2014

-urta

rrila

23.

ze

nba

kia

CAF Hiztegi Terminologikoa

e k o e u s k a r a a l d i z k a r i a alardig

// Beasaingo Euskara Plan Estrategikoa // Erabileren neurketa // Kristina Urkola

23

ur tar r i la | 23. zenbakia sarrera

2

Argitaratzailea: GIZA BALIABIDEAK-CAFJ.M. Iturriotz 26 - 20200 BeasainZuzendaria:JOXE BEGIRISTAINeuskara@caf.net - 1095Diseinua eta Maketazioa: ACV MULTIMEDIA (Ordizia)Inprimategia: EGUZKI (Beasain)

23

Aspalditik buruan genuen erronka bati lehen erantzun bat behinik, eman diogu: CAFera egokitutako euskara eta gaztelaniazko hitzez, Hiztegi Terminologikoa badugu dagoeneko. CAFeko langile guztientzat ordenagailuz erraz eta azkar erabilgarri. Orain artean genituen hitzen zerrenda itxien aldean, berrian, aurkitu nahi dugun hitza idatzi eta beste hizkuntzan ordezkoa bat-batean emango digu. Argibideak, Hiztegia egin diguten Elhuyarreko adituei eurei eskatu dizkiegu.

Bestalde, gure eguneroko lanean ezinbestekoa zaigun norabidea argi eta garbi izateko, Euskararen Plan Estrategikoa berritu dugu Beasaingo lantegian, datozen hiru urteetarako. Eta, egiten dugunak zenbateko eragina duen antzemateko, besteak beste euskararen presentzia neurtzeko erabilera-neurketak egiten ditugu. Azkenekoen berri dakargu, horiek ere Beasaingo lantegikoak.

Zenbaki askoz eta hitz gehiagoz txosten itxura hartu digun Galardi honetan, ordea, hitz eta zenbaki horiek, gizataldeen eta norbanakoen lan eskergaitzaren ondorioa baizik ez dira, noski. Eta hala, beti bezala orrialde hauen bidez, informatzeaz gain, eskertu egin nahi izaten dugu euskararen erabilera era

kontzientean handiagotzen duten guztien lana: bi lantegietako Euskara Batzordeetako langileen inurri-lana, Talde Naturaletan parte hartu eta konpromisoak hartzen dituztenena, langileengan eragina bikoizte-ahalmena duten arduradunena...

Horiek, nolabait esateko, ikusi egin daitezke eta horregatik ekartzen ditugu honutza, argazkien bidez eta. Baina, ez gara aspertuko ordea, CAFeko eguneroko lanean norberak bere baitatik euskarari egiten dion ekarpena goraipatzeaz: euskaldunen artean euskaraz hitz egiteaz gain, idatziak euskaraz edo ele bietan sortzen dituztenak, edo bilerak ere euskaraz egiten dituztenak, adibidez.

Euskaraz bizitzeko ahaleginean ari den banakakoak, bere burua ere bai, baina batez ere, bere ingurukoak aberasten baititu. Eta zorionez, gero eta gehiago dira enpresan ere, bai, “lan munduan” ere, euskaraz bizitzea erabakitzen ari direnak. Erabaki diogu, gutxienez beste hizkuntzaren batean ere moldatzeko gai garen euskaldunok, hautua egiten baitugu euskaraz aritzean.

Geure buruarentzat bai, baina besteon mesedetan ere ari garela sinistu nahi dugu.

BEASAIN

IRUN

SAILA EUSKARA KOORDINATZAILEA

Giza Baliabideak

Errodajeak

III. Dibisioa

IV. Dibisioa

BiltegiaKalitateaIngeniaritza / TeknologiaPlangintza / ProzedurakInformatika

ErosketakKontabilitateaNazioarteko Proiektuak EsportazioaKanpo-zerbitzuakLABELACCOOESK

Joxe BEGIRISTAIN AIZPURUA (Euskara Arduraduna)Gorka ACEBAL TRUEBASara URRETABIZKAIA GARRIDONerea ARANZADI SUDUPEEneko CAMPOS CALVILLOIñigo ZUBELDIA BEGIRISTAINKoldo BARRIOLA DORRONSOROAitziber ALUSTIZA URRETABIZKAIAJokin ARTOLA ARRETXEMikel OIARTZABAL ARTOLAAitziber ARIN URTEAGAAinara AMONDARAIN MARTINEZJaione BADIOLA BERASATEGI Aitzol GALPARSORO PRESAPello OTEGI OTEGIIdoia ESNAOLA SARRIEGIJavier OSTOLAZA LASAMiren MADRAZO BASARTEAntton SAENZ AZPIAZUMaider RUIZ DE APODAKA JAUREGIONDOElena ARZALLUZ ALBIZURIImanol URRESTARAZU GARMENDIAAsier ZUBELDIA BEGIRISTAINJoanes MAIZA BOTANZArkaitz IZAGIRRE IBARGUEN

