbe

Presaren garaiera (m) 25,3 36,0 31,0 65,5

Urtegiaren azalera (Ha) 50,0 1.863,3 972,4 201,0

Edukiera (Hm3) 5,7 146,5 71,9 43,7

Gainezkabidearen

edukiera (m3/seg) 50,0 570,0 400,0 37,3

Bildutako batez besteko

kopurua (Hm3): 4,0 87,9 43,1 33,3

Urte osoan:

Urtarrila 3,9 43,2 20,8 25,3

Otsaila 4,1 42,7 21,3 27,4

Martxoa 4,2 74,1 38,0 34,0

Apirila 4,1 111,8 54,9 36,7

Maiatza 4,1 110,1 47,1 36,5

Ekaina 4,0 111,8 55,2 36,7

Uztaila 4,0 108,1 52,4 34,7

Abuztua 3,9 98,3 48,5 34,0

Iraila 4,0 94,5 48,3 36,4

Urria 4,0 88,6 44,4 34,5

Azaroa 4,1 87,2 43,7 30,6

Abendua 4,1 84,5 42,8 32,4


Aztertu arreta handiz taulan ageri diren datuak. Euskal AEko urtegietakodatuak dira:

� Egizu Albina eta Ullibarri urtegietan bildutako batez besteko urkopuruaren gaineko konparazio-azterketa bat. Horretarako, beharrezkoakdiren parametroak kalkulatu behar dituzu eta esan txosten horretan aipatuurtegietatik zeinek biltzen duen kopuru absolutuetan eta edukieraosoarekiko ur gehiago. Gero esan zein urtegik biltzen duen ura moduerregularragoan.

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

............................................................................................................................................


2007 Albina Ullibarri Urrunaga

Presaren garaiera (m) 25,3 36,0 31,0

Urtegiaren azalera (Ha) 50,0 1.863,3 972,4

Edukiera (Hm3) 5,7 146,5 71,9

Gainezkabidearen

edukiera (m3/seg) 50,0 570,0 400,0

Bildutako batez besteko

kopurua (Hm3): 4,0 87,9 43,1

Urte osoan:

Urtarrila 3,9 43,2 20,8

Otsaila 4,1 42,7 21,3

Martxoa 4,2 74,1 38,0

Apirila 4,1 111,8 54,9

Maiatza 4,1 110,1 47,1

Ekaina 4,0 111,8 55,2

Uztaila 4,0 108,1 52,4

Abuztua 3,9 98,3 48,5

Iraila 4,0 94,5 48,3

Urria 4,0 88,6 44,4

Azaroa 4,1 87,2 43,7

Abendua 4,1 84,5 42,8


Zailtasuna: .Parametro estatistikoak: zentralak eta barreiadurakoak


Irakurri kontu handiz hurrengo taulak:Arabako Lautadako herria da eta Vitoria-Gasteiztik hurbil dago.

, aldiz, Gipuzkoako kostaldeko herria da.ArkauteZarautz

� Bilatu Euskal Autonomia Erkidegoko mapan non dauden bi herrihoriek eta gero lotu atera dituzun datuak horietan izaten den klimamotarekin.


Parametro estatistikoakZailtasuna: .

�

�

Zera jakin nahi dugu: bi urteetako zein izan da euritsuena behatoki bakoitzean?Zein parametro estatistiko aukeratuko duzu galdera horri erantzuteko?

Beste hau ere jakin nahi dugu: bi urte horietan zein behatokitan egin du eurigehien. Zein parametro estatistiko aukeratuko duzu galdera horri erantzuteko?

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................


