Gazte Justiziako IV. Plana 2014-2018

1/137

GAZTE JUSTIZIAKO IV. PLANA

I. liburukia

2014 2018

Gazte Justiziako IV. Plana 2014-2018

2/137

AURKIBIDEA

1. AURKEZPENA ............................................................................................................. 6

2. SARRERA .................................................................................................................... 7

2.1 Gazte-justiziako sistema baten funtsezko eskakizunak ................................................ 7

2.2 Gazteen arau-haustearen azalpen-ereduak .................................................................. 9

2.3 Gazte Justiziari buruzko Nazioarteko Araudia ............................................................. 10

2.3.1 Nazio Batuen Gutxieneko Arauak Adingabeen Justiziaren Administraziorako

(Beijingeko Arauak), 1985 ................................................................................................... 11

2.3.2 Haurren Eskubideei buruzko 1989ko Hitzarmena .............................................. 12

2.3.3 Gazte Delinkuentziaren Prebentziorako Nazio Batuen 1989ko Zuzentarauak

(Riadeko Zuzentarauak) ...................................................................................................... 14

2.3.4 Nazio Batuen Gutxieneko Arauak askatasuna kendu zaien adingabeak babesteko

(Habanako Arauak), 1990 .................................................................................................... 15

2.4 Adingabeen justiziari buruzko Europako Araudia ....................................................... 15

2.5 Gazte Justiziari buruzko Estatuko Araudia .................................................................. 16

2.5.1 5/2000 Lege Organikoa, urtarrilaren 12koa, Adingabeen Zigor Erantzukizuna

arautzen duena (AZELO) ...................................................................................................... 16

2.5.2 1774/2004 Errege Dekretua, uztailaren 30ekoa, Adingabeen Zigor

Erantzukizunari buruzko urtarrilaren 12ko 5/2000 Lege Organikoa garatzen duen

Erregelamendua onartzen duena........................................................................................ 21

2.6 Autonomietako araudia .............................................................................................. 22

2.6.1 3/2005 Legea, otsailaren 18koa, Haurrak eta Nerabeak Zaintzekoa eta

Babestekoa .......................................................................................................................... 22

2.6.2 163/2008 Dekretua, irailaren 30ekoa, Erakunde laguntzaileak baimentzeari,

homologatzeari, ikuskatzeari eta erregistratzeari buruzkoa, EAEko adingabeko arau-

hausleei zuzendutako gizarte- eta hezkuntza-jarduerari dagokionez................................. 23

2.6.3 80/2009 Dekretua, apirilaren 21ekoa, askatasunaz gabetzeko neurriak

betearazten dituzten EAEko hezkuntza-zentroei buruzkoa. ............................................... 23

3 EGOERAREN EBALUAZIOA ETA DIAGNOSIA: 2008-2012 GAZTE JUSTIZIAKO III.

PLANAREN EBALUAZIOA ............................................................................................................. 25

3.1 Sarrera ......................................................................................................................... 25

3.2 Helburuak eta iturriak ................................................................................................. 25

3.3 Kanpo-iturrien datu orokorrak .................................................................................... 27

3.3.1 Estatuko Fiskaltza Nagusia .................................................................................. 27

Gazte Justiziako IV. Plana 2014-2018

3/137

3.3.2 Estatistikako Institutu Nazionala ......................................................................... 28

3.3.3 Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia ................................................................ 30

3.4 Justizia Zuzendaritzako datu orokorrak ...................................................................... 30

3.4.1 Talde psikosozialen jarduera: Adituen txostenak eta bitartekaritzako,

kontziliazioko eta konponketako prozesuak adingabeen jurisdikzioan .............................. 30

3.4.2 Neurrien bilakaera: .............................................................................................. 32

3.4.3 Adingabe arau-hausleen profila .......................................................................... 37

3.4.4 Berrerortzearen ebaluazioa ................................................................................ 39

3.5 Neurriak gauzatzeko baliabideak ................................................................................ 48

3.5.1 Egoitza-zerbitzuak ............................................................................................... 49

3.5.2 Ingurune irekiko zerbitzuak ................................................................................. 51

3.5.3 Baliabide ekonomikoak ....................................................................................... 51

3.6 Helburuak, sailaren arabera ........................................................................................ 55

3.6.1 Herrizaingo Saila .................................................................................................. 55

3.6.2 Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila ........................................................ 56

3.6.3 Osasun Saila ......................................................................................................... 56

3.6.4 Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila ................................................................. 57

3.6.5 Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila ............................................................ 57

3.7 Ondorioak .................................................................................................................... 59

3.7.1 Kanpoko iturriak .................................................................................................. 59

3.7.2 Justizia Zuzendaritzaren ondorioak: talde psikosozialen bitartekaritza-prozesuei

eta aholkularitza-jarduketei dagokienez ............................................................................. 60

3.7.3 Neurriei buruzko ondorio orokorrak ................................................................... 60

3.7.4 Kautela-neurriei buruzko ondorioak ................................................................... 60

3.7.5 Neurri irmoei buruzko ondorioak ........................................................................ 61

3.7.6 Talde espezifiko nabarmenenei buruzko ondorioak ........................................... 62

3.7.7 Kriminologiaren Euskal Institutuaren (Euskal Herriko Unibertsitatea) ondorioak

64

3.8 Gazte-justiziako joerak ................................................................................................ 65

4. JUSTIZIA ZUZENDARITZAKO JUSTIZIA ZERBITZUAREN ESKARIARI BURUZKO

ANALISIA (2013-2014) ................................................................................................................. 67

4.1 Justizia Zuzendaritzako Justizia Zerbitzuaren datu orokorrak (2013-2014) ............... 67

4.1.1 Neurri irmoak eta kautelazkoak: Alderdi orokorrak ........................................... 67

4.1.2 Kautela-neurriak .................................................................................................. 69

Gazte Justiziako IV. Plana 2014-2018

4/137

4.1.3 Neurri irmoak ...................................................................................................... 71

4.2 Neurriak gauzatzeko baliabideak: Egoitza-zerbitzuak eta ingurune irekiko zerbitzuak

(2013-2014) ............................................................................................................................. 79

4.2.1 Egoitza-zerbitzuak ............................................................................................... 80

4.2.2 Ingurune irekiko zerbitzuak ................................................................................. 82

4.3 Gazte-justiziako neurrien eskariaren ondorioak (2013-2014). ................................... 83

5. INKARDINAZIOA JAURLARITZAREN PLANGINTZA OROKORREAN ........................... 85

6. GAZTEEN JUSTIZIAREN PRINTZIPIOAK EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOAN ........... 88

6.1 Zigor-erantzukizuneko eredua: izaera zehatzaile-hezitzailea ..................................... 92

6.2 Sistema berme-emailea: eskubide guztiak zorrotz baino zorrotzago errespetatzea. . 94

6.3 Erantzukizuna hartzea ................................................................................................. 95

6.4 Behar den gutxieneko esku-hartzea............................................................................ 96

6.5 Goi-mailako interesa: banakako egokitzapena ........................................................... 98

6.6 Erkidegoaren ikuspegiaren normalizazioa .................................................................. 99

7. ILDO ESTRATEGIKOAK ........................................................................................... 101

7.1 Prebentzioa ............................................................................................................... 101

7.2 Sailartekotasuna eta erakundeen arteko