IRUNgo LantegiaELHUYAR

Olatz ALEGRIA AZURMENDIGoizargi ORUESAGASTI OTAÑOAitziber SALABERRIA ARREGI

labur

3

ur tar r i la | 23. zenbakia 23

Talde Naturalak

2013ko azaroan eta abenduan zehar burutu genituen Beasaingo lantegian, Elhuyar Aholkularitzaren bidez gauzatzen ditugun Eman BostEkoa prozesuak. Informatikan eta Errodajeetan, bakoitzean astean behingo ordu eta erdiko 6na saio egin zituzten. Langileen jarreretan eragin eta harremanak euskalduntzeko helburuarekin egiten ditugun prozesu hauetan, guztira 19 lagunek hartu dute parte oraingoan. Euskaldun, euskaldun berri nahiz euskaraz ez dakitenekin osatzen ditugu taldeak. Elkarrekin egunero duten harremanean euskara gehiago erabiltzeko konpromisoa hartu dute, besteak beste.

Euskararen Eguna

2009az geroztik bostgarren urtez segidan, abenduaren 3ko Euskararen Nazioarteko Egunerako antolatu ohi dugun hitzaldiarekin eman genion, euskararen erabilera bultzatzeko urteroko Motibazio Kanpainari hasiera. Bi lantegietara eraman izan ohi ditugu hizlariak, bakoitzera, bertakoek erabakitakoa. Oraingoan bietan, Beasainen eta Irunen, Barry Manley irlandarra izan genuen. Bakarrizketa bidez, bere jaioterritik Euskal Herrira bizitzera etorri eta betiere umorez jantzitako atarramentuekin, euskara bere kontura nola ikasi zuen eta, normalean bertakook jabetzen ez garen hainbat eta hainbat bizipen kontatu zizkigun. Aitajaunaren soinu txikia ere erabiltzen du, geure-geureak diren abestiak nahiz irlandar jatorrizkoak tartekatuz, giroa alaitzeko.

GALARDI lehiaketaUrtean hirutan, 200dik gora dira aldizkariaren azken orrialdeko lehiaketan fin-fin parte hartzen duten bi lantegietako langileak. 30 saritu, dagoeneko! Saritu bakoitzak aukeratzen du Euskal Herriko zein nekazaritza-turismoko baserrian egin bi eguneko egonalditxoa. Aurki, Galardiren paperezko edizioa lanerako ordenagailurik erabiltzen ez duten langi-leentzat bakarrik argitaratuko dugunez, gutxienez orain arteko parte-hartzaile guztien leialtasunari eusteko erronka dugu aurrez aurre. Animo!

Informatika

Beasain

Irun

Errodajeak

Aurtengo Motibazio Kanpaina CAF Hiztegi berria ezagutzera emateko prestatu dugu. Ohiko kartel, egutegi eta bestelakoen bidez, “Ez geratu hitzik gabe” izenburua zabaldu dugu bazter guztietara. CAFek egindako eskariari erantzunez, dagoeneko eskura dugu Elhuyarrek egindako hiztegia. Trenen fabrikaziora egokitutako CAFeko hiztegi berezitua, gaur egungo teknologiak eskaintzen duen baliabi-deez erraz erabiltzeko moduan eta langile guztien eskura dugu. Ondoko argibide hauek eman dizki-gu proiektuan parte hartu duenetako batek, Elhu-yarreko Garbiñe Alkizak.

Hiztegi hau CAFeko langileen terminologia-beharrak asetzen eta euskararen erabilera sus-tatzen, errazten eta bateratzen laguntzeko baliabide bat da. Langile guztiek hiztegia intrane-tean kontsultatzeko eta aberas-teko aukera izango dute, caf-hiztegia.caf.net helbidean.

Hiztegia teknologia berrien aldeko apustu garbiaren emai-tza izan da. Hiztegi hau egiteko, CAFeko Euskara Zerbitzuak hainbat urtetan Euskara Plane-tan sortutako bi glosario eta hiztegi irudidunak hartu dira abiapuntu gisa.