2006 2007

Urtarrila 40,5 54,2

Otsaila 29,8 92,8

Martxoa 75,3 159,6

Apirila 33,6 79,5

Maiatza 37,5 89,6

Ekaina 91,5 47

Uztaila 28,7 5

Abuztua 7,6 54,1

Iraila 27,3 15,9

Urria 66,4 52,4

Azaroa 54,6 17,1

Abendua 48,7 29

Prezipitazio metatua (l/m2)

ARKAUTE

2006 2007

Urtarrila 89,6 96,1Otsaila 42,5 107Martxoa 98 155,7Apirila 64 86,5Maiatza 42,2 100,1Ekaina 96,6 53,3Uztaila 62,2 29,9Abuztua 34,7 176,5Iraila 65,4 67,8Urria 77,8 118,2Azaroa 102,4 47,6Abendua 82,4 77,8


ZARAUTZ




Irakurri kontu handiz hurrengo taulak:Bizkaiko mendirik garaiena da: 1.475 m-ko kota du.Bizkaiko kostaldeko herria da.

GorbeiaBermeo

�

�

Zera jakin nahi dugu: bi urteetako zein izan da euritsuena behatoki bakoitzean?Zein parametro estatistiko aukeratuko duzu galdera horri erantzuteko?

Beste hau ere jakin nahi dugu: bi urte horietan zein behatokitan egin du eurigehien. Zein parametro estatistiko aukeratuko duzu galdera horri erantzuteko?

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

� Bilatu Euskal Autonomia Erkidegoko mapan non dauden bi herrihoriek eta gero lotu atera dituzun datuak horietan izaten den klimamotarekin.

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................


2006 2007

Urtarrila 143,5 122,8Otsaila 90,6 153,5Martxoa 141,1 238,7Apirila 57,4 102,7Maiatza 53,5 84,5Ekaina 54,4 61,8Uztaila 73,8 52,1Abuztua 70,5 153,3Iraila 236,3 77,3Urria 123 89,1Azaroa 144,6 67,6Abendua 145,2 85,5


BERMEO

2006 2007

Urtarrila 118,9 102,3Otsaila 98,3 233Martxoa 235 330,4Apirila 65,3 143,4Maiatza 39,2 118,9Ekaina 111,2 42,1Uztaila 35,5 4,6Abuztua 20,2 86,3Iraila 51,1 58,4Urria 47,7 117,6Azaroa 118,9 81,4Abendua 104,9 105,6

GORBEIA





Taula hauetan Igeldoko (Donostia-San Sebastián) behatokian eta Vitoria-Gasteizko aireportuan jasotako datuak ematen dira.

�

�

�

�

Behatoki bietako zeinetan izan zen handiagoa 1998 eta 2002 urteen artekoegun oskarbien batezbestekoa?

Behatoki bietako zeinetan izan zen handiagoa 1998 eta 2002 urteen artekoelur-egunen batezbestekoa?

Ausaz edozein egun hartuz gero, zeinek dauka euria izatekoprobabilitaterik handiena: Igeldok ala Vitoria-Gasteizek?

Ausaz edozein egun hartuz gero, zeinek dauka txingor-eguna izatekoprobabilitaterik handiena: Igeldok ala Vitoria-Gasteizek?

..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

� Behatokietako bat itsasoaren ondoan dago, bestea garaiera ertaineko etaklima kontinentaleko lautadaren erdian. Zein dago aipatu lekuetakobakoitzean? Zergatik?....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


1998 1999 2000 2001 2002

Egun oskarbien

kp.42 29 30 33 24

Egun lainotsuen

kp.176 165 181 169 190

Egun estalien

kp.147 171 155 163 151

Egun euritsuen

kp.198 210 206 206 201

Elur egunen kp.3 7 0 4 0

Txingor egunen

kp.14 10 4 2 6

Ekaitz egunen

kp.36 31 19 17 15

Aldagai klimatologiko nagusienak estazio

meteorologikoaren, aldagaiaren eta urtearen arabera.

Igeldo (Donostia-San Sebastián)

1998 1999 2000 2001 2002

Egun oskarbien

kp.27 14 24 22 9

Egun lainotsuen

kp.217 202 206 207 218

Egun estalien

kp.121 149 136 136 138

Egun euritsuen

kp.166 177 175 175 193

Elur egunen kp.8 13 2 10 0

Txingor egunen

kp.1 1 1 3 3

Ekaitz egunen

kp.19 33 22 23 28

Aldagai klimatologiko nagusienak estazio

meteorologikoaren, aldagaiaren eta urtearen arabera.