CAFen egiten den lanari buruzko askotariko informazioa eskain- tzen du hiztegiak: gaztelania-euskara termino-bikoteak eta haien sinonimoak jasotzen ditu, eta, dagokienean, termino horiek irudi bati lotuta agertuko dira.

Hiztegiak 4.955 kontzeptu biltzen ditu. Terminoei dagokie-nez, euskarazkoak 4.976 dira,

eta gaztelaniazkoak 4.841. Irudiak, berriz, 133 dira.

CAF Hiztegia egiteko, Euskara Zerbitzuak sortu-tako glosarioak ez ezik, hiztegiari osotasun bat eman nahian, CAFeko testu elebidunak erabili dira. Lehenengo urratsa Euskara Zerbitzuaren bi glosarioak eta Hiztegi Irudiduna (III. Dibisioko bogie-fabrikazioa) bateratzea izan da; horreta-rako, hiru glosarioetako gaztelaniazko eta euska-razko termino-bikoteak landu, eta dagokien infor-

mazio grafikoarekiko (irudiak) loturak sortu dira.

Bigarren urratsa CAFen itzulpen-memoriak ustiatzea izan da. Elhuyarreko Ikerkuntza eta Garapeneko lantaldeak (I+G) garatutako ELexBI tresna (http://www.elhuyar.org/hizkuntza-zerbitzuak/EU/ElexBI) oinarritzat duen Itzul-term (http://www.elhuyar.org/hizkuntza-zerbitzuak/EU/Itzulterm) zerbitzuaren bidez, CAFeko testu batzuetako lexiko elebiduna (es-eu termino-bikoteak) erauzi da automatiko-ki. Ondoren, erauzketa automatikoaren emaitza hori eskuz landu da, eta aurretik genituen glosa-rioarekin eta hiztegi irudidunarekin bateratu da. Horren guztiaren emaitza da CAF Hiztegia.

Azkenik, terminologia-beharrak osatzen lagun-tzeko, Elhuyarren ZTH-Zientzia eta Teknologia-

ren Hiztegi Entziklopedikoaren zenbait arlotako edukiz aberastu dugu CAF Hiztegia.

Interneteko kontsulta-sistemak aukera ematen dio erabiltzaileari bilaketa euskaraz zein gazte-laniaz egiteko. Emaitzak, beti, terminoari dago-kion ordaina erakutsiko du, eta, dagokionean, bilatutako terminoaren hizkuntza bereko sinoni-moak eta irudiak ere erakutsiko dizkigu.

CAF Hiztegiak dinamikoa izan nahi du, eta infor-mazio eguneratua eskaini. Horretarako, erabil-tzaile orok hiztegiaren inguruko iradokizunak bidaltzeko aukera izango du botoi bat sakatuz. Horrez gain, hiztegia itzulpen-memoria berrien bidez elikatzea da asmoa: kontzeptu gehiago eta terminoen testuinguruak gehitzea hiztegiari. CAF Hiztegiak ekarpena egin nahi dio gizartea-ren eta euskararen garapenari.

CAF Hiztegi Terminologikoa

beasa in - i runur tar r i la | 23. zenbakia

4

23

Aurtengo Motibazio Kanpaina CAF Hiztegi berria ezagutzera emateko prestatu dugu. Ohiko kartel, egutegi eta bestelakoen bidez, “Ez geratu hitzik gabe” izenburua zabaldu dugu bazter guztietara. CAFek egindako eskariari erantzunez, dagoeneko eskura dugu Elhuyarrek egindako hiztegia. Trenen fabrikaziora egokitutako CAFeko hiztegi berezitua, gaur egungo teknologiak eskaintzen duen baliabi-deez erraz erabiltzeko moduan eta langile guztien eskura dugu. Ondoko argibide hauek eman dizki-gu proiektuan parte hartu duenetako batek, Elhu-yarreko Garbiñe Alkizak.

Hiztegi hau CAFeko langileen terminologia-beharrak asetzen eta euskararen erabilera sus-tatzen, errazten eta bateratzen laguntzeko baliabide bat da. Langile guztiek hiztegia intrane-tean kontsultatzeko eta aberas-teko aukera izango dute, caf-hiztegia.caf.net helbidean.

Hiztegia teknologia berrien aldeko apustu garbiaren emai-tza izan da. Hiztegi hau egiteko, CAFeko Euskara Zerbitzuak hainbat urtetan Euskara Plane-tan sortutako bi glosario eta hiztegi irudidunak hartu dira abiapuntu gisa.

CAFen egiten den lanari buruzko askotariko informazioa eskain- tzen du hiztegiak: gaztelania-euskara termino-bikoteak eta haien sinonimoak jasotzen ditu, eta, dagokienean, termino horiek irudi bati lotuta agertuko dira.

Hiztegiak 4.955 kontzeptu biltzen ditu. Terminoei dagokie-nez, euskarazkoak 4.976 dira,

eta gaztelaniazkoak 4.841. Irudiak, berriz, 133 dira.

CAF Hiztegia egiteko, Euskara Zerbitzuak sortu-tako glosarioak ez ezik, hiztegiari osotasun bat eman nahian, CAFeko testu elebidunak erabili dira. Lehenengo urratsa Euskara Zerbitzuaren bi glosarioak eta Hiztegi Irudiduna (III. Dibisioko bogie-fabrikazioa) bateratzea izan da; horreta-rako, hiru glosarioetako gaztelaniazko eta euska-razko termino-bikoteak landu, eta dagokien infor-

mazio grafikoarekiko (irudiak) loturak sortu dira.

Bigarren urratsa CAFen itzulpen-memoriak ustiatzea izan da. Elhuyarreko Ikerkuntza eta Garapeneko lantaldeak (I+G) garatutako ELexBI tresna (http://www.elhuyar.org/hizkuntza-zerbitzuak/EU/ElexBI) oinarritzat duen Itzul-term (http://www.elhuyar.org/hizkuntza-zerbitzuak/EU/Itzulterm) zerbitzuaren bidez, CAFeko testu batzuetako lexiko elebiduna (es-eu termino-bikoteak) erauzi da automatiko-ki. Ondoren, erauzketa automatikoaren emaitza hori eskuz landu da, eta aurretik genituen glosa-rioarekin eta hiztegi irudidunarekin bateratu da. Horren guztiaren emaitza da CAF Hiztegia.

Azkenik, terminologia-beharrak osatzen lagun-tzeko, Elhuyarren ZTH-Zientzia eta Teknologia-

ren Hiztegi Entziklopedikoaren zenbait arlotako edukiz aberastu dugu CAF Hiztegia.

Interneteko kontsulta-sistemak aukera ematen dio erabiltzaileari bilaketa euskaraz zein gazte-laniaz egiteko. Emaitzak, beti, terminoari dago-kion ordaina erakutsiko du, eta, dagokionean, bilatutako terminoaren hizkuntza bereko sinoni-moak eta irudiak ere erakutsiko dizkigu.

CAF Hiztegiak dinamikoa izan nahi du, eta infor-mazio eguneratua eskaini. Horretarako, erabil-tzaile orok hiztegiaren inguruko iradokizunak bidaltzeko aukera izango du botoi bat sakatuz. Horrez gain, hiztegia itzulpen-memoria berrien bidez elikatzea da asmoa: kontzeptu gehiago eta terminoen testuinguruak gehitzea hiztegiari. CAF Hiztegiak ekarpena egin nahi dio gizartea-ren eta euskararen garapenari.

beasa in - i run

5

ur tar r i la | 23. zenbakia 23

CAF itzulpen-memoriak

CAF glosarioaketa irudiak

Terminologoak

Elhuyar - ZTHterminoak

ItzulTerm

Urte batzuk pasatu dira Beasaingo lantegiko IV. Dibisioan Euskara Plana lehen aldiz martxan jarri genuenetik. Ondoren beste departamendu edo sail batzuetara zabaltzen joan zen eta azkenik, enpresa osorako baliagarria zen Euskara Plan bat egitea erabaki genuen.

Bikain ebaluazio-prozesuaren bidez ere hainbat proposamen eta hobetu beharrekoak jaso genituen eta pauso horien guztien bitartez, euskararen normalizazio-bideari enpresa mailan batasuna emateko oinarriak, baliabideak eta egiturak adostu eta sendotu ditugu, harrez gero.

2013an, hausnarketa-prozesua izan dugu, orain arteko ibilbidea aztertu eta datozen hiru urteetarako Euskara Plana adosteko.

Euskara Batzordeak burutu duen prozesuaren helburuak honakoak izan dira:

· CAFeko Euskara Planaren ibilbidea aztertzea (bereziki azken urteak, 2006tik aurrera) eta orain arteko indarguneak eta hobetu beharrekoak identifikatzea.