Vitoria-Gasteizko aireportua


Taula hauetan Igeldoko (Donostia-San Sebastián) behatokian eta Vitoria-Gasteizko aireportuan jasotako datuak ematen dira.

�

�

Behatoki bietako zeinetan izan zen handiagoa 1998 eta 2002 urteen artekotenperatura maximo absolutuen batezbestekoa?

Behatoki bietako zeinetan izan zen handiagoa 1998 eta 2002 urteen artekotenperatura minimo absolutuen batezbestekoa?

..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

�

�

Ausaz edozein egun hartuz gero, zeinek dauka egun horretako tenperaturamaximoa 25ºC-koa edo hortik gorakoa izateko probabilitaterik handiena:Igeldok ala Vitoria-Gasteizek?

Ausaz edozein egun hartuz gero, zeinek dauka egun horretako tenperaturaminimoa 0ºC-koa edo hortik beherakoa izateko probabilitaterik handiena:Igeldok ala Vitoria-Gasteizek?

..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

Geo-klima eta ingurumenaGeo-klima eta ingurumena230305-2(b2) jarduera

ESPERIENTZIAParametro estatistikoak

Zailtasuna: .

1998 1999 2000 2001 2002

Batez besteko tenperatura 13,7 13,6 13,8 13,7 14,0

Tenperatura maximo

absolutua35,2 32,0 33,4 31,2 31,2

Tenperatura minimo

absolutua-1,8 -2,2 -1,6 -5,6 1,8

Maximoen batez besteko

tenperatura16,7 16,5 16,8 16,7 16,8

Minimoen batez besteko

tenperatura10,7 10,7 10,8 10,8 11,1

0º C-ko edo hortik beherako

tenperaturak izan diren

egun kp.

3 11 3 8 0

25º C-ko edo hortik gorako


egun kp.

21 28 29 26 16

Hezetasun erlatiboa (%) 76,5 79,3 77,2 75,5 77,0

Prezipitazio osoa (mm) 1.537,3 1.437,9 1.582,5 1.051,4 1.676,9

Aldagai klimatologiko nagusienak estazio meteorologikoaren,

aldagaiaren eta urtearen arabera.

Igeldo (Donostia-San Sebastián)

1998 1999 2000 2001 2002

Batez besteko tenperatura 11,7 11,8 11,9 11,8 12

Tenperatura maximo

absolutua38,7 35,5 35,6 37,4 34,8

Tenperatura minimo

absolutua-7,6 -4 -7 -11,5 -3

Maximoen batez besteko

tenperatura17,2 17 17,8 17,4 17,5

Minimoen batez besteko

tenperatura6,2 6,7 6 6,1 6,5

0º C-ko edo hortik beherako


egun kp.

47 41 57 51 24

25º C-ko edo hortik gorako


egun kp.

51 72 71 58 47

Hezetasun erlatiboa (%) 77,6 77,7 75,8 73,8 75

Prezipitazio osoa (mm) 707,5 743,1 651,6 605,1 682,3

Aldagai klimatologiko nagusienak estazio meteorologikoaren,

aldagaiaren eta urtearen arabera.

Vitoria-Gasteizko aireportua


230306(b2) jardueraESPERIENTZIA

KorrelazioaZailtasuna: .

Hurrengo grafikoetan ondokoak ikus daitezke: batetik, Arabako behatoki baten kotaren (garaiera) eta bertako batez besteko tenperaturaren arteko erlazioa;eta, bestetik, Arabako behatoki baten kotaren (garaiera) eta urteko prezipitazio metatuaren arteko erlazioa.