· HPOrekin alderatuta, euskararen gaur egungo egoera aztertzea, enpresa mailan eta departamenduz departamendu.· Datozen hiru urteetarako helburuak zehaztea: · Helburu nagusia · Ardatz bakoitzerako helburuak · Helburu horiek betetzeko neurriak jasotzea eta bilakaera aztertzeko jarraipen tresna lantzea (adierazleak...).

beasa in

Euskara Plana Beasaingo lantegianGogoeta Estrategikoa

ur tar r i la | 23. zenbakia

6

23

beasa in

7

ur tar r i la | 23. zenbakia 23

Hauxe izan da gogoeta-prozesuan erabilitako lan-metodologia:

PLANAREN ZIRRIBORROALANDU

DEPARTAMENTUETAKO EUSKARA KOORDINATZAILEEKIN LANDU

EUSKARA PLANA OSATU

ZIRRIBORROA LANDU

• 2006-2012 ibilbidea aztertzea eta indargune eta hobetu beharrekoakidentifikatu• Aurrera begirako erronkak identifikatu• Datozen hiru urteetako helburu orokorra eta ardazkakoak zehaztu

ERABILI DITUGUN DOKUMENTUAK

• Orain arteko Euskara Planaren helburuak• HPOren betetze-maila sailka• Urteko balorazioak• Erabilera-neurketen emaitzak• Asebetetze-inkestaren emaitzak

TALDE ERAGILEAREN BILERA (Euskara Arduraduna, Giza Baliabideetako arduraduna, Elhuyar)

TALDE ERAGILEAREN BILERA (Euskara Arduraduna, Giza Baliabideetako arduraduna, Elhuyar)

AZKEN TXOSTENA

EUSKARA KOORDINATZAILEEKIN GAI HAUEN INGURUKO IRITZIAK ETA EKARPENAK JASO

• 2006-2012 ibilbidea• Euskara Planeko egitura orokorra eta sailetako egitura• Sailetako euskararen egoera (HPOren betetze-mailarekiko)…• Aurrera begirako planaren zirriborroa

OSATU

• Aurrera begirako plana ekarpenekin osatu edo egokitu• Helburuak neurtzeko adierazleak zehaztu• Egitura, bitartekoak eta komunikazioa zehaztu

EUSKARA BATZORDEAN KONTRASTATU

• Hausnarketaren ondorioak aurkeztu• Aurrera begirako plana aurkeztu• Ekarpenak jaso

Badira hainbat urte CAFen erabilera-neurketak egiten hasi ginela eta harrezkero, urtero, neurketa ezberdinak egin izan ditugu CAF barneko euskararen erabilera neurtu eta bilakaera ikusteko. Hori horrela, 2013an egin ditugun neurketen emaitzak doazkizue jarraian eta 2013an lehenengoz egin dugun bileren neurketa sakon aztertu dugu, gainera.

Oharra: CAF Beasain barneko elkarrizketak aztertu ditugu. Hau da, Beasaingo lantegiko norbaitek Beasaingo lantegiko beste norbait(zu)ekin izandako solasaldiak.

Ondorioak:

Azken hiru urteotan ahozko erabileran goranzko joera antzematen da. Batez beste, neurtutako elkarri-zketen %42a euskaraz izan da.

Sailetako erabilerari erreparatuz gero, 2013an euskarazko elkarrizketa gehien Ingeniaritza eta Tekno-logian (%49) izan dira eta gutxien aldiz, Bulego Nagu-sietan (%32).

Urtez urteko bilakaerari dagokionez, sail guztietan euskararen erabilera mantendu egin da edo gorantz egin du, Bulego Nagusietan izan ezik.

beasa in

CAF Beasaingo erabilera-neurketak

Ahozko erabileraren neurketaCAF Beasaingo bilakaera orokorra

ur tar r i la | 23. zenbakia

8

23

Euskaraz

Gaztelaniaz

0

10

20

30

40

50

60

70

2008 2009 2010 2011 2013

Bileretako hizkuntzaren neurketa 2013

%64,45%35,55

Euskaraz

Gaztelaniaz

2013an, lehenengoz, CAF Beasain barneko bilerak aztertu ditugu. Grafikoan datu orokorra ikus badaiteke ere, bileretako beste hainbat datu ere aztertu ditugu eta hona hemen xehetasunak:

- Bileretako parte-hartzaile kopuruak eragina du hizkuntzaren erabileran. Hamar lagun baino gehiago elkartzen diren bileretan euskararen erabilera nahiko urria da, %8,33koa; aldiz, hamar lagun baino gutxia-gokoetan euskararen erabilera oso handia da, %81ekoa.