Kotaren eta urteko batez besteko tenperaturaren arteko erlazioa

-

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

0 200 400 600 800 1.000 1.200 1.400

Kota (metroak)

Ba

tez

be

ste

ko

ten

pe

ratu

ra(º

C)

Kotaren eta urteko prezipitazio metatuaren arteko erlazioa

-

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

1.600

0 200 400 600 800 1.000 1.200 1.400

Kota (metroak)

Prezipitazioa ( /m )l 2

� Hurrengo baieztapenetako zein uste duzu onar daitekeela,grafikoan dauden datuak aintzat hartuta?Eman erantzun horren arrazoiak.

-Garaiera eta tenperaturaren artean ez dago inolako erlaziorik.-Badirudi zenbat eta garaiera handiagoa izan orduan etatenperatura altuagoa dagoela.-Badirudi zenbat eta garaiera handiagoa izan orduan etatenperatura txikiagoa dagoela.-Badirudi garaierak ez duela eraginik tenperaturan.

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

� Hurrengo baieztapenetako zein uste duzu onar daitekeela,grafikoan dauden datuak aintzat hartuta?Eman erantzun horren arrazoiak.

-Garaiera eta prezipitazio kopuruaren artean ez dago inolakoerlaziorik.-Badirudi zenbat eta garaiera handiagoa izan orduan etaprezipitazio gehiago dagoela.-Badirudi zenbat eta garaiera handiagoa izan orduan etaprezipitazio gutxiago dagoela.-Badirudi garaierak ez duela eraginik prezipitazioan.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


Urteko batezbesteko tenp.

Urt

ek

op

rezip

ita

zio

a(l

/m²)


230307(b2) jardueraPROBLEMAK

Datu absolutuak eta erlatiboakZailtasuna: .

Irakurri arreta handiz taulan agertzen diren datuak, Vitoria-Gasteizko aldagai klimatologiko batzuei buruzko informazioa ematen baitute.


2004 2005 2006 2007

Prezipitazio metatua (l/m2) 624 646,1 440,6 648,7

Batez besteko tenperatura (ºC) 12,1 12 13,1 12,3

Izozte egunen kp. 15 42 22 21

Vitoria-Gasteiz

Aldagai klimatologiko nagusiak

� Kalkula ezazu 2004 eta 2005 urteen artean eta 2004. urtearidagokionez zenbat gehitu den prezipitazio metatua (eman ehunekoa).

� Kalkula ezazu prezipitazio metatuen batezbestekoa: lehenbizi 2004 eta2005 urteen artekoa eta gero 2006 eta 2007 urteen artekoa.Gero kalkulatu bigarren datu horrek lehenengo datuaren aldean izan duenaldaketaren ehunekoa.

�

........................................................................................................................................

Urtebetean botatzen duen euri guztia metro 1eko aldea duen ontzibatean bilduko balitz, ontzia noraino beteko litzateke?

........................................................................................................................................

�Zein izan da handiagoa: 2006 eta 2007 urteetako batez bestekotenperaturen batezbestekoa edo 2004 eta 2005 urteetako batez bestekotenperaturaren batezbestekoa?.........................................................................................................................................




Irakurri arreta handiz hurrengo tauletan ematen diren datuak, eta gero erantzun ondoko galderei.

Iturria: http://www.aemet.es/es/portada

T: eguneko batez besteko tenperatura

TM: eguneko tenperatura maximoa

Tm: eguneko tenperatura minimoa

�

�

�

�

Lehenbizi kokatu bi aireportu horiek; esan zein dagoen besteabaino iparralderago eta zein ekialderago. Kokalekuak gradutan,minututan eta segundotan eman behar dituzu

Orain konparatu bi aireportuetako kotak

Kalkula itzazu urteko batez besteko tenperaturak eta batezbesteko desbiderapenak, tenperaturi lotutako hiru datu horietakobakoitzarentzat

Azaldu datu horiek eta konparatu kokapenarekin. Zergatik usteduzu direla ezberdintasun horiek?

.............................................................................................................................

.

.

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................


Aldia: 1975-2000 - Altitudea (m): 452

Latitudea: 42º 46' 06'' I – Longitudea: 01º 38' 21'' M

Hila T TM Tm

Urtarrila 5,0 8,9 1,2

Otsaila 6,5 11,1 1,9

Martxoa 8,6 14,0 3,3

Apirila 10,2 15,5 4,9

Maiatza 14,0 19,8 8,2

Ekaina 17,5 23,9 11,2

Uztaila 20,7 27,6 13,7

Abuztua 20,9 27,8 14,0

Iraila 18,0 24,4 11,7

Urria 13,6 18,7 8,4

Azaroa 8,6 12,8 4,3

Abendua 6,0 9,7 2,4

Urteko

batezbestekoa ……………… ……………… ………………

Batez besteko

desbiderapena ……………… ……………… ………………

Balio klimatologiko normalak

Iruñea (Aireportua)


Latitudea: 43º 21' 24'' I - Longitudea: 01º 47' 25'' M

Hila T TM Tm


Otsaila 9,5 13,9 5,1

Martxoa 10,9 15,4 6,4

Apirila 12,4 16,8 8,0

Maiatza 15,7 20,0 11,3

Ekaina 18,2 22,3 14,0

Uztaila 20,6 24,7 16,4

Abuztua 21,0 25,2 16,7

Iraila 19,0 23,7 14,3

Urria 15,8 20,4 11,2

Azaroa 11,5 15,8 7,2

Abendua 9,6 13,7 5,5

Urteko

batezbestekoa ……………… ……………… ………………

Batez besteko

desbiderapena ……………… ……………… ………………


Donostia-San Sebastián (Aireportua)


�

�

�

�

Lehenbizi kokatu bi aireportu horiek; esan zein dagoen besteabaino ipar-hegoalderago eta zein eki-mendebalderago. Kokalekuakgradutan, minututan eta segundotan eman behar dituzu

Orain konparatu bi aireportuetako kotak

Kalkula itzazu urteko batez besteko tenperaturak eta batezbesteko desbiderapenak, tenperaturi lotutako hiru datu horietakobakoitzarentzat

Azaldu datu horiek eta konparatu kokapenarekin. Zergatik usteduzu direla ezberdintasun horiek?

.........................................................................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

Irakurri arreta handiz hurrengo tauletan ematen diren datuak, eta gero erantzun ondoko galderei.

T: eguneko batez besteko tenperatura

TM: eguneko tenperatura maximoa

Tm:eguneko tenperatura minimoa

Iturria: http://www.aemet.es/es/portada


IKERKETAParametro estatistikoak

Zailtasuna: .



Hila T TM Tm


Otsaila 9,8 14,5 5,1

Martxoa 10,8 15,9 5,7

Apirila 11,9 16,8 7,1

Maiatza 15,1 20,1 10,1

Ekaina 17,6 22,6 12,6

Uztaila 20,0 25,2 14,8

Abuztua 20,3 25,5 15,2

Iraila 18,8 24,4 13,2

Urria 15,8 20,8 10,8

Azaroa 12,0 16,4 7,6

Abendua 10,0 14,0 6,0

Urteko

batezbestekoa ……………… ……………… ………………

Batez besteko

desbiderapena ……………… ……………… ………………


Bilbao (Aireportua)



Hila T TM Tm


Otsaila 7,2 12,9 1,5

Martxoa 9,8 16,3 3,2

Apirila 11,7 18,0 5,4

Maiatza 15,6 22,3 8,8

Ekaina 20,7 28,2 13,0

Uztaila 24,5 33,0 16,1

Abuztua 24,2 32,4 16,0

Iraila 20,2 27,6 12,7

Urria 14,4 20,6 8,3

Azaroa 9,2 14,7 3,8

Abendua 6,4 11,0 1,8

Urteko

batezbestekoa ……………… ……………… ………………

Batez besteko

desbiderapena ……………… ……………… ………………


Madril (Barajasko aireportua)


� Goiko laukietan horiei dagozkien marrazkiak marrazten badituzu (ebaki eta itsatsiz) irudi polit bat aterako zaizu. Taldean jolasten bazarete, amaitzen lehenaizango da irabazlea.