- Bileren maiztasunak ere eragin zuzena du hizkuntza-ren erabileran. Maiztasun handiagoz egiten diren bileretan euskararen erabilera handiagoa da, akaso, maiztasunak bileraren formaltasunarekin zerikusia izan dezakeelako. Hori horrela, egunero egiten diren bileren %71,41 euskaraz egiten dira. Aldiz, hiru hilean behin egiten diren bileretan %20,93 egiten dira euska-raz.

- Bileretan ere, arduradunak euskaraz ez jakiteak erabat baldintzatzen du euskararen erabilera. Izan ere, arduraduna erdalduna den bilera guztiak (%100) gazte-laniaz egin dira. Ordea, arduraduna euskalduna izateak ez du horrenbesteko eraginik, arduraduna euskalduna izan den bileren %42,75 egin baitira euskaraz.

- Sailetako erabilerari erreparatuz gero, bileretan euskara gehien IV.Dibisioan erabili da (%61,54). Aldiz, gainontzeko sail gehienetan (Ingeniaritza / teknologia, Errodajeak edo GGBB) bileretako euskararen erabilera dezentez baxuagoa da, %23-26,50 artekoa.

Ondorioak:

Oro har, bileren %77an ez da adostu bileran zein hizkuntza erabili. %13an adostu da bilerako hizkuntza eta horietatik %1ean egin da euskaraz eta %12an beste hizkuntzaren batean.

Oro har, bileren %35,55 euskaraz egin dira. Bilerako ahozko eta idatzizko hizkuntzari begiratuz gero, aldiz, ahozko jardunean euskara gehixeago erabili da (%30,56) eta idatzizko euskarrietan, testu labur nahiz agiri luzeetan, euskararen erabilera %25ekoa izan da.

beasa in

9

ur tar r i la | 23. zenbakia 23

Solaskide guztiak euskal hiztunak izan diren mezuetan:

Euskaraz

Gaztelaniaz

Ele bietan

%0

%10

%20

%30

%40

%50

%60

%70

%80

2011 2013

Oharra: Datu honetan kontuan izan dira neurketarako aukeratutako euskal hiztunak. Hots, mezu elektro-nikoaren bidaltzailea eta hartzailea euskal hiztunak diren kasuak soilik.

Ondorioak:

Hartzailea ere euskal hiztuna dela dakigunean, euskararen erabilera handigoa da. Orokorrean euska-raz bidalitako mezuak %32 izan dira eta ele bietan bida-litakoak %5. Aldiz, euskaldunek euskaldunei bidali-takoak %46 eta ele bietan bidalitakoak %7.

Oro har, euskaldunen arteko mezu elektronikoetan euskarak gora egin du. Izan ere, 2011n %40 izan ziren euskaraz eta 2013an %46. Ele bietan bidalitakoak 2011n %6 eta 2013an %7.

Hala ere, bidaltzailea eta hartzailea euskal hiztunak izanagatik ere, mezuen %47 gaztelaniaz bidali dira 2013an ere.

%54

%40

%47%46

%6 %7

Posta elektronikoaren neurketa

Euskaraz

Gaztelaniaz

Ele bietan

%0

%10

%20

%30

%40

%50

%60

%68

%63

%32%28

%4 %5

%70

%80

2011 2013

Oharra: CAF Beasain barneko mezu elektronikoak bakarrik aztertu ditugu. Hau da, Beasaingo lantegiko norbaitek Beasaingo lantegiko beste bati bidalitakoak.

Ondorioak:

Oro har, mezu elektronikoetan euskararen erabile-raren goranzko joera antzematen da. Izan ere, 2011n euskaraz bidalitako mezuen portzentajea %28 zen, eta aurtengoan, berriz, %32. Eta ele bietan bidalitakoak ere zertxobait gora egin dute; 2011n ele bietan bidalitako mezuak %4 ziren eta aurten %5.

Datu honetan kontuan izan dira neurketarako auke-ratutako kideek bidalitako mezu guztiak, bidaltzailea eta hartzailea euskal hiztunek nahiz erdal hiztunak izan.

Urtea hastearekin batera, Irungo ardura-dunekin bi saio egin ditugu, bata euskaraz eta bestea gaztelaniaz. Iaz arduradunekin hasitako dinamikare-kin jarraituz, 2013an Euskara Planean egin-dakoaren balorazioa egin dugu eta aurrera begirako proposame-nak jaso ditugu. Guzti-ra 33 lagunek hartu dute parte eta saioen balorazioa oso ona izan da. Izan ere, oso garrantzitsua da arduradunek Euskara Pla-naren berri izatea eta planean inplikatzea, pertsona askorekin dutelako harremana.

Saioetan jasotako ekarpenak Euskara Ba-tzordean landuko ditugu eta kontuan izango ditugu 2014ko jarduera-planean.

Lantegiko arduradunekin Euskara Plana aztertzen

2013ko azaroan Talde Naturalen jarraipen-saio bat egin genuen Irunen. Talde Naturalen prozesua 2011n egin zuten arotzak eta tarteko arduradunak

elkartu ziren. J a r r a i p e n -saioan, 2011ko p r o z e s u a k beraiengan eta e u s k a r a r e n erabileran zer eragin izan zuen aztertzen aritu ginen eta euren hizkuntza jarre-ra eta jokaere-tan sakontzen jarraitu genuen. Besteak beste honako galdera honen inguruan

aritu ginen hausnartzen: euskara erabil-tzearen edo erabili nahi izatearen ondorioz deseroso sentitu al zara uneren batean? Zer egin duzu? Zer egin dute besteek?...

Talde Naturalen jarraipen-saioak

i runur tar r i la | 23. zenbakia

10

23

elkarr izketakristina urkola etxetxipia

11

ur tar r i la | 23. zenbakia 23

Tolosarra da, 37 urte ditu, 3 seme-alaben ama, ikaske-taz eta lanbidez ingeniaria eta ia 5 urte daramatza Beasaingo CAFen. Ibilgailuen Kalitate Sailean, bogien bastidoreak soldatu ondorengo prozesuen ardura du berak: tratamendu termikoa, mekanizatua, pintura eta bogie osoa bezeroari entregatu arteko muntatze-lan guztiaren kalitatea bermatzea da bere ardura, 10 lagu-nez osatutako taldearen buru.

Konta iezaguzu CAFera iritsi artekoa pixka bat: non ikasi zenuen, non aritu zinen…Donostiako TECNUNen egin nituen ingeniaritza ikaske-tak, metalurgia espezialitatean. Gure aita irakasle zen bertan eta CEITeko ikertzaile ere bai. Gainera, CEITen, euskaltzale talde baten partaide zen bera eta haien ekimenez euskaraz jaso genituen metalurgiako klaseak, Altzairuen Diseinurako Metalurgia Fisikoa izeneko liburua gida genuela, gaztelaniaz ari ziren ikasleek apunteak baizik ez zituztenean. Haren pausoak jarraituz aukeratu nuen ibilbide hau.

Aurrena beste nonbait aritu zinen lanean, ezta?Bai; Azkoitiko SIDENOR (lehen GSB zena) enpresan aritu nintzen 9 urtez, Metalurgia eta I+G saileko buru. Gaine-ra, CEITekin harreman zuzena genuen. Prestakuntza pilo bat jaso nuen bertan. Lantalde oso ona genuen eta munduan zehar ibiltzeak are gehiago aberastu ninduen formazioan, Paris, Frankfurt, Londres eta Kanadan, adibidez. 2008an ordea, hirugarren haurra izan ondoren itzuli nintzenean, ERE egoeran zegoen enpresa. CAFen aurkeztu nuen nire burua eta 2009ko ekainean hasi nintzen hemen.

Orain ari zaren lanean?Ez: Biltegi Nagusiko kalitate sailean kokatu ninduten, material siderurgikoen harreran. Han aritu nintzen ia bi urtez eta ondoren Bogietarako eskaintza egin zidaten eta animatu egin nintzen.

Zein da zure lana bertan?Bogiearen bastidorearen eta bestelakoen tratamendu termikoa, mekanizazioa, pintura eta bogie multzo osoa muntatu eta bezeroari entregatu arteko prozesu guztia-ren kalitatea bermatzea da gure zeregina. 120 bat lagu-nen fabrikazio-lanari laguntzea. Oso lan polita da. CAFeko planta guztientzat egiten dugu lana, bogie guztiak hemen egiten dira eta. Tren osoaren aldean produktu txikiagoa da, baina prozesua azkarragoa, erritmo handikoa.

Zer da prozesu azkarragoaz diozuna?Ba, egunean, bataz beste 6 bogie egiten ditugula, adibi-dez. Iaz, 2013an, 1.200 bat bogie entregatu genizkien munduan zeharreko hainbat eta hainbat bezeroei: Auckland, Sydney, Txile, Madril, Euskotren… Uneoro bezero horietako batzuen ordezkariak hemen bertan izaten ditugu eta horrek produktua bera hobetzen laguntzen digu. Eta gure ardura da produktu hori behin gure tailerretik atera ondoren, huts egin ez dakien.

Erabat aldatu behar dugu gaiaz; kirolzale amorratua omen zara. Atentzioa ematen du, adibidez, lanetik

atera eta motxila bizkarrean, etxera bidean Tolosarai-no patinen gainean txirristatuz zoazela ikusteak… Eguraldi onarekin! Trenez etortzen naiz lanera patinak motxilan. Eta Tolosara aldapa behera da. 50 minututan etxean nago. Ikastaro bat eginez ikasi nuen eta Behobia-Donostian ere gozatu nuen iaz.

Hori anekdota hutsa da zuretzat… Zer gehiago egin izan ohi duzu? Beno, kirola betidanik izan dut gustukoa. Triatloian ibilia naiz, eskiatzen dut, surfa ere probatu dut, baina batez ere, seme-alabekin kirola egitea da polita. 9, 7 eta 5 urtetakoak ditugu eta haiek txiki-txikitatik izan ditugu gurekin bata eta bestea probatuz: eskiatzen, edo mendi-zeharkaldiak egiten oinez udan… Erronka txikiak; etxera bueltan disfrutatzen segitzen dituzun horie-takoak. Afizioa handia dugu, bai.

Eta euskarari dagozkion kontuak, azkenik. Zerbait antzeman zenuen CAFera etorri zinenean?Bai! Elkarrizketa bera ere euskaraz izan genuen. Klinikara joan eta langileak euskaraz. Atentzioa eman zidan horrek segituan! Karrera amaitu ondorengo proi-ektua euskaraz egin nuen nik, baina aurreko lantegian, pentsa, Azkoitian, presentzia txikia zuen euskarak, euskaldunen artean ere: karteletan, e-mailetan, bilere-tan... Baina txikia baita, ahozko hizketaldietan ere, laneko kontuez. Bai, oso nabarmena izan zen aldaketa, alde horretatik.

Nolakoa da zure eguneroko lanean euskarak duen presentzia?Gure lantaldean ia denak euskaldunak gara, baita gaine-tik ditudan arduradunak ere. Eguneroko ohiko hizkuntza euskara izateaz gain, bilera asko ere euskaraz egiten ditugu naturaltasun osoz. Gainera, zuek gidatzen duzuen Euskara Planaren baitako dokumentuak ele bietan izateaz gain, zenbaitek, bezeroarentzat diren planillak ere betetzen dituzte euskaraz eta gero horiek beze-roaren hizkuntzan ere jartzen aritzea tokatu izan zaigu (barrez dio hori). Bada euskarekiko begirune hori langi-leen artean, bai.

22

Aurr

eko

lehi

aket

aren

irab

azle

ak

Nekazaritza-turismoko baserri batean asteburu bat bi lagunentzat. Sari hori irabazi nahi baduzu fotokopiatu orrialde hau, erantzun eta eman zeure izenez, Euskara Koordinatzaileren bati edo bidali Giza Baliabideetara, Euskara Arduradunari hilabeteko epean.

I z e n - a b i z e n a k :

Saila/Departamendua:

1) Zenbat dira euskarazko terminoak, CAF Hiztegi Terminologiko berrian?

Erantzun zuzena eman zutenen arteko zozketa bidez aukeratutako irabazleak:

JUAN GOIBURUInformatika – Beasain

lehiaketa ! ! !

4.841 4.955 4.976

2) CAFek duela 80 urte, 1934an argitaratutako katalogo-liburutik hartu ditugu hainbat tren-ibilgailu eta bestelakoen ondoko argazkiak. Izendatu argazki bakoitza, dagokion zenbakiarekin.

PATXI FERRER Irun

23

1. Lokomotor elektrikoa 2. Tranbia

3. Automotor elektrikoa4. Garabidun bagoia

5. Goldea 6. Area