230309-1(b2) jardueraJOLASA

Zailtasuna: .Parametro estatistikoak

0 5,5 8 4

9 5 7 6


Batez besteko desbiderapena: 5,5,5,5 Hurrengoen moda: 3,3,6,7,8,8,8

“a” -ren balioa, hurrengoen batezbestekoa:4,5,a,6,8 azkenean 6 izateko

Batezbestekoa: 4,5,6 eta 7 Ondokoen mediana: 3,4,2,6,5,4,7

“a” -ren balioa, hurrengoen moda: 6,9,a,9,7,7,8azkenean 9 izateko

“a” -ren balioa, hurrengoen mediana: 3,5,6,4,7,a,9azkenean 6 izateko

Hurrengoaren batez besteko desbiderapena: 0,10


� Goiko laukietan horiei dagozkien marrazkiak marrazten badituzu (ebaki eta itsatsiz) irudi polit bat aterako zaizu. Taldean jolasten bazarete, amaitzenlehena izango da irabazlea.

6 5 7

0 3 1

4

2


JOLASA

Zailtasuna: .Parametro estatistikoak

Batezbestekoa: 2,4,3,6 eta 10 Hurrengoen moda: 3,4,2,2,3,2,6 Ondokoen mediana: 3,6,9,1,6,4,8Hauen batez besteko desbiderapena:6, 6, 8, 8

“a”-ren balioa, hurrengoen batez bestekoa:3,7,8,a,9 azkenean 6 izateko

“a”-ren balioa, hurrengoen moda:2,2,7,7,9,a,9 azkenean 7 izateko

“a”-ren balioa, hurrengoen mediana:5,4,3,8,a,2 azkenean 4 izateko

Hurrengo bi serieen batezbestekoen batezbesteko-3,-4,-5aritmetikoa: a) 3,4,5 b)


230310(b2) jardueraLABURPENA

Parametro estatistikoak: desbiderapen parametroakZailtasuna: .

Parametro estatistikoak zenbakizko balioak dira eta balioenbanaketen ezaugarriak aztertzeko erabiltzen dira.

Ezagunenak eta errazenak bi motatakoak dira:

* moda, batezbestekoa eta mediana(aurretik azaldu ditugu…).

* : batez besteko desbiderapena,desbiderapen tipikoa eta bariantza.

Desbiderapen parametroek erakusten digute banaketa batekobalioak batezbestekotik oso taldekatuta dauden edo ez. Osotaldekatuta badaude, desbiderapen parametroak txikiak izango diraedo batez bestekotik oso urrun badaude desbiderapen parametrohandiak izango dira.

Batezbesteko aritmetikoarekiko aldea izaten da balio batek duendesbiderapena.

Hurrengo banaketan: 4,5,6,4,7batezbesteko aritmetikoa honakoa da: (4+5+6+4+7)/5 = 26/5 = 5,2

Banaketa baten batez besteko desbiderapena, balio bakoitzak dituendesbiderapenen balio absolutuen batezbesteko aritmetikoa da.

Batez besteko desbiderapena = (1,2 + 0,2+ 0,8 +1,2 + 1,8)/5 = 1,04

Taula honetan balio bakoitzak duen desbiderapenaren balioa ematenda:

Parametro zentralak:

Desbiderapen parametroak

Bariantza, balio bakoitzak dituen desbiderapenen karratuenbatezbestekoa da.

V = (1,2 + 0,2 + 0,8 +1,2 + 1,8 )/5 = 6,8/5=1,36

Desbiderapen tipikoa, bariantzaren erro karratua da:

2 2 2 2 2

Banaketa: 5,5,5,5,5,5

Batezbestekoa 5 da eta bere batez besteko banaketa0 d a , b a l i o g u z t i a k b a t d a t o z e l a k obatezbestekoarekin.

Banaketa: 0,0,5,10,10

Honen batezbestekoa ere 5 da, baina batez bestekodesbiderapena 20/5 = 4 da, balioak batezbestekotikoso urrun daudelako.


Balioa 4 5 6 4 7 Batezbestekoa = 5,2

Desbiderapena -1,2 -0,2 0,8 -1,2 1,8Batez besteko

desbiderapena = 1,04

Banaketa: 4,4,5,6,6

Honen batezbestekoa ere 5 da, baina batez bestekodesbiderapena 4/5 = 0,8 da, balio guztiak ezdatozelako bat batezbestekoarekin.


230311-1(b2) jardueraTESTA


Kalkula ezazu buruz eskuineko datu-banaketaren batezbestekoaritmetikoa:

1/ Banaketa: 3,3,6,6,9,9

a) 3 b) 6c) 9 d) 6,5

Kalkulurik bat ere egin gabe esan hurrengo banaketetako zeinekduen batez besteko desbiderapen handiagoa.

2/ Banaketak:

a) 4,5,4,5,4,5 b) 1,8,1,8,1,8c) 1,1,1,9,9 d) 1,2,3,4,5,6,

Osatu taula eta gero kalkulatu hurrengo banaketaren batezbesteko desbiderapena: 3,4,6,3,8

Xm = 24/5 = 4,8

3/a) 2,3b) 1,67c) 1,76d) 2,1

Banaketa baten bariantza 2 bada, zein balio du desbiderapentipikoak?

4/a) 4 b) 1,41c) 1,7 d) 2

Esan baieztapen hauetako zein den egiazkoa, bat bakarrik da 5/

a) Bariantza zenbat eta handiagoa izan orduan eta hurbilago daude banaketaren baliogehienak batezbestekotik.b) Bariantza zenbat eta txikiagoa izan orduan eta hurbilago daude banaketaren baliogehienak batezbestekotik.c) Bariantzaren balioa ez dago lotuta banaketaren balioak batezbestekotik hurbilago edourrunago egotearekin.d) Batezbesteko bera duten bi banaketek bariantza bera ere badute.


x Desbiderapena3 -1,84 -0,86 …………..3 …………..8 …………..

…………..




6/a) 4 b) 2c) 3 d) 0

Hurrengo banaketan balio bat falta da. Banaketa osoaren batez bestekodesbiderapena 1 da. Zein da falta den balioa?

3,3,3,5,5, …..

7/a) 1 b) 5c) 3 d) 4

Osatu taula eta gero erantzun hurrengoei:“x” aldagaiaren balioa da“f” horren maiztasuna“xm” batezbesteko aritmetikoa“d” batezbestekoari lotutako desbiderapena“N” banaketaren osagai kopuru osoa“Dm” batez besteko desbiderapena

Biribildu kalkuluak bi hamartarrekin

x f f.x d f.d

3 2 6

4 1 4

5 3 15

6 2 12

N= ….. xm =….. Dm =…..

8) xm-ren balioa honakoa da:

a) 4,63 b) 3,45c) 3 d) 3,55

9/ Modaren balioa honakoa da:

a) 6 b) 3c) 8 d) 5

10/ Batez besteko desbiderapena hauxe da:

a) 0,87 b) 1,81c) 0,77 d) 0,67


Kalkula ezazu buruz hurrengo banaketaren batez besteko desbiderapena: 4,4,4,4,4


Testaren zuzenketa


Testaren zuzenketa:

1.b2.a3.c4.c5.b6.d7.b8.a9.d10.b


Geo-klima eta ingurumenaGeo-klimaeta ingurumena · 2015. 10. 2. · Otsaila 29,8 92,8 Martxoa 75,3...

Documents

Transcript of Geo-klima eta ingurumenaGeo-klimaeta ingurumena · 2015. 10. 2. · Otsaila 29,8 92,8 Martxoa 75,